18 maart 2008

Onderzoek naar leren lezen en spellen

Prof. dr. Anna M. T. BosmanOrthopedagogiek, Radboud Universiteit Nijmegen

a.bosman@pwo.ru.nlwww.annabosman.eu

Doel van onderzoek

Kennis verkrijgen die

inhoudelijk methodologisch

controleerbaar is

Drie soorten onderzoeksvragen

Theoretische vraag

Technische vraag

Praktische vraag (mijn onderzoek)

Stelling van Pytje (Pythagoras ca. 570-507 BC)

Er bestaat een oneindig aantal drietallen van natuurlijke getallen die de volgende stelling waarmaken:

a2 + b2 = c2

Voorbeelden zijn

32 + 42 = 52

62 + 82 = 102

52 + 122 = 132

Laatste stelling van Fermat* (1601-1665)

Er bestaat GEEN drietal van natuurlijke getallen die voldoet aan de stelling

a3 + b3 = c3 of a4 + b4 = c4, etc….

ofwel

an + bn = cn

* In 1994 bewezen door de Britse wiskundige Andrew Wiles

Hoe sla je gegevens/data op? Steen

graveren Papier

schrijven 1890: Gaatjes (ponskaarten o.a. draaiorgel)

Magnetisch materiaal 1952: magneetband (bandrecorder) 1956: magneetschijf (hard disk, floppy disk)

Optische schijf 1962: CD (1982 op de markt) 1968: DVD (in 1996 op de markt) 1987: BD of Blu-ray (februari 2008 op de markt)

What is next: Holographic Versatile Disc??

Hoe leer je kinderen lezen en spellen?

Lees- en spellingproblemen

Regulier basisonderwijs: 10%-15%Speciaal basisonderwijs > 70%

s p e l ll e z e n n

Wat

Hoe

Zo leer je kinderen lezen en spellen

Het ‘Wat’

Structuur van de Nederlandse spelling gebruiken

Regels (denk aan de raam/ramen of ram/rammen)Denkwijzen (oei, je hoort en j en je schrijft een i)

Structuur van oefeningen doorhebbenLeesoefeningen vooraf aan lezenSpellingoefening vooraf aan spellen

Het ‘Hoe’

Directe instructie– Leerkracht is model– Frontale opstelling

Meer zintuigen gebruiken– Oog, oor, en beweging

Toetsing en herhaling– Elke dag dezelfde volgorde– Elke dag een dictee

Onderzoeksvraag

Is de aanpak

“Zo leer je kinderen lezen en spellen”

beter dan andere(n)?

Deelnemende scholen

School m / j anders-taligen

medicijnen /diagnose

1 jaar L&S

X (zlkls) 1/10 2 6/6 9%

Y 7/14 0 0/2 19%

Z 3/9 4 4/2 33%

Leeftijd, intelligentie en woordenschat

Leeftijd Intelligentie Woordenschat

X 6 jr 10 mnd 21 26

Y 6 jr 11 mnd 20 25

Z 7 jr 5 mnd * 21 25

Leerlingen op school Z zijn gemiddeld een half jaar ouder dan op X en Y

3 leestoetsen

Letters lezen

i s eu z l

k v b h ou

m o ui w uu

aa p g a ei

n e d u au

r t oe j f

oo ee ij ie

Woorden lezen (aantal per minuut)

DMT-1

as roe sopfee bui guuroom rij heguur kou weerzee hei lusoor vak deuraan peen kuilop wit miereik fout hoef

Teksten lezen (AVI)jan met de kar

wim gaat naar school. ik koop die roos van jouhij is al zes jaar. die zet ik in een vaas. zijn zus loes is nog geen vier.moe gaat het huis weer in.die is bij moe in huis ze zet de roos in de vaas.

daar is jan met de kar. loes zit nu bij de wiegkoop een roos, koop een roos! moe zet de pan op het

gas.moet gaat met loes naar jan. daar gaat de bel.

dat zijn pa en wim.wat is die roos mooi.

3 spellingtoetsen

Letters schrijven

i s eu z l

k v b h ou

m o ui w uu

aa p g a ei

n e d u au

r t oe j f

oo ee ij ie

8-woorden dictee

boot

riem

uur

gum

wiel

kan

soep

zaag

Spellingtoetsen

Maart Juni

1 2 3 4 5kip brug feest spuit markthak bloem vuist vlieg kwastrook slee brief muts kalfteen hoest kaars kist sportklok taart wesp zus dorptrap pols kaft deuk worstkruk puist kist voet staartster gesp vel rups klomp

Toetskalender

September November Maart Juni

Lezen

Letters lezen x x x xWoorden lezen x x x xTeksten lezen x x

Spellen

Letters spellen x x x x8-woordendictee x x x x

Spelling x x

Verschillen tussen de scholen

Letters lezen (max. = 34)

0

5

10

15

20

25

30

35

40

september november maart juni

XYZ

DMT 1 in aantal woorden per minuut

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

september november maart juni

XYZ

Letters spellen (max. = 34)

0

5

10

15

20

25

30

35

september november maart juni

XYZ

8-Woorden spellen (max. = 8)

0

1

2

3

4

5

6

7

8

september november maart juni

XYZ

Maart-Dictees 1-3 in % correct

92

76

57

83

55

37

80

38

24

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

M1 M2 M3

XYZ

Juni-Dictees 4-5 in % correct

86

59

40

79

33

20

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

E4 E5

XYZ

Niveaus van de scholen

Cito normen

0

5

10

15

20

25

Niveau

ABCDE

75%-

100% 50%-

75% 25%-

50%10%

-25%

0%-

10%

DMT-niveaus in juni

45

9

18 18

9

0 0

14

29

57

8 8

0

17

67

0

10

20

30

40

50

60

70

X Y Z

ABCDE

Spellingniveaus in juni

36

18

27

9 9

0 0

9

29

62

0 0

17 17

67

0

10

20

30

40

50

60

70

X Y Z

ABCDE

Avi-niveaus in juni

73

18

9

19

10

71

8

17

75

0

10

20

30

40

50

60

70

80

X Y Z

BeheersingInstructieFrustratie

Conclusies

School X (zlkls) is veel beter dan Y en Z

School X (speciaal basisonderwijs) doet niet onder voor scholen voor regulier onderwijs

Kritische vragen

Is het absoluut zeker dat ZLKLS de oorzaak van de goede resultaten is?

Is het voor alle soorten leerlingen effectief?

Zijn alle onderdelen van het lespakket noodzakelijk om succes te hebben?

Wat voor een onderzoek zou jij doen om vast te stellen of het echt door ZLKLS kwam dat school X zoveel beter was?