ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen...

40
JAARVERSLAG ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT 2016

Transcript of ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen...

Page 1: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

JAARVERSLAG

ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT

2016

Page 2: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

02

INHOUDSOPGAVE COLOFON

Dit jaarverslag is een uitgave van:

Adviespunt Zorgbelang –

regio Gelderland/Utrecht

Postbus 5310 · 6802 EH Arnhem

Weerdjesstraat 168

6811 JH Arnhem

www.adviespuntzorgbelang.nl

adviespunt@

zorgbelanggelderland.nl

Cliëntondersteuning

gezondheidszorg

T 0900 243 70 70

Cliëntondersteuning

langdurige zorg

T 0900 243 81 81

Cliëntondersteuning

sociaal domein

T 026 384 28 26

Vertrouwenspersoon jeugdhulp

T 088 555 10 00

(i.s.m. het AKJ-vertrouwens-

personen in de jeugdhulp)

Adviespunt Zorgbelang is

een initiatief van Zorgbelang-

organisaties. Wij komen op

voor de belangen van zorg- en

welzijnsgebruikers in iedere regio

en zetten ons samen in voor de

kwaliteit van de zorg.

Zorgbelang Gelderland/Utrecht

is ISO-gecertificeerd.

Auteurs

Wiena Bakker, Joyce de Feijter,

Wilma van ’t Hul, Lisette Sloots

en Annemieke Spijker

Mei 2017

Concept & ontwerp

E* D.SIGN, www.e-ster.biz

Inhoudsopgave 2

Voorwoord 3

1 Inleiding 4-5

1.1 Adviespunt Zorgbelang – regio Gelderland|Utrecht 5

1.2 Dienstverlening 5

2 Onafhankelijke cliëntondersteuning gezondheidszorg 6-11

2.1 Aantal cliënten en kwesties 7

2.2 Interventies en resultaat 8

2.3 Signalering en trends 9

3 Onafhankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg 12-17

3.1 Aantal cliënten en zorgsector 13

3.2 Interventies 14

3.3 Signalering 15

3.4 Trends 16

3.5 Tevredenheid cliënten 16

4 Onafhankelijke vertrouwenspersoon jeugdhulp 18-27

4.1 Aantal cliënten en kwesties 19

4.2 Interventies en resultaat 23

4.3 Signalering en trends 24

4.4 Tevredenheid cliënten 25

5 Onafhankelijke cliëntondersteuning sociaal domein 28-37

5.1 Aantal cliënten, vragen en kwesties 29

5.2 Interventies en resultaat 33

5.3 Signalering 29

5.4 Tevredenheid cliënten 36

6 Samenwerking en klachten 38-39

Page 3: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

Met de decentralisaties naar de gemeenten is het zorgstelsel enorm gewijzigd.

Zorgvragers, zorgaanbieders en gemeenten kregen te maken met grote veranderingen

en de wijze waarop cliënten toegang hebben tot de zorg. Voor menig cliënt was niet

altijd helder bij welk loket hij zijn zorg kon aanvragen. Ook in 2016 waren er zeker

nog zaken onduidelijk of minder goed geregeld. Dat merkten we bijna dagelijks bij

Adviespunt Zorgbelang in onze contacten met cliënten. Maar we zagen tegelijkertijd ook

dat veel zorgaanbieders en gemeenten ervoor open stonden om op een goede manier

invulling te geven aan hun taak en ook wilden leren van zaken die minder goed liepen.

En dat is positief, want dat leidde weer tot betere zorg.

Voor Adviespunt Zorgbelang was 2016 een jaar van professionalisering en uitbreiding

van onze dienstverlening. Steeds meer cliënten wisten onze onafhankelijke

vertrouwenspersonen en cliëntondersteuners te vinden. Dat komt onder andere

door het actief benaderen van doelgroepen. Zo gingen de vertrouwenspersonen nu

ook naar jeugdzorginstellingen toe om contacten met jongeren te vergemakkelijken.

Hierdoor hebben we in 2016 veel meer jongeren kunnen ondersteunen.

Daarnaast verdubbelde het aantal gemeenten waar we een overeenkomst mee hebben

inzake onafhankelijke cliëntondersteuning in het sociaal domein. Dat nam toe van

13 gemeenten in 2015 naar 26 in 2016. We hebben dus veel meer inwoners in

Gelderland en Utrecht kunnen ondersteunen als zij iemand mee willen nemen naar

een keukentafelgesprek of vastlopen in het gemeentelijk domein.

En tot slot nog een hele belangrijke reden waarom steeds meer mensen ons weten

te vinden: mond-tot-mondreclame van tevreden cliënten. Uit de terugkoppeling over

onze dienstverlening geven cliënten aan hoe belangrijk onze ondersteuning voor hen

is geweest, en dat zij onze onafhankelijke ondersteuning ook aanraden aan anderen.

Tevreden cliënten, die zich ondersteund voelen zonder dat ze zelf de regie

verliezen, zijn voor ons erg belangrijk. Daar doen we het voor. Om een

beeld te krijgen van ons werk, ligt het jaarverslag 2016 nu voor u.

Met dit verslag willen wij u inzage geven in de vragen en kwesties

waar onze cliënten mee te maken krijgen, en hoe zij daarbij

ondersteuning krijgen van professionele medewerkers van

Adviespunt Zorgbelang. Op pagina 17 vindt u een treffend voorbeeld.

Mocht u vragen hebben of iemand kennen die ondersteuning nodig

heeft, neem dan contact met ons op.

Lisette Sloots

Manager individuele ondersteuning Adviespunt Zorgbelang – regio Gelderland/Utrecht

03

VOORWOORD

Page 4: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

INLEIDING

104

Page 5: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

1.1 ADVIESPUNT ZORGBELANG – REGIO GELDERLAND/UTRECHTAdviespunt Zorgbelang is een initiatief van

negen Zorgbelangorganisaties, waaronder

Zorgbelang Gelderland/Utrecht. Mensen kunnen

bij Adviespunt Zorgbelang terecht met vragen

en klachten over zorg en welzijn. Een team

van goed opgeleide cliëntondersteuners en

vertrouwenspersonen staat paraat om deze

mensen te ondersteunen bij de zoektocht naar

informatie en bij het omgaan met problemen en

klachten. Adviespunt Zorgbelang registreert de

vragen en klachten in de registratiesystemen

RegiPro.Net en VP Desktop. Op basis van deze

registratie worden tekorten en misstanden in

de zorg in kaart gebracht.

Die tekortkomingen worden vervolgens

aangekaart bij zorgaanbieders en instanties

om de kwaliteit van zorg te verbeteren.

Zo nodig worden derden ingeschakeld, zoals

zorgverzekeraars, de Inspectie voor de

Gezondheidszorg, de media of de politiek.

Adviespunt Zorgbelang is onafhankelijk

van zorgaanbieders, zorgverzekeraars en

gemeenten.

1.2 DIENSTVERLENING De individuele ondersteuning van Adviespunt

Zorgbelang richt zich op vier domeinen. Dat zijn:

• ONAFHANKELIJKE CLIËNTONDERSTEUNING

GEZONDHEIDSZORG

De ondersteuning is gericht op de curatieve zorg en

voor elke Gelderse en Utrechtse inwoner toegankelijk.

• ONAFHANKELIJKE CLIËNTONDERSTEUNING

LANGDURIGE ZORG

De functie ligt vanaf 1 januari 2015 vast in de

Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze

onafhankelijke ondersteuning onder andere in bij de

Zorgbelangorganisaties en Adviespunt Zorgbelang voert

het uit. De cliëntondersteuning is alleen toegankelijk voor

mensen met een Wlz-indicatie, die door het Centrum

Indicatiestelling Zorg (CIZ) wordt afgegeven.

• ONAFHANKELIJKE VERTROUWENSPERSOON

JEUGDHULP

De functie vertrouwenspersoon is verankerd in de

Jeugdwet en toegankelijk voor alle jongeren en ouders

die zorg in het kader van de Jeugdwet nodig hebben.

De vertrouwenspersonen jeugdhulp zijn op afroep

beschikbaar, maar bezoeken ook actief jongeren die

(tijdelijk) in een instelling verblijven. Adviespunt Zorgbelang

voert deze functie in Gelderland uit als onderaannemer

van het AKJ-vertrouwenspersonen in de jeugdhulp, in

opdracht van de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG).

• ONAFHANKELIJKE CLIËNTONDERSTEUNING

SOCIAAL DOMEIN

De functie ligt wettelijk verankerd in de Wet maatschap-

pelijke ondersteuning 2015. Gemeenten zijn vrij om

deze onafhankelijke ondersteuning naar eigen inzicht te

organiseren en/of in te kopen. Adviespunt Zorgbelang

profileert zich als onafhankelijke cliëntondersteuner,

los van de wijkteams en andere zorgaanbieders.

Daarnaast biedt Adviespunt Zorgbelang sinds eind 2016

ook de onafhankelijk klachtenfunctionaris aan in het kader

van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz).

05

Page 6: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

06

2CLIËNTONDERSTEUNING

GEZONDHEIDSZORG

Page 7: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

2.1 AANTAL CLIËNTEN EN KWESTIESIn 2016 namen 788 cliënten contact op met

Adviespunt Zorgbelang op het gebied van

de gezondheidszorg. In totaal ging het om

847 kwesties, onder te verdelen in 664 klachten,

170 vragen en 13 anonieme meldingen.

Dit is een stijging ten opzichte van 2015, toen

568 cliënten zijn ondersteund met 774 kwesties.

Uit figuur 1 blijkt dat – net als in voorgaande

jaren - relatief veel kwesties over de huisartsen-

zorg (225) en ziekenhuiszorg (148) gaan.

07

Het team onafhankelijke cliëntondersteuning gezondheidszorg bestaat uit een professionele cliëntondersteuner

en drie geschoolde vrijwilligers. Zij geven advies en ondersteuning bij vragen en klachten over huisartsen,

specialisten, tandartsen, apothekers, fysiotherapeuten en andere zorgverleners in de curatieve gezondheidszorg.

Globaal gaat het hierbij om alles wat onder de zorgverzekeringswet valt.

Veel vragen en klachten betreffen de behandeling.

Hierbij gaat het over de inhoud van de geboden

hulp en tevens de bejegening door de zorgverlener.

Ook betreft het de kwaliteit van de geboden dienst-

verlening. Bij huisartsenzorg kan onder de categorie

weigering bijvoorbeeld worden verstaan dat de

huisarts geen huisbezoek wil brengen bij de cliënt.

Bij verwijzing gaat het om de doorverwijzing naar

specialistische zorg.

Huisartsenzorg

Ziekenhuiszorg

Overig

Geestelijke Gezondheidszorg

Apotheek

Zorgverzekeraar

Tandartsenzorg

Paramedische zorg (fysiotherapie e.a.)

Specialistische zorg

Thuiszorg

Centrum verpleging en verzorging

Centrale huisartsenpost

Leverancier/reparatiebedrijf

FIGUUR 1: AANTAL KWESTIES GEZONDHEIDSZORG

0 50 100 150 200 250

188

129

88

79

39

38

26

20

17

15

12

7

6

30

19

66

13

4

22

5

3

1

7

7

4

1

1

Klachten Vragen Anonieme meldingen

Page 8: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

2.2 INTERVENTIES EN RESULTAATAchter alle cijfers zitten verhalen van mensen.

De cliëntondersteuners luisteren en stellen

vragen, waardoor duidelijk wordt waar de kern

ligt van de vraag of de klacht. Belangrijk is wat

de cliënt met zijn klacht wil bereiken. Vaak speelt

mee dat de cliënt zich niet gehoord of gezien

voelt, en daarmee niet serieus genomen.

De cliënt kan dan worden ondersteund in

hoe hij het gesprek met de zorgverlener kan

aangaan. Ook is het helpend om informatie te

geven over de rechten van de cliënt, bijvoorbeeld

rondom het opvragen van een medisch dossier

of bij verandering van zorgverlener.

De cliëntondersteuners verwijzen zonodig door

naar bijvoorbeeld de klachtenfunctionaris,

de informatielijn van de Nederlandse Zorg-

autoriteit (NZa) en het Landelijk Meldpunt

Zorg, dat gelieerd is aan de Inspectie voor de

Gezondheidszorg (IGZ). Vrijwel alle cliënten

ontvangen informatie en advies, waaronder

ook het meelezen van een klachtbrief aan

zorgverlener of klachtencommissie valt.

08

Figuur 2: Aantal kwesties per

onderwerp voor de belangrijkste

sectoren

OnderwerpHuis-

artsenZieken-huizen GGZ

Tand-artsen

Apo-theek

Zorgver-zekeraar Overige Totaal

Behandeling 63 59 37 13 9 63 244Financiën 8 21 8 13 16 32 48 146Organisatie 20 24 20 2 12 4 41 123Relatie 20 6 7 1 2 13 49Dossier 26 11 37Diagnose 19 11 2 32Weigering 16 3 19Verwijzing 17 17Vragen aanbod 3 10 3 16Vrije keuze 15 15Info/toestemming 13 13Bereikbaarheid 7 7Overige onderwerpen 14 14 7 2 5 11 76 129

Totaal 225 148 93 31 44 60 246 847

ONTEVREDEN OVER DE HUISARTS,,Het contact met mijn huisarts verliep helemaal

niet goed. Ik wist niet goed wat er moest gebeuren,

was ontevreden. Al langere tijd vond ik dat de

huisarts slecht naar mij luisterde, ik voelde me

helemaal niet serieus genomen! Ik heb er wat tijd

overheen laten gaan, maar na het gesprek met een

cliëntondersteuner van Adviespunt Zorgbelang ben

ik overgestapt naar een andere huisarts.

Een gesprek met mijn ‘oude’ huisarts had geen zin

volgens mij, ook al had ik daar met het Adviespunt

over gesproken. Mijn nieuwe huisarts lijkt oké, maar

eerlijk gezegd blijf ik met een naar gevoel zitten.

Eigenlijk zou ik alsnog een klacht willen indienen

tegen mijn oude huisarts, maar ik weet nog niet of ik

dat doe. Want ook dat kost weer tijd. Ik weet nu wel

dat een klachtenfunctionaris mij daarbij kan helpen.”

Page 9: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

09

2.3 SIGNALERING EN TRENDSDoor het registreren van vragen, klachten en meldingen

krijgt Adviespunt Zorgbelang een beeld van de kwaliteit

van de zorg en de knelpunten. In 2016 zijn voor overleg met

huisartsenkringen in Gelderland, directies van ziekenhuizen

en cliëntenraden zeven signaleringsrapportages gemaakt.

Voor het bespreken van signalen en trends met andere

organisaties als de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa),

Landelijk Meldpunt Zorg (LMZ), Patiëntenfederatie

Nederland, Nationale ombudsman en Iederin, neemt

het Adviespunt deel aan het landelijke signalenoverleg.

Informatie/advies gekregen

Geen antwoord

Anders

Niet opgelost/onvrede blijft

Alsnog behandeld/foutief hersteld

Melding vastgelegd

Relatie hersteld/excuus

Nog geen resultaat/monitoring

Niet gemeld na bijstand

Schadevergoeding

uitspraak klachtencommissie

FIGUUR 3: RESULTAAT VAN DE ONDERSTEUNING BIJ KLACHTEN

0 100 200 300 400 500

503

38

34

31

28

15

4

4

4

2

1

In figuur 3 is in beeld gebracht wat het resultaat is van de ondersteuning die cliëntondersteuners hebben

geboden bij klachten. Vrijwel de meeste cliënten ontvangen informatie en advies, in aansluiting op hun

specifieke vraag of klacht.

MELDING BIJ INSPECTIE VOOR DE GEZONDHEIDSZORG,,Na lang nadenken heb ik Adviespunt

Zorgbelang benaderd met een per-

soonlijke en ook privacy gevoelige

klacht. Het was goed om mijn verhaal

te kunnen doen. Ik voelde me serieus

genomen door de cliëntondersteuner en

kreeg informatie over wat ik zou kunnen

doen. Uiteindelijk heb ik schriftelijk mijn

klacht ingediend bij de Inspectie voor de

Gezondheidszorg. Ook bij het schrijven

van de brief ben ik ondersteund door het

Adviespunt. Het was emotioneel voor me

om dit te doen, maar ik wist dat ik mijn

klacht wilde doorzetten, ook in het belang

van anderen. Ik weet niet of ik dit had

gekund en gedurfd zonder de steun van

het Adviespunt.”

Page 10: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

Op basis van de registratie is een aantal

trends gesignaleerd:

• Het jaar 2016 was het overgangsjaar

van de Wet Klachtrecht Cliëntenzorgsector

(Wkcz) naar de Wet kwaliteit klachten en

geschillen zorg (Wkkgz). Onder de Wkkgz

zijn zorgverleners verplicht - met het oog

op laagdrempelige klachtbehandeling - om

een klachtenfunctionaris te benoemen en

aangesloten te zijn bij een geschilleninstantie.

Een klachtencommissie is niet meer verplicht.

De cliëntondersteuners signaleren dat de

(nieuwe) klachtenregeling lang niet altijd op

de website van zorgverleners staat vermeld.

• Cliënten zijn in hogere mate ontevreden

over de klachtafhandeling, wanneer deze

plaatsvindt door ‘de directie/eigenaar

van de zorgorganisatie’, soms tevens

collega behandelaar. Onafhankelijke

klachtafhandeling versterkt het vertrouwen

van de cliënt.

• Binnen de geestelijke gezondheidszorg kwam

herhaaldelijk de wachtlijstproblematiek aan

de orde. Cliënten werden gewezen op het

hiertoe geopende meldpunt Wachtlijsten GGZ

bij de NZa.

• Cliënten meldden dat zij geconfronteerd

zijn met onverwachte kosten voor

fysiotherapiebehandeling, omdat het

aantal behandelingen conform aanvullende

verzekeringen werd overschreden.

Ook konden cliënten hun behandeling niet

afmaken. Dit signaal is landelijk opgepakt

door de NZa.

10

HOGE FACTUUR NA BEZOEK AAN SPECIALIST,,Omdat ik haaruitvalproblemen heb, heeft mijn

huisarts mij doorverwezen naar een specialistische

kliniek. Ik kon helaas de trap naar de spreekkamer

van de arts niet op en er was geen lift aanwezig.

De arts kwam naar beneden en wij hebben kort,

maximaal vijf minuten, in een kamertje met elkaar

gesproken. De arts had al een recept bij zich, nog

voordat hij mij had gezien. Omdat ik slecht ter been

ben, spraken we af dat ik voor het vervolg van de

behandeling weer bij de huisarts terecht kon.

Tot mijn verrassing kreeg ik van mijn zorgverze-

kering een rekening van e 222 voor dit bezoek.

Ik vond dit veel geld. Met de helpdesk van de

zorgverzekeraar kwam ik er niet uit, dus ik

nam contact op met Adviespunt Zorgbelang.

De cliëntondersteuner adviseerde bij de

zorgverzekeraar de specificatie van de nota te

vragen. Ook stuurde zij mij een document van de

Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) waarin richtlijnen

staan voor consulten en behandelingen van de

dermatoloog. Ik kwam er toch niet goed uit, en

daarom heeft de cliëntondersteuner contact

opgenomen met de kliniek. Toen bleek dat de

kliniek een maximumtarief had afgesproken met de

zorgverzekeraar over deze diagnose behandelcode

(dbc). Het maakte niet uit of ik 1 of 2 maal een

consult had gehad. Dit was het bedrag dat ik

moest betalen. Ik heb hier amper het geld voor.

Als ik dit had geweten was ik niet gegaan.”

Page 11: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

11

• Bij tandartsenzorg scoort het aantal klachten over

het onderwerp financiën hoog. Cliënten worden

geconfronteerd met dure behandelingen, waarvoor

vooraf geen prijsopgave is verstrekt. Terwijl een tandarts

verplicht is om bij behandelingen boven de e 250 een

kostenindicatie af te geven.

• Het blijkt voor cliënten lastig om over te stappen

naar een andere huisarts als er geen sprake is van

een verhuizing. De vrije keus van zorgverlener is hier

in het geding. In diverse woonplaatsen zijn afspraken

gemaakt tussen huisartsen over het aannamebeleid

(veelal postcode gebonden). Cliënten krijgen van de

cliëntondersteuner het advies persoonlijk langs te gaan

bij de praktijk van hun keuze. In enkele situaties is na

tussenkomst van de cliëntondersteuner de overstap naar

een andere huisarts tot stand gekomen.

• Ziekenhuizen registreren hun behandeling in diagnose

behandelcombinaties (dbc’s). Cliënten geven aan dat

zij de opgevoerde dbc’s niet in verhouding vinden staan

tot de uitgevoerde behandeling. Dit komt vooral voor bij

cliënten die voor één consult naar de specialist gaan en

vervolgens een hoge rekening ontvangen op basis van de

dbc.

ONVOLDOENDE INFORMATIE,,Al langere tijd ben ik ontevreden over

de werkwijze van mijn arts. Ik voel mij

niet goed begeleid en krijg de indruk dat

er opzettelijk informatie wordt achter-

gehouden. Omdat ik een zeldzame aan-

doening heb, vond ik het lastig om iets

met mijn onvrede te doen.

Hoe zal de arts reageren? Ik ben immers

wel afhankelijk van haar! Uiteindelijk

besloot ik om mijn zorg te delen met

een medewerker van het Adviespunt

Zorgbelang. Ik had hun gegevens

gevonden op internet. Het was fijn

om mijn zorg te delen. Ook kreeg ik

informatie over de werkwijze van de

klachtenfunctionaris.”

Page 12: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

3ONAFHANKELIJKE

CLIËNTONDERSTEUNING

12

LANGDURIGE ZORG

Page 13: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

13

Het team onafhankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg bestaat uit vier professionele cliëntondersteuners.

Zij ondersteunen cliënten die te maken hebben met langdurige zorg en die 24 uur per dag op zorg zijn aan-

gewezen. Dit kan verpleging en verzorging zijn, gehandicaptenzorg of geestelijke gezondheidszorg. Deze vorm

van ondersteuning is gestart op 1 maart 2015 in zowel de provincie Utrecht als Gelderland. Om de dienstverlening

voor Wlz-cliënten verder onder de aandacht te brengen, is in 2016 een landelijke communicatie campagne

gelanceerd onder de naam ‘Zo ben ik geholpen’. Ook hebben cliëntondersteuners verschillende bijeenkomsten

voor cliëntenraden bijgewoond en heeft Adviespunt Zorgbelang twee keer meegewerkt aan het Tv-programma

Kassa. De onafhankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg heeft landelijk de ISO certificering behaald.

3.1 AANTAL CLIËNTEN EN ZORGSECTOR In 2016 namen 359 nieuwe cliënten contact

op met Adviespunt Zorgbelang over de onaf-

hankelijke cliëntondersteuning langdurige zorg.

Dit resulteerde in 479 kwesties. Dat is een groei

in het aantal cliënten van 69 procent ten opzichte

van 2015, toen 214 cliënten contact opnamen

met 314 kwesties. De groei hangt nauw samen

met het toenemen van de naamsbekendheid

van deze relatief nieuwe vorm van onafhankelijke

cliëntondersteuning. Wat betreft de zorgsector zien

we dat meer dan de helft van de cliënten afkomstig

is uit de sector verpleging en verzorging

(52 procent). Bijna 33 procent komt uit de sector

verstandelijk gehandicapten. Ook in 2015 was het

aantal kwesties uit deze sectoren het hoogst.

3

Verpleging en verzorging (V&V)

Verstandelijk gehandicapten (VG)

Lichamelijk gehandicapten (LG)

Geestelijke gezondheidszorg (GGZ)

Overig

Zintuiglijke gehandicapten (ZG)

FIGUUR 4: AANTAL KWESTIES OP BASIS VAN DE SECTOR

0 50 100 150 200 250

249170

15689

4916

2120

16

4 2016 2015

Page 14: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

14

3.2 INTERVENTIESIn 198 kwesties, ofwel 41 procent,

is de cliënt ondersteund met

informatie en advies. In 2015

was dat nog in bijna 60 procent

van de kwesties. In 99 kwesties

(21 procent) ondersteunde de

onafhankelijke cliëntondersteuner

bij het kiezen van een passende

Wlz-zorgaanbieder; dit percentage

was vorig jaar een stuk lager

(14 procent). Verder valt op dat de

onafhankelijk cliëntondersteuners

ook bij veel klachten betrokken

zijn.

3

Informatie en advies

Bemiddeling indien zorg nietconform verwachting geleverd

Kiezen passende Wiz zorg(aanbieder)

Klachten, geschillen, bezwaaren beroep

Opstellen, bijstellen en evaluerenzorgplan

Opstellen persoonlijk plan

Herindicatie

FIGUUR 5: INTERVENTIES DOOR CLIËNTONDERSTEUNERS

0 50 100 150 200 250

5981

9926

85

1310

117

198186

18

0

0

2016 2015

SAMEN TOT HET EINDEMeneer en mevrouw Wessels zijn op leeftijd. Zij willen het liefst

tot hun dood bij elkaar blijven wonen én bij voorkeur ook thuis.

Door dementie gaat mevrouw Wessels echter snel achteruit.

Er ontstaat hierdoor spanning tussen de echtelieden, die ook

resulteert in fysiek geweld. Dat is voor de thuiszorg aanleiding

om aan te geven dat er geen verantwoorde zorg thuis meer

is. Na een thuisbezoek van een medewerker van het Centrum

Indicatiestelling Zorg (CIZ) wordt mevrouw binnen een week

opgenomen in een verpleeghuis. Meneer blijft alleen thuis achter.

Dan komt de onafhankelijke cliëntondersteuner van Adviespunt

Zorgbelang in beeld. Hij ondersteunt de mantelzorger om de

wens van het echtpaar alsnog te vervullen. De onafhankelijke

cliëntondersteuner legt contact met verschillende cliëntadviseurs

van de instelling en denkt constructief mee met de mantelzorger

en cliëntadviseurs over een goede en haalbare invulling van

de wens van het echtpaar. Door wachtlijsten én verschillen in

zorg - meneer heeft vooral lichamelijke zorg nodig en mevrouw

geestelijke zorg - is plaatsing in elkaars nabijheid een moeilijke

opgave. Maar niet onmogelijk. Mede dankzij de inzet van de

onafhankelijke cliëntondersteuner verhuist mevrouw twee

maanden later naar een andere locatie binnen de instelling en

kan meneer daar ook komen wonen. Eindelijk weer bij elkaar.

Page 15: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

15

3.3 SIGNALERINGIeder kwartaal stelt Adviespunt

Zorgbelang een kwartaalrapportage op

voor de zorgkantoren van Zilveren Kruis,

Menzis en VGZ. In deze rapportages

worden signalen opgenomen over zaken

die misgaan bij zorgaanbieders en die

Adviespunt Zorgbelang wil bespreken

met het zorgkantoor. In 2016 zijn 24 van

dergelijke signalen over zorgaanbieders

afgegeven; in 2015 waren dat er 8. Zo is

er bijvoorbeeld een signaal afgegeven

over een zorginstelling die geen zorg-

planbesprekingen met cliënten houdt,

terwijl dit wettelijk wel verplicht is.

Een ander signaal ging over een

trainingshuis, dat geen doorstroom kent

omdat plekken bezet worden gehouden

door jong volwassenen die uitgetraind

zijn en al maanden wachten op een

woonvoorziening van de gemeente.

Alle signalen worden in eerste instantie

met de betrokken zorgaanbieder

besproken, zodat zij in de gelegenheid

zijn om eerst zelf iets met het signaal

te doen. Signalen kunnen ook een

bijdrage leveren tot het aanpassen van

bestaande regelgeving. Zo betrof een

signaal de hoge eigen bijdrage van het

Centraal Administratie Kantoor (CAK).

Adviespunt Zorgbelang ondersteunde

een cliënt, bij wie de opgelegde eigen

bijdrage disproportioneel hoog was ten

opzichte van het aantal uren geleverde

zorg. Na het indienen van een bezwaar,

werd de eigen bijdrage substantieel

verlaagd. Het CAK reageerde alert door

de kwestie bij het ministerie van VWS

neer te leggen. Per 1 januari 2017 is

de beleidsregel aangepast, waardoor

cliënten hier niet meer tegen aan lopen.

Er zijn in 2016 geen acute signalen

neergelegd bij het Zorgkantoor.

In deze situaties is het signaal zo

urgent dat niet wordt gewacht op de

kwartaalrapportage.

HEROVERWOGEN INDICATIE RESULTEERT IN EEN PGBDe familie Smit vraagt voor zoon Jan een Wlz-indicatie aan bij

het Centrum Indicatiestelling Zorg (CIZ). Jan heeft autisme en

daarnaast allerlei lichamelijke beperkingen. Telefonisch laat

het CIZ weten dat de aanvraag wordt afgewezen. Er vindt geen

huisbezoek plaats. De familie is boos en dient een bezwaar in.

Het CIZ zegt toe om alsnog op huisbezoek te komen.

De familie heeft inmiddels een cliëntondersteuner van

Adviespunt Zorgbelang ingeschakeld, die bij het gesprek

aanwezig is. De sfeer is gespannen. De familie voelt zich

niet erkend door de afwijzing en kan haar woede niet

onderdrukken. De cliëntondersteuner bemiddelt om de

communicatie in goede banen te leiden en te zorgen dat het

CIZ de noodzakelijke antwoorden krijgt om de aanvraag goed te

beoordelen. Een dag later mailt de medewerker van het CIZ dat

zij het zeer op prijs heeft gesteld dat de cliëntondersteuner bij

het gesprek aanwezig was. Zij laat ook weten dat het afgeven

van een Wlz-indicatie voor een jeugdige moeilijk is, omdat een

Wlz-indicatie voor altijd is en het CIZ niet op voorhand weet

hoe de jongere zich zal ontwikkelen. Een week later blijkt

dat er toch een Wlz-indicatie is afgegeven.

De familie wil graag een persoonsgebonden budget (Pgb)

omdat ze zelf verantwoordelijk wil zijn voor het kiezen van

goede passende zorg. De cliëntondersteuner gaat samen

met de familie aan de slag om alle formulieren in te vullen.

Kort daarna vindt een bewust-keuze-gesprek plaats met

het zorgkantoor. De medewerker van het zorgkantoor keurt

het budgetplan goed en geeft aan dat de aanvraag ook

prima op orde is. “Ik vind dat u verantwoord en doordacht

deze aanvraag indient. Na de toewijzing kunt u contracten

en zorgbeschrijvingen met de aanbieders gaan maken en

dan gaan we verder in gesprek”. De familie geeft aan de

contracten en zorgbeschrijvingen al bij zich te hebben en ook

een cursus budgetbeheer gevolgd te hebben. De medewerker

van het zorgkantoor is verrast, bekijkt de papieren en keurt

ze direct goed. De zorg kan meteen met terugwerkende

kracht ingeschakeld en betaald worden. De familie is blij,

vooral omdat hun vraag serieus is genomen en dat er direct

een passende oplossing wordt geboden. Ook is de familie erg

tevreden over de ondersteuning van de cliëntondersteuner.

En de medewerker van het zorgkantoor? Die merkt op: ‘Doet u

dit wel vaker? Zo’n kwestie kost mij gemiddeld 6 uur meer’.

Page 16: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

16

3.5 TEVREDENHEID CLIËNTENDe tevredenheid onder

Wlz-cliënten wordt gemeten

door hen na afloop de vraag

voor te leggen: zou u onaf-

hankelijke cliëntondersteuning

langdurige zorg aanraden bij

vrienden of familie?

De tevredenheid is hoog:

in 2016 beveelt 84 procent

de cliëntondersteuner aan.

Cliënten laten ook op andere

manieren hun tevredenheid

en waardering zien.

Zo ontvingen onafhankelijk

cliëntondersteuners in vele

vormen bedankjes, waaronder

bossen bloemen, bonbons,

een lunch, een zelfgemaakt

schilderijtje en diverse mails.

3.4 TRENDSNaast signalen over specifieke zorgaanbieders

constateren onafhankelijk cliëntondersteuners

ook zaken die bij meerdere instellingen spelen

en die instelling overstijgend zijn. In 2016 zijn

de volgende trends geconstateerd:

• De kwesties van cliënten worden

steeds complexer, en daarmee

tijdsintensiever.

• Er bestaat bij zorgvragers onduidelijkheid

over de gebruikte terminologie. Het jargon

van zorgprofessionals lijkt niet aan te sluiten

bij het zorgvragersperspectief. Zo is het

verwarrend dat de naam van het zorgkantoor

DE WENS VAN DE CLIËNTKoos, 28 jaar, heeft een LG-6 indicatie en woont sinds negen jaar in

de zorginstelling. Hij krijgt doorlopend ademhalingsondersteuning

en de daarbij behorende zorg. Moeder, tevens mentor, is ontevreden

over de zorg. Na verschillende klachten over schimmel in de

beademingsslang, het warme eten dat verre van smakelijk is, het

feit dat Koos in de winter een zomerjas draagt en het schoonmaken

van de kamer van Koos, komt er nu vanwege bezuinigingen één

slaapnachtdienst in plaats van twee. Dat is de druppel en moeder

vraagt Adviespunt Zorgbelang om mee te zoeken naar een andere

plek voor Koos. De onafhankelijke cliëntondersteuner gaat in gesprek

met moeder en Koos, en regelt vervolgens een gesprek met alle

betrokkenen. Tijdens dit gesprek worden de knelpunten besproken en

verbeteracties toegezegd. Koos is tevreden over de uitkomst en hoe de

verbeteracties zijn ingezet. Hij wil bij de zorgverlener blijven wonen.

Moeder blijft aandringen op verhuizen naar een andere zorginstelling.

Hierdoor voelt Koos zich klem zitten. Zijn begeleiders geven aan dat

ze beter op Koos en zijn wensen kunnen reageren als ze van hem

duidelijk krijgen wat zijn wensen/knelpunten zijn. De onafhankelijke

cliëntondersteuner inventariseert met Koos hoe hij meer de regie over

zijn leven, zorg en wensen kenbaar kan maken. Door assertiever te

worden levert dit ook meer duidelijkheid op bij zijn moeder. Koos start

met een assertiviteitstraining. Moeder moet wennen, maar realiseert

zich dat de zorg beter afgestemd kan worden als Koos goed duidelijk

kan maken wat hij wil. Zo komt er ook meer ruimte in de relatie

tussen moeder en zoon.

gelijk is aan de naam van de zorgverzekeraar: wat is

het verschil en wat kan het zorgkantoor betekenen?

Dat geldt ook voor het gebruik van termen als ‘thuiszorg’

en ‘zorg thuis’. De Wet langdurige zorg biedt de mogelijk

heid om zorg thuis te regelen en dat is bij veel cliënten

nog niet bekend. Bij de groep cliënten die er wel

bekend mee zijn, zorgt het regelmatig voor verwarring.

De verantwoordelijkheden van de gemeente, het

zorgkantoor en de zorgaanbieder worden dan door

elkaar gehaald en cliënten melden zich op de verkeerde

plek met hun (zorg)vraag. Door de toename van het

aantal cliëntcontacten besteden cliëntondersteuners

veel tijd om deze begrippen te verhelderen bij mensen.

Deze trends worden besproken met de zorgkantoren.

Page 17: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

17

,,Toen ik als maatschappelijk werker werk-

zaam was, begreep ik niet waarom er zoveel

belangenbehartigers voor cliënten zijn.

Wat is de noodzaak hiervan? De hulpverlening

is toch bedoeld om cliënten zo goed moge-

lijk te ondersteunen? Toen werd ik mantel-

zorger en stond ik aan de ander kant.

Ik leerde het belang van de onafhankelijke

cliëntondersteuner.

Mijn moeder was op de revalidatieafdeling

van een verpleeghuis beland. Niemand

wist hoe het nu verder moest. Mijn moeder

revalideerde maar ze wist niet waar ze aan

toe was. Elke dag leefde ze met de onzeker-

heid: kan ik ooit nog naar huis? Ik trok vanaf

het begin overal aan de bel met de vraag hoe

het verder zou gaan, want de situatie was

vóór de val die leidde tot het verpleeghuis

al bijzonder kwetsbaar. Kon ze nog thuis

wonen? Helaas had niemand daar antwoord

op. Wanneer ik vroeg naar scenario’s,

mogelijkheden, wachtlijsten, kreeg ik nul op

het rekest: we moesten afwachten. In het

verpleeghuis liet het verzorgend personeel

weten dat mijn moeder “toch echt een

keer weg moest”. Op een dag vroeg ze met

angstige ogen vanuit haar rolstoel: “ze zullen

me toch niet op een ochtend bij de bushalte

zetten?”

Een collega zag mijn ongerustheid en

raadde me aan contact op te nemen met de

onafhankelijke cliëntondersteuning van de

WLZ (Wet Langdurige Zorg) van Adviespunt

Zorgbelang. Ik belde en sprak met iemand

met verstand van zaken. Ze deed twee

belangrijke dingen. Ten eerste legde ze mij

de wet- en regelgeving uit, inclusief wie waar

verantwoordelijk voor is, rechten en plichten

en – heel belangrijk - wat betrokken partijen van elkaar

mogen verwachten. Vervolgens gaf ze mij advies,

luisterde, erkende en dacht mee over mogelijke stappen

die ik kon nemen.

Dit gaf mij eigen regie op basis van informatie,

eigenaarschap, en de mogelijkheid zelf oplossingen

te zoeken die bij mijn moeder passen. Samen met de

familie en het netwerk van de familie. Niet afwachten,

maar doen.

Met deze adviezen in het achterhoofd hielden we

familie-en-vrienden beraad. We vonden een mooie plek

in een goed verzorgingshuis. Toen het verpleeghuis

eindelijk tot de conclusie kwam dat mijn moeder niet

meer naar huis kon, moest ze zo snel mogelijk weg uit

het verpleeghuis. Gelukkig kon het verpleeghuis wel de

indicatie aanvragen. Ze is snel verhuisd en woont naar

grote tevredenheid in het verzorgingshuis.

Als ik terugkijk, ben ik dankbaar voor de hulp van de

onafhankelijke cliëntondersteuner. De betrokkenheid

en zorgvuldigheid waren zo belangrijk. Binnen de

zorg is dat niet vanzelfsprekend. In de wir war van

transformaties, wetten en regels, goede en minder

goede hulpverleners, machtsverhoudingen en

onzekerheid is het belangrijk dat er een onafhankelijke

partij is die actuele kennis van zaken heeft, informatie

en advies paraat heeft en actief meedenkt. Daardoor

kan je als cliënt, patiënt, burger, mantelzorger zelf weer

de regie voeren ook in verwarrende, emotionele tijden.

En ben je gevoed om zelf te zoeken naar een passende

oplossing.

Door deze rolwisseling heb ik belangrijke inzichten

opgedaan. Ik ben mij weer bewust geworden van

de belangen en machtsverhoudingen die spelen.

Door de inbreng van een onafhankelijke derde partij

kan iedereen goed geïnformeerd beslissingen nemen.

En dat is pure winst voor de zorg: het levert beter

passende oplossingen op!”

HET BELANG VAN ONAFHANKELIJKE CLIËNTONDERSTEUNING DOOR ANOUK POLL

Page 18: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

4ONAFHANKELIJKE

VERTROUWENSPERSOONJEUGDHULP

18

Page 19: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

19

Het team vertrouwenspersonen jeugdhulp ondersteunt jeugdigen én hun ouders. De medewerkers bezoeken

daarnaast ook gezinshuizen en instellingen waar jongeren (tijdelijk) verblijven.

De cijfers in dit jaarverslag zijn gebaseerd op de regiorapportages van de regio’s Achterhoek, Arnhem,

Food Valley, Midden-IJssel/Oost-Veluwe, Noord-Veluwe, Rivierenland en Rijk van Nijmegen. In deze regio’s

zijn niet alleen vertrouwenspersonen van Adviespunt Zorgbelang werkzaam, maar ook van het AKJ –

vertrouwenspersonen in de jeugdhulp. De cijfers geven dus de gezamenlijke werkzaamheden weer.

4.1 AANTAL CLIËNTEN EN KWESTIESIn 2016 hebben 1390 cliënten in de betreffende

regio’s ondersteuning ontvangen van een

vertrouwenspersoon jeugdhulp. In figuur 7 en

8 is zichtbaar wat de achtergrond is van de

cliënten. In vergelijking met 2015 zien we een

forse stijging van het aantal cliënten die contact

4

Jeugdige zelf

Ouder

Onbekend/anders

Familie

Pleegouder

Hulpverlener

Meerdere jongeren

Pleegkinderen

FIGUUR 7: ACHTERGROND CLIËNTEN JEUGDHULP

0 100 200 300 400 500 600 700 800 900 1000

364228

5035

33

23

10

901535

8

10

15

13

3

2016 2015

hebben gezocht met een vertrouwenspersoon:

833 in 2015 ten opzichte van 1390 in 2016.

Dat betekent een stijging van 67 procent.

De grote stijging zien we vooral terug in het

aantal jeugdigen wat contact heeft gehad met

een vertrouwenspersoon.

Page 20: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

20

Ouder met gezag

Ouder, gezag onbekend

Ouder zonder gezag

Stiefouder

FIGUUR 8: SAMENSTELLING DOELGROEP OUDERS

0 50 100 150 200 250

5846

2812

158

265162

2016 2015

Sinds de komst van de nieuwe jeugdwet op

1 januari 2015 is het bezoeken van de plaatsen

waar jeugdzorg uitgevoerd wordt een vast

onderdeel van de werkzaamheden van de

vertrouwenspersoon jeugdhulp geworden.

Dat betekent dat alle residentiële groepen

(open en gesloten), zelfstandigheidstrajecten,

dagbehandelingen en gezinshuizen met een

bepaalde frequentie bezocht worden door een

vertrouwenspersoon. Omdat deze bezoeken

in de provincie Gelderland alleen nog maar

uitgevoerd werden in de gesloten jeugdzorg, zijn

de vertrouwenspersonen in 2015 begonnen met

het opstarten van deze bezoeken in alle andere

settingen. Pas in 2016 zijn deze bezoeken goed

op gang gekomen en zien we het effect ervan.

Voor jeugdigen blijkt het van groot belang te

zijn een vast persoon op een vast moment te

ontmoeten. Dit geeft vertrouwen en maakt dat ze

hun verhaal kunnen vertellen. De forse stijging

onder het aantal jeugdigen wat contact heeft

gehad met een vertrouwenspersoon is dan ook

zeker te herleiden naar deze bezoeken en bewijst

ook het positieve effect van deze bezoeken.

Cliënten kunnen zich bij een vertrouwenspersoon

jeugdzorg melden met een vraag, probleem of

klacht. Meer dan twee derde van de kwesties

betreft klachten.

In de figuren 10, 11 en 12 zijn de vragen, problemen en

klachten onderverdeeld in de verschillende onderwerpen

(typen). Het gaat hier om vragen, problemen en klachten

die in 2016 zijn binnengekomen.

FIGUUR 9: KWESTIES 2016

Vragen 48415%

Problemen 49916%

Klachten 221769%

Page 21: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

21

3

Woonsituatie/groep/groepgenoten

Familie/thuis

Persoonlijke geschiedenis in dehulpverlening

Psychisch/welzijn

Seksualiteit/relaties

Vrienden/school/werk

Andere problemen

Zwangerschap

Lichamelijk/psychisch geweld

Drugs/alcohol/gokken

Geloof/religie

Toekomst hulpverlening

FIGUUR 11: ONDERWERP VAN PROBLEMEN

0 50 100 150

9032

6919

62

4616

2139

14180

22

0

78

113

3

2

7

712

23

1

2016 2015

Werkwijze instelling

Wetgeving

Andere vragen

Groepsregels

FIGUUR 10: ONDERWERP VAN VRAGEN

0 100 200 300

168123

8750

13

214213

14

2016 2015

Page 22: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

22

PIETERS ZORGEN OVER ZIJN KINDERENPieter is de vader van Dirk en Merel. De kinderen zijn na de

scheiding bij hun moeder gaan wonen. De kinderen wilden

dat graag, maar Pieter had het liever anders gezien.

Hij is niet voor niets gescheiden; in zijn relatie met de

moeder van zijn kinderen heeft hij ervaren dat het lastig

is om samen te leven met iemand die het moeilijk vindt

om de drankfles te laten staan. Ruzies, het niet nakomen

van afspraken en losse handjes waren eerder regel dan

uitzondering.

Na het uitspreken van de onder toezichtstelling heeft Pieter

zijn zorg besproken met Annemiek, de jeugdbeschermer.

Annemiek gaf in eerste instantie aan dat ze zijn zorg

begreep en dat ze het in de gaten zou houden. Ze bena-

drukte daarnaast ook dat Pieter niet mocht vergeten dat

moeder een afkicktraject had gevolgd en dat hij haar ook

een kans moest geven, in het belang van de kinderen.

Pieter probeert zijn eigen emoties aan de kant te zetten en

objectief te luisteren naar de verhalen die hij meekrijgt van

de kinderen als ze in een weekend bij hem zijn.

Dat hij met enige regelmaat nieuwe kleren gaat kopen met

de kinderen, omdat hetgeen wat ze dragen echt versleten

is, ziet hij door de vingers. Als hij op een zaterdagochtend in

het zwembad ontdekt dat Merel forse blauwe plekken onder

op haar rug heeft, raakt hij lichtelijk in paniek.

De bereikbaarheidsdienst stelt hem gerust en op maandag-

middag heeft hij contact met Annemiek. Hij uit zijn zorgen.

Tot zijn grote verbazing lijkt het wel of Annemiek hem

niet hoort. Zegt ze nou echt dat het allemaal wel mee zal

vallen? Dat het logisch is dat kinderen daar blauwe plekken

hebben van het spelen? Pieter is ten einde raad. Wat moet

hij doen? Als degene die toe moet zien op de veiligheid

van zijn kinderen niet ingrijpt als dat nodig is? Waar moet

hij heen? Hij voelt zich absoluut niet gehoord en serieus

genomen door de jeugdbeschermer. Ten einde raad typt hij

op Google ‘klachten jeugdzorg’ in en komt op de website

van het AKJ uit. Misschien kunnen de vertrouwenspersonen

hem helpen? Morgenochtend zal hij als eerste eens contact

met hen opnemen…

Page 23: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

23

Page 24: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

2016 2015

3

Bejegening

UItvoering (semi) residentiële

hulpverlening

Gebrekkige informatie

Beslissingen

Bereikbaarheid/beschikbaarheid

Rapportage

Grensoverschrijdend gedrag

Maatregelen en sancties gesloten

jeugdhulp

Onderzoek

Privacy

Beperkende en controlerende

maatregelen

Klachtenprocedures

Samenwerkingen tussen instellingen

Dossier

Andere klachten

FIGUUR 12: ONDERWERP VAN KLACHTEN

0 100 200 300 400 500

341239

283277

316

255166

101107

533215

81

4830

5819

53

26

94

138

2

216

0

1610

14

1

7

0

24

In 2016 gaat het merendeel van de klachten over de

bejegening. Hierbij valt te denken aan klachten waarbij

cliënten het contact met de jeugdzorgmedewerker als

erg onprettig ervaren, of zich niet gehoord voelen.

Daarnaast vormen gebrekkige informatie en de uitvoering

van de (residentiële) hulpverlening belangrijke bronnen

voor het indienen van klachten.

24

Page 25: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

4.2 INTERVENTIES EN RESULTAATDe vertrouwenspersoon jeugdhulp kan de cliënt op meerdere

manieren ondersteunen om zijn/haar klachten kenbaar te

maken. Deze mogelijkheden (interventies) zijn terug te zien in

de linker kolom van figuur 13. Sommige klachten vragen om

meerdere interventies. Eén klacht kan dus vaker meegeteld

zijn in onderstaande tabel als er meerdere interventies

plaatsgevonden hebben.

Het resultaat van een interventie, te vinden in de bovenste rij

van de tabel, is opgedeeld in een beoordeling van de cliënt,

uitkomst van een klachtencommissie (KC) of tuchtcollege.

FIGUUR 13: SOORT INTERVENTIE EN KLACHT

Interventie Inge

trok

ken/

KC

: ge

en u

itsp

raak

Opg

elos

t/ K

C:

gegr

ond

Dee

ls o

pgel

ost/

K

C: d

eels

geg

rond

/

deel

s on

gegr

ond

Nie

t opg

elos

t/K

C:

onge

gron

d of

nie

t on

tvan

kelij

k

Loop

t nog

Tota

al

Gesprek leidinggevende 152 299 149 180 88 868

Gesprek medewerker 56 162 89 50 18 375

Klachtencommissie 133 52 12 123 37 357

Schriftelijke afdoening 9 32 21 39 7 108

Bezwaar/Beroep 1 3 0 10 3 17

Gesprek directie/MT 2 8 1 1 3 15

Tuchtrecht 2 0 0 1 11 14

Overige activiteiten 27 56 13 32 8 136

Eindtotaal 382 612 285 436 175 1890

Uit deze cijfers blijkt dat een gesprek met een leidinggevende

veruit het vaakst ingezet wordt om tot een oplossing van

een probleem te komen. Een beperkt aantal cliënten zet

de klacht door naar een bezwaar- en of beroepsprocedure.

Sinds 1 december 2015 bestaat ook de mogelijkheid om een

klacht tegen een jeugdprofessional te laten toetsen aan het

Tuchtreglement door de Stichting Kwaliteitsregister Jeugd (SKJ).

25

Page 26: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

4.3 SIGNALERING EN TRENDSToen de gemeenten in 2015 de verantwoordelijk-

heid kregen voor de jeugdhulp, was dat een

zoektocht voor alle partijen; voor de gemeenten,

de jeugdzorgorganisaties, maar zeker ook voor

de burgers. Want waar ga je heen als je zorg

wilt regelen voor je kind? En hoe kan het toch

dat mijn zus in een andere gemeente het wel

geregeld krijgt en ik niet?

In 2016 werd in de meeste gemeenten wel

duidelijk hoe een en ander geregeld was voor

de inwoners. Maar tegelijkertijd waren er ook

nog knelpunten waar niet direct een antwoord

op was. Want wie betaalt nu het paspoort van

een kind wat in een gezinshuis woont met

een voogdijmaatregel? Voor de transitie was

dat de Gecertificeerde Instelling (GI) waar

de voogden werken, maar nu zou dit betaald

moeten worden door de gemeenten, want die zijn

verantwoordelijk voor de jeugdhulp. Maar wat als

een gemeente dat weigert, omdat zij van mening

is dat ze alleen voor de zorg betaalt?

Het drangtraject wordt ook wisselend ingezet

door de gemeenten. Door cliënten wordt vaak

ervaren dat zij onder druk gezet worden in het

drangtraject; als ze vragen hebben over het

handelen van de medewerker, dan wordt dit

met regelmaat gezien als ‘niet meewerken’. En als je niet

meewerkt, dan hangt een drangtraject boven je hoofd.

Met andere woorden; dan word je straks gedeeltelijk uit het

ouderlijk gezag gezet. Ouders voelen zich met de rug tegen

de muur staan. De vraag rijst of dit de bedoeling is geweest

van de invoering van drangtrajecten.

Een probleem wat de vertrouwenspersonen op

verschillende niveaus terug zien komen, zijn fouten die

gemaakt worden in rapportages. Het gaat dan bijvoorbeeld

om uitspraken over cliënten die niet onderbouwd zijn

door onderzoek of waar geen melding wordt gemaakt van

personen die bepaalde opmerkingen hebben gemaakt.

Staat iets eenmaal zwart op wit in een rapportage dan is

het voor cliënten heel moeilijk om dit aangepast te krijgen,

laat staan dat het verwijderd wordt uit een rapport.

Een wijziging van de cliënt wordt nog wel eens als

aanhangsel toegevoegd aan het rapport, maar welke

waarde heeft dit dan? Kan de mening van bijvoorbeeld

een ouder op tegen de bevindingen van een professional?

Vaak is het kwaad ook al geschied, en ligt de rapportage

– zonder aanhangsel - al bij derden, die het weer in hun

rapportages gebruiken. Het einde lijkt zoek.

Dit onderwerp wordt regelmatig bespreekbaar gemaakt

met jeugdzorgaanbieders en GI’s met als doel de

rapportages zo optimaal mogelijk bij te laten dragen aan

het vinden en/of leveren van passende jeugdhulp.

26

Page 27: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

4.4 TEVREDENHEID CLIËNTENBij het afsluiten van de ondersteuning wordt aan de

cliënten gevraagd een tevredenheidstoets in te vullen.

In deze toets krijgt de cliënt de mogelijkheid om het

functioneren van de vertrouwenspersoon te beoordelen,

onder andere op onderwerpen als bereikbaarheid,

bejegening en kennis. In 2016 gaven de jongeren, die

gebruik gemaakt hebben van een vertrouwenspersoon,

hun vertrouwenspersoon een gemiddelde van 8,7.

Volwassenen beoordeelden de vertrouwenspersoon

met een 8,4.

RAPPORT AANPASSEN“In het rapport van de Raad voor de Kinderbescher-

ming staat dat ik Borderline-trekken heb!”

De vertrouwenspersoon heeft een boze Anja aan

de telefoon. De Raad heeft een onderzoek gedaan

naar de opvoedsituatie bij Anja thuis. In een

zogenaamde checklist voor risicofactoren staat

het vakje bij ‘psychische problematiek’ aangevinkt,

met als opmerking er achter “borderline-trekken

moeder???” “Dit is toch niet objectief? Er is nooit

iemand geweest die die diagnose bij mij gesteld

heeft. Hoe komt die opmerking daar? Wie heeft

dat gezegd?” Samen met de vertrouwenspersoon

schrijft Anja een brief met deze en haar andere

klachten over het onderzoeksrapport van de Raad,

met als doel het rapport aan te laten passen.

Inmiddels is dit rapport ook al bij de Kinderrechter

beland en gebruikt de Gecertificeerde Instelling het

als onderbouwing van de onder toezichtstelling.

Het voelt allemaal uitzichtloos voor Anja, alsof

ze tegen hele hoge muren aanloopt. Toch wil

ze het aangaan. Als ze het niet doet, heeft ze

het ook niet geprobeerd. En hopelijk denkt die

Raadsmedewerker in het vervolg wat beter na over

hoe ze haar informatie in een rapport schrijft.

ROL VAN DE VERTROUWENS-PERSOON OP DE GROEPIn een hoek van de woonkamer zit

Denise te spelen met haar telefoon.

De vertrouwenspersoon is net binnen-

gelopen op de groep. Zou ze doorhebben

dat ik even met haar wil praten?, denkt

Denise, terwijl ze vluchtig even in de

richting van de vertrouwenspersoon

kijkt. Sinds een half jaar komt de

vertrouwenspersoon één keer in de twee

weken op de leefgroep waar Denise

woont. Denise vond het eerst maar

vervelend; wéér iemand die wil praten.

Die heeft ze al zoveel gezien in de jaren

dat ze niet meer thuis woont. En wat

schiet het op? De vertrouwenspersoon

blijkt alleen wel iets anders te werken

dan de speltherapeut, psycholoog en al

die andere ‘praters’ die ze gehad heeft.

De vertrouwenspersoon komt gewoon

even kijken hoe het met iedereen gaat

en als je niet met haar wil praten, is dat

ook goed. En wat ook fijn is, is dat ze een

geheimhoudingsplicht heeft. Ze vertelt

dus niks aan de groepsleiding als je dat

niet wilt, tenzij er acuut gevaar dreigt

natuurlijk. Dan moet ze wel. “Alles goed

met je Denise?” De vertrouwenspersoon

zit ineens naast haar. Denise haalt haar

schouders op. “Mwoah…” “We kunnen

even een rondje buiten lopen?”, stelt

de vertrouwenspersoon voor. Dat vindt

Denise een fijn voorstel. Kan ze even met

haar praten over die ruzie met Bas, haar

mentor op de groep, van gisteren, want

dat zit haar helemaal niet lekker. Denise

steekt haar telefoon in haar broekzak en

loopt samen met de vertrouwenspersoon

naar de kapstok om haar jas aan te doen.

27

Page 28: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

5ONAFHANKELIJKE

CLIËNTONDERSTEUNINGSOCIAAL DOMEIN

28

Page 29: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

29

Waar het jaar 2015 een pioniersjaar was voor Adviespunt Zorgbelang, stond 2016 in het teken van uitbreiding

en verdere verdieping. Het aantal gemeenten waar Adviespunt Zorgbelang onafhankelijke cliëntondersteuning

biedt, nam aanzienlijk toe.

Naast de gemeenten Zutphen, Lochem, Lingewaard, Renkum, Arnhem, Rheden, Rozendaal, Ermelo, Huizen,

Wageningen, Blaricum, Eemnes en Laren - reeds gecontracteerd voor een vorm van cliëntondersteuning in 2015

- werd de dienstverlening in 2016 ook geboden aan inwoners van de gemeenten Nieuwegein, Westervoort, regio

Nijmegen (Berg en Dal, Beuningen, Druten, Heumen, Mook en Middelaar, Nijmegen, Wijchen)1, en Rivierenland

(Culemborg, Buren, Neerijnen, Maasdriel, Lingewaal en Geldermalsen).

Het totaal aantal gecontracteerde gemeenten in Gelderland en Utrecht komt hiermee op 26. Per gemeente

werden maatwerkafspraken gemaakt over de reikwijdte van de dienstverlening.

Verder zijn er in 2016 ook gesprekken gevoerd met de gemeenten Heerde, Duiven, Neder-Betuwe en Stichtse

Vecht (Maarsen, Breukelen en Loenen). Deze overeenkomsten gaan in op 1 januari 2017.

Met Kruiswerk Achterhoek – een onafhankelijke ledenvereniging – zijn in 2016 aanvullende afspraken gemaakt

over onafhankelijke cliëntondersteuning voor hun leden. Dit betekent dat leden ook cliëntondersteuning kunnen

krijgen in gemeenten waar Adviespunt Zorgbelang geen contract mee heeft.

1) In samenwerking met Zelfregiecentrum Nijmegen.

5.1 AANTAL CLIËNTEN, VRAGEN EN KWESTIESIn 2016 heeft Adviespunt Zorgbelang 372

nieuwe cliënten ondersteund. Dit is een stijging

van 86 procent ten opzichte van 2015, waarin

200 cliënten zijn ondersteund. De cliënten

komen voornamelijk uit gemeenten waar

Adviespunt Zorgbelang een contract mee heeft

afgesloten voor cliëntondersteuning. In figuur 14

is zichtbaar om welke gemeenten het gaat.

Als inwoners uit niet-gecontracteerde gemeenten

contact opnemen met Adviespunt Zorgbelang, dan

worden zij ‘warm’ doorverwezen. Dit betekent dat de

cliëntondersteuner uitzoekt hoe de onafhankelijke

cliëntenondersteuning in de betreffende gemeente is

geregeld en dit doorgeeft aan de cliënt. Als de cliënt

daar niet verder komt, dan mag deze terugbellen, en

zal de cliëntondersteuner moeite doen om de cliënt

warm over te dragen naar de juiste cliëntondersteuner.

Vanuit het Adviespunt merken wij dat de onafhankelijke

cliëntenondersteuning in gemeenten zeer verschillend is

georganiseerd, en dat voor een inwoner niet altijd helder

is waar hij/zij terecht kan. Het Adviespunt is van mening

dat cliënten hier zo weinig mogelijk hinder van moeten

ondervinden.

Page 30: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

30

3

Arnhem

Niet gecontracteerde gemeenten

Nieuwegein

Zutphen

Lingewaard

Rheden

Lochem

Renkum

Ermelo

Regio Nijmegen

Gemeenten via Kruiswerk Achterhoek

Wageningen

Maasdriel

Eemnes

Huizen/Blaricum/Eemnes/Laren*

Buren

Huizen

IJsselstein

Blaricum

Laren

Neerijnen

Zeist

Geldermalsen

Culemborg

FIGUUR 14: AANTAL CLIËNTEN PER GEMEENTE

0 50 100 150

4070

502

18

2210

1215

15043

5

107

14

11

5

15

11

3

28

0

4

3

0

3

3

2

2

1

8

0

0

0

0

0

0

02

0

0

0

0

0

0

1

1

1 2016 2015

* Door het lage

aantal meldingen in

2015, is in dat jaar

geen onderscheid

gemaakt tussen de

meldingen vanuit

de verschillende

gemeenten.

Page 31: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

31

Adviespunt Zorgbelang krijgt zowel vragen als

kwesties binnen. Bij kwesties kan het gaan om

ondersteuning bij onvrede over de situatie, knel-

punten, klachten of het verzoek om ondersteu-

Vragen aanbod

Financiën

Overig

Behandeling

Nog onbekend

Organisatie

Wet & Regelgeving

Weigering

Relatie

Behandeling

Financiën

Weigering

Wet & Regelgeving

Organisatie

Relatie

Vragen aanbod

Overig

Nog onbekend

FIGUUR 15: ONDERWERP VAN VRAGEN EN KWESTIES

0 20 40 60 80 100 120 140

2319

1416

1811

504

2016 2015

ning bij een keukentafelgesprek. In 2016 zien we – zowel

bij vragen als bij kwesties – een toename ten opzichte van

2015. Zo zien we in 2016 een stijging van 142 procent in het

totaal aantal kwesties (van 168 in 2015 naar 407 in 2016).

VRA

GEN

KW

ESTI

ES

1210

150

1016

7

13156

61

4031

49

5130

369

411

3019

1210

1712

0

0

Totaal aantal vragen2016 : 1552015 : 77

Totaal aantal kwesties2016 : 4072015 : 168

Page 32: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

32

De meeste kwesties die binnenkomen bij de

cliëntondersteuners gaan over de behandeling:

kwesties over de kwaliteit of de inhoud van de

hulp. In de meeste situaties is het mogelijk

om dit bespreekbaar te maken. De meeste

gemeenten staan daar ook open voor.

Problemen op het financiële vlak - in deze

categorie gaat er iets fout met de financiering of

er zijn vragen over - zijn moeilijker op te lossen.

Het is niet altijd duidelijk wie wat mag bepalen

en het duurt soms lang voordat er duidelijkheid

komt. Opvallend is in 2016 het aantal kwesties

waarbij mensen in de knel kwamen door een

te hoge eigen bijdrage of een verlaging van het

Persoonsgebonden budget (Pgb).

Ook als de gemeente bepaalde hulp of

ondersteuning weigert, kan het zinvol zijn om

wel in gesprek te gaan met de gemeente en

de cliënt te helpen om duidelijk aan te geven

waarom bepaalde hulp wél nodig is. Als een

gemeente ervoor open staat om tot oplossingen

te komen en er voor zorgt dat er op korte

termijn een gesprek plaatsvindt, kunnen

bezwaarprocedures voorkomen worden.

In de meeste gecontracteerde gemeenten

ondersteunt de cliëntondersteuner ook bij

keukentafelgesprekken. De ervaring is dat

een groot deel van deze gesprekken succesvol

verlopen, vooral als de cliënt geholpen is om

goed zijn knelpunten aan te geven. In veel

gevallen zijn cliënten vaak te bescheiden of

durven niet goed toe te geven dat ze hulp nodig

hebben. In het voortraject met de onafhankelijke

cliëntenondersteuner komt dat aan de orde,

waardoor de cliënt dit tijdens het gesprek

met de gemeente duidelijk kan maken.

TOCH EEN SCOOTMOBIELMeneer Kroon is 72 jaar en neemt contact op met

de cliëntondersteuner van Adviespunt Zorgbelang.

Hij heeft een scootmobiel nodig. Op basis van

eerdere ervaringen met het wijkteam, is hij er

zeker van dat ze de scootmobiel gaan weigeren.

Daarom vraagt hij ondersteuning van Adviespunt

Zorgbelang. Samen zetten meneer Kroon en de

cliëntondersteuner op een rijtje waarom meneer

Kroon gebaat is bij een scootmobiel en welke

dagelijkse problemen dit oplost. De gemeente

is overtuigd en wijst de scootmobiel – tot grote

vreugde van meneer Kroon - toe.

ONDERSTEUNING BIJ GESPREKKirsten heeft een Persoonsgebonden budget (Pgb)

aangevraagd voor haar moeder. Kirsten zal het

Pgb gaan beheren maar ze begrijpt de formulieren

niet goed. Ze is bang dat als ze de formuleren

verkeerd invult, de Wmo-medewerker van de

gemeente de aanvraag alsnog afwijst. Samen met

de cliëntondersteuner van Adviespunt Zorgbelang

gaat Kirsten in gesprek met een specialist van het

wijkteam. Alles valt op zijn plaats en Kirsten kan

weer verder.

Page 33: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

33

5.2 INTERVENTIES EN RESULTAATAls een cliënt belt met een vraag of klacht

inventariseert het Adviespunt eerst wat het

doel is van de cliënt. Wat wil hij of zij bereiken?

In veel gevallen is het voldoende om met

de cliënt mee te denken, advies te geven

of informatie te verstrekken. Maar soms

is het nodig om te ondersteunen bij een

keukentafelgesprek of een gesprek over de

klachten omdat de drempel om dat alleen te

doen voor veel cliënten hoog is. In figuur 16

is zichtbaar wat de verschillende interventies

zijn geweest.

Informele klachtenprocedure/bemiddeling

Ondersteunen bij het schrijven van brieven, meegaan keukentafelgesprek

Informatie/advies

Aanhoren/registreren

Nog in behandeling

Ondersteunen bij formele klacht of bezwaarprocedure

Doorverwezen

Niet geregistreerd

FIGUUR 16: BIJDRAGE VAN ADVIESPUNT

0 20 40 60 80 100 120

112

103

020

2632

2016 2015

10637

10364

10916

4226

BEZWAARPROCEDURE GESLAAGDHellen hoort van de gemeente dat de huishoudelijke

hulp afgebouwd gaat worden omdat deze hulp

ook gericht is op de kinderen. Dit komt erg slecht

uit. Hellen zit namelijk net in een revalidatietraject

waarin geëist wordt dat zij dit doet vanuit een

stabiele situatie. Een gesprek met de gemeente

levert niets op omdat deze aangeeft dat zij de

beslissing niet meer kunnen veranderen.

Hellen moet het maar voorleggen aan de bezwaar-

commissie. De cliëntondersteuner van Adviespunt

Zorgbelang helpt bij het schrijven van een

bezwaarschrift met argumenten waarom de hulp

noodzakelijk is. De commissie acht het bezwaar

gegrond en de hulp wordt niet afgebouwd.

Page 34: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

34

ONDERSTEUNING BIJ TOELICHTEN WENSENSuzanne, een jong volwassene met problemen

in het autistisch spectrum, meldt zich bij de

cliëntondersteuner van Adviespunt Zorgbelang.

Dit is voor haar een grote stap. Suzanne vertelt dat

het wijkteam bepaald heeft dat zij moet toewerken

naar zelfstandig wonen. Zelf heeft zij het gevoel daar

nog niet aan toe te zijn; het gaat allemaal wel erg

snel. Wat nu? De cliëntondersteuner vraagt samen

met Suzanne een gesprek aan met het wijkteam.

In dit gesprek legt Suzanne uit wat ze voelt, en dan

blijkt dat het wijkteam zich er niet bewust van was

dat het voor Suzanne allemaal te snel gaat, en dat

dit een angstreactie bij haar oproept. Dat was zeker

niet de bedoeling. We spreken af het proces wat

rustiger aan te doen zodat Suzanne niet overspoeld

wordt.

Zo blijkt dat de cliëntondersteuner in 2015 nog

veruit in de meeste cliëntcontacten meedenkt,

advies geeft of informatie verstrekt. In 2016 zien

we een actievere rol van de cliëntondersteuner:

in totaal 226 kwesties (56 procent) is de cliënten-

ondersteuner mee geweest naar een (bemidde-

lings)gesprek over de knelpunten (109 kwesties;

27 procent), een keukentafel-gesprek

(106 kwesties, 26 procent) of een formele

klacht- of bezwaarprocedure (11 kwesties,

3 procent).

In alle gevallen heeft de ondersteuning van de

cliëntondersteuner een effect. Soms is het alleen

al dat de cliënt zich ondersteund heeft gevoeld.

Soms moet de cliënt zich neerleggen bij een

beslissing van de gemeente. Maar vaak vinden

we tijdens de gesprekken een oplossing.

In figuur 17 staan de resultaten van de

ondersteuning.

Tot een oplossing gekomen

Cliënt kan zelf verder met de informatie

of met uitkomst

Resultaat niet teruggehoord

Niet opgelost/onvrede blijft

Anders

Op verzoek van cliënt melding vastgelegd

Klacht/bezwaar ingetrokken

Klacht/bezwaar gegrond

Klacht/bezwaar ongegrond

Klacht/bezwaar niet ontvankelijk

Schadevergoeding

Klacht/bezwaar gedeeltelijk gegrond

Nog in behandeling in 2017

FIGUUR 17: RESULTAAT

0 25 50 75 100 125

102

74

24

41

40

15

14

12

6

2

1

1

75

Totaal aantal: 407

Page 35: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

35

5.3 SIGNALERINGKwesties rondom het sociaal domein zijn over

het algemeen zeer verschillend. In 2015 viel op

dat er relatief weinig klachten over de relatie

(bejegening) waren (4,52 procent). Dit is in 2016

bijna verdubbeld tot 8,85 procent, maar vormt

nog steeds een beperkt deel van de klachten.

De ervaring van de cliëntondersteuners is dat

gesprekken vaak in een open sfeer verlopen.

Dat is een goede basis om tot oplossingen te

komen. Sommige gemeenten houden bij klachten

nog wel vast aan een formele klachtenprocedure

in het kader van de Algemene Wet Bestuurs-

recht. Deze procedure is voor veel inwoners

hoog-drempelig. We zien echter wel een trend

dat informele klachtenbemiddeling een steeds

grotere rol gaat spelen.

Elke gecontracteerde gemeente krijgt periodiek

een signaleringsrapport met daarin de specifieke

aandachtspunten voor de gemeente.

Deze rapporten worden besproken en gemonitord

in de gesprekken met de gemeenten.

Ter illustratie een overzicht van de meest

voorkomende signalen.

• De gemeente heeft in januari een beschikking

afgegeven, maar die is niet door de inwoner

ontvangen. Pas na veel aandringen, ontvangt

de inwoner de beschikking met afwijzing.

De bezwaartermijn is helaas al verlopen.

• Een cliënt wordt na een keukentafelgesprek

doorverwezen naar de Wet langdurige zorg

maar krijgt geen uitleg of ondersteuning bij

de aanvraag.

• Het wijkteam zegt dat een Persoonsgebonden

budget (Pgb) niet door familieleden ingezet

kan worden maar geeft geen onderbouwing.

Hierdoor is eerdere beschikking niet naar

wens van de cliënt geweest.

• De gemeente adviseert een cliënt om geen

bezwaar in te dienen maar in plaats daarvan

een gesprek aan te gaan. Het gesprek kan

echter pas plaatsvinden na de bezwaartermijn. De cliënt

is niet tevreden met de uitkomst van het gesprek, maar

de bezwaartermijn is inmiddels verlopen. De gemeente

denkt mee met de cliënt en geeft beperkte ruimte om

alsnog bezwaar in te dienen.

• De gemeente stelt een cliënt eind juni op de hoogte

dat deze geen recht meer heeft op een voorziening.

Het gesprek tussen cliënt en gemeente vindt pas in

oktober plaats. De gemeente geeft als reden dat ze

zelf nog geen duidelijke richtlijnen/ regels heeft om

het gesprek rondom deze voorziening aan te gaan.

• Uit alle meldingen blijkt dat er veel onduidelijkheid

leeft onder de burgers wat er precies gebeurt en

waarom zij benaderd worden door de gemeente.

Vragen als “Waarom komt iemand van de gemeente op

gesprek?” “Wat wordt er besproken in het gesprek?”

en opmerkingen als “Ik bel u maar, want uw telefoon-

nummer staat op de brief” komen veelvuldig voor.

Deze onduidelijkheid kan voor onrust zorgen onder

inwoners. Een duidelijke uitleg over het hoe en waarom

kan hierin geruststellen. Nu is dit een aantal keren

opgepakt door de cliëntondersteuners, maar mogelijk

kunnen Wmo-consulenten hierin ook een rol spelen.

• De wettelijke termijnen zoals gesteld in de Wet

maatschappelijke ondersteuning, worden regelmatig

overschreden door de gemeente. Dit geldt zowel voor het

plannen van een persoonlijk gesprek als het schrijven

van een plan van aanpak. Het lijkt er op dat de termijnen

onvoldoende bekend zijn en/of de caseload te hoog is.

• Het plan van aanpak wordt verstuurd aan een inwoner

met een begeleidende brief met daarin het verzoek om

het plan te ondertekenen. Nergens wordt aangegeven

dat de inwoner ook de mogelijkheid heeft om

aanvullingen in te brengen voor het plan.

• Als een inwoner belt met een hulpvraag en verzoekt

om een afspraak, kan een persoonlijk gesprek met een

gemeente pas na zes weken en bij weer een andere

gemeente zelfs pas na drie maanden worden gemaakt

vanwege een tekort aan capaciteit.

Page 36: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

5.4 TEVREDENHEID CLIËNTENCliënten waarbij de nadruk meer ligt op het

krijgen van ondersteuning dan op het ontvangen

van informatie en advies, ontvangen een

tevredenheidsonderzoek. Uit deze onderzoeken

blijkt dat de cliënten de ondersteuning van het

Adviespunt gemiddeld waarderen met een cijfer

tussen een 8 en een 91.

Op de vraag of er nog tips waren voor het Advies-

punt antwoordde bijvoorbeeld deze cliënt:

“Nee, geen tips, wij zijn door de cliëntonder-

steuner goed geholpen. Wanneer wij even moeite

hadden met de situatie werd er bijgesprongen

door de cliëntondersteuner”. Een ander:

“Wellicht is het een idee om mensen al eerder

te wijzen op het bestaan en de functie van een

cliëntondersteuner”.

1) Alleen de cliënten die meer ondersteuning

hebben gehad dan informatie en advies hebben

deze vragenlijst toegestuurd gekregen.

36

EEN NIEUWE WOONPLEK GEVONDENWillem woont in een kleinschalige woonvorm.

Hij is ontevreden want hij krijgt geen passende

begeleiding, de toegezegde huursubsidie kreeg

hij uiteindelijk niet, waardoor hij veel te veel huur

moet betalen en zijn woonplek is ongeschikt.

Willem zit namelijk op een woonplek waar de

bewoners met verschillende soorten problematiek te

maken hebben. Willem heeft zelf autisme en is zeer

prikkelgevoelig. Samen met de cliëntondersteuner

van Adviespunt Zorgbelang stelt Willem een

brief op. Willem is nogal breedsprakig, dus de

cliëntondersteuner kan hem steeds helpen om

to-the-point te komen. Tijdens een gesprek met de

zorgaanbieder wordt een oplossing gevonden voor

de huur en men ziet de urgentie van een andere

woonplek in. Willem kan binnen een maand na het

gesprek verhuizen naar een andere woonplek.

Hier wonen alleen mensen met autisme en het is

een veel rustigere omgeving. Willem is zeer gelukkig

en voelt zich weer thuis en prettig op zijn nieuwe

woonplek.

Page 37: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

37

Page 38: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

6SAMENWERKING

38

EN KLACHTEN

Page 39: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

Adviespunt Zorgbelang werkt samen met zorgvragers, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, overheden en

andere relevante organisaties en bedrijven. Specifieke samenwerkingsverbanden zijn:

AKJ – VERTROUWENSPERSONEN IN DE JEUGDHULP In het kader van de vertrouwenspersoon jeugd-

hulp werkt Adviespunt Zorgbelang nauw samen

met AKJ – vertrouwenspersonen in de jeugdhulp.

In opdracht van alle Nederlandse gemeenten

voeren het AKJ en vijf Zorgbelangorganisaties

sinds 1 januari 2015 het vertrouwenswerk

gezamenlijk uit. Naast periodiek overleg om de

samenwerking verder uit te bouwen, hebben AKJ

en Adviespunt Zorgbelang in 2016 verschillende

activiteiten samen georganiseerd, zoals een

training voor ondersteuning aan cliënten met een

licht verstandelijke beperking. Ook in 2017 zal de

uitvoering van het vertrouwenswerk door beide

organisaties worden uitgevoerd.

ZORGKANTORENIn het kader van de langdurige zorg heeft

Zorgbelang Gelderland/Utrecht samenwerkings-

overeenkomsten met de zorgkantoren in

onze regio’s: Menzis, VGZ en Zilveren Kruis.

Adviespunt Zorgbelang heeft in 2016 met

alle zorgkantoren overleg gevoerd over de

kwartaalcijfers en de dienstverlening.

GEMEENTENIn toenemende mate werkt Adviespunt Zorgbelang

samen met gemeenten. In 2016 waren er 24 gemeenten

met wie een overeenkomst is gesloten. In 2017 zal dit

aantal verder toenemen.

KRUISWERK ACHTERHOEKKruiswerk Achterhoek is een onafhankelijke leden-

vereniging, waar inwoners van de Achterhoek terecht

kunnen met vragen op het gebied van wonen, zorg en

welzijn. In 2016 konden leden van Kruiswerk Achterhoek

bij Adviespunt Zorgbelang terecht voor aanvullende

ondersteuning op het gebied van gezondheidszorg,

langdurige zorg en het sociaal domein.

KLACHTENCOMMISSIE GELDERLAND/UTRECHTOp verzoek van enkele maatschappelijke (welzijns)

organisaties is in 2016 de Onafhankelijke Klachten-

commissie Gelderland/Utrecht opgericht door Zorgbelang

Gelderland/Utrecht. In 2016 waren 10 maatschappelijke

organisaties bij deze klachtencommissie aangesloten.

De commissie doet zijn werk onafhankelijk van Zorgbelang

Gelderland/Utrecht. Voor behandeling van de klacht

door de Klachtencommissie, zal een onafhankelijke

klachtenbemiddelaar van Adviespunt Zorgbelang nagaan

of een klacht voorkomen kan worden door bemiddeling.

KLACHTENIn 2016 zijn er geen klachten binnengekomen over

medewerkers van Adviespunt Zorgbelang.

39

Page 40: ADVIESPUNT ZORGBELANG REGIO GELDERLAND/UTRECHT … · Wet Langdurige Zorg (Wlz). Zorgkantoren kopen deze ... van de Wet kwaliteit klachten en geschillen zorg (Wkkgz). 05. 06 2 CLIËNTONDERSTEUNING

WWW.ADVIESPUNTZORGBELANG.NL