Arbeids- en ontslagrecht in tijden van recessie

Petra W.H.M. Willems

Ruben van Arkel

Programma:

18.00 – 19.00 uur    down trend maatregelen (ontbinding of

opzegging, collectief ontslag deeltijd

WW, nw ktr. formule, kennelijk onredelijk

ontslagformule)

19.00 – 19.15 uur   pauze

19.15 – 20.15 uur   hoogtepunten collectief ontslag

(medezeggenschapsstrategie,

onderhandelen en opstellen sociaal plan)

20.15 - 21.00 uur    borrel

Populairste ontslagtrucs (www.fd.nl):

• Je favoriete werknemer snel promoveren;

• Iedereen opnieuw laten solliciteren;

• Werknemer functioneert opeens niet meer;

• Wegpesten;

• Die ene etter wordt ineens je baas.

Besluit deeltijd WW (Stcrt. 2009, nr. 64 en 82)

• Ontheffing ex art. 8 lid 3 BBA;

• Werktijdverkorting met tenminste 20% ten hoogste 50%;

• Gedurende vooraf schriftelijk vastgelegde periode;

• Minimaal 6 maanden gebruik maken;

• Indien <30% van personeel in deeltijd WW: max. 15

maanden uitkering

>30%<60%: max. 12 maanden uitkering

>60%: max. 9 maanden uitkering

• In eerste instantie 13 weken, max. 4x verlengd met telkens

13 weken. Totaal max. 65 weken;

• Scholing (nb. bij geen scholing, geen verlenging en evt,

frauderegeling; controle door UWV en Arbeidsinspectie);

• Meester-gezelregeling: deeltijd WW-er mag scholing geven

aan stagiairs en/of collega’s < 1jr. in dienst;

• Aanvang vóór 1 januari 2010.

4 voorwaarden:

1. “Instemming” vertegenwoordiging werknemers:

• Instemming vakbonden of, bij gebreke daarvan, “een

andere vertegenwoordiging van werknemers” (OR of

personeelsvertegenwoordiging);

• Instemming van een “vertegenwoordiging van zijn

werknemers” bij <20 werknemers (OR of

personeelsvertegenwoordiging).

2. Afspraken over loondoorbetaling aan niet WW-gerechtigden;

Vervolg 4 voorwaarden

3. Afspraken over scholing en detachering (nb. van belang

voor evt, verlenging);

4. Aanvaarding vergoedingsregeling aan UWV:bij fraude

betalen van vergoeding aan UWV ter hoogte van alle

verleende uitkeringen over totale periode van

werktijdverkorting -/- het door UWV bij werknemers

teruggevorderde bedrag.

Kritiek/vragen:

• Werknemer eet WW op 2 manieren op: zowel qua duur als

hoogte;

• Werknemer mist inkomen en pensioenopbouw;

• Werknemer heeft geen bescherming tegen selectie (want

afspiegeling geldt niet);

• Waarom zou werknemer de WW-aanvraag tekenen?;

• Kan hij gedwongen worden?

Wijzen waarop arbeidsovereenkomst eindigt:

Opzegging: procedure bij UWV WERKbedrijf

• Schriftelijk, hoor en wederhoor;

• Aanvraag pas in behandeling bij voldoende onderbouwing;

• Toets op redelijkheid (algemene toets) en belangen van de

arbeidsmarkt;

• Afspiegelingsbeginsel bij bedrijfseconomische redenen;

Afspiegelen, behalve bij onmisbare werknemer

(tot augustus 2009)

• Oorspronkelijk art. 4:2 lid 4 Ontslagbesluit:

Afwijken als wg aannemelijk maakt dat wn over zodanige

bijzondere kennis of bekwaamheden beschikt, dat ontslag

voor functioneren van wg te bezwaarlijk zou zijn.

Afspiegelen, behalve bij onmisbare werknemer

(1 augustus 2009 – 1 september 2011)

• Nieuw (tijdelijk) art. 4:2 lid 4 Ontslagbesluit:

Afwijken als wg meent dat wn over zodanige kennis en

bekwaamheden beschikt dat zijn ontslag voor het functioneren van wg

bezwaarlijk zou zijn, mits:

- bestendig kennisbeleid wg

- wg maakt aannemelijk dat wn over deze kennis beschikt

- gevolgen niet doorschuiven naar jonge en/of oude wn (10%,

minimaal 1 wn)

Na verkregen vergunning

• Opzegging arbeidsovereenkomst met inachtneming juiste

opzegtermijn (art. 7:672 BW);

• Bij inachtneming te korte opzegtermijn schadeplichtigheid

(ex. art. 7:677 en 680 BW);

• Geen beroep mogelijk;

• Let op ontslagverboden!

Ontbinding art. 7:685 BW

• Verschil met opzeggingsprocedure (duur, moment van

beëindigen, opzegverboden, vergoeding);

• Ontbinding wegens gewichtige redenen altijd mogelijk (ook

tijdens ziekte);

• Verzoekschriftenprocedure;

• Geen hoger beroep of cassatie, tenzij schending

fundamenteel rechtsbeginsel.

Wet Melding Collectief Ontslag (WMCO) - toepasselijkheid

• WMCO: ‘doen eindigen’ = ‘opzeggen’.

• Van toepassing bij voorgenomen ontslag van ten minste 20

medewerkers, binnen 3 maanden, in 1 werkgebied;

• Totaal van 20 via UWV WERKbedrijf of in combi met ten

minste 5 verzoeken via de kantonrechter.

• Toepasselijk in ontbindingsprocedures? Reflexwerking;

Escape via Kantonrechter bij financiële noodsituatie!

WMCO - Procedure

• Plichten: tijdige melding bij vakorganisaties gelijktijdig met

mededeling UWV WERKbedrijf, toepassing wachttijd van

één maand na indiening verzoeken bij UWV WERKbedrijf;

• Wachttijd niet noodzakelijk indien afspraak met

vakorganisaties of vanwege zwaarwegende

bedrijfseconomische redenen;

• Sanctie: behandeling pas na 2 maanden na melding

(alsnog).

Kantonrechtersformule 2009

Bruto vergoeding: A x B x C

A= dienstjaren doorlopen tot (t/m?) 35 0,5dienstjaren doorlopen 35 tot 45 1dienstjaren doorlopen 45 tot 55 1,5dienstjaren boven 55 2

B= gemiddeld bruto maandsalaris incl. vaste en overeengekomen looncomponenten en ORT

C= correctiefactor tussen nul en oneindig “neutraal” = 1

Kennelijk onredelijk ontslagformule

• art. 7:681 BW

• Hof Den Haag: (A x B x C) x 0,7

• andere Hoven: (X x Y x Z) x 0,5 tenzij…

• Hoge Raad: 13 nov. 2009

Medezeggenschap, Sociaal Plan, Bedrijfseconomische gronden

Martijn van Faassen

Directeur HR KPN Zakelijke Markt

(Centrale) Ondernemingsraad

- Formele betrokkenheid op grond van artikel 25 WOR

- Criterium: ‘belangrijke wijziging’ , te beoordelen naar

omstandigheden

- Alleen ingeval van boventalligheid, vervallen

arbeidsplaatsen

- Geen rol bij Beeindiging bij Wederzijds Goedvinden,

tenzij……. (bijv. verval van werkgelegenheid)

(Centrale) Ondernemingsraad -2-

- Met (C)OR zijn afspraken te maken over alternatieve

trajecten waarbij een aantal elementen van belang zijn:

- Zorgvuldigheid en objectiviteit;

- Niet in strijd met geldende juridische kaders;

- Evenwichtigheid in belangen

Ontbreken OR

Indien mogelijk overleg met een afvaardiging van het

personeel (Personeelscommissie) om informatie mee af te

stemmen, ‘zorgpunten’ medewerkers meenemen in

afwegingen

- Geen collectieve binding besluitvorming: case-voor-case

- Gelijkheidbeginsel, met oog voor uitwerking op individueel

niveau (vorm van ‘hardheidsclausule’)

Sociaal Plan

- Aanwezigheid niet vereist vanwege aanwezigheid

juridische kaders (ABC of XYZ)

- Juridische kaders geven m.n. invulling aan ‘vergoeding’ en

minder aan overige afspraken en invulling.

- Ontbreken dwingt tot onderhandeling op individueel

niveau: in tijd, in geld en in snelheid minder gewenst

Sociaal Plan -2-

- (Financiele) omstandigheden onderneming kunnen

meegewogen worden in een Sociaal Plan

- Een met vakorganisaties, danwel vertegenwoordiging van

medewerkers afgesloten Sociaal Plan veelal leidend in

beoordeling door Kantonrechter

- In communicatieve zin heeft een Sociaal plan ook

meerwaarde (collectieve boodschap, transparantie)

Collectief Ontslag

- Wet Melding Collectief Ontslag

- Van toepassing bij voorgenomen ontslag van ten minste 20 medewerkers

binnen 3 maanden

- Totaal van 20 via het CWI of in combi met tenminste 5 verzoeken via de

kantonrechter, bepaling per CWI district

- Rol vakorganisaties (beperking wachttijd UWV Werkbedr.)

- Heldere strategische keuze t.a.v. individuele cases (UWV

of Kantonrechter)

Bedrijfseconomische gronden

- Toetsing door UWV op drietal gronden:

1. Noodzaak tot ontslag om bedrijfseconomische redenen;

2. Mogelijkheden tot herplaatsing voldoende onderzocht;

3. Juiste ontslagvolgorde

- Toetsing door UWV van bedrijfseconomische noodzaak kan

achterwege blijven indien de vakorganisaties hiertoe in

een verklaring richting UWV al akkoord geven

Bedrijfseconomische gronden -2-

- Verdeling ‘uitwisselbare functies’ in ‘leeftijdsgroepen’:

15-24 jaar; 25-34 jaar; 35-44 jaar; 45-54 jaar; 55 jaar en ouder

- Bij vervallen van functies is geen sprake van

ontslagvolgorde

- Afspiegeling is de hoofdregel, dus geen keuzemogelijkheid

meer tussen afspiegeling en ancienniteit (ook bij ontslag

van minder dan 20 medewerkers)