0. 0 0

0. 0 0-dre . S -s'%IF.1,- ,dAFRIKAmRoyat Dutch Airlines Ml-.

REDACTIONEELHoewel er nog heel wat problemen kunnen opdagen, lijkt de door lan Smithnagestreefde 'binnenlandse regeling' voor Zimbabwe de laatste maanden eenstapje dichterbij zijn gekomen. Een aantal zwarte leiders, die zelf devrijheidsstrijd al lang hebben opgegeven, hoopt dat een deel van de macht inZimbabwe aan hen toe zal vallen, door met uitsluiting van het Patriottisch Fronthet met Smith op een akkoordje te gooien. Doordat deze zwarte leiders nauwelijksmogelijkheden hebben om effectieve druk op Smith uit te oefenen, moeten zegenoegen nemen met een halve onafhankelijkheid.Wonderbaarlijk genoeg schijnt er in allerlei kringen, die over het algemeensympathiek staan tegenover het vrijheidsstreven van de Afrikaanse volkeren, eenzekere verwarring te bestaan over de betekenis van de nagestreefde 'binnenlandseregeling'. Voor hen komt er blijkbaar een einde aan de koloniale periode zodra ereen regering is waarin de meerderheid van de leden een zwarte huidskleur heeft,ook al verandert er verder nauwelijks iets aan de structuur van de kolonialesamenleving. Er zijn echter in Afika en elders voorbeelden genoeg van mensenmet een donkere huidskleur die bereid zijn om als camouflage te dienen voorde bezetting van de oude koloniale structuren onder een schijnonafhankelijkheid.De regering van Mozambique heeft in een verklaring uitgegeven op 23 februarieen 'binnenlandse regeling' voor Zimbabwe fel afgewezen. De hele regeling heeftuitsluitend tot doel om kolonialisme en racisme te redden, zegt de verklaring,want:- de essentiële structuren van het blanke ninderheidsregime worden in standgehouden,- een handjevol blanke kolonisten krijgt een vetorecht waardoor ze dedemocratisch tot uitdrukking gekomen wensen van de kiezers in de praktijkkunnen blokkeren,- het belangrijkste instrument van de racistischemachthebbers, namelijk het leger, blijft bestaan,- de bedoeling van de hele regeling is om de oorlogtegen het volk van Zimbabwe voort te zetten.Naar de mening van de regering van Mozambique is het slechts de bedoeling omeen aantal zwarte inwoners van Zimbabwe in de structuren van het regime op te

nemen. Het gaat erom de koloniale oorlog te verpakken als een burgeroorlog,waarbij de ware patriotten tot rebellen en indringers worden gemaakt.Het regime-Smith hoopt nog steeds tijd te winnen teneinde het conflict inZimbabwe te internationaliseren. Het gaat onverminderd door met zijnmoordaanvallen op de burgerbevolking, en zijn daden van agressie tegen debuurstaten. Door te streven naar een marionettenregime hopen de machthebbershun bestaan te rekken, aldus de verklaring van de regering van Mozambique. Alsde 'binnenlandse regeling' de steun zou krijgen vanmedeplichtigen in het buitenland, dan zal het enige gevolg zijn:- een onvermijdelijke verlenging van de oorlog, en- het gevaar dat het conflict wordt geinternationaliseerd, met alle daaruitvoorvloeiende ernstige gevaren voor de vrede en veiligheid in Afrika.De regering in Maputo zegt dat de oorlog in Rhodesië slechts beëindigd kanworden door te voldoen 'aan de fundamentele eis van de brede massa van het volkvan Zimbabwe: totale en volledige onafhankelijkheid van het land in zijnterritoriale integriteit, met een democratische regering benoemd door alle burgerszonder enigerlei discriminatie'.De regering van Mozambique besluit haar verklaring met de belofte haar steunaan de strijd van het volk van Zimbabwe voort te zullen zetten. Tevens hoopt deMozambikaanse regering dat de besprekingen tussen het Patriottisch Front en deEngelse regering spoedig zullen worden hervat, en tot overeenstemming zullenleiden.Het hoeft ons niet te verbazen dat de Engelse regereing- die in het verleden altijd een 'binnenlandse regeling' afwees - heel wat minderafwijzend reageert nu een dergelijke regeling tot de mogelijkheden lijkt te gaanbehoren. Men verkondigt nu zelfs dat een dergelijke regeling mogelijk een eindeaan het conflict in Zimbabwe zal kunnen maken, als het Patriottisch Front er zichmaar bij aansluit. Gevreesd moet worden, dat Engeland en Amerika maximaledruk op de frontlijnstaten en het Patriottisch Front zullen uitoefenen, om met'binnenlandse regeling' akkoord te gaan.We kunnen ervan overtuigd zijn dat de regering-Vorster in Zuid-Afrika dewesterse opstelling tegenover de 'binnenlandse regeling' in Zimbabwe metuitzonderlijke belangstelling volgt. Zuid-Afrika probeert immers zelf via een'binnenlandse regeling' in Namibië de SWAPO buiten de deur te houden. Ooktegenover deze regeling heeft het westen verklaard een dergelijke gang van zakenniet te zullen aanvaarden. Maar de aarzelende houding van sommige westerselanden tegenover de voorgestelde 'interne regeling' in Zimbabwe kan Vorsteralleen maar aanmoedigen zijn plannen door te zetten.De 'interne regeling' voor Zimbabwe maakt op geen enkele wijze een eind aan destrijd voor nationale onafhankelijkheid. Daarom moet onze steun blijven uitgaannaar het Patriottisch Front, en de vijf zogenaamde frontlijnstaten rond Zimbabwe,die alle het akkoord met Smith dat buiten hen om wordt afgesloten, afwijzen.2

Voorzitter fractie NVV/ NKV in OR van KLM: 'Desnoods niet meer op Zuid-Afrika vliegen'

Door Gerard van Dijk'De KLM moet stelling nemen tegen de apartheid, met alle consequenties van dien- desnoods de consequentie dat we niet meer op Zuid-Afrika mogen vliegen. Dooronze aanwezigheid in Zuid-Afrika zijn we inconsequent, want we scholen ookluchthavenpersoneel in derde-wereld-landen in Afrika. Stel je voor dat die landentegen KLM zeggen: 'lazer maar op'.'De KLM-werknemer die dit zegt vertegenwoordigt binnen het bedrijf eenaanzienlijke macht: A. Korringa (45), voorzitter van de fractie van deVervoersfederatie NVV/NKV in de KLM-ondernemingsraad. Deze fractie,vertegenwoordiger van 4000 KLM-werknemers, vormt een meerderheid in deOR.ondervragingDe KLM is een door een gewapende politiemacht bewaakt bolwerk waar, vanouds, een 'rechtse sfeer' hangt. Voor actieve vakbondsleden is het een moeilijkwerkterrein. Bijvoorbeeld: het simpele feit dat vorig jaar een tegen apartheidgericht FNV-pamflet via een vliegtuigruim in Zuid-Afrika belandde, leverdeKorringa een ondervraging door de KLM-bedrijfspolitie op. Acties, gericht ophet laden of lossen van vliegtuigen, zitten er niet in. Maar des te beter lukt dat inde ondernemingsraad. (OR). Korringa heeft geen hoge hoed op van de macht vande ondernemingsraad. Door middel van deze raad zijn hij en zijn fractiegenoten erwel in geslaagd punten te scoren in de strijd tegen de apartheid. Na devakbondsactieweek begin vorig jaar - die Korringa overigens als misluktbeschouwt - vroeg zijn fractie de directie-mee te delen hoe 'hun collega's bijKLM in Zuid-Afrika' werden behandeld. Ook werd gevraagd geen advertenties,waarin de 'stamverwantschap' met Zuid-Afrika wordt benadrukt, te gebruiken enniet meer te adverteren in bladen, die de apartheid ondersteunen.Aanvankelijk wilde de KLM-directie helemaal niet ingaan op deze vragen. Deondernemingsraad had zich naar haar mening niet te bemoeien met werknemersvan andere KLM-vestigingen. "De directie wilde niet dat dit soort zaken in de ORwerd besproken. Ze zou wel schriftelijk reageren. Het NVV pikte dit niet: er gingeen brief naar presidentcommissaris De Pous", vertelt Korringa.AK11E VERVOESFEDER1TIE IN OR VRIIHTBAIRZUDUit 'Onderweg', het blad van de Vervoersfederatie NVV-NKVDie brief kwam KLM-directeur ir. L. van Ameyden op een berisping van De Pouste staan.President-directeur S. Orlandi had inmiddels schriftelijk laten weten dat er in hetZuidafrikaanse filiaal op geen enkele wijze wordt gediscrimineerd. Hij zei ook datde KLM niet van plan is druk uit te oefenen op de Zuidafrikaanseluchtvaartmaatschappij SAL om de discriminatie van zwarte werknemers in hetbedrijf af te schaffen.Een paar weken geleden heeft directeur Van Ameyden een wat nauwkeurigernotitie aan de OR-leden doen toekomen. Tevens deed het hoofd van de afdelingarbeidsvoorwaarden van KLM verslag van zijn onderzoek naar dearbeidsvoorwaarden voor zwarte werknemers. Te zelfder tijd bracht KLM-manager Konings uit Johannesburg een bezoek aan het hoofdkwartier op

Schiphol. De notitie meldt dat de lonen van de niet blanken per 1 januari 'somsaanzienlijk' zijn ver-hoogd, zodat de KLM nu voldoet aan de EEG-gedragscode, die als norm stelt dathet inkomen minstens 50 procent boven het minimumloon moet liggen. Volgensde KLM lagen de plannen voor deze verhoging al klaar."Dat zegt een directie altijd", zegt Korringa hierop. "Wij zijn ervan overtuigd datdie verhoging het gevolg is van onze vragen". Hij probeerde aan dit goede nieuwsbekendheid te geven in 'Sonja's goed nieuws show', maar Sonja vond het nieuwsniet goed genoeg.VakbondVerder bleek uit de notitie dat de KLM voor niet-blanken de socialeverzekeringspremie betaalt, alle medische kosten voor de werknemer en zijngezin vergoed en de reiskosten naar de 'townships' terugbetaalt. Alleen aan dewettelijk verplichte discriminatie in bussen, op het vlieg-ULLN 1DISKRIMINATIE ý^1 I(I m Jd

veld (aparte kantines, toiletten) weet de KLM niet te ontkomen. Volgens deKLM-notitie zijn de KLM-werknemers geen lid van een vakbond, omdat er geenvakbond in de transportsector is. Vervolgens staat er: "Voorshands hadden zij ergeen behoefte aan -. Bezwaren tegen aansluiting bij een vakbond heeft de KLM-directie niet.Korringa reageert: "Wij kunnen ons goed voorstellen dat zwarten geen lid willenzijn van een vakbond. Goede vakbonden worden daar immers niet erkend".Ook op andere terreinen zit er wat beweging in het KLM-beleid: de genoemdeadvertentiecampagne is stopgezet en delijst van zwarte stewardessen, die niet op Johannesburg mochten vliegen, isdefinitief afgeschaft. Verder heeft de ZuidAfrika discussie met zich meegebrachtdat informatie uit de ondernemingsraad rechtstreeks naar de niet-bedrijfsgebondenpers gaat. De KLM-agent, die tijdens OR-vergaderingen ongewenstenieuwsgierigen op afstand moet houden, kan dááraan gelukkig niets doen. Defractie van de vervoersfederatie heeft deze belangrijke taak zelf op zichgenomen. De public relation-afdeling van KLM weigert aan dit blad eenexemplaar van het personeelsblad 'De Wolkenridder', waarin een verslag van deOR-vergadering verschijnt, toe te sturen terwijl een aantal dagbladen het bladwèl ont-SHOP STEWARDS IN ACTIEEngelse arbeiders boycottenZuid-AfrikaDe belangrijkste vertegenwoordiger van de arbeiders bij het Britseautomobielbedrijf Rover British Leyland Cars in Solihull, Bob Ashworth, zettetijdens het BOA-congres, dat in februari in België werd gehouden, uiteen welkeacties de arbeiders in deze fabriek willen ondernemen tegen apartheid.Hij sprak namens de 'shop stewards' in het bedrijf. Zij zijn de direct door dearbeiders gekozen vakbondsvertegenwoordigers in de verschillendefabrieksafdelingen. De shop stewards kunnen in hoge mate zelfstandig optreden.

De fabrieksafdeling waar Ashworth werkt diende een resolutie in bij hetvakbondscomité van British Leyland, waarin de shop stewards van het helebedrijf zitten. Door het aannemen van deze resolutie werd besloten alle goederendie tijdens de actieweek van 13 tot 21 maart naar Zuid-Afrika worden verzonden(voertuigen, assemblagepakketten, onderdelen) tegen te houden om zodoende opeen concrete manier solidariteit te tonen.Tevens werd besloten in het bedrijf een informatiefolder uit te brengen en waarmogelijk de arbeiders toe tespteken. Het vakbondscomité besloot ook contact teleggen met andere organisaties, die de apartheid bestrijden, teneinde een zo grootmogelijke eenheid van actie te verkrijgen.Uit deze gang van zaken wordt duidelijk dat et initiatief hier ligt bij de arbeidersin de fabrieksafdelingen. In een tweede resolutie werd uitgesproken dat er eeninternationale vakbondsgroep wordt gevormd binnen British Leyland, die contactlegt met vakbondsvertegenwoordigers in alle andere Ley-land-vestigingen, en uiteraard met name die in Zuid-Afrika.Ashworth verduidelijkte de verhouding tussen de Britse en Zuidafrikaanse Ley-vangen.Een belangrijk winstpunt tenslotte voor de NVV/NKV-fractie is dat de discussieover de betrekkingen die KLM met ZuidAfrika onderhoudt onderwerp vanbespreking zullen zijn in een binnenkort te houden OR-vergadering. Ook decategorale bonden, zoals de Vereniging van Verkeersvliegers en de Verenigingvan Cabinepersoneel, bereiden zich nu serieus op deze discussie voor. Hierdoorwordt de kans vergroot dat Nederlandse KLM-werknemers iets tot stand brengenvoor hun zwarte collega's in Zuid-Afrika, al dan niet werkend bij KLM. Korringa:"Het is tenslotte beter dat wij hier onze mond open doen, dan dat zij het dáárdoen".landbedrijven als volgt: 'Terwijl de directie van British Leyland probeert om inEngeland zelf het aantal werknemers drastisch terug te schroeven, heeft zetegelijk plannen om de activiteiten in Zuid-Afrika uit te breiden. De reden voor deexpansie in Zuid-Afrika is doodeenvoudig: winst. Dankzij de zwakte van devakbondsorganisatie en dankzij de apartheidspolitiek in Zuid-Afrika kan BritishLeyland in Zuid-Afrika daar vijf maal zoveel winst maken als in Engeland. Juisthierom is het zo belangrijk de strijd om fundamentele vakbondsrechten in Zuid-Afrika te steunen: niet alleen om de werkende klasse te helpen zich te bevrijdenvan de fascistoide onderdrukking van het regime van Vorster, maar ook om tevoorkomen dat British Leyland en andere multinationals de werkgelegenheid ende vakorganisaties van Engelse arbeiders bedreigen door in Zuid-Afrika misbruikte maken van de apartheid en de lage lonen. In de fabrieken van British Leylandin Zuid-Afrika ontvangen zwarte arbeiders minder dan éénderde van het loon vanblanke arbeiders, ook al doen ze soms hetzelfde werk als de blanken.'Deze Landrovers, gemaakt door British Leyland, worden in Zuid-Afi ka ingezetbij de onderdrukking van de bevolking.

ýt tenslotte voor dat de discussie KLM met Zuidwerp van besprei binnenkort teOok de categoVereniging van Vereniging van en zich nu sevoor. Hierdoor dat

Nederlandse t stand brengen in Zuid-Afrika, KLM. Korringa: lat wij hier onze datzij het dáárBritish Leyland 1 zelf het aantal ug te schroeven, om de activiteite breiden. De nZuid-Afrika is )ankzij de zwaktisatie en dankzij Zuid-Afrika kan-Afrika daar vijf als in Engeland. langrijk de strijd bondsrechten in niet alleen omelpen zich te beLe onderdrukking :er, maar ook om tish Leyland en dewerkgelegen.ties van Engelse r in Zuid-Afrika de apartheid en eken van Britishontvangen zwarte énderde van het rs, ook al doen ze de blanken.'rika ingezet bij deAshworth pleit sterk voor daadwerkelijke steun. 'Een half ons actie is evenveelwaard als duizend kilo theorie.' Maar de actie moet wel uitgaan van de arbeiderszelf. 'Er kan geen boycot bestaan zonder dat we de arbeiders, die uiteindelijk degoederen voor Zuid-Afrika vervaardigen en verzenden, overtuigen. Daarom isdirect contact met die arbeiders, door middel van pamfletten, informatiebulletinsen bijeenkomsten, van groot belang.''Ook is van belang dat arbeiders, die een actie gaan voeren, weten dat ook anderearbeiders bij andere fabrieken en in andere landen ook actie voeren en weten hoede steunacties vanuit diverse vakbonden, fabrieken, politieke en andereorganisaties verlopen. Dit is voor arbei-ders altijd een enorme stimulans. Zij zullen ook willen weten welk belang zij alsarbeiders hebben bij solidariteitsacties. De nadruk moet worden gelegd op degemeenschappelijke belangen van arbeiders. Arbeiders in welk land ook hebbenmeer met elkaar gemeen dan zij in eigen land met hun eigen werkgever gemeenhebben. De bedreiging van àlle arbeiders, die wordt uitgeoefend door deuitbuiting van een deel van de arbeidersklasse, moet toegelicht worden.'Het vakbondscomité van Leyland zal proberen, zo zei Ashworth, in dekomende actie gezamenlijk op te trekken met de vakbondscomités van Ford,Chrysler, General Motors en andere autofabrieken.ABASEBENZI: NIEUWSBRIEF OVER ARBEIDERSSTRIJDABASEBENZI is een nieuwe publicatie van de Boycot Outspan Aktie (BOA).ABASEBENZI betekent 'de arbeiders' in de taal van miljoenen zwarte Zuid-Afrikanen.Hiermee wil de BOA de aandacht vestigen op de rol van de arbei'i dersbewegingin Zuid Afrika, enhet belang van steun door deEuropese vakbeweging.ABASEBENZI is in de eerste plaats gericht op de Nederlandse vakbeweging.De zwarte vakbeweging in Zuid-Afrika wordt reeds door de FNV en andereEuropese vakcentrales op verschillende manieren gesteund. Belangrijk is echterom de solidariteit ook aan de basis te versterken. Hiervoor is het nodig datinformatie over de zaken, die aan de arbeiderssolidariteit ten grondslag liggen,voor vakbondsleden beschikbaar moet komen.Op dit moment is er een ernstig tekort aan dergelijke informatie. De bestaandebladen in het Nederlands zijn meer algemeen van aard. Bladen die wel veelinformatie verschaffen over de Zuidafrikaanse arbeidersbeweging zijn meestalin het Engels en zeer specialistisch.

ABASEBENZI wil dit tekort aanvullen.Het wil een overzicht geven van de ontwikkeling van de arbeidersstrijd inZuidAfrika, alsook van het optreden van het Nederlandse bedrijfsleven inZuidAfrika. Het doel is om de belangen die de mensen in loondienst in Nederlanden Zuid-Afrika in gemeen hebben, toe te lichten. In het kort: ABASEBENZI wilde werkelijke basis voor solidariteit in een duidelijker daglicht stellen.De nieuwe uitgave verschijnt i- n een bescheiden formaat - minimaal zes keer perjaar. Een jaarabonnement gaat minimaal f5,- kosten, maar uiteraard zijn extrabijdragen welkom. Het is de bedoeling dat ABASEBENZI vooral door mond-op-mond-reclame zijn weg vindt in de bedrijven.Het blad zal dit jaar - door de Verenigde Naties uitgeroepen tot het jaar tegenapartheid - een duidelijke functie hebben in de vakbondsacties, waartoe hetInternationaal Verbond van Vrije Vakverenigingen heeft opgeroepen. Ook deFNV geeft gehoor aan deze oproep. De week van 13 tot en met 21 maart isvastgesteld als internationale actieweek.Het contactadres van ABASEBENZI is: BOA, Pasteurstraat 26, Leiden, tel.071142124. Abonneren is mogelijk door storting van minimiaal f5,- op giro2648800 ten name van BOA, Leiden, onder vermelding van ABASEBENZI.1AKTIEPUNTENVANFNVDe kaderleden van bij de Federatie Nederlandse Vakbeweging aangeslotenbonden in bedrijven, die zijn verbonden met bedrijven in Zuid-Afrika, hebbentijdens een vergadering op 11 februari besloten de volgende actiemogelijkheden tebenutten:1. Regionale bijeenkomsten, waarop zoveel mogelijk vakbondsleden aanwezigzijn. De kaderleden zullen de leden in de bedrijven oproepen hieraan deel tenemen door het verspreiden van pamfletten, waarin ook informatie wordtgegeven over de arbeidsomstandigheden van zwarte arbeiders in Zuid-Afrika.2. Het uitgeven van een informatiestencil in het bedrijf over dearbeidsvoorwaarden van de collega's in Zuidafrikaanse dochter- ofzusterbedrijven. Informatie over die bedrijven kan mogelijk worden verkregendoor vragen aan de directie. Vanuit de FNV wordt hierbij hulp geboden.3. Het stellen van vragen door ondernemingsraadsleden aan de directie over dearbeidsomstandigheden in gelieerde bedrijven in Zuid-Afrika. Trachten deondernemingsraad na discussie tot een advies of stellingname te laten komen.4. Discussie die leidt tot stellingname voeren in bedrijfskadergroepen.5. Het verzenden van solidariteitsbetuigingen door de bedrijfskadergroep of/en deondernemingsraad aan collega's in Zuidafrikaanse dochterondernemingen.Afschriften zo goed mogelijk verspreiden. Inhoud bekend maken via pers enzwarte vakbeweging.6. Geld inzamelen ter ondersteuning van het werk van de zwarte vakbeweging.Het FNV heeft tot nu toe één informatie bulletin uitgegeven en zal er in dezemaand en in april nog twee uitbrengen. In maart zullen bovendien folders enpamfletten beschikbaar zijn.

1

Ambassadeur Angola:'Wij vragen ook nietwat die Amerikaansetroepen inDuitsland doen'Op dinsdag 21 februari heeft de eerste ambassadeur van de Volsrepubliek Angolain Nederland zijn geloofsbrieven aan de koningin aangeboden. Het is Luis deAlmeida, voorheen hoofd van de regeringsvoorlichting in Angola, die Brussel totstandplaats krijgt. Twee dagen later gaf hij zijn eerste persbijeenkomst in hetHaagse Nieuwspoort.'Wij zijn verheugd hier in Nederland te zijn, omdat we tijdens onzevrijheidsoorlog tot de conclusie zijn gekomen, dat Nederland en deSkandinavische landen min of meer het geweten van het westen vormen. Bijnaalle westerse landen stonden toen aan de kant van Portugal; alleen Nederland,Zweden, Noorwegen en Denemarken stonden aan de andere kant. Zij brachten inde NATO naar voren dat de Portugese koloniën recht hadden oponafhankelijkheid. In Nederland was de sympathie voor onze zaak grotendeels tedanken aan het werk van het Angola Comité. Wij willen mede namens depresident van Angola hier eer bewijzen aan dit Comité.' 'Ik wil u enkele cijfersgeven om te laten zien wat wij in twee jaar dat we onafhankelijk zijn hebbenbereikt. Op het gebied van de gezondheidszorg waren er tijdens de kolonialeoverheersing 700 artsen in Angola. Tachtig procent van hen bevond zich in desteden, terwijl 85 procent van de Angolese bevolking op het land woonde en duspraktisch geen medische hulp ontving. Van de 500.000 tot 600.000 PortugezeninAngola zijn er nu naar schatting nog 30.000 over. Van de 700 artsen van voorde onafhankelijkheid zijn er 68 in Angola gebleven. U kunt zich voorstellen watdat betekent. Maar tijdens twee jaar onafhankelijkheid hebben we bereikt wat dePortugezen niet konden. We hebben 6.000 paramedische kaders opgeleid, op 16centra voor medische vorming: vroedvrouwen, verplegers, eerste helpers enmedische assistenten. Zo zijn we erin geslaagd de kindersterfte terug te brengen.Wij hebben dit echter alleen kunnen bereiken dankzij de hulp van onze Cubaansevrienden. En de Cubanen zullen blijven totdat wij het probleem van de medischezorg hebben opgelost.''Wat betreft de industrie waren er in de koloniale tijd 30.000 Portugese technischekaders. Daarvan zijn er 200 overgebleven. U kunt zich voorstellen dat dit eenenorme ontwrichting betekende. Toch proberen we de fabrieken draaiende tehouden. Nu, twee jaar na de onafhankelijkheid, is er duidelijk vooruitgang tebespeuren in onze industriële produktie.In het onderwijs werkten vroeger 12.000 Portugese onder-wijzers, nu zijn er nog 110. Toch gaan er nu bijna drie maal zoveel kinderen naarschool als in de koloniale periode. Toen gingen er 450.000 kinderen naar school,nu ruim 1.200.000. Dit is nog maar 60 procent van de kinderen in de leerplichtigeleeftijd. Maar we hebben onvoldoende scholen, veel te weinig onderwijzers, en inde hoger gelegen gebieden kunnen de kinderen vaak niet naar school omdat ze

geen kleding hebben om hen tegen de kou te beschermen. Maar toch hebben wehet onderwijs gratis gemaakt en verplicht gemaakt. Sinds de onafhankelijkheidhebben 200.000 volwassenen leren lezen en schrijven. We hopen in 1985 eeneind te hebben gemaakt aan het analfabetisme. Het hele volk is hiervoorgemobiliseerd.''Dan het voedselprobleem. We zijn een onderontwikkeld land, met eengemiddelde levensduur van 35 jaar, en met enorm veel ondervoeding. Zo aten wetijdens de koloniale periode 15 kilo vis per jaar. Die vis ging voornamelijk naar dePortugezen in de steden langs de kust. Op het ogenblik is het gebruik aan vis 47kilo per persoon. Dankzij grote investeringen in de visserij, in het transport, in debouw van koelhuizen, willen we ervoor zorgen dat ons, volk voldoende te etenheeft. Hierbij speelt ook Nederland een rol. Wij ontvangen uw DAF-vrachtwagens, we onderhandelen over de aankoop van vissersschepen enbespreken de oprichting van een koelindustrie.''En dan het transport. Gedurende de koloniale tijd waren er in Angola tussen de28.000 en 30.000 vrachtauto's. Toen de Portugezen wegtrokken, toen Zake enZuid-Afrika ons land waren binnen gevallen, waren er nog 6.000 over, en daarvanfunctioneerden er maar 2.000. We moeten het hele vrachtwagenpark weeropbouwen. De afstanden in ons land zijn enorm. Tussen juli '76 en juli '77, in eenjaar, hebben we 12.000 vrachtwagens aangekocht, voornamelijk in Zweden,Brazilië, Nederland en Oost-Duitsland. In de toekomst moeten we er nog 20.000kopen. Alle steden in ons land worden nu door busdiensten aangedaan, terwijl wevoor het transport tussen de kleinere plaatsen kleine Braziliaanse Mercedús-bussen gebruiken. In het streefjaar 1985 willen we de transportmoeilijkhedenopgelost hebben.'II

'En dan de toekomst. In 1980 willen we proberen hetzelfde produktieniveau tebereiken als in 1973, het laatste jaar dat het koloniale bestuur nog functioneerde.In 1980 willen we een eind gemaakt hebben aan de invoer van voedsel in Angola.Tijdens de periode 1980-1985 zullen onze investeringen vooral gericht zijn oponderwijs en kadervorming, en op transport. Juist vandaag zal op Schiphol eenFokkervliegtuig aan onze nationale luchtvaartmaartschapij worden overgedragen.We onderhandelen ook met Nederland over de aankoop van zeeschepen om deverbindingen over zee met ons land te verbeteren. We kopen in Nederland veelprodukten, en we ondervinden grote moeilijkheden met het transport.Daarnaast zal voorrang worden gegeven aan de onrwikeling van onze mineralerijkdommen. Bij ons werken deAmerikaanse oliemaatschappijen Gulf en Texaco, en de Belgische Petrofina.Andere maatschappijen hebben ook belangstelling om meer oliebronnen tezoeken. We willen ook proberen de ijzermijnen in ons land te heropenen. Ookherstel van de verbindingswegen heeft grote prioriteit. Tijdens de invasie vanZuid-Aftika en Zaire zijn 130 bruggen en veel wegen vernietigd. In 1977 zijnveertig bruggen herbouwd, en we hopen in 1980 alle bruggen te hebben hersteld.Om het probleem van de woningnood op te heffen willen we huizenblokken vanvijf verdiepingen opzetten. Als

Kerk verliest koloniale voorrechtenDe conservatieve vleugel in de rooms-katholieke kerk is een aanval begonnen opde Volksrepubliek Angola. Voornaamste oorzaak van de moeilijkheden is datdeze conservatieven, die altijd hebben gecollaboreerd met het Portugesekolonialisme en fascisme, geen afstand willen doen van de voorrechten die zij inAngola genoten onder het Concordaat dat Rome met Salazar had afgesloten.Uiteraard acht de Angolese regering zich op geen enkele wijze gebonden aan ditmonsterverbond tussen kerk en kolonialisme.De moeilijkheden in Angola hebben hun weerslag in onze streken, waar eenMederlandse pater De Kinderen (Congregatie van de Heilige Geest) van de zeerbehoudende Westduitse organisatie Missio na een bezoek van drie weken demeest brutale leugens over Angola rondstrooit, ondermeer in De Telegraaf. Hetzouden nota bene Cubanen zijn die de machines uit de fabrieken in Angolahebben weggesleept, zegt De Kinderen, terwijl iedereen weet dat de vertrekkendePortugese kolonisten de fabrieken hebben geplunderd, en Cuba juist duizendenontwikkelingswerkers naar Angola heeft gestuurd om de economie van het landdraaiende te houden. De Angolese kinderen die op Cuba een middelbareschoolopleiding volgen, zijn volgens de pater 'weggeroofd' om een 'heropvoeding'te krijgen. Een verwijt aan de regering van Angola is ook, dat het onderwijs vande missie is 'afgenomen'. Onder het Concordaat was alle onderwijs aanAfrikaanse kinderen op het platteland aan de missie toevertrouwd, waardoor allekinderen die onderwijs wilden volgen zich aan de indoctrinaties van de Portugesekatholieke kerk moesten onderwerpen. De Angolese regering heeft aan dezemisstand een eind gemaakt. Na de bevrijding van Angola heeft de regering van deMPLA zich zeer verzoenend tegenover de r.k. kerk opgesteld, hoewel ook dehuidige merendeels zwarte bisschoppen en het grootste deel van de priesters metde onderdrukker hebben gecollaboreerd, en zij daarna over het algemeen UNITAsteunden. Aanvankelijk liet men de r.k. kerk zelfs een aantal van de bespottelijkevoorrechten uit de tijd van de collaboratie met het kolonialisme behouden. Zobleef de katholieke kerk in Angola over een radiozender beschikken, RádioEcclésie, die 24 uur per etmaal uitzendt en die aanzienlijk krachtiger is en verderreikt dan de radiozender van de Angolese regering. Via deze zender begon deconservatieve kerkleiding de MPLA te bestrijden. Tegenover de leus van deMPLA 'A Victoria e Certa' (de overwinning is zeker) kwam Rádio Ecclésia metde leus 'De overwinning is zeker met Jesus Christus'. Verschillende malen heeftde Angolese regering in een gesprek aartsbisschop Muaca (die onder het kolonialebewind geestelijk adviseur was van de Portugese organisatie 'MocidadePortuguesa', een soort Hitler-jugend) proberen te overtuigen om een einde temaken aan deze vijandige propaganda, maar alles was tevergeefs. Toen RádioEcclésia in mei 1977 steun verleende aan de opstand van NitoAlves werden de uitzendingen op last van de Angolese regering gestaakt.Op het Eerste Congres van de MPLA in december 1977 werd nogmaals de totalescheiding tussen kerk en staat benadrukt, waarbij in overeenstemming met artikel7 uit de grondwet er een absolute vrijheid van geloof bestaat, en waarbij de staatde godsdiensten en de kerkelijke gebouwen en plaatsen respecteert. Tevens werdbepaald dat voortzetting van de uitzendingen van Rádio Ecclésia discriminatie

ýan de andere godsdiensten in Angola betekent, terwijl de andere kerken zoals deprotestantse kerk wel steun hebben gegeven aan de vrijheidsstrijd van hetAngolese volk.Eind december 1977 sloegen de behoudende r.k. kerkvorsten terug. Ze richttenhun aanval niet alleen op de Angolese regering, maar ook op de priesters inAngola die wel aan de zijde van het Angolese volk staan. Slachtoffer van dekerkelijke terreur werden met name een groep Baskische priesters (de paters vanBurgos), die sinds 1958 in de provincie Malanje werken. Al gedurende de anti-koloniale oorlog kozen deze priesters voor de vrijheidsstrijd van het Angolesevolk.Op een bijeenkomst in de stad Lubango in december 1977 besloten de Angolesebisschoppen deze priesters van Burgos het recht te ontnemen de mis te lezen enhen uit Angola te zetten. Waarschijnlijk was het de bisschoppen ontgaan dat zijniet meer - zoals tijdens hun collaboratie met hetkolonialisme - konden bepalen wie er wel en wie er niet in Angola mag zijn. DeAngolese regering legde het. uitzettingsbevel van de bisschoppen terzijde. Opdezelfde bijeenkomst van Lubango werd door debisschoppen een verklaring opgesteld, die neerkomt op een openlijkeoorlogsverklaring aan de Angolese regering. Deze verklaring moest op 8 januari1978 in alle Angolese kerken tijdens de mis worden voorgelezen. De kerk, dieeeuwenlang zweeg over en meewerkte aan allerlei vormen van onderdrukking,meende nu ineens te moeten protesteren tegen allerlei vermeende wantoestanden.Op 26 januari tenslotte besloot de Angolese regering definitief een einde te makenaan de voorrechten die de r.k. kerk in Angola ontleende aan het concordaat tussenhet Vaticaan en Salazar: Rádio Ecclésia werd door de Angolese staatovergenomen.Vanuit behoudende katholieke kring zal ook in Nederland getracht wordenAngola in een kwaad daglicht te plaatsen. In de zomer van 1977 voerde dekatholieke organisatie Caritas in Nederland al actie ten behoeve van de(voormalige) 'Portugese kolonie Cabinda', die door 'Angolese troepen was bezet'.Van de 70.000 inwoners van Cabinda zouden er 50.000 naar het buurland Zairezijn gevlucht. Gelukkig moet een groot deel van de Nederlandse katholieken nietsmeer hebben van dergelijke leugenachtige campagnes uit uiterst conservatievekatholieke hoek.

alles goed gaat moeten in 1985 de krottenwijken rond Luanda zijn verdwenen.We zullen met geprefabriceerd materiaal werken.''De belangrijkste reden waarom we misschien ambassades hebben geopend betrefthet probleem van de informatie. Onlangs stond in de Telegraaf een lang artikelvan pater Godfried de Kinderen. Ook in andere kranten in België en West-Duitsland wordt negatieve informatie over Angola verspreid. Het kan niet langerzo zijn als in de koloniale tijd, toen de katholieke kerk bijzondere voorrechtengenoot. Het was de officiële staatskerk, en met uitzondering van enkeleAfrikaanse priesters ondersteunde de kerk en ondersteunden de priesters hetPortugese kolonialisme. Ze hadden alle mogelijkheden tot hun beschikking, eeneigen radio, een eigen krant, iets wat de protestanten niet hadden. Maar juist veel

protestanten hebben hun leven geofferd voor de onafhankelijkheid van ons land.En ook nu nog stelt de protestantse kerk zich duidelijker op dan de katholieke. Ineen staat als Angola, waar staat en kerk gescheiden zijn, kan het onderwijs nietaan de kerk worden over gelaten, maar het is een taak van de staat. 'We kunnen devoorrechten van de katholieke kerk niet laten bestaan, en de protestanten achterstellen. Zo hebben we aan de katholieken hun radiostation moeten ontnemen. Ditheeft een felle reactie van de katholieke kerk opgeroepen. Nooit heeft dekatholieke kerk tijdens de koloniale periode kritiek uitgeoefend op het Portugesekolonialisme, nee, de kerk stelde zich op tegen de aspiraties van ons volk oponafhankelijkheid, samen met de Portugese onderdrukker. De huidige campagnetegen ons is het gevolg van het feit dat wij hen de koloniale voorrechten hebbenontnomen. Deze campagne van de Angolese kerk vindt zijn ambassadeur in paterDe Kinderen.''En dan de oorlog in ons land. Er is geen oorlog. Maar ons land grenst in hetzuiden aan Namibië, en daar vinden vaakhevige gevechten plaats tussen ons leger en dat van ZuidAfrika. Wij ondersteunende SWAPO, wat ook deconsequenties van deze steun zullen zijn. Wij weten maar al te goed watkolonialisme en racisme betekenen. Nadat we UNITA tijdens de oorlog uit onsland hebben gegooid, worden door Zuid-Afrika troepen van UNITA in Namibiëbewapend en opgeleid, en deze eenheden doen invallen in ons land. ZolangNamibië niet onafhankelijk is zal dit soort infiltraties doorgaan. We zijn bezig omeen machtig leger op, te bouwen. We zijn nog niet sterk genoeg om hetZuidafrikaanse leger te weerstaan. We zijn er in Angola van overtuigd dat er rondZuid-Afrika een zeer ernstige situatie zal ontstaan. We hebben kennis gemaaktmet een Zuidafrikaanse invasie en bezetting. We moeten ons voorbereiden op eennieuwe invasie. We zullen de Zuidafrikanen terug moeten slaan, en de oorlog naarZuid-Afrika terug moeten brengen. Ze zullen ons opnieuw aanvallen, omdat westeun geven aan de SWAPO en het ANC van Zuid-Afrika. Als de guerrilla-strijdin Zuid-Afrika zal uitbreken zullen wij de schuld krijgen. Daar bereiden we onsop voor.Onze Cubaanse vrienden helpen ons leger uitbouwen, helpen ons bij het bedienenvan de meer gekompliceerde wapens. Angola zal Zuid-Afrika helpen zich tebevrijden. De Cubanen zullen blijven zolang wij dat nodig vinden om ons legerop te leiden.In de westerse pers wordt veel lawaai gemaakt over de Cubaanse troepen inAngola. Er bevinden zich in WestDuitsland 250.000 Amerikaanse soldaten. Wijhebben nooit aan de Westduitsers gevraagd wat die Amerikanen daar moetendoen. Dat is niet onze zaak. En we eisen voor onszelf een zelfde behandeling op.We willen op hetzelfde niveau erkend worden. Een land dat eenmaal isgekoloniseerd wil nooit meer gekoloniseerd worden. Zoals onze president zegt,we zullen niet meer afhankelijk worden van wie dan ook.'Zuidafrikaanse bases in Namibië langs de grens met Angola (kaarte ,SWAPO)Angola verbiedt gebruik centrale in NamibiëEen reusachtige hydro-elektrische centrale die door Zuid-Afrika in Namibiëvlakbij de grens met Angola werd gebouwd, zal niet gebruikt kunnen worden

totdat Namibië door de SWAPO bevrijd is. Dit is door de regerin% van Angolabesloten. 'In de koloniale tijd hebben de regeringen van Zuid-Afrika en Portugaleen verdrag gesloten over het gebruik van het water van de Cunene, de grensriviertussen Angola en Namibië. Een deel van het water zou worden benut voor deopwekking van elektriciteit. De elektrische centrale, ter waarde van ongeveer f400miljoen zou door Zuid-Afrika worden gebouwd aan de Namibischekant van de grens. De bedoeling was dat deze centrale een van de hoekstenen zouvormen bij de verdere ontwikkeling van de mijnbouw in Namibië, een land datverder arm aan water is. In februari had het eerste deel van de centrale in bedrijfkunnen komen, terwijl de tweede en derde generator in juli van dit jaarbedrijfsklaar zullen zijn. Maar de plaats boven de watervallen, waar het water uitde rivier afgenomen zou worden, ligt op Angolees grondgebied. De Angoleseregering heeft verklaard geen enkel verdrag over de grensrivier te hebbenafgesloten, en dus geen water te zullen leveren.'Beslissingen over het project in de rivier Cunene zullen worden genomen tegende achtergrond van onze internationalistische plicht tegenover het Namibischevolk onder leiding van de SWAPO. De regering van Angola zal te zijner tijdonderhandelingen over het Cuneneproject voeren met de wettigevertegenwoordigers van een vrij, onafhankelijk en souverein Namibië.'Hoewel een groot deel van het grensgebied tussen Angola en Namibië regelmatigte lijden heeft onder Zuidafrikaanse agressie, is het in het gebied van het Cunene-project over het algemeen rustig geweest.IIa- m w', ~ov~s _O 0---- -----------. ... . ...

statie van de SWAPO in Namibië. Voor dit?nenlandse werk vraagt de SWAPO steun.STEUN SWAPO IN BESLISSENDJAARDeze maandregionalebijeenkomstenHet aanstaande voorjaar zal er in Nederland weer actie worden gevoerd voor deSWAPO, de bevrijdingsbeweging van Namibië. Hiertoe is besloten door de ActieNamibië, waarin de Werkgroep Kairos, het Komitee Zuidelijk Afrika, deLandelijke Vereniging van Wereldwinkels, de Hervormde, Gereformeerde en deLutherse Jeugdraden samenwerken. Ook de NOVIB heeft zich bij deze actieaangesloten.De actie wordt gevoerd omdat 1978 een beslissend jaar lijkt te worden voor detoekomst van Namibië. Zuid-Afrika wil het gebied eind 1978 onafhankelijkheidgeven onder een marionetten-bewind. Tijdens de actie zal vooral het verschiltussen een Turnhalle-toekomst en een SWAPO-toekomst voor Namibië wordenbenadrukt. Tevens zal financiële steun worden ingezameld voor de SWAPObinnen Namibië.

Binnen Namibië bestaat SWAPO als een legale politieke organisatie. Eind 1977werd in de hoofdstad Windhoek het eerste bureau van de SWAPO geopend.Het is de bedoeling dat in de komende maanden dergelijke bureaus in allebelangrijke plaatsen in het land worden opgezet. Men beschikt over vrijwilligersdie een dergelijk gebouwtje neer kunnen zetten, maar men heeft geld nodig omhet cement en de andere bouwmaterialen te kunnen kopen. Daarnaast zal geldnodig zijn om over te schakelen op fulltime medewerkers die de organisatieuitbouwen. In Windhoek heeft men een man of twaalf nodig, in kleinere plaatsenvier man. Tot nu toe werkt SWAPO bijna geheel met mensen die naast hun werkvoor SWAPO een volledige baan hebben. Zo is de voorzitter van SWAPO, DaniëlTjongarero, tegelijk directeur van het Institute for Social Advancement van deLutherse Kerk.Tegelijk vraagt SWAPO geld voor de uitbreiding van haar onderwijs,gezondheidszorg en landbouwprojecten binnen Namibië. Vooral in het zuiden vanhet land zijn veel onderwijzers ontslagen omdat zij in staking waren tegen hetminderwaardige systeem van het bantoeonderwijs. Deze onderwijzers zijn bereidom binnen het kader van het SWAPO-onderwijs te werken aan een nieuwonderwijssysteem, maar er moet geld komen voor leerboeken en voor een toelagevoor de onderwijskrachten en de bouw van eenvoudige scholen.De actie voor de SWAPO zal worden gestart op een landelijke manifestatie opzaterdag 22 april in Driebergen. In de daaraan voorafgaande weken vinden erregionale voorbereidingsbijeenkomsten plaats. Wij roepen alle actievoerders opéén van deze bijeenkomsten te bezoeken. Programma regionale bijeenkomsten:- 4 maart: VERA-Jongerencentrum, Oosterstraat 44, Groningen. Organisatie:WZA-Groningen (tel: 050-180822) tijd: 10.30u.-16.OOu. SWAPO-vertegenwoordiger Katjaveni zal hier het woord voeren.. 11 maart: 0 42, Oranjesingel 42, Nijmegen. Organisatie: WZA-Nijmegen (tel:080-221719)tijd: 10.30u.-16.00u.- 11 maart: De Kruiskerk, Parklaan 25, Geleen. Organisatie: WZA-Geleen (tel.04494-42153). Tijd: 10.30-16.00 uur.- 18 maart: 't Zwanennest, Dommelsingel 4a, Beverwijk Organisatie: KritischeGemeente IJmond (tel: 0251041091)tijd: 10.30u.-16.00u.- 25 maart: KWJ-gebouw, Korte Tuinstraat 7, Tilburg. Organisatie: WereldwinkelTilburg (tel: 013-433346) tijd: 10.30u.-16.00u.II

S WA PO:Zonder Walvisbaai geen vrij NamibiëDoor Sietse BosgraDe positie jan de haven Walvisbaai lijkt het onoverkomelijke struikelblok tevormen bij de onderhandelingen over een machtsoverdracht in Namibië. De vijfwesterse leden van de Veiligheidsraad, die enerzijds met Zuid-Afrika enanderzijds met SWAPO onderhandelen, hebben gedetailleerde plannen opgesteldvoor de onafhankelijkheid van Namibië, waarin met groot gemak over 'geheel

Namibië' wordt gesproken, maar waann niets wordt geregeld voor de enige havenvan het land, Walvisbaai. Het gebied rond deze haven werd vorig jaar door Zuid-Afrika bestuurlijk van de rest van Namibië gescheiden en op 'historische gronden'bij Zuid-Afrika gevoegd. De westerse vijf zeggen slechts deze Zuidafrikaanseinlijving niet te erkennen, maar zij weigeren eveneens de eis van de SWAPO datWalvisbaai bij Namibië hoort te erkennen.Het westerse plan voor de machtsoverdracht in Namibië is gebaseerd op eenterugtrekking van het Zuidafrikaanse leger uit het land, voordat er vrijeverkiezingen zullen worden gehouden onder toezicht van de Verenigde Naties.Slechtseen symbolische strijdmacht van 1.500 man Zuidafrikaanse troepen maggedurende deze periode in Namibië blijven, opgesloten op enkele bases en ondertoezicht van een troepenmacht van de Verenigde Naties. Deze Zuidafrikaansetroepen moeten volgens het westerse plan binnen een week na de verkiezingenNamibië hebben verlaten. SWAPO heeft verklaard akkoord te willen gaan metdeze regeling mits de Zuidafrikaanse troepenmacht van 1.500 man wordtteruggetrokken op de basis Karasberg in het zuiden van Namibië. SWAPOaanvaardt ook het voorstel om haar eigen troepen te onderwerpen aan het toezichtvan de troepenmacht van de Verenigde Naties. Maar het hele plan rammelt omdatWalvisbaai buiten de westerse voorstellen valt, zodat ZuidAfrika in deze plaatszoveel troepen kan legeren als ze zelf wil. Het is duidelijk dat dit onaanvaardbaaris voor SWAPO. Bovendien weigert SWAPO tot een overeenstemming te komenover onafhankelijkheid voor Namibië zonder haar enige haven. Als SWAPO meteen dergelijke verminking van het land akkoord zouVijf afgevaardigden van SWAPO-binnenland woonden de onderhandelingen inNewYork bij. Van links naar rechts: publciteits-secretaris Thlabanello, voorzitterTjongarero, Martha Ford van de SWAPO-vrouwenorganisatie, onderwij -secretaris Witbooi en buitenland-secretaris Naholo.,' ''u.th Afficagaan zou ze zich overleveren aan chantage door de Zuidafrikaanse regering, dieimmers de luchtpijp van de jonge staat op elk ogenblik af zou kunnen knijpen.Een moeilijk punt voor SWAPO blijft verder dat volgens de westerse voorstellenwelliswaar de militaire macht van ZuidAfrika wordt beperkt, maar dat defeitelijke bestuursmacht en de economische macht in handen van de blankeminderheid blijft. Het is nu al zo in Namibië dat men lid moet zijn van Pretoria's'Democratische Turnhalle Alliantie' om een goede baan te krijgen. Volgens hetwesterse plan komt het VN-bestuur naast en niet boven het Zuidafrikaansebestuur te staan. En omdat het bestuursapparaat in handen van Zuid-Afrika en nietvan de VN is zullen de VN-bestuurderen weinig meer kunnen doen dancontroleren en achter de feiten aanlopen. En dan zijn er nog de tienduizendenvuurwapens, die in handen van de blanke gemeenschap zijn. Bovendien houdt dehuidige politiemacht zijn wapens. Men kan zich afvragen hoe vrij de Namibiërszich onder deze omstandigheden zullen voelen als zij hun stem mogen uitbrengen.De SWAPO aanvaardt het principe van vrije verkiezingen. Zij is ervan overtuigddat zij de steun heeft van de meerderheid van de bevolking van Namibië. Maareen voorwaarde voor een SWAPO-overwinning aan de stembus is de afwezigheid

van Zuidafrikaanse pressie en intimidatie. Het westerse voorstel biedt hiervoorgeen enkele garantie. Daarom bereidt SWAPO zich voor op voortzetting van haarvoorlopig tweezijdige strijd: de gewapende strijd in het gebied in het noorden vanhet land, langs de grens met Angola, en de politieke strijd binnen Namibië. Als deZuidafrikaanse regering door wil gaan met haar plannen om aan Namibië eenmarionetten-bewind op te leggen zal de SWAPO zich daartegen verzetten.Versterking van de SWAPO binnen Namibië is een eerste vereiste. En verderzullen er internationaal acties ondernomen moeten worden voor de teruggave vanWalvisbaai aan Namibië. Zolang deze zaak niet is geregeld lijken vrede enonafhankelijkheid niet mogelijk.II

eettneettrtnnnn S ~ndteeet1S

In o.a. Trouw en De Volkskrant verscheen 21 januari 'n advertentie van deZuidafrikaanse ambassade, die blijk geeft van vrees voor teruglopende Westerseinvesteringen en- in verder verschiet - Westerse economische sancties. Men weet heel goed, dathet afgelopen is met het blanke minderheidsbewind, wanneer de Westerse steunwegvalt. Vandaar deze oproep om 'begn'p, tijd en hulp' in het Westen.Onbedoeld onderstreept de advertentie nog eens de Westerse mede-verantwoordelijkheid voor het voortduren van het apartheidsregime.

De kopregel 'Zuid-Afrika vraagt U . is al misleidend. Zuid-Afrika vraagtintegendeel een eind te maken aan de blanke onderdrukking. De advertentie isniet geplaatst namens 'Zuid-Afrika', maar namens de blanke minderheidsregering,die slechts steun vindt bij de blanke elite. De advertentie bevat meer misleidendeinformatie.hprat van de zarZuidaf rikanen steegtse170en 1977 van 7,9 nmiljard naar 23 milIadIn die zeven jaar zijn de consumentenprijzen nagenoeg verdubbeld en deAfrikaanse bevolking groeide met ruim 20%. Dit betekent dat het reële inkomenper hoofd in die zeven jaar steeg met 24%. Die 23 miljard zijn voor 19 miljoenzwarten: ergo f 100,- koopkracht per persoon per maand. De gemiddeldekoopkracht per blanke is acht tot tienmaal zoveel.hetgebied van dichting van de loonkloof geeftde eKb een od voobeeld: de salanen vann m e n lgetusen, e e n snge 3n28procent onlî gbd tusan. knemershi m r nsPrcnen of7 en96t1poen, , aa gatverom.inIn 1975 gaf een blanke huishouding gemiddeld maandelijks 619 Rand uit, eenAfrikaanse huishouding 73 Rand. Verschil 546 Rand! (bron: Market ResearchAfrica). Het absolute verschil neemt dus nog steeds toe. De inkomenskloof tussen'n Advertentie uit vrees voor Westerse sanctiesblank en zwart is zó groot, dat door met percentages te werken de indruk kanworden gewekt dat er sprake is van dichting van de loonkloof. Zeer misleidend.E tusen18en kun6wnlehirvo moent s hphe ken eJWat is 500.000 woningen in 28 jaar? Voor een veel kleinere bevolking bouwtNederland dat aantal in 4 5 jaar en zelfs dat is al te weinig. Geen wonder dat erdus een schrijnende woningnood is in Zuid-Afrika (voor zwarten), niet het minstdoor de Zuidafrikaanse hervestigingsmaatregelen, die duizenden uit hun huisverdrijven omdat hun woning op grond staat, die rot 'blank gebied' wordtverklaard. De suggestie in de advertentie dat er sprake zou zijn vanvestigingsvrijheid van zwarten in zgn. 'blanke gebieden' (met overheidssteun!) iszonder meer misleidend. Er is sprake van uirdrijving van zwarten uit gebieden diede regering-Vorster 'blank' wenst te noemen met als gevolg een ontstellendewoningnood. De enige rem op deze politiek van verdrijving is de blankebehoefte aan goedkope arbeidskrachten (industrie en huispersoneel) in destedelijke gebieden. Maar ook daar is de woningnood enorm.Voorbeelden: Witwatersrand: 40.000 alleenstaanden op de wachtlijst; West(witwatersrand) : 11.000 gezinnen op de wachrliist.Hier waagt de advertentie zich maar niet aan vergelijkingen. In 1976 werd perblank kind f1815 per jaar aan onderwijs uitgegeven, voor een kleurlingkindf378, voor een Indiërkind f513 en voor een zwart kind 120,-. (N.B. 1 RAND isop f 3 gesteld; het bedrag per zwart kind is berekend over zgn. blank gebied).Leerplicht bestaat niet voor Afrikanen. De gemiddelde klassegrootte bedroeg in1976 voor blanke kinderen 20,1 en voor zwarten 54,1. (In het begin van het

schooljaar 1976 werd zelfs melding gemaakt van een zwarte schoolklas van 113leerlingen).Van de 100 zwarte kinderen, die in de laagste klas beginnen, zijn er al 40afgevallen voor ze goed en wel kunnen lezen en schrijven, 30 hebben zó weinigoefening dat ze het binnen 5 á 10 jaar verleerd zijn en slechts 30 die debasisschool hebben voltooid zullen waarschijnlijk niet meer in analfabetismeterugvallen.Het aantal blanke studenten aan universiteiten bedroeg in 1974 95.000, het aantalAfrikaanse studenten 7800 (verhoudingsgewijs hadden dit er 400.000 moetenzijn). Overigens studeerde in 1974 de helft van de Afrikaanse studentenschriftelijk (4000), terwijl van de 95.000 blanke studenten dit 27.000 deden (bijna30%).= Mnde ntwkkeingvan de thuislanden werongjar dorde vehei 56 mljrdgulden'besteed.Een raadsel hoe men aan dit bedrag komt. Op de bgroting 1976/77 van de centraleoverheid is aan uitgaven ten bate van de thuislanden te vinden: SA Bantu TrustFonds 627 miljoen gld. Toelagen aan thuisland regeringen 930 miljoen gld.Diversen 129 miljoen gld.totaal 1,7 miljard gld.

Zuid' dkavraagtU...Zaid~ Ikzg da~n301113nkieMaar laten we uitgaan van de opgegeven 5,6 miljard. De totale begroting bedroegin '76/'77 f24 miljard. Bij een evenwichtige verdeling zou aan de thuislanden voor70% van de bevolking dan 17 miljard moeten zijn toegevallen. Nòg 'nverhelderend cijfertje: Voor de veiligheidsdiensten, leger, politie en gevange-natie', van onderdrukking door het enendien deze an voo.rbeelden van verande- ras van het andere.ngen, deuiteraardniet voledg~Helpt u, door uw begdip, Zuid-Afrika ondank;(Amandla weet nog wel meer voor- deze agressie voort te latenbouwen aan zijn toekomst, geef het hiervoor de bijd en moedig waarHelp udornwvegtrip,Zi-fiaodns beelden.) mogelijkhulp anv en en samenwerkingvaan.Wij,~ ~ ~~o Neelneuhbe geen patbewijsvoritdat zchin Zuid-A kaweldegelijk si "de nodigeverandengen"voltrekken, vragen wijwat verwacht u dan van ons?hoe denkt u dat te realiseren mei de middelenwaarover wij beschikken?welke plaats denkt u de blanke, kleuringenIndiër Zuidafrikanen toe?

Wij, Nederlanders, hebben geen plaats toe te denken. We weren alleen dat voorrassendiscriminatie in de wereld geen plaats meer is en dat solidariteit geboden isdoor elk mens (van welke huidskleur ook) met organisaties die daartegen strijden,organisaties, die in Zuid-Afrika zijn verboden. Met deze organisaties moet deregering-Vorster in het reine komen, niet mer ons, Nederlanders, of welke groepbuitenlanders ook. Wat u aanziet voor 'agressie op Zuid-Afrika' is alleen maar'afkeer van rassendiscrimi-Niet Zuid-Afrika, maar de blanke elite. De zwarte bevrijdingsbewegingen vragenal jarenlang - vergeefs - om economische sancties door het westen. HoeveelSoweto's moeten er nog komen voor de Verenigde Staten, Engeland, Frankrijk,Duitsland en ook Nederland een eind maken aan de apartheidspolitiek?Juda fr,&daarvooAnissen gaf de regering-Vorster in dat jaar4,8 miljard gulden uit. Van Leer-ZA wilsche sancieszoudenonvebddelijkAeenenemaken aan de fnancierng van een groot aantalp7ngenicht op het inlopen vande achterstand, 1 T Idie de genmiddeldeniet-blanke helaas op velerereinennog heefEAt.e erkennenEconomische sancties zouden onverbiddelijk een einde moeten maken aan dediscriminatie van de kleurlingen, de indiërs en de zwarten in Zuid-Afrika, die uitde begrotingscijfers spreekt. Geschrokken van de instorting van het blankePortugese bewind in Angola en Mozambique, het zich aankondigende einde vande blanke oppermacht in Rhodesië, het toenemende zelfbewustzijn vankleurlingen, indiërs en zwarten in Zuid-Afrika zelf, die duidelijk maken dat nogdeze generatie een eind zal maken aan de apartheidspolitiek, de toenemendeafkeer in praktisch de gehele wereld van rassendiscriminatie (derde wereld,Oost en West), tracht het blanke Zuidafrikaanse bewind zich te handhaven metwat schijn-concessies.einvrijwelallc...heid o. hgutelijke geboutwe n openbare gelegenheden zijn dediscnnm e nerende bordjes verwijderd. in vele steden is descheiding in musea openbare parken, biliothekenIren theaters opgeheven of ver-zacht en zijn zgn. "open"Shotels en restaurants toegankelijk voor alle*bevolkingsgroepen20 van de 25 beroepen die vroeger gereserveerd* rrn voor blanken en kleurlingen staan thans ook iMoet men lachen of huilen bij deze tekst? In ieder geval geven deze zinnen aanhoever de blanke Zuid-Afrikaanse Ambassade verwijderd is van de werkelijkheidin de wereld.Het verpakkingsconcern Van Leer gaat niet in op het verzoek van deIndustriebond NVV om de bond van Afrikaanse arbeiders, de EAWU, door hetVan Leermanagement in Zuid-Afrika te laten erkennen.Dit ondanks het feit dat Van Leer medeondertekenaar is van een gedragscodevoor buitenlandse werkgevers in ZuidAfrika, waarin staat dat het recht van zwarte

arbeiders op vanbondsorganisatie erkend moet worden. Wel heeft de heer Orcarvan Leer persoonlijk een bezoek aan Zuid-Afrika gebracht voor overleg met deZuidafrikaanse, dochterondernemingen.De enige verandering op het gebied van de arbeidsverhoudingen die Van Leer inZuid-Afrika momenteel overweegt, is een nieuw type bedrijfscomité: eenondernemingsraad voor alle werknemers, ongeacht hun huidskleur. (Overigensbehouden de blanken, kleurlingen en Aziatische werknemers het recht opvakbondsorganisatie.)Bedrijfscomités worden door de Zuidafrikaanse regering goedgekeurd, omdat zegeen werkelijke macht aan de zwarte arbeiders geven. Het is zeker dat de regeringtegenover een 'niet-gescheiden' bedrijfscomité argwanend of zelfs vijandig zalstaan. Desondanks moeten wij de kern van de zaak niet uit het oog verliezen: eenniet-gescheiden bedrijfs-comté brengt de onvoorwaardelijke erkenning van het recht van de grote massavan Zuidafrikaanse arbeiders op vakbondsorganisatie niet één stap dichterbij.Intussen wordt een interim-rapport van de commissie-Wiehahn eind aprilverwacht. De commissie-Wiehahn houdt zich bezig met het onderzoek van dearbeidswetgeving in Zuid-Afrika en de eventuele wijziging daarvan. Deaanbevelingen van deze commissie zullen vermoedelijk het beleid van Van Leerin Zuid-Afrika aanzienlijk beïnvloeden. Te verwachten is dat de commissie-Wiehahn zal aanbevelen dat de bonden van zwarte arbeiders erkend moetenworden, zij het onder strenge overheidscontrole en-beheer. (Net als de erkende bonden van blanke, kleurling- en Aziatischearbeiders.)Een dergelijke aanbeveling is door een soortgelijke commissie in 1951 gedaan.Destijds besloot de regering om deze aanbeveling naast zich neer te leggen.Sindsdien zijn de tijden sterk veranderd. Liberale werkgevers en politici wijzensteeds dringender op de noodzaak om de beweging van de machtige zwartearbeidersklasse in te dammen door ze een vorm van vakbondsorganisatie onderoverheidscontrole toe te.staan, voordat de arbeiders zichzelf ondergronds, buitende controle van de staat, tot een revolutionaire strijdmacht organiseren.

ALS HETMIS GAAT...Er wonen in Zuid-Afrika zo'n 140.000 blanken die recht hebben op eenNederlands paspoort. Dat zijn dus Nederlanders die ooit naar Zuid-Afrika zijnvertrokken omdat zij mee wilden profiteren aan de blanke bevoorrechte kant vande apartheidsrepubliek. Voor alle zekerheid zijn zij maar nooit aan deZuidafrikaanse nationaliteit begonnen- zij wilden hun biezen kunnen pakken, zodra aan die blanke bevoorrechting inZuid-Afrika een einde zou dreigen te komen.Voor sommige Nederlandse paspoorthouders is de aardigheid in Zuid-Afrika erkennelijk nu al af: in 1976, het jaar van Soweto, keerden 1545 ZuidafrikaanseNederlanders hun tweede vaderland de rug toe en vorig jaar liep hun aantal op tot2224. En er zouden waarschijnlijk veel meer blanken Zuid-Afrika verlatenhebben, als het niet zo moeilijk was om blanke woningen van de hand te doen enals het niet zo moeilijk was om kapitaal Zuid-Afrika uit te krijgen. Er zullen ook

in de nabije toekomst wel meer blanken Zuid-Afrika willen verlaten . .. Want heteind van de blanke bevoorrechting is duidelijk in zicht - de apartheid voor deblanken heeft zijn mooiste tijd gehadNu begint Den Haag zich een beetje zorgen te maken: wat moet Nederland in denabije toekomst aan met 140.000 teleurgestelde repatrianten uit Zuid-Afrika diemet heimwee terug zullen denken aan 'de goeie, ouwe tijd' van 'alleen-voor-blanken'? Want die 140.000 Nederlandse paspoorthouders die kunnen met zijnallen naar Nederland komen 'als het in Zuid-Afrika mis gaat . . . ', zoals AdLangebent van KRO's Brandpunt het op 30 januari 1978 uitdrukte.'Als 't mis gaat . . . ', een zinsnede die in verband met de te verwachtenZuidafrikaanse ontwikkelingen de laatste tijd wel meer wordt geuit. De bedoelingvan die zinsnede is duidelijk: in Zuid-Afrika wordt het systeem van de apartheidsteeds sterker uitgedaagd. De blanke machthebbers willen van geen wijken weten;het Westen weigert effectieve economische dwangmaatregelen te nemen; debinnenlandse polarisatie is in volle gang en te voorzien valt dat de uitdaging vande apartheid steeds gewelddadiger vormen aan zal moeten nemen.'Als 't mis gaat ... ': de eindfase van de gewelddadige strijd tegen deapartheidsterreur zal waarachtig geen pretje zijn en op zichzelf betekent dat al dathet voor de apartheidsvoorstanders zeker 'mis' zal gaan. Nu heeft debevrijdingsbeweging ANC altijd gesteld dat in het nieuwe Zuid-Afrika geenraciale bevoorrechting meer zal zijn -Door Karel Roskamuitdrukkelijk is altijd beklemtoond dat ook in het nieuwe Zuid-Afrika ruimte zalzijn voor blanken, op voorwaarde dat zij genoegen nemen met de afschaffing vande ongerechtvaardige raciale bevoorrechting. Wie daar niet aan wil, zalvertrekken - want voor dat soort blanken, de oude apartheidsprofiteurs is het daninderdaad 'mis' gegaan.'Als het mis gaat . ', een zinsnede die het ANC nooit zal gebruiken. Om deeenvoudige reden dat het voor de zwarten in Zuid-Afrika (zoals trouwens voor dedemocraten in het algemeen in Zuid-Afrika) allang 'mis' is in Zuid-Afrika: het kangewoon niet 'misser'. Verandering, hoe dan ook, bewerkstelligd door de strijdtegen de apartheid, betekent 'verbetering', Toch hoor je nog maar weinig praten inverband met de te verwachten Zuidafrikaanse ontwikkelingen: 'Als 't goed gaat inZuidAftka . . . ''Als 't mis gaat ... 'is eigenlijk een etnocentrische term: als het voor de blankeapartheidsaanhangers in ZuidAfrika moeilijk wordt, dan zeggen de blanken in derest van de wereld: 'Het gaat mis . . . ' Dat is waarschijnlijk meer een automatischedan een bewuste reactie, althans dat is te hopen. 'Als het mis gaat .. . ' is eenzinsnede die er op wijst dat de gebruiker zich onbewust toch anders associeert danhij rationeel zal toegeven. (Hoe oppervlakkig en weinig doordacht hetwoordgebruik in dit verband vaak is, bleek ook bij de rechtvaardiging van deplaatsing van de pro-apartheidsadvertentie eind januari: daarbij zou het immersgaan om de vrijheid van meningsuiting; een merkwaardige redenering volgenswelke geen advertentie zou kunnen worden geweigerd waarin de opvoedkundigewaarde van concentratiekampbeulen wordt verheerlijkt.)

Wie zegt: 'als het mis gaat... ' zou kunnen aanvoeren dat het gebruik van geweldaltijd 'mis' is en dat hij alle geweld betreurt.Dus ook de dreigende uitbarsting in Zuid-Afrika. Dat lijkt redelijk, maar wat moetje dan met het officiële regeringsgeweld dat de hoeksteen van de apartheid is?Bovendien: in de Tweede Wereldoorlog werden Duitse steden gebombardeerd:'het gaat goed. . . ' zeiden toen brave burgers in bezet gebied en er was geenrechtgeaarde vaderlander die het toebrengen van schade aan de vijand onderwoorden bracht met 'als het mis gaat . .Wie geweld in Zuid-Afrika oprecht betreurt, die kan niet spreken over 'als het misgaat , . . ' - een betere uitspraak voor hem zou zijn: 'het is lang misgegaan in Zuid-Afrika, maar nu, nu zal het ondanks alles beter gaan . . .VU boycot conferentieDe Universiteitsraad van de Vrije Universiteit heeft met grote meerderheid vanstemmen besloten niet te zullen deelnemen aan de internationale conferentie vanchristelijke instellingen voor hoger onderwijs, die in de Verenigde Staten wordtgehouden, omdat de Zuidafrikaanse universiteit van Potchefstroom aan hetcongres zal deelnemen. Het College van Bestuur van de VU had voorgesteldwel een delegatie te sturen. Met name de studentenraad van de VU heeft zich feltegen de deelname verzet. Op dit congres zal worden gesproken over deoprichting van een alliantie van christelijke onderwijsinstellingen. Aan het zuiverwetenschappelijke deel van het congres neemt de VU wel deel.L

( kOnderstaand artikel van Ruurd Huisman, medewerker van de Wereldwinkel,geeft een beeld van de jongste actie van WZA en W42ereldwinkel terondersteuning van het South African Congress of Trade Unions (SACTU).Groningse SACTU-actie succesdoor ervaring en samenwerkingDoor Ruurd HuismanDe Werkgroep Zuidelijk Afrika (WZA) en de Wereldwinkel hebben in Groningenzo langzamerhand al een hele traditie opgebouwd van gezamenlijk georganiseerdeZuidelijk Afrika acties. In het begin waren dit vooral liefdadigheidsacties (b.v.dekenactie van de Mondlane Stichting), waarin het accent vooral lag op demateriële hulpverlening. Later werden de acties steeds meerbewustwordingsacties, waarbij het accent verschoof naar informatie en eendaadwerkelijk stellingname. Voorbeelden van deze laatste acties zijn de BoycotOutspan actie en de Amro-boycot. Deze ontwikkeling heeft zich in de hele DerdeWereldbeweging voltrokken, enkele uitzonderingen daargelaten.Het hoogtepunt van de samenwerking tussen WZA en Wereldwinkel Groningenwas de organisatie van het Zuidelijk Afrika Kongres (ZAK) '76 en daaromheenhet regionale Zuid-Afrika project ROEP. Tijdens het ZAK voerde EdwardRamsdale het woord namens het SACTU. Na het congres bleven we contact methem houden, wat een aantal maanden later resulteerde in een bezoek vanRamsdale aan Groningen. Tijdens het gesprek dat we toen met hem hadden, vroeghij ons een actie te starten met het doel geld in te zamelen voor SACTU. Zehadden dringend geld nodig voor de uitgave van hun blad 'Workers Unity' dat op

grote schaal onder de Zuidafrikaanse arbeiders wordt verspreid; en voor huntrainingscentrum over de grens van Zuid-Afrika, waar vakbondsleden eenvakbondscursus krijgen om - na illegale terugkeer naar Zuid-Afrika - hetvakbondsverzet tegen het apartheidssysteem beter te organiseren.Informatie-actieNa een -gedegen overleg tussen WZA en Wereldwinkel werd besloten op hetverzoek van Ramsdale in te gaan. Een punt van overweging was, of een geldactieniet achterhaald was. Zou niet het bekende effect optreden van de collectebus enhet geweten afkopen? Omdat het SACTU zelf was die ons hierom vroeg, beslotenwe hierop in te gaan. Wel legden we ons de verplichting op om deze geldactie tedoen vergezellen van een intensieve informatie-actie. We sloten ons aan bij degedachte van het vroegere Angola Comité, zoals verwoord in het Angola-Bulletinvan januari 1975 (pag: 12): 'De tijd van massale politieke acties lijkt thansvoorbij. Toch blijven de bevrijdingsbewegingen in Afrika een dringend beroepdoen op de steuncomités om het werk voort te zetten. HetTijdens de slotmanifestatie van de Groningse SACTU-aktie was op de GroteMarkt een pop, gelijkend op de apartheidsleider Vorster, opgesteld, diemechanisch teksten voortbracht, die Vorster ooit zelf eens had uitgesproken.zal een belangrijke taak worden van het Angola Comité om alle mogelijkevormen van steunverlening, hulpprojecten en inzamelingsacties grondig tebegeleiden.'Zo kwamen we tot de twee volgende doelen:1. Het geven van informatie omtrent de arbeidsverhoudingen in Zuid-Afrika in hetalgemeen en over de rol van het SACTU daarbinnen in het bijzonder. Zonderinformatie geen solidariteit.2. Het inzamelen van geld voor het SACTU d.m.v. een huis-aan-huis collecte.We richtten ons, gezien de huis-aan-huis collecte, op de gehele Groningerbevolking. Daar de Groninger bevolking een amorfe massa is en daardoornauwelijks aanspreekbaar ('Iedereen heeft geenadres') besloten we hen te benaderen in groepen waarin ze georganiseerd zijn. Wekwamen terecht bij de vakbonden, politieke groeperingen, kerken en scholen. Opdeze groepen zou de informatiecampagne zich vooral moeten richten.Tegelijkertijd zouden dit de groepen zijn waaruit collectanten geworven moestenworden. We hebben ons afgevraagd of onze actie, gericht op zoveel organisaties,niet te pretentieus zou zijn. Op dit punt namen we twee beslissingen:1. We arrangeren een oriënterend gesprek met vertegenwoordigers vanvakbonden, politieke groeperingen en kerken. De scholen krijgen een brieftoegestuurd.2. We vragen de organisaties zoveel mogelijk zelf activiteiten te organiseren. Webieden hen van onze kant een informatie-pakket aan bestaande uit literatuur,

films, foto's, dia's, affiches, sprekers, etc. Een belangrijk onderdeel van deliteratuur vormden de door ons uitgegeven SACTU-krant en SACTU-brochure.Deze uitgaven waren noodzakelijk, daar er in het Nederlands niet veel over hetSACTU is gepubliceerd.Vakbonden

Uit vroegere ervaringen met de vakbeweging hadden we geleerd, dat we ons nietrechtstreeks tot de leden moesten wenden, daar acties dan door de toptegengewerkt worden.We zochten schriftelijk contact met de plaatselijke top van de FNV en CNV. Webesloten na een tijd met de FNV telefonisch een afspraak te maken en het CNV telaten schieten, daar we van deze vakcentrale - na de reis van Lanser naar Zuid-Afrika - niets te verwachten hadden.Een gesprek met de plaatselijke districtsbestuurder van de FNV vond plaats. Weboden ons informatiepakket aan en verzochten de FNV zelf informatie-activiteiten op te zetten, daar we het gevoel hadden dat de vakbeweging het besteweet hoe je de werknemers zo goed mogelijk kunt benaderen. Dedistrictsbestuurder maakte ons duidelijk, dat we niet teveel van de FNV teverwachten hadden, daar de Zuid-Afrika-problemariek niet erg leeft onder deleden. De vakbeweging heeft zelf grote moeite om de werknemers te bereiken. Bijhet bezoek van vice-voorzitter Spit waren slechts 30 vakbondsleden uit heelGroningen komen opdagen.Na dit gesprek ontvingen we een brief, waarin het bestuur namens de aangeslotenbonden verklaarde achter de SACTU-actie te staan. Voor de verspreiding vaninformatie en affiches, evenals het werven van collectanten, werd ons aangeradenrechtstreeks contact op te nemen met de aangesloten bonden.Slechts een enkele bond heeft - na telefonisch aandringen - een aantal affiches enSACTU-kranten verspreid. Geen enkele bond heeft collectanten geworven.Hiermee heeft ook de strategie om alles via de plaatselijke top te spelen gefaald.Uit een vertrouwelijk gesprek met een vakbondslid werd ons duidelijk, dat webeter gelijktijdig de plaatselijke top èn de vakbondsleden hadden kunnenbenaderen. Op deze manier wordt enerzijds voorkomen dat de top wordtgepasseerd en, anderzijds, dat de top passief blijft.PolitiekegroeperingenIn het verleden was het herhaaldelijk voorgekomen dat tegenstellingen tussenPvdA en CPN bij voorkeur werden uit-gevochten bij voorbereidingen van acties. Hun prestigeslagen wisten menige actievolkomen te frustreren.We besloten de politieke groeperingen daarom niet voor een gezamenlijk overleguit te nodigen, maar hen als het ware individueel te benaderen. We schrevenCDA, Arjos, PvdA, FJG, PPR, PSP, PSPjg, SP, CPN, ANJV, GSAB enHBObond afzonderlijk aan. CDA, CPN, ANJV en BHO-bond vielen direct al af.Het CDA omdat naar hun mening het SACTU een marxistisch-leniistisch clubjewas en CPN, ANJV en HBO-bond omdat ze het ANC steunden. Wekonden praten als Brugman, maar we konden de laatste groeperingen nietduidelijk maken dat het SACTU de vakbondspoot was van het ANC. Eenpijnlijk gebrek aan informatie van hun kant.De andere groeperingen stelden zich achter het SACTU. Ze verspreidden op groteschaal affiches, SACTU-kranten, SACTU-brochures, besteedden gedeelten vanhun ledenvergaderingen aan het SACTU en wierven actief collectanten. Daarnaastondersteunden ze de SACTUmanifestatie op 24 november. We hielden deze

manifestatie volkomen in eigen hand, om de vaak van Zuid-Afrika niet te offerenop het altaar van eerzuchtige partij-politici. Partijgebonden sprekers waren uitden boze. Wèl werd de politieke groeperingen de gelegenheid gebodenverklaringen af te leggen en een advertentie te ondertekenen aan de vooravondvan de manifestatie in het huisaan-huis blad 'de Gezinsbode'.Op deze manifestatie waren drie sprekers uitgenodigd: PimJuffermans van deAnti Apartheidsbeweging, een FNV-spreker en Robert Pieterson van het SACTU.Dit bleek teveel van het goede, vooral toen bleek dat de FNV-spreker geensprekerscapaciteit bezat. Beter had volstaan kunnen worden met -en inleiding vande voorzitter en Robert Pieterson. Ook dient het in het vervolg aanbeveling om bijhet uitnodigen van sprekers te letten op sprekerskwaliteiten. Over het algemeenkunnen we stellen dat de strategie ten aanzien van de politieke groeperingengoede resultaten heeft opgeleverd.KerkenBij de voorbereiding van de tentoonstelling 'Zuid-Afrika, Zwart Bekeken' haddenwe contact gehad met vertegenwoordigers van drie verschillende kerken, deGereformeerde kerk, de RK-kerk en de Hervormde Kerk. Hiermee hebben wevoor de SACTU-actie weer contact opgenomen om alle stappen binnen de kerkendoor te praten. Dit informele overleg is van zeer grote waarde gebleken. Depastores gaven ons belangrijke aanwijzingen en zorgden er op kerkelijkevergaderingen voor dat de SACTU-actie niet onder de tafel verdween. Daarnaastwisten ze op die vergaderingen veel informatie over het SACTU te geven.Het uiteindelijke resultaat was ernaar. De Hervormde Kerk stelde zich in haargeheel achter de SACTU-actie, evenals bijna de hele RK-kerk. De GereformeerdeKerk heeft het helaas - op een aantal predikanten na - laten afweten.De Toneelgroep Zuidelijk Afrika aan het werk tijdens de SACTU-mani/estatie ineen tent op de Groningse Grote Markt.

Zondag 29 januari werd binnen de RKKerk en de Hervormde Kerk uitgeroepenals Zuid-Afrika zondag. In beide kerken zijn SACTU-affiches opgehangen. DeGroninger Kerkbode, het blad voor de Hervormde Kerk, heeft een special gewijdaan SACTU en Zuid-Afrika. Ook heeft deze kerk een aantal collectantengeworven. We zijn met deze resultaten erg gelukkig, daar de kerken zich in hetverleden altijd hebben beperkt tot bewogen woorden. Men kan rustig van eendoorbraak spreken, die mede zijn oorzaak vindt in Vorsters verbod van hetChristelijk Instituut.ScholenAlle scholen zijn aangeschreven met het verzoek aandacht te besteden aanZuidAfrika en SACTU. Ons aanbod aan de scholen bestond uit drie delen: hettoneelstuk 'Zwijgen is goud' van de Toneelgroep Zuidelijk Afrika, eenlessenpakket van de scholengroep ZuidelijkAfrika en ons informatiepakket. Vooral van het lessenpakket is veel gebruikgemaakt.Naast het vorenstaande hebben we verschillende activiteiten georganiseerd vooreen breder publiek. Op 24 november organiseerden we de al eerder genoemdemanifestatie, die druk bezocht werd. Op 28 januari vond er een grote

informatiemanifestatie plaats op de Grote Markt in een grote tent. Buiten dezetent schalde een Vorster-pop uitspraken over de Grote Markt en binnen trad deToneelgroep Zuidelijk Afrika op, werden dia's over Soweto getoond, wasinformatie te krijgen, evenals Zuidafrikaanse warme hapjes.CollecteDe publiciteit heeft voor het brede publiek een grote rol gespeeld: er verschenentwee grote advertenties in plaatselijke bladen, evenals een groot artikel, afficheswerden op grote schaal verspreid (kantoren, winkels, openbare gebouwen) en alsklap op de vuurpijl affiches in alle stadsbussen. Daarnaast verschenen in deplaatselijke bladen regelmatig kleine advertenties.Door politieke groeperingen, kerken, studentenverenigingen en DerdeWereldactiegroepen zijn op grote schaal collectanten geworven. Het ZuidelijkAfrika Nieuws en Amandla hebben hun lezers een oproep gestuurd. In deplaatselijke bladen verschenen oproepen, zodat we ons uiteindelijk in een kleine400 collectanten mochten verheugen. Het Chili-Comité leende ons haarstratenplan en we namen van hen het idee over een informatie- en inwerkavond tebeleggen. Deze avond bleek zeer motiverend. Zeer veel nieuwe collectantengaven zich op.Het resultaat van de geldinzamelingsactie stemt tot tevredenheid: er kwamf28.000.- binnen, waarvan f 18.000.door de huis-aan-huiscollecte. De rest kwamvia de giro.De SACTU zal dit geld in de eerste plaats besteden aan de inrichting van eentrainingscentrum voor vakbondsmensen en de verspreiding van het SACTU-blad'Workers Unity'.Tenten voor Zimbabwe ', \i 4Met het motorschip 'Kislovodsk' is op 14 februari uit Rotterdam naar Beira inMozambique verscheept een container met 32 tenten, elk voor 80 personen, en790 blikken met elk 10 kg noodbiscuits. De tenten en voedselbiscuits zijnbestemd voor de vluchtelingen in Mozambique, die de laatste Rhodesischeaanvallen op hun kampen hebben overleefd, maar die daarbij dakloos zijngeworden.Voor steun aan SWAPO, Patriottisch Front en ANC van Zuid-Afrika: giro 26655t.n.v. Bevrijdingsfonds Komitee Zuidelijk Afrika, Amsterdam.

Links Frankrijken de Zuidafrikaanse kernbewapeningHalf maart vinden er in Frankrijk verkiezingen plaats, die mogelijk een regeringvan links aan de macht zullen brengen. Zal een dergelijke wisseling van de machteen eind maken aan het bondgenootschap tussen Frankrijk en Zuid-Afrika, metname op het gebied van de wapenleveranties en de kernbewapening? Hoe moetenwe de uitspraken van de linkse leiders in Frankrijk beoordelen?Reeds herhaaldelijk heeft Frankrijk de wereld voorgespiegeld dat het land eeneind aan de wapenleveranties aan Pretoria zou maken. 'Frankrijk za/ een eindmaken aan de levering van wapens aan ZuidAfrika, die gebruikt kunnenworden

tegen de Zuidafrikaanse bevolking', verklaarde president Pompidou in oktober1970 tegenover de Zambiaanse president Kaoenda. In augustus 1975 beloofdeValéry Giscard d'Estaing tijdens zijn bezoek aan Zaire 'de stopzetting van alleleveranties van lucht- en grondwapens aan Zuid-Afrika'. In september 1976verklaarde de Franse minister van Buitenlandse Zaken voor de AlgemeneVergadering van de Verenigde Naties dat 'de Franse regering de apartheid zooprecht veroordeelt dat zij besloten had alle wapenleveranties aan Zuid-Afrika teverbieden'. In februari 1977 kwam Giscard d'Estaing in Mali met de verklaringdat 'alle maatregelen zijn genomen, niet alleen om alle nieuwe leveranties vanlucht- en grondwapens aan Zuid-Afrika te verbieden, maar ook om te verzekerendat geen enkele leverantie zal plaatsvinden.'Al deze mooie verklaringen haddenslechts ten doel om verwarring te zaaien rond de voortgaande wapenleverantiesvan Frankrijk aan Zuid-Afrika. Helikopters, gevechtsvliegtuigen, raketten,elektronisch materiaal, oorlogsschepen, pantserwagens, munitie, wapenfabriekenen licenties, alle leveranties aan Zuid-Afrika gingen gewoon door. Moeten we deFranse regering nu geloven als het zegt het verplichte VN-embargo dat deafgelopen herfst werd afgekondigd, na te willen komen? De bouw van de vieroorlogsschepen voor Zuid-Afrika op Franse werven wordt gewoon voortgezet. Ende samenwerking op nucleair gebied met Zuid-Afrika wordt gewoon voortgezet.Juist in januari kwamen de eerste veertig Zuidafrikaanse atoomtechnici inFrankrijk aan voor een opleiding van 18 maanden.Zal een nieuwe Franse regering van links een einde maken aan dewapenleveranties en aan de nucleaire samenwerking? Tot nu toe hebben de linksepartijen in Frankrijk nooit effectieve acties ondernomen tegen de Fransewapenleverantiesaan het koloniale Portugal en aan ZuidAfrika.Eind januari keerde Jean Kanapa, de belangrijkste buitenland-expert van deFranse communistische partij zich op een persconferentie tegen 'de militaire ennucleaire samenwerking van Franknijk met de racistische regimes van ZuidelijkAfrka'. Maar toen hij onder druk werd gezet om een duidelijk antwoord te gevenop de vraag of de communistische partij zich verzette tegen de levering van detwee kerncentrales aan Zuid-Afrika- die indertijd door aarzelingen bij de Nederlandse regering in Frankrijk werdenbesteld - verklaarde Kanapa dat de partij geen bezwaar had tegen de levering vannucleaire uitrusting voor vreedzame doeleinden aan Zuid-Afrika. Volgens hemging het er in dit bijzondere geval om 'stevige garanties van de Zuidafrikaanseregering te krijgen dat het materiaal niet voor militaire doeleinden zou wordengebruikt, en die garanties kan men krijgen'.Bij de socialistische partij van Mitterand staan de zaken er al niet beter voor.Mitterand weigerde zitting te nemen ineen internationaal comité tegin de nucleaire samenwerking met Zuid-Afrika. Eenjournalist van het Zuidafrikaanse weekblad 'Financial Mail' schreef na eenonderhoud met leiders van de socialistische partij dat hij de indruk kreeg dat desamenwerking op kerngebied tussen Frankrijk en Zuid-Afrika onder een linkseregering door zou gaan. Hij beschrijft de houding van de socialistische partij

tegenover deze samenwerking als een 'flexible approach'. En het Franse dagblad'Le Monde' meldt dat er reeds officieuze besprekingen hebben plaatsgevondentussen de landen die in Frankrijk wapens kopen en de linkse partijen inFrankrijk om nieuwe garanties te ontvangen.Men kan zich afvragen of de communistische en socialistische partij vanFrankrijk zich door de Franse kernbewapening te aanvaarden in feite niet tegelijkhebben gebonden aan verdere nucleaire samenwerking met Zuid-Afrika. Frankrijkmoet het grootste deel van zijn uranium invoeren, en Zuid-Afrika inclusiefNamibië is een van de belangrijkste producenten van uranium.Ve Franse inaustre is er trots op aar zij en meT anaeren ae [,ernceni7 Afrika magleveren.

nucleairesamenwerkingFrankrijk - Zuid-AfrikaDe nucleaire samenwerking tussen Frankrijk en Zuid-Afrika is in de jaren zestigbegonnen. Op dat moment ging Frankrijk haar zevende jaar oorlog tegen Algerijein. Zuidafrikaanse officieren bleken zich van zeer nabij te interesseren voor denucleaire experimenten die Franse geleerden in de Sahara uitvoerden. Dat zouhet begin zijn van een langdurige samenwerking die het Zuidafrikaanse regime instaat stelde een ontzagwekkend militair-industrieel complex op te bouwen.Begin 1961 werd dicht bij Pretoria een centrum voor nucleair onderzoekopgericht dat verantwoordelijk was voor de bouw van de eerste experimentelereactor Safari 1. Frankrijk leverde hieraan een bijdrage door de apparatuur teverschaffen die binnenin de cellen en de manteldoorgangen functioneren. Safari 1is een reactor van het type Oak-Ridge die gebruikt wordt voor onderzoek vansplijtbare materialen.In 1963 bracht de Franse atoomspecialist dr. Goldschmidt een bezoek aanZuidAfrika, waar hij voorstelde dat wetenschappers uit dat land in Frankrijkzouden komen studeren. Toen al stelde het Franse weekblad l'Express naaraanleiding van voorstellen van de toenmalige Zuidafrikaanse premier Verwoerdvast dat Pretoria graag een overeenkomst met Parijs zou sluiten. Zo'n akkoord zougebaseerd zijn op levering van uranium door Zuid-Afrika aan Frankrijk in ruilvoor Frankrijks wetenschappelijke kennis op nucleair gebied. Eind 1966 brachtendrie hoge functionarissen van de Franse Commissie voor Atoomenergie CEA eenbezoek aan Zuid-Afrika. Naar aanleiding daarvan schreef het Amerikaansemaandblad Southern Africa in juni 1967: 'De Franse regering onderhandelt metPretoria over de aankoop van uranium ten bedrage van tenminste 14 miljoenRandVf35 miljoen).'Eind 1967 werd een nieuwe stap gezet toen Frankrijk Pretoria liet weten bereid tezijn de plaats van de Verenigde Staten in te nemen voor levering van verrijkturanium aan Zuid-Afrika ingeval het verdrag met de U.S. daarover niet zouworden vernieuwd. Officiële Franse kringen lieten overduidelijk blijken dat 'erook voor militaire doeleinden voldoende splijtbaar materiaal geleverd konworden'

(Newsweek, geciteerd in de Sunday Times van Johannesburg van 19 november1967).Enkele maanden later begaf de heet Maurice Belpomme zich naar Zuid«Afrika. The Star van 27 april 196E schreef: 'De hoogste functionaris ui Europavoor nucleaire bewapening is i,de Republiek Zuid-Afrika gearriveerd.. Hij heeft de leiding van de Franse groepSEDETEG die zeer nauw betrokken is bij de bouw van atoomkoppen bestemdvoor de Franse militaire atoommacht.' Maar deze zelfde industriële groep isevenzeer een groot kapitaalverschaffer.Op deze wijze voltrok zich geleidelijk aan een samenwerking waarbij Frankrijkde Zuidafrikaanse geleerden en technici opleidt en zijn nucleaire technologieexporteert, en waarbij Zuid-Afrika zijn uranium aan Frankrijk verkoopt. En toenFrankrijk in 1976 'het nucleaire contract' in de wacht sleepte en de levering opzich nam van de twee reactoren voor de centrale van Koeberg kon men zeggen datzij inderdaad ten volle de vruchten plukte van haar langdurige samenwerking methet regime in Pretoria.RuilNiettemin is er iets merkwaardigs in de wijze waarop deze overeenkomst totstand is gekomen. Men heeft de zaak voorgesteld als 'een overwinning van hetFranse consortium' welke 'iedereen heeft verrast', omdat dit contract normaliternaar Duitse of Nederlandse onderneminhrn had moeten gaan. Echter, over hetcontract was al sinds 1974 onderhandeld tussen Frankrijk en Zuid-Afrika. HetEngelse blad The Observer van 30 juni 1974 stelde dat de overeenkomst delevering regelde van een reactor in ruil voor het verschaffen van ciranium. Ditwerd op dat moment ontkend. Nu weten we dat Zuid-Afrika officieel 1000 tonuranium per jaar zal leveren, waarmee ongeveer 15 procent van de behoefte vanFrankrijk wordt gedekt. Eveneens in 1974 verschenen advertenties in de Fransepers waarin gevraagd werd om technici met belangstelling voor het in bedrijfhouden van nucleaire installaties. Maar er is meer verontrustends. Op datmoment werd gezegd dat Frankrijk in ruil voor het contract zeer geavanceerdmilitair materieel aan Zuid-Afrika zou leveren. Zo heeft de firma MATRA vlakvoor de ondertekening van het nucleaire contract een bepaald aantal zeer moderneraketten geleverd van het type Super Magic550.Uit een en ander valt dus op te maken dat het nucleaire contract al langdurig invoorbereiding was en dat enige vertraging daarbij verklaard kan worden uit deomstandigheid dat Pretoria de gelegenheid werd geboden om op gemakkelijkewijz( datgene te kopen wat andere landen niekunnen leveren: wapens.Zonder twijfel kan Zuid-Afrika me behulp van de door Frankrijk geleverd<atoomcentrale een nucleair potentiee ontwikkelen. Wij willen twee opmerkingen maken:1) alle civiele reactoren zijn even zo goed militaire reactoren, omdat fundamenteelonderzoek op dit terrein zonder meer militair wordt gebruikt. Pas in tweedeinstantie richt men zich op 'vreedzaam gebruik'.

Het op nucleair gebied minder ver dan Zuid-Afrika gevorderde India heeft metbehulp van haar 'vreedzame reactor' een echte atoombom voortgebracht. 2) DeFranse regering zegt: 'Het nucleaire restprodukt waaruit de plutonium (nodig vooratoombommen) wordt gewonnen, wordt uit Zuid-Afrika teruggehaald en inFrankrijk opgeslagen.' Afgezien van het feit dat de Franse bevolking er weinigmee ingenomen zal zijn de 'atomaire vuilnisbak van de wereld' te worden, wiegarandeert dat Zuid-Afrika niet zal weigeren het materiaal terug te sturen door techanteren met stopzetting van de uraniumlevering aan Frankrijk?Ondanks de vooral door de 'Campagne anti-Outspan' gevoerde politieke actiebeginnen de Zuidafrikaanse ingenieurs*en hun gezinnen Frankrijk binnen te komen, waar ze een opleiding zullen volgenom t.z.t. de atoomcentrale in Koeberg te kunnen drijven. Maar nu hebben deVerenigde Staten, die de eerste lading verrijkt uranium voor de reactors vanKoeberg zouden leveren, besloten dat materiaal niet meer aan Zuidafrika teverschaffen. De geschiedenis herhaalt zich: Frankrijk is bereid de openvallendeplaats van de Verenigde Staten in te nemen. In een zeer geheim rapport heeft eenfunctionaris vata het bedrijf FRAMATOME na terugkomst uit Zuid-Afrikagesteld, daarbij de Franse handelsattachee in Pretoria citerend: 'Zuid-Afrikawantrouwt de politieke houding van de Verenigde Staten en Engeland. Zij heeftvertrouwen in Frankrijk.'IIml

ENQUETE IN ZUID-AFRIKA TOONT AAN:De blanken weten wenig van de AfrikanenDoor Hans AchterhuisJe moet iets persoonlijk hebben meegemaakt, ergens zelf geweest zijn, om teweten hoe het 'werkelijk' is. Als je de 'werkelijkheid' immers niet kent, mag je ergeen oordeel over vellen. Het klinkt vanzelfsprekend en het wordt - zeker als hetZuid-Afrika betreft - nogal eens in discussies naar voren gebracht. Maar is het eensteekhoudend argument, dat je de 'werkelijkheid' persoonlijk moet kennen, om diete kunnen beoordelen?Een tegenopmerking zou kunnen luiden, zeker als we het over Zuid-Afrikahebben, dat het maar de vraag is wat 'werkelijk' is. De 'werkelijkheid' van desituatie daar blijkt, zoals dat natuurlijk altijd min of meer het geval is, sterkgevormd te zijn door de visie die je in je opvoeding hebt meegekregen, door degekleurde bril die je in je jeugd is opgezet door de gemeenschap waartoe jebehoort, een gemeenschap die in ZuidAfrika door je huidskleur bepaald wordt. Jezou kunnen zeggen dat Zuid-Afrika niet één 'werkelijkheid' is, maar dat het uittwee heel verschillende werelden bestaat. Dat dit inderdaad niet overdreven is,blijkt heel duidelijk uit een recent in dit land uitgevoerd opinie-onderzoek,waarvan de resultaten belangwekkend genoeg zijn om kort door te geven. Wantals je de antwoorden, die door een representatieve'steekproef van blanken enAfrikanen op de hun gestelde vragen gegeven worden, leest, dan kun je jenauwelijks voorstellen dat ze het over dezelfde situaties hebben, dat ze in dezelfdewerkelijkheid leven.

PersoonlijkerelatiesNeem bijvoorbeeld de vraag naar de rasverhoudingen. Van de ondervraagdeblanken blijkt 30 procent te vinden dat deze 'goed' of zelfs 'zeer goed' zijn, terwijl43 procent vindt dat ze de laatste maanden duidelijk verbeteren. En als we kijkennaar de persoonlijke betrekkingentussen de verschillende rassen dan blijken 75 procent van de blanken deze als'goed' of 'zeer goed' en 21 procent als 'redelijk' te zien. Maar 4 procent van deblanken meent dat zij persoonlijk slechte relaties met Afrikanen onderhouden. Alsje dan de antwoorden van de Afrikanen hiermee vergelijkt - een magere 5 procentis van mening dat de algemene rassenrelaties 'goed' zijn, terwijl 23 procent vindtdat ze persoonlijk wel goede relaties met individuele blanken onderhouden - danvraag je je echt af of beide bevolkingsgroepen het wel over dezelfde'werkelijkheid' hebben.Het bureau Markinor dat dit onderzoek uitvoerde, merkt terecht op dat 'hetmoeilijk te geloven is dat de twee groepen ondervraagden in hetzelfde landwonen', zó verschillend zijn hun antwoorden. Over heden en toekomst, over deeconomische vooruitzichten en het beleid van Vorster, over alle punten lopen demeningen mijlenver uiteen. En dat laatste ligt niet aan de representativiteit van hetonderzoek. Het werd namelijk uitgevoerd onder een uit het gehele land genomensteekproef van 800 blanke vrouwen die uit zowel stedelijke als landelijkegebieden kwamen, en 800 Afrikaanse vrouwen uit de belangrijkste steden. Voordit marktonderzoek werden vrouwen uitgekozen, omdat zij meer representatiefvoor een gemeenschappelijke visie van een bevolkingsgroep worden geacht. danmannen.EconomischeverwachtingTot de andere opvallende gegevens die het onderzoek opleverde behoort de totaalverschillende waardering van de economische situatie. De 'harde' economischecijfers over het afgelopen jaar zijn als volgt: het gemiddeld inkomen van deblanken steeg met 8,1 procent (tot 706 Rand per maand), dat van de Afrikanenmet 10,1 procent (tot 163 Rand per maand), terwijl het inflatiecijfer 11,3 procentbedroeg. In eerste instantie zou je uit deze cijfers kunnen concluderen datvergeleken met de blanken, de Afrikaanse bevolkinghetiets 'minder slecht' had.De antwoorden op het marktonderzoek laten echter precies het tegendeel zien.Tegenover 35 procent van de blanken, die oordeelden dat ze er slechter aan toewaren dan een jaar geleden, stond 60 procent van de Afrikanen. En terwijl deblanken nog merendeels een stralende economische toekomst voor zichzelf zien- meer dan drie kwart verwacht dat ze er over een jaar 'beter' of 'gelijk' aan toezullen zijn - zien de Afrikanen hun economische toekomst voortdurendverslechteren - meer dan de helft verwacht dat ze over een jaar er nog miserabeleraan toe zullen zijn dan op het ogenblik.Als er verder één ding duidelijk wordt uit het Markinor-onderzoek, dan is het weldat je voortaan alleen maar hard kunt lachen om elke blanke uit Zuid-Afrika dieons wil wijsmaken dat hij 'de Afrikaan kent' en dat deze best tevreden is met zijn

situatie. Meer dan eenderde van de groep ondervraagde blanken blijkt er nl. vanovertuigd te zijn dat de Afrikanen 'zeer' of althans 'redelijk' tevreden zijn, eenmening die door slechts 6 procent van de ondervraagde zwarte vrouwen gedeeldwordt. Maar liefst 56 % hiervan verklaart dat ze 'zeer ontevreden' met hun situatiezijn. Als we hierbij dan nog bedenken dat de voortdurende druk van eenpolitiestaat de antwoorden van de Afrikanse vrouwen ongetwijfeld in 'positieve'zin beïnvloed heeft, zijn deze getallen onthullend.Oordeel over VorsterWat vinden de verschillende bevolkingsgroepen van de manier waarop deregering de rassenverhoudingen aanpakt? Zoals zeker na de laatste verkiezingente verwachten was, vindt 84 procent van de blanken deze 'goed' tot 'zeer goed'.Hiertegenover staat 73 procent Afrika-. nen die het oordeel 'niet erg goed' en'helemaal niet goed' vellen. Slechts 4 procent van de zwarte bevolking vindt derassenpolitiek van de regering 'goed' (1 procent 'zeer goed'), terwijl de resterende21 procent geen oordeel uitspreekt (durft uit te spreken?). Dezelfde verschillenspringen eruit bij de beoordelingvan de algemene Vorster dit land i 92 procent van 73 procent van dAl met al verschaonthullende kijk blank Zuid-Afri de aantallen arre martelingen voo waarin 8zwarte 1 organisaties verb gevangenen verr opstanden en st. drukten aan de omeent bijna de 1 volking dat de r gestaag verbeter schijnlijk zelf 'g dergelijkoordetNieuw(KrugerOp lwt ogenbli kaanse maatsci Krugerrands op zocht welke m Nederland enafname van de het Zuidaftikaí 4 februari 1978 Ondanks een v damse reclamenational Marke in Nederland d rand verzorgt, dat er voorlopi spots van de , zalkomen, ga, minderd door. is niet bereid aan te dringen STER-spot voo uit hetantwc CRM op 2 fel van Ria Beckei De Reclamera: geen reden is ( de regering geZuid-Afrika h,Amandla v2 Zuid-Afrika katie verklaa Lezers in Zu schuwd dal Amandla rnhebben.Eveneens he sor de grambia, Oneplaat wordt het Komiti IIIIIII

van de algemene politiek. 'Leidt premier Vorster dit land goed?' 'Ja', antwoordde92 procent van de blanken, 'nee' zeiden 73 procent van de Afrikanen.Al met al verschaft dit onderzoek een onthullende kijk op de mentaliteit van blankZuid-Afrika. In een periode waarin de aantallen arrestaties, moorden enmartelingen voortdurend toenemen, waarin 8 zwarte bewustwordingsorganisatiesverboden worden, gevangenen vermoord worden, waarin opstanden en stakingenvan de onderdrukten aan de orde van de dag zijn, meent bijna de helft van deblanke bevolking dat de rassenverhoudingen gestaag verbeteren. Je moet erwaarschijnlijk zelf 'geweest zijn', om een dergelijk oordeel te kunnen begrijpen.Nieuwe reclame

Krugerrand?Op hçt ogenblik wordt door de Zuidafrikaanse maatschappij Intergold, die deKrugerrands op de markt brengt, onderzocht welke mogelijkheden de markt inNederland en België biedt voor de afname van de Krugerrands. Dit bericht hetZuidafrikaanse blad 'The Star' van4 februari 1978.Ondanks een verklaring van het Amsterdamse reclamebureau 'KVH-CDPInternational Marketing Advertising BV', dat in Nederland de reclame voor deKrugerrand verzorgt, tegenover Het Vrije Volk dat er voorlopig een eind aan dereclamespots van de STER voor de Krugerrand zal komen, gaat deze propagandaonverminderd door. De Nederlandse regering is niet bereid er bij de Reclameraadop aan te dringen een eind te maken aan de STER-spot voor de Krugerrand. Ditblijkt uit het antwoord dat de minister van CRM op 2 februari gaf opKamervragen van Ria Beckers (PPR). De Reclameraad meent dat er voor haargeen reden is de spot te verbieden zolang de regering geen economische boycotvan Zuid-Afrika heeft gelast.Amandla van november 1977 is in Zuid-Afrika tot een verboden publikatieverklaard.Lezers in Zuid-Afrika worden gewaarschuwd dat zij dit nummer van Amandlaniet in hun bezit mogenhebben.Eveneens heeft de Zuidafrikaanse censor de grammafoon-plaat 'One Namibia,One Nation' verboden. Deze plaat wordt onder meer verkocht doorhet Komitee Zuidelijk Afrika.Mozambique,een volk in bewegingAngola en Mozambique zijn nu wel onafhankelijk, maar wat komt er terecht vande doelstellingen van de vroegere bevrijdingsbewegingen om in deze landen eennieuwe samenleving op te bouwen? In de eerste moeilijke tijd na de overdrachtvan de macht mag men niet veel nieuwe initiatieven verwachten; het gaat er dannog voornamelijk om, de zaak ondanks het massale vertrek van de buitenlandsekaders draaiende te houden.Maar Mozambique is duidelijk door deze eerste fase heen. Op allerlei terreinenziet men de nieuwe samenleving vorm krijgen. Het boek 'Mozambique, een volkin beweging', wil een tussenbeeld geven van de omvorming van de samenlevingin Mozambique. Het beschrijft een beslissende periode uit de strijd tussen de oudeen de nieuwe maatschappij. Als bron van informatie is gebruik gemaakt van hetMozambikaanse weekblad 'Tempo'. In dat blad wordt geen propagandistisch-rooskleurig beeld gegeven van de ontwikkelingen in het land. Het blad isbestemd voor een binnenlandse lezerskring, en net als in de toespraken vanbijvoorbeeld president Samora Machel, wordt er niet alleen aandacht besteed aande vele successen, maar ook met grote openhartigheid uitvoerig bericht over devele tegenslagen die men ontmoet bij de opbouw van een nieuwe samenleving.Het succes van het FRELIMO is altijd in sterke mate gebaseerd geweest op hetgebruik veel aandacht te besteden aan de tegenkrachten, op de noodzaak om de

vijand duidelijk te definiëren en te beschrijven. In totaal zijn een vijftigtalartikelen uit de hele jaargang 1977 van 'Tempo' vertaald en opgenomen.Mozambique is duidelijk in beweging gekomen. Het meest indrukwekkend is dehervorming van de samenleving op het platteland. Honderdduizenden kleineboeren die verspreid over het hele land woonden hebben huis en haard verlaten enzich aangesloten bij een van de honderden nieuwe 'gemeenschapsdorpen', de'steden van het land'. Daar worden de eerste ervaringen opgedaan met hetcollectieve leven, met de grootschalige landbouw. In de industrieën, diewaarschijnlijk het zwaarst te lijden hebben gehad onder het vertrek van de kadersen de sabotage van de vertrekkende Portugezen, doen de arbeiders de eersteervaringen op met nieuwe gezagsverhoudingen, met nieuwe vormen van bestuur.Heel Mozambique lijkt in beweging. Er is een grootscheepse omvorming van desamenleving op gang gekomen, die uniek is in Afrika. Centraal daarbij staat devorming van een 'nieuwe mens'. HetFRELIMO is er in slechts weinig jaren in geslaagd in het hele land een strijd opgang te brengen tegen de oude samenleving, zowel tegen de negatieve aspectenvan de koloniaal-kapitalistische samenleving zoals die onder Portugeseoverheersing bestond, als tegen de evenzeer afgewezen traditioneel-feodalesamenleving die in grote delen van Mozambique nog bestaat.Tegenover deze oude maatschappij stelt het FRELIMO het ideaal van eensamenleving zonder onderdrukking, zonder vernedering, zonder uitbuiting, zonderklassenverschillen, een samenleving waarin de vruchten van het werk en derijkdommen van het land niet langer aan een kleine elite, maar aan de helebevolking ten goed komen, een samenleving van bewuste burgers die werkenvoor de hele gemeenschap, en niet voor hun eigen voordeel. Mozambique is eenvan de weinige landen waarin een serieuze poging wordt gedaan om deze mooieidealen in de praktijk te brengen.'Mozambique, een volk in beweging' telt 132 pagina's en is voorzien van velefoto's. Het boek kan worden besteld door overmaking van f7,50 op postgiro600657 van Komitee Zuidelijk Afrika, Amsterdam. _

KOM ITEE ZUIDELIJK AFRIKA(ANGOLA COMIT:)DA COSTASTRAAT 88 AMSTERDAM TEL. 020-183598 POSTGIRO 600657Regeringssteun aan ANC laat nog op zich wachtenHet Bevrijdingsfonds heeft besloten om opnieuw voor 100. 000 aan voedsel testuren aan de Zuidafrikaanse vluchtelingen die in Angola in kampen verblijven enwaar sinds november van het vorig jaar groot gebrek aan voedsel is. Dit besluit isgenomen als reactie op een gesprek half februari met minister De Koning vanOntwikkelingssamenwerking. Behalve leden van het Komitee Zuidelijk Afrikanamen ook het kamerlid J. N. Scholten van het CDA en Horst Kleinschmidt vanhet Christelijk Instituut van Zuid-Afrika aan het gesprek deel. De ministerweigerde bij die gelegenheid enige toezegging te doen over regeringshulp aan deZuidafrikaanse vluchtelingen in Angola. De aanvraag tot steun van deNederlandse regering ten behoeve van de Zuidafrikaanse vluchtelingen wacht alsinds juni '77 op een beslissing. De aanvraag werd ingediend door een delegatie

van het ANC die op dat moment in Nederland verbleef. Later benadrukte eentopdelegatie van het ANC o. 1. v. Oliver Tambo in een gesprek met ministerPronk opnieuw dat er in de vluchtelingenkampen in Angola een noodsituatieheerst en dat Nederlandse humanitaire hulp dringend nodig is. Een positieve ofnegatieve beslissing bleef echter uit. Op aandrang van de Nederlandse regeringheeft het ANC in november van het vorig jaar een aantal goedeVrijwilligersvoor hetBevrjdingsfondsVoor de administratieve verwerking van de giften die per giro bij hetBevrijdingsfonds binnenkomen, zoekt het Komitee Zuidelijk Afrika nog mensendiekunnen helpen.Iedere maandagavond en donderdagavond worden de giro's door een groepvrijwilligers verwerkt. Voorde donderdagavond zoeken we nog versterking vande groep. We beginnen meestal om half acht enwerken door tot omstreeks half elf.Kunt u ons helpen belt u ons dan even. Tel. 020183598. Of komt udonderdagavond naar het KomiteeDa Costastraat 88, Amsterdamren van de lijst geschrapt omdat ze naar de mening van de Nederlandse regeringniet onder noodhulp vielen. Maar ook op deze nieuwe aanvraag heeft ministerPronk noch positief noch negatief gereageerd. De aanvraag wordt nog steedsbestudeerd en ook minister De Koning wil geen enkele toezegging doen. Om deergste nood te lenigen heeft het Bevrijdingsfonds voor meer dan f300. 000 aangoederen gezonden naar de Zuidafrikaanse vluchtelingen in Angola. Dezezendingen waren mede mogelijk door flinke steun van de NOVIB en in beperktemate van de Vastenactie. Uit het voorbeeld wordt duidelijk dat de hulpverleningaan de bevrijdingsbewegingen in Zuidelijk Afrika niet aan de Nederlandseregering kan worden overgelaten. Hoewel in de Tweede Kamer zowel PvdA alsCDA en een aantal kleinere partijen zich hebben uitgesproken voor regeringshulpaan het ANC is de praktijk dat er nog steeds geen cent aan noodhulp uit die hoeknaar het ANC is gegaan.Het Bevrijdingsfonds kan maar gedeeltelijk inspringen vanwege onvoldoendemiddelen en omdat er talrijke andere aanvragen voor onvoorwaardelijke steunliggen. Daarom richten we nogmaals een dringende oproep aan onze lezers vanAmandla: Steun het Bevrijdingsfonds van het Komitee Zuidelijk Afrika, giro26655.Steun nu ANC, SWAPU Patriottisch FrontGIRO 26655DA COSTASTR, 88 AMSTERDAM

Literatuurpakket0 abonnement op Amandla voor een jaar #fotoboek 'Djarama PAIGC'*boek 'Angola, bezet, bevrijd, bedreigd' #gedichtenbundel 'Horizon vanbevrijding'

*werkmap 'Partij kiezen voor Zuidelijk Afrika'*brochure 'Zimbabwe, doorpraten geen bevrijding'»affiche 'KLM en Zuid-Afrika'*affiche MobutuDe prijs van het literatuurpakket is f 25, 00Facts & ReportsElke veertien dagen verschijnt een nummer van de knipselkrant over ZuidelijkAfrika 'Facts and Reports'. Proefnummers worden op aanvraag toegezonden.Te huur>films (16 mm) over Angola, Mozambique, Namibiëen Zuid-Afrika.>diaseries over Namibië en Zuid-Afrika. > videobanden over Angola,Mozambique, Namibië. > fototentoonstelling over Angola.NIEUW: BOEK MOZAMBIQUE'Mozambique, een volk in beweging' is de titel van een nieuwe uitgave van hetKomitee Zuidelijk Afrika. Het boek beschrijft de grootscheepse omvorming vande samenleving in Mozambique, die na de onafhankelijkheid op gang is gekomen,en die uniek is in Afrika.Als bron voor de informatie is het Mozambikaanse weekblad Tempo gebruikt. Indit blad wordt met een grote openheid over de successen en de tegenslagen inMozambique geschreven. In totaal zijn een kleine vijftig artikelen in hetNederlands vertaald. Hieraan is per hoofdstuk een inleiding toegevoegd. De strijddie thans in Mozambique is begonnen, is niet gemakkelijker dan de strijd voor denationale onafhankelijkheid. Het is een strijd met kleine stapjes voorwaarts, envele tegenslagen. Soms lijkt het moeilijk door de vele dagelijkse problemen degrote lijn te volgen van het eigen ontwikkelingsmodel vanMo zambioue.Het boekje kost f7, 50. Bestellen via giro 600657 engraag vermelden "Mozambique, een volk in beweging".AbonnementenAbonnementsprijs Amandla minimaal f 10,- per jaar.Postgiro 600657 t. n. v. Komitee Zuidelijk Afrika,Da Costastraat 88, Amsterdam.AdreswijzigingenAdreswijzigingen uitsluitend schriftelijk, liefst door terugzending van hetgecorrigeerde adresbandje aan: Komitee Zuidelijk Afrika, DaCostastraat 88,A'dam.Uitsluitend bestellen via postgiro 600657 t. n. v. Komitee Zuidelijk Afrika,Amsterdam, met vermelding van het gewenste materiaal.Boeken en brochuresAngola, bezet, bevrijd, bedreigd jDe bevrijding van Angola Angola wil vrij zijn;onderwijsboekje J Horizon vanbevrijding; gedichten van Neto j Zwart op wit;documentatiemap over de kerkenen Angola Kerken en Angola; KWIK-map Mozambique, vankolonietotonafhankelijkheid Mozambique, informatie over het FRELIMORevolutie in praktijk; Samora Machel Verkondig geen gemakkelijke

overwinningen; toespraken van Amilcar Cabral Djarama PAIGC; fotoboekGuiné-Bissau, 3anos de Independencia Ein Volk in Bewegungkann niemandaufhalten Kaap Verdische Eilanden; documentatiemap Namibië, Zuidwest-Afrikabevrijd Namibië Vrij, werkmap Zaire, ketens van koper Mobutu, dedictatuur in Kongo Van Kongo Vrijstaat tot Zaire Zimbabwe, door praten alleengeen bevrijding SHELL in Zuid-Afrika (ook in het Engels) Another Blanket;report on an investigationinto migrant situationMartelingen in Zuid-Afrika Zuidel. Afrika, intern, strijden solidariteit DeVerbittering; verhalen uit Zuidel. Afrika Partij kiezen voor Zuidelijk Afrika;werkmap PortugueseAfrica and the West Portuguese Colonialism from SouthAfrica to EuropeDe situatie op Oost-TimorAffichesSteun Bevrijdingsfonds Steun ANCSteun SWAPOAffiche Onafhankelijkheid Mozambique Affiche Namibië Vrij PosterserieMensenrechten in Namibië Affiche KLM en Zuid-Afrika Affiche Mobutu (ook inEngels) Kartonnen koker voor verzending affichesGrammofoonplatenVitória ou Morte; gedichten en liederen uit de Portugese koloniënA Vitória é Certa; liederen en muziekuit Angola One Namibia, One Nation;liederen Vrijheidsliederen uit NamibiëDiversenNamibië, apartheidbepaalt de regels; ganzenbordNamibië, scholenproject Odendaalpjanspel; simulatiespel Bedrukte katoenNamibië; 120breed,per 60cm Speldje SWAPOSpeldje MPLAStickers Namibië Vrij - 20 ex.10,007,50 2,00 5,005, 00 5, 00 9,502,50 3,009,90 2,50 7,50 8,002,50 f14,50 f 4,00 1 13,00f 13,50 f 3,50 f 3,00 f 5,50f 5,O0 f 3,00f 4,50 f 13,5of 4,00 f 4,75f 7,50 f 1,00f 1,50f 1,50 f 1,5o f 1,00 f 0,50f10,00 f 1,50 f 1,50 f 1,00f 10,00 f 12,50f 13,50 f 5,001, 00

1,00 1,00 5, 00 1,00 1,00 1,5077erkrijgbare literatuur

FAM£NDLAserda. Teeoo 020 340Uigv vanLedn tel (071 1414staa 17 Urcte. (00 7 10 ..Reate Han Actehus Ses oga*ear va Dik(eatesceai) rn janzn, Bn va Kaa, Esu duPle'iQoe*ac du0 otAan it nmmerwerken vrdermeeGAL,*~p 9arl>osamNiuwbre ovo r vabndwr 5Steun SW inbsis .dja Zode Wavsba geerjNmbë 'n Adetni ui- re orW ses-ancties 1Grnns SAT -i sccs- 1 Tete voor Zibawe1 Ls Frnrj end.-darkas