Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van...

46
Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie Annemarie Drahmann 12 oktober 2017

Transcript of Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van...

Page 1: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie Annemarie Drahmann

12 oktober 2017

Page 2: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Programma

1. Wet openbaarheid van bestuur: algemeen

2. Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden

3. Wet hergebruik overheidsinformatie

4. Wet open overheid

Page 3: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Deel 1: Wob - algemeen

3/64

Page 4: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Ingevolge artikel 3, eerste lid, van de Wob kan een ieder een verzoek

om informatie neergelegd in documenten over een bestuurlijke

aangelegenheid richten tot een bestuursorgaan.

Is dit volgens u een Wob-verzoek?

“Graag ontvangen wij op grond van artikel 3 Wob, de naam van het

taxatiesysteem dat u hanteert om op grond van de vergelijksmethode u

de WOZ-waarde van woningen in het kader van de Wet Woz, op grond

van artikel 3 Wob, vaststelt, aan ons toe te zenden. Wat zijn voorts de

jaarlijkse kosten van dat systeem? Om bomen te sparen vinden wij het

ook goed de desbetreffende documenten digitaal te ontvangen.”

Wob-verzoek of informatieve vragen?

3/64

Page 5: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

De informatievrager hoeft niet om specifieke documenten te vragen.

Centraal staat de vraag naar informatie over een bestuurlijke

aangelegenheid.

Een gewoon verzoek om informatie, bijvoorbeeld in de vorm van

feitelijke vragen, wordt niet als een verzoek op grond van de Wob

wordt gekwalificeerd.

Omdat appellant heeft verzocht om informatie neergelegd in

documenten over een bestuurlijke aangelegenheid was in dit geval

sprake van een Wob-verzoek.

ABRvS 10 mei 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1233, AB 2017/235

Wob-verzoek of informatieve vragen? (2)

3/64

Page 6: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Op het bestuursorgaan rust de plicht om appellant zijn verzoek nader

te laten preciseren.

Bij het nemen van de beslissing op het bezwaarschrift moet rekening

worden gehouden met een in bezwaar gegeven nadere concretisering

en bij eventuele onduidelijkheden daarover moet nadere opheldering

worden gevraagd.

Dat appellant zich beroepsmatig met de Woz bezig houdt en daarom

van hem zou mogen worden verwacht dat hij precies aangeeft waarop

zijn verzoek doelt, doet hieraan niets af.

ABRvS 10 mei 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1233, AB 2017/235

Precisering van Wob-verzoek in bezwaar

5/64

Page 7: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Als het verzoek betrekking heeft op gegevens in documenten die

berusten bij een ander bestuursorgaan dan dat waarbij het verzoek is

ingediend, dan moet het verzoek worden doorgezonden (artikel 4 Wob)

Geldt dit ook als uitdrukkelijk slechts wordt verzocht om documenten

waarover het bestuursorgaan beschikt?

› Nee, mits sprake is van een ondubbelzinnige formulering:

ABRvS 12 juli 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1874, AB 2017/288.

Doorzendplicht?

4/64

Page 8: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Het CBG heeft bij het besluit inventarislijsten gevoegd, waarop is

vermeld wat de globale inhoud is van de documenten waarvan

openbaarmaking is geweigerd. Het CBG was niet gehouden

meeromvattende inventarislijsten bij te voegen. De Wob verplicht

daartoe niet.

ABRvS 1 februari 2017, ECLI:NL:RVS:2017:248, AB 2017/125.

Inventarislijst

8/64

Page 9: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Informatie die al openbaar is valt niet onder de reikwijdte van de Wob:

• Zijn de stukken naar hun aard openbare documenten?

• De feitelijke invulling van de openbaarheid – bijv tijdelijk – doet daar niet aan

af.

- ABRvS 12 juli 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1874, AB 2017/288

De staatssecretaris heeft zich terecht op het standpunt gesteld dat het feit dat

de gevraagde gegevens in de jaarverslagen ‘Zo doende’ in een andere vorm

zijn gepubliceerd niet zonder meer meebrengt dat deze gegevens in het kader

van het voorliggende Wob-verzoek niet meer geweigerd zouden kunnen

worden.

- ABRvS 15 maart 2017, ECLI:NL:RVS:2017:680, AB 2017/172.

Wat te doen met informatie die al openbaar is?

5/64

Page 10: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Het recht op openbaarmaking ingevolge de Wob veronderstelt uitsluitend het publieke belang

van een goede en democratische bestuursvoering, welk belang de Wob vooronderstelt.

Dat recht komt iedere burger in gelijke mate toe. Derhalve kan ten aanzien van openbaarheid

geen onderscheid worden gemaakt naar gelang de persoon of de oogmerken van de

verzoeker.

Bij de te verrichten belangenafweging worden slechts het publieke belang bij openbaarmaking

van de gevraagde informatie en de door de weigeringsgronden te beschermen belangen

betrokken, niet het specifieke belang van de verzoeker.

Deze belangenafweging kan niet leiden tot niet algemene, selectieve informatieverstrekking,

dat wil zeggen dat zij niet tot openbaarmaking aan slechts een bepaalde verzoeker kan leiden.

Het persoonlijke belang van appellanten, te weten het vergaren van strafrechtelijk bewijs, heeft

de rechtbank dan ook terecht niet van belang geacht.

ABRvS 22 februari 2017, ECLI:NL:RVS:2017:498, AB 2017/147

Ook: ABRvS 28 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3478, AB 2017/142 en Gst. 2017/74

Openbaarmaking dient het publieke belang

6/64

Page 11: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Nieuwe lijn van de ABRvS over begrip “emissiegegevens”

Onder de begrippen "emissies in het milieu" en "informatie over emissies in het

milieu" moeten niet alleen gegevens worden begrepen die de daadwerkelijke

uitstoot betreffen, maar ook de gegevens over de invloeden van die emissies op

het milieu alsook de gegevens die het publiek in staat stellen te controleren of

beoordeling van de daadwerkelijke of voorzienbare emissies, welke beoordeling

aan de besluitvorming door een bestuursorgaan ten grondslag heeft gelegen,

juist is.

ABRvS 16 augustus 2017, ECLI:NL:RVS:2017:2211

http://www.stibbeblog.nl/all-blog-posts/environment-and-planning/openbaarmaking-van-milieu-

informatie-afdeling-bestuursrechtspraak-verruimt-het-begrip-emissiegegevens/

Milieu-informatie: emissiegegevens

11/64

Page 12: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

De bevoegdheid om bij de bestuursrechter beroep in te stellen, kan niet

worden ingeroepen voor zover deze bevoegdheid wordt misbruikt.

Misbruik van recht kan zich voordoen als een bevoegdheid wordt

aangewend voor een ander doel dan waarvoor zij is gegeven. Daarom kan

het doel van een Wob-verzoek relevant zijn om te beoordelen of misbruik

van recht heeft plaatsgevonden.

De elektronische weg (incl fax) is niet opengesteld voor het indienen van

Wob-verzoeken. De omstandigheid dat appellant, in plaats van het alsnog

op andere wijze indienen van zijn verzoek, ervoor heeft gekozen om te

procederen tegen de volgens hem onjuiste buitenbehandelingstelling, is

onvoldoende grond voor het oordeel dat hij misbruik van recht maakt.

ABRvS 7 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3242, JB 2017/24

Misbruik van recht?

7/64

Page 13: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Wanneer moet een bestuursorgaan aanvoeren dat sprake is van misbruik

van recht?

Het in beroep gevoerde betoog van de minister over misbruik van recht

raakt de ontvankelijkheid van het beroep. Daarom kon en moest de

rechtbank op dit betoog ingaan en zal ook de Afdeling hierop ingaan, ook

al is misbruik van recht in een eerdere uitspraak van de rechtbank in deze

procedure niet aan de orde geweest.

ABRvS 14 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3303, AB 2017/207.

Misbruik van recht? (2)

7/64

Page 14: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Teneinde te beoordelen of de gegevens waarvan het CBG

openbaarmaking heeft geweigerd bedrijfs- en fabricagegegevens

bevatten, heeft de Afdeling de DVD met daarop de volledige inhoud van

de registratiedossiers bezien. Gelet op de omvang daarvan is de Afdeling

daarbij steekproefsgewijs te werk gegaan. De Afdeling heeft van alle

categorieën gegevens die volgens het CBG als bedrijfs- en

fabricagegegevens moeten worden aangemerkt, een aantal voorbeelden

gezocht.

ABRvS 1 februari 2017, ECLI:NL:RVS:2017:248, AB 2017/125.

Toetsing door de rechter

12/64

Page 15: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Als een bestuursorgaan stelt dat na onderzoek is gebleken dat een

bepaald document niet of niet meer onder hem berust en een

dergelijke mededeling niet ongeloofwaardig voorkomt, is het in

beginsel aan degene die om informatie verzoekt om aannemelijk te

maken dat, in tegenstelling tot de uitkomsten van het onderzoek door

het bestuursorgaan, dat document toch onder het bestuursorgaan

berust.

- ABRvS 21 juni 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1659, AB 2017/277

Bewijslastverdeling

13/64

Page 16: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Artikel 10 van het EVRM bevat ook een recht op openbaarheid van

overheidsinformatie.

Dit recht kan echter alleen worden ingeroepen door een journalist,

social watchdog of public interest group.

ABRvS 22 februari 2017, ECLI:NL:RVS:2017:498, AB 2017/147

Wob & Artikel 10 EVRM

6/64

Page 17: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

“De Afdeling is thans van oordeel dat de indiener van een verzoek om

openbaarmaking van documenten waarvan geheimhouding is opgelegd, als

belanghebbende in deze zin moet worden aangemerkt. Daartoe wordt overwogen

dat, zoals de Afdeling eveneens thans van oordeel is, een verzoek om

openbaarmaking van documenten waarvan geheimhouding is opgelegd, altijd

tevens moet worden opgevat als verzoek om opheffing van die geheimhouding. Dit

betekent dat de indiener van het verzoek zowel belanghebbende is bij het besluit op

het verzoek om openbaarmaking als bij het besluit op het verzoek om opheffing van

de geheimhouding. Het vorenstaande betekent voorts dat voor zover het verzoek

om opheffing van de geheimhouding bij een ander bestuursorgaan moet worden

ingediend, op de ontvanger van het verzoek een doorzendplicht rust. In afwachting

van het besluit van het andere bestuursorgaan wordt de beslistermijn op het

verzoek om openbaarmaking opgeschort.”

ABRvS 23 november 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3140, JB 2017/19 en Gst 2017/50

Wob & artikel 25 Gemeentewet

8/64

Page 18: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Naam en woonplaats van indiener Wob-verzoek wordt op openbare

besluitenlijst geplaatst.

Verzoeker vraagt om verwijdering. Het college weigert dit.

Het zijn persoonsgegevens als bedoeld in de Wbp. De

openbaarmaking van de besluitenlijst is derhalve het verwerken van

persoonsgegevens.

Gelet op de aard van de gegevens, de omstandigheid dat appellant

heeft verzocht om verwijdering daarvan en hij hieraan ten grondslag

heeft gelegd dat deze informatie voor het doel of de doeleinden van de

verwerking niet ter zake dienend is, is artikel 36, eerste lid, Wbp van

toepassing. Het besluit is daarmee in strijd.

• ABRvS 21 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3364, Gst 2017/83

Wob en de Wbp

13/64

Page 19: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Deel 2: de uitzonderingsruimte van de Wob

13/64

Page 20: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Artikel 10 Wob:

Uitzonderingsgronden:

Lid 1: absolute weigeringsgronden

Lid 2: relatieve weigeringsgronden

Artikel 11 Wob:

Stukken opgesteld ten behoeve van intern beraad

De uitzonderingsgronden

9/64

Page 21: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Absolute weigeringsgrond:

Het verstrekken van informatie ingevolge deze wet blijft achterwege voor zover

dit bedrijfs- en fabricagegegevens betreft, die door natuurlijke personen of

rechtspersonen vertrouwelijk aan de overheid zijn meegedeeld.

De c-grond dient “naar zijn aard restrictief te worden uitgelegd. Van bedrijfs- en

fabricagegegevens is slechts sprake, indien en voor zover uit die gegevens

wetenswaardigheden kunnen worden afgelezen of afgeleid met betrekking tot de

technische bedrijfsvoering of het productieproces dan wel met betrekking tot de

afzet van de producten of de kring van afnemers en leveranciers. Ook gegevens die

uitsluitend de financiële bedrijfsvoering betreffen, kunnen onder omstandigheden

als bedrijfsgegevens worden aangemerkt.

De c-grond

17/64

Page 22: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Op basis van de door appellant verzochte informatie uit het DIS precies is na te gaan ten

aanzien van welke DBC-zorgproducten een zorgaanbieder heeft gedeclareerd en om

hoeveel DBC-zorgproducten per DBC-zorgproduct het gaat. Uit deze gegevens zijn

onmiskenbaar wetenswaardigheden over de afzet van producten kunnen worden afgeleid.

In de geheime stukken is voor elke zorgaanbieder en voor elk DBC-zorgproduct het

gedeclareerde bedrag, zijnde de prijs, vermeld. De prijs van een zorgproduct is een

gegeven dat uitsluitend de financiële bedrijfsvoering betreft. Gelet op de samenhang van de

prijs van een DBC-zorgproduct met de andere verzochte gegevens, moet ook de prijs als

een bedrijfs- en fabricagegegeven worden aangemerkt.

De verzochte prijzen van DBC-zorgproducten zijn nog actueel. De prijzen hebben een

voorspellende waarde voor toekomstige onderhandelingen. Een onderhandelingspartij kan

zijn voordeel doen met de openbaar gemaakte prijzen over voorgaande jaren.

De c-grond

18/64

Page 23: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Voor de vraag of informatie vertrouwelijk is medegedeeld, is voldoende dat de gegevens

zijn verstrekt in een contact dat een onderneming redelijkerwijs als vertrouwelijk mocht

beschouwen. Gelet op de aard, de omvang en de mate van gedetailleerdheid van de door

de zorgaanbieders aan de NZa geleverde informatie en nu daaruit wetenswaardigheden

over de afzet van producten kunnen worden afgeleid, is de informatie vertrouwelijk is

medegedeeld.

Daarbij neemt de Afdeling in aanmerking dat ook in de toelichting op de Regeling is vermeld

dat de bij het DIS aangeleverde Minimale Dataset informatie bevat met een vertrouwelijk

karakter.

ABRvS 21 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3415, AB 2017/50.

De c-grond

19/64

Page 24: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Het college heeft ter zitting “te kennen gegeven dat het alle gegevens

in het veiligheidsinformatieblad, waaruit ook maar enigszins zou

kunnen worden afgeleid wat het zogenoemde ‘geheim van de smid’ is,

als bedrijfs- en fabricagegegevens heeft aangemerkt.”

Het criterium ‘enigszins zou kunnen worden afgeleid’ is minder

restrictief dan het criterium ‘kunnen worden afgeleid’.

Gelet daarop heeft het college een onjuist beoordelingscriterium

toegepast en ondeugdelijk gemotiveerd dat de niet openbaar gemaakte

gegevens bedrijfs- en fabricagegegevens zijn.

- ABRvS 26 april 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1153, AB 2017/240

De c-grond

21/64

Page 25: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Relatieve uitzonderingsgrond:

het voorkomen van onevenredige bevoordeling of benadeling van

bij de aangelegenheid betrokken natuurlijke personen of

rechtspersonen dan wel van derden

Op de lijst met afnemers van een vleesgroothandel waar de

herkomst van verwerkt vlees onduidelijk was, staat een groot

aantal, ongeveer 1800, directe en indirecte afnemers van de

vleesgroothandel. Mogen deze namen openbaar worden gemaakt?

De g-grond

10/64

Page 26: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Sinds de periode waarin vleesgroothandel heeft gefraudeerd zijn

inmiddels enkele jaren verstreken. Daarnaast kan bij

openbaarmaking bij het publiek onder de aandacht worden

gebracht dat de omstandigheid dat een bedrijf betrokken is bij het

terughalen van vlees niet betekent dat het bedrijf onrechtmatig

heeft gehandeld. De afnemer wordt door openbaarmaking van de

lijst met afnemers niet onevenredig benadeeld. Evenmin is

aannemelijk dat de concurrenten die niet op de lijst staan door

openbaarmaking van de lijst onevenredig worden bevoordeeld.

ABRvS 1 februari 2017, ECLI:NL:RVS:2017:218, JB 2017/52.

De g-grond (2)

10/64

Page 27: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Moeten de in aantekeningen van de vergunninghouders opgenomen gegevens over de

soorten en aantallen dieren die jaarlijks voor dierproeven worden gefokt, gebruikt en daarbij

overlijden, over de soorten en aantallen getransporteerde dieren en over de afnemers van

de dieren, alsmede van de namen en de adresgegevens van de vergunninghouders,

openbaar gemaakt worden?

Gelet op hetgeen ter zitting gesteld en op de publicatie van de NCTV en het feit dat in de

jaarverslagen van de AIVD nog altijd een aparte signalering van dierenrechtenactivisme in

Nederland is opgenomen, is naar het oordeel van de Afdeling de dreiging van

dierenrechtenactivisme nog reëel en acht zij voldoende grond aanwezig voor de door de

staatssecretaris en de vergunninghouders gedeelde vrees voor een toename van het risico

van tegen de vergunninghouders, proefdierinstellingen, hun werknemers en andere

betrokkenen gerichte buitensporige acties bij openbaarmaking van de gegevens per

vergunninghouder over de aantallen en soorten bij de dierproeven gebruikte dieren.

G-grond van toepassing.

- ABRvS 15 maart 2017, ECLI:NL:RVS:2017:680, AB 2017/172.

De g-grond (3)

22/64

Page 28: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Het interne karakter van een stuk wordt bepaald door het oogmerk waarmee dit is

opgesteld.

Degene die het document heeft opgesteld moet de bedoeling hebben gehad dat dit zou

dienen voor hemzelf of voor het gebruik door anderen binnen de overheid.

Ook documenten die afkomstig zijn van derden die niet tot de kring van de overheid

behoren (externe derden), kunnen worden aangemerkt als documenten die zijn opgesteld

ten behoeve van intern beraad indien de documenten met dat oogmerk zijn opgesteld.

Het interne karakter van het beraad komt evenwel te vervallen wanneer daaraan het

karakter van advisering of gestructureerd overleg moet worden toegekend.

ABRvS 17 mei 2017, ECLI:NL:RVS:2017:1298, AB 2017/221

ABRvS 21 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3376, AB 2017/77 en

ECLI:NL:RVS:2016:3428, AB 2017/78

Intern beraad: algemeen (1)

11/64

Page 29: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

De weggelakte passages en de niet verstrekte documenten betreffen adviezen, voorstellen,

interpretaties van procedures en conclusies. Deze zijn aan te merken als persoonlijke

beleidsopvattingen van de opsteller.

Er is sprake van een zodanige verwevenheid van relevante feiten en persoonlijke

beleidsopvattingen, dat een zinnige scheiding niet mogelijk is.

De Wob verplicht het bestuursorgaan niet tot het opstellen van nieuwe stukken waarin van

de persoonlijke beleidsopvattingen ontvlochten feiten worden gepresenteerd.

ABRvS 28 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3478, AB 2017/142 en Gst. 2017/74

Intern beraad: algemeen (2)

11/64

Page 30: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Artikel 11 lid 1 Wob is imperatief gesteld en er dient derhalve in

beginsel geen informatie te worden verstrekt over de daarin

opgenomen persoonlijke beleidsopvattingen.

Daaraan doet niet af dat ingevolge het tweede lid van dit artikel aan de

minister, met het oog op een goede en democratische bestuursvoering,

een discretionaire bevoegdheid is toegekend om informatie te

verstrekken over persoonlijke beleidsopvattingen in niet tot de persoon

herleidbare vorm of, in het geval degene die deze opvattingen heeft

geuit zich erachter heeft gesteld, in tot de persoon herleidbare vorm.

Intern beraad: verhouding tussen lid 1 en 2 (1)

11/64

Page 31: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

De beslissing om over persoonlijke beleidsopvattingen informatie te verstrekken

is aan het bestuursorgaan.

Indien het op basis van zijn discretionaire bevoegdheid, met het oog op een

goede en democratische bestuursvoering, besluit om over persoonlijke

beleidsopvattingen informatie te verstrekken, mag het dit slechts in tot personen

herleidbare vorm doen indien de betrokkene daarmee heeft ingestemd. Dat

neemt evenwel niet weg dat het bestuursorgaan, dat verantwoordelijk is voor de

betrokken bestuursvoering, bevoegd is om, los van de bereidheid van

betrokkenen om in te stemmen met openbaarmaking, de informatie niet te

verschaffen.

De kring van de betrokkenen kan een rol spelen bij de beantwoording van de

vraag of een geanonimiseerde versie van de persoonlijke beleidsopvattingen

kan worden verstrekt.

Intern beraad: verhouding tussen lid 1 en 2 (2)

11/64

Page 32: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

In dit geval gaat het om een beperkte en aanwijsbare groep ambtenaren en

bestuurders.

Gezien de aard en de inhoud van de documenten, kan niet worden geoordeeld

dat de ministers teneinde de vrijheid van bewindspersonen en ambtenaren te

behouden om ongehinderd hun bijdrage te leveren aan intern beraad, niet in

redelijkheid hebben mogen afzien van gebruikmaking van de in lid 2

neergelegde bevoegdheid.

Niet is gebleken dat een goede en democratische bestuursvoering met

openbaarmaking is gediend. Ook is door één van de opstellers van de notities

geen instemming gegeven. Nu geanonimiseerde verstrekking niet mogelijk was,

mochten de ministers hun bevoegdheid ingevolge artikel 11, tweede lid, Wob

buiten toepassing laten.

ABRvS 28 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3478, AB 2017/142 en Gst. 2017/74

ABRvS 28 december 2016, ECLI:NL:RVS:2016:3478, Gst. 2017/74

Intern beraad: verhouding tussen lid 1 en 2 (3)

11/64

Page 33: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Deel 3: de Wet hergebruik van overheidsinformatie

21/64

Page 34: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Eén eiser heeft bij alle gemeenten in Nederland hetzelfde verzoek

ingediend: met een beroep op de Who wil hij alle nieuwsberichten

vanaf 2010 binnen de gemeente ontvangen.

Hij wil deze berichten bundelen op zijn eigen website en deze –

tegen een vergoeding – ter beschikking stellen voor een ieder.

Wet hergebruik van overheidsinformatie

13/64

Page 35: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Een ieder kan een verzoek om hergebruik richten tot een met een

publieke taak belaste instelling of een onder verantwoordelijkheid van

een met een publieke taak belaste instelling werkzame instelling,

dienst of bedrijf (art. 3 lid 1 Who)

De voor hergebruik beschikbare informatie wordt verstrekt zoals de

informatie bij de met een publieke taak belaste instelling aanwezig is

en voor zover mogelijk langs elektronische weg, in een open en

machinaal leesbaar formaat, samen met de metadata, waarbij het

formaat en de metadata voor zover mogelijk voldoen aan formele open

standaarden (art. 5 lid 1 Who).

Juridisch kader

13/64

Page 36: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

De colleges van Dinkelland en Tubbergen hebben volstaan met een

verwijzing naar de op de website gepubliceerde PDF-bestanden.

Ambtenaren van de gemeenten leverden via de communicatieafdeling

informatie aan de uitgever die PDF-bestanden maakte. De

communicatieafdeling bewaarde echter niets. Er zijn dus geen ruwe

metadata, maar alleen de PDF-bestanden.

Beide colleges zijn niet verplicht informatie te verstrekken die er niet is.

Verder hebben de colleges ter hoorzitting in bezwaar aangeboden om

bestaande nieuwsberichten tegen marginale kosten om te zetten in

een ander formaat, daar heeft eiser nooit op gereageerd.

Het college heeft voldaan aan de verplichtingen onder de Who.

Verstrekking van pdf-bestanden?

14/64

Page 37: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Het college van Oldenzaal heeft volstaan met een verwijzing naar de

gemeentelijke nieuwswebsite met informatie die weliswaar beschikbaar

is in een open formaat, maar die niet machinaal leesbaar is.

Het college betoogt dat omzetting naar zo’n formaat wel mogelijk, maar

onevenredig is (dat zou 2 tot 8 uur in beslag nemen, en bij 2 uur kost

dat €180 ex btw). De rechtbank oordeelt echter dat dit niet onevenredig

is en dat het college niet heeft voldaan aan zijn verplichtingen onder de

Who.

Verwijzing naar website? (1)

37/64

Page 38: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Het college van Almelo heeft verwezen naar ‘Archiefweb’ dat doorklikbaar is en

kan worden doorzocht.

Verder heeft het college aangeboden een lijst met URL’s te verstrekken die

verwijzen naar de nieuwsbericht.

Dit is naar oordeel van de rechtbank niet voldoende, nu de aangeboden

informatie geen open en machinaal leesbaar formaat heeft.

De gemeente beschikt over een contentmanagementsysteem met een

exportfunctie, het had op de weg van het college gelegen een export van de

gegevens uit dat systeem te verstrekken.

Het college beroept zich nog op de onevenredigheid daarvan, maar heeft dat

onvoldoende onderbouwd. De rechtbank oordeelt dat het college niet heeft

voldaan aan zijn verplichtingen onder de Who.

Verwijzing naar website? (2)

38/64

Page 39: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Rechtbank Overijssel 23 mei 2017, ECLI:NL:RBOVE:2017:2142

Rechtbank Overijssel 6 juni 2017, ECLI:NL:RBOVE:2017:2280,

ECLI:NL:RBOVE:2017:2281 en ECLI:NL:RBOVE:2017:2283.

http://www.stibbeblog.nl/all-blog-posts/public-law/hergebruik-van-overheidsinformatie-hoe-deze-

informatie-te-verstrekken-en-hoe-zit-het-met-misbruik-van-recht/

Vindplaats:

13/64

Page 40: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Deel 4: de Wet open overheid

22/64

Page 41: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Opvolger van de Wob

Initiatiefwetsvoorstel GroenLinks en D66

Wetsvoorstel ingediend in juli 2012

Aangenomen door de Tweede Kamer op 19 april 2016

Kamerstukken I, 2015/16, 33328, nr. A

Wetsvoorstel Wet Open Overheid (Woo)

41/64

Page 42: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Quick Scan Woo

• Deel 1 (Rijksoverheid) - Kamerstukken II, 2016/17, 33328, nr. 37

• Deel 2 (overige overheden) - Kamerstukken II, 2016/17, 33328, nr.

38

“Op basis van onze verkenningen komen we tot de conclusie dat de Woo

zoals die nu voorligt, niet uitvoerbaar is en tot hoge extra kosten leidt

waarvoor in de meerjarencijfers geen dekking bestaat. Deze conclusie is

onontkoombaar, gelet op de volgende bevindingen van ons onderzoek.”

Wetsvoorstel Wet Open Overheid (Woo)

41/64

Page 43: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Expliciete erkenning van het recht op toegang tot publieke informatie

Meer aandacht voor actieve openbaarmaking

• O.a. lijst van informatie die verplicht openbaar gemaakt moet worden

Bredere reikwijdte

• Ook bij AMvB aangewezen privaatrechtelijke rechtspersonen uit de

semipublieke sector

Openbaar register

Belangrijkste verschillen ten opzichte van de Wob:

43/64

Page 44: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Uitzonderingsgronden grotendeels identiek aan Wob.

Opvallende verschillen:

• Bedrijfs-en fabricagegegevens’ worden relatieve weigeringsgrond

• Expliciete, gemotiveerde belangenafweging met het belang van

openbaarheid

• Doorbreken uitzonderingsgrond

- in geval van ‘klemmende redenen’

- ten behoeve van onderzoek

• Tijdsverloop (5 jaar)

Belangrijkste verschillen ten opzichte van de Wob:

43/64

Page 45: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Uitgangspunt Wob (en Woo): “openbaar tenzij…”

Beoordeel per document én per onderdeel of openbaarmaking mogelijk

is.

Betrek derdenbelanghebbenden tijdig (zienswijze / vovo)

Maak expliciet dat:

• het bedrijfs- en fabricagegegevens betreft die vertrouwelijk aan de

overheid zijn meegedeeld; of

• sprake is van een stuk ten behoeve van intern beraad.

Praktische tips

Page 46: Actualiteitenseminar Openbaarheid van overheidsinformatie...2017/10/12  · Wet openbaarheid van bestuur: uitzonderingsgronden 3. Wet hergebruik overheidsinformatie 4. Wet open overheid

Meer weten?

Volg ons op

www.stibbeblog.nl

Annemarie Drahmann

Senior Associate Amsterdam

T +31 20 546 06 04

M +31 6 242 428 03

[email protected]