Hoeveel ethiek is er nodig

voor een

Verantwoorde fokkerij?

Franck L.B. Meijboom

Ethiek Instituut & Departement DWM

Universiteit Utrecht

Waar hebben we het over?

Waar hebben we het over?

Waarom roept het

fokken van dieren

vragen op?

Een dier is…….

Maatschappelijke context

Een dier is:

1. Onderdeel van het gezin!

Maatschappelijke context

Het dier is beschermwaardig:

- extra sociale aandacht

- extra veterinaire aandacht

- enz….

Een dier is

onderdeel van het

gezin!

Maatschappelijke context

Een dier is:

2. Een product

op de markt!

• Niet alleen als voedsel:

• Groei gezelschapsdieren

• Media-aandacht voor het dier

Een dier is

onderdeel van het

gezin!

Maatschappelijke context

Een dier is een

product op de

markt!

Een dier is:

3. Een gevaar!

Een dier is

onderdeel van het

gezin!

Maatschappelijke context

Een dier is een

product op de

markt!

Een dier is een

gevaar!

De fokkerij speelt in alle

contexten een rol

Hoe zie je het dier?- Ding waar je geld mee verdient

- Verzameling waardevolle genen

- Wezen dat omwille van zichzelf respect

verdient

- Wezen dat een gelijk status heeft als

mensen

Deze context: roept vragen op

- Met welk doel fok je?-Snel geld

-Gezonde dieren

-Mooie dieren

-Tevreden klanten

-Beroepseer

-……

Hoe zie je het dier?- Ding waar je geld mee verdient

- Verzameling waardevolle genen

- Wezen dat omwille van zichzelf respect

verdient

- Wezen dat een gelijk status heeft als

mensen

Deze context: roept vragen op

Deze context: roept vragen op

- Met welk doel fok je?- Snel geld

- Gezonde dieren

- Mooie dieren

- Tevreden klanten

- Beroepseer

- ……

Hoe zie je het dier?- Ding waar je geld mee verdient

- Verzameling waardevolle genen

- Wezen dat omwille van zichzelf respect

verdient

- Wezen dat een gelijk status heeft als

mensen

- Wie/ wat staat centraal?- de fokker

- de klant

- de genetische vitaliteit

- de overheid

- het dier

Deze context: roept vragen op

- Met welk doel fok je?-Snel geld

-Gezonde dieren

-Mooie dieren

-Tevreden klanten

-Beroepseer

-……

Hoe zie je het dier?- Ding waar je geld mee verdient

- Verzameling waardevolle genen

- Wezen dat omwille van zichzelf respect

verdient

- Wezen dat een gelijk status heeft als

mensen

- Wie/ wat staat centraal?- de fokker

- de klant

- de genetische vitaliteit

- de overheid

- het dier

Ieder antwoord vraagt

(ook) om een ethische

afweging

Ethiek

Hoe de wereld in elkaar zit

Hoe we met die wereld behoren

om te gaan

Hoe het isEmpirische vragen

Normatieve vragenIs deze fokmethode

effectief?

Behoor je deze

methode te

gebruiken/ is het

moreel acceptabel?

Antwoord zegt nog niets

over of je het ook behoort

toe te passen.

Hoe het zou

moeten zijn

Ethiek

Hoe het is

- Kennis van je klant - Hoe behoor je

met je klant om te

gaan… en met de

overheid?

- Hoe behoor je

met dieren en

rassen om te

gaan?

Hoe het zou

moeten zijn

Ethiek

- Wat vraagt de overheid?

- Kennis over het dier

Traditioneel

Waarom ook dieren?

Telt moreel meeTelt moreel

niet mee

Darwin: omkering van de bewijslast

Waarom ook dieren?

Telt moreel meeTelt moreel

niet mee

Darwin: omkering van de bewijslastDoor het traditionele onderscheid tussen mens en

dier te doorbreken, heeft hij er voor gezorgd dat

keuzes tussen mens en dier niet langer gemaakt

kunnen worden op basis van het antwoord,

“omdat wij mensen zijn.”

Waarom ook dieren?

Welke argumenten zijn wel

houdbaar?

Waarom ook dieren?

Welzijn: De aandacht voor dierenwelzijn start in de capaciteit

van dieren om leed te kunnen ervaren. Die capaciteit

is meer dan een kunstje.

Waarom ook dieren?

Mensen kunnen lijden

Hele natuur

Waarom ook dieren?

Mensen

Dieren kunnen ook lijden!

Waarom ook dieren?

Probleem van het Capaciteit

- argument

Er zijn dus normatieve

overwegingen die ten

grondslag liggen aan

deze positie…..

Capaciteit is

empirisch

gegeven

Normatieve

consequentie

is / ought fallacy

X

… Wie kan lijden kan ook in zijn of haar

belangen geschaad worden. In ieder geval in

het belang om pijn en ongerief te vermijden.

Probleem van het

capaciteit - argument

Capaciteit is

empirisch

gegeven

Normatieve

consequentie

Dit resulteert in een morele

verplichting om deze wezens niet

te schaden.

Welzijn: Concreet betekent dit dat

dierenwelzijn centraal behoort te staan

in een verantwoorde fokkerij.

Waarom ook dieren?

Welzijn

estheticaEisen klant

Commerciële

belangen

Vitaliteit van het ras

traditie

Welzijn en de praktijk……

Waarom ook dieren?

Problemen:1. Wat welzijn inhoudt is niet altijd helder.

2. Andere belangen spelen ook een rol

Welzijn

Welzijn

Acceptabel?

Welzijn, maar ook

mooi & markt

Welzijn

Acceptabel?

Welzijn, maar ook snel, goed en

veel vlees.

Welzijn

Acceptabel?

Welzijn, maar ook

Wetenschap

Welzijn

Gevolg:

A.Een verantwoorde fokkerij dient actief na te

denken over wat welzijn concreet inhoudt.

B. Met aandacht voor welzijn ben je er nog niet. Er

is meer ethiek nodig. Je moet instaat zijn om

met de verschillende belangen om te gaan en te

komen tot een verantwoorde handeling [letterlijk

dat je een antwoord kunt geven op vragen].

Valt het probleem samen met

welzijn?

Welzijn?

Een hond is geen

handdoek!Een koe is geen

vleesmachine!Dit is voor

God spelen!

Welzijn?

Een hond is geen

handdoek!Een koe is geen

vleesmachine!Dit is voor

God spelen!

Irrationeel?

Valt het probleem samen met

welzijn?

Welzijn?

Een hond is geen

handdoek!Een koe is geen

vleesmachine!Dit is voor

God spelen!

Soms: ja

Maar vaak is er een

zinvolle kern

Valt het probleem samen met

welzijn?

• Respect & Inherente waarde

Respect

• Integriteit

• Mag je een dier puur als instrument

voor je eigen belang gebruiken?

• Zich zelfstandig kunnen handhaven• Heelheid en gaafheid• Soortspecifieke gedrag kunnen vertonen

Respect

• Niet: een scherpe grens met duidelijk

antwoord

• Wel: interne reflectie over de vraag

of een foklijn of een specifiek dier

te verenigen is met een respect

voor de intrinsieke waarde van het

dier. JA: niet

onbetwistbaar,

maar wel te

verantwoorden

NEE:

Verantwoord?

Een verantwoorde fokkerij vraagt om

Conclusie

• Het centraal stellen van dierenwelzijn

• Het in staat zijn om dierenwelzijn in praktijk te

brengen door een afweging te maken met

andere belangen

• Reflectie op de vraag of een foklijn of een

specifiek dier te verenigen is met een

respect voor de intrinsieke waarde van het

dier.

Een verantwoorde fokkerij vraagt om

Conclusie

• Dierenwelzijn:

• Afweging:

• Reflectie & Respect:

Alle problemen opgelost en geen kritiek

minder leed

Betere onderbouwing van keuzes

antwoord op

maatschappelijke

vragen en kritiek.

Een verantwoorde fokkerij vraagt om

Conclusie

• Dierenwelzijn:

• Afweging:

• Reflectie & Respect:

minder leed

Betere onderbouwing van keuzes

antwoord op

maatschappelijke

vragen en kritiek.

Betere verantwoording van eigen handelen

en een sterkere positie als sector!

Dank voor

uw aandacht

~~

Discussie