2014 04 horeca nederland magazine

HORECANEDERLANDHORECAKO

NIN

KLI

JKE Nr. 04 / November 2014

www.khn.nl

DRANK- EN HORECAWET:

Hoe staat het ervoor?De kracht van het huiskamergevoel

Wat betekenen de kabinetsplannen voor de horeca?

Géén exploitatievergunning meer in Groningen

TOP CHEF GErriT GrEvElinG SVH MeeSterkok, VoorMalig Patron CuiSinier Van Sterren-reStaurant CHalet royal in Den BoSCH, een uniek wijn-SPijSSPeCialiSt.

Gerrit Greveling, heeft zijn sporen in de culinaire wereld inmiddels ruimschoots verdiend. Naast een jarenlange notering in Michelin, stond Chalet Royal langdurig vermeld in de Nederlandse editie van GaultMillau, met een score van 18 uit 20 punten. Hij is sinds 1986 Meesterkok, jarenlang gezichtsbepalend voorzitter van de Alliance Gastronomique en nog steeds een begeesterd leermeester. Greveling is tevens de eerste en enige chef in Europa, die de GaultMillau Award “Wijn-Spijsspecialist” op zijn naam heeft staan.

Geniet van dit onbeschrijfelijk lekkere nagerecht!

Indien u een filmpje van dit recept wilt zien, ga dan naar www.receptenvantopchefs.nl

inGrEdiënTEn 4 PErsOnEn1 fles witte wijn

2 laurierblad

3 longpepper

3 jeneverbessen

2 kruidnagel

2 tonkabonen

limoen + schil

suiker

1 doosje Lambada aardbeien

1 stuks ananas

Arbequina Olijfolie van Valderrama

(smaak: groene appeltjes, limoen, mango, banaan en vers gemaaid gras)

Ghoa Cress® van Koppert Cress

(smaak: citrus, milde coriander)

Atsina® Cress van Koppert Cress

(smaak: zoete anijs, zoethout)

naGErECHTananas gemarineerd in witte wijn, langpeper en tonkabonen geserveerd met lambada aardbeien

werkwijze: Breng witte wijn aan de kook. Voeg het laurierblad, de longpeppers, de jeneverbessen, de tonkabonen,

de kruidnagel, de schillen van de limoen te samen met de plakjes van de limoen (beide zonder het wit) toe.

Voeg suiker naar eigen smaak toe. Snijd de ananas schoon, verdeel deze in brokjes. Kook de ananas mee in de witte wijn marinade. Laat afkoelen en gedurende 24 uur marineren. Breng voor het uitserveren terug op kamertemperatuur.

afwerking: Neem mooie transparante bolglazen. Schep de ananas in de schaal met wat van de gezeefde siroop. Halveer de aardbeien en voeg deze toe. Bedruip het fruit met de Arbequina olijfolie. Maak het gerecht af met een paar blaadjes Ghoa Cress en wat royaler de Atsina Cress.

Horeca Nederland Magazine / 04 Horeca Nederland Magazine / 04


4

InhoudNUMMER 4 2014

COLOFON

Horeca Nederland, tijdschrift voor horecaondernemers, is een uitgave van Koninklijke Horeca Nederland (Koninklijk Verbond van Onderne-mers in het horeca- en aanverwante bedrijf), Pelmolenlaan 10, 3447 GW, Woerden.

Hoofd- en eindredactie: Saskia Deerenberg E-mail: [email protected]ördinatie: José Lens-sinck e-mail [email protected]

Redactie Bladmanagement PSH Media Sales, Jeroen Kiepe, e-mail: [email protected]

Vormgeving X-Media Solutions, Doetinchem Realisatie en productie PSH Media Sales Uitgever Koninklijke Horeca Nederland

Aan dit nummer werkte mee Breghje van Eupen

Coverfoto Bianca Blokland, KHNFotografi e Bianca Blokland, KHNAdvertenties PSH Media Sales, Ralf Wouters, Postbus 68, 7000 AB Doetinchem, Tel.: 0314-355833 email: [email protected] Senefelder Misset, Doetinchem.

Verzending MediaCenter, Rotterdam. Oplage 23.000 ©2014: Koninklijke Horeca Nederland, Woerden. Overname van artikelen of delen daarvan is toegestaan, mits bron-vermelding wordt toegepast. ISSN: 1388-0411.

12 06

21

06 Drank- en Horecawet:Hoe staat het ervoor?

12 Prinsjesdag 2014Wat verandert er voor de horeca?

16 Bent u er al klaar voor?Vanaf 13 december moet u informatie geven over allergenen

21 Trend: huiskamergevoel Gasten binden met beleving en authenticiteit



5

Uitgever en auteurs verklaren dat dit magazine op zorgvuldige wijze en naar beste weten is samenge-steld. Evenwel kunnen zij op geen enkele wijze instaan voor de juist-heid of volledigheid van de infor-matie. Uitgever en auteurs aanvaar-den dan ook geen enkele aanspra-kelijkheid voor schade, van welke

aard dan ook, die het gevolg is van handelingen en/of beslissingen, gebaseerd op deze informatie. Het magazine is gratis voor leden en relaties van Koninklijke Horeca Nederland. Jaarabonnement voor geïnteresseerden: € 30.- excl. btw.

COLUMN

16

En ook26 Strategiesessie KHN29 Trend: minder zout34 Seizoensupdate: hoe was de zomer?41 Column Esther Herber

Rubrieken25 Gefeliciteerd38 Laten We Welzijn met Erasmus Paviljoen Rotterdam42 Couleur Locale: exploitatievergunning Groningen45 Nieuws in het kort47 Ledenvoordelen

Soepel in de heupenNu ons kabinet zijn plannen en begroting heeft gepresenteerd, voelt het altijd een beetje alsof de spurt tot einde jaar is ingezet. Maar het jaar is nog niet om, er spelen nog zaken die belangrijk zijn, ook voor ons! Op 9 oktober ging de Tweede Kamer met staatssecretaris van Rijn in gesprek over twee rapporten over het vernieuwde alcoholbeleid. De resultaten uit het tweede rapport, over handhaving door gemeenten, zijn op zijn zachtst gezegd verbazingwekkend. Eén op de vijf gemeenten doet niets aan controle – terwijl de burgemeesters al sinds 1 januari 2013 verantwoordelijk zijn. E erlijk is eerlijk: wij moeten nog meters maken waar het gaat om naleving, maar ook voor hen is er werk aan de winkel. De afgelopen weken hebben wij Kamerleden meegenomen langs onze ondernemers om hen te laten zien waar wij als horecaondernemers tegenaan lopen. Hoe lastig het voor ons is als ouders de handdoek in de ring gooien en gemeenten gewoon hun werk niet doen. Lees alle ins en outs over dit onderwerp op pagina 6.

En de wetgeving op het gebied van allergenen is de volgende uitdaging die voor de deur staat: 13 december a.s. gaat de nieuwe wet in werking. En moet u als horecaondernemer maatregelen hebben getroffen voor keukenpersoneel, bedienend personeel en communicatie naar gasten. We kunnen niet vaak genoeg herhalen wat uw opties zijn, dus u leest hierover op pagina 16.

In deze editie van ons magazine kijken we terug naar afgelopen zomer en bereiden we ons voor op komend jaar. Op pagina 12 nemen we u mee in de plannen van het kabinet, die belangrijk zijn voor u als horecaondernemer. Veel van de plannen hebben betrekking op uw personeel, met name op contracten met tijdelijke medewerkers en invalkrachten. Ook belooft het kabinet meer aandacht te geven aan de leegstand in onze steden. Mooi om te zien hoe zaken samenkomen: op de strategiesessie met onze regiobestuurders stond dit onderwerp ook op de agenda (zie pagina 26).

Kortom: genoeg uitdagingen dit jaar en komend jaar. Maar gelukkig ook genoeg inspiratie: van onze afdeling in Groningen die ervoor heeft gezorgd dat de exploitatievergunning is afgeschaft (pagina 42). En van ondernemers die gezondheid, duurzaamheid en authenticiteit hebben verankerd in hun bedrijf, hier succesvol mee zijn en hier passievol over vertellen. Want het blijft als ondernemer de uitdaging om – u heeft hem al eens eerder gehoord – soepel te blijven in de heupen. Continu in staat zijn om te veranderen. En laat dit nou ook het thema zijn van de column van mijn collega Landelijk Bestuurslid Esther Herber op pagina 41.

Ik wens u twee goede, laatste maanden van 2014.

Toon NaberVoorzitter Koninklijke Horeca Nederland



6

Tekst: Saskia Deerenberg

Beeld: Bianca Blokland

Nieuwe Drank- en Horecawet:

’Wij zijn er nog niet, maar de gemeenten hebben ook nog een lange weg te gaan’De eerste tien maanden met de nieuwe leeftijdsgrens voor alcohol (van 16 naar 18)

zitten erop. En sinds januari 2013 zijn gemeenten verantwoordelijk voor handhaving.

Hoe staan de zaken ervoor? Wat zijn de ervaringen van horecaondernemers in de

praktijk? Hebben wij onze zaken op orde en hoe zit het met de gemeenten? Wat vindt

de politiek en – nog belangrijker – wat dóen ze eraan? Afgelopen 9 oktober ging de

Tweede Kamer hierover in gesprek met staatssecretaris Van Rijn. KHN was erbij en zet

de zaken op een rij.

Hoe staat het ermee bij verkopers en gemeenten?Op 1 januari 2014 ging de vernieuwde Drank- en Horecawet van start. In deze wet staan twee belangrijke veranderingen ten opzichte van vorig jaar: de leeftijdsgrens voor alcohol ging omhoog van 16 naar 18 jaar en gemeenten moesten op 1 juli 2014 hun Preventie- en Handhavingsplannen gereed hebben. In dit plan moet elke gemeenten beschrijven welke resultaten zij wil halen op het gebied van preventie en handhaving van alcoholbe-leid, én hoe ze dat gaat doen (activiteiten). Een jaar ervoor waren burgemeesters al verantwoordelijk gemaakt voor de handhaving van de Drank- en Horecawet en hadden gemeenteraden de wettelijke taak gekregen uiterlijk 1 januari 2014 hun paracommer-ciële verordeningen af te hebben. Inmiddels zijn we een jaar en tien maanden verder, en zijn er twee rapporten gepubliceerd:- Alcoholverkoop aan jongeren 2013, ontwikkeling in de landelijke

naleving van de leeftijdsgrenzen (onderzoek van Nuchter, januari 2014)

- Gemeentelijke uitvoering van de Drank- en Horecawet (onder-zoek van STAP, augustus 2014)

Het eerste rapport laat zien of verkopers van alcohol (supermark-ten, horecabedrijven, sportkantines, slijterijen, online verkopers) de leeftijd van jongeren controleren. Het tweede rapport beschrijft of gemeenten hun preventie- en handhavingsplannen klaar hebben en of ze hun handhaving oppakken.

Staatssecretaris Van Rijn, die verantwoordelijk is voor alcoholbe-leid, heeft de twee rapporten naar de Tweede Kamer gestuurd en ging op 9 oktober jl. met de Kamerleden (Kamercommissie VWS) in gesprek over de resultaten.

Agnes Mulder van CDA in gesprek met horecaondernemers



7

Actueel

Nieuwe Drank- en Horecawet:

’Wij zijn er nog niet, maar de gemeenten hebben ook nog een lange weg te gaan’

Alcoholverkoop: 47 procent doet het zoals het hoortAls we kijken naar alle alcoholverstrekkers blijkt uit het eerste rapport dat de naleving (oftewel: het controleren op leeftijd) in 2013 is verbeterd tot 47 procent (in 2011 was dit nog 28 procent). De correcte naleving bij cafés en discotheken steeg van 11 procent naar 36 procent. Bij cafetaria’s bleef de goede naleving gelijk op 15 procent. Dit is positief maar percentages van 36 procent en 47 procent goede naleving zijn nog steeds niet voldoende.

Wat doet KHN eraan? KHN maakt zich grote zorgen over de manier waarop gemeenten op dit moment het lokale alcoholbeleid uitvoeren. Lodewijk van der Grinten: “Wij ontvangen slechte signalen van onze leden en bestuurders in het land. Over gemeenten die niet handhaven, gemeenten die paracommercie de ruimte geven en over grote verschillen tussen gemeenten. Helaas zijn de problemen waar we de politiek voor gewaarschuwd hebben bij de behandeling voor het wetsvoorstel (waarmee de verhoging is doorgevoerd) ook uitgekomen. Wij hebben altijd gezegd: als je dit niet goed en integraal organiseert (dus met alle betrokken partijen) dan is het gedoemd te mislukken. Dus we blijven aan de bel trekken in Den Haag om deze problemen bij de regering en de politiek ‘tussen de oren’ te krijgen: We hebben een brief geschreven aan staatsse-cretaris Van Rijn met onze bedenkingen, we hebben werkbezoe-ken met Kamerleden georganiseerd en natuurlijk contact gehad met alle Kamerleden die alcoholbeleid in portefeuille hebben.”

Belangrijkste resultaten onderzoek naleving drankverstrekkers- Bij alle drankverstrekkers doet 46,5 procent aan correcte naleving

(oftewel: de leeftijd wordt gecheckt tenzij overduidelijk ouder); in 2011 was dit nog 28 procent.

- Er is sprake van 35,6 procent juiste naleving in de horeca (een verbe-tering van 24,2 procent ten opzichte van 2011); cafetaria’s 15 procent (bleef nagenoeg gelijk).

- Er wordt vaker gevraagd naar ID, naar leeftijd of naar leeftijd én ID (in 38 procent van de gevallen, in 2011 was dit 22 procent). Als in de horeca wordt gevraagd naar ID, naar leeftijd of beiden dan wordt er in 93,5 procent van de gevallen ook correct gehandeld.

- De horeca paste in 32,5 procent van de gevallen een deurbeleid toe (toegangscontrole portier). Deurbeleid leidde tot een naleving van 76,4 procent.

>

Gemeenten: één op de vijf heeft nog steeds geen toezicht georganiseerdHet tweede onderzoek keek juist naar gemeenten. En wat blijkt? Ruim 54 procent van de gemeenten heeft nog geen Preventie- en Handhavingsplan en bijna één op de vijf gemeenten heeft nog steeds geen toezicht georganiseerd. Dit is belangrijk want sinds 1 januari 2013 zijn zij hiervoor verantwoordelijk. Verder bleek uit het rapport dat er nauwelijks maatregelen worden opgelegd. In de gevallen dat wel maatregelen werden opgelegd ging het in twee van de drie gevallen om waarschuwingen.



Flip van Adrichem, eigenaar van bruine kroeg De Promenade en eetcafé De Witte in ’s Gravezande, merkt dat het voor gasten nog steeds erg wennen is: “In plaats van hun eigen verantwoordelijkheid te nemen, leggen ze deze maar wat graag neer bij de ondernemer. Ik blijf dus goed controleren. Jongeren vragen ons wat nu eigenlijk de spelregels zijn en wat wij als horeca eraan gaan doen. Ze weten natuurlijk dat ze elders terecht kunnen als ze iets willen drinken: thuis, bij vrienden of in hokken en keten. Dat gebeurt hier ook in het Westland.” Wat betreft de samenwerking met de gemeente loopt het in ’s Gravezande goed. Flip: “We hebben goede afspraken gemaakt met de gemeente en er wordt gecontroleerd bij klachten en excessen. Daarnaast is er onderling contact

tussen de horecaondernemers om ervaringen uit te wisselen.” Flip schoof aan bij een werkbezoek met Kamerlid Marith Rebel-Volp (PvdA) in Den Haag om zijn ervaringen en ideeën mee te geven: “Het is heel positief dat je met een Kamerlid in gesprek kunt om samen tot een oplossing te komen. Ik heb aangegeven dat het belangrijk blijft te werken aan bewustwording bij ouders en jeugd over het doel van deze wet. Handhaving moet niet alleen zitten op de ondernemer maar ook op de overtreder – de jongeren zelf dus. En we moeten de tijd nemen om deze wet te laten ‘landen’; zo voorkomen we ook dat drinkende jongeren verschuiven naar het illegale circuit. Dan zijn we nog verder van huis.”

Thomas Kruip, eigenaar van café De Karseboom in Amersfoort, is sinds een jaar of tien nauw betrokken bij het onderwerp jeugd en alcohol. Waarom? Hij is ervan overtuigd dat de praktijk een totaal ander beeld laat zien dan wat beleidsmakers en politici voor ogen hebben of hadden. Volgens Thomas gaat de jeugd niet uit om dronken te worden maar voor de beleving: “Ik denk dat het tonen van een ID inmiddels een gewoonte is geworden. Zowel aan de deur als aan de bar of op het terras. De aanpassingen sinds januari 2014 zijn volgens mij dan ook minimaal. Eerst was er een onderscheid tussen 16 en 18 en nu is het onder of boven de 18. De jeugd wil ontdekken en beleven, met of zonder alcohol. Ze gaan niet uit om dronken te worden, dat kunnen ze ook niet betalen. Ik heb het idee dat politici hier een verkeerd idee bij hebben. Waar wij als horecaondernemers natuurlijk niet op zitten te wachten is dat ze elders kratten bier halen (in de supermarkt wordt voortdurend gestunt met bierprijzen), op campings of zuipketen het op een zuipen zetten en experimenteren met drugs en vervolgens bij ons aan de deur komen. Dat is niet nieuw, dat is van alle tijden, en daarom hanteren wij een deurbeleid. Ook door mijn gasten wordt, helaas, ingedronken. De jongeren die hebben zitten indrinken komen niet binnen, hangen vervolgens op straat en bezorgen overlast. Indrinkers boven de 18, mits niet dronken, komen wel binnen. Indrinken is met de huidige prijsver-schillen niet te voorkomen. Ik denk ook dat stunten met je prijzen niet werkt: je bent nog steeds veel duurder dan de supermarkt én je maakt nog steeds geen marge voor je bedrijfsvoering. Die bedrijven vallen ook om.” Wat betreft de samenwerking met de gemeente is Thomas positief:

“De handhaving in horecabedrijven is nog minimaal maar er wordt door de politie wel veel gedaan aan glaswerk op straat, drinken in het openbaar, controle op leeftijd, ID enzovoorts. De samenwerking tussen politie, gemeente en de horeca is in Amersfoort bijzonder goed. We willen immers hetzelfde bereiken en hebben dezelfde belangen. Ik denk wel dat dit jaar de handhaving nog te wensen over zal laten want volgens mij hebben de BOA’s in Amersfoort nog niet de bevoegdheid om ook de jongeren zelf te beboeten. Maar veel belangrijker: drankmisbruik vindt mijns inziens niet of nauwelijks in de horeca plaats maar juist thuis. Ik weet dat het niet kan maar daar zou de handhaving zich op moeten richten.” Volgens Thomas is het belangrijk in deze discussie alle verkopers of drankverstrekkers juist niet over één kam te scheren: “Ik blijf mijn uiterste best doen om anderen te laten inzien dat alcoholverkoop in de horeca en in de detailhandel totaal verschillend zijn. Wij leveren een dienst waarvoor de gast bereid is te betalen en zij stunten met ongezonde producten om meer producten te verkopen. Wij verkopen gezelligheid en beleving, de detailhandel verkoopt levensmiddelen. Kwaliteit tegenover kwantiteit. Dat is ook wat ik heb gezegd tegen de Kamerleden waarmee ik gesproken heb (Erik Ziengs van de VVD en Agnes Mulder van het CDA). Ik hoop ook dat ze er iets mee doen. Ik vind het heel positief dat ze naar onze verhalen komen luisteren: de keuken dient aan te sluiten bij de bediening en andersom, zo werkt het ook bij politiek en beleidsmakers, die moet aansluiten bij de samenleving.”

8

Ondernemer Thomas Kruip

Bedrijf Café De Karseboom in Amersfoort

Concept Scholierensociëteit voor sociaal gezonde jeugd waar de middelbare scholier alvast kan proeven aan het studentenleven

Aantal gasten 800 tot 1200 per week

Hoe gaan ondernemers ermee om?

Ondernemer Flip van Adrichem

Bedrijven Bruine kroeg/feestcafé De Promenade, eetcafé De Witte in ‘s Gravezande

Concept Bruine kroeg / eetcafé

Aantal gasten per week 500 (kroeg) en 800 (eetcafé) per week



Voor Jeroen van Broekhoven, eigenaar van discotheek FOX Nightlife in Stadskanaal (Provincie Groningen), heeft de vernieuwde wet een grote impact gehad: “Wij zijn direct gaan werken met polsbandjes. Iedereen die bij ons alcohol wil bestellen moet bij een speciale balie zijn ID laten zien om een polsbandje te krijgen. Alleen met polsbandje kun je alcohol bestellen. In de praktijk werkt dit natuurlijk niet voor 100 procent, want alcohol wordt ook doorgegeven. Ik vind ook dat de gemeente niet van mij kan verwachten dat ik als politieagent door mijn bedrijf loop. Dat staat haaks op gastvrijheid.” Jeroen heeft ook echt last van meer concurrentie omdat gasten ergens anders ‘indrinken’. Jeroen: “De zuipketen en schuurfeesten rijzen de pan uit. Een paar grotere maar er zijn ook veel kleinere feestjes, bij mensen thuis. Vroeger kwamen ze na zo’n feestje door naar ons, maar dat is veel minder geworden omdat ze bij ons geen alcohol kunnen drinken en thuis wel. Ik heb echt minder gasten gekregen.” Met de gemeente wordt er in Stadskanaal goed samengewerkt. “We doen verschillende projecten met elkaar dus ik kan meedenken en krijg ook de kans de gemeente mee te nemen in onze praktijk. Zover ik weet is er nu één keer controle geweest die de gemeente als nul-meting wil gebruiken. Vanaf daar gaat de gemeente bekijken hoe ze zaken verder kan verbeteren. Je ziet hier wel dat er niet alleen naar de horeca wordt gekeken, maar zeker ook naar de paracommercie”, aldus Jeroen. Net als andere horecaondernemers vindt Jeroen dat met name de bewustwording bij ouders en jongeren te wensen overlaat: “Ik denk wel dat het over een aantal jaren meer

ingeburgerd zal zijn, maar nu zijn we er nog lang niet. De horeca is er mee bezig, de gemeente moet er mee bezig zijn, maar het is volgens mij nog veel belangrijker dat het tussen de oren komt bij ouders en jongeren. Dat Den Haag ingrijpt op de gezondheid van jongeren snap ik en dat vind ik ook goed, maar de manier waarop het is ingevoerd, kan gewoon niet werken. Wij hebben samen met de gemeente een brandbrief gestuurd naar VNG. De reactie daarop is teleurstellend: ze nemen het ter kennisgeving aan en wachten verder gewoon de evaluatie in 2016 af.” Hoewel Jeroen geen bezoek van Kamerleden heeft gehad, heeft hij zelf contact gezocht: “Ik heb Kamerlid Arno Rutte van de VVD opgezocht via twitter. Uiteindelijk heeft hij mij gebeld en hebben we een uur gesproken over uitdagingen van de horeca, maar ook over de mooie kanten van het vak. Want dat is het: ik geniet nog steeds van mijn bedrijf en FOX Nightlife is nog niet klaar! Maar alle zaken die op ons afkomen (het rookverbod, de nieuwe alcoholwet, handhaving door de gemeente, gehoorschade) is wel veel om te behappen. Waar houdt het op? Je merkt in zo’n gesprek dat een Kamerlid veel begrip heeft voor onze situatie. Hij heeft me beloofd een keer bij ons te komen kijken en zich hard te maken voor de horeca. Het is ook belangrijk bij Kamerleden begrip te kweken voor onze business. Ik heb het gevoel dat er in de Kamer veel mensen zitten die nog nooit in een kroeg, laat staan een grote club zijn geweest (of in ieder geval niet de laatste tijd). Dus ga vooral door met werkbezoe-ken, want dat is de enige manier om onze praktijk te laten zien.”

9

actueel

Belangrijkste resultaten onderzoek handhaving gemeenten- 44% van de gemeenten heeft een Preventie- en Handhavingsplan; 54,5% niet- Van de gemeenten die geen Preventie- en Handhavingsplan hebben denkt 88,3% het in 2014 nog af te hebben- 81,1% van de gemeenten is gestart met toezicht (daadwerkelijk controles DHW); 18,9% nog niet- Van degenen die niet handhaven is de hoofdreden dat er nog geen beleid is (40%)- 63,2% van gemeenten maakt gebruik van eigen toezichthouders; 37,7% toezichthouders buurgemeenten/regionale pool; 17,2 % maakt

gebruik van particulier toezicht - Gemiddeld 0,66 fte toezichthouder per 51.079 inwoners- Er worden gemiddeld 3,7 controles per week uitgevoerd. De meeste controles zijn leeftijdsgrenscontrole (83,6%)- Er zijn in 176 gemeenten 1573 maatregelen getroffen (8,94 maatregelen per gemeente). Dit waren 999 waarschuwingen. Bestuurlijke boetes:

0,35 per gemeente- 39,8% van de gemeenten heeft één of meer keer mystery-shop onderzoek gedaan- 31,4% van de gemeenten zegt geen problemen te hebben met toezicht. Als gemeenten wel problemen hebben, dan komt dit met name door

geldgebrek (27%) of een gebrek aan expertise (21%)

Ondernemer Jeroen van Broekhoven

Bedrijf FOX Nightlife in Stadskanaal

Concept Uitgaanscentrum. Continu vernieu-wend en uitdagend bezig proberen te zijn.

Aantal gasten per week 900 per week

>

Ondernemer Flip van Adrichem

Bedrijven Bruine kroeg/feestcafé De Promenade, eetcafé De Witte in ‘s Gravezande

Concept Bruine kroeg / eetcafé

Aantal gasten per week 500 (kroeg) en 800 (eetcafé) per week

Geniet maar drink met mate

unleashthe dragon



Eric de Kock, eigenaar van café Walzicht in Woerden, heeft het in het begin nog geprobeerd met jongeren tussen de 16 en 18 jaar: “In het eerste kwartaal van 2014 heb ik jongeren nog wel toegelaten maar ik kwam er al snel achter dat ik dit niet kan handhaven. Er werd veel vals gespeeld, drank doorgegeven en er waren er ook die dronken arriveer-den. Dus in het tweede kwartaal heb ik besloten jongeren onder de 18 niet meer toe te laten. Dit ‘voel’ ik wel: ik heb een omzetdaling van 60 procent voor mijn kiezen gekregen. Omdat ik in 2013 de bui al zag hangen heb ik wel maatregelen getroffen: ik heb vorig jaar een flinke verbouwing gedaan om meer eetcafé te worden en zo de omzetdaling op te vangen.” Eric vindt het een bittere pil: ”Mijn doelgroep van 16 tot 18 jaar is volledig weggevallen. Daardoor is het minder druk in het weekend en dus ook moeilijker om ouder publiek naar binnen te krijgen. Ik denk dat collega’s minder streng zijn en het idee hebben dat ze het wél onder controle hebben. Wat niet helpt is dat de gemeente niet controleert. Althans: ik heb ze nog nooit gezien. Ik durf het bijna niet te zeggen, maar de situatie doet me denken aan het rookdossier. Er zijn gewoon collega’s die de regels minder serieus nemen en met een gebrekkige handhaving is die ruimte er ook.” Eric is teleurgesteld in de gemeente: “Ik heb meerdere keren gevraagd of zij actie willen ondernemen. Maar de gemeente lijkt niet door te hebben dat het ontbreken van handhaving minder serieuze ondernemers in de kaart

speelt.” Ook bij Eric is een aantal Kamerleden op bezoek geweest om naar zijn verhaal te luisteren. Wat heeft hij ze meegegeven? “Dat ze gemeenten aan moeten spreken op handhaving. Het is natuurlijk onvoorstelbaar dat er al meer dan 1,5 jaar niks gebeurt op dat gebied. Ze komen wel langs om te kijken of je terras op tijd gesloten is, maar ze komen niet langs om alcoholmisbruik te controleren. Ik heb de Kamerleden goed uit kunnen leggen wat er aan de hand is, maar of de gemeente ook echt haar rol gaat pakken weet ik niet. In Woerden kloppen ze zichzelf op de borst omdat ze bij de gemeenten horen die een preventie- en handhavingsplan af hebben, terwijl ze nog niet aan de uitvoering zijn begonnen. De gemeente begrijpt helemaal niet waar ik als ondernemer tegenaan loop. Ik wil een eerlijk speelveld en dat is er zeker niet. En dan heb ik het niet alleen over andere cafés maar ook over paracommercie: op de voetbalclub wordt ook gewoon geschonken. Ik kan beter een kantine beginnen...”, aldus Eric.

11

actueel

en hoe zit de politiek erin?Op 9 oktober jl. was er een Algemeen Overleg van de Commissie Volksgezondheid, Welzijn en Sport van Tweede Kamer over het onderwerp ‘alcoholbeleid’. In deze commissie zitten de Kamerle-den van de verschillende politieke partijen die dit onderwerp in portefeuille hebben. Kamerleden bevroegen staatssecretaris Van Rijn op de twee rapporten die hij de commissie had toegestuurd (zie eerder in dit artikel). De Kamerleden gaven aan blij te zijn met de stijgende lijn van nalaveing (door verstrekkers) en de dalende lijn van het drinkgedrag van jongeren met name onder de 16, maar vroegen aandacht voor zaken die niet goed gaan zoals handhaving door gemeenten, naleving door sportkantines, cafetaria’s en online verkoop van alcohol. De staatssecretaris gaf aan dat de wet alleen gaat werken als we blijven werken aan drie zaken: de nodige cultuuromslag, naleving door verstrekkers en handhaving door gemeenten. Hij deed een aantal toezeggingen tijdens het overleg, de volgende vier zijn relevant voor de horeca:- Er komt in het najaar van 2014 weer een onderzoek naar

naleving van leeftijdsgrenzen van alcohol én tabak bij ALLE verstrekkers;

- In het eerste kwartaal van 2015 komt er een analyse van de Preventie- en Handhavingsplannen van gemeenten, inclusief hun beleid op hokken en keten;

- Er komt een onderzoek naar de maatschappelijke kosten van alcohol en naar effectief alcoholbeleid;

- Hij gaat onderzoek doen of minderjarige mystery shoppers mogen worden ingezet voor handhaving.

Blijf op de hoogte van alle ontwikkelingen op dit gebied via khn.nl

Wat vindt KHN?KHN vindt dat het landelijke vernieuwde alcoholbeleid alleen kan slagen als er sprake is van een integrale aanpak. Anders gezegd: alle personen en bedrijven die hier op een of andere manier bij betrokken zijn (scholen, ouders, gezondheidsinstellingen, verkopers van alcohol, producenten van alcohol, gemeenten, politie, enzovoorts) moeten hetzelfde doel voor ogen hebben, hun rol pakken en samenwerken. Gemeenten, die van ons kabinet de verantwoordelijkheid hebben gekregen om alcoholbeleid lokaal integraal in te vullen en te handha-ven, pakken deze rol in de praktijk onvoldoende op. Concreet zien wij de volgende zaken: - Er zijn grote verschillen in handhaving tussen gemeenten (in volume én

sanctionering);- Er zijn burgemeesters die openlijk laten weten de wet niet te kunnen of

willen uitvoeren;- De paracommerciële verordeningen werken averechts: volgens lokale

KHN-afdelingen krijgen sportverenigingen en buurthuizen juist meer ruimte voor verkoop van alcohol dan voorheen;

- Veel gemeenten hebben hun preventie- en handhavingsplan nog niet klaar. Belangrijker nog dan het opschrijven van beleid is de uitvoering daarvan. Concrete handhaving door gemeenten, met name op strafbaarheid van jongeren zelf en op illegale horeca zoals hokken en keten, blijft in de praktijk ver achter.

De cultuuromslag die nodig is, wordt hiermee bemoeilijkt of zelfs geblokkeerd. Het nationale alcoholbeleid - minder alcoholmisbruik onder jongeren en verantwoord alcohol schenken - mist zo zijn doel.

Ondernemer Eric de Kock

Bedrijf Café Walzicht in Woerden

Concept Gezellig, bruin (eet)café waar gasten kunnen biljarten en darten. Jong uitgaanspubliek met vaste gasten

Aantal gasten 800 tot 1200 per week



12



Prinsjesdag zit erop.

Wat betekenen de kabinetsplannen voor de horeca?Sinds de derde dinsdag in september zijn de kabinetsplannen

en de begroting voor 2015 bekend. Maar wat betekenen de

plannen voor u als horecaondernemer? Wij zetten met

Lodewijk van der Grinten, algemeen directeur KHN, de

belangrijkste zaken voor u op een rij.

papier voor ondernemers over de wetgeving. Zogenaamde regelhulpen. Deze regelhulpen leggen kort, bondig en helder uit wat de regels precies zijn. Op basis van zo’n regelhulp kan er vervolgens door de bevoegde instantie worden gecontroleerd”.

Belastingen: lasten op arbeid omlaag? Ja! Btw omhoog? Nee!De staatssecretaris van Financiën vindt het huidige belastingstel-sel te ingewikkeld. Ook vindt hij dat de lasten op arbeid te hoog zijn opgelopen. Hij is van plan 15 miljard euro minder belasting te heffen op arbeid en ondernemen. Dat moet 100.000 banen

'Incidenten moeten niet automatisch leiden tot meer regels'

Lokaal wordt belangrijkerVan der Grinten: “Al een tijd stuurt de regering aan op meer verantwoordelijkheid voor burgers en ondernemers. Ook verschuift het kabinet veel uitvoering van beleid naar gemeenten. Dat zien we bijvoorbeeld terug in de handhaving van de Drank- en Horecawet. Dit heeft ook gevolgen voor onze vereniging: we blijven actief in Brussel en Den Haag om internationale en landelijke wetgeving te beïnvloeden. Maar steeds meer zaken moeten we lokaal en regionaal aanpakken met onze KHN-be-stuurders en onze regiomanagers overal in het land.”

Regelgeving: blijven inzetten op minder regelsEr zijn nog steeds (te) veel wetten en regels. Zowel landelijk als in uw gemeente blijft KHN zich inzetten voor minder en eenvoudige regels. Van der Grinten: “Regels op basis van vertrouwen: alleen ingrijpen als het moet. Incidenten moeten niet automatisch leiden tot meer regels. De overheid moet daar niet gelijk op teruggrijpen en ook wij moeten daar niet gelijk om vragen. Met elkaar moeten we zorgen voor een betere beheersing van risico’s en voor minder toezichtlasten.” KHN werkt op dit moment samen met bedrijfsleven en overheden aan een praktische uitleg op



>

13

ACTUEEL

opleveren. Tegelijkertijd moet hij ervoor zorgen dat die 15 miljard elders vandaan wordt gehaald. Dat wil hij doen door het verhogen of afschaffen van het lage btw-tarief. Voor de horeca gaat het dan om het lage btw-tarief van 6 procent op logies (overnachtingen) en restauratieve diensten (eten en non-alcoholische dranken). Van der Grinten: “KHN vindt lagere lasten op arbeid belangrijk, dus dat líjkt positief. Tegelijkertijd is een hoger btw-tarief dan 6 procent funest voor logiesverstrekking en restauratieve diensten. Zeker als er een nieuw gemiddeld btw-tarief van zo’n 16-18 procent komt. Dan komt de horecaomzet onder druk te staan omdat onze consumentenprijs hoger wordt terwijl andere consumentenprijzen juist lager worden. Zo leiden deze maatrege-len uiteindelijk tot minder omzet en werkgelegenheid in onze sector.” Ook wil de staatssecretaris meer ‘groene’ belastingen en meer gemeentelijke belastingen. Op dit soort onderwerpen, die impact hebben op onze hele sector (dus ook bijvoorbeeld campingbedrijven, attractieparken, cultuur, etc.) werkt KHN samen met andere brancheorganisaties in Gastvrij Nederland. Samen met onze partners in Gastvrij Nederland voeren wij in 2015 gesprekken met ambtenaren en politiek om deze plannen te beïnvloeden.

Arbeidsvoorwaarden: nieuwe regelsKHN heeft sinds dit jaar een model arbeidsvoorwaardenregle-ment voor horecawerkgevers. Dit arbeidsvoorwaardenreglement vervangt de horeca- cao. Van der Grinten: “Er kwam geen nieuwe cao omdat de vakbonden de fl exibiliteit voor werkgevers aanzienlijk wilden verminderen. Dat vonden wij geen goede zaak want de nieuwe arbeidsregels die door de overheid vanaf 2015 worden opgelegd, geven al veel beperkingen. Oftewel: er is voor horecaondernemers straks al minder fl exibiliteit.” Een deel van de nieuwe arbeidsregels gaat in op 1 januari 2015; het tweede deel gaat in op 1 juli 2015. Met de nieuwe arbeidsregels krijgen medewerkers met tijdelijke contracten meer rechten en hebben vaste en tijdelijke werknemers recht op een transitievergoeding. Het goede nieuws is: als u het KHN-model arbeidsvoorwaardenre-glement volgt, dan volgt u de nieuwe regels.

Consumenten: meer verantwoordelijkheid maar ook beschermingBij zaken als voedselveiligheid wordt consumentenbescherming belangrijk. Van der Grinten: “Kijk maar wat er gebeurt op het gebied van allergenen: u bent als horecaondernemer straks

'Gemeenten krijgen steeds meer taken én invloed. Dus ook KHN moet meer lokaal'

Delicious ! CakesVoor elke smaak en voor elk verwenmoment

De verwentaart van vroeger is helemaal terug. En daarmee een uniek stukje eetplezier! Delicious! Cakes zetten de ambachtelijk bereide taart weer hoog op de agenda van iedereen die de koffi e- of theepauze wil beleven als een puur verwenmoment. Trakteer ook ùw klanten op de onweerstaanbare smaak van Delicious! Cakes en… geniet lekker mee!

Delicious ! CakesVoor elke smaak en voor elk verwenmoment

De verwentaart van vroeger is helemaal terug. En daarmee een uniek stukje eetplezier! Delicious! Cakes zetten de ambachtelijk bereide taart weer hoog op de agenda van iedereen die de koffi e- of theepauze wil beleven als een puur verwenmoment. Trakteer ook ùw klanten op de onweerstaanbare smaak van Delicious! Cakes en… geniet lekker mee!

Meer info ? Bel het nummer 0800 864 77 63 of vraag er naar bij uw grossier.

Nieuw!

Vraag vrijblijvend informatie aan bij Worldline :mail: [email protected] of bel 0180 442 442

kortingvoor starters

Een slimme pinautomaat die op iedere locatie inzetbaar isDe YOXIMO is de 100% mobiele pinautomaat en werkt naar wens via GSM en Wifi.Dit is de eerste mobiele betaalautomaat die contactloze betalingen (NFC) kan accepteren.De YOMANI is de nieuwste generatie vaste betaalautomaat en ook geschikt voor NFC.

Lage prijzen voor hoge kwaliteit.

Huren vanaf €25 per maand. Kopen met 50% subsidie.

Wij hebben voor iedere ondernemer een oplossing en helpen u graag van A naar Z.

slimmeoplossingendie zichzelf betalen

Zelf o�erte samenstellen endirect inzien via onze webshop

slimmepinautomaten.nl



Nieuwe regels arbeid per 1 januari 2015• Bij arbeidscontracten voor bepaalde tijd van 6 maanden of korter, kunt u

geen proeftijd meer afspreken.• Als werkgever moet u medewerkers met een contract voor bepaalde tijd

van langer dan 6 maanden, uiterlijk een maand voor het einde van het contract aanzeggen. Dat wil zeggen: u moet laten weten of u een nieuw contract aanbiedt, en zo ja, onder welke voorwaarden.

• Als u als werkgever niet (tijdig) aanzegt, kan de werknemer maximaal een maand(salaris) schadevergoeding op u verhalen.

• Voor u als werkgever geldt na een half jaar een loonbetalingsverplichting. Dus: wat nu geldt bij de meeste 0-uren contracten (geen werk, geen loon) kan na een halfjaar niet meer.

• Als u als werkgever een concurrentiebeding opneemt in een contract voor bepaalde tijd, dan geldt dit alleen nog bij zwaarwegende bedrijfsbelangen.

15

actueel

verplicht om informatie over allergenen te kunnen geven. En dat niet alleen: de overheid verwacht ook van u dat u uw hygiëne op orde heeft en dat dit zichtbaar is voor de buitenwereld. Dit jaar startte de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit (NVWA) met de lunchrooms: online werd via een stoplichtsysteem zichtbaar hoe zij scoren op voedselveiligheid. NVWA wil dit gaan uitbreiden naar andere horecabedrijven. Wij snappen dit wel qua tijdsgeest en de eisen van de huidige consument, maar we zijn ook kritisch: de kosten voor verantwoordelijkheid en toezicht moeten niet worden afgewenteld op de hardwerkende ondernemer.”Voor gasten met een handicap of beperking moeten bedrijven- en dus ook horecabedrijven - toegankelijker worden. Omdat daarmee grote investeringen gemoeid kunnen zijn, volgt KHN de ontwikkelingen op de voet. Verder worden werkgevers met meer dan 25 werknemers verplicht om (meer) mensen met een handicap of beperking in dienst te nemen. “Maatschappelijk gezien is dit nodig, maar waarom niet experimenteren met bonussen bij goed gedrag (zoals Amsterdam al doet). Daar hebben we interesse in en dat is ook waar we voor gaan lobbyen”, aldus Van der Grinten.

Voor de laatste stand van zaken op de verschillende onderwerpen, kijk op www.khn.nl

Wijzigingen arbeid per 1 juli 2015

• U mag als werkgever maximaal 3 contracten voor

bepaalde tijd geven, in een periode van 2 jaar. Als u

deze 2-jaarstermijn overschrijdt is er (van rechtswege)

een contract voor onbepaalde tijd.

• Als de periode tussen de tijdelijke contracten elk

minder dan 6 maanden is, dan wordt voor de

2-jaarstermijn geteld vanaf dag 1 van het eerste

contract.

• Als de periode tussen de tijdelijke contracten langer

is dan 6 maanden, dan begint met dat nieuwe

contract een nieuwe reeks van een periode van

2 jaren van bepaalde tijd.

• Let op: tot 1 juli 2015 blijft de regel: maximaal

3 contracten in 3 jaren en niet meer dan 3 maanden

onderbreking tussen contracten om de periode

van 3 jaren te bepalen.

• Ontslagprocedures om bedrijfseconomische rede-

nen en wegens langdurige arbeidsongeschikt-

heid lopen altijd via het UWV (preventieve toets).

• Ontslagprocedures om andere redenen lopen

via de kantonrechter.

• Beëindigingsovereenkomsten blijven mogelijk,

met een bedenktijd van 2 weken.

2015



“Ik ben voor een groot deel afhankelijk van mijn leveranciers”

Rianne Hamels van de Brabantse cafetaria Kom d’r in: “Wij bieden sinds een paar jaar glutenvrije producten aan, dus daar hebben we al ervaring mee. Zo houden wij bijvoorbeeld rekening met kruisbesmetting van eventuele gluten. We hebben aparte werkruimte met een frituurpan waar we de glutenvrije producten bereiden. Ook letten we op het gebruik van onze materialen, het is heel belangrijk dat je glutenvrije producten strikt gescheiden bereidt anders is het aanbieden van glutenvrije producten niet mogelijk.”Rianne: “Om onze gasten goed te kunnen informeren over de allergenen in overige produc-ten, zijn we voor een groot deel afhankelijk van leveranciers. Ik ben op dit moment bezig met een inventarisatie bij onze leveranciers en ik merk dat ze niet allemaal goed zijn voorbereid. Soms krijg ik alleen als reactie “kijk maar op de doos”. Het is voor ons natuurlijk onmogelijk om alle dozen te bewaren. Ik wil graag per product een ingrediëntenlijst ontvangen, zodat ik voor mijn personeel én gasten een map kan maken waarin alles is vastgelegd. Dan kunnen we gasten die vragen hebben over allergenen van actuele en juiste informatie voorzien.”

De allergenenwetgeving, die het gevolg is van een Europese verordening, ging in eerste instantie ook over verplichtingen voor vermelding van calorieën, koolhydraten, vetten, enzovoorts. Door lobby van KHN werd dat beperkt tot informatie over allergenen. Ook zorgde KHN ervoor dat u uw gasten niet alleen schriftelijk of elektronisch kunt informeren, maar ook mondeling. Deze oplossing is voor gasten het meest veilig en voor u het meest praktisch.

Ondernemer Rianne Hamels

Bedrijf Caferaria Kom d’r in, in Gilze

Concept Cafetaria Kom d’r in biedt glutenvrije snacks en frites.

Aantal gasten 300 per week

16

Tekst: Breghje van Eupen

Foto’s: Bianca Blokland

U weet het vast allang: volgens de allergenenwet die ingaat op 13 december

2014 bent u als horecaondernemer verplicht uw gasten te informeren over de

allergenen die gebruikt zijn in uw gerechten. Maar wat betekent deze wet

precies voor u en uw bedrijf? Bent u al voorbereid? Hoe gaat u uw gasten

informeren? KHN stelde de vraag aan vijf horecaondernemers.

13 december 2014 is het zover

Kunt u uw gasten al informeren over allergenen?



“Deze wet heeft gevolgen voor je hele bedrijfsvoering”

Yingying Zhou van Het Wokpaleis in Harmelen is bekend met de vragen over pinda- en notenallergieën. “Wij weten uiteraard in welke gerechten er noten of pinda’s zijn verwerkt. Gasten melden dan uit zichzelf dat ze een allergie of intolerantie hebben. Deze werkwijze werkt prima en wil ik graag doorvoeren voor de overige allergenen. Maar daarvoor moeten we wel nog een aantal zaken uitzoeken. Bijvoorbeeld de afstemming met de leveranciers. De wet heeft namelijk gevolgen voor onze hele bedrijfsvoering.”

“Ik hoop dat iedereen zich er aan houdt”

Erik de Bie van ‘t Maoske in De Moer: “In ons cateringbedrijf krijgen we regelmatig vragen over lactose- en glutenvrije gerechten. Tijdens het offertegesprek kan de klant eventuele dieetwensen aangeven. Zo houden we ook rekening met maaltijden die koosjer of halal moeten zijn. Maar de allergeneninformatie ligt wat ingewikkelder. Wij werken met verschillende leveranciers, dus de samenstelling van bijvoorbeeld een runderbouillon kan verschillen. Daarom kiezen we ervoor om onze gasten mondeling van allergeeninformatie te voorzien. Op onze menukaarten en website vermelden we dat gasten met vragen over allergenen bij de medewerkers terecht kunnen. In onze keuken zijn informatiemappen met de allergeeninformatie beschikbaar. Onze keukenbrigade en de cateringmedewerkers kunnen over alle gerechten vertellen welke ingrediënten er zijn gebruikt.” Erik: “Ik hoop wel dat iedereen zich aan deze wet houdt. Wanneer ondernemers onduidelijk zijn over allergenen en niet goed aangeven wat wel en niet mogelijk is binnen het bedrijf, is het hek van de dam.”

KHN helpt u op weg

KHN helpt u graag verder op weg met de voorbereidingen op de nieuwe wetgeving over allergenen. Kijk op khn.nl/allergenen voor meer informatie over tools, workshops, e-learning en meer.

Ondernemer Yingying Zhou

Bedrijf Het Wokpaleis in Harmelen

Concept Chinees restaurant met een wokformule


Ondernemer Erik de Bie

Bedrijf ’t Maoske in De Moer

Concept Partycentrum, eetcafé en catering


17

actueel

4444444444BurgerBurgerBurgerBurgerBurgerBurger4

Burger44

Burger4

recipesrecipesrecipesrecipesrecipesBurgerrecipesBurgerBurgerrecipesBurgerBurgerrecipesBurger

De Real Burger is weer helemaal terug van weggeweest! En terecht, want het is een prachtig product om mee te onderscheiden. Steeds vaker staat een

kwaliteitshamburger, waar aandacht aan besteed is in bereiding en presentatie, op het menu! De lekkerste burgers komen natuurlijk van de bak- of grillplaat

of worden gegrild boven echt houtskool! Bouw de hamburger op met verse ingrediënten en gebruik als � nishing touch een smaakvolle saus! Speciaal voor

burgers en gegrild vlees heeft Remia 4 Burger & Grill sauzen die hun oorsprong vonden in USA. Stuk voor stuk smaakmakers die de hamburgers helemaal

afmaken en u in staat stellen om een gevarieerd assortiment te bieden. Daar komt uw klant zeker voor terug!



“Uiteindelijk valt het wel mee”

Wim van der Steen, General Manager bij Mövenpick Hotel in ’s-Hertogenbosch: “Als internationale organisatie kunnen wij ‘afkijken’ bij onze collega’s in het buitenland, want de wet is al van kracht in andere landen. Wij werken uitsluitend met verse producten en kiezen ervoor om op onze menukaart een melding te maken dat gasten met vragen over allergenen zich tot het personeel kunnen wenden. Als je alle informatie op je menukaart vermeldt, krijgen gasten daar echt geen honger van. Alle keukenmedewerkers en een aantal medewerkers in de bediening krijgen een interne opleiding over allergenen. Daar zit het grootste risico: de informatievoorzie-ning naar je medewerkers. Maar als je dat goed regelt, valt die nieuwe wet uiteindelijk wel mee.”

“Onderschat het niet!”

Michel Huigevoort van restaurant De Keizer eten & drinken in Eersel is al enige tijd geleden gestart met de voorbereiding op de nieuwe wet. “Er komen veel kinderen in ons restaurant. Bij die doelgroep neemt de vraag naar glutenvrije gerechten steeds meer toe, dus we hebben er al wat ervaring mee. Op dit moment zijn we nog aan het puzzelen hoe we de gasten willen informeren over allergenen. Waarschijnlijk gaan we gebruik maken van symbolen op de kaart, net zoals we nu met de vegetarische gerechten doen. Sowieso komt er op elke menukaart een regel met het verzoek dat gasten met een allergie zich melden bij het personeel. Maar eerst ga ik met mijn hele keukenbrigade op cursus bij Bureau De Wit. Ik wil deze investering nu al doen, dat betaalt zich later terug. In de horeca worden dit soort zaken vaak uitgesteld, maar dan loop je echt achter de fanfare aan. Ik wil iedereen adviseren om het niet te onderschatten en op tijd te beginnen.”

Uw keuze over allergeneninformatie in het Ondernemingsdossier

Op dit moment werkt KHN aan de mogelijkheid om uw keuze in de informatievoorziening over allergeneninformatie vast te leggen in uw Ondernemingsdossier.

Ondernemer Michel Huigevoort

Bedrijf Restaurant De Keizer eten & drinken in Eersel

Concept Restaurant op een camping


Ondernemer Wim van der Steen

Bedrijf Mövenpick Hotel ‘s-Hertogenbosch

Concept Hotel

Aantal gasten 1500-1600 per week in het restaurant (ontbijt, lunch en diner)

19

actUeel

100% NATUURLIJK

EARL GREY

LEMON

MINT

FOREST FRUIT

GREEN TEA PURE

ROOIBOS VANILLA

GREEN TEA LEMON

ENGLISH BREAKFAST

TEA MASTER SELECTION

THEE DIE JE OP DE

KAART ZETPickwick introduceert Tea Master Selection. Een selectie van 8 bekende smaken met een verfi jnde en persoonlijke twist van onze thee experts. Stijlvol gepresenteerd voor

een theebeleving die je letterlijk èn fi guurlijk op de kaart zet!

NIEUW

Exclusief voor Out-of-home. Verkrijgbaar bij uw grossier of ga naar www.pickwickteamasterselection.nl

NATUURLIJK

EARL GREY

FOREST FRUIT

GREEN TEA PURE

ROOIBOS VANILLA

GREEN TEA LEMON

ENGLISH BREAKFAST

ROOIBOS VANILLA

GREEN TEA LEMON

ENGLISH BREAKFASTENGLISH BREAKFAST



“W e gaan een volgende fase in”, vertelt Hans Steenbergen. “Die van de betekenis- en beleveniseconomie. Dat betekent dat de gasten

van nu en de toekomst ervaringen en herinneringen verzamelen. In deze tijd gaan mensen niet zomaar uit eten of naar het café. Ze hebben genoeg van die gladde marketingpraatjes, ze willen echtheid en pure beleving. Dat betekent voor ondernemers dat ze dicht bij zichzelf moeten blijven. Dan kun je bergen verzetten. Als

' Gasten willen echtheid en pure beleving'

je als ondernemer een verhaal of product hebt waar je achter staat en trots op bent, dan heb je de gast voor een groot deel al om.”

Ouderwetse gezelligheid Steenbergen signaleert een nieuwe trend: ouderwetse gezellig-heid. Steenbergen: “Tradities worden opnieuw uitgevonden, maar dan wel op een leuke, hippe manier. Je ziet dat bijvoorbeeld in het steeds grotere aanbod van ambachtelijke streekspecialitei-ten in horecagelegenheden, maar ook in de persoonlijke benadering. Gasten hebben behoefte aan een ‘sense of place’, ze willen weten waar ze zijn en vragen om een persoonlijke benadering.”

Hij benadrukt dat er geen makkelijke manier meer is om geld te verdienen in de horeca: “De tijd dat gasten zomaar uit eten gaan of een biertje drinken, is voorbij. Ze zijn ‘prijsovergevoelig’, willen ervaringen opdoen en dat vraagt dus om ondernemers die een goed, gefinetuned concept hebben. Zij kunnen de gast aan zich binden.” >

21

Trend: huiskamerGevOel



de ‘belevenis- en betekeniseconomie’. u heeft er vast van gehoord.

mooie marketingtermen voor gasten die méér willen dan ‘gewoon’ een

kopje koffie of een lekkere biefstuk. Ze willen een bijzondere ervaring

en maken op basis daarvan hun keuze tussen aanbieders. dat vraagt

om bezinning op uw product en dienstverlening. en op uw ‘verhaal’.

maar hoe doet u dat? We vroegen trendwatcher hans steenbergen wat

deze trend nu precies betekent en spraken met drie horecaondernemers

die hierover hebben nagedacht en een goed verhaal hebben.

Gasten bind je vandaag de dag met beleving en authenticiteit

de kracht van het huiskamergevoel

Trendwatcher

Hans Steenbergen



KoffiespeeltuinElianne Braskamp opende in september dit jaar in Rotterdam Coffee & Kids, ‘een plek voor klein en groot’. Elianne: “Uit eigen ervaring weet ik dat koffietenten waar ze echt goede koffie hebben én die toegankelijk zijn voor kinderen en kinderwagens schaars zijn. Dus heb ik er zelf een geopend. In Berlijn heb je volop ‘Eltern-Kind-cafés’, maar in Nederland kennen we dit concept nog niet echt. Natuurlijk is iedereen welkom bij Coffee & Kids, maar het concept richt zich voornamelijk op ouders met kinderen. In de mooie speelhoek kunnen kinderen zichzelf vermaken, er is een ruime verschoonruimte en voor de ouders of

grootouders zijn er genoeg tafeltjes waar ze ongestoord kunnen genieten, praten of werken. Naast ouders met kinderen bezoeken ook veel freelancers Coffee & Kids. Onze lunchkaart bestaat uit eerlijke, Rotterdamse producten. Ook hebben we een glutenvrij aanbod. Eens per maand organiseer ik een bijeenkomst met bijvoorbeeld lactatie- en voedingsdeskundigen zodat (aanstaan-de) moeders ook op een andere manier kennis kunnen maken met mijn bedrijf. Ik heb nog nooit een huilend kind in mijn zaak gehad, behalve als ze weggaan. Een aantal kinderen noemt mijn zaak ‘de koffiespeeltuin’. Het concept is dus in ieder geval bij hen geslaagd.”

Huiskamergevoel Jurjen Boonstra van Kafee It wapen fan Fryslân in Oentsjerk heeft 130 verschillende speciaalbieren op fles en acht op de tap. Jurjen: “Vroeger dronken mensen vaak en veel. Tegenwoordig zijn ze bewuster: wát ze drinken is belangrijker dan de hoeveelheid. Bij ‘Kafee it Wapen fan Fryslân’ spelen we in op de behoefte van de gast. Tegenwoordig gaan mensen veel verder weg op vakantie en proeven daar ook andere producten. Die beleving willen ze ook thuis, en die krijgen ze bij ons. Ik geloof in de kracht van het huiskamergevoel. Dat betekent aandacht hebben voor je gasten, oprecht interesse tonen voor het leven van de gast. Wij doen net dat stapje extra om de puntjes op de i te zetten. Wekelijks bezoeken drie- tot vijfhonderd bezoekers onze zaak, meer dan vijfenzeventig procent zijn vaste bezoekers. Het huiskamergevoel geven, loont

dus. Daar komen de maandelijkse vaste bezoekers voor onze ‘pubquiz’ nog bij. Die wordt steeds populairder. Het is voor de deelnemers echt een maandelijks uitje, ze komen speciaal voor die quiz en blijven daarna ook vaak hangen.”

Ondernemer Elianne Braskamp

Bedrijf Coffee & Kids in Rotterdam

Concept Koffie en lunch voor ouders met kinderen


Ondernemer Jurjen Boonstra

Bedrijf Kaffee It wapen fan Fryslan in Oentsjerk (Friesland)

Concept Café met ruim aanbod speciaalbieren

Aantal gasten 300-500 per week

22



Ondernemer Elianne Braskamp

Bedrijf Coffee & Kids in Rotterdam

Concept Koffie en lunch voor ouders met kinderen


Spaarkas Niels Joosen van café Os Mam in Weert creëert in zijn zaak een familiesfeer. “Mijn gasten zitten in de leeftijd van 18 tot 25 jaar en hebben behoefte aan een soort van tweede thuis. Ze willen graag de deur uit, maar dan wel naar een plek waar ze zich welkom voelen. Ik creëer een sfeer waar ze zich veilig voelen en graag komen. Die sfeer bepaalt ook voor een groot deel hoe gasten met elkaar omgaan, er zijn nooit ruzies. Bij Os Mam komen wekelijks zo’n honderd gasten, tachtig procent daarvan is vaste bezoeker. Die gasten bind ik onder andere met een spaarkas aan mijn zaak. Het idee van een spaarkas is al erg oud, maar het werkt nog steeds: gasten kunnen met een wekelijkse inzet van bijvoorbeeld twee euro sparen. Van dat bedrag organiseer ik twee keer per jaar een feest waar ze gratis kunnen eten en drinken. Ik maak daar geen winst op, maar wel op het feit dat ze mijn zaak wekelijks bezoeken. Dat geeft een grote stabiliteit. De grote stapgele-genheden zijn vaak afhankelijk van externe factoren; ze moeten de gasten echt entertainen. Bij mij komen gasten ook wel eens alleen, omdat ze altijd wel iemand bij Os Mam kennen.”

Ondernemer Niels Joosen

Bedrijf Os Mam in Weert

Concept Café met familiesfeer


23

Trend: huiSkamergevoel

Voldoet aan HACCP normen!

Energiezuinige vaatwassersvoor de professional

14-02-00 Alle prijzen zijn exclusief BTW en wettelijke verwijderingsbijdragen, druk en zetfouten voorbehouden.

de beste wasresultaten!Vaatwassers met

Kijk op www.hakpro.nl voor de nieuwste vaatwasapparatuur

SnellerStillerZuinigerSchoner

VoorladerType: Zanussi ZUCAI dubbelwandig rvs (18/10) 3 wasprogramma’s 90|120|240 seconden HACCP monitoring mogelijk zelfdiagnose systeem diepgetrokken naadloze bodem aan te sluiten op can naglansmiddel gegarandeerde naspoeltemperatuur

van minimaal 84°C borden- en koppenkorf, 2 bestekcylinders afm. 60x60x85 cm 400 Volt | 5,35 kW

Vaatwasser ZHTAI geïsoleerde bovenkap wastank, capaciteit 1200 borden p/uur 4 wasprogramma’s 54|90|150 sec.|continue Active HACCP controle programma afm. 74x82x151 cm 400 Volt | 10,2 kW

2.595,-

4550.621Normaal 3.475,-3 475 -

Verhoogde voorladerType: Zanussi LU7 ACTIVE

energiezuinige dubbelwandige tankverhoogde binnenkamer (vulhoogte 45 cm)diepgetrokken naadloze bodem3 wasprogramma's 55|90|300 seconden12 liter boileractive HACCP controleprogrammaafm. 64x72x147 cm400 Volt | 10,2 kW

Exclusief afvoerpomp

20% lagere exploitatie-

kosten

4550.039Normaal 4.385,-4 385 -

3.325,-

NU SLECHTS

2.995,-

Normaal NU

4558.010 Doorschuiver 4.140,- 2.845,-4194.102 Afvoertafel 70 372,- 290,-4194.110 Aanvoertafel 120 met bak 749,- 660,-

Totaal 5.261,- 3.795,-

Bonuskorting 800,- AKTIEPRIJS 2.995,-

+ +

-

EMMELOORDPlatinaweg 21

8304 BL Emmeloord

Tel: (0527) 635 635

Fax: (0527) 635 680

[email protected]

AMSTERDAMDe Flinesstraat 20

1099 CC Amsterdam

Tel: (020) 665 6428

Fax: (020) 665 1483

[email protected]

GRONINGENVerl. Bremenweg 10c

9723 JV Groningen

Tel: (050) 318 1600

Fax: (050) 318 2254

[email protected]

ROTTERDAMSchuttevaerweg 13

3044 BA Rotterdam

Tel: (010) 750 2750

Fax: (010) 750 2775

[email protected]

VENLOVenrayseweg 44

5928 NZ Venlo

Tel: (077) 387 4242

Fax: (077) 387 4564

[email protected]

VLISSINGENBedrijfsweg 9

4387 PD Vlissingen

Tel: (0118) 493 222

Fax: (0118) 493 232

[email protected]

4550.600Normaal 2.190,-2 190 -

1.395,-

Zanussi vaatwasserType: NUC1 2 wasprogramma’s 120|180 seconden naglans injector en zelfreinigingsprogramma afm. 60x60x83 cm 230 Volt | 3,65 kW

Lease vanaf €35,57 (60 mnd)

zéér laag energie en

waterverbruik

Doorschuiver incl. tafelsType: Hakpro HDS80 geheel rvs (AISI 304) diepgetrokken tank met afgeronde

hoeken laag verbruik: slechts 2 liter per

spoelbeurtatmosferische boiler + naglanspomp

zelfreinigingsprogramma en automatische leegloop krachtige 12 liter boiler vulhoogte tot 44 cm 1 bordenkorf + 1 bestekkorfje afm. 67x76x157 cm (excl. beugel) 400 Volt | 9,9 kW

3 tot 5november

E M M E L O O R D

2014www.horecafair.nl

* Registreer uw bezoek op www.horecafair.nl met registratiecode VAK14

4550.6506.250,-6 250 -

4.595,-

Extra HOGE invoer mogelijk!Ideaal voor bv pizzaborden



KHN feliciteert:

25

gefeliciteerd

1

5 6

2

4 7

1. de winnaars van het KHN golf eventOp de foto staan de trotse winnaars van het KHN Golf Event dat op 9 september werd gehouden in Efteling Golfpark in De Moer. Van harte gefeliciteerd!

2. en 3. izakaya in Amsterdam en de douairière in Boxmeer, de grote winnaars van de verkiezing mooiste bar van Neder-landOp vrijdag 12 september was de finale van de verkiezing Mooiste Bar van Ne-derland 2014. Izakaya in Amsterdam en De Douairière in Boxmeer gingen naar huis met respectievelijk de jury- en publieksprijs. 4. coffeelicious met de eerste plaats in de Koffie top 100 Coffeelicious in Dordrecht staat op de eerste plaats in de Misset Koffie Top 100, de ranglijst met de honderd beste koffieserverende bedrijven van Nederland. KHN feliciteert Marc Stöger en Fiona Buitenhuis van Coffeelicious met hun prijs voor de beste koffiezaak van Nederland 2014.

5. de ontvangers van een groene Pluim in Utrecht en rotterdamMaandag 15 september hebben 15 Utrechtse horecaondernemers de ‘Groene

Pluim’ van de gemeente Utrecht en Koninklijke Horeca Nederland ontvangen. Op woensdag 24 september was het de beurt aan vijf Rotterdamse horecaon-dernemers om deze pluim in ontvangst te nemen. Om in aanmerking te komen voor deze ‘groene’ oorkonde moeten horecabedrijven zich onderscheiden in duurzaamheid door de manier waarop zij omgaan met energiegebruik, afval en water. De 15 Utrechtse ondernemingen zijn: Star Lodge, Eetwinkel Geniet, Zan-zibar, Park Plaza Utrecht, De Oude Bakkerij, De Fabrique, Café Gastmaal, Sta-the, Café het Hart, Barbeton, Doppio Espresso Hertogweg, Burger Bar, Café de Bastaard, Anafora en Kaatjes Restaurant.

6. De Rotterdamse horecaondernemers zijn: Raderstoomboot de Majesteit, Café & Restaurant De Tuin van de Vier Windstreken, McDonalds Groene Hilledijk, Hotel Amar en Bennie Beer. Van harte gefeliciteerd!

7. Hotel central in roosendaalDit hotel heeft namens de koning het predikaat Hofleverancier gekregen ter ere van het 100-jarige jubileum. Op de foto v.l.n.r.: burgemeester Niederer met de heer en mevrouw Sistermans (eigenaren van het hotel van 1967 tot 1994) en hun dochter met haar man, de heer en mevrouw Oskam (de huidige eigenaren van het hotel) Alle lof voor dit KHN-lid! (In de vorige uitgave van het Horeca Neder-land Magazine stond een verkeerde vermelding, excuses voor het ongemak)

3



De voorspellingen:• In 2050 woont 70% van de wereldbevolking in de steden• De vierkante meters winkelruimte zullen met 30 à 40% afnemen• Er zal steeds meer sprake zijn van blurring (horeca & retail ineen)

De feiten:Nederland heeft:29 gemeenten met meer dan 100.000 inwoners16 hiervan hebben meer dan 150.000 inwoners6 hiervan hebben meer dan 200.000 inwoners (Amsterdam, Rotterdam, Den Haag, Utrecht, Eindhoven, Tilburg)

Peter Niesink, directeur Verenigings- zaken van BOVAG: “Ik gun KHN net zo’n merk als BOVAG. Wij hebben een geholpen naamsbekendheid van 90 procent. We hebben invloed in Den Haag en wij staan ergens voor. Maar dat gaat niet vanzelf: wij zijn een brancheorgani-satie én een consumentenmerk. Leden moeten voldoen aan kwaliteitseisen en wij investeren miljoenen in reclamecampagnes. De komende jaren wordt de verbinding met consumenten en de onderlinge verbinding en uitwisseling tussen leden nóg belangrij-ker. Een versterking van het merk BOVAG komt uiteinde-lijk van hen. Alleen als dat goed werkt kunnen we doorgroeien van keurmerk naar een consumenten A-merk.”

Hans de Boer, voorzitter van VNO-NCW:

“We moeten zorgen voor bruisende binnensteden en dorpsker-nen. Centra die aantrekkelijk zijn voor binnen- en buitenlandse bezoekers, inwoners en werkenden. Stelt u zich eens voor dat al die buitenlandse gasten een nacht langer in ons land blijven. Wij hebben berekend dat dat zo’n 35.000 banen oplevert. Maar dan moeten we ze wel vertellen dat er meer is in Nederland dan Amsterdam. Als aanbieder van gastvrijheid speelt de horeca hierbij een belangrijke rol. Die horeca moet (nog meer) samen-werken met bijvoorbeeld retail en cultuur. Met elkaar moeten we ervoor zorgen dat we een onderscheidend verhaal neerzetten. En dat er een gezond evenwicht blijft tussen bruisende binnenste-den en een vitaal platteland.”

Lodewijk van der Grinten, algemeen directeur KHN:

“Samenwerking en verbinding binnen en buiten de horeca zijn de manier om onze uitdagingen aan te gaan. We moeten van concurrentie naar samenwerking. Onze gasten willen elkaar blijven ontmoeten in bruisende binnenste-den en genieten van gastvrijheid van hoge kwaliteit. En de gast betaalt dus bepaalt. Met een KHN-merk dat ergens voor staat zouden we onze horecabedrijven (nog) aantrekkelijker kunnen maken voor consumenten”.

26

VereNiGiNG

Strategiesessie september 2014

Bestuurders in gesprek over koers KHNOp 30 september 2014 spraken KHN-bestuurders van

het Landelijk Bestuur en de Ledenraad met elkaar over

de koers van de vereniging. Ook de Domeinadviseurs

waren erbij. Twee onderwerpen stonden op de agenda:

het merk KHN en de uitdagingen in onze binnensteden.

Peter Niesink van BOVAG en Hans de Boer van VNO-

NCW leverden inspiratie. een impressie.

13-20-00

GroningenVerlengde Bremenweg 10c, 9723 JVT (050) 318 16 [email protected]

VlissingenBedrijfsweg 9, 4387 PDT (0118) 493 [email protected]

AmsterdamDe Flinesstraat 20, 1099 CCT (020) 665 64 [email protected]

EmmeloordPlatinaweg 21, 8304 BLT (0527) 631 [email protected]

VenloVenrayseweg 44, 5928 NZT (077) 387 42 [email protected]

RotterdamSchuttevaerweg 13, 3044 BAT (010) 750 27 [email protected]

Uw leverancier van sfeervol en functioneel horeca- en projectmeubilairOp maat gemaakt of uit voorraad. Vraag onze interieuradviseurs naar de mogelijkheden die Homint u te bieden heeft.

PROJECT PROSECCO VROOMSHOOP

Fraaie banken en fauteuils zijn de eyecatcher van uw bedrijf.

Sfeervol gegroepeerde zitjes en loungeplaatsen versterken

de aantrekkingskracht van uw restaurant en doen uw gas-

ten besluiten nog dat drankje extra te bestellen.

Het totaalplaatje, daar gaan we voor bij Homint.

3 tot 5november

E M M E L O O R D

2014www.horecafair.nl * Registreer uw bezoek op www.horecafair.nl

met registratiecode VAK14



Minder zout? OK. En daar willen we als horeca best iets mee.

Maar hoe dan?

28


Beeld: KHN

De ‘ongezouten’ feitenVolgens onderzoek van de RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezond-heid en Milieu) eet 85% van de consumenten te veel zout, namelijk tussen de 7,5 gram (vrouwen) en 9.9 gram (mannen) per dag, In plaats van de maximale hoeveelheid: 6 gram. En dat is niet best want zout kan hoge bloeddruk veroorzaken waardoor het risico op hart- en vaatziekten (en dus vroegtijdig overlijden) toeneemt.

Wat doet ‘Den Haag’? Dat de zoutconsumptie te hoog is, is al jaren bekend. Aan de huidige minister van volksgezondheid Edith Schippers is gevraagd in te grijpen in de voedingsindustrie. De minister vindt dat gezond eten een verantwoordelijkheid is van de consumenten zelf, maar dat zij zo min mogelijk drempels moeten ondervinden om gezond te kunnen kiezen. Het ministerie informeert de consument zelf via het Voedingscentrum en rekent op huisartsen, diëtisten, verzekeraars, consultatiebureaus en de GGD voor

We eten nog steeds te veel zout. Sterker nog: de

zoutconsumptie in ons land zou alarmerend hoog zijn.

Reden voor de politiek om zich hiermee bezig te houden.

Tweede Kamerlid Agnes Wolbert nam contact op met

Koninklijke Horeca Nederland (KHN) om te bespreken hoe

het stond met de aandacht voor zout in de horeca. Marcel

Hansen, eigenaar van drie restaurants in Noord-Holland en

Domeinadviseur Eten bij KHN, pakte de handschoen op: hij

zette een week lang een zoutloos menu op de kaart en vroeg

zijn gasten wat zij hiervan vonden. Resultaat? Veel

enthousiasme, weinig verkoop. Agnes Wolbert ging langs bij

Marcel en zijn bedrijfsleider Arjan Hiemstra, om te luisteren

naar hun ervaringen.

voedingsadviezen aan consumenten. Daarnaast vindt de minister dat het makkelijker moet worden voor consumenten om gezond eten te kiezen door het aanbod in winkels, kantines, restaurants, stations, scholen en zorginstellingen gezonder te maken. Dat kan bijvoorbeeld door de hoeveelheid ongezonde stoffen als zout en verzadigd vet in producten te verlagen. De minister ondertekende samen met partijen als KHN en de Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie (FNLI) het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Met dit akkoord willen de deelnemende partijen de samenstelling van producten verbeteren (minder zout, verzadigd vet en calorieën), zodat er een gezonder productaan-bod ontstaat.

PvdA: “Met kleine stappen consumenten laten wennen”PvdA neemt het thema zout serieus, om de simpele reden dat consumenten te veel zout binnenkrijgen en zelf vaak niet in de



>

Ondernemer Marcel Hansen

Bedrijven De Zilte Zoen in Egmond aan

Zee, Bergen aan Zee en

Schoorl

Concept Goed, betaalbaar (vis)

restaurant waar duurzaam

hoog in het vaandel staat

(aangesloten bij Duurzaam

Ondernemen in Noordwest

Holland,Fairtrade Restaurants

en MSC gecertificeerd). Er

wordt dus alleen maar gebruik

gemaakt van duurzaam

gevangen vissoorten.

Agnes Wolbert

Partij PvdA

Anciënniteit Ruim 2800 dagen in de

Tweede Kamer voor PvdA

Portefeuilles Eerstelijns Zorg, Preventie en

Externe Veiligheid

Maakt zich

hard voor

Eerstelijns zorg (huisarts,

wijkverpleging) en gezond-

heid

Meer informatie www.tweedekamer/

kamerleden

Agnes Wolbert in gesprek met Marcel Hansen

29

Trend: minder zouT

gaten hebben hoe slecht dit is voor hun gezondheid. Agnes Wolbert gelooft in een aanpak waarbij je consumenten laat wennen aan minder zout: “Zout ligt gevoelig in de smaakbele-ving, anders gezegd: een beetje minder zout, proef je al snel. Dus: als de stap (en het smaakverschil) te groot is, dan werkt het niet. Hoe het wel kan werken, zien we terug bij de bakkers. Zij hebben met zijn allen afgesproken minder zout in het brood te gebruiken dus in het brood dat we eten zit al minder zout.” Een sector brede aanpak is volgens Agnes ook dé manier om dit aan te pakken: “Een paar gram per dag kan al het verschil maken. Dus als je per productgroep afspraken maakt, en iedereen doet daaraan mee, ook de grote producenten, dan kun je dat ook realiseren. Maak bijvoorbeeld met alle Nederlandse producenten van kaas, vleeswaren of soepen en sauzen afspraken over de maximale hoeveelheid zout die wordt gebruikt. Dan gaat het werken.”

KHn: “Het moet wel passen bij je bedrijfsformule”Ook KHN vindt dat de consument zelf verantwoordelijk is voor een verantwoord voedingspatroon. Maar de horeca kan een bijdrage leveren, onder andere door een gezonder aanbod. Deze bijdrage moet wel vrijwillig zijn. Eveline de Kruif (beleidsadviseur KHN): “Concreet kun je als horecaondernemer twee dingen doen: je kunt gebruik maken van halffabricaten waarin minder zout is gebruikt; en je kunt zoutarme of zoutloze gerechten aanbieden, passend bij je bedrijfsformule. Wat betreft de halffabricaten hebben producen-ten hier nu ook aandacht voor door het Akkoord Verbetering Productsamenstelling. Als je duurzaam en gezond belangrijk vindt kun je ook een stapje verder gaan en nadenken over de combinatie van producten op het bord: meer groenten, minder vlees of vis en minder zout of vetten. KHN is partner in het Akkoord Verbetering Productsamenstelling en doet mee met initiatieven als Convenant Gezond Gewicht, waar de focus ligt op (de keuze in) portiegrootte.”



"Denk na over de combinatie van producten op het bord: meer groenten,

minder vlees of vis en minder zout of vetten."

Links: Eveline de Kruif (beleids-

adviseur KHN) en Arjan Hiemstra

(bedrijfsleider De Zilte Zoen).

30

Horecaondernemer: “Zout zit echt overal in”Marcel Hansen zette een zoutloos menu op de kaart met Yellowfin Tonijn en Hollandse haasbiefstuk als hoofdbestanddelen. Maar dat menu zat niet 1-2-3 in elkaar: “We hebben een hele ochtend gepuzzeld om te komen tot een zoutloos menu dat lekker was en qua voorbereiding in de keuken ook haalbaar. Zout zit echt overal in dus je moet daar goed over nadenken. Vooral sauzen en soepen zijn lastig omdat daar standaard zout in zit, met name als je met halffabricaten werkt. Al zie je wel dat grote leveranciers als Unilever en Nestlé hier wel echt stappen maken.” Over het succes van zijn experiment heeft hij gemengde gevoelens: “Het was leuk om te doen en voor het imago van mijn bedrijven (waar duur-zaamheid belangrijk is) is het zeker goed geweest. Maar feit is dat het veel gedoe was om het te organiseren en dat gasten, hoewel enthousiast, het uiteindelijk bijna niet bestelden.”



Boven: 800 gasten vulden de enquête in.

31

Trend: minder zouT

en de gast? die vindt het prachtigmaar bestelt (nog) niet Marcel nam in zijn menukaart prominent een menupagina op waarin hij uitleg gaf over zijn zoutloze initiatief. Ook vroeg hij zijn gasten een korte enquête in te vullen over het experiment. Een kleine 800 gasten vulden de enquête in. Wat bleek? 608 gasten waren het eens met de stelling ‘Zoutloos is het nieuwe gastvrij’, maar kozen het zoutloze menu niet of nauwelijks. Op de vraag waarom zij het niet hadden besteld, antwoordde 40 procent van de ondervraagden dat ze ‘gewoon geen interesse hadden’, 40 procent dat ze ‘hier geen zin in heeft tijdens het uitgaan’ en 20 procent dat ‘het gewoon niet lekker lijkt’. Kortom: goed initiatief maar geef mij maar wat anders. Marcel: “Mensen zijn enthousi-ast, en zeggen dat ze thuis (ook) bezig zijn met zoutarm koken. Maar als puntje bij paaltje komt willen ze toch lekker een hamburger met friet.”

Wilt u als ondernemer ook aan de gang met minder zout? Let dan op de volgende zaken:

• Noem het zoutbewust en niet zoutloos of zoutarm. Die laatste termen hebben bij veel gasten een negatieve bijklank (diëten). Zoutbewust klinkt gewoon gezond. En dat vinden mensen prima

• Geef in het menu keuze uit verschillende gerechten (vis, vlees en vegetarisch)

• Begin met het serveren van aardappelen of friet zonder zout

• Gebruik in de keuken bereidingswijzen die smaak geven zoals grillen

• Wees creatief met verse kruiden

• Last but not least: met een positieve insteek kun je veel mooie en lekkere gerechten op tafel zetten!

Tips

dus... we gooien de handdoek in de ring?Marcel: “Ik vind dat wij als horeca ook wel een maatschappelijke verantwoordelijkheid hebben waar het gaat om gezondheid. En het kan echt, kijk bijvoorbeeld naar de ontwikkeling met biologische wijnen: vroeger was dat niets, de wijnen waren niet lekker maar inmiddels is dat helemaal veranderd. Als iets gezond is én lekker, kan het prima werken en snel gaan. Op de vraag wie het gaat aanbieden als de gast er nog niet klaar voor is, is Marcel stellig: “Er moeten ambassadeurs komen en in Amsterdam (een stad die voorop loopt waar het gaat om conceptvernieuwingen) zal er vanzelf steeds meer mee gedaan worden. Daar zaten ook de eerste vegetarische en veganisti-sche restaurants. Het ambacht, authenticiteit en gebruik van eerlijke producten wordt steeds belangrijker. Minder zout past daar prima bij.” Ook volgens Agnes beginnen we pas: “Vermindering van zoutgebruik vraagt om smaakgewenning en gedragsverandering. Dat doe je met kleine stappen en dat zijn processen die zomaar vijf jaar kunnen duren. Dus eigenlijk beginnen we pas!”

‘de gasten, hoewel enthousiast, bestelden het uiteindelijk bijna niet’

paymentsyou can trust

Vraag vrijblijvend informatie aan bij Worldline :mail: [email protected] of bel 0180 442 442

Business with a smile Worldline, de ideale partner voor creditcard-acceptatie in uw webshopWorldline is Europees marktleider op het gebied vanelektronische betalingen en is gespecialiseerd in e-payments zoals de verwerking van Visa, MasterCard en Maestro. Deze diensten bieden we niet alleen op uw betaalautomaat aan, maar ook in uw webshop. Met onze uitgebreide rapportages en fraude-detectiesystemen bieden we u optimale bescherming en informatie.

De voordelen voor uw organisatie Creditcardhouders hebben meer koopkracht en doen meer impulsaankopen Ook buitenlandse klanten kunnen bij u te recht U bent zeker van snelle en veilige betalingen Extra service richting klanten die graag met creditcard betalen Geen instapkosten of abonnementskosten, u betaalt alleen bij gebruik

- 100% sap van vers fruit - Exclusief assortiment

- Goede houdbaarheid - GEEN STATIEGELD

Schulp Vruchtensappen, Breukelen. Tel: 0346 - 25 96 30 / E-mail: [email protected]

Gezond genieten van pure vruchtensappen doe je met Schulp!

TempMitter Professionele 2-in-1 voedselthermometer.

Insteek- én oppervlaktemeting (IR)

Tijdwinst, automatiseert uw verplichte metingen

Robuust met groot helder display

Compatibel met TempWeb voor draadloze meting

gullimex.com/tempmitter

1916AdvKonHorecaNed_TempM.indd 1 10-10-14 09:37

Exellent Food & Snacks / Galileistraat 19 Heerhugowaard / 072 571 93 31 www.exellentfood.nl / [email protected]

Naast heerlijke Rundvleescroquetten en -bitterballen maken onze chefs Petites Croquettes.

Heerlijk als starter en bij de borrel. De petites croquettes Chorizo, Groente, Geitenkaas,

Kaas, Gamba, Krab, Tomaat-Mozzarella en Hollandse Garnalen vallen ook

goed in de smaak bij recepties en partijen. Er is altijd wel een reden

om eens even lekker culinair te doen!

Dit zet je op de kaart!

Heerlijk als starter en bij de borrel. De petites croquettes Chorizo, Groente, Geitenkaas,

Kaas, Gamba, Krab, Tomaat-Mozzarella en Hollandse Garnalen vallen ook

Doe maar culinair



Perry den Broeder van Beachclub Perry’s kijkt terug op een mooi voor-

seizoen en een redelijk hoogseizoen: “Juli was goed, maar in

augustus hebben we drie weken op rij best wat ingeleverd, zeker ten

opzichte van vorig jaar. Mijn gevoel zegt dat wij al met al dit jaar een

positief resultaat neerzetten. Maar we zullen nog even tot januari

2015 moeten wachten voordat we de balans op kunnen maken.” Het

goede nieuws is dat mensen weer makkelijker geld lijken uit te geven.

Perry: “Gasten nemen de tijd om lekker wat te eten of te drinken. De

wijnomzet is opvallend gestegen en drankjes als Hugo, Monte

Scroppino en Sangria verkochten goed. Wat je ook ziet is dat gezond

terrein wint: smoothies worden veel besteld, net als de gezondere en

biologische gerechten op onze kaart.”

Bij Perry’s kun je uitgebreid eten, maar ook voor een eenvoudig hapje

tegen een schappelijke prijs kunnen gasten bij Perry’s terecht. “We

hebben een aparte kinderkaart en zelfs voor honden is er een

speciaal menu. Eigenlijk zijn we continu bezig met innoveren. We

reizen met enige regelmaat en doen zo veel ideeën en inspiratie op.

Het Caribisch gebied vormt een grote inspiratiebron. Niet voor niets

zie je onder andere de Caribische keuken en specerijen bij ons

terug”, aldus Perry.

Perry’s werkt met tien medewerkers in vaste dienst en 45 oproep-

krachten. Perry: “We vormen een topteam. Bijna iedereen woont in de

buurt. Dit is erg prettig, omdat wij dan snel kunnen schakelen.

Afhankelijk van de weersvoorspellingen maken we het rooster en

soms plannen we nog tot een uur van tevoren. We hebben een

prachtlocatie waarmee we onze gasten ‘een ultieme vakantiebele-

ving’ kunnen bieden. We vinden het heel belangrijk dat onze

medewerkers hier ook aan bijdragen. Daarom trainen we onze

mensen voortdurend in gastvrijheid. Bij Perry’s draait alles om gasten

‘in de watten te leggen’. Zowel de eerste als de laatste indruk is heel

belangrijk, zoals een jas aannemen bij binnenkomst en de deur

openhouden bij vertrek. Dat maakt écht het verschil. Gastronomie is

hard werken, maar als het - zoals in ons geval - ook je hobby is, is er

geen mooier vak dan dit.”

‘Smoothies worden veel besteld, net als de gezondere en biologische gerechten op onze kaart’

Ondernemers Perry den Broeder (r) en Walter Bien (l)

Bedrijf Beachclub Perry’s in Scharendijke (Zeeland)

Concept Beachclub met een wereldse gastvrijheid: een reis rond de wereld, waar zowel de muziek, de wijn‐ als de wisselende menukaart bij aansluit

34

Tekst: José Lenssinck

Beeld: Bianca Blokland en derden

Het CBS publiceerde in september de horecacijfers van het tweede kwartaal 2014.

Er was weer een bescheiden volumegroei. Mede dankzij het fraaie voorjaarsweer.

Ook voor het derde kwartaal wordt groei verwacht. Maar was het een goede zomer?

Wij vragen het de ondernemers zelf, in vier verschillende regio’s aan het water.

Fraai voorjaarsweer, natte augustusmaand

Én, was het een goede zomer?



Ondernemers Michel Pater (l) en Edwin de Beukelaar (r)

Bedrijven St(r)andplaats Nederzandt, Strand(t)huys Buitengewoon, en Beach Break in Noordwijk aan Zee

Concept St(r)andplaats Nederzandt: eet-, drinken feestlocatie, die vele mogelijkheden biedt zoals trouwen, vergaderen, feesten, presenteren, actieve uitjes en evenementen Strand(t)huys Buitengewoon: hip en laagdrempelig strandpaviljoen met tropische invloeden Beach Break: watersportcentrum voor vele water- en strandsporten, evenementen en uitjes

De horeca in cijfers

Kijk op khn.nl/cijfersCBS voor meer informatie over de cijfers van CBS. Hier vindt u ook een link naar de branchemonitor, waarmee u uw eigen onderneming kunt vergelijken met soortgelijke bedrijven.

Omzetontwikkeling horeca, 2e kwartaal 2014

35

seizoensupDate

Michel Pater van Strandrestaurant Nederzandt is naar eigen zeggen minder afhankelijk

van het weer dan andere strandtenten: “Misschien gek voor een strandtent, maar

afgelopen december hebben wij gedraaid als een zomermaand met ons thema

‘Nederzandt Winterland’. Nederzandt was omgetoverd tot een winterplein aan zee.

Compleet met après-skibar, skigondel, gezellige vuurtjes, schapenvellen, eigenlijk

alles waar je aan denkt bij wintersport. De hele maand december was het topdrukte en

wij verkochten chocomel aan de lopende band.” Volgens Michel is samenwerking de

basis van het succes: “Door samenwerking kunnen wij veel bieden. Van trainingsloca-

tie tot tussenstop voor mountainbikers, een dagje uit voor ouderen en mindervaliden

tot aan kinderfeestjes.”

Michel: “De zomer van 2014 was voor ons een droomzomer. Het voorseizoen was vele

malen beter dan vorig jaar. Dit jaar hadden wij wel minder grote partijen dan vorig jaar,

maar dankzij het mooie voorjaarsweer hebben we het gemis van deze groepen goed

gemaakt. In de zomervakantie heeft het drie weken geregend, maar daaromheen

hebben wij ook veel mooie dagen gehad. Met name in de weekenden. Nederzandt

heeft tien fte vast personeel en daarnaast 60 tot 70 man met een 0-urencontract. Zo

zijn wij heel flexibel. Heel fijn, want als je terras helemaal vol zit kun je niet genoeg

personeel hebben.” Ook voor de komende jaren ziet Michel volop kansen: “Bijvoor-

beeld door het mountainbikeparcours uit te breiden. En ik heb afgelopen zomer leuke

dingen gezien in Duitsland. Maar voordat dit rond is, zijn wij zo twee jaar verder.

Nederzandt ligt namelijk direct aan een groot Natura 2000-gebied dus we hebben hier

met veel partijen te maken: de gemeente Noordwijk, de gemeente Rijnland, de

provincie en Staatsbosbeheer. Natuurlijk wil je de natuur niet schaden, maar soms is

het jammer dat het ondernemerschap sneller gaat dan de omgeving.”

‘afgelopen december hebben wij gedraaid als een zomermaand met ons thema nederzandt Winterland’



Ondernemer Cedric Hartendorp

Bedrijf Heartbreak Hotel op Terschelling

Concept Strandtent in de stijl van de vijftiger en zestiger jaren. De menukaart is een mix van Amerikaan-se en Terschellinger ingrediënten, met een zeer populaire burgerkaart

Ondernemer Lucienne Brons en Jan Aart de Buck

Bedrijf Restaurant De Klink in Biddinghuizen

Concept Uniek gelegen restaurant aan het Veluwemeer, van koffie tot 4-gangenmenu

37

Restaurant De Klink van Lucienne Brons en Jan Aart de Buck is sterk

afhankelijk van het weer: ”Ons restaurant ligt aan het Veluwemeer op

een recreatiepark met een jachthaven en chalets. Onze gasten komen

hier wandelen, fietsen of ze gaan met de boot het meer op. Wij zijn dus

sterk afhankelijk van het weer. Het seizoen begon dit jaar al vroeg met

fraai voorjaarsweer eind maart. Al merk je dan wel dat mensen

doordeweeks nog niet echt op stap gaan, omdat het al vroeg donker is.

Juni en juli waren topmaanden. Mooi weer in Nederland, betekent volle

campings bij de buren, volle naastgelegen stranden en een vol terras bij

ons. Mensen trekken er dan op uit. Augustus daarentegen leek wel

herfst en dit zorgde voor een heel lage omzet. De vakantiespreiding van

de basisscholen hielp ook niet. Biddinghuizen valt onder Noord-Neder-

land, terwijl de overkant van het meer (Gelderland/ Veluwe) bij

Midden-Nederland hoort. De basisscholen in het noorden gingen op 11

augustus van start, terwijl de scholen in Midden-Nederland pas op 3

september begonnen. Veel gezinnen gingen pas in augustus met

vakantie en besloten, vanwege het slechte weer, af te reizen naar het

buitenland. Hierdoor liepen wij omzet mis. Dan kan het voor- en

naseizoen nog zo mooi zijn, een natte augustusmaand maak je hiermee

niet goed.” Naast onszelf hebben wij twee fte in dienst en werken wij

met zestien parttime oproepkrachten. Wij maken het rooster altijd

volgens een mooi weer scenario. Dit houdt in dat wij personeel

inplannen en onze oproepkrachten afbellen als het weer tegenvalt.

Soms pas één dag van tevoren. Zo zijn wij heel flexibel.” Lucienne en

Jan Aart proberen ook buiten het hoogseizoen om hun gasten te binden.

“We organiseren seizoens gerelateerde wijnen spijsavonden. En elke

maand hebben wij een wisselend maandmenu. Omdat ons restaurant

op een rustige locatie ligt helpen de wijnen spijsavonden en het

wisselende maandmenu om ook in de minder drukke maanden gasten

naar ons restaurant te trekken ”, vertelt Lucienne.

seizoensupdate

Cedric Hartendorp van Heartbreak Hotel op Terschelling kijkt terug op

een goed seizoen: “Al vroeg in het seizoen was het strandweer en

mooie dagen in het voorjaar zijn voor ons de krenten in de pap. Ook

het hoogseizoen was goed. In Noord-Nederland viel de schoolvakantie

dit jaar vroeg en het mooie weer werkte aan alle kanten mee:

goedgehumeurde gasten en een goede omzet waren het resultaat. Als

de zon schijnt vinden gasten het niet erg om vijf of tien minuutjes

langer op hun bestelling te wachten. De tweede helft van augustus

was nat, maar toen gingen de scholen in het noorden alweer van start.

In het naseizoen mogen wij de ‘oudere jeugd’ - senioren - verwelko-

men. En ook gezinnen met jonge kinderen. Dankzij het mooie voorjaar

en een drukke vakantieperiode kijken wij terug op een goed seizoen.”

Ook in Heartbreak Hotel was de grote vraag naar gezond en glutenvrij

opvallend. Cedric: “Voorgaande jaren kregen wij één keer per maand

de vraag naar glutenvrije gerechten, nu komt dit verzoek wel tien keer

per dag. En ook de stijgende populariteit van 0% biertjes valt op. Wij

hebben daarom verschillende varianten Radler-, wit- en rosébier op de

kaart staan. De burgerkaart met diverse huisgemaakte burgers

(vegetarisch, kip, lamsvlees, etc.) loopt bij ons ook als een speer.

Naast onze vaste krachten, twee fte, werken wij met vijftien oproep-

krachten, voornamelijk studenten. Het werken met studenten is

ideaal, omdat zij de hele zomervakantie beschikbaar zijn.”

‘ook de stijgende populariteit van 0% biertjes valt op’

‘We organiseren seizoens gere-lateerde wijnen spijsavonden’



38

'Bewust kiezen, niet alleen in producten maar

ook in leveranciers'



39



Een duurzame horecazaak met de

gezelligheid van een clubhuis en het beste

eten van de campus. Dat was het doel van

Ruben Cieremans, directeur van het Erasmus

Paviljoen. Inmiddels is het restaurant op de

campus van de Erasmus Universiteit in

Rotterdam een jaar open. Dagelijks bezoeken

zo’n 1100 studenten, hoogleraren en

universiteitsmedewerkers het restaurant.

Missie geslaagd?

‘ Duurzaam betekent vers en lokaal’

R uben: “Bij de bouw van het pand van het Erasmus Paviljoen is rekening gehouden met duurzaamheid, gebruiksvriendelijkheid, transparantie en intimiteit. Die

waarden zie je ook in de zaak terug. Je onderscheiden én kwaliteit uitstralen geldt niet alleen voor het decor. Hier werken we bijvoorbeeld alleen maar met lokale producten, dat vind ik belangrijker dan dat alles biologisch is. Voor mij betekent duurzaam, vers en lokaal. Bewust kiezen, niet alleen in producten maar ook in bredere zin zoals met welke leveranciers je werkt. Dát is duurzaam.”

Het product is belangrijker dan marketing“Het belangrijkste voor een horecazaak is dat gasten tevreden weggaan en graag terugkomen. Dus onze producten moeten goed zijn, het moet kloppen. Maar we willen ook niet belerend zijn. Tijdens Meatless Monday serveren we bijvoorbeeld een veganistische special. Maar natuurlijk is er ook nog steeds een hamburger te krijgen. Onze doelgroep is divers: studenten willen vaak veel eten voor weinig geld, maar er zijn ook ouderejaars studenten en medewerkers die bewuster met eten omgaan. Voor beide doelgroepen zijn we toegankelijk, door gewoon goede producten te leveren. Dat is belangrijker dan marketing.”

LatEn wE wELzIjn

' ze kopen een eigen mok, waarin ze bij ons gratis een ‘koffie refill’ krijgen'

Duurzaam is méér“Bij het woord duurzaam wordt er vaak gedacht dat het minder moet, maar bij het Erasmus Paviljoen is duurzaam juist méér. We hebben bijvoorbeeld een actie voor studenten: ze kopen een eigen mok, waarin ze bij ons gratis een ‘koffie refill’ krijgen. Dat levert voor iedereen meer op: voor het milieu, want er worden minder plastic bekers gebruikt; voor de student, want die krijgt meer koffie én voor mij, want ze halen geen koffie uit de automaat, maar komen naar mij. En in het ideale geval kopen ze er ook nog een broodje bij. Als je er op een creatieve manier mee omgaat, kan duurzaam ondernemen zeker meer opleveren.”

Duurzaam & gezondMVO, biologisch, allergeenvrij, vegetarisch, lokaal, duurzaam, milieu-vriendelijk... Het zijn tegenwoordig heel normale termen en duurzaam ondernemen wordt steeds meer van u verwacht: gasten zien een duidelijke rol voor de horeca.

Inspirerende praktijkvoorbeeldenIn de rubriek Laten we welzijn leest u over verschillende initiatieven van collega-ondernemers op het gebied van (maatschappelijk) verantwoord ondernemen. Van de restauranteigenaar die zelf zijn groenten op biologische wijze teelt tot aan een hotel dat zelfvoorzienend is in energie. Laat u inspireren door uw collega’s die vertellen hoe zij invulling geven aan een duurzame horeca.

Een duurzame horeca die een gezonde leefstijl bevordert. Dat klinkt natuurlijk heel mooi en logisch. Ook wilt u daar waarschijnlijk graag een bijdrage aan leveren, maar hóe doet u dat?

www.renault .nl

DRIVE THE CHANGEDE NIEUWE RENAULT TRAFIC UW SUCCESBOOSTER

Vanaf prijzen zijn exclusief BTW, BPM en kosten rijklaar maken. De vanafprijs is gebaseerd op de uitvoering Renault Trafi c Générique dCi 90. Vanafprijs geldig vanaf 1 juni 2014. Op elke nieuwe Renault Trafi c geldt een fabrieksgarantie van 2 jr. zonder kilometerbeperking en 12 jr. plaatwerkgarantie. Getoonde modellen kunnen afwijken van standaarduitvoering. Drukfouten, prijs- en specifi catiewijzigingen voorbehouden. Voor meer informatie en/of de voorwaarden bel gratis 0800- 0303 of kijk op renault.nl. Min./max. verbruik: 5,9 - 6,5 l/100 km. Resp. 16,9 - 15,4 km /l. CO2 155 - 170 g/km.

WAT ALS UW BEDRIJFSWAGEN UW KANTOOR IS?SMARTPHONE, TABLET SMARTPHONE, TABLET EN LAPTOP AANSLUITINGENEN LAPTOP AANSLUITINGEN

VANAF € 16.990,-VANAF € 16.990,-ALL-IN-ONE VANAF € 72,- PER WEEK ALL-IN-ONE VANAF € 72,- PER WEEK INCL. 5 JAAR ONDERHOUD EN GARANTIEINCL. 5 JAAR ONDERHOUD EN GARANTIE



41

column

Wie heeft mijn kaas gepikt?

Enige jaren geleden kreeg ik van Hajé de Jager een boek cadeau met de bijzondere titel: wie heeft

mijn kaas gepikt. Dat boekje gaat over omgaan met verandering. Vier personen worden geconfronteerd

met ingrijpende veranderingen, en reageren alle-maal anders. De kaas in dit boek staat voor wat we in

het leven nastreven en belangrijk vinden: een goede baan, geld, gezondheid enzovoorts. Iemand die zijn

'kaas' eenmaal heeft gevonden, heeft de neiging zich hieraan vast te klampen. En die wil dus vaak niet ver-

anderen.

Maar een ding is zeker: we krijgen allemaal te maken met verandering. Zowel privé als zakelijk. En dat is niet voor

iedereen altijd even makkelijk. Je kunt verandering als uitdaging zien maar er ook door verlamd worden. Bij on-

dernemers kan ik me dat eigenlijk niet voorstellen want als ondernemer moet je altijd bezig zijn met veranderingen, of

het nu gaat om je menukaart, je drankaanbod of je concept of bedrijfsformule. Al die zaken zijn onderhevig aan veran-

dering want onze gast verandert ook. Sterker nog: de gast is volgens mij nog niet zo veel en zo snel veranderd als de laatste

jaren. Zorg dus ook dat u altijd bezig blijft met vernieuwen en ontwikkelen! Het is een cliché maar stilstand is achteruitgang.

Een voorbeeld van zo’n verandering die uitdagend is zijn de ontwikkelingen in onze binnensteden. Retail en horeca komen

steeds dichter bij elkaar, concepten worden samengevoegd. Daar moeten we aan wennen maar zo ontstaan er ook nieuwe concep-

ten én nieuwe kansen. En zolang de spelregels van het onder-nemen voor iedereen gelijk zijn is dat prima en moeten we hierin

meebewegen. Want er is toch eigenlijk geen andere optie?

Ik ben benieuwd wat de komende jaren ons op dat vlak gaan brengen maar zal het zelf als bestuurder niet meer meemaken. Want ook voor

mij persoonlijk staan er veranderingen op stapel: mijn bestuurlijke ter-mijn bij het Landelijk Bestuur van KHN stopt binnenkort. Jammer maar

wel spannend: de oude deur gaat dicht, nieuwe deuren gaan open. Een nieuwe fase breekt aan. En daar heb ik dan toch wel weer zin in.

Ik hoop u voor die tijd nog zeker te zien en wens u veel 'kaas' toe!

Esther Herber

Landelijk BestuurKoninklijke Horeca Nederland



42



Onze lokale KHN-afdelingen in het land (we hebben

er 246!) zetten zich in voor de belangen van onze

leden binnen de gemeente. En daar worden

regelmatig successen behaald. Zo lukte het de

afdeling Groningen de gemeente te overtuigen de

exploitatievergunning af te schaffen. Resultaat:

meer tijd, minder ergernis en minder kosten voor de

lokale horecaondernemers. We praten met Jan Bas

van Aalderen, voorzitter KHN Groningen, over hun

aanpak en hun succes.

De exploitatievergunning afschaffen. Kan dat?

Een nodeloze vergunning die alleen maar tijd en geld kostKHN-afdeling Groningen maakte zich hard voor afschaffing van de exploitatievergunning. Zonder deze vergunning kun je geen horecabedrijf exploiteren. De vergunning wordt afgegeven door de burgemeester als wordt voldaan aan het bestemmingsplan en het bouwbesluit en als de exploitatie geen nadelige invloed heeft op de openbare orde en het woon- en leefklimaat. Jan Bas van Aalderen: “Wordt er aan één van die eisen niet voldaan, dan heeft de gemeente eigenlijk voldoende andere mogelijkheden om de aanvraag voor een horecaexploitatie af te keuren. Dat is ook de reden dat wij hebben gezegd: die exploitatievergunning is eigenlijk een nodeloze vergunning die alleen maar tijd en geld kost en die prima kan worden afgeschaft. We hadden in Gronin-gen al bereikt dat de vergunning voor onbepaalde werd afgege-ven dus ondernemers hoefden niet steeds opnieuw een vergunning aan te vragen. In gesprekken met ambtenaren en Burgemeester & Wethouders heeft KHN-afdeling Groningen vervolgens aangegeven dat we eigenlijk helemaal van de exploitatievergunning af wilden. En de afschaffing op de agenda gezet van onze vaste overleggen met ambtenaren. We hebben de gemeente gevraagd waarom zij de vergunning per se in stand wilden houden. Die argumenten hebben we vervolgens weerlegd

‘In de praktijk werd een vergunning zelden ingetrokken’

door aan te geven hoe de gemeente zonder deze vergunning hetzelfde doel kon bereiken. Samen met onze juristen in Woerden en onze regiomanager hebben we de juridische afdeling van de gemeente overtuigd en tenslotte heeft B&W ingestemd.”

Gewoon volhouden: tijd erin stoppen en overtuigen“Je moet wel een lange adem hebben”, zegt Jan Bas: “We zijn misschien wel anderhalf tot twee jaar bezig geweest. Ook omdat zo’n exploitatievergunning onderdeel is van een grotere discussie: het verminderen van regeldruk. We zijn begonnen bij B&W het belang van administratieve lastenverlichting en vermindering van regeldruk tussen de oren te krijgen. Als je dat voor elkaar krijgt, dan ziet de gemeente het afschaffen van een vergunning namelijk niet meer alleen als bedreiging maar ook als een kans om de horeca beter te laten functioneren. En een goed functionerende horeca is belangrijk voor de werkgelegen-heid in de stad en de aantrekkingskracht van een gemeente. Uiteindelijk hebben we afgesproken dat nagenoeg alle horecaon-dernemers een vrijstelling krijgen van de exploitatievergunning. Eigenlijk hebben we gewoon volgehouden op basis van goede argumenten en gelijkwaardig overleg. Dat heeft tijd en inspan-ning gekost, ook omdat gemeenten over het algemeen huiverig zijn om een vergunning af te schaffen. En dat snap ik ook wel, want ze hebben het gevoel de (horeca)zaken niet meer goed in de hand te hebben en niet in te kunnen grijpen als er iets mis gaat. Maar als je de vraag stelt hoe vaak het intrekken van de vergunning nu eigenlijk nodig is geweest om een probleem op te lossen, dan valt dat heel erg mee. Dat gebeurt zelden. En als het gebeurt, dan zijn er ook andere (juridische) manieren om hetzelfde doel te bereiken. En daarmee hebben we de gemeente overtuigd.”

KHN-afdeling Groningen ging in gesprek met de gemeente



KHN Afdeling Groningen

Gemeenten Groningen, Ten Boer, Bedum

Aantal leden 304

Grootste lokale uitdagingen Vermindering lokale regelgeving en lasten met betrekking tot lopende exploitatie en voor festiviteiten en evenementen; Veilig Uitgaan; oplossen leegstand detailhandel, stimulering bruisende binnenstad.

Relatie gemeente Goed, er is structureel overleg op alle niveaus

Voorzitter Jan Bas van Aalderen

Eigenaar van Diner café Soestdijk, Bistro Bommen Berend in de binnenstad van Groningen

43

couleur locale

We hebben onze leden grofweg 180.000 euro bespaardJan Bas: “Onze achterban werkt hard voor een gezonde bedrijfs-voering. Zo’n vergunning kost geld, maar ook tijd en ergernis. Tijd en geld die we beter kunnen stoppen in onze bedrijven. In euro’s hebben we grofweg 180.000 euro bespaard voor onze leden. En niet eenmalig maar terugkerend. En de energie kunnen we nu stoppen in onze gasten.” Op de vraag of hij nog tips heeft voor lokale bestuurders in andere KHN-afdelingen in het land, geeft Jan Bas aan dat het belangrijk is regelmatig met B&W en met ambtenaren aan tafel te zitten. “Heb begrip voor hun situatie en laat ze ook eens een kijkje nemen in onze bedrijven zodat zij meer begrip krijgen voor onze situatie. Als er sprake is van een goede relatie kun je makkelijker in gesprek gaan over goede alternatie-ven en bespreken hoe het ook anders kan. Het is handig hierbij in te steken op het economisch belang voor de gemeente van een

goed functionerende horeca. Lokale bestuurders en beleidsma-kers zijn gevoelig voor cijfers over werkgelegenheid en omzet. Nog veel te vaak ziet de gemeente de horeca vanuit het perspec-tief van openbare orde en veiligheid, terwijl onze sector juist ook heel veel positieve kansen biedt voor een bruisende gemeente. Wij kunnen helpen om dat perspectief aan te reiken.” En zo is het maar net.

‘ Wij zorgen voor een bruisende binnenstad en leveren werkgelegenheid’

VOETBAL KIJK JE LIVE

VRAAG SNEL DE OFFICIËLE FOX SPORTS ZAKELIJK LICENTIE AAN EN KRIJG 12,5% KORTING!

WWW.FOXSPORTSZAKELIJK.NL OF BEL 0909-0101(€ 0,10 p.m. – bereikbaar op werkdagen tussen 09:00 uur en 17:00 uur)

ERE14066-01 Advertentie KHN.indd 1 07-08-14 10:37



45

KHN op Horecava 2015Save the date: 12 tot en met 15 januari 2015

Van maandag 12 tot en met donderdag 15 januari 2015 is KHN weer prominent aanwezig op de jaarlijkse Horecava in Amsterdam RAI.

Het thema van de komende Horecava is ‘Ontmoet je vakgenoten’. Ook dit jaar krijgt u als KHN-lid gratis toegang tot de grootste nationale horecavakbeurs. De uitnodiging hiervoor ontvangt u via Amsterdam RAI. Daarnaast zijn er weer speciale hotelarrangementen voor KHN-leden. Uw collega-ondernemers van KHN ontmoet u bij een van de KHN-activiteiten: • De KHN-beursstand in hal 1 met dagelijkse bitterballen

borrel op de rode loper• KHN-workshops • KHN-ledenlounge• KHN-nieuwjaarsreceptie op 12 januari• KHN-galadiner en bekendmaking Meest Markante

Horecaondernemer op 13 januari

Inschrijven voor het KHN-Horecava programma kan ruim van tevoren. Houd uw e-mail en khn.nl in de gaten.

Nieuws iN Het Kort

Veiligheid centraal van 6 tot en met 12 oktoberMartin Morero ambassadeur Week van de Veiligheid

Van 6 tot en met 12 oktober vond de Week van de Veiligheid plaats. Een week lang organiseerden branche- en koepelorganisaties, gemeenten, politie en het Openbaar Ministerie verschillende activiteiten rond het thema veiligheid. Ook KHN deed mee: goede gastvrijheid gaat hand in hand met een veilige omgeving.

De Gooische zanger Martin Morero was dit jaar ambassadeur van de Week van de Veiligheid. Hij overhandigde Rocco Ladage van de gelijknamige keten de Wel-Zo-Veilig Awards voor veiligste horecaonder-

nemer van Nederland. Bekijk het filmpje op www.weekvandeveiligheid.nl KHN ondersteunde diverse activiteiten: overvaltrainingenin heel Nederland, veiligheidsscans bij fastservicebedrijven en een campagne over straatroof in en nabij horecagebieden. Aansluitend sprak minister Opstelten op 13 oktober met Utrechtse horecaondernemers over veiligheidsonderwer-pen en werd de vernieuwde Kwaliteitsmeter Veilig Uitgaan van het Centrum voor Criminaliteitspre-ventie en Veiligheid (CCV) gelanceerd.

Kijk voor praktische hulpmiddelen, zoals veiligheidskaarten, -scans, posters en overvaltrainingen op khn.nl/veiligehoreca

Verlenging Convenant BetalingsverkeerOver vier jaar meer pin dan contant

Pinnen is veiliger en efficiënter in het gebruik dan contant geld. Daarom werken brancheorganisaties - waaronder KHN - en banken samen om ervoor te zorgen dat er over vier jaar meer pinbetalingen plaatsvinden dan contante betalingen.

Volgens KHN is de samenwerking een belangrijke stimulans voor de efficiency en veiligheid van het betalingsverkeer voor de komende jaren: “Het is goed om te zien dat het pinnen ook in de horeca de laatste jaren echt een vlucht heeft genomen: het aantal pintransacties is gestegen tot 190 miljoen transacties per jaar, dat is 33 procent van de omzet in de horeca. Met name dankzij mobiele betaalterminals, betaalbaar dataverkeer en lage kosten voor betalingsverkeer”, aldus een tevreden KHN-directeur Lodewijk van der Grinten.De komende jaren worden nieuwe actieplannen opgezet voor een nog veiliger, efficiënter en gemakkelijker toonbankbetalingsverkeer.

Kijk voor meer details over de gemaakte afspraken op khn.nl

inschrijving geopend voor opleiding Nasi-Bami kok via de ‘Asian Food Academy’

Koks klaarstomen voor de Aziatische horeca

KHN is deze zomer met SVO gestart met de Asian Food Academy, vakopleidingen voor de Aziatische horeca. Hiermee wordt het mogelijk om koks te scholen voor de Aziatische keuken.

Met de Asian Food Academy wordt ingespeeld op het tekort aan Aziatische koks met de juiste kennis, ervaring en vaardigheden. Er is gestart met de training Nasi-Bami kok, gegeven door ervaren koks uit de Aziatische keuken en SVO-trainers. De unieke training is voor Nederlandse koks en aankomend koks die in korte tijd worden bijgeschoold tot kok voor eenvoudige Aziatische gerechten. Bij succes wordt de opleiding voortgezet op meerdere SVO-locaties en wordt het opleidingsaanbod uitgebreid tot het niveau van specialiteitenkok.

Kijk voor meer informatie en inschrijven op www.svo.nl/trainingen/Paginas/Training-Nasi-Bami-kok.aspx KHN-leden ontvangen 250 euro korting. Pas op voor aanbieders van niet-erkende diploma’s. Neem bij twijfel contact op met de afdeling Informatie & Advies (0348 489 411) of uw regiomanager.

Groningen:Bax Bier

Friesland:Friese Brouweri j ‘Us Heit’

Overi jssel:Stadsbrouweri j de PauwBerghoeve Brouweri j

Gelderland:OersoepWi jchense SchoneBrouweri j de Vli jtDe Veluwse Heidebrouweri jBrouweri j WageningenBrouweri j WittenburgBrouweri j Rodenburg

Noord-Brabant:Muifelbrouweri jSpeciaalbierbrouweri j Oi jenBrasserie BoursRebels BierBourgogne KruisSint Crispi jnRamses BierReuzenbierenDe 3 HorneMuseumbrouweri j de Roos

Noord-Holland:Brouweri j ‘t IJJopen bierTexelse Brouweri jGooische bierbrouweri jOedipus BrewingNaeckte BrouwersKlein DuimpjeBrouweri j ‘t UiltjeWispe

Zuid-Holland:De MolenKaapse BrouwersKompaanStadsbrouweri j de Pelgrim

Utrecht:Rooie DopRock City BeersDuits & LauretCeaux BrewVandeStreek bier

Zeeland:La FontaineBrouweri j EmelisseBrouweri j Halve Maan

Limburg:De Fontein

Onze brouwers van eigen bodem

Méér dan 100 bieren van Nederlandse micro brouwers.Bekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of versBekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of versBekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of vers247Bekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of vers247Bekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of vers .nl247.nl247Bekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of versBekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of versBekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of versBekijk het assortiment op delixl.nl/microbrouwers of vers

Ledenvoordeel



KortingenCZ (3886905) 7% op de basis zorgverzekering10% op de aanvullende zorgverzekering

Menzis (55233)7% op de basis zorgverzekering9% op de aanvullende zorgverzekering

Zilveren Kruis Achmea (207070214)7,5% op de basis zorgverzekering15% op de aanvullende zorgverzekering

Weet u hoeveel zorg kost?Doe de quiz op www.khnverzekeringen.nl/zorg

Weet u hoeveel zorg kost?Doe de quiz op www.khnverzekeringen.nl/zorg

47

KHN LEDENVOORDEEL

Voordeel op uw zorgverzekering!Tot 1 januari 2015 kunt u weer overstappen naar een andere zorgverzekeraar. Als lid van KHN kunnen u en uw gezinsleden via KHN Verzekeringen profi teren van korting op de zorgverzekeringen van Menzis, CZ en Zilveren Kruis Achmea. En dat scheelt: uw premie-voordeel kan oplopen tot honderden euro’s per jaar!

Online AdviestoolWij begrijpen dat het veel uitzoekwerk is om de juiste zorgverze-kering te kiezen. Daarom hebben wij een eenvoudige online ad-viestool op www.khnverzekeringen.nl/zorg. Door het beantwoorden van enkele vragen vertellen wij u welke zorgverzekering het beste bij u past en welke zorgverzekeraar u de scherpste premie kan bieden. De premies voor 2015 worden halverwege november bekend gemaakt.

Al verzekerd bij CZ, Menzis of Zilveren Kruis maar nog geen korting?Dan maakt u nog niet optimaal gebruik van uw lidmaatschap. Als u nog niet van korting profi teert, kunt u het collecti viteitnummer van CZ, Menzis of Zilveren Kruis (zie kader) en het polisnummer van uw huidige zorgverzekering mailen naar onze zorgspecialis-ten via [email protected]. Zij zorgen er dan voor dat uw verzekering hetzelfde blijft maar dat u minder betaalt!

Ook voor uw medewerkers Ook uw medewerkers kunnen gebruikmaken van dit KHN-leden-voordeel. Een mooie secundaire arbeidsvoorwaarde die u niets kost! Wij kunnen u (kosteloos) voorzien van online informatie over de zorgverzekering die u naar uw medewerkers kunt versturen of een leuke set kaarten om uit te delen aan uw medewerkers. Stuur hiervoor een mail naar [email protected].

Veelgestelde vragenHoe moet ik overstappen? Eigen risico, hoe werkt dat? Welke medische zorg valt niet onder het eigen risico? Het antwoord op deze en andere veelgestelde vragen over de zorgverzekering 2015 vindt u terug op onze website www.khnverzekeringen.nl/zorg.

Meer informatie010 – 288 49 [email protected]/zorg



Wijnbar Vino! Vino! is dinsdag 7 oktober de 1000e acceptant van de Nationale Horeca Cadeaukaart geworden. Jeroen Erens en zijn vriendin Myrthe Engelen openden in juni 2014 samen Vino! Vino! in hartje Maastricht. Tijdens hun bezoek aan de BBB in Maastricht zijn zij lid geworden van KHN én tegelijkertijd aangesloten als acceptant van de Nationale Horeca Cadeaukaart.

Jeroen: “Wij denken dat het goed is om aangesloten te zijn bij een brancheorganisatie die de belangen van de Nederlandse horeca behartigt. Daarnaast is het prettig dat wij voor onder-steuning en advies met onze vragen bij een professionele organisatie terecht kunnen. Vino! Vino! is een kleine intieme wijnbar. Wij vinden het be-langrijk om kwaliteit te kunnen bieden aan onze gasten. Bij Vino! Vino! zijn 160 wijnen verkrijgbaar vanuit de hele wereld, zowel uit bekende als de minder bekende wijnlanden. Wij willen onze gasten echt een stukje wijneducatie bieden: wij organiseren diverse proeverijen, wijnen spijsavonden en dagen die worden gevuld samen met een wijnleverancier en producenten.

Voor ons is het niet meer dan logisch om ons ook aan te slui-ten bij de inmiddels vele acceptanten van de Nationale Horeca Cadeaukaart in Nederland. Wij zien dit als een service naar onze gasten toe. Gasten kunnen bij ons betalen met diverse betaalmiddelen, waar dus vanaf nu ook de Nationale Horeca Cadeaukaart bij hoort.”

Meer weten over de Nationale Horeca Cadeaukaart?Kijk op horecacadeaukaart.nl/acceptant-worden

Wijnbar Vino! Vino! 1000e acceptant Nationale Horeca Cadeaukaart

'Gasten kunnen bij ons betalen met diverse betaalmiddelen, waar dus vanaf nu ook de Nationale Horeca Cadeaukaart bij hoort'

48



Uw voordelen van BonChef.nl op een rij:

- Zeer gebruiksvriendelijk, smartphone is voldoende - Opvallende widgets van BonChef.nl op uw website - Ontvang direct (meer) online reserveringen - Berichten naar wens via e-mail en SMS - Geïntegreerd beoordelingssysteem - Integratie met unieke online reserveringsagenda- Per maand betalen en opzegbaar!

- Berichten naar wens via e-mail en SMS - Geïntegreerd beoordelingssysteem - Integratie met unieke online reserveringsagenda- Per maand betalen en opzegbaar!

BonChef.nl is een product van Interword (interword.nl), aanbieder van ledenvoordeel van KHN. InterWord:eenvoudig uw website bijhouden met Microsoft Word. KHN leden betalen € 15,96 per maand voor InterWord inclusief webhosting en domeinregistratie. In combinatie met BonChef.nl nóg meer voordeel!

Max. € 0,50 per reservering

Al voor € 30 per maand

Hét complete en betaalbare

online reserveringssysteem

Kijk snel op BonChef.nl

Kijk snel op BonChef.nl

Krijg nu € 150 cadeau

en geniet direct van

alle voordelen!

Handig

voor de

feestdagen!

Goedkoop en gemakkelijk pinnen via CCVDe horeca is bezig met een inhaalslag als het om pinnen gaat. In 2013 hebben ruim 190 miljoen pin-transacties plaatsgevonden in de horeca. Dat is een stijging van 24 procent ten opzichte van het jaar daarvoor. Wilt u uw gasten ook de mogelijkheid geven om te pinnen en hier zelf zo weinig mogelijk omkijken naar hebben? Kies dan voor pinnen via CCV. U betaalt slechts 4,5 eurocent per transactie.

Het ‘KHN pinpakket’ en ‘KHN pinnen’Met het ‘KHN pinpakket’ kiest u voor een CCV betaalautomaat waarmee u uw gasten snel, eenvoudig en veilig laat betalen. Nieuw is dat CCV ook de transactieverwerking voor u kan verzor-gen, zodat u hier geen omkijken naar heeft. Als u een betaalau-tomaat heeft (of wilt), kunt u kiezen voor het ‘KHN Pinnen’ con-tract van CCV voor de verwerking van uw Maestro transacties. Hiervoor betaalt u een ongekend laag tarief van slechts 4,5 euro-cent per transactie -gemiddeld een cent lager dan bij de banken blijven de inkomsten naar uw huidige bankrekening gaan. Dit betekent één contract, één aanspreekpunt, minder kosten en een veilige en gecertificeerde verwerking van uw pintransacties.

Meer weten?Kijk voor alle voordelen en de tarieven op: www.khn.nl/ccv.

49

khn leDenVoorDeel



Laat KHN Telecom vrijblijvend berekenen hoeveel u kunt besparen op uw telefoonkosten. Mail uw internet- en/of vaste en mobiele telefoonnota [email protected] of bel 0348-495060 voor persoonlijk advies.

Kijk voor meer informatie op www.khntelecom.nl

Met een Ajax vetbrandblusser kunt u snel en doeltref-fend een olie-, vet- en frituurbrand blussen. Maak ge-bruik van de actie en bestel vóór 30 november een Ajax vetbrandblusser tegen een scherpe actieprijs.

Bij het werken met heet vet of olie in de keuken is altijd voorzichtigheid geboden. Vet kan al bij temperaturen vanaf de 320°C tot zelfontbran-ding komen en daardoor tot een onbeheersbare vetbrand uitbreiden.

Waarom een vetbrandblusser?De hierboven beschreven ‘vetbranden’ zijn, in het geval van grotere hoeveelheden brandend vet of bakolie (>5 liter), niet of nauwelijks te blussen met normale schuim-, koolzuursneeuw- of poederblussers. Ook het afdekken van de brand met een blusdeken is in deze gevallen vaak niet voldoende en kan gevaarlijk zijn voor de gebruiker. Door de hoge temperatuur van het vet of de olie is er na blussing vaak sprake van herontsteking.

De Ajax vetbrandblussers kunnen ook ingezet worden voor het blussen van vaste stoffen en vloeistoffen in en rondom de keuken. Ajax blus-sers zijn vorstbestendig tot -30˚C en geschikt voor het blussen van onder spanning staande apparatuur.

Ajax vetbrandblusser

Vetbranden snel en doeltre� end blussen

Bespaar minimaal 10% op uwbelkosten via KHN Telecom!

10%korting

50

Actieprijs (geldig tot 30 november 2014)Ajax vetbrandblusser:• Type: FS3-c (3 liter) reguliere prijs € 163,50 ledenprijs € 90 en• Type: FS6-c (6 liter) reguliere prijs € 276,- ledenprijs € 152 prijzen zijn exclusief btw

Debic dessertlijnDe basis voor elke creatie

Zet een extra Debic Dessert op uwmenukaart en krijg een Hoterygasbrander of ISI siphon cadeau!

Voor meer informatie ofaanmelden kijk op www.debic.com/nl

...u verdient het!zonder kleine lettertjes

Samenwerken

www.kolibrie.nl | 013 549 91 11offi cieel partner van Koninklijke Horeca Nederland

2014 04 horeca nederland magazine

Documents

Transcript of 2014 04 horeca nederland magazine