42Armoede in je Hoofden onder je Vel

Mineke ViaeneVoorzitter

Gezondheidsraad Geel

Coördinator

Zorg voor Zorg

Diensthoofd Neurologie

St Dimpnaziekenhuis

EEN HAALBAAR ZORGMODEL IN EEN VERANDEREND ZORGLANDSCHAP

GEEL-LAAKDAL-MEERHOUT

GCARE en Zorg voor Zorg

G(eelse) Care en Zorg voor Zorg

Voor inwoners

met

gezondheidsproblemen

en

welzijnsproblemen

die elkaar beïnvloeden

Stad Geel

Geel -derde grootste oppervlakte provincie Antwerpen

-gemengd stedelijk (60% bevolking) / landelijk (40% in 8 deelgemeenten)

-centrumstad-functies

-meer leefloners (0,68%) dan gemiddeld (0,54%) (23ste plaats Vlaanderen)

OCMW• 450 leefloon/begeleiding/steun dossiers OCMW (2015) (1,1% van de bevolking)

• Zwaardere dossiers: van 10 (2009) naar 32 (2013) daklozendossiers per jaar

• Stijgend aantal intakes: van 403 (2009) naar 480 (2015)

• totale budgetkost tussenkomst medische kosten € 77.612,56 (2014) • gemiddelde ca € 175 per dossier

• Totaal budget OCMW 2.200.000 euro • Medische Kosten 3,5% van het budget

• Geen ruimte voor een (extra) medische kost bij de cliënten OCMW, bij een laag inkomen uit arbeid of uit lage vervangingsinkomens (€ 867-1156, € 1030-1370/maand)

• € 500-550 huur minimaal• € 250-350 vaste kosten minimaal• € 250-600 bestedingsruimte voor 2 personen/maand

↔ gemiddelde factuur AZ Ambulant € 35, hospitalisatie € 185 (2014)

• Ook vanuit sociale dienst uitstelgedrag voor gezondheidsuitgaven

• 70% is jonger dan 50 j

Jaarrapport Dienst Samenlevingsopbouw Geel

Sociale Barometer 2012

Moeilijke toegankelijke gezondheidszorg en ziekenhuisonkosten

belangrijkste factoren

om in armoede te geraken en om in armoede te blijven in Geel

Betaalbaarheid van Ziekenhuiskosten2014-2015

met dank aan W. Verbraeken, St Dimpna Ziekenhuis

Betaalbaarheid van ZiekenhuiskostenAfbetalingsplannen

→ 30% bouwt potentieel schulden op

Betaalbaarheid van Ziekenhuiskosten afbetalingsplannen

55% met betalingsproblemen is jonger dan 40 jaar (~ jonge gezinnen)

Eerstelijn KempenVerouderen van aantal HA

(2015)

met dank aan E. Nysmans, WZK

Gezondheid en Welzijn hangen samen

Artsen en OCMW’s hebben een belangrijke raakvlak

minder armoede, meer gezondheid

meer gezondheid, minder armoede

Stad Geel

G(eelse)-careOntschotting Gezondheidszorg en

Welzijnszorg

• Gemeenschap: nood aan vroegere detectie welzijnsproblemen en beheersen van de kost

• Nood aan detectie-antennes verspreid over de bevolking

• Persoon met zorgnood: nood aan behe(e)r(s)en van de kosten en blijvende toegankelijkheid

• Nood aan coaching/casemanagement/coördinator/verbinding

• Nood aan afspraken rond kosten

• Prioritering vanuit patiënt/cliënt

• Nood aan een blijvend toegankelijkheid van eerstelijnszorg

• Nood aan ondersteunen van de eerstelijnszorg

Stad Geel

Ontschotting Welzijnszorg/Gezondheidszorg‘wijkgezondheidscentrum’ onder elk dak

Stad Geel

Invloeden op gezondheid

Dahlgren-Whitehead 1991

G(eelse)-CAREModel gecommuniceerd naar HA/AZ vanaf 03-2015

• Specialist Gezondheidszorg in de Eerstelijnszone HA

• Informed consent over gegevensdeling

• Verbindingscoach (ervaren maatschappelijk assistent OCMW) in dienst 1-3-2016 • Vast aanspreekpunt voor arts (brede eerstelijn en tweedelijn)• Warme overdracht• Outreachend• Prioritering, Dispatch. Casemanagement zo nodig• Geen vervanging sociale diensten vakbonden, ziekenfondsen, ziekenhuis

• Gezondheidscoördinator (Dienst Gelijke Kansen OCMW) in dienst 15-9-2015 • Voorbereiden en ondersteunen van samenwerkingsverbanden tussen zorgverleners• Netwerking • Voorbereiden en coördineren gezondheidscampagnes

• Gezondheidsraad (Zorgraad) opgericht 1-1-2016, eerste vergadering februari 2016• Beleidsondersteunend naar samenwerkingsmogelijkheden tussen groepen

zorgverleners• Oplossen van de problemen die in de ontschotting worden gedetecteerd

Stad Geel

G(eelse) CARE Afspraken AZ

Medische Raad en Algemene Vergadering Artsen en Directie/RvB

• Maandelijkse update naar ziekenhuis door OCMW• Cliënten/patiënten op de hoogte van én akkoord

• gegevensdeling tussen OCMW en ziekenhuis en vice versa• Herkenbaarheid

• OCMW / A.Z. St.Dimpna Geel• Engagement om kosten voor cliënten OCMW te drukken

• Geen 1-persoonskamer (tenzij om medische redenen), geen betalende niet medische voorzieningen (telefoon, …), TV ter beschikking maar niet in rekening gebracht

• Geen supplementen, geen REM-gelden• Geen deurwaarders

• Artsen-specialisten• Engagement maximale zorg voor minimale kost

• OCMW• Verbindingscoach helpt bij welzijnsproblemen die opnames beïnvloeden

• inefficiënt gebruik van spoedgevallen voorkomen

• heropname helpen voorkomen (secundaire preventie)• preventie, empowerment cliënt, …

Stad Geel

herkenning

Stad Geel

Stad Geel

Stuurgroep ‘Zorg voor

Zorg’*

Welzijns- en gezondheids-

zorgpartners regio Zuider-

Kempen

Uitbreiding model naar

Chronisch Zieken (2016)

Kwetsbare ouderen (2017)

Arbeidszorg (2018)

Impulssubsidieproject

Provincie Antwerpen

2016-2017

Huisartsen, Lokale

Gezondheids-

medewerkers: apotheker,

kinesist, thuisverpleging,

AZ,…

OCMW / welzijnsorganisaties en -

hulpverlening

Dienstencentra, dagcentra, CAW,

kinderopvang, …

Gezondheids-coördinator

Facilitatie lokaal zorgcontinuüm/

Administratieve ondersteuning

Uitwerken preventiebeleid

Gezondheidsraad*

Meewerkend-Probleemoplossend in het

opbouwen van het lokale zorgcontinuüm

Advies Preventiebeleid

VERBINDINGS-

COACH

Outreachend werken

Regierol patient

Warme Overdracht

Opbouwen zorgcontinuüm voor

patiënten met gecombineerde

welzijns- en gezondheidsproblemen

Stuurgroep + Gezondheidsraad = Zorgraad

Conceptueel Model

Verbindingscoach als spil tussen welzijnszorg, gezondheidszorg, buurtzorg in Geel –Laakdal-Meerhout

Doelgroep: Personen met gecombineerde Welzijns- en Gezondheidsproblemen

*kwetsbaarheid in de brede zin: onaangepast wonen, migratie-achtergrond, eenzaamheid,…

Focus: ontschotting van nulde tot tweedelijn

Outreachende aanpak: Verbindingscoach (OCMW)

Dispatch en casemanagementOndersteunen nieuwe buurtnetwerken.

Lokale zitdagen in Pilootdeeldorpen

Uitbouw ‘Mobiele Lokale Dienstencentra’

Partners buurtzorg

OCMW, SPK, Triamant,

MPI Oosterlo, Woonzorgcentra

Lokale verenigingen: OKRA

Samana,...

Lokale organisaties: scholen,

kerkraden, …

BOTTUM UP PER WIJK

AANGEBRACHT

Partners

OCMW, SEL, VHKZ, AZ St

Dimpna, Gezondheidsraad,

Seniorenraad, Ziekenfondsen,

CAW, Gezinszorg,

Thuisverplegingsdiensten, …

VOLGENS AFSPRAKEN

G-CARE

Efficiënt bereiken van de

doelpopulatie

Hoge betrokkenheid nulde-

eerste- tot tweedelijn

Verbeteren van de

welzijns/gezondheids-

parameters

Stad Geel

Operationeel Model

Resultaten na 1 jaar

03-2016 - 03-2017

Enquête artsen

Gegevens AZ: patiëntencontacten, schuldopbouw

Gegevens OCMW: budget medische steun

Enquête cliënten (nog lopende)

• Bekendheid bij artsen?• Geel na 1 jaar• Laakdal-Meerhout (controle)

• Perceptie bij de artsen?• Huisartsen

• Huisartsen Geel• Huisartsen Laakdal-Meerhout (controlegroep)

• Artsen St Dimpna Ziekenhuis

• Perceptie bij doelpubliek?• Juli 2017

Huisartsen na 1 jaar

werking

N=11

(32,2%)

Huisartsen aanliggend

e gemeente

n=8

(61,5%)

p-

Chi2

c Nee Geen

Mening

Ja Nee Geen

Mening

kent u de

verbindingscoach?

8

72,7%

3

27,3%

0 1

12,5%

7

87,5%

0

<0,01

weet u waar u de

verbindingscoach kan

bereiken?

8

72,7%

3

27,3%

0 1

12,5%

7

87,5%

0

<0,01

hebt u vertrouwen in

de sociale dienst

OCMW?

10

90,9%

0 1

9,1%

8

100%

0 0

is de werking een

meerwaarde voor de

patiënt?

11

100,0%

0 0 4

50,0%

2

25,0%

2

25,0%

<0,01

is er meerwaarde

aan teamvorming

met het OCMW?

8

72,7%

2

9,1%

1

18,2%

4

50,0%

1

12,5

3

37,5%0,04

hebt u al

doorverwezen naar

verbindingscoach?

3

27,3%

7

63,6%

1

9,1%

1

12,5%

6

75,0%

1

12,5% 0,13

gaat u verwijzen bij

indicatie?

10

90,9%

1

9,1%

0 5

62,5%

1

12,5%

2

25,0%

0,03

kan de werking het

oneigelijk gebruik

van spoeddiensten

verminderen?

6

54,5%

4

36,4%

1

9,1%

4

50,0%

2

25,0%

2

25,0%

0,17

hebt u nog ruimte

voor patiënten vanuit

het OCMW?

5

45,5%

6

54,5%

0 2

25,0%

3

37,5%

3

37,5%

0,01

ervaart u

moeilijkheden van

betaling bij

patiënten?

2

18,2%

9

81,8%

0 4

50,0%

2

25,0%

2

25,0%

<0,01

Ziet u nog andere

vormen van

samenwerking voor

armoede?

4

36,4%

7

63,6%

0 0 8

100,0%

0

wist u dat een

verwijzing inwoners

aanliggende

gemeenten mogelijk

is?

5

45,5%

6

54,5%

0 1

12,5%

6

75,0%

1

12,5%

<0,01

Kan de werking een

belangrijke rol spelen

in de organisatie

eerstelijn?

10

90,9%

1

9,1%

- - -

0,435

Huisartsen na 1 jaar

werking

N=11

(32,2%)

Huisartsen

aanliggende

gemeente

n=8

(61,5%)

p-

Chi2 c Nee Geen

Mening

Ja Nee Geen

Mening

0,0% 20,0% 40,0% 60,0% 80,0% 100,0%120,0%

kent u G-care

kent u de verbindingscoach

weet u waaru de verbindingscoach kan…

hebt u vertrouwen in de sociale dienst…

is er meerwaarde aan teamvorming…

hebt u al doorverwezen naar…

hebt u voldoende informatie gekregen

gaat u verrwijzen zou een indicatie…

hebt u nog ruimte voor patiënten…

ervaart u moeilijkheden bij betaling

andere vormen van samenwerking…

kan G-care het oneigelijk gebruik…

is G-care een meerwaarde voor de pt

wist u dat een verwijzing inwoners…

is het toevoegen van de bijkomende…

Denkt u dat G-care een belangrijke rol…

Artsen AZ n=21

Aantal specialisten ja Aantal specialisten nee Aantal specialisten ontbreken

0% 20% 40% 60% 80% 100%

kent u G-care

kent u de verbindingscoach

weet u waaru de verbindingscoach kan…

hebt u vertrouwen in de sociale dienst…

is er meerwaarde aan teamvorming…

hebt u al doorverwezen naar…

hebt u voldoende informatie gekregen

gaat u verrwijzen zou een indicatie heeft

hebt u nog ruimte voor patiënten vanuit…

ervaart u moeilijkheden bij betaling

andere vormen van samenwerking voor…

kan G-care het oneigelijk gebruik…

is G-care een meerwaarde voor de pt

wist u dat een verwijzing inwoners…

is het toevoegen van de bijkomende…

Denkt u dat G-care een belangrijke rol…

HA Geel n=11

HA Geel ja HA Geel nee HA Geel ontbrekend

Bekendheid en Perceptie artsen

• Informatieverstrekking naar zorgverleners verbetert de bekendheid.

• Actieve samenwerking lijkt de perceptie significant te verbeteren

• Artsen vinden de ontschotting welzijn/gezondheidszorg na 1 j een meerwaarde

• 90-100% zien een meerwaarde voor de patiënt.

• 70-90% zien een meerwaarde in de samenwerking voor hun praktijk.

• 90% zien een meerwaarde voor de organisatie van de zorg zowel op eerste als tweedelijn.

• 20 tot 25% van de artsen hebben al doorverwezen in het eerste jaar.

• >80% van Geel en AZ gaan verwijzen bij indicatie.

• Huisartsen Laakdal: slechts 12,5% zegt niet te zullen verwijzen ook al hebben ze er nog geen ervaring mee.

• Zorgvraag G-care populatie• Grootte-orde tov populatie

• Evolutie tov de populatie

• Zorgkost G-care populatie• Voor de cliënt

• Voor de gemeenschap

Gegevens AZ en OCMW

Kenmerken G-care populatie n=414

10 uitschrijvingen 2016-2017 (waarvan 3 overlijdens)

5 geboortes

Stabiele groep 2014-2017: n=403 (97,3%)

56% is jonger dan 40j en 70% is jonger dan 50j

Zorggebruik algemene populatie AZ op basis van marktonderzoek

Totale regiopopulatie 241 170

Patiëntenpopulatie St Dimpna Geel 80 184

Populatie werd voor de berekening gebaseerd op marktaandelen en bevolkingsaantallen Westerlo, Balen, Dessel, Geel, Ham, Herselt, Kasterlee, Laakdal, Meerhout, Mol, Olen, Retie, Tessenderlo,

•

100,0%

120,1%

142,1%

100,0%109,4%

137,6%

100,0%

134,9%

146,3%

100,0%

118,3%

141,7%

90,0%

100,0%

110,0%

120,0%

130,0%

140,0%

150,0%

G-care 2014 G-care 2015 G-care 2016

OCMW-groep 2014-2016 tov 2014

alle contacten spoedopnamen hospitalisatie ambulante zorg

Figuur 2: Evolutie van de tweedelijnszorgcontacten in de OCMW-populatie (n=403) en de algemene populatie (n=80.184) in vergelijking met 2014.

0,0%

20,1%18,3%

-6,1%

2,8%4,2% 4,2%

-10,00%

-5,00%

,00%

5,00%

10,00%

15,00%

20,00%

25,00%

2014 2015 2016 jan-maart 2017

Evolutie van het totaal aantal contacten 2014-2016 en 1ste trimester van 2017

OCMW-groep Algemene Populatie

Figuur 3. Evolutie van het totaal aantal tweedelijnszorgcontacten in de OCMW-populatie (n=403) en de algemene

populatie (n=80.184) (cijfers januari-maart 2017 in vergelijking met januari maart 2016).

Besluit Zorggebruik

• Er lijkt een kentering te zijn in de groep vanaf 2016-2017

• Een systeem van wederzijdse informatie-uitwisseling lijkt op 1 jaar tijd de stijgende evolutie van tweedelijnsconsumptie in kansarmen te kunnen ombuigen

• Het zorggebruik lijkt vooral te dalen wat betreft hospitalisaties en spoedgevallengebruik

Zorgkost cliënten G-care

AZ facturatie Eindsaldo (euro)Verschil (euro) % tov jaar voordien

• 31/12/2013 13 553,64

• 31/12/2014 26 971,75 +13 418,11 +98,9%

• 31/12/2015 48 998,50 +22 026,75 +81,7%

• 31/12/2016 57 899,14 +8 900,64 +18,2%

Inningsproblemen

• Stabiel aantal afbetalingsplannen

• 2013-2015: 259 aanmaningen met deurwaarder

• 2016-2017: geen aanmaningen met deurwaarder

62853,559389,0

62853,5

70138,4

1598 1888

0,0

10000,0

20000,0

30000,0

40000,0

50000,0

60000,0

70000,0

80000,0

2015 2016

Evolutie kost medische verzorgingReëel tov verwacht in relatie tot de zorgconsumptie

kost OCMW Verwachte kost OCMW_zorggroei zorgconsumptie

Antennefunctie lijkt te werken

+/- 50 patiënten verwezen door HA op 1,5j

Retrospectief bijna allen gekend bij OCMW en verloren voor opvolging

Vaak verwezen omwille van ‘eenzaamheid’

Besluit Cliënt, AZ, OCMW

• Het lijkt er op dat het een win-win-win is voor alle partijen

• Win van Gezondheidszorg: gedeelde zorg, verminderen inadequate zorg, ondersteuning patiënt in zijn regierol (geëxtrapoleerd: win RIZIV)

• Win voor OCMW/Welzijn: vroegdetectie, kostenbeperking, preventie schulden, gedeelde zorg, manier van empowerment (geëxtrapoleerd: win PODMI)

• Win cliënt: minder medische kost, meer ruimte in budget, minder zorgen om deurwaarders, zorgrelatie met SD OCMW (gezondheidszorg en welzijnszorg integraal benaderd) (persoonlijke winsituatie maar geëxtrapoleerd ook voor de andere zorgverleners= win voor welzijnszorg in het algemeen)

Stelling voor steden en gemeenten:

Samenwerking van nulde tot en met tweedelijn als voorwaarde

stellen voor OCMW-ondersteuning aan Eerstelijnszone?

• Automatisatie van de gegevensdeling

• Definiëren van zorgrelaties naast therapeutische relaties

• Toekennen van automatische rechten binnen dit zorgmodel

• Gedeeld patiënt/cliënt platform

• Uitbreiden informatiedeling met eerstelijn• Informed consent uitbreiden• Verder inzetten op bekendmaking bij

bevolking/eerstelijnszorg/kansengroepen

• Nakijken waar de effecten zich juist situeren: empowerment, preventie, snelle depistage, …

MUST’S voor verdere ontwikkeling van dit zorgmodel

Met veel dank aan velen(meer dan 80 organisaties en

individuen werkten mee om het model te realiseren)

Dankwoord

Aan dit project hebben zeer veel mensen uit de gezondheidszorg, welzijnszorg en het beleid hun bijdrage geleverd door mee te denken en door het in de praktijk mogelijk te maken. Met bijzondere

dank aan

alle HA van Geel-Laakdal-Meerhout, alle arts-specialisten St Dimpna ziekenhuis Geel, alle leden van de Gezondheidsraad van Geel en van de stuurgroep Zorg voor Zorg.

het bestuur van de Vereniging Huisartsenkringen ZuiderKempen vzw en van de verantwoordelijken van de LOK’s van Geel, Laakdal en Meerhout, in het bijzonder aan Jef Boeckx, Stefan Teughels,

An Merchie, Hugo Loos, Marnix Van Doninck, Jos Geukens, Carl Heyns.

de voorzitter van LMN Zuiderkempen Eddy Springael en medewerker Ingrid Druyts.

de voorzitter van het SEL Kempen Jean Delespaul en secretaris Eric Nysmans, tevens directeur van Welzijnszorg Kempen.

De raad van bestuur, de directie, voorzitter en leden van de medische raad, diensthoofd revalidatie, diensthoofd facturatie en sociale dienst van het St Dimpna Ziekenhuis in het bijzonder aan Willy

Verbraeken, Thierry Palmans, Marnix Goethals, Nele Michiels, Tine Logghe, Luc Janssen, Andy Iudicello.

De burgemeesters, OCMW-voorzitters van Stad en OCMW Geel, Laakdal, Meerhout, Westerlo, Herselt, Hulshout en Mol: in het bijzonder Griet Smaers, Vera Celis, Nele Geudens, Raf Moons,

Clyde Tai Apin, Erik Valgaeren, Anja Leflot, Wim Cayers, en aan leden van het Vast Bureau OCMW Geel Pieter Cowé, Jens Van Ackeleyen, Benny Eyckmans en het Vast Bureau Mol Hilde

Valgaeren, Mia Belmans.. Aan de secretarissen en medewerkers van de OCMW’s Guy Claes, Nele Van Hoof, Eric Bergs, Sepp Vanderveken, Patricia Janssen, Ria Hermans

(gezondheidscoördinator), Tina Vervloesem, Frank Van Vaerenbergh, Nele De Wever, Sofie Vanbroeckhoven, en vele anderen.

Alle leden van de sociale dienst van het OCMW Geel en in het bijzonder verbindingscoach Kristel Milis.

De gedeputeerde Provincie Antwerpen Peter Bellens en medewerker Kaat Uyterschaut.

De vertegenwoordigers van de mutualiteiten Stefan Voet (CM), Kristof Berrens (CM), Nicole Cabuy (De Voorzorg) en Jan Thonissen (De Voorzorg).

De 3 jaars bachelor geneeskunde studenten KULeuven Giel Bielen en Laurent Veekmans en hun supervisor Prof. G Goderis, Academisch Centrum voor Huisartsgeneeskunde,

KULeuven

Mijn zoon Andreas Leenders voor de Engelse vertaling

Administrateur Generaal van de Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid Frank Robben.