Musculoskeletale en neurologische revalidatiegeneeskunde ...
Aangezichtspijn Neurologische oorzaken en farmacologische behandeling DR. L. ERNON DIENST...
-
Upload
willem-verlinden -
Category
Documents
-
view
247 -
download
0
Transcript of Aangezichtspijn Neurologische oorzaken en farmacologische behandeling DR. L. ERNON DIENST...
Aangezichtspijn
Neurologische oorzaken en farmacologische behandeling
DR. L. ERNONDIENST NEUROLOGIE
Anamnese en klinisch onderzoek!
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval3. Cluster ea trigeminale autonome
cephalea (TAC)4. Pure faciale pijn
Neuralgie
• Plots• Recurrent• < 2 minuten• Scherp / stekend /
brandend• Intens• Sensorische /
mechanische stimuli
Trigeminus neuralgie
• Prevalentie– 3 à 6 / 100 000
• Incidentie≈ leeftijd– 70% > 60 jaar
• Lokalisatie– Unilateraal
• Bilateraal: secundair
– V2 of V3 > V2 + V3 >>> V1 (5%)
• Meermaals daags
Trigeminus neuralgie
• Spontaan• Uitlokbaar
– Sensorische stimuli• Aanraking (oa wassen, tanden poetsen,
scheren)• Buitenlucht
– Mechanische stimuli• Kauwen
– Vermijdingsgedrag
Trigeminus neuralgie
• “Idiopathisch”– Neurovasculair conflict
• 15% secundair– MS
• Jonge patiënten• Bilaterale TN
– Andere structurele letsels in de brughoek• RIP (Schwannoma, meningeoma)• Vasculaire letsels
n. IX
n. intermediusn. supra-orbitalis
Charlin & Sluder
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Neuritis optica• Kliniek
– Orbitale pijn• Oogbewegingen
– Monoculair wazig zicht• KNO
– RAPD• Oorzaken
– MS e.a. inflamm CNS pathologie
– Infectie: Syfilis, …
Arteritis temporalis
• Kliniek– Frontotemporale >
orbitofrontale pijn– Ouderen (> 50 jaar)– Kaak claudicatio– Complicatie
• AION, CVA
• Diagnose– ESR (> 50 mm/u)– Biopsie
• R/: Steroïden
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Pijnlijke oftalmoplegie
Orbita Sinus cavernosus Subarachnoidale ruimte
Aspecifieke inflammatie
Oculaire myositisOrbitale pseudotumor
Tolosa-Hunt
Specifieke inflammatie
RA, SLE, sarcoïdose, Wegener
RA, SLE, sarcoïdose, Wegener
Infectie Pyogene bacteriën; TBC, syfilis; VZV, HIV; fungi; parasieten
Vasculair CM, varices, AVM / AVF Aneurysma (ACI, ACommP, ACP)AVM, carotido-caverneuze fistel
Aneurysma (ACI, ACommP, ACP, AB)
Neoplasie Prim: Sarcomen
Sec: Metastasen
Prim: Meningeoma, CPO, HF adenomaSec: Metastase
Andere Endocriene orbitopathie Ischemie (DM)
n. IIICompressie: Niet-pupil sparend
Ischemie: Pupil-sparend
Orbita
Oculaire myositis
• Bilateraal• M. rectus medius• R/: Steroïden
Orbitale pseudotumor
• Structuren:– Uvea, sclera– Oogspieren– Traanklieren– N. II– N. III, IV, VI
• R/: Steroïden
Infectie
• Pathogenen– Pyogene bacteriën– TBC, syfilis– HZV– Fungi– Parasieten
• Immunosuppressie
Vasculair
• AVM / AVF• Caverneuze
malformaties• Varices• …
Caverneuze malformatie
Neoplasie
• Primair– Sarcoma
• Secundair– Metastasen
Endocriene (Graves) orbitopathie
• PIJNLOOS• Opzetting extra-
oculaire spieren• “Retro-orbitale
congestie”• Pro-optose
Sinus cavernosus
Tolosa-Hunt
• Kliniek– (Peri)orbitale pijn +– N. III / IV / VI– N. V1 / V2
• R/: Steroïden
Aneurysma
• ACI• A. Comm. Post• ACP
Carotidocaverneuze fistel
• Pulsatiele exoftalmie
Neoplasie
• Primair– Hypofyse adenoom– Meningeoom– Craniopharyngeoom
• Secundair– Metastasen
Meningeoma
Subarachnoidale ruimte
n. IIICompressie: Niet-pupil sparend
Ischemie: Pupil-sparend
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II (visusscherpte): Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI & EOS (oogbewegingen): Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus (pupil): Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Carotis dissectie
• Extracranieel segment van de a. carotis
• Kliniek– Gerefereerde pijn
• Kaak, tanden• Oog
– Horner– N. XII– Amourosis fugax– Contralateraal SM deficit
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II: Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI: Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus: Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Sensorisch deficit (V)
• Hypoësthesie, hyperalgesie, allodynie
• Lokalisatie van het letsel– N. V, ganglion van Gasser,
nc. n. V, tractus ST
• Aard van het letsel– Inflammatie, infectie,
demyelinisatie, tumor, vasculair, postop
VZV
• N. V1• 10 à 35 % faciale VZV = pijnlijk
– < 7 dagen vóór de eruptie– < 3 maanden ná de eruptie– 25% postherpetische neuralgie
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II: Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI: Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus: Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Facialisparese (VII)
• Idiopathisch– Bell’s palsy
• Peri-auriculaire pijn, kaakhoek, nek
• Symptomatisch– Inflammatie, infectie,
compressie, infiltratie– Ramsay Hunt
syndroom
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval
– Neuro-oftalmologische deficits• II: Neuritis optica, arteritis temporalis• III, IV, VI: Pijnlijke oftalmoplegie• Orthosympaticus: Horner syndroom
– Sensorisch deficit (V)– Facialisparese (VII)– Lagere craniale zenuwen (IX, X, XI, XII)
3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Lagere craniale zenuwen
• Wallenberg syndroom– Ipsilaterale faciale pijn– Dysarthrie, dysfagie– Ipsilaterale ataxie– Ipsilaterale Horner– Contralaterale
hemicorporiële gevoels∆
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval3. Trigeminale autonome cephalea (TAC)
– Cluster– Paroxismale hemicranie– SUNCT
• Short lasting Unilateral Neuralgiform headache with Conjunctival injection and Tearing
4. Pure faciale pijn
Cluster• Unilateraal (peri-)orbitaal,
temporaal• “Suicide headache”• 15 à 30, max 180 minuten• Autonome tekenen
– Ptose, ooglidoedeem, miose– Lacrimatie, neusloop
• Bewegingsdrang• ♂ > ♀• “Cluster”
– Dagelijkse aanvallen, gedurende enkele weken (lente, herfst)
– Circadiaan ritme• Vroege ochtend
Faciale pijn: 4 syndromen
1. (Trigeminus) neuralgie2. Craniale zenuw uitval3. Cluster ea TAC4. Pure faciale pijn
Pure faciale pijn
• MKA / stomatologie• NKO• Idiopathische / atypische faciale pijn
– Continue faciale pijn, afgebakend gebied, grootste deel van de dag aanwezig, normaal KNO en beeldvorming
– Oorzaak?– Uitsluitingsdiagnose!
4 faciale pijnsyndromen
1.(Trigeminus) neuralgie• Carbamazepine
2.Craniale zenuwuitval• Medische urgentie
3.Cluster• Aanval: O2 , Sumatriptan SC• Preventie: Medrol + Verapamil / Lithium
4.Pure faciale pijn• Uitsluitingsdiagnose