1 1

Alzheimer voorkomenWat u kunt doen om het risico te verkleinen

voor een toekomst zonder alzheimer

2 3

Inhoud

0507131517

Introductie

Risico verkleinen

Risicofactoren

Symptomen

Bepaal wat u graag doet

alzheimer.nl

4 5

Introductie

Als u in uw naaste omgeving voor het eerst in aanraking komt met de ziekte van Alzheimer, zijn er vaak veel vragen. De oorzaak van deze ziekte is bijvoorbeeld nog steeds onbekend. Kenmerkend is de verstopping van hersencellen of neuronen door abnormale bulten (plaques) en vezelknopen (tangles). Het is nog niet zeker of deze bulten en vezelknopen de ziekte veroorzaken of dat zij er een gevolg van zijn. Naar deze theorieën wordt verder wetenschappelijk onderzoek gedaan.

De ziekte van Alzheimer is niet erfelijk, maar mutaties op bepaalde genen kunnen er voor zorgen dat de ziekte in bepaalde families vaker voorkomt. Echter het hebben van “belaste” genen wil niet zeggen dat de ziekte zich bij de betreffende persoon ontwikkelt. Statistisch gezien heeft u als familielid van een patiënt met de late vorm van alzheimer slechts een gering verhoogde kans op de ziekte.

Inmiddels is duidelijk dat niet alleen genetische factoren een rol spelen. Omgevingsfactoren hebben waarschijnlijk een veel grotere invloed.

Deze brochure heeft een praktische insteek. Kennis over alzheimer en de werking van onze hersenen, afgewisseld met praktische tips. Hoe herkent u de voortekenen of symptomen van alzheimer? En wat kunt u doen om het risico te verkleinen?

Organisatie ISAO is een non-profitorganisatie die wetenschappelijk onderzoek doet naar oorzaken en behandelmethoden van de ziekte van alzheimer. Wilt u voorlichting of met één van de medewerkers van ISAO over een bepaald onderwerp van gedachten wisselen, belt u dan gratis naar 0800 022 88 80

6 7

Een dagelijkse wandeling is al genoeg om de geestelijke veerkracht op peil te houden.

Risico verkleinen

Helaas is er geen methode die garandeert dat u geen alzheimer krijgt. De ziekte is vooralsnog onomkeerbaar. Wel kunt u het risico op alzheimer aanzienlijk verkleinen door op een aantal zaken te letten op het gebied van:

BewegenHet is aangetoond dat mensen die voldoende bewegen minder risico lopen om alzheimer te krijgen. Een licht verminderde geheugenfunctie, een van de voortekenen van alzheimer, kan door meer beweging zelfs in grote mate worden gerepareerd.

Bewegen is verder een uitstekend middel om stress kwijt te raken en de lichamelijke en geestelijke gezondheid te verbeteren. Een dagelijkse wandeling is al genoeg om de geestelijke veerkracht op peil te houden. Men vermoedt dat beweging de doorbloeding van de hersenen en de productie van

nieuwe zenuwcelverbindingen stimuleert en dat het daarnaast de vorming van beta-amyloïde (het eiwit dat de voor de ziekte van Alzheimer zo typerende plaques vormt) afremt.

Als u altijd al lichamelijk actief was, kunt u daar het beste mee doorgaan zolang dit voor u mogelijk is. Als dit moeite begint te kosten, kunt u eventueel overstappen op fysiek minder belastende activiteiten. U hoeft niet enorm sportief te zijn, 30 minuten dagelijks bewegen, verbetert al uw fysieke conditie. Gebruik bijvoorbeeld wat minder de lift. Laat de auto staan en doe uw boodschappen te voet. Het beste resultaat bereikt u door gewoon regelmatig actief te zijn. Denk aan minimaal driemaal per week 30 minuten:

– wandelen;

– zwemmen;

– fietsen;

– tuinieren;

– dansen;

– conditietraining.

bewegen;gezond eten;hersentraining;sociale contacten.

–

–

–

–

8 9

U kunt dit in groepsverband doen, bijvoorbeeld met buren, familie of vrienden. Sociale contacten verminderen namelijk ook het risico op alzheimer.

Gezond etenIn gebieden rond de Middellandse zee komt alzheimer aanmerkelijk minder voor dan bij ons. Onderzoek wijst in dat kader op een samenhang met voeding. Opvallend daarbij is dat er geen verband is aan te tonen tussen alzheimer en de consumptie van bepaalde afzonderlijke producten. Wel is bewezen dat de ziekte zich minder manifesteert bij een mediterraan voedingspatroon. Dus meer verse groenten, fruit, noten, peulvruchten, vis, gevogelte en olijfolie, maar minder melkproducten, rood vlees en dierlijke vetten. Zorg dat het voedsel veel vezels bevat. Vervang zout, waar mogelijk door andere kruiden. Drink gerust op zijn tijd een glaasje (rode) wijn.

Aalbessen en blauwe bosbessen (door de kleurstof anthocyan), maar ook groente- en fruitsappen

zijn goed voor onze hersenen. Elke dag een appel of 2 glazen appelsap hebben bijvoorbeeld al een positieve werking. Het beschermt uw hersenen, die in ons lichaam de meeste zuurstof gebruiken, tegen de gevolgen van oxidatieve stress. Vrije radicalen (ook wel oxidatieve stress genoemd) zijn agressieve bijproducten van zuurstofgebruik die vrijkomen in ons lichaam. Ze kunnen schade veroorzaken aan onze cellen en worden ook verantwoordelijk gehouden voor het afsterven van cellen bij de ziekte van Alzheimer. Stoffen die vrije radicalen kunnen verwijderen, worden antioxidanten genoemd.

Groente en fruit bevatten actieve antioxidanten, met name vitamines C en E. Ook bepaalde plantenextracten en kruiden als kurkuma (gebruikt in curry) bevatten deze antioxidanten. Van onverzadigde vetzuren is bekend dat ze een belangrijke bijdrage leveren aan de gezondheid. Vooral omega-3 vetzuren, die voornamelijk voorkomen in vette vis zoals haring, zalm en makreel,

bieden mogelijk bescherming tegen het ontwikkelen van de ziekte van Alzheimer. Eenzelfde werking wordt toegeschreven aan vitamine E. Vitamine E vinden we in plantaardige olie als olijf- en zonnebloemolie. Vitamine C in citrusvruchten, koolsoorten en rozenbottels.

Per dag hebben onze hersenen 1,5 liter vloeistof nodig, bij voorkeur water, thee of sap. Ook thee (in het bijzonder groene thee) is een goede antioxidant en bovendien goed voor de gezondheid. Groene thee belemmert verder de vorming van de voor de hersenen schadelijke amyloïd-plaques doordat het EGCG (Epigallocatechin-3-gallat) bevat. 3-5 koppen koffie elke dag hebben ook een positief effect. Let u wel op, want teveel koffie of alcoholhoudende drank heeft een tegenovergestelde werking. Suiker en al te vette producten kunnen eveneens beter vermeden worden. Het vitaminegehalte van verse groenten en fruit daalt daarnaast door koken, drogen, inweken en

bewaren. Ook is er geen positief effect aangetoond voor het gebruik van vitamines in capsulevorm.

Aantoonbare positieve effecten hebben:

– een mediterraan voedingspatroon;

– veel water;

– groene thee;

– een matige hoeveelheid koffie;

– appelsap;

– aalbessen en blauwe bosbessen;

– kurkuma.