Europese Unie: het gemiddelde bietenrendement in de Europese Unie zou met 2,7 procent stijgen voor de cam-

pagne 2017/18, tot 74,2 ton per ha tegen 72,3 ton per ha vorig jaar en in vergelijking met het gemiddelde van de afgelopen vijf jaar van 71,6 ton per ha, volgens het bureau Monitoring Agricultural Resources (Mars) van de Europese Unie.

Frankrijk: de ADM-groep (Archer Daniels Midland) heeft een bod uitgebracht op Chamtor,

de Franse producent van zoetstoffen op basis van tarwe en zetmeel. ADM verwierf reeds verschillende verwerkingsbedrij-ven in Bulgarije, Hongarije, Turkije en Marokko. Met deze Franse vestiging zou de ADM-groep één productie-eenheid kunnen bezit-ten voor zetmeel en zoetstoffen op basis van tarwe in West-Europa.

Estland overweegt een suikertaks in te voeren in 2018, in verschillende stappen en geleidelijk van 0,20

naar 0,36 euro per liter. Dit zou 24 miljoen euro opleveren aan belas-tinginkomsten in 2018. Voor frisdrank met 5 tot 8 gram suiker per 100 ml zou gemiddeld 35 procent meer betaald moeten worden Frisdrank met meer dan 8 gram zou 50 procent duurder worden.

Het Amerikaanse ministerie van landbouw ver-wacht een daling van het ingezaaide areaal sui-

kerbieten met 2,5 procent voor de oogst 2017/18 in ver-gelijking met vorig jaar. In de Europese Unie daarentegen zou het bietenareaal met ongeveer 15 procent stijgen. Overal in Europa, met inbegrip van Rusland en Oekraïne, gebeurde de bietenzaai veel vroeger dan vorig jaar.

Volgens diverse scenario’s gebaseerd op meteo-rologische gegevens is de kans dat het weerfe-

nomeen El Niño zich zal manifesteren vrij groot. Dit betekent abnormaal zwakke moessonregens in India en een tekort aan regen in Azië en Australië. Volgens het Meteorologisch Bureau in Australië is de kans dat El Niño zich dit jaar doorzet tweemaal hoger dan normaal.

De Braziliaanse Federatie van suikerrietindus-trie eist een taks van 16 procent op ingevoerde

ethanol om de binnenlandse markt te beschermen. Sinds begin 2017 is de ethanolinvoer verzevenvoudigd ten opzichte van 2016 tijdens dezelfde periode. Deze stijging is toe te schrijven aan het grote prijsverschil tussen ethanol uit de Verenigde Staten en Braziliaanse ethanol.

De president van de Republiek Azerbeidzjan tekende een decreet om de suikerbietproductie

te stimuleren. Een subsidie voor de suikerbietproductie zal aan de producenten worden betaald per ton bieten.

kort geoogst

COLOFONVerantwoordelijke uitgever Mathieu Vrancken, Voorzitter CBBDirecteur van de publicatie Valerie VercammenUitgave en publiciteit Bernadette Bické - Martine MoyartVerantwoordelijke voor de suikerbiettechniek KBIVB TienenDruk Corelio PrintingJaarabonnement € 12,00 EU-land € 22,00 niet EU-land € 27,00IBAN BE 70 1031 0384 3925 • BTW BE 0445.069.157

Maandblad van de Confederatie van de Belgische Bietenplantersvzw CBB • Anspachlaan 111 Bus 10 • 1000 Brussel T. 02 513 68 98 • F. 02 512 19 88 • www.cbb.be • lebetteravier@cbb.be

11

BietplanterDe planterplanterMAANDBLAD CBB • JAARGANG 51 NR 538 • MEI-JUNI 2017 • P 806265

10Belangrijkste voorwaarden van het IPA tussen TS en CoCo Haspengouw.

Verbod op neonicotinoïden: een bedreiging voor bieten- en chicoreiteelt

8

DAVID TEGEN

GOLIATH

2Legende kleine foto :  

                                            10

Titel grote foto:

8

In de blauwe cirkel:Edito                      2

www.kwsbenelux.com

SEEDING THE FUTURE

SINCE 1856

Your Partner in Breeding

KWS Nr. 1 in verkoop in België. Dank u! Jan en Thierry wensen u een succesvolle bietenteelt!

EDITO2

Interprofessioneel akkoord met de Tiense Suikerraffi naderij“De moeilijkste gesprekken uit veertig jaar interprofessioneel overleg”. Zo kwalificeert het Coördinatiecomité van Haspengouw de voorbije achttien maanden van onderhandelingen met de Tiense.

De CBB was uiteraard tevreden -gerustgesteld is eigenlijk een beter woord- dat er net vóór de uitzaai een akkoord werd bereikt zodat planters met een geldig contract gebaseerd op een inter-professioneel akkoord aan hun zaaiwerkzaamheden konden beginnen.

Over de inhoud van het akkoord blijven we kritisch. De twee grootste pijnpunten werden immers niet opgelost: het prijscom-plement blijft zonder de gevraagde formule onbepaald en onbe-paalbaar en de pulpvergoeding wordt in de basisprijs geïnte-greerd zodat de Tiense, dankzij de betere valorisatie van de pulp in België haar suiker goedkoper aankoopt dan in andere filialen van de Südzucker-groep. Beantwoordt het akkoord aan onze eis van remuneratieve prijs? Neen, indien de suikerprijs beneden de 450 euro per ton daalt, zal de bietenprijs voor de gemiddelde planter niet kostendekkend zijn. Het aangekondigde prijssupple-ment zal dan het verschil moeten uitmaken tussen een remunera-tieve of een verlieslatende prijs. Iedere planter zal voor zijn eigen bedrijf pas eind 2018 de evaluatie van het akkoord kunnen maken in functie van het prijscomplement dat de Tiense op tafel zal leg-gen. De planters nemen met dit akkoord een risico voor twee jaar: niet alleen voor de bieten van 2017, maar ook voor die van 2018. De bieten van 2018 zullen immers al geoogst zijn alvorens planters precies weten wat de bieten van 2017 in het laatje hebben gebracht. Een schoolvoorbeeld van verschuiving van risico’s.

Toen bleek dat de onderhandelingen midden februari volledig waren vastgelopen, namen Vlaams minister van Landbouw

Schauvliege en Waals minister van Landbouw Collin het initiatief om twee verzoeners aan te stellen om uit de impasse te geraken. De CBB wil de twee verzoeners, Filip Fontaine en Jean-François Sneessens hartelijk danken voor de tijd die zij in dit moeilijke dos-sier hebben gestoken. Mede dankzij hun tussenkomst konden de planters drie belangrijke garanties voor de toekomst bekomen die samengevat worden in het “verzoeningsakkoord”.

Navraag bij de Europese Commissie bevestigde onze interpretatie van de Europese Verordening: in geval de partijen niet tot een akkoord konden komen, hadden de lidstaten deze campagne nog steeds de verplichting om tussen te komen. De ministers Schauvliege en Collin kozen voor het instrument van de bemidde-ling. Planters waren vragende partij voor een arbitrage: met een arbitrage zou de discussie over de pijnpunten van het akkoord mogelijk zijn geweest, terwijl de verzoeners enkel de opdracht kregen om te vertrekken daar waar de onderhandelingen waren spaak gelopen: de door COCO Haspengouw gevraagde vier garan-ties.

Op pagina 10 vatten we voor u de kernpunten uit het akkoord tus-sen COCO Haspengouw en de Tiense samen.

Interprofessionele relaties na 2017 in de rest van Europa: de balansOok bij onze Europese collega-bietenplanters verliepen de discus-sies vaak zeer moeizaam. CIBE (Confederatie van Europese Bietenplanters) maakt de balans op: over het algemeen moet men vaststellen dat de onderhandelingspositie van de bie-tenplanters werd afgezwakt, wat vaak gepaard ging met een transfert van risico’s en kosten van suikerfabrikant naar planters.

Een sombere vaststelling die haaks staat op alle initiatieven van de Europese Commissie en het Europees Parlement om precies de onder-

handelingspositie van de landbouwers te versterken. (Zie edito “Een sprankeltje hoop” in Bietplanter nr. 534).Hoe is het zover kunnen komen in een keten die altijd als model van interprofessioneel overleg werd aangehaald? Grote boosdoe-ner is volgens mij een onjuiste en te enge interpretatie van de concurrentiewetgeving. Het landbouwrecht moet primeren boven het concurrentierecht. Wat baten verplichte interprofessionele akkoorden en contracten als één partner in de onderhandelingen zoekt naar zwakheden in de juridische teksten om de bietenplan-tersorganisaties proberen te omzeilen en prijzen op te leggen. David en Goliath weet u wel, maar dan zonder “happy end”.

NeonicotinoïdenDe Europese Commissie stelt nu voor om alle neonicotinoïden te verbieden, zonder een onderscheid te maken tussen teelten die bestuivers aantrekken of niet. De Belgische en Europese bietplan-ters maken zich ernstige zorgen over dit voorstel. Indien neonico-tinoïden nu worden afgeschaft, zonder dat er een geldig alterna-tief beschikbaar is voor de bietentelers, keren we terug naar het gebruik van meer en minder efficiënte gewasbeschermingsmid-delen die veel schadelijker zullen zijn voor mens, dier en milieu. Aan de vooravond van de afschaffing van de suikerquota en de minimumprijs voor bieten wil de CBB de aandacht van de politiek vestigen op het risico van aantasting van onze competitiviteit.

Op pagina 8 leest u ons dossier over neonicotinoïden met het standpunt van de Belgische suiker-bietketen en dat van de Europese bietentelers. n

Valerie Vercammen,Secretaris-generaal CBB

David tegen Goliath

SUIKERMARKT2

In januari 2017 bereikte de gemiddelde verkoopprijs van quotumsui-ker in de Europese Unie 495 euro per ton witte suiker, hetzij 16 euro meer in vergelijking met de maand voordien.

495 euro per ton is het gemiddelde van de quotumsuikerverkopen in de EU tijdens de maand januari 2017 vastgesteld door het Prijzenobservatorium voor suiker van de Commissie. Al is de stijging van de Europese suikerprijs positief voor de sector, toch blijft dit prijs-niveau vrij laag vergeleken met de prijzen van de laatste tien jaar. De laagste prijs werd genoteerd in februari 2015 met 414 euro per ton terwijl de hoogste prijs dateert van januari 2013 met 738 euro per ton.De suikerprijs blijft relatief laag in de EU terwijl de Europese suikervoor-raden uiterst laag zijn en er maar zelden zo weinig suiker uit ACS-landen, Brazilië, enz... werd ingevoerd. De EU-suikerbevoorrading gebeurt op zeer correcte basis en zou normaal moeten leiden tot een stijging van de Europese prijzen. In Zuid-Europa, waar er te weinig suiker is, werd suiker verkocht tegen een prijs van 600 euro per ton, maar het gaat om kleine hoeveelheden die geen significante invloed hebben op het Europese gemiddelde. De Commissie die een suikerte-

kort vreest aan het eind van de zomer wil voorkomen dat de prijzen onder druk komen te staan en overweegt uitzonderlijke maatregelen te nemen onder vorm van bijkomende import aan verlaagde rechten of herkwalificering van buitenquotumsuiker in quotumsuiker. Projecten van wetgevende teksten liggen momenteel ter discussie. Alles zal afhangen van de marktsituatie eind mei.

Als de Europese suikerprijs niet sterker reageert op de dalende EU-voorraden, wil dat zeggen dat de Europese markt al anticipeert op het einde van de quota en reageert op de voor bieten en suiker geplande productieverhogingen in de meeste grote EU-suiker-producerende landen voor volgende campagne. Ten opzichte van vorig jaar, wordt een verhoging van het bietenareaal in het vooruitzicht gesteld in Frankrijk (+20%), Duitsland (+20%) Polen (+12%), het Verenigd Koninkrijk (+28%), Nederland (+15%) en België (+15%).

Toestemming voor een tweede exportschijf van 700.000 ton buitenquotumsuikerDe laatste campagne 2016/17 valt nog onder het regime van de suiker-quota en de beperking van de EU-export in het kader van de WHO die, sinds 2005, het jaarlijkse plafond van de Europese suikerexport op 1,374 miljoen ton vastlegde. De Commissie had in de herfst ingestemd met een eerste exportschijf van 650.000 ton buitenquotumsuiker. Op dat ogenblik waren de door de EU-fabrikanten aangevraagde export-certificaten van buitenquotumsuiker buiten Europa driemaal hoger dan de maximaal toegestane hoeveelheid, en bedroeg de toeken-ningscoëfficiënt slechts 33,24 procent. Voor de tweede exportschijf buitenquotum van 700.000 ton die eind februari gestemd werd, waren de aanvragen van de fabrikanten beduidend lager en bereikte de toe-kennningscoëfficiënt 68,81 procent. In België vroegen noch Iscal noch TS exportcertificaten aan, gezien beide groepen hun quotum amper volgemaakt hebben. In Frankrijk totaliseerden deze mogelijkheden om buitenquotumsuiker te exporteren 315.000 ton voor de twee schijven.

Binnenkort wordt een Europees observato-rium voor akkerbouwgewassen gelanceerdOm de evolutie van de sector op te volgen, kondigde de Europese

Commissie de oprichting aan van een observatorium voor de suiker-

markt, gelijklopend met de lancering van een observatorium voor

akkerbouwgewassen (granen, olie- en eiwithoudende gewassen).

Bedoeling is de markten beter te controleren, onder meer in het licht

van de nakende afschaffing van de suikerquota  en ter bevordering van

de transparantie op de markt.

Dit observatorium, dat nog steeds ter discussie staat, zal het voorbeeld

volgen van de bestaande observatoria voor vlees en melk die talrijke

statistische gegevens over prijzen, marges, handel en productieniveau

publiceren. n

Europese markt: suikerprijs stijgt

De uitzaai in Europa kwam vroeg en in goede omstandigheden op gang, wat veelbelovend is voor het rendement.

100

200

300

400

500

600

700

800

apr-09 apr-10 apr-11 apr-12 apr-13 apr-14 apr-15 apr-16 apr-17

Prijs witte suiker 2008-2017

WereldMP EU Prijs RefP EU

495 €/t

435 €/t 404 €/t

SUIKERMARKT 3

Bewezen rentabiliteitin de onkruidbestrijding

Bayer CropScience SA-NVJ.E. Mommaertslaan, 141831 Diegem

www.cropscience.bayer.be

Betanal® Elite : Gedeponeerd handelsmerk Bayer. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg www.fytoweb.be.

Minder behandelingen: resultaat van nationale en internationale proeven en marktstudies

Minder behandelingen,minder remming

▼ meer ton/ha

Betere selectiviteit,minder remming

▼ meer ton/ha

Betere werking,minder onkruiden

▼ meer ton/ha

De witsuikerprijzen daalden sinds begin maart van 500 naar 430 euro per ton. Na twee cam-pagnes met een wereldwijd tekort (een deficit van 5 à 6 miljoen ton suiker in 2015/16 en in 2016/17) verwacht de wereldsuikerorganisatie (ISO) voor de campagne 2017/18 opnieuw een suikeroverschot. Door dit bericht dalen mo-menteel de suikerprijzen.

De huidige suikerprijsdaling is vrij contradictorisch gelet op een aantal gebeurtenissen die eerder prijsondersteunend zouden moeten werken zoals de orkaan die eind maart een deel van de

Australische rietoogst heeft vernietigd en het bericht dat India 500.000 ton ruwe suiker zou invoeren voor half juni.Het Indiase continent, grootste wereldsuikerconsument, is hard getroffen door de droogte en heeft hierdoor een slechte oogst voor de campagne 2016/17: 20 miljoen ton suiker tegen normaal 25 mil-joen ton. Volgens sommige analisten, volstaan de 500.000 ton niet om hogere prijzen te hebben op de wereldmarkt. Hiervoor zou min-stens twee miljoen ton nodig zijn. De markt anticipeert ook op de goede oogsten in Europa en in Brazilië en houdt rekening met het feit dat China, ‘s werelds grootste importeur, geen suiker aankoopt.

Een overschot van 2 miljoen ton voor 2017/18 Ook volgens F.O. Licht zal de wereldsuikermarkt een licht overschot vertonen van ongeveer 2 miljoen ton in 2017/18, dankzij de goede productieperspectieven in de Europese Unie, Thailand, Brazilië en Afrika. De wereldsuikerproductie 2017/18 zou bijna 178 miljoen ton bedra-gen of 3 miljoen ton meer dan in 2016/17. Doordat de mondiale sui-kervoorraden sterk geslonken zijn als gevolg van meerdere jaren met tekorten, moet een nieuwe voorraad worden aangelegd om te zor-gen voor een gegarandeerde bevoorrading. Het opnieuw opbouwen van de suikervoorraad zou volgens experten de wereldprijzen zeker tot eind 2017 ondersteunen. Een prijsdaling vanaf 2018 wordt niet uitgesloten.

Zeer variabele oogsten in BraziliëIn Brazilië, wereldleider in suiker, variëren de oogstvoorspellingen naar gelang de regio. De Braziliaanse pers meldt voor de regio Noord-Noordoost, een daling van de rietoogst van 20 procent ten opzichte van de vorige campagne, als gevolg van de droogte die het gebied al zes jaar teistert. In de regio Centraal-Zuid verwachten experten een daling van de rietoogst met 2 à 5 procent in 2017/18 in vergelijking met vorig jaar. Toch wordt de suikerproductie in 2017/18 geraamd op gemiddeld 35,50 miljoen ton, een stijging van 0,41 procent ten opzichte van de vorige campagne, terwijl de productie van ethanol zou teruglopen met 4,06 procent, naar 24,29 miljard liter.Zelfs met een kleinere rietoogst wordt een toename van de suiker-productie verwacht, omdat meer riet zal gebruikt worden voor de productie van suiker in plaats van ethanol. De verkoop van suiker is momenteel winstgevender dan de productie van ethanol.

Orkaan Debbie bedreigt oogst 2017/18 in Australië De resultaten van de Australische suikercampagne 2016/17 zijn uitste-kend. Volgens cijfers van de Australische regering zou de suikerpro-ductie 2016/17 toenemen met 3,4 procent ten opzichte van de vorige campagne of 5,087 miljoen ton. De uitvoer van suiker, geraamd op 4,29 miljoen ton, zou stijgen met 3,6 procent ten opzichte van de vorige campagne.

Maar orkaan Debbie heeft aanzienlijke schade berokkend aan de

oogst 2017/18 die zou starten binnen twee maanden. Het verlies voor

de suikerrietproducenten wordt geschat op 150 miljoen Australische

dollar.

De zwaarst getroffen gebieden situeren zich rond de suikerfabrieken

van Proserpine en Mackay, waar sommige planters hun volledige

oogst hebben verloren. Voor riettelers die niet alles verloren hebben

zal het oogsten een uitdaging worden omdat orkaan Debbie het riet

heeft gekraakt. De suikerfabrieken zullen in de receptie rekening

moeten houden met meer modder en puin.

Volgens de eerste enquêtes zou het suikerrietverlies oplopen tot 35

procent in de streek van Proserpine en tot 20 procent in de streek van

Mackay. Buiten de schade aan gewassen en vee verwoeste de cycloon

ook huizen, loodsen en landbouwmachines. Voor fabrieken en suiker-

terminals lijkt de schade nog mee te vallen.

De minister van landbouw van Queensland verklaarde dat vooral

tuinbouwgewassen, suikerrietvelden en irrigatie-infrastructuur

onder de orkaan hebben geleden. Het herstelplan na natuurrampen

werd geactiveerd. n

Orkaan Debbie vernielde eind maart talrijke rietplantages in bepaalde gebieden van Australië.

Dalende suikerprijzen op de wereldmarkt

-15

-10

-5

0

5

10

15

130

140

150

160

170

180

190

04/05 05/06 06/07 07/08 08/09 09/10 10/11 11/12 12/13 13/14 14/15 15/16 16/17 17/18

Wereldoverschot/-tekort 2004/05-2017/18

Overschot/Tekort Productie Consumptie

In haar voorstel wil de Europese Commissie het ge-bruik van biobrandstoffen uit landbouwproducten van de eerste generatie afremmen ten gunste van biobrandstoffen van de tweede generatie gepro-duceerd uit afval en residuën. Bovendien vraagt het Europees Parlement de Commissie de invoer van palmolie die wordt gebruikt als grondstof voor de productie van biodiesel in de Europese Unie ge-leidelijk af te schaffen tegen 2020.

In 2015 werd een compromis bereikt over een bijmengingspercen-tage van 7 procent biobrandstof van de eerste generatie. De Commissie vraagt nu, om dit percentage te verlagen, niet naar 5

procent zoals zij eerder had voorgesteld, maar naar 3,8 procent tegen 2030, en dit om het gebruik van biobrandstof van de tweede genera-tie te stimuleren.

De officiële besprekingen zijn gepland voor juli 2017. Frankrijk wenst biobrandstof van de tweede generatie te ontwikkelen, maar niet ten koste van biobrandstof van de eerste generatie. Het ministerie van landbouw benadrukt de uitdagingen op het vlak van milieu-, indus-trie en energie-onafhankelijkheid.

Voor de landbouwverenigingen en –coöperaties van de Europese Unie vertegenwoordigd door Copa-Cogeca, zijn biobrandstoffen het enige echte alternatief voor fossiele brandstoffen op lange termijn als de EU haar klimaat- en energiedoelstellingen wil bereiken, maar voor vele NGO’s heeft de biobrandstofproductie een negatieve impact op de productie van levensmiddelen en neemt de ontbossing toe. Dit is de reden waarom de Commissie heeft voorgesteld om het bijmen-gingspercentage biobrandstof uit landbouw- en bosafval of uit algen te brengen op 3,6 procent in 2030 ten nadele van biobrandstof van de eerste generatie. Volgens de landbouwverenigingen zit de geplande technologie nog maar in de industrialisatiefase en zijn grote investe-ringen nodig.

Het Europees Parlement stelt voor om de in-voer van palmolie gebruikt als biobrandstof in de EU te reducerenDe Europese Unie is een van de grootste verbruikers van palmolie. De helft van de invoer van palmolie wordt gebruikt als biobrandstof. Geschat wordt dat voor de biobrandstof die in de EU verbruikt wordt er één miljoen hectare nodig is voor de palmolieteelt. De palmbomen worden geteeld in Afrika, Azië en Amerika en vooral in Indonesië en Maleisië die de grootste exporteurs zijn. De grootschalige palmolie-teelt is echter schadelijk voor het milieu: ontbossing van het regen-woud, CO

2-uitstoot, bodemerosie, enz.

Vorige maand, heeft de milieucommissie van het Europees Parlement voorgesteld om palmolie te bannen als grondstof voor de productie van biodiesel tegen 2020 en de geïmporteerd palmolie te onderwer-pen aan duurzaamheidscriteria. Dit niet-bindende aanbeveling kreeg de steun van vele europarlementsleden. Aan de Europese Commissie wordt nu gevraagd een concreet actieplan uit te werken om de effec-ten van de Europse palmolieconsumptie op ontbossing in derde lan-den te beperken.Dit politieke initiatief werd niet verwelkomd door Maleisië dat vreest voor een daling van zijn export naar Europa. n

4 BIOBRANDSTOFFEN4De Europese Commissie wil het bijmengpercentage biobrandstoffen op basis van landbouwproducten nogmaals verminderen tegen 2030

De helft van de door de EU ingevoerde palmolie wordt gebruikt als biobrandstof.

• Fungicidenfamilie met innoverende Leafshield formulering

• Betere ziektebestrijding

• Langere werkingsduur

• Sterkere stresstolerantie

• Alle graangewassen

Hogere opbrengsten met een fungicide op basis van Xpro technologie

Gedeponeerd handelsmerk Bayer. Gebruik gewasbeschermingsmiddelen veilig. Lees vóór gebruik eerst het etiket en de productinformatie. Voor verdere productinformatie met inbegrip van gevaarzinnen en symbolen, raadpleeg www.fytoweb.be.

Bayer CropScience SA-NVJ.E. Mommaertslaan, 14- 1831 Diegem

www.cropscience.bayer.be

ZOETSTOFFEN

Monkfruit als inspiratiebron voor nieuwe zoetstoffen

Monkfruit of “Luo han guo” in het Chinees is een kleine ronde vrucht afkomstig uit Zuid-China waarvan het

extract een zoetkracht heeft die 150 tot 200 maal hoger is dan die van suiker. Het is de antioxidante stof “mogroside”die aan de basis van de hoge zoetkracht ligt. Deze molecule zou even-eens een gunstig effect hebben op de regulering van het sui-kergehalte, maar dat moet nog worden bevestigd. In de Verenigde Staten,wordt het extract van Monkfruit gebruikt voor zijn zoetende eigenschappen en omdat het geen calorieën bevat, in een uitgebreid assortiment voedings-producten en dranken sinds 2009. De U.S. Food and Drug Administration die de veiligheid van voedsel en medicijnen onderzoekt, beschouwt de stof “algemeen erkend als veilig”. Dit is ook het geval van andere landen zoals Canada, China, Japan en Singapore, die van oordeel zijn dat deze vrucht geen bedreiging vormt voor de gezondheid. In Europa moet Monkfruit nog de Novel Food-evaluatieprocedure ondergaan en is het dus momenteel nog niet toegestaan. n

Het extract van Monkfruit heeft een zoetkracht die 150 tot 200 keer groter is dan die van suiker.

Dinsdag 13 enwoensdag 14 juni 2017

Kom alles te weten over:

• Gecombineerde onkruidbestrijdingsproef (chemisch-mechanisch) in biet encichorei

• Gebruik van 50% driftreducerende spuitdoppen: proefresultaten en aanbevelingen• Dynamische demonstratie van onkruidbestrijdingsmachines• Een blik op de toekomst van gerobotiseerde onkruidbestrijding• Voorstelling van systemen om restwater van het spuittoestel te verwerken

Ontvangst op Ets Debois insamenwerking met landbouwerChristian PierardRue de la Gare de Ramillies 45,1367 Autre-Église

B����������� ���������������� ������� �� ������

U���������� - ���������� ��������� ���� �� �������� 13 �� 14 ����

Boorgebrek (B) - hartrotDe biet is bijzonder gevoelig voor boorgebrek. Het boorgehalte moet minstens 0,50 mg/kg grondbedragen. Boorgebrek kan worden veroorzaakt door een te laag boorgehalte in de bodem en/ofdoor een blokkering van de opname.Deze beschikbaarheid in boor wordt sterk beïnvloed door :• Het bodemtype en de pH: afhankelijk van het bodemtype, zal boor beschikbaar zijn tussen:

pHKCl tussen 6,0 en 6,5 voor zandige leemgronden pHKCl tussen 6,7 en 7,1 voor leemgronden

• Vochtgehalte van de bodem: de boorvoorziening is passief en zeer afhankelijk van de opnamevan water door de teelt. Droge perioden zouden dus het ontstaan van gebreken kunnen be-vorderen.

• Een te hoge bekalking kan blokkering van boor veroorzaken.

Wat te doen?De boortoedieningen moeten altijd preventief gebeuren en moeten plaatsvinden voor het sluitenvan de lijnen. De gecommercialiseerde meststoffen voor bladbestuiving zijn vaak op basis van boorzouten (tetra-, pentaboraten). Zij zijn weinig verschillend van elkaar inzake beschikbaarheid

van het boorelement voor de plant. Ongeacht het gebruikte product, is het de toegepaste hoe-veelheid boorelement die de hoeveelheid meststoftoediening bepaalt. De aanbevelingen zijnuitgedrukt in kg/ha elementaire boor en zijn 500 g boor/ha.

Magnesiumgebrek (Mg)Magnesiumgebrek word vaker waargenomen in lichte gronden, bodems met een hoge beschik-baarheid van kalium in combinatie met een lage beschikbaarheid van magnesium (verhouding K/Mg > 3). Het magnesiumgehalte moet begrepen zijn tussen 10 en 15 mg/100 g grond. De oorza-ken van magnesiumgebrek zijn, zoals bij boor, een te laag magnesiumgehalte in de bodem of eenmagnsesiumfixatie aan een te hoge pH. De aanwezigheid van nematoden vermindert de opname van magnesium.Wat te doen?De voorkeursvorm voor een snelle actie is magnesiumsulfaat, met een gehalte in het algemeenbegrepen tussen16 en 25 % MgO (type « kieseriet »). Een toediening van 20 tot 40 eenheden/haMgO wordt aanbevolen.

Bemestingsadviezen: boor, magnesiumFrançoise VANCUTSEM (KBIVB vzw - IRBAB asbl)

Twee elementen moeten in de gaten gehouden worden, in het bijzonder in de bieten. Een preventieve toepassing van boor en/of magnesium is steeds aanbevolen voor of na het zaaien, vooral in grondendie regelmatig vatbaar zijn voor gebreksziekten, deze met een hoge pH of die gevoelig zijn voor droogte (stenige of zanderige zones). Bij het verschijnen van de symptomen is het gebrek reeds aanwezigen zal het bijna onmogelijk zijn om het te beheersen door curatieve toedieningen.

Symptomen: De oudere planten vertonen « lichtgele » vlekken tussen de nerven en debladrand - Het blad blijft soepel en breekt niet - Groene uitgesproken nerven - Somsverschijning van necrotische vlekken op het aangetast weefsel.

Symptomen: Ontwikkeling in zones op het veld - Necrotische bruine vlekken op debladstelen - De hartbladeren blijven klein en sterven af - De bladeren staan horizontaal,de oudsten vergelen, worden broos, zwart en sterven af - Wortelhals met scheuren endroogrot.

KONINKLIJK BELGISCH INSTITUUT TOT VERBETERING VAN DE BIET VZW

PVBC - PROGRAMMA VOORLICHTING BIET CICHOREI, IN HET KADER VAN DE PRAKTIJKCENTRARubriek opgesteld en medegedeeld onder de verantwoordelijkheid van het KBIVB, J.-P. Vandergeten Directeur KBIVB, met de financiële steun van de Vlaamse overheid.

Molenstraat 45, B-3300 Tienen - info@kbivb.be - www.irbab-kbivb.be

De suikerbiet en haar teelttechniek

5

Dinsdag 13 enwoensdag 14 juni 2017

Kom alles te weten over:

• Gecombineerde onkruidbestrijdingsproef (chemisch-mechanisch) in biet encichorei

• Gebruik van 50% driftreducerende spuitdoppen: proefresultaten en aanbevelingen• Dynamische demonstratie van onkruidbestrijdingsmachines• Een blik op de toekomst van gerobotiseerde onkruidbestrijding• Voorstelling van systemen om restwater van het spuittoestel te verwerken

Ontvangst op Ets Debois insamenwerking met landbouwerChristian PierardRue de la Gare de Ramillies 45,1367 Autre-Église

B����������� ���������������� ������� �� ������

U���������� - ���������� ��������� ���� �� �������� 13 �� 14 ����

Boorgebrek (B) - hartrotDe biet is bijzonder gevoelig voor boorgebrek. Het boorgehalte moet minstens 0,50 mg/kg grondbedragen. Boorgebrek kan worden veroorzaakt door een te laag boorgehalte in de bodem en/ofdoor een blokkering van de opname.Deze beschikbaarheid in boor wordt sterk beïnvloed door :• Het bodemtype en de pH: afhankelijk van het bodemtype, zal boor beschikbaar zijn tussen:

pHKCl tussen 6,0 en 6,5 voor zandige leemgronden pHKCl tussen 6,7 en 7,1 voor leemgronden

• Vochtgehalte van de bodem: de boorvoorziening is passief en zeer afhankelijk van de opnamevan water door de teelt. Droge perioden zouden dus het ontstaan van gebreken kunnen be-vorderen.

• Een te hoge bekalking kan blokkering van boor veroorzaken.

Wat te doen?De boortoedieningen moeten altijd preventief gebeuren en moeten plaatsvinden voor het sluitenvan de lijnen. De gecommercialiseerde meststoffen voor bladbestuiving zijn vaak op basis van boorzouten (tetra-, pentaboraten). Zij zijn weinig verschillend van elkaar inzake beschikbaarheid

van het boorelement voor de plant. Ongeacht het gebruikte product, is het de toegepaste hoe-veelheid boorelement die de hoeveelheid meststoftoediening bepaalt. De aanbevelingen zijnuitgedrukt in kg/ha elementaire boor en zijn 500 g boor/ha.

Magnesiumgebrek (Mg)Magnesiumgebrek word vaker waargenomen in lichte gronden, bodems met een hoge beschik-baarheid van kalium in combinatie met een lage beschikbaarheid van magnesium (verhouding K/Mg > 3). Het magnesiumgehalte moet begrepen zijn tussen 10 en 15 mg/100 g grond. De oorza-ken van magnesiumgebrek zijn, zoals bij boor, een te laag magnesiumgehalte in de bodem of eenmagnsesiumfixatie aan een te hoge pH. De aanwezigheid van nematoden vermindert de opname van magnesium.Wat te doen?De voorkeursvorm voor een snelle actie is magnesiumsulfaat, met een gehalte in het algemeenbegrepen tussen16 en 25 % MgO (type « kieseriet »). Een toediening van 20 tot 40 eenheden/haMgO wordt aanbevolen.

Bemestingsadviezen: boor, magnesiumFrançoise VANCUTSEM (KBIVB vzw - IRBAB asbl)

Twee elementen moeten in de gaten gehouden worden, in het bijzonder in de bieten. Een preventieve toepassing van boor en/of magnesium is steeds aanbevolen voor of na het zaaien, vooral in grondendie regelmatig vatbaar zijn voor gebreksziekten, deze met een hoge pH of die gevoelig zijn voor droogte (stenige of zanderige zones). Bij het verschijnen van de symptomen is het gebrek reeds aanwezigen zal het bijna onmogelijk zijn om het te beheersen door curatieve toedieningen.

Symptomen: De oudere planten vertonen « lichtgele » vlekken tussen de nerven en debladrand - Het blad blijft soepel en breekt niet - Groene uitgesproken nerven - Somsverschijning van necrotische vlekken op het aangetast weefsel.

Symptomen: Ontwikkeling in zones op het veld - Necrotische bruine vlekken op debladstelen - De hartbladeren blijven klein en sterven af - De bladeren staan horizontaal,de oudsten vergelen, worden broos, zwart en sterven af - Wortelhals met scheuren endroogrot.

6

Sinds vele jaren is het KBIVB gemachtigd door de Suikerfabrieken en zijn Raad vanBestuur om de zaadkwaliteit van de in België op de markt gebrachte bieten te controleren.

De handel in bietenzaad wordt geregeld door de Europese Richtlijn 2002/54/CE van de Raad van13 juni 2002 inzake het in de handel brengen van bietenzaad. Voor alle commercieel zaad bestaater een Europese certificering die de kwaliteit van het ras garandeert (blauw label op de zaaddoos). Nochtans heeft de Raad van Bestuur van het KBIVB in 1998 een « lastenboek voor het in de handelbrengen van éénkiemig genetisch en omhuld suikerbietenzaad » aangenomen via de Belgischesuikerfabrieken die veeleiserender zijn dan de Europese normen.

De kwaliteitscontroles, beschreven in het lastenboek, worden enkel uitgevoerd op zaadmonstersbemonsterd door de verantwoordelijken van het KBIVB in de gecertificeerde loten, verkocht door de Belgische suikerfabrieken. De monsters worden genomen met behulp van een speciale boordie in het midden van een doos met een commerciële eenheid zaad gestoken wordt.

Zowel voor de analyses in laboratorium als voor de zaai op proefveld, worden de verschillendeloten (ras, ontsmetting, lotnummer) apart gehouden en nooit gemengd. Elke zaadpartij wordtbeoordeeld op basis van de analyse van een mengmonster per zaadlot. Dit mengmonster wordtsamengesteld uit zaad afkomstig uit minstens 4 zaadbemonsteringen uit 4 verschillende dozenvan hetzelfde zaadlot.

Sinds 2016 worden de kiemtesten op filterpapier niet meer systematisch uitgevoerd op alle com-merciële loten. Inderdaad, deze test verschafte in de praktijk weinig nuttige informatie. Aan deandere kant worden certificaten van kiemkracht (ISTA methodologie) gevraagd voor alle verstrek-te loten.

Alle loten worden gecontroleerd voor het zaadcaliber, dat moet liggen tussen 3,50 en 4,75 mm.De actieve stoffen (insecticiden in de omhulling) worden gecontroleerd op 18 loten. Een koude-test (10°C) wordt uitgevoerd op 46 zaadloten (dat meer dan 95 % van het bietenareaal bestrijkt)en laat toe om de snelheid maar ook de homogeniteit van de opkomst te bepalen.

In 2017 werden er 86 commerciële loten bemonsterd. Alle loten waren conform met de vereistenvoor het kaliber.

De verschillen in opkomstsnelheid in gecontroleerde omstandigheden weerspiegelen niet nood-zakelijk de verschillen in uiteindelijke opkomst in het veld.

Kwaliteitscontrole van het suikerbietenzaad in 2017André WAUTERS (KBIVB vzw - IRBAB asbl )

Fig. 2. : Aantal dagen aan 10°C nodig om 30% en 80% opkomst te bekomen (constante omstandigheden 10°Cin klimaatkamer).

Fig. 3. : Voorlopige opkomst (2 sites) van de geteste rassen, 11 dagen na de zaai,alle loten, zaai op 19 cm.

Fig 1. Verdeling van de calibers voor het lot met het kleinste gemiddelde caliber (in hetrood) en het grootste gemiddelde caliber (in het blauw).

INTERNATIONAAL 7

Vorig jaar importeerden de Filippijnen plusminus 235.000 ton isoglucose wat overeenstemt met ongeveer 352.000 ton suiker. De Filippijnse producenten zien de komst van deze zoetstoffen gemaakt uit maïs met lede ogen aan

omdat ze de interne rietsuikermarkt verstoren. Doordat isoglucose aanzienlijk goedkoper is dan de lokaal geproduceerde suiker, beweren de suikerproducenten dat de invoer van isoglucose aan lage prijs verantwoordelijk is voor de dalende suikerprijzen. Door de toename van de invoer heeft de Filippijnse regering tariefbe-lemmeringen opgelegd voor isoglucose.

China is momenteel het enige land in Azië dat veel isoglucose gebruikt, namelijk ongeveer 4 tot 5 miljoen ton per jaar. Maar als de prijs van suiker op de wereldmarkt hoog blijft, zullen misschien meer landen de goedkopere zoetstoffen op basis van maïs gaan gebruiken. Volgens een analist van Londen Marex Spectron zal de invoer van isoglucose naar Aziatische landen, die traditioneel suiker importeren, mogelijk leiden tot lagere suikerprijzen als isoglucose de zoetstoffenmarkt verovert in de Aziatische regio, waar enkele grote importeurs van suiker zitten, zoals Indonesië, Maleisië en China zelf. In feite worden er door de stijgende suikerprijs op de wereld-markt meer zoetstoffen op basis van maïs geconsumeerd en dit kan structureel worden.

Bron: Internationale suikeror-ganisatie. Gegevens voor de netto-invoer, m.a.w. de totale invoer min de export, uitslui-tend suiker.

Isoglucose tegen suikerChina, wereldwijd de grootste importeur van suiker, heeft er belang bij om door middel van aantrekkelijke prijzen de lokaal geproduceerde isoglucose te gebruiken in plaats van de ingevoerde suiker of rietsuiker geproduceerd in China met hogere productiekosten.In China is de suikerprijs bijna dubbel zo hoog als de isoglucoseprijs. Hierdoor stijgt de consumptie van isoglucose ten koste van het suikerverbruik.Volgens sommige studies is een verschil van ongeveer 30 à 40 procent tussen de suiker- en de isoglucoseprijs meestal voldoende om een grotere hoeveelheid suiker te vervangen door isoglucose. Op dit moment wordt in China de productie van isoglucose in de hand gewerkt door pogingen van het land om zijn enorme maïs-voorraad af te bouwen. Dit initiatief heeft ook gezorgd voor een toename van de ethanolproductie.Volgens de Internationale Graanraad zou in China dit seizoen het industriële gebruik van maïs stijgen van 3 naar 58 miljoen ton.

Nadeel van isoglucoseEen factor die de populariteit van isoglucose beïnvloedt is het effect van isoglucose op de gezondheid. Volgens sommige beweringen is isoglucose nog slechter voor de gezondheid dan suiker dat de laatste tijd meer en meer in een slecht daglicht komt te staan. Een ander nadeel voor de gebruikers van zoetstoffen, die suiker vervangen door isoglucose, is dat ze afhankelijk zijn van een paar isoglucose-leveranciers, terwijl er aan suikerleveranciers geen gebrek is.Nog een ander nadeel is dat isoglucose (stroop) beter geschikt is voor de productie van vloeibare producten (dranken, enz.) dan van vaste producten.Noord-Amerika is ook een belangrijke gebruiker van isoglucose en exporteert mas-saal naar Mexico. In de Europese Unie is de toepassing van isoglucose minder ver-breid. n

Bron: Agrimoney

China verkoopt maïsvoorraad en verstoort de zoetstoffenmarktDe Chinese export van zoetstoff en geproduceerd uit maïs (isoglucose, maïsstroop met hoog fructosegehalte) naar de Filippijnen, zou de zoetstoff enmarkt aanzienlijk kunnen gaan veranderen, als de consumptie ervan toeneemt in Azië.

Belangrijkste suikerimporteurs in Azië 2016-17

1: China 4,635 miljoen ton2: Indonesië 4,150 miljoen ton3: Bangladesh 2,064 miljoen ton4: Maleisië 1,767 miljoen ton5: Zuid-Korea 1,600 miljoen ton

▼▼

▼▼

▼

Er bestaan akkoorden tussen Mexico en de Verenigde Staten die enerzijds, de Mexicaanse suikerexport naar de Verenig-de Staten, en anderzijds de Amerikaanse maïsexport naar Mexico regulariseren. Mo-menteel beslechten de Verenigde Staten een geschil met Mexico over het leve-ringstempo van suiker naar de Verenigde Staten. Amerika dreigt Mexico boetes op te leggen voor het niet respecteren van dit tempo. Maar Mexico gaat in het verweer. Het dreigt ermee geen Amerikaanse maïs meer te kopen.

Mexico zou zich met maïs kunnen bevoorraden in Brazilië en ArgentiniëSinds zijn aantreden, kondigde president Donald Trump zijn vast voornemen aan om het vrijhandelsakkoord tussen de Verenigde Staten, Mexico en Canada te heronderhandelen. Donald Trump beschuldigde inderdaad het NAFTA-akkoord ervan dat het arbeidsplaatsen heeft vernietigd en de desin-dustralisatie in de Verenigde Staten heeft versneld. Maar Mexico bijt van zich af. Zijn wapen: de export van Amerikaanse maïs.Maïs is inderdaad het meest geïmporteerde Amerikaanse product door Mexico, dat er voor 2,3 miljard dollar kocht in 2016. Op zoek naar andere importmarkten, zou Mexico zich kunnen bevoorraden in Brazilië, Argentinië of Canada. Objectief: tussen nu en drie jaar 100 procent van de Amerikaanse maïsaankopen vervangen. Een klap voor de Amerikaanse landbouwers, gezien Mexico hun voornaamste exportmarkt is. De export is verviervoudigd sinds 1994, de datum van het in werking treden van het vrijhandelsakkoord NAFTA.Bijna 60 procent van de Amerikaanse maïsproductie is geconcentreerd in Iowa, Kansas, Missouri en Nebraska. Deze Staten uit de Middle West, die in meerderheid voor Donald Trump kozen, hebben beslist om zich te mobiliseren. Ze kre-gen de steun van de Amerikaanse soja-, tarwe- en varkens-producenten, die ook het slachtoffer zouden kunnen worden van het handelsbeleid van Donald Trump, sinds hij zich offi-cieel uit het Trans-Pacific Partnership (TPP), het handelsak-koord tussen de Verenigde Staten en de Aziatische landen, heeft teruggetrokken. Voor de Amerikaanse landbouwsector die bijna een vierde van zijn productie uitvoert, zijn de han-delsakkoorden erg belangrijk.President Trump heeft aangekondigd dat hij voortaan de voorkeur zal geven aan bilaterale handelsakkoorden eerder dan aan multilaterale.

Mexico overspoelt Amerikaanse suiker-markt met zijn export van ruwe suikerDe quota van de Mexicaanse suikerexport voor de huidige

campagne die loopt van september 2016 tot september 2017 worden vastgelegd in het kader van een akkoord dat werd gesloten in 2014 en dat de toegang tot de Amerikaanse markt regelt. Dit akkoord is een bron van ergernis geworden tussen de twee landen sinds de landbouwers en de suikerin-dustrie van de Verenigde Staten verklaard hebben dat de Mexicaanse industrie de US-markt overspoelt met goedkope en gesubsidieerde suiker.Vorige maand annuleerde de Mexicaanse regering de bestaande suikerexportvergunningen met bestemming de Verenigde Staten om eventuele financiële boetes in dit con-flict te vermijden. Mexico zou een te grote hoeveelheid suiker leveren (aan de VS) vóór het eind van de maand maart. De opschortende voorwaarden van de akkoorden stipuleren dat de suikerexport van Mexico naar de Verenigde Staten tussen 1 oktober en 30 december, niet meer dan 30 procent van het Mexicaanse jaarcontingent mogen bedragen. Van 1 oktober tot 30 maart, mag de export niet hoger zijn dan 55 procent van dit contingent. Wat geraffineerde suikerexport betreft, mag deze niet meer bedragen dan 53 procent van het totale quotum.De voorzitter van de Mexicaanse Suikerkamer heeft laten weten dat zijn land bereid was om tot een wederzijds bevre-digend akkoord te komen, dat beide partijen ten goede komt. Een tijdje terug hadden de twee landen verklaard een nieuwe reeks onderhandelingen te willen opstarten om het handelsconflict dat nu al jaren duurt en op Mexicaanse sui-kerexport naar de VS slaat, definitief op te lossen. De Amerikaanse suikermarkt, zwaar beschermd door onder meer prijsondersteuning en importquota, vertegenwoordigt 11 miljoen ton suiker. Mexico, zijn belangrijkste buitenlandse leverancier, levert ongeveer een derde van de door de Verenigde Staten ingevoerde hoeveelheid. De Amerikaanse zetmeelbedrijven, zoals Archer Daniels Midland (ADM), Tate & Lyle of Cargill, exporteren het leeuwenaandeel van hun maïszetmeel naar Mexico. De Mexicaanse en Amerikaanse handelsvertegenwoordigers kwamen overeen om de besprekingen te hervatten in Washington. n

Nieuwe suikeroorlog tussen Mexico en de Verenigde Staten

Mexico is de voornaamste buitenlandse suikerleveran-cier van de Verenigde Staten, een markt van 11 miljoen ton waar de regering van de Verenigde Staten elk jaar exportquota voor zowat 40 suikerproducerende landen vastlegt.

127,9 143,3 140,3

123,1 127,9 132,7

174,8

205,1 207,0

38,4 51,2 51,3 49,4

59,3 67,6 81,3

100,5 111,5

2007/08 2008/09 2009/10 2010/11 2011/12 2012/13 2013/14 2014/15 2015/16

Meer dan de helft van de wereldwijde maïsvoorraad in handen van China

in miljoen ton

Wereldtotaal China

WTO

De Braziliaan Roberto Azevêdo verkozen tot hoofd van de WTO

De Braziliaan Roberto Azevêdo zal ook de komende vier jaar directeur-gene-raal zijn van de Wereldhandelsorganisatie (WTO).  Volgens Roberto Azevêdo

zijn er door de gekende protectionistische en populistische bewegingen, zie

Brexit en de Amerikaanse verkiezingen, moeilijke tijden aangebroken voor het

multilateralisme en hij benadrukte het voortbestaan van armoede, ongelijkheid

en onderontwikkeling in de wereld. Volgens hem is de verkiezing van Donald

Trump in de Verenigde Staten “een ramp” voor de WTO, omdat het project van

vrijhandel tussen Europa en Amerika op een dood spoor zit, zelfs al hebben de

Europese ministers van Handel hun steun toegekend aan het multilaterale WTO-

stelsel. n

Sinds vele jaren is het KBIVB gemachtigd door de Suikerfabrieken en zijn Raad vanBestuur om de zaadkwaliteit van de in België op de markt gebrachte bieten te controleren.

De handel in bietenzaad wordt geregeld door de Europese Richtlijn 2002/54/CE van de Raad van13 juni 2002 inzake het in de handel brengen van bietenzaad. Voor alle commercieel zaad bestaater een Europese certificering die de kwaliteit van het ras garandeert (blauw label op de zaaddoos). Nochtans heeft de Raad van Bestuur van het KBIVB in 1998 een « lastenboek voor het in de handelbrengen van éénkiemig genetisch en omhuld suikerbietenzaad » aangenomen via de Belgischesuikerfabrieken die veeleiserender zijn dan de Europese normen.

De kwaliteitscontroles, beschreven in het lastenboek, worden enkel uitgevoerd op zaadmonstersbemonsterd door de verantwoordelijken van het KBIVB in de gecertificeerde loten, verkocht door de Belgische suikerfabrieken. De monsters worden genomen met behulp van een speciale boordie in het midden van een doos met een commerciële eenheid zaad gestoken wordt.

Zowel voor de analyses in laboratorium als voor de zaai op proefveld, worden de verschillendeloten (ras, ontsmetting, lotnummer) apart gehouden en nooit gemengd. Elke zaadpartij wordtbeoordeeld op basis van de analyse van een mengmonster per zaadlot. Dit mengmonster wordtsamengesteld uit zaad afkomstig uit minstens 4 zaadbemonsteringen uit 4 verschillende dozenvan hetzelfde zaadlot.

Sinds 2016 worden de kiemtesten op filterpapier niet meer systematisch uitgevoerd op alle com-merciële loten. Inderdaad, deze test verschafte in de praktijk weinig nuttige informatie. Aan deandere kant worden certificaten van kiemkracht (ISTA methodologie) gevraagd voor alle verstrek-te loten.

Alle loten worden gecontroleerd voor het zaadcaliber, dat moet liggen tussen 3,50 en 4,75 mm.De actieve stoffen (insecticiden in de omhulling) worden gecontroleerd op 18 loten. Een koude-test (10°C) wordt uitgevoerd op 46 zaadloten (dat meer dan 95 % van het bietenareaal bestrijkt)en laat toe om de snelheid maar ook de homogeniteit van de opkomst te bepalen.

In 2017 werden er 86 commerciële loten bemonsterd. Alle loten waren conform met de vereistenvoor het kaliber.

De verschillen in opkomstsnelheid in gecontroleerde omstandigheden weerspiegelen niet nood-zakelijk de verschillen in uiteindelijke opkomst in het veld.

Kwaliteitscontrole van het suikerbietenzaad in 2017André WAUTERS (KBIVB vzw - IRBAB asbl )

Fig. 2. : Aantal dagen aan 10°C nodig om 30% en 80% opkomst te bekomen (constante omstandigheden 10°Cin klimaatkamer).

Fig. 3. : Voorlopige opkomst (2 sites) van de geteste rassen, 11 dagen na de zaai,alle loten, zaai op 19 cm.

Fig 1. Verdeling van de calibers voor het lot met het kleinste gemiddelde caliber (in hetrood) en het grootste gemiddelde caliber (in het blauw).

De Europese Richtlijn 485/2013 verbiedt al sinds 1 december 2013 het gebruik van neonicotinoïden op gewassen die aantrekkelijk zijn voor bijen. Vermits de suikerbiet niet tot deze gewassen behoort, werd er een uitzondering toegestaan voor onze sector. In haar nieuw voorstel gaat de Commissie

een stap verder: ze wil alle gewasbeschermingsmiddelen die de neonicotinoïden imidacloprid, clothiani-din en thiamethoxam bevatten, verbieden. Er wordt geen onderscheid meer gemaakt tussen gewassen die bijen aantrekken of niet. Neonicotinoïden worden enkel nog in serres toegelaten.De lidstaten (in België: het Vlaamse en het Waalse Gewest) zullen op het volgende Permanent Comité voor planten, dieren, levensmiddelen en diervoeders (SCOPAFF) dat gepland is op 17 en 18 mei hun mening kunnen uiten.De CBB heeft de drie ministers van Landbouw en de Vlaamse en de Waalse overheid in een schrijven attent gemaakt op het belang van de neonicotinoïden voor de Belgische en Europese suikerbietteelt. Op Belgisch vlak heeft de suiker-bietketen (CBB en SUBEL, de federatie van de Belgische suikerfabrikanten) een duide-lijk standpunt in de vorm van de paper van het KBIVB (Koninklijk Instituut tot Verbetering van de Biet). Op Europees vlak publiceerde de CIBE (Internationale Confederatie van de Europese Bietplanters) het gemeenschappelijk standpunt van de Europese bietplanters terzake.

Het Belgische standpunt van de suiker-bietketen: paper van het KBIVB

De paper van het KBIVB kan u downloaden via de website: http://www.irbab-kbivb.be/noodzaak-voor-het-gebruik-van-neonicotinoiden-in-de-huidige-teelt-van-suikerbieten-en-evaluatie-van-het-effect-van-dergelijk-gebruik-op-het-milieu.

Het KBIVB benadrukt dat een extreem lage dosis neonicotinoïden per hectare toch zeer efficiënt is om preventief tal van virale ziekten, zoals de virale vergelingsziekte, te bestrijden. De virale vergelingsziekte zou in onze streken enorme ravages kunnen aanrichten zonder efficiënte pre-ventie door middel van neonicotinoïden. Opbrengstverliezen worden geschat op 20 tot 40 procent. In jaren met sterke druk zouden die verliezen zelfs kunnen oplopen tot 60 procent.

De insecticidedosis per hectare is dankzij de neonicotinoïden fel verminderd. Bij een totaalverbod zoals de Commissie voorstelt, bestaan er voor de bietenteelt op dit ogenblik geen efficiënte alternatie-ven. Bietenplanters zouden moeten teruggrijpen naar veelvuldige, herhaalde behandelingen met bladinsecticides die veel meer actieve stoffen bevatten die veel schadelijker zouden zijn voor mens, milieu en neutrale, nuttige of bestuivende insecten.

Het standpunt van de Europese bietentelers (CIBE)

De CBB is lid van CIBE. Op 24 maart 2017 brachten de Europese bietplanters een gemeenschappelijk stand-punt over neonicotinoïden uit. Het standpunt van de Europese bietentelers ligt volledig in de lijn van het standpunt van de Belgische suiker-bietketen.CIBE stelt in haar analyse dat het gebruik van bietenzaad behandeld met neonicotinoïden een goede landbouwkundige praktijk is die volledig haar plaats heeft in de duurzame suikerbietteelt.

1. De behandeling van het suikerbietenzaad met neonicotinoïden vormt geen gevaar voor bestui-vende insecten en milieuDe suikerbiet trekt geen bestuivende insecten aan omdat ze niet bloeit, noch pollen produceert gedu-rende haar groeiperiode die wordt gebruikt voor de suikerproductie.

Het risico dat neonicotinoïden in het milieu vrijkomen door guttatie of door residu’s na de oogst is verwaarloosbaar klein: De suikerbiet is een teelt met een lage guttatie. Enkel bij een zeer hoge graad van vochtigheid (>90%) is er een risico op guttatie en het betreft dan weinig en zeer kleine druppels. Bestuivende insecten zullen dan ook slechts zeer uitzonderlijk de suikerbiet als drinkbron gebruiken. In een studie van Jochim Smeier uit 2012 werden de teelten in Duitsland gerangschikt volgens de intensiteit van de guttatie. In onder-staande grafiek kan u zien dat de suikerbiet de op één na minst intense guttatie heeft.

Neonicotinoïden en hun metabolieten komen in verwaarloosbare hoeveelheden terecht in de bodem na de oogst. Deze niet-kwantificeerbare hoeveelheden residu’s en het feit dat er bijna geen bloeien-de planten worden gevonden in het veld gedurende het vroege stadium van de teeltontwikkeling (EFSA, Peer reviews van het pesticiden risico-assessment voor de actieve bestanddelen imidacloprid & clothianidin, november 2016) en in het bijzonder na de oogst maakt het minder waarschijnlijk dat bestui-vende en andere insecten worden blootgesteld aan neonicotinoïden. (Baker et al, 2002).

De blootstelling van nuttige en andere insecten aan neonicotinoïden bij de uitzaai is onwaarschijnlijk omdat de bietenzaadjes omhuld zijn en door het gebruik van pneumatische zaaimachines die uitgerust zijn om het verlies aan stofdeeltjes maximaal te beperken.

Bij het uitzaaien worden de bietenzaadjes in het zaadbed geplaatst en bedekt met 2 tot 2,5 cm grond. Het risico dat bietenzaad wordt opgemerkt en opgegeten door vogels is door deze zaaitechniek verwaar-loosbaar.

2. Neonicotinoïden beschermen de suikerbiet tegen 15 verschillende ongediertes en geassocieerde ziektes die ze kunnen verspreiden en ze hebben een lage impact op het milieu in vergelijking met na-opkomstbehandelingenDe efficiency tegen virale vergelingsziekteDe vergelingsziekte is een virus die verspreid wordt door bladluizen. In het verleden was vergeling bij gebrek aan efficiënte insecticides verantwoordelijk voor de grootste opbrengstverliezen in de bietenteelt. Neonicotinoïden beschermen de suikerbiet tegen bladluizen tot 14 weken na de uitzaai tot de plantjes het stadium van 12 blaadjes bereiken. Ze helpen daarnaast bij de ontwikkeling van de resistentie van de vol-wassen plant tegen bladluizen. De illustratie hieronder toont duidelijk de impact van neonicotinoïden op de incidentie van de vergelings-ziekte in het Verenigd Koninkrijk.

De blauwe lijn toont dat sinds 1995 meer dan 50 procent van de bietenteelt beschermd werd met neoni-cotinoïden. De vergelingsziekte verdween praktisch uit het landschap.

De gele lijn is een raming van de incidentie van vergelingsziekte zonder neonicotinoïden: dit zou drama-tisch zijn voor de bietenteelt.

Verbod op neonicotinoïden: een bedreiging voor bieten- en cichoreiteeltEuropese Commissie legt een voorstel op tafel om het ge-bruik van gewasbeschermingsmiddelen die de neonicoti-noïden imidacloprid, clothianidin en thiamethoxam bevat-ten te verbieden.

NEONICOTINOÏDEN8

De behandeling van het suikerbietenzaad met neonicotinoïden vormt geen gevaar voor bestuivende insecten en milieu.

Volgens de Belgische suiker-bietketen zijn er een aantal specificiteiten van de teelt die verantwoorden dat er voor de suikerbiet een uitzondering wordt gemaakt op het verbod van neonicotinoïden: l de bietenzaden zijn omhuld: miniem risico van ontsnapping van insecticidedeeltjes;l de biet bloeit niet en is een teelt met een zeer lage guttatie: geen aantrekking van bestuivende

insecten;l na de oogst worden in de bodem, in de wortels en in de bladeren geen kwantificeerbare hoeveel-

heid residu’s teruggevonden.

De pillering, de omhulling en de verpakking van bietenzaad reduceert het verlies van omhullings-stof tot bijna nul. (Bron: KBIVB)

NEONICOTINOÏDEN 9

Verbod op neonicotinoïden: een bedreiging voor bieten- en cichoreiteeltBescherming van de zaaiDe neonicotinoïden worden geleidelijk geabsorbeerd door de plant waardoor alle plantendeeltjes worden beschermd tegen de meest gevaarlijke ziektes.

De hoeveelheid actieve stof per hectare is zeer laag: tussen 30 en 90 gram per eenheid of 100.000 bieten-zaadjes. Bietplanters gebruiken gemiddeld tussen 1,1 en 1,2 eenheden per hectare. Het percentage van het areaal dat behandeld is, is dus veel lager in vergelijking met een bladinsecticide dat over het hele oppervlak zou moeten worden gespoten.

Het gebruik van neonicotinoïden heeft het aantal insecticidetoepassingen per hectare met 95% verminderd. Dit blijkt duidelijk uit onderstaande grafiek:

De introductie van de zaadbehandeling met neonicotinoïden zorgde voor de geleidelijke uitfasering van het minder efficiënte carbamaat en voor een drastische vermindering in het gebruik van insecti-cides.

3. Er is momenteel geen alternatief voor zaadbehandeling met neonicotinoïdenEr is momenteel geen alternatief voor neonicotinoïden in de bietenteelt omdat veel bladluizen resistent zijn tegen organofosforverbindingen, carbamaten en pyrethroïden.

Onderstaande grafiek illustreert op een tijdlijn de ontwikkeling van de resistenties. Neonicotinoïden zijn veruit het meest efficiënt.

In België is 80 procent van de bladluizen resistent aan pyrethroïden en 82 procent resistent voor pirimi-carb.De terugkeer naar deze duurdere behandelingen met bladinsecticides zou zeer snel leiden tot resistentie bij 100 procent van de bladluizen en dus een volledig verlies aan werkzaamheid met zich meebrengen.Bron: KBIVB: paper: “Noodzaak gebruik neonicotinoïden en evaluatie effect op milieu”.

Indien Neonicotinoïden zouden worden afgeschaft, moeten we teruggrijpen naar meermalige, minder efficiënte en duurdere behandelingen met bladinsecticides.

4. Raming van de economische gevolgen van de afschaffing van neonicotinoïdenIn Frankrijk werd over de periode 1952-1974 (vóór het gebruik van neonicotinoïden) gemiddeld 24 pro-cent van de suikerbietvelden aangetast door de vergelingsziekte. Er zijn sterke regionale verschillen: in de regio’s Nord-Pas-de-Calais en Normandië liepen de opbrengstverliezen op van 10 tot 20 procent.CIBE stelt dat de verliezen in andere streken nog beduidend hoger zijn: in Oostenrijk tussen 10 en 20 procent, in België tussen 20 en 40 procent en in het Verenigd Koninkrijk tot 49 procent.

Het KBIVB stelde dat in een jaar met hoge ziektedruk de verliezen in België zelfs tot 60 procent zou-den kunnen oplopen! België behoort hiermee tot de meest risicovolle landen voor vergelingsziekte.

In geval van een verbod op neonicotinoïden riskeert de toenemende instabiliteit van de opbrengsten de efficiency van de hele suiker-bietketen in het gedrang te brengen. Een verbod op zaadbehandeling met neonicotinoïden zou dus de toekomst van een hele sector die positief bijdraagt tot de EU agri-food en bio-economie in gevaar brengen.

5. Conclusie CIBEOp basis van de vier bovenvermelde argumenten meent CIBE dat het niet gerechtvaardigd is om zaadbehandeling met neonicotinoïden voor suikerbiet te verbieden op basis van hoegenaamde bekommernissen voor het milieu.

CIBE beschouwt het gebruik van neonicotinoïden in het bietenzaad als de veiligste en meest efficiënte manier om de individuele suikerbietplanten te beschermen tegen insecten. Het gebruik van zaadbehandeling met neonicotinoïden in suikerbiet is volgens CIBE veilig en het houdt het minste risico’s in voor andere en nuttige insecten, met inbegrip van bestuivende insec-ten.

In vergelijking met herhaalde behandelingen met bladinsecticides bieden neonicotinoïden de volgende voordelen:l Veel lager risico van blootstelling voor mensen en milieu alsook voor neutrale, nuttige of bestui-

vende insecten.l Gebruik van minder actieve stof per hectare.l Vermijden van het gebruik van actieve bestanddelen die nog onvoldoende het onderwerp zijn

geweest van wetenschappelijk onderzoek met betrekking tot hun efficiency voor de suikerbieten-teelt.

l Vermijden van toevlucht te moeten nemen tot minder efficiënte behandelingen.

De Europese Suikerfabrikanten vragen een uitzondering voor het verbod van neonicotinoïden voor de suikerbieten.

De standpunten van de Belgische suiker-bietketen en de Europese bietenplanters (en ook van de Europese suikerfabrikanten) liggen in dezelfde lijn: zonder alternatief zal het verbod op neonicotinoïden in de bietenteelt de bietenplanters dwingen om meer gewasbeschermings-middelen te gebruiken die minder efficiënt zijn en veel schadelijker voor mens, dier, bijen en milieu.

Zoetstoffen

Senomyx ontdekt nieuwe zoetstoffenOnlangs ontwikkelde het Amerikaans biotechnologisch bedrijf Senomyx een nieuwe natuurlijke, nul-calorie, hoge intensiteit zoetstof gewonnen uit monkfruit. Senomyx plant de productie van deze nieuwe zoetstof door fer-mentatie om ze te commercialiseren onder de naam “siratose”. Volgens Senomyx, is siratose krachtig, van hogere kwaliteit, gemakkelijker oplosbaar en duurzamer dan Reb-A, het steviolgly-coside op basis van stevia. Senomyx wil siratose produceren via een fermentatieproces, maar gaf geen details over de inputs. Dit fermentatieproces zou kunnen worden vergeleken met het door Cargill en Evolva toege-paste proces om steviolglycosiden te bekomen onder het merk EverSweet, door genetisch gemodificeerde bakkersgist te gebrui-ken om bijvoorbeeld suiker of maïs om te zetten.Alhoewel fermentatie als een “natuurlijk” proces wordt beschouwd om aroma’s te produceren, biedt het stof voor debat om te achterhalen of de door fermentatie verkregen zoetstoffen zoals siratose of EverSweet wel zo “natuurlijk” zijn als deze die rechtstreeks uit het steviablad of monkfruit worden afgeleid.

Unavoo lanceert een nieuwe zoetstof voor diabeticiDe website “food navigator” kondigt aan dat het bedrijf Unavoo een nieuwe zoetstof met dezelfde naam zal lanceren die suiker of kunst-matige zoetstoffen totaal overbodig maakt in voedsel en dranken. Deze nieuwe zoetstof is een prebioticum dat natuurlijke ingrediënten gebruikt op basis van stevia en voedingsvezels.Deze nieuwe zoetstof is geschikt voor personen die aan diabetes lijden omdat ze het bloedsui-kergehalte niet verhoogt.Het bedrijf Unavoo heeft een partenariaat met de Britse groep ED&F Man om deze nieuwe zoetstof te produceren en te commercialiseren.De eerste producten zonder toegevoegde sui-ker en gezoet met Unavoo zouden beschikbaar zijn eind 2017. Een brevet werd neergelegd en moet nog worden goedgekeurd.

Senomyx ontwikkelde een smaakversterker om minder suiker toe te voegen aan frisdrank Het bedrijf Senomyx heeft een smaakversterker ontwikkeld die kan toegevoegd wor-den aan frisdrank en toelaat de hoeveelheid suiker of suikervervangers te reduceren. Dit product Sweetmyx genaamd werd erkend door de Food and Drug Administration in de Verenigde Staten.Sweetmyx zelf is geen zoetstof, maar de stof versterkt de smaak van bijvoorbeeld sac-charose of fructose, waardoor minder zoetstoffen moeten worden toegevoegd aan frisdrank.Een groeiend aantal onderzoeken wijzen met een beschuldigende vinger naar de suikerhoudende dranken die verantwoordelijk zijn voor een hele reeks gezondheids-problemen in de Verenigde Staten.Met Sweetmyx zouden dranken en voedsel met weinig calorieën ontwikkeld kunnen worden, door minder suiker of zoetstoffen toe te voegen, zonder in te boeten qua smaak.De frisdrankenfabrikanten PepsiCo en Coca-Cola willen meer en meer gebruik maken van “natuurlijke” zoetstoffen, omdat consumenten frisdrank vervangen door fruitsap, thee en natuurlijk gezoete limonade.De groep PepsiCo heeft het exclusieve recht Sweetmyx wereldwijd te gebruiken in al zijn frisdranken.

Het Coördinatiecomité van de Bietenplanters van Haspengouw (CoCo Has-pengouw) en de Tiense Suikerraffinaderij (TS) hebben vlak voor de biete-nuitzaai een akkoord kunnen sluiten. Hoe kwam dit akkoord uiteindelijk tot stand en welke voorwaarden staan erin vermeld?

Waarom was een akkoord vereist?De herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid in 2014 heeft de bietensector grondig veran-derd. De hervorming voorzag namelijk in de afschaffing van de suikerquota en van de minimumprijs vanaf de campagne 2017. De sector was geen voorstander van die beslissing, omdat marktliberalisering meestal niet positief is, noch voor de industrie, noch voor de landbouwers. De sector had zich dan ook fel verzet tegen de afschaffing van de quota: we vroegen om de quota te behouden tot in 2020 om over voldoende tijd te beschikken om onze competitiviteit te verbeteren.

In het nieuwe suikerreglement (Verordening EU nr. 1308/2013) staat dat de suiker-bietketen interprofessi-onele akkoorden moet blijven sluiten voor wat betreft de voorwaarden voor aankoop en levering van bieten tussen de plantersorganisaties en de suikerfabrikanten. Meer nog, het is het Interprofessioneel Akkoord (IPA) dat de basis vormt van de contracten. Zonder IPA tussen beide partijen, zijn de contracten niet rechtsgeldig. Daarom zijn CoCo Haspengouw en TS anderhalf jaar geleden begonnen met de onder-handelingen over het postquotum. Zonder IPA vóór de uitzaai, zou het niet mogelijk geweest zijn om bieten te zaaien, want alle contracten zouden dan als ongeldig beschouwd worden.

Hoe kwam dit akkoord tot stand: overzicht van de belangrijkste gebeurtenissenIn de zomer van 2016 zaten de onderhandelingen in het slop en was er zo goed als geen ruimte tot onder-handelen voor de vertegenwoordigers van de planters. De tussenkomst van de kabinetten van de minis-ters Schauvliege, Collin (Wallonië) en Borsus (o.m.) tijdens de grote landbouwbeurs Betteravenir in Frankrijk, zorgden ervoor dat de gesprekken opnieuw werden opgestart worden en half november wer-den de besprekingen effectief hernomen.

In De Bietplanter van januari 2017 hebben we u uitgelegd waarom het voorstel TS onaanvaardbaar was en waarom, zonder formule voor het prijscomplement, het niet tegemoet kwam aan onze belangrijkste eis, zijnde een remuneratieve prijs voor onze teelt. Voor de onderhandelaars is het altijd de bedoeling geweest een akkoord te sluiten met de suikerfabrikanten, MAAR maar niet tegen om het even welke prijs.

Eind december, na afloop van een vergadering met de Duitse directie en in aanwezigheid van waarnemers van de twee regionale ministeries, werd een nieuw voorstel op tafel gelegd. Dit voorstel beantwoordde nog steeds niet aan onze verwachtingen. Maar met de uitzaai in het verschiet en het feit dat een akkoord afsluiten verplicht was, hebben de vertegenwoordigers van de planters besloten dit voorstel te aanvaar-den onder vier voorwaarden (zie Edito De Bietplanter maart 2017). Deze vier voorwaarden werden door TS evenwel verworpen, wat tot de vaststelling van het non-akkoord leidde door de observatoren van de kabinetten Schauvliege en Collin. Volgens de Europese Verordening moet dan de Lidstaat tussenkomen. De Vlaamse en Waalse ministeriële kabinetten stelden daarom twee verzoeners aan om het dossier te ontmijnen en te proberen een akkoord te bereiken vóór de uitzaai van de bieten.

De bietenplanters hadden de voorkeur gegeven aan de arbitrage: de verzoening baseerde zich immers op het voorstel van de TS van december 2016 met de vier garanties die de planters gevraagd hadden, terwijl de arbitrage zou hebben toegelaten om het dossier te heropenen en om opnieuw te onderhandelen over de struikelblokken en de inhoud van het voorstel.

tussen TS en COCO Haspengouw Interprofessioneel akkoord 2017/18COCO HASPENGOUW10

“De Europese Commissie heeft ons bevestigd dat deze campagne de tussenkomst van de Lidstaten verplicht was als de partijen zelf geen akkoord konden bereiken. De ministers Schauvliege en Collin hebben geopteerd voor de verzoening. Arbitrage had een betere optie geweest: het had toegelaten opnieuw te onder-handelen over de inhoud. De Commissie gaf ons het advies de verzoening te aan-

vaarden, want zij kon en wenste klaarblijkelijk niet de arbitrage op te leggen aan Vlaanderen en Wallonië. Maar ook al waren we enerzijds gerustgesteld dat er een akkoord werd bereikt vóór de uitzaai, om de planters duidelijkheid en juridische zekerheid te brengen, toch betreuren we dat we geen beroep hebben kunnen doen op de arbitrage, wat juridisch nog mogelijk was deze campagne.”

Verzoeningsakkoord: 4 garanties gevraagd, 3 garanties verkregenCoCo Haspengouw vroeg vier garanties voor de toekomst. Dankzij de verzoeningsprocedure heeft TS drie garanties ingewilligd.

1. Prijsschaal Duitse plantersDe Belgische planters krijgen dezelfde prijsschaal als hun Duitse collega’s wanneer de suikerprijs lager is dan 500 euro, maar de Duitse planters hebben betere prijzen voor hun bieten wanneer de suikerprijs hoger is dan 500 euro.

➞ Deze garantie werd niet ingewilligd door TS.

2. Garanties voor de PulpDe contractvoorwaarden TS stellen een prijs “pulp inbegrepen” voor. De planter zal dus, als eigenaar van zijn pulp, de pulp verkopen aan TS die er eigenaar van wordt na de verkoop. Het was dus nood-zakelijk om garanties te vragen voor de planters die hun pulp wensen af te nemen.

➞ Deze garantie werd ingewilligd door TS. Alle bietenplanters hebben de mogelijkheid om hun hoeveelheid pulp “binnen recht” af te nemen. De hoeveelheid wordt berekend zoals beschreven in het contract en/of het IPA. De pulpbestelling zal moeten gebeuren op het ogenblik van de zaadbestelling om alle speculatie en desorganisatie van de markt te vermijden. In alle gevallen houdt de bestelling een engagement van de afnemer in om de pulp af te nemen.

3. Een rechtvaardige behandeling voor alle planters bij de toeken-ning van het bijkomend contractHet basiscontract TS is gebaseerd op de participatie van de planter in SOPABE-T. In functie van haar behoeften, zal TS een bijkomend contract voorstellen aan alle planters. CoCo Haspengouw wenst een rechtvaardige behandeling van alle planters bij de toekenning van het bijkomend contract, of zij dicht of ver van de fabriek gevestigd zijn.

➞ Deze garantie werd ingewilligd door TS, die voor 2018 een bijkomend contract zal voorstellen van 20 procent van hun basiscontract, aan de bietenplanters met een basiscontract en een bij-komend contract in 2017. Dit percentage kan worden aangepast in functie van de behoeften van TS.Vervolgens zullen al de individuele planters aan TS hun wens voor een bijkomend contract mee-delen.Bij de definitieve toekenning zal rekening worden gehouden met het initiële voorstel (20%), de wens van de planters, de afstand (plafonds van 30-20-10% volgens het barema afstand, zoals in 2017) en het individueel bijkomend contract 2017 geplafonneerd op 100% van het basiscontract van de individuele planter. Wanneer de behoefte aan bijkomende contracten voor TS niet zijn ingevuld, zal het plafond voor de afstand en het plafond van 100% niet meer van toepassing zijn. Deze toekenning gebeurt om de behoeften van de TS in te vullen en om de oppervlakterem van 30 ton bieten aan 17° per ha (basiscontract + bijkomend contract) voor de individuele plan-ters te respecteren.Om te zorgen voor transparantie, zal de Paritaire Commissie kunnen controleren of de afgespro-ken regels werden toegepast bij het toekennen van de bijkomende contracten.

4. Garanties omtrent het respect van de bietenorganisatie in de onderhandelingen van het IPA en het prijscomplement. De vierde garantie is heel belangrijk om de onderhandelingspositie van elke individuele planter niet te verzwakken.

IPATS heeft bij het opsturen van de contracten, een Interprofessioneel Akkoord meegestuurd, dat zij wou afsluiten met elke invididuele planter. Dit akkoord was niet rechtsgeldig omdat de Verordening EU nr. 1308/2013, Bijlage II, Deel II, Afdeling A.6 (a) het Interprofessioneel Akkoord definieert, en ver-duidelijkt dat het moet onderhandeld worden door een “door de Lidstaat erkende plantersorganisa-tie”. Voor de planters van TS is dit het Coördinatiecomité van de Bietenplanters van Haspengouw, de organisatie die officieel werd erkend door de Vlaamse en Waalse autoriteiten.

➞ TS heeft aanvaard om een nieuw interprofessioneel akkoord af te sluiten met CoCo Haspengouw. Dit akkoord vervangt het akkoord dat aan uw contract was toegevoegd.

PrijscomplementDe bespreking tussen de planters en TS omtrent de bepaling van het eventuele prijscomplement zal gebeuren binnen de “Commissie voor de Waardeverdeling”. CoCo Haspengouw zal een comité van onderhandelaars benoemen om over het leveringscontract en over het Interprofessioneel Akkoord met TS te onderhandelen. Elk ander onderwerp zal besproken worden met CoCo Haspengouw of een ander(e) commissie/comité gemandateerd door CoCo Haspengouw.

➞ Om de mededingingsregels strikt te respecteren, zijn CoCo Haspengouw en TS overeengeko-men dat in de “Commissie voor de waardeverdeling” en in het “Comité van onderhandelaars van het contrat van de TS” er alleen planters zetelen die exclusief een contract hebben met TS.

Door de tussenkomst van de twee verzoeners werd een basis voor een akkoord met TS gevonden, wat geleid heeft tot een ver-zoeningsakkoord (zie kader) en tot het IPA 2017.

Dankzij de ervaring, bekwaamheid en wijsheid van de twee verzoeners, werd een akkoord bereikt vóór de uitzaai. Jean-François Sneessens was gedurende dertig jaar Secretaris-generaal van de CBB. Filip Fontaine is de CEO van Belorta.

1. Voor de campagne 2017-2018, heeft TS de moge-lijkheid u twee contracten aan te bieden: “con-tract 1” en “contract 2”.

Het eerste contract neemt als referentie uw quo-tum 2016 +18 procent en is gebaseerd op uw aandelen SOPABE-T. Door de verandering in receptiemethode –overgang van een op het veld en in de receptie ontkopte biet naar de receptie van een hele biet (ontbladerd op het veld, geen nakopping meer in de receptie) gaat dit over een stijging van 10 in plaats van 18 procent. Het zal niet jaarlijks veranderen, tenzij u aandelen SOPABE-T overneemt van een bietenplanter die de teelt stopzet of zijn bietenproductie wil ver-minderen.

Het tweede contract staat in verhouding tot uw contract 1, kan ieder jaar veranderen en is optio-neel (vrijblijvend). Bij dit tweede contract valt het transport van de bieten ten laste van de planter, maar de bijdrage van elke planter in de transport-kosten wordt gemutualiseerd en is begrensd tot 4 euro. Dit wil zeggen dat al de planters dezelfde transportkosten zullen betalen. De hoeveelheid buiten contract zal betaald worden aan 75 pro-cent van het contract 1. Opgelet, door het weg-vallen van het quotumsysteem, is er geen com-pensatie en geen overdracht meer.

2. De bietenprijs zal afhangen van de verkoop-prijs van suiker van de groep SZ4 (“SZ4” is de gemiddelde suikerverkoopprijs van Südzucker in België, Frankrijk, Duitsland en Polen). Er zal dus geen minimumprijs meer zijn. De verdeling van de meerprijs (verdeling van de winsten boven 463 euro) wordt vervangen door een bietenprijs die in functie is van de suikerprijs. Het principe van verdeling van de toegevoegde waarde (maar ook van de verliezen) is dus opgenomen in de prijsschaal hernomen in uw contract. Een prijs-

complement zal mogelijk betaald worden na de campagne.

3. De suikerreferentie is nu 17°Z. De premies voor suikergehalte zullen dus berekend worden vanaf 17°Z en niet meer vanaf 16°Z.

4. De bieten worden volledig en lichtjes ontkopt geleverd (systeem “hele biet” en micro-topping). De biet zal dus niet meer nagekopt worden in de fabriek. Er zal evenwel een boete toegekend worden die proportioneel zal zijn met het aantal bieten “met bladeren”. De kwaliteit van de lichte ontkopping zal voor de planter dus heel belang-rijk zijn. De bedoeling is om te kunnen worden betaald voor een maximaal tonnage bieten en dit met een minimale boete voor bladeren. Onderhandelingen over de ontvangstrichtlijnen zijn momenteel aan de gang tussen CBB en SUBEL (vereniging van suikerfabrikanten).

5. De verkoopprijs van pulp is inbegrepen in de bietenprijs. TS zal beslissen over de pulpver-koopprijs voor de planters die pulp wensen af te nemen. De pulpbestelling dient te gebeuren op het ogenblik van de zaadbestelling om specula-tie te vermijden. Bietenplanters blijven de bevoorrechte afnemers van hun pulp, ongeacht het feit of ze vee hebben of niet.

6. De kosten voor het transport van de grond-tarra zijn voor rekening van de planter.

7. De laadkosten zijn voor rekening van de fabri-kant.

8. De spil voor grondtarra is 1% en de penaliteit bedraagt 6 euro per ton aarde (vroeger bedroeg de spil 6% voor fabrieksvervoer en 10% voor zelfleveranciers aan 10 euro/aarde).

9. TS zal de mogelijkheid hebben om een prijs-complement te betalen. Hierover zal TS beslis-sen na afloop van de suikerverkopen, dus in november van het jaar t+1.

Is dit een goed akkoord?De vertegenwoordigers van de planters zijn tevreden dat er een interprofessioneel akkoord werd gesloten, zodat de planters met een gerust hart hun bieten kun-nen zaaien. Dit neemt niet weg dat de struikelblokken uit het eerste voorstel TS nog altijd niet zijn wegge-werkt. Onder een prijs van 450 euro per ton is de bietenprijs te laag om voor de bietenplanter een remuneratieve prijs te zijn. Hoe lager de suikerprijs, hoe slechter de situatie voor de planter. In dat geval zal enkel het door TS beloofde prijscomplement wat soelaas kunnen bren-gen. Er moet dus gewacht worden tot november 2018 om te kunnen besluiten of dit een goed akkoord is. Zal TS automatisch een prijscomplement betalen? Zal het voldoende zijn?We betreuren ook nog steeds:- dat TS een formule weigert te geven voor het

prijscomplement. De kans bestaat dat er evenveel parameters bestaan die recht zullen geven op een prijscomplement als parameters die TS er zal toe aanzetten geen prijscomplement te betalen. Volgens het contractueel recht moet de prijs bepaald en bepaalbaar zijn. Juridisch gezien zou het prijscomplement opgelegd door slechts één van de partijen ongeldig kunnen zijn.

- dat de pulpwaarde inbegrepen is in de basis-bietenprijs. Iedere ton pulp die wordt afgenomen wordt gefactureerd aan de planter. De industrieel

eigent zich dus de pulpwaarde toe. Hij zal de biet immers minder betalen in België (dan bijvoor-beeld in Frankrijk) door de betere valorisatie van de pulp.

- dat de verdeling van de risico’s niet “rechtvaar-dig” gebeurt (zelfs wanneer het prijscomplement dit mogelijke onevenwicht zou kunnen rechttrek-ken);

- dat het suikergehalte van onze bieten zo laag wordt gevaloriseerd in het nieuwe contract (voor een gemiddeld suikergehalte tijdens de vijf laatste jaren, slechts 1 euro per ton, tegen meer dan 4 euro per ton in het quotumsysteem).

- dat het grondtarrasysteem zo penaliserend is: de boete vanaf 1 procent grondtarra (6 euro per ton grond) waaraan nog het transport van de grond moet toegevoegd worden. We hebben het huidige systeem verdedigd, zijnde een spil voor de gereinigde bieten en een spil voor de niet-gerei-nigde bieten zonder transportkost voor de grond. We hebben zelfs voorgesteld om deze aan te pas-sen aan het jaarlijkse gemiddelde;

En in de toekomst?Na meer dan een jaar van onderhandelen (de moei-lijkste uit 40 jaar interprofessioneel overleg), zal men na afloop van deze uitzaai, de onderhandelingen 2018 moeten opstarten. n

tussen TS en COCO Haspengouw Interprofessioneel akkoord 2017/18COCO HASPENGOUW 11

Suikerprijs SZ4 Basisprijs aan 17°Z Basisprijs aan 17°Z Basisprijs aan 16°Z Basisprijs aan 16°Z (euro/ton suiker) van het basis- van het bijkomend van het basis- van het bijkomend contract contract contract contract (euro/ton bieten) (euro/ton bieten) (euro/ton bieten) (euro/ton bieten)

350 22,06 26,06 20,07 23,71

400 24,81 28,81 22,58 26,22

450 27,56 31,56 25,08 28,72

500 30,31 34,31 27,58 31,22

550 33,07 37,07 30,09 33,73

600 35,82 39,82 32,60 36,24

650 38,57  42,57 35,10 38,74

Basisaankoopprijs voor de bieten gecorreleerd aan de prijs SZ4 (zonder BTW) pulp inbegrepen

10. De betaaldata werden gewijzigd:

Aan de systemen voor vroeg- en laattijdige leveringen, de afdekvergoedingen, evenals de andere voorwaar-den voor de leveringen en de kwaliteit van de bieten (tarra, duurzaamheid, rassen,…) werd niet geraakt.

Bieten onder contract Bieten buiten contract Andere

22/12/t, 15 euro per ton aan 17°Z Zaden daarna om Bieten geleverd tot 13/12 Schuimaarde t-1 de 14 dagen Aan 17°Z, daarna om de 14 dagen

31/03/t+1 85% van de basisbietenprijs 85% geschatte prijs Factuur pulp, staartjes op basis van de geschatte aan 17°Z Premies vroeg- en suikerprijs ‘SZ4’ tot eind Bonificaties/afhoudingen laattijdige leveringen februari op geleverde °Z Vergoedingen Toptex bieten Bonificaties/afhoudingen °Z Grondtarra Reinigen/laden Vervoersbijdrage Syndicale bijdrage Liggelden 

30/11/t+1 Saldo van de basis- Saldo definitieve prijs bietenprijs volgens de definitieve suikerprijs ‘SZ4’ + prijscomplement

Evaluatie van het akkoord zal afhangen van het prijscomplement eind 2018.De Confederatie van de Belgische Bietplanters (CBB) is tevreden dat er vóór de uitzaai, na zeer moeizame onderhandelingen, alsnog een interprofessioneel akkoord werd bereikt tussen het Coördinatiecomité van de Planters van Haspengouw (CoCo Haspengouw) en de Tiense Suikerraffinaderij.

Akkoord brengt zekerheid op vooravond van de uitzaaiOp de vooravond van de uitzaai schept dit akkoord klaarheid en brengt het zekerheid voor de planters. Ze kunnen nu hun bieten zaaien met een rechtsgel-dig contract gebaseerd op een interprofessioneel akkoord met hun erkende telersorganisatie, CoCo Haspengouw. Het was nodig om de bietplanters van de Tiense gerust te stellen na de contradictorische berichtge-ving van de laatste maanden.

De moeilijkste onderhandelingen uit 40 jaar interprofessioneel overlegOp 21 februari stelden Minister Schauvliege en Minister Collin vast dat de onderhandelingen na meer dan een jaar waren vastgelopen. Ze namen het initiatief om twee verzoeners aan te stellen om planters en fabrikant uit de impasse te helpen. De efficiency, de ervaring en de wijsheid van de verzoeners gecombineerd met de wettelijke ver-plichting om tot een akkoord te komen om bieten te kunnen uitzaaien, mondde uit op het interprofessio-neel akkoord van 13 maart 2017.

Akkoord lost alle pijnpunten niet op, doch biedt garanties voor de toekomst In het voorstel van de Tiense Suikerraffinaderij wordt de bietenprijs gelinkt aan de verkoopprijs voor suiker in de vier filialen van de Groep Südzucker: Duitsland, Frankrijk, België en Polen. Een dergelijk systeem zou er in principe voor moe-ten zorgen dat de Tiense Suikerraffinaderij opportu-niteiten en risico’s deelt met de planters. Indien de gemiddelde verkoopprijs daalt onder 450 euro per

ton, is de prijs voor de bieten niet meer remunera-tief: de gemiddelde bietplanter produceert in dat geval bieten onder zijn productiekost. Het akkoord voorziet de mogelijkheid voor de Tiense Suikerraffinaderij om een prijscomplement te beta-len na de campagne. Dat prijscomplement moet immers dienen om het gewijzigde evenwicht in de verdeling van de waarde te herstellen, ongeacht het niveau van de suikerprijs. Planters vroegen meer zekerheid en wilden een formule voor het prijscom-plement, doch dit werd door de fabrikant gewei-gerd. De bemiddeling kon alle pijnpunten niet oplossen: de missie van de bemiddelaars ging immers niet over de contractvoorwaarden zelf, doch over vier garanties die de planters hadden gevraagd als com-promisvoorstel om de contractvoorwaarden ondanks de pijnpunten toch te kunnen aanvaarden. De Belgische planters van de Tiense Suiker-raffinaderij vroegen dezelfde bietenprijs als de Duitse planters (interessanter bij hogere suikerprij-zen), garanties voor de terugname van de pulp, een gelijke behandeling van planters die dicht bij of ver

af van de fabriek wonen bij het toekennen van het bijkomend contract en garanties m.b.t. de rol van de erkende telersorganisatie bij het onderhandelen van de interprofessionele akkoorden en de samen-stelling van de “Commissie Waarde-verdeling”. De garantie over de prijs van de Duitsers werd niet bekomen, maar op de drie andere garanties ant-woordde de Tiense Suikerraffinaderij wel positief. De verkregen garanties zijn belangrijk voor de biet-planters en voor de toekomst van de bietenteelt. De eindbeoordeling van het akkoord zal pas kunnen gebeuren wanneer het prijscomplement gekend zal zijn. Indien de Europese suikerprijs beneden de 450 euro per ton zou zakken, wat met de aangekondig-de productiestijging van suiker in Europa in de lijn van de verwachtingen ligt, zal het prijscomplement het verschil maken tussen een verlieslatende of een remuneratieve bietenprijs. Planters zullen pas in het najaar van 2018, meer dan anderhalf jaar na de uit-zaai, ieder voor zich, kunnen uitmaken of het akkoord al dan niet voldeed aan hun verwachtin-gen. n

PERSBERICHT

CBB tevreden dat er vóór de uitzaai alsnog een interprofessioneel akkoord werd afgesloten met de Tiense Suikerraffinaderij

Wat is het verschil tussen uw contract 2016 en uw contract 2017?

Herbicide voor bieten: Safari® van DuPont

BEREID U VOOR OP DE TOEKOMST,PAS UW ONKRUIDBESTRIJDINGS-SYSTEMEN AAN.DuPont SafariTM ®: in water dispergeerbare korrels, bevat 50% triflusulfuron-methyl. Erkenningsnummer: 8475P/B.

DuPont Crop ProtectionAntoon Spinoystraat 6 • 2800 Mechelen • www.bel.ag.dupont.com

Het DuPont ovaal, The miracles of scienceTM en Safari® zijn geregistreerde handelsmerken ofhandelsmerken van DuPont of zijn filialen.

Untitled-6 1 24-02-15 14:02

ALLERLEI SUIKER12Tereos verhoogt zijn suikerproductie in BraziliëTereos streeft ernaar zijn suikerproductie te verhogen. In Frankrijk vraagt Tereos aan zijn Franse planters om meer bieten in te zaaien, maar ook in Brazilië zou Guarani, het Braziliaanse filiaal van de groep Tereos, ongeveer 1,8 mil-joen ton suiker produceren in 2017 tegen 1,6 miljoen ton in 2016. Voor de campagne 2018 anticipeert de fabrikant op een oogst van 1,9 miljoen ton. Hij investeert om de produc-tiecapaciteit van de suikerfabriek in Tanabi te verhogen en om een nieuwe opslagplaats te bouwen voor een grotere opslagcapaciteit.In 2016 breidde Guarani zijn rietareaal uit met 3.000 hec-tare. Dit jaar komen er nog eens 5.000 hectare bij, met een eerste oogst in 2018.De uitbreiding van de suikerfabriek in Tanabi gaat de totale verwerkingscapaciteit van Tereos in Brazilië verhogen met drie procent. De naam Guarani werd veranderd in Tereos Sugar and Energy Brazil. De fabriek is de derde suikerpro-ducent in Brazilië, met zeven suikerfabrieken-distilleerde-rijen in de staat São Paulo.

Snoepfabrikant Storck eist schadevergoedingDe Duitse snoepfabrikant Storck heeft een claim ingediend tegen de drie Duitse suikerproducenten Südzucker, Nordzucker en Pfeifer & Langen bij de rechtbank in Hannover. Storck beweert een buitensporige prijs te heb-ben betaald voor de suiker en eist een schadevergoeding van 85 miljoen euro. Volgens de rechtbank van Hannover werd een tweede klacht ingediend door een ander bedrijf dat zijn schade raamt op ongeveer 650.000 euro.In 2014 had het Duitse Kartellamt Südzucker, Nordzucker en Pfeifer & Langen veroordeeld en boetes opgelegd voor in totaal 280 miljoen euro omdat ze gedurende meerdere jaren afspraken maakten over de suikerprijs en over de marktverdeling.Bij de rechtbanken van Mannheim en Keulen liggen ver-schillende claims van de suikerverwerkende industrie tegen de suikerproducenten. Nestlé bijvoorbeeld diende een claim in bij de regionale rechtbank van Mannheim en eist van de drie suikergroepen 50 miljoen euro schadever-goeding.

Brazilië: eerste GGO-suikerrietras gecommercialiseerd in 2018Het eerste GGO-suikerrietras zal in principe worden gecom-mercialiseerd in 2018. Dit ras werd ontwikkeld door het Braziliaanse Centrum voor Technologie van het Riet CTC. Het zou een veelbelovende variëteit zijn door zijn resisten-tie tegen een insect dat veel schade aanricht aan de blade-ren.Dit nieuwe ras wacht nog op de vergunning van het Braziliaanse ministerie van Wetenschap en Technologie. Eens deze vergunnig is toegekend, zal het nieuwe GGO-suikerrietras vermeerderd worden. CTC stelt momenteel een catalogus voor van een veertigtal suikerrietrassen.

Duitsland: Nordzucker wil suikeractiviteiten uitbreidenOm zijn positie te verbeteren en om in te spelen op de nieuwe uitdagingen van de geliberaliseerde suikermarkt in de Europese Unie, wil het suikerconcern Nordzucker (de nummer twee na Südzucker) uitbreiden. Volgens het pers-bureau Reuters wil Nordzucker drie suikerondernemingen verwerven tijdens de komende twaalf maanden. De suiker-bedrijven waarop Nordzucker zijn oog heeft laten vallen zouden zijn gevestigd in Europa, Zuid-Amerika en Zuidoost-Azië. Het is nog maar een plan, want tot nu toe is nog geen enkele beslissing genomen, aldus Nordzucker.Vandaag baat Nordzucker alleen fabrieken uit in Europa. In het verleden had de Duitse groep al laten weten internati-onale ambities te hebben, onder meer in zuidelijk Afrika, maar het project werd nog niet geconcretiseerd.

Europa akkoord met fusie tussen Syngenta en ChemChinaNa goedkeuring door de Amerikaanse autori-teiten, heeft nu ook de Europese Commissie de geplande overname van het Zwitserse agrochemische bedrijf Syngenta door de Chi-nese groep ChemChina goedgekeurd onder voorwaarden. Met de overeenkomst is een bedrag gemoeid van 43 miljard dollar. Daarmee is het de grootste buitenlandse overname door een Chinees bedrijf. De Europese Commissie gaf groen licht voor de fusie op voorwaarde dat ChemChina enkele van zijn Europese divisies gewasbeschermingsmiddelen en meststoffen afstoot, zodat er voldoende marktconcurrentie overblijft. ChemChina is ook eigenaar van het bedrijf Adama, die de grootste leverancier van gewasbeschermingsproducten in Europa is.

opco@skynet.be

Cichoreitelers Oreye: uitzaai komt op gangMomenteel wordt cichorei uitge-zaaid voor de campagne 2017. Zoals elk jaar weten de telers dat de uit-zaai in de best mogelijke omstan-digheden moet plaatsvinden, dit is van cruciaal belang voor de resulta-ten van de campagne. Belangrijk voor de voorwaarden van de aanstaande oogst: om recht te hebben op de Premie voor Logistieke Efficiëntie (5 euro), moet de cichoreiteler voldoen aan de reeds gekende voorwaarden die de laatste jaren worden toegepast, maar er wordt een bijkomende voorwaarde toegevoegd ➞ Vegaplan gecertificeerd zijn.Cichoreiplanters die nog niet Vegaplan gecertificeerd zijn, moeten de nodige formaliteiten vervullen. Indien nodig kan er contact worden opgenomen met onze landbouwkundige dienst. n

Er wordt veel schade door bosmuizen gemeld. Controleer uw percelen bieten en cichorei!