7/31/2019 26 2011 09 03 Theo Jonkergouw

1/1

NRC Weekend Zaterdag3 september & Zondag 4 september 2011

16 Het laatste woord Opinie & Debat

Ik voel me als een deserteur

Een week of tien gele-den werd mijn doodvon-nis geveld, bij de uitslagvan een CT-scan. Nooithad ik pijn gevoeld. Sig-nalen van ziekte had ik

tot dietijd nietgekregen. Endan, op-eens, pats: heteind isin zicht, hetzaleen kwestie van hooguit enkelemaanden zijn.

Bij mezelf was er onmiddellijksprake van acceptatie.De dood hoortbij het leven.Ik heb mezelf nooit te-gen het leven verzet, waarom zou ikme dan tegen de dood verzetten?Soms lees je in een rouwadvertentiedat iemand de ongelijke strijd heeftverloren. Hoezo ongelijk? Hoezostrijd?Mijn levenshouding is een an-dere. Ik denk niet in termen van win-

nen en verliezen. Ik buigmee als hetriet. Wat je als mens niet kunt ben-vloeden, kun je maar beter accepte-ren.

Met acceptatie heb ik geenmoei-te.Adaptatie vind iklastiger: ikmoetmeaanpassen aan tumorendie dere-gie over mn leven overnemen.Steeds moetik denken: o nee, die reiskunnen we niet meer maken, dieboeken zal ik niet meer schrijven,hem of haar zal ik nooit meer zien.Voortdurend moet ik mijn ambitie-niveau terugschroeven. Zie ik dezewaterlelies nu voor het laatst bloei-en? Het voelt alsfading out.

Maar echt mijn allergrootste ver-drietis: Mirjam achterlaten.Ik moetdegene loslatendie ik het meestlief-heb van iedereen en alles in mijn le-ven. Het voelt als een loyaliteitscon-

We proberenkwaliteitstijd te makenvan de weinige tijd diewe samen nog hebben

flict. Ik voel me een deserteur, ik laathaar in de steek.Mirjam zegt: Straksalleen zijn is niet aanlokkelijk, maarzonder jou zijn is onverdraaglijk.

Eind volgende week zijnwe pre-cies 25 jaar samen. Onze gedachtenen gevoelens, onze ideenen proble-men delenwe met elkaar. Het avond-eten kan bij ons urenlang duren. Ein-deloos zijn we met zn tween in ge-sprek aan ons keukentafeltje. Vanafde eerste dag hebben we een Amor-

boek bijgehouden, met alle data enadressenin de wereldwaarwe samenhebben geslapen.

Ook praktisch gezien krijgt Mir-jam strakseen heel ander leven. Zij iszeventien jaar jonger dan ik en heefteendruk bestaan.Ik hebin 2002heelbewust gekozen voor een minderhectisch leven. De zorg voor ons ge-zamenlijke huishouden is groten-deels mijn taak geworden: bood-schappen doen, koken, de loodgieter

bellen, noem maar op. Een van de eer-ste dingen die ik heb gedaan na hetslechte nieuws was: een documentIn en omhet huis voor Mirjam ma-ken. Zij heeft deze taken meteenovergenomen en ik begeleid haar bijde uitvoering.

Ik heb wel eens gelezen: kankerhebje samen.En: kankeris hard wer-ken. Dat ervaren Mirjam en ik nu elkedag. De ene afspraak in het zieken-huisvolgt op de andere. Er is opeens

zoveel dat je moet regelen, uitzoe-ken, bespreken, ondergaan,doorma-ken. Datis nietalleen een kwestie vantijd, maarook van intensiteit. De ge-sprekken met elkaar, met familie envrienden, ontmoetingen met men-sen die ik voorde allerlaatste keer zie,wachten op uitslagen van onderzoek:het zijnintense ervaringendie span-ningen en een vermoeidheid met

zich meebrengen die ik eerder nooitzo heb ervaren.

Mirjam en ik huilen veel samen.Maar we genieten ook van prachtigemomenten. We proberen kwaliteits-tijd te maken van de weinige tijd diewijnog hebben. Opeen middagkun-nenwe nu zomaareen tijd met elkaarin bed liggen, wat eerder niet op diemanier in ons dagelijks leven paste.Dat geeft een bijzonder gevoel vangeborgenheid en intimiteit.

Eenhalf jaar geleden, voordatwewisten vanmijn ziekte, hadden we aliets nieuws ingevoerd: vieren opv r ij d a g av o n d . Ik dek de tafel extrafeestelijk metlekkere wijn en hapjes.Dan nemen we de goede en mooiedingen doordie we zelfen onzedier-baren in de afgelopen week hebben

meegemaakt. Ondanks alles hebbenwe nog steeds veel positieve ervarin-gen om dankbaar voor te zijn.

We hebben er inmiddels voor ge-zorgd dat ik kan overlijden in eenhospice, waar Mirjam dag en nachtbij me kan zijn. Het geeft ons rust datwe ook straks van goede zorg verze-kerd zijn. En cadeau willen we el-kaar nog geven: een rugzakje metdaarin eenliefdesbrief ensymbolen van dierbareherinneringen aan el-kaar. Het enige wat nunog telt, is liefde.

Tekst & fotos

Gijsbert van Es

Reacties: laatstewoord@nrc.nlTwitter: #hetlaatstewoord

Freestyleskir met een leven vol drama

Nog maar anderhalf jaar ge-leden beleefde freestyles-kir Jeret Speedy Pe t e r s o n

naar eigen zeggen de mooiste dagvan zijn leven. Dat was toen hij tij-dens de Winterspelen in Vancouverzilver had gewonnen op het onder-deel aerials (luchtsprongen).

Het zou een van de weinige hoog-tepunten in een kort, dramatisch le-

ven blijken te zijn. De Amerikaanwerd als kind van anderhalf mis-bruikt door een familielid. Zijn ou-ders scheidden toen hij nog kleinwas en toen hij vijf jaar oud was,werd zijn oudere zusje doodgeredendoor een dronken automobilist.Mijn leven is fout gelopen sinds dedag dat ik geboren werd, zei hije e n s.

Zijn turbulente jeugd liet diepesporen na. De uit Boise (Idaho) af-komstige Peterson mislukte op

school en kreeg in zijn puberteitlast van depressies. Freestyleskin,een sport die hij op zijn elfde ont-dekte en waarin hij wereldwijd goldals een vernieuwer, bracht enige ver-lichting. Ik voel me het lekkerstondersteboven in de lucht, op vijf-tien meter hoogte, zei hij in een in-terview. Op zijn twintigste was hijzo goed dat hij zich plaatste voor de

Olympische Winterspelen in SaltLake City (2002). Maar de depressieskwamen terug. Zozeer dat zelfsskin hem niet meer kon afleiden.Als hij een officile waarschuwingkrijgt van wedstrijdorganisatorenwegens ongemotiveerd gedrag, pakthij de draad weer op. In 2003 werdhij tweede bij wereldbekerwedstrij-den in Qubec, twee jaar later wonhij het eindklassement om de we-reldbeker. Dan gaat het opnieuwfout: in juni 2005, een half jaar voor

O ve rl e d e n Jeret Peterson 1981-2011

de Winterspelen in Turijn, pleegteen bevriende huisgenoot voor zijnogen zelfmoord. Peterson is zo vande kaart dat hij opnieuw in een de-pressie raakt. Hij spreekt openlijkover zijn zelfmoordneigingen.

Toch plaatst Peterson zich voor deSpelen in Turijn. Hij wordt echtervoortijdig naar huis gestuurd doorde Amerikaanse skibond na een

dronkemansgevecht met zijn jeugd-vriend Mason Fuller. Eerder die daghad Peterson door een kleine foutde gouden medaille aan zijn neusvoorbij zien gaan en was hij als ze-vende geindigd. In september 2007doet hij zijn eerste zelfmoordpo-ging.

Hoewel hij ook dat dieptepunt teboven komt en hij vorig jaar in Van-couver olympisch zilver won, wordtzijn leven op geen enkel momentnormaal: hij gaat failliet, raakt aan

de drugs en alcohol, slaat willekeu-rige mensen in elkaar en is tijdelijkgokverslaafd. De tonnen die hij metgokken verdient, geeft hij weg aanvrienden en verliest hij onder meeraan slechte vastgoedinvesteringen.Ik heb een idiote hoeveelheid dra-mas meegemaakt, zei hij vorig

jaar.Mijn leven is een wervelwindgeweest. Ik ben nog maar 28 jaar,

maar het voelt alsof ik ellende endrama voor drie levens heb doorge-maakt.

Jeret Peterson belde maandag-avond 25 juli zelf de politie om aante kondigen dat hij zelfmoord zougaan plegen. Niet veel later vondenagenten hem levenloos in LambsCanyon, een ravijn in de buurt vanSalt Lake City. Peterson, 29 jaar oud,had zichzelf doodgeschoten.

Friederike de Raat

Foto AFP

In de rubriek Het laatste woord praten mensen o ver hun laatste levensfase.

Daaronder staat wekelijks een necrologie van een niet per se bekende persoon.

Naam:Theo Jonkergouw (1941)

Wo o n t : in Leiden, met zijn vrouw

Mirjam Sprangers.

Is: Gepensioneerd. Heeft gewerkt als

directeur van verschillende non-pro-

fitorganisaties (o.a. de VARA en het

Koninklijk Instituut van Ingenieurs)

en als zelfstandig consultant, coach

en mediator.

Wat voorafging: Afgelopen juni

kwam, door onderzoek na bloed in

de urine, een agressieve vorm van

nierkanker aan het licht, uitgezaaid

naar lever en lymfeklieren.

Dit zijn de gevels langs de gracht

waaraan wij wonen. Een schilder

heeft dit voor ons gemaakt in een

nis bij de patio van ons huis.

Deze foto heeft mijn dochter Chantal gemaakt bij haar

huis in Zweden, waar zij woont. Begin mei waren we bij

haar. Op dat moment wisten we nog niet wat ons een

week of vijf, zes later boven het hoofd hing .

De laatste jaren stak ik vrij veel tijd in een weblog ove r

het leiden van verenigingen en stichtingen. Vorig jaar

herfst ben ik ermee gestopt. Ik wilde meer rust en focus

om een boek te schrijven. Helaas zal dat er niet komen.