12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was...

24
12 20 Jaargang 10, februari/maart 2010, nr. 1 Fabrikantendag 2010 Samen investeren in opleiden 15 juni 2010: Hibin Branchedag! De Hibin Branchedag vindt dit jaar plaats in Cultuur- en congrescentrum Antropia in Driebergen. Datum: 15 juni. Thema: aan de slag met duurzaamheid Peter Stravers nieuw lid bestuur Koninklijke Hibin “Wat ik in ieder geval belangrijk vind, is dat we als branchevereniging meer op de kaart komen en bekender worden bij de politiek.” “De bouwmaterialen- handel lijkt de boot te gaan missen” Andries Baks, directeur Ubbink waar- schuwt de bouwmaterialenhandel: zonne-energie is booming. Maar de bouw- materialenhandel wacht vooralsnog af …

Transcript of 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was...

Page 1: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

12 20

Jaargang 10, februari/maart 2010, nr. 1

Fabrikantendag 2010Samen investeren in opleiden

15 juni 2010: Hibin Branchedag!

De Hibin Branchedag vindt dit jaar

plaats in Cultuur- en congrescentrum

Antropia in Driebergen. Datum: 15 juni.

Thema: aan de slag met duurzaamheid

Peter Stravers nieuw lid bestuur Koninklijke Hibin

“Wat ik in ieder geval belangrijk vind, is

dat we als branchevereniging meer op de

kaart komen en bekender worden bij de

politiek.”

“De bouwmaterialen­handel lijkt de boot te gaan missen”

Andries Baks, directeur Ubbink waar-

schuwt de bouwmaterialenhandel:

zonne-energie is booming. Maar de bouw-

materialenhandel wacht vooralsnog af …

Page 2: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

Met IsoBouw kunt u altijd ‘ja’ verkopen.

IsoBouw brengt nieuwe ideeën in praktijk.

www.isobouw.nl/handelaren

Door steeds goed naar u en uw afnemers te luisteren, komt IsoBouw telkens met doordachte, innovatieve

oplossingen. Die zorgen ervoor dat u makkelijker, sneller en winstgevender kunt werken. Zo zorgen onze

duurzame isolatieconcepten ervoor dat u kunt uitblinken in de markt. Onze uiterst betrouwbare leveringen

en kwalitatief hoogstaande producten zorgen ervoor dat wij een klanttevredenheid van 99,9% scoren.

Zoals uw klanten van u verwachten. Daarbij zijn het de details die een wereld van verschil maken.

Meer weten over onze innovaties? Kijk op onze website of maak een afspraak: 0493-49 81 11.

210x297.indd 1 04-09-2009 18:22:32

Advertentie

2

Page 3: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

Gratis Credit Check! 5

Podium voor duurzame ideeën 6

Instrumenten om duurzaamheid vorm te geven 8

Peter Stravers nieuw lid bestuur Koninklijke Hibin 12

Duurzaam bouwen heeft toekomst 14

Fabrikantendag 2010: samen investeren in opleiden 16

EVC maakt bedrijf sterker 17

Personeel & Zorg ISO-gecertificeerd 18

Andries Baks waarschuwt bouwmaterialenhandel 20

LOGUS zet reuzenstappen in duurzaamheid 22

Agenda/cursuskalender 24

Duurzaam bouwen heeft nog altijd de toekomst 14

Duurzaamheid loont!‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de

Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis van ontwikkelingen. Vandaag is het

realiteit. En het is volstrekt legitiem om in deze tijd van recessie toch vooral ook naar de profit-

kant van duurzaamheid te kijken. In deze editie van Hibinfo enkele aansprekende voorbeelden

die aantonen dat een duurzame aanpak helpt om de gevolgen van de recessie te verzachten.

Zo laat Andries Baks van Ubbink zien dat er met zonnepanelen een geheel nieuwe markt open-

ligt voor de bouwmaterialenhandel. Vele, vele daken, van bedrijven en van woningen, zullen de

komende jaren gebruikt gaan worden om energie op te wekken. Subsidiemaatregelen zorgen

voor een ‘boost’. Een interview met Leon de Kok van Logus leert dat een duidelijke visie, ver-

taald in een marktgerichte aanpak, in korte tijd veel extra handel in het renovatiesegment kan

opleveren. Met deze twee artikelen geven we als Koninklijke Hibin een duidelijk signaal naar

onze leden: we willen onze leden helpen zo goed mogelijk gebruik te maken van de kansen die

duurzaamheid biedt. We ontwikkelen een Jaarplan Duurzaamheid dat daar volledig op is ge-

richt. Dat plan is gebaseerd op informeren, samen ontwikkelen, delen en verdiepen.

Er komt op de website een speciaal duurzaamheidsgedeelte, waar we volop ruimte bieden aan

duurzaamheidsinitiatieven van fabrikanten en handelaren. De eerste inspirerende verhalen zijn

al binnen. Koninklijke Hibin biedt een platform. Het is aan u om er uw voordeel mee te doen.

Samen met partners als MVO Nederland en TNO ontwikkelen we een duurzaamheidsin-

strumentarium voor de handel. Praktische handvatten om de duurzaamheid van uw eigen be-

drijfsvoering vast te stellen of instrumenten om uw logistiek goedkoper en groener te maken.

Het fijnslijpen van dat instrumentarium doen we samen met leden. Voor de afdelingsvergaderingen

hebben we met dat doel een speciaal programma samengesteld. De Hibin-leden die serieus

met duurzaamheid aan de slag willen, kunnen daar al een voorsprong pakken.

De resultaten van het samen ontwikkelen, delen we met de leden tijdens de Branchedag. Doel

van die dag is dat u met praktische, op de branche toegesneden hulpmiddelen naar huis gaat.

Klaar om de volgende dag serieus werk te maken van duurzaamheid. Maar het houdt niet op

met de Hibin Branchedag. Voor komend najaar is een serie workshops in voorbereiding waar uw

medewerkers gericht worden bijgespijkerd. Ook hier geldt weer: praktisch en direct toepasbaar.

Als handel zijn we vaak volgend. De klant bepaalt onze agenda. Duurzaamheid biedt op onder-

delen echter de kans om een leidende rol te spelen. De aanpak van Logus is in dat opzicht een

sprekende voorbeeld. Aan die aanpak ligt conceptdenken ten grondslag. Ik heb er vertrouwen in

dat de bouwmaterialenhandel dit jaar met behulp van Koninklijke Hibin een grote stap kan ma-

ken in marktgerichte duurzaamheidsconcepten.

Gert Smit

Voorzitter

3

Inhoud

Page 4: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

4

Advertentie

Hercules Taskforce helptAlle cijfers over de ontwikkelingen in de bouw wijzen op negatieve ontwikkelingen in zowel de

utiliteitsbouw als de woningnieuwbouw. De recessie lijkt langer aan te houden dan waar velen

op gehoopt hadden.

De meeste Hibin-leden zullen stevige maatregelen moeten nemen. Banenreductie is realistisch.

Bij Koninklijke Hibin hebben we vorig jaar al verschillende expertises gebundeld om leden zo

goed mogelijk te helpen deze vraagstukken op te lossen. Deze Hercules Taskforce heeft werk-

gevers al een-op-een kunnen helpen met aanvragen voor deeltijd-WW, afvloeiing van medewerkers

met baangarantie, aanvraag van subsidies en gerichte scholingsprogramma’s om afgeslankte

organisaties weer op het gewenste kennisniveau te krijgen.

De deskundigen van de Hercules Taskforce zijn nog steeds beschikbaar om per direct bedrijfs-

bezoeken te kunnen gaan afleggen om samen met u een passend maatregelenpakket samen te

stellen.

Page 5: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

Misbruik inkoopmacht: mogelijk gedragscodeVerhoeven van EZ eind december 2009

een brief aan de Tweede Kamer

gezonden. Daarin erkent ze het verschijn-

sel en pleit ze voor een gedragscode,

zoals die ook in Groot-Brittannië wordt

gehanteerd. Koninklijke Hibin is bereid

aan de totstandkoming van een dergelijke

gedragscode mee te werken, maar houdt

wel een slag om de arm. “Het staat

name lijk niet op voorhand vast dat een

vrijwillig gesloten gedragscode leidt tot

feitelijke wijzigingen van gedrag van

marktpartijen”, legt Peter van Heijgen

uit. “We zullen daarom zeer kritisch kijken

naar zowel de inhoud van de gedrags-

code als naar de inrichting van het noodza-

kelijke controle- en naleving instrument.”

Het EIM heeft in opdracht van het

Ministerie van Economische Zaken een

onderzoek uitgevoerd naar de inkoop-

macht in een aantal sectoren en de ge-

volgen die de bedrijven daardoor ondervin-

den. In het onderzoeksrapport (kan via

www.hibin.nl worden gedownload) is

ook gekeken naar de situatie in de bouw-

materialenhandel.

Van de geënquêteerde bedrijven in de

bouwmaterialenbranche geeft 16% aan

een zwakke onderhandelingspositie te

hebben ten opzichte van de belangrijkste

afnemers. Dit leidt in bepaalde gevallen

tot onaanvaardbare vormen van misbruik

van inkoopmacht van bepaalde afnemers.

In reactie op het onderzoek heeft minister

ENCI en IsoBouw nieuwe Hibin-leden

Met ingang van 1 januari 2010 zijn ENCI

en IsoBouw off icieel buitengewoon lid

van Koninklijke Hibin. Dit betekent dat

opnieuw twee A-merken uit de industrie

aansluiting hebben gezocht bij de bouw-

materialenhandel. Koninklijke Hibin telt

op dit moment zo’n zestig buitengewone

leden, met wie wordt samengewerkt in

de ontwikkeling van vakopleidingen bin-

nen Hibin Opleidingen. Ook op andere

beleids terreinen, zoals duurzaamheid en

logistiek, werken handelaren en produ-

centen samen binnen Koninklijke Hibin.

ENCI (Eerste Nederlandse Cement industrie)

behoort tot multinational Heidelberg

Cement Group, verkocht in 2008 ruim 3

miljoen ton cement en telt bijna 400

mede werkers. IsoBouw is als EPS-iso-

latieproducent marktleider in Nederland.

Bonden en werkgevers overleggen dit voorjaar over de toekomst van de cao voor de bouwma-

terialen. Zowel werkgevers als werknemers hebben belang bij modernisering van de cao. In

twee werkgroepen buigen de bonden en Koninklijke Hibin namens de werkgevers zich over

een nieuw functieindelingssysteem en leeftijdbewust beleid. Met name dat laatste aspect kan

een win-winsituatie opleveren. Beide partijen willen naar een duurzame inzetbaarheid van

mensen. Brede inzetbaarheid en loopbaanperspectief liggen in elkaars verlengde.

Bouwmaterialenhandel wil naar moderne cao

5

Page 6: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

7 KORT NIEuWS6

Herstelplan Pensioen-fonds goedgekeurd

Mosa eerste cradle to cradle tegelfabriek ter wereld

Werkgevers zijn daarvan afgelopen

december door het Pensioenfonds in

een brief op de hoogte gesteld. De

premieverhoging komt voor 1/3 voor

rekening van de werknemer en voor

2/3 voor rekening van de werkgever. De

cao-verhoging per 1 januari 2010 met

0,5% dient mede ter compensatie van de

stijging van de werknemerspremie.

Eind januari hebben de werknemers

weer een Pensioenflits gekregen, het

informatie blad van het Pensioenfonds,

waarin op de wijzigingen gedetailleerd

wordt ingegaan.

Koninklijke Mosa in Maastricht heeft

als eerste keramische tegelfabriek ter

wereld een cradle to cradle certificaat

ontvangen voor zijn tegelproductie.

Een twee jarig proces van research en

ontwikkeling is hieraan vooraf gegaan.

Met behulp van het kennisinstituut

EPEA, van cradle to cradle-grondleg-

ger Michael Braungart, werd gekeken

naar alle grondstoffen, leveranciers,

productieprocessen en producten.

Onderzoek diende ook om te komen

tot zo veel mogelijk hergebruik zonder

kwaliteitsverlies. Alle Mosa-tegels zijn

nu 100 procent recyclebaar zijn en

brengen geen schade toe aan het

milieu. Nieuwe tegels bevatten 10 tot

40 procent hergebruikt materiaal. Dat

is deels afkomstig uit een al eerdere

gerealiseerde gesloten kringloop voor

tegelafval binnen de fabriek. Verder is

in samenwerking met afvalophaler Van

Gansewinkel een proef gestart met

gescheiden inzameling van tegelafval

op bouwplaatsen om dat opnieuw te

gebruiken.

Ook de werknemersbrochure “uw

pensioen onder de pannen” die u kunt

downloaden via de site van het

Pensioenfonds www.bpfhibin.nl zal wor-

den aangepast.

De dekkingsgraad die op 31 december

2008 op 91% stond, is inmiddels per

ultimo januari gestegen tot 104,2%.

De actuele stand van de dekkingsgraad

wordt maandelijks bijgehouden via

de website van het Pensioen fonds:

www.bpfhibin.nl.

De Nederlandse Bank heeft op 30 december het laatst ingediende herstel-

plan van het fonds goedgekeurd. Dit houdt in een premieverhoging per

1 januari 2010 en een verlaging van de pensioenopbouw per gelijke datum.

Page 7: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

7

Podium voor duurzame ideeën

Voorbereiding jongerencampagne LIFT vordert

Koninklijke Hibin kan via een serie bijeen-

komsten een platform bieden om de duur-

zame kwaliteiten van de bouwtoelevering

bij een groter publiek onder de aandacht

te brengen. ING organiseert in samen-

werking met Koninklijke Hibin, Bouwend

Onderzoek van Koninklijke Hibin toonde

aan dat scholieren geen duidelijk beeld

hebben van de bouwmaterialenhandel.

Belangrijk dus om de branche goed op de

kaart te zetten. Alleen dan kan de in-

stroom van jongeren worden vergroot.

LIFT wordt daarbij het ‘wapen’: een speci-

Nederland en uneto-VNI en MVO

Nederland dit jaar een roadshow met als

thema “Duurzaam ondernemen in turbu-

lente tijden’’. Hibin wil daarin het belang

van de bouwtoelevering als initiator van

verduurzaming naar voren brengen.

ale campagne die bestaat uit verschillende

middelen die de herkenbaarheid van de

bouwmaterialenhandel moeten vergroten.

Zo komt er een speciale bus, die ROC’s in

heel Nederland gaat aandoen. In die bus

kunnen jongeren zien, horen, voelen en

ruiken wat werken in de bouwmaterialen-

De economische tegenwind is weliswaar nog niet gaan liggen, maar de ogen

van Koninklijke Hibin zijn wel degelijk op de toekomst gericht. Wanneer

straks de economie weer aantrekt, moet er doorgepakt worden. Dat kan al-

leen met de extra ‘handjes’ van talentvolle en gemotiveerde jongeren. Die

weten de bouwmaterialenbranche echter (nog) niet te vinden als werkgever.

De jongerencampagne LIFT moet daar verandering in brengen.

handel inhoudt. De film is dankzij de

nieuwste 3D-technieken (voorbeeld: kas-

succes Avatar) extra aantrekkelijk voor

jongeren en laat zien welke functies er in

de bouwmaterialenhandel zijn.

Daarnaast komt er een speciale website.

En aan de hand van jongerenpanels zal re-

gelmatig getoetst worden wat de mening

van de doelgroep is. Wanneer de campag-

ne precies gelanceerd wordt is nog onbe-

kend. Koninklijke Hibin wil wat dat betreft

de economische ontwikkelingen afwachten.

Wel vindt binnenkort als voorloper ‘the

making off’ van de film gepresenteerd.

We presenteren er voorbeelden van

(logistieke) concepten van handelaren,

maar willen nadrukkelijk ook de innovatie

aan fabrikantzijde laten zien. Ziet u hierin

een mogelijkheid om uw bedrijf te promo-

ten? Stuur dan een email met een korte

omschrijving van uw duurzaamheidproject

naar [email protected].

uit de inzendingen maken ING en Hibin

gezamenlijk een selectie. Ideeën en initia-

tieven die zich niet lenen voor een van deze

avonden, kunnen heel goed wel geschikt

zijn om te vermelden op de website van

Koninklijke Hibin, als voorbeeld tijdens de

komende Hibin Branchedag in juni of als

basis voor een achtergrondartikel in

Hibinfo. Aarzel dus niet om dat mailtje te

versturen!

7

Page 8: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

8

Hibin Branchedag aan de orde. Het derde

deel is de bouwlogistiek, bij uitstek het

terrein van de bouwmaterialenhandel. De

logistieke scan van TNO is een instrument

dat Hibin-leden helpt de logistieke kosten

te verlagen en te kiezen voor duurzamer

oplossingen. De vraag is vervolgens: hoe

breng je dat naar de markt? De ervaringen

van TNO en de Hibin-leden die dit voor-

jaar in de pilot meedraaien, geven ant-

woorden. Duidelijk is al wel dat zowel fabri-

kanten als aannemers niet primair bezig

zijn met duurzame logistiek als onderdeel

van het bouwproces. Daar ligt derhalve

een kans voor de bouwmaterialenbranche

om zich extra te profileren en de toe-

gevoegde waarde van de handel op dit

gebied sterker te benadrukken.

Koninklijke Hibin heeft een aantal instru-

menten beschikbaar om leden te helpen.

In de afdelingsvergaderingen (tussen 18 maart

en 19 april) gaan we daarmee voor het

eerst aan de slag. Tijdens de Branchedag

op 15 juni in Driebergen wordt de duur-

zaamheidsondersteuning in z’n volle om-

vang gepresenteerd. En komend najaar

staat een serie praktische workshops op

het programma. Het doel is duidelijk: eind

2010 kan de branche mee in de duurzaam-

heidseisen van dat moment én hebben

koplopers een duurzaamheidsvoorsprong

genomen waarmee zij extra omzet gene-

reren. Wie bij die laatste groep wil horen,

doet er goed aan zich nu al in te schrijven

voor zowel de afdelingsvergadering als de

Hibin Branchedag.

Drie uitdagingen

De uitdaging die voor de branche geldt,

valt in drie delen uiteen. Ten eerste het

kunnen aantonen van een duurzame be-

drijfsvoering. Met andere woorden: wat is

de ‘footprint’ van uw bedrijf. De instru-

menten die daarvoor beschikbaar zijn,

helpen bedrijven inzicht te krijgen en een

rapportage te maken die nodig kan zijn om

mee te mogen doen in aanbestedingen.

Het tweede deel betreft kennis over de

duurzaamheid van de productie en de

toepassing van bouwmaterialen. Kennis

van LCA-analyse, Breeam, Greencalc en

GPR, geeft aansluiting bij de duurzaam-

heidswereld van opdrachtgevers en aan-

nemers. Hoe implementeer je die kennis

binnen je eigen organisatie? Ga je mensen

opleiden, externen inhuren of kies je voor

een combinatie? Ervaringen van anderen

en een toelichting op de voor- en nadelen

van verschillende scenario’s komen op de

De bouwmaterialenhandel staat voor de opgave om in rap tempo duurzamer te worden.

Praktische instrumenten om duurzaamheid binnen uw bedrijf vorm te geven

Duurzaamheid, luxe of noodzaak? Die discussie is in feite voorbij. Klanten verduurzamen en het bedrijfsleven moet

daarin mee, crisis of geen crisis. De bouwmaterialenhandel staat voor de opgave om in rap tempo duurzamer te

worden. Om de simpele reden dat de markt dat afdwingt. Wie niet al uit overtuiging het pad van duurzaamheid

heeft gekozen, zal dat nu uit overlevingsinstinct moeten doen.

Page 9: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

10NIEuWS

Koninklijke Hibin en TNO samen voor duurzame logistiek

Koninklijke Hibin geeft duurzame logistiek in 2010 een concreet ‘handvat’.

Een achttal Hibin­leden dat zich eerder al aanmeldde, is begonnen aan een

kosteloze Logistieke Scan van hun bedrijf. Alle bij Hibin aangesloten bedrijven

kunnen straks profiteren van oplossingen, tips en aanbevelingen die volgen uit

onderzoek van TNO naar kostenbesparingen en verduurzaming van de logistiek

in de bouwmaterialenhandel. TNO heeft 50.000 euro voor dit branche project

uitgetrokken.

Op 13 januari jl. vond bij TNO de aftrap plaats. Het onderzoek is mogelijk op basis van de

regeling ‘Technologie Cluster’ van TNO, gericht op kennisoverdracht aan MKB-bedrijven.

Het geld is voor het onderzoek beschikbaar gesteld op voorwaarde dat deelnemende partijen

zelf ook een deel van de totaalkosten op zich nemen. In het kader van het Hercules-project

is besloten dat de deelnemers bij Hibin hun bijdrage kunnen declareren.

Doel van het onderzoek is dat de bedrijven een sprong voorwaarts maken op besparing van

hun logistieke kosten en gelijktijdig verbetermaatregelen kunnen treffen in het kader van

duurzaamheid. Het verlagen van de logistieke kosten en het vergroten van de duurzaam-

heid zijn speerpunten in het beleid van Koninklijke Hibin. Eerder werden hierover afspraken

gemaakt met Connekt. Omdat die afspraken uiteindelijk niet nagekomen konden worden,

nam Peter van Heijgen contact op met TNO Mobiliteit en Logistiek. Samen werd een pas-

send alternatief ontwikkeld.

De doelen en werkwijze van de oorspronkelijke Logistieke Scan van Connekt blijven over-

eind. Uitgangspunt binnen het innovatieprogramma Duurzame Logistiek van Connekt is om

logistiek en transport eff iciënter en duurzamer te maken. Als hulpmiddel is een logistieke

scan ontwikkeld waarmee (buitengewone) leden kunnen onderzoeken of en hoe zij hun

logis tieke proces efficiënter kunnen vormgeven. Daarmee kan een aanzienlijke sprong voor-

waarts worden gemaakt op het gebied van duurzaamheid, met een besparing op de logis-

tieke kosten die kan oplopen tot 15%.

De bedrijfsspecifieke informatie blijft binnenkamers, maar algemene informatie over algemene

verbetermogelijkheden zullen branchebreed ter beschikking worden gesteld. Naar verwach-

ting zal dit tijdens de Hibin Branchedag van 15 juni a.s. al gebeuren. Binnenkort volgt een

speciale bijeenkomst voor de bedrijven die zich hebben aangemeld voor het onderzoek.

Afdelingsvergaderingen

18 maart Zeeland

24 maart Brabant West en Midden

31 maart Nederland Noord

8 april Oost Nederland

8 april Limburg

12 april Zuid Holland

13 april Noord Holland

19 april Brabant Oost

15 juni Hibin Branchedag

Antropia Driebergen

De Hibin Branchedag vindt dit jaar

plaats in Cultuur- en congrescentrum

Antropia in Driebergen. Het is een

locatie waar duurzaam ondernemen

centraal staat. Antropia is in het be-

zit van het Gouden Green Key-keur-

merk, wat betekent dat men zich

bovenop de verplichte normen extra

inzet om het milieu te beschermen.

Antropia ligt op loopafstand van het

station van Driebergen, maar is ook

per auto goed bereikbaar.

Page 10: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

10

De Groene Woning

Initiatief voor duurzame stimulering

Koninklijke Hibin en NVTB hebben zich de afgelopen maanden achter de schermen ingespannen voor een

groene stimuleringsmaatregelen voor nieuwbouw van woningen. Gealarmeerd door de berichten over een forse

afname in de woningproductie, werd een werkgroep geformeerd die in korte tijd een sterk onderbouwd

concept voor een Groene Woning heeft ontwikkeld.

van 19% naar 6%) en het daarmee op peil

houden van de nieuwbouw, zou de inkom-

stenderving niet meer dan 618 miljoen

bedragen. Het alsnog realiseren van die

20.000 woningen kan door woonconsu-

menten te verleiden met een toekomst-

gericht woonconcept: De Groene Woning.

‘De Groene Woning maakt de weg vrij

naar een energieneutrale, gezonde, com-

fortabele en makkelijk aanpasbare woning.

In concreto betekent dit, dat deze reeds nu

inspeelt op het wegvallen van fossiele brand-

stoffen, zeer energiezuinig koelt en ver-

warmt, optimaal is geïsoleerd en makkelijk

uitbreidbaar en aanpasbaar is. Met de

Groene Woning kan nu reeds worden

voldaan aan de eisen voor 2020 (energie-

neutraal) en het minimale prestatie niveau

van de Groene Woning voldoet reeds aan

de eisen van 2015’, zo meldden de plannen,

die ook voorzien in een compleet door-

gere kende beschrijving van de keuzes die

nodig zijn om De Groene Woning te reali-

seren.

Met de stimuleringsmaatregelen wil de

NVTB-Hibin-werkgroep voorkomen dat

40.000 manjaren werk in de bouw en

bouwtoelevering verloren gaan en zo-

doende ook vakmensen voor de branche

behouden. Van de duurzaamheidsambities

van De Groene Woning moet bovendien

een stimulans uitgaan naar de renovatie-

markt om bestaande woningen versneld

op te trekken naar hogere energiepresta-

tienormen.

Stimulering van de woningnieuwbouw is

nog steeds hard nodig. Recente cijfers,

onder andere van het EIB laten zien dat de

afname van het aantal nieuw te bouwen

woningen minstens zo groot is als afge-

lopen najaar door de NVTB/HIBIN-werk-

groep al werd aangenomen. Het blijft zaak

tijdelijke btw-verlaging te blijven promoten.

Daarnaast is De Groene Woning een am-

bitieus toekomstgericht concept waarmee

vooruitstrevende partijen in de bouwketen

zich kunnen onderscheiden.

Met een financiële onderbouwing waaruit

bleek dat een plan om 20.000 extra wo-

ningen te realiseren in 2010 en 2011 voor

de overheid kostenneutraal kon verlopen,

is het idee voorgelegd aan de vaste

Kamercommissie van VROM. Minister Van

der Laan (VROM) heeft vooralsnog voor

andere stimuleringsmaatregelen geko zen.

De strijd is echter nog niet gestreden.

Kern van het betoog van de werkgroep is

dat een afname van de nieuwbouwproduc-

tie met 20.000 woningen de overheid 1,4

miljard minder inkomsten oplevert. Door

te investeren in btw-verlaging (tijdelijk

Page 11: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

KORT NIEuWS 12

Nieuwe regels digitale tachograaf

Het ministerie van Verkeer en

Waterstaat komt met een aantal

nieuwe regels voor de digitale tacho-

graaf. Met ingang van 1 oktober 2011

zijn twaalf aanpassingen van kracht.

Die moeten ervoor zorgen dat fraude-

mogelijkheden met de digitale tacho-

graaf worden verminderd. Enkele

voorbeelden van de nieuwe regels:

een korte pauze wordt niet langer

als rijtijd gezien. Ook volgt een ver-

plichte controle van de tacho graaf

tijdens reparaties en controles in

werkplaatsen, inclusief een verslag.

En de digitale tachograaf moet

beschermd zijn tegen vervalsingen

met magneten.

Proef Roll on-Roll off vervoer succesvol

Campagne voor beter imago wegtransport

In april 2009 werd op initiatief van Rijks-

waterstaat een week lang met opleggers

zonder trekker gevaren tussen Hoorn,

Rotterdam en Tiel. Een aantal onderne-

mingen uit de bouwmaterialenhandel nam

aan deze testvaarten deel. Aanleiding

voor het initiatief is de toenemende ver-

keersstroom op de wegen en de daaruit

voortvloeiende congestie. Op deze ma-

nier kan stilstaan op asfalt – en dus verlies

van tijd en geld – worden voorkomen. Na

evaluatie van de proef is de conclusie dat

vervoer over water vooral aantrekkelijk

kan zijn voor goederen die langer onder-

weg mogen zijn. Enkele cijfers: de testvaart

heeft geleid tot een daling van 3.800

kilometer wegvervoer en tot een be-

hoorlijke geluidsreductie. Bovendien leid-

de de proef tot 5.200 kg minder uitstoot

CO2 en 38 kg minder uitstoot van Nox.

Een speciale imagocampagne van

Transport en Logistiek Nederland (TLN)

moet de consument duidelijk maken dat

goederenvervoer over de weg onmisbaar

is. Want hoewel driekwart van de

Nederlanders vindt dat wegtransport

een onmisbare functie vervult, is er nog

onvoldoende begrip voor de aanwezig-

heid van transporteurs op de weg. Met

een driejarige campagne met als centrale

boodschap ‘Zonder transport geen …’

moet hierin verandering worden gebracht.

Daarbij wordt ‘Zonder transport geen

…’ afhankelijk van de situatie aangevuld

met bijvoorbeeld ‘verse vitamines’, ‘geen

concert’, of ‘geen kennis’. Via 150 speciale

vrachtwagens, advertenties en radiocom-

mercials moeten de boodschap worden

‘uitgevent’.

Er is ook een website:

www.zondertransportstaatallesstil.nl.

Interessant ook voor de bouwmaterialen-

branche, immers bijna een derde van het

goederenvervoer is bouwgerelateerd.

Lading per schip vervoeren over water in plaats van over dichtslibbende

snelwegen kan een prima alternatief zijn. Dat concludeert staatssecretaris

Huizinga (Verkeer en Waterstaat) naar aanleiding van een proef begin 2009.

Ze heeft Rijkswaterstaat gevraagd verder onderzoek te verrichten.

11

Page 12: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

12

Peter Stravers van CRH Bouwmaterialenhandel

“Selfmade” man in Hibin-bestuurHet bestuur van Koninklijke Hibin is weer compleet. Per 1 december 2009 is Peter Stravers, Algemeen Directeur

van CRH Bouwmaterialenhandel BV, de gelederen komen versterken. Hij volgt Jan Bom op.

Welke taken hij op zich gaat nemen, is nog onderwerp van gesprek.

Page 13: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

13

Peter Stravers is sinds januari 2009 Alge-

meen Directeur bij CRH Bouw materia len-

handel. Daarvoor was hij directeur bij Van

Neerbos bouwmaterialen groep. Hij begon

zijn carrière in 1985 als twintigjarige op de

heftruck bij een handelsbedrijf in systeem-

vloeren. Hij stapte al snel over naar een

commerciële functie, werd vestigings-

manager en maakte in 1994 de overstap

naar CRH Bouwmate ria len handel.

Daarmee is hij een klassiek carrière-

voorbeeld in de bouwmaterialenhandel,

waarvan immers wordt gezegd dat je er

binnen drie maanden weg bent, of je hele

leven blijft. “Maar er is wat zo’n carrière-

pad betreft, wel sprake van een andere

situatie”, zegt het kersverse bestuurslid.

“‘Learning on the job’ is niet meer toerei-

kend. Je bent er niet alleen met kennis en

ervaring. Er is ook steeds meer specifieke

kennis nodig. Je ziet dat daar bij onze klan-

ten behoefte aan is, en dat zullen wij als

handel invullen.”

De bouwmaterialenhandel was in eerste

aanleg geen bewuste keuze. “Het was hal-

verwege de jaren tachtig en het was crisis,

net als nu”, vertelt Peter Stravers. “Ik had

als kortverbandvrijwilliger (KVV’er) bij de

landmacht gediend en kon daar vanwege

diabetes niet verder. Ik leverde vierhon-

derd gulden netto in om toch maar te

kunnen werken. Ik werd heftruckchauffeur

bij een handelsbedrijf in systeemvloeren.”

Die stap bleek bepalender voor de carrière

van Peter Stravers dan hij toen kon beden-

ken. Hij kreeg al snel een leidinggevende

functie in het magazijn en werd vervolgens

in 1990 door de werkgever van zijn vader

gevraagd zijn rol over te nemen van verte-

genwoordiger bij Westrenen bouwmate-

rialen in Culemborg die later door De

Waardt werd overgenomen. “In die jaren

kreeg ik wat ambitie, toen in 1994 Van

Neerbos belde met de vraag of ik vesti-

gingsmanager in Zaltbommel wilde worden,

heb ik niet geaarzeld. Na Zaltbommel

volgde de vestigingen Venray en Nijmegen.

In 2000 kwam ik als Manager Business

Development in de staf. Dat was de on-

duidelijkste functie ooit, veel verantwoor-

delijkheden maar geen bevoegdheden. Het

was wel een leerzaam jaar. In dat jaar leer-

de ik draagvlak te creëren door middel van

argumentatie en onderbouwing.

Maar ik was blij dat ik in 2001 commerci-

eel manager kon worden voor het hele

operationele proces. Nadat CRH Bouw-

mate rialenhandel in 2003 Cementbouw

overnam, werd ik cluster directeur van

Zuid Nederland. In die functie heb ik

rede lijk wat integraties en overnames

meegemaakt. In enkele jaren tijd steeg de

omzet van cluster Zuid als gevolg van ac-

quisities van 98 miljoen naar 300 miljoen

euro. Daar heb ik geleerd om te gaan met

verschillende culturen en achtergronden.

Daar door ben ik ook gesterkt in mijn

mening dat we binnen CRH Bouw materia-

len handel de sterke combinatie van ver-

schillende familienamen c.q. commerciële

namen moeten handhaven. Dit is een

branche met traditioneel lange dienst-

verbanden, waarin de familierelaties een

bepalende rol spelen. Zo is het ook vaak

met klanten.”

Binnen een jaar na zijn start als Algemeen

Directeur is Peter Stravers toegetreden

tot het bestuur van Koninklijke Hibin. Bij

het ter perse gaan van deze editie van

Hibinfo was er nog geen overleg geweest

over de invulling van zijn rol binnen het

bestuur. Dat is mede het gevolg van het

vrij plotselinge vertrek van Jan Bom en de

nadrukkelijke wens van het bestuur om

niet langer dan strikt noodzakelijk met

een incompleet bestuur te werken.

Er volgde een versnelde schriftelijke ver-

kiezingsronde, waarbij Peter Stravers bij

acclamatie werd benoemd. Hij wil Hibin

nu ook eerst beter leren kennen. “Wat ik

in ieder geval belangrijk vind, is dat we als

branchevereniging meer op de kaart komen

en bekender worden bij de politiek. Ik

vind het interessant om te zien of we daar-

in kunnen groeien door ook met andere

brancheorganisaties samen te werken. Ik

juich dan ook toe dat de gesprekken met

VVNH zijn heropend.”

Page 14: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

14

Duurzaam bouwen heeft nog altijd de toekomst

Ruim zes op de tien marktpartijen (64%) verwacht dat duurzaam bouwen de komende jaren in (zeer) belangrijke ma-

te aan belang zal winnen. Het aandeel architecten dat verwacht dat duurzaam bouwen de komende jaren in (zeer)

belangrijke mate aan belang zal winnen, is in anderhalf jaar tijd gegroeid van 74% in 2008 naar 80% in 2009.

Dit blijkt uit onderzoek van BouwKennis.

de komende jaren niet in belang toe-

neemt. (zie Tabel: A)

2009: Duurzaamheid nog altijd po-

pulair

In november 2009 heeft BouwKennis de

volgende stelling nogmaals voorgelegd aan

dezelfde typen marktpartijen. Het aandeel

dat denkt dat duurzaam bouwen de ko-

mende jaren in (zeer) belangrijke mate zal

groeien is in de tussenliggende periode

licht gedaald van gemiddeld 69% naar 64%.

Deze daling komt voornamelijk omdat

veel installateurs gematigder zijn gewor-

Duurzaamheid is de laatste jaren een be-

langrijk thema binnen de bouwsector. De

invloed van overheidsmaatregelen, de

groeiende maatschappelijke bewustwor-

ding en bezorgdheid rond klimaatverande-

ring laten zich duidelijk gelden. Ook het

bedrijfsleven wordt zich steeds meer be-

wust van de noodzaak, de voordelen en

de mogelijkheden van duurzaam bouwen.

Veel bedrijven, organisaties en instellingen

nemen hun verantwoordelijkheid en in-

troduceren slimme plannen voor duurza-

me nieuwbouw en het duurzamer maken

van de bestaande woningvoorraad.

2008: Verwachtingen duurzaamheid

hooggespannen

Tijdens een meting van BouwKennis in

2008 lieten installateurs, architecten en

hoofdaannemers B&u merken dat de rek

er wat betreft duurzaam bouwen nog lang

niet uit is. Bijna tweederde van de markt-

partijen gaf aan dat duurzaam bouwen de

komende jaren in (zeer) sterke mate

belangrijker zou worden. Installateurs wa-

ren hiervan het meest overtuigd (76%),

terwijl hoofdaannemers B&u (56%) zich

relatief voorzichtig uitlieten. Vrijwel geen

enkele partij dacht dat duurzaam bouwen

Page 15: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

15

den in hun mening. Maar liefst 16% minder

installateurs verwacht de komende jaren

een (zeer) belangrijke groei van duurzaam

bouwen, terwijl 19% meer ‘in enige mate’

heeft geantwoord. Dit komt waarschijnlijk

doordat duurzaamheid voor veel instal-

lateurs inmiddels eerder regel is dan uit-

zondering. Van de architecten denkt in

2009 5% meer dat duurzaam bouwen de

komende jaren in (zeer) belangrijke mate

aan belang toeneemt. Hoofdaannemers

B&u zijn vrijwel niet van mening veran-

derd. (zie Tabel: B)

Kredietcrisis

In anderhalf jaar tijd zijn de verwachtingen

voor duurzaam bouwen gemiddeld enigs-

zins getemperd. Dit komt in eerste instan-

tie doordat duurzaam bouwen voor alle

marktpartijen in het anderhalve jaar tus-

sen de meting al aan belang gewonnen

heeft, waardoor de groeiruimte kleiner is.

Daarnaast is deze daling natuurlijk deels

toe te schrijven aan de crisis die

Nederland tussen beide metingen in zwaar

heeft getroffen. Als gevolg hiervan is de

pijplijn eind 2008 gestagneerd. Veel ver-

gunningen voor koopwoningen zijn boven-

dien niet in aanbouw gekomen. Daarnaast

gaat de financiering van nieuwe projecten

lastig, waardoor het aantal aangevraagde

bouwvergunningen daalt. Samen met een

kelderend consumentenvertrouwen heeft

dit de woningmarkt praktisch stilgelegd.

Ook de utiliteitsbouw is in zwaar weer te-

recht gekomen.

De komende jaren zal er volgens de laat-

ste prognoses van BouwKennis veel minder

gebouwd worden en dit zorgt voor een

bouwbrede toename van de concurrentie.

Veel partijen die hun eerste stappen op

het gebied van duurzaamheid gezet had-

den, zullen zich daarom wellicht (nood-

gedwongen) richten op de traditioneel

belangrijke laagste prijs en thema’s zoals

duurzaamheid loslaten. Als de concurren-

tie verhardt, kan een duurzame strategie

echter wel een mogelijkheid zijn om onder-

scheidend vermogen te creëren.

Positieve gevolgen

Doordat de nieuwbouwmarkt is stilgeval-

len, verschuift de aandacht van bouwende

partijen naar de bestaande voorraad. Op

de renovatiemarkt ligt voor bouwende

partijen nog een enorme uitdaging in

de vorm van het verduurzamen van de

bestaande woningvoorraad. Stimulerings-

maatregelen van de overheid op het ge-

bied van energiebesparing moedigen dit

bovendien aan.

Advies

Hoewel marktpartijen duurzaam bouwen

de komende jaren gemiddeld een minder

grote rol toedichten dan in 2008, is het

overduidelijk dat duurzaam bouwen een

blijvend thema in de bouwkolom is. Niet

voor niets denkt nog steeds het grootste

deel van de marktpartijen dat duurzaam

bouwen aan belang toeneemt. De vraag

naar duurzaamheid lijkt de komende jaren

onvermijdelijk te zullen aantrekken. In

2010 wil de rijksoverheid 100% duurzaam

inkopen en lagere overheden 50%.

Daarnaast wil een aanzienlijk deel van de

Nederlandse consumenten bewuster wo-

nen en consumeren.

Hierdoor ontstaat er een interessante

markt die door handelaren steeds moeilijker

genegeerd kan worden. Door hier goed

op in te spelen kunnen handelaren straks

sterker voor de dag komen. Een belangrijk

aandachtspunt hierbij is de steeds belang-

rijker wordende adviesfunctie van de han-

del. Steeds meer partijen kijken naar de

handel als tussenpersoon voor advies over

materialen en producten. Door het per-

soneel goed te scholen, een uitgebreid

duurzaam assortiment op te bouwen en

de klantenservice aan te scherpen, kan de

handel hiervan profiteren.

Bron: BouwKennis, november 2009Bron: BouwKennis, juli 2008

Tabel: A Tabel: B

2009:

Mate waarin duurzaam

bouwen de komende jaren

in belang toeneemt (in %)

In z

eer

bela

ngri

jke

mat

e

In b

elan

grijk

e m

ate

In e

nige

mat

e

In z

eer

bepe

rkte

mat

e

Nie

t

Wee

t ni

et/g

een

men

ing

Installateur 16 44 37 0 1 2

Architect 31 48 16 2 0 3

Hoofdaannemer B&u 8 45 42 2 2 1

2008:

Mate waarin duurzaam

bouwen de komende jaren

in belang toeneemt (in %)

In z

eer

bela

ngri

jke

mat

e

In b

elan

grijk

e m

ate

In e

nige

mat

e

In z

eer

bepe

rkte

mat

e

Nie

t

Wee

t ni

et/g

een

men

ing

Installateur 18 58 18 2 0 4

Architect 15 59 13 2 0 11

Hoofdaannemer B&u 10 46 39 2 2 0

Page 16: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

16

Fabrikantendag 2010: samen investeren in opleiden

Een van de kernpunten van Koninklijke Hibin voor 2010: focus op opleidingen. Want investeren in kennis is investeren

in een sterke toekomst. Daarbij is de rol van de fabrikanten cruciaal. Daarom werd op 18 januari een Fabrikantendag

gehouden. (Blijven) leren in de bouwmaterialenhandel, ontwikkelingen op het gebied van leren en vooral een nog

intensievere samenwerking tussen Hibin Opleidingen en de fabrikanten stond die middag centraal. Met als doel: slim

investeren om samen een kwalitatief zo hoog mogelijk opleidingsniveau te bereiken en daarmee meer toegevoegde

waarde als branche te kunnen bieden.

gevolg van de economische crisis, legde

Jaap van der Weijden (directeur KCBM)

uit. Dankzij een stimuleringsregeling van

het Fonds Collectieve Belangen en ESF-

subsidie is continuering van trainingen en

opleidingen in elk geval gegarandeerd.

Noodzakelijk, want opleiden is en blijft

essentieel, juist nu. “Een enorme uitdaging

om te zorgen dat we als bouwmaterialen-

handel meer kennis kunnen bieden dan al-

leen Google-kennis”, vertelt Leon de Kok

(voorzitter Commissie Vakopleiding).

“We moeten niet alleen zorgen dat we die

kennis in huis hebben, maar ook dat deze

goed ontsloten wordt. De ontwikkeling

van E-learning in het aanbod van Hibin

Opleidingen is daar een mooi voorbeeld

van. Zodat we als branche uiteindelijk ex-

tra’s kunnen bieden aan onze klanten.”

In drie workshops konden de aanwezigen

tijdens de Fabrikantendag van gedachten

wisselen over belangrijke items voor de

toekomst. De thema’s: ‘Marktontwikkeling

en de gevolgen hiervan voor de deskun-

digheid van de medewerkers in de bouw-

materialenhandel’, ‘Kennisontwikkeling en

multimedia’ en ‘duurzaamheid in de keten’.

In elke workshop werd de rol van fabri-

kant en bouwmaterialenhandel bediscussi-

eerd, maar ook ontwikkelingen en de te

verwachten rol die ze kunnen spelen.

Deelnemers hebben een uitgewerkt ver-

slag per mail ontvangen.

Op de achtergrond speelde de economi-

sche recessie nog steeds een belangrijke

rol. Zoals Koninklijke Hibin-voorzitter

Gert Smit al in zijn voorwoord schetste:

“2011 is in onze branche het jaar van de

stabilisering van de recessie, en vanaf 2012

kunnen we uitgaan van een economische

groei van 7% per jaar.” uitdaging is om te-

gen deze achtergrond te zorgen dat me-

dewerkers die bezig zijn met het in de

markt zetten van bouwmaterialen hun

kennis up to date houden, en hun kennis

van de ontwikkeling en verwerking van

materialen goed hanteren.

Daarbij is het Hibin Opleidingenhuis erg

belangrijk. Tijdens de vorige Fabrikantendag

(najaar 2007) werd de nodige input gele-

verd waarmee het opleidingshuis voor de

bouwmaterialen werd versterkt Vak-

opleidingen werden geactualiseerd,

E-learning modules en een Blended

Learning visie ontwikkeld, themadagen

Energie georganiseerd, en plannen ont-

wikkeld voor een erkenningsregeling voor

door fabrikanten geïnitieerde opleidingen.

Die erkenningsregeling is een middel dat

door alle partijen als een interessant en

nuttig middel wordt gezien om het oplei-

dingsniveau in de branche te intensiveren.

En om logische leerlijnen te realiseren in

aansluiting op de vakopleidingen van

Hibin. “Wij als fabrikanten kunnen een in-

teressante technisch inhoudelijke bijdrage

leveren en Koninklijke Hibin een didacti-

sche bijdrage”, lichtte Gijs de Jong (mana-

ger Techniek en Voorlichting van Knauf)

toe. In maart volgt een kick-off bijeen-

komst in Soesterberg over hoe en wan-

neer in aanmerking te komen voor deze

erkenningsregeling en de te nemen vol-

gende stappen. Streven is om eind 2010

een bijeenkomst te houden waar fabrikan-

ten eerste ervaringen met de erkennings-

regeling kunnen uitwisselen.

Dat opleiden op dit moment in veel bedrij-

ven niet de absolute prioriteit heeft, maken

de cijfers duidelijk. In 2007 bedroeg het

aantal deelnemers aan vakopleidingen en

trainingen van het Hibin Opleidingenhuis

1017, in 2008 steeg dat aantal tot 1158.

Maar in 2009 daalde dat aantal tot 594. Een

Page 17: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

EVC maakt je als bedrijf sterkerJe hebt als bouwmaterialenhandelaar een ‘x’ aantal medewerkers in dienst. Maar eigenlijk is niet geheel helder wat

hun opleidingsniveau precies is. Wat kunnen ze wel en wat niet? EVC brengt het met het ervaringscertificaat exact

in beeld. Zowel medewerkers als het bedrijf zelf kunnen daar op meerdere manieren van profiteren.

En extra aantrekkelijk nu, dankzij een speciale subsidieregeling.

“Je wordt er als bedrijf simpelweg sterker

van”, vat Theo Weijers (adviseur Human

Capital Management) de voordelen van de

EVC-procedure samen. “Allereerst krijg je

zwart op wit wat je medewerkers aan

kennis en kunde in huis hebben.

Bijvoorbeeld in het geval van wat oudere

medewerkers is dat niet altijd helder. Je

ziet wel hoe je mensen functioneren, maar

het is heel goed mogelijk dat ze nog veel

meer in huis hebben dan je, en zij zelf,

denken. Daarnaast is het slim om je me-

dewerkers de mogelijkheid te bieden om

zich te blijven ontwikkelen. Goed voor de

motivatie en als bedrijf pluk je er ook de

vruchten van. En tenslotte biedt EVC uit-

komst als het gaat om het zorgvuldig laten

uitstromen van medewerkers. Wanneer

ze een sollicitatieprocedure ingaan is het

verstandig om hun competenties vast te

leggen. Zo staat in het ervaringscertificaat

zwart op wit wat iemand kan en dat geeft

een aanzienlijke meerwaarde.”

Weijers benadrukt dat het volgen van een

EVC-procedure niet automatisch betekent

dat elke medewerker vervolgens ook een

training of opleiding moet gaan volgen.

“Zo wordt er nog te vaak gedacht, maar

dat is absoluut niet zo”, licht hij toe. “Je

kunt ook dingen zelf, intern oppakken. Er

hoeft zeker niet altijd een dure training

aan gekoppeld te worden.” Overigens maakt

de ‘Stimuleringsmaatregel scholing en in-

zetbaarheid arbeidsmarkt’ het kiezen voor

het EVC-traject en/of een aanvullende

training of opleiding erg aantrekkelijk.

uit de subsidiepot van het Fonds Collec-

tieve Belangen (FCB) kunnen bedrijven die

onder de cao-regeling voor de bouw-

materialenhandel vallen, geld ontvangen

voor de scholing en inzetbaarheid van hun

medewerkers. Op deze manier kunnen

trainingen en opleidingen tegen een lager

bedrag worden gevolgd.

Meer weten?

www.hibinopleidingen

Kenniscentrum Handel (0318) 698 498

[email protected].

EVC

EVC staat voor het Erkennen van – eerder

of elders – Verworven Compe tenties. Veel

mede werkers in de bouwmaterialenhandel

hebben tijdens (eerder) werk of training

veel ervaring hebben opgedaan. Die is

vaak echter niet vastgelegd in diploma’s

en certif icaten. EVC zorgt ervoor dat alle

talenten, kennis en vaardigheden zwart-op-

wit worden vermeld: in het ervarings-

certif icaat. Daar na kan een advies worden

opgesteld voor een eventuele opleiding en/

of zelfs vrij stelling(en).

Een aantal subsidieregelingen maakt in-

vesteren in EVC en in opleiden extra inte-

ressant. Tot en met 31 maart 2010 kan

worden ingeschreven op de 180.000 euro

die het Fonds Collectieve Belangen (FCB)

beschikbaar stelt voor scholing en inzet-

baarheid. Daarnaast zijn er aan vullende

subsidieregelingen: ESF-subsidies en de Wet

Vermindering Afdracht (WVA).

Meer informatie: www.hibinopleidingen.nl

17

Page 18: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

18

Kwaliteit gewaarborgd, verzuimcijfers onder branche- en landelijk gemiddelde

Mooie opsteker voor Hibin Personeel & Zorg: de arbozorg is officieel ISO-gecertificeerd. De certificering werd

uitgevoerd door de Norske Veritas. Dit betekent dat de arbo- en verzuimdiensten kwalitatief hoogstaand zijn en bij

de uitvoering van de werkzaamheden niet afhankelijk van anderen. Wat gaan de Hibin-leden hier concreet van merken?

Die gaan in 2010 nog meer direct contact krijgen met de medewerkers van Personeel & Zorg.

ruim onder het landelijk gemiddelde. En

bij deelnemers aan Personeel & Zorg ligt

het verzuimpercentage al enkele jaren

zo’n 0,5% onder het gemiddelde van de

hele bouwmaterialenbranche. Enkele an-

dere uitkomsten over 2009: het aantal

verzuimmeldingen liep terug. De gemid-

delde verzuimduur was een dag langer dan

afgelopen jaar.

“Deze cijfers laten zien dat de door ons

gekozen aanpak bij het bestrijden van het

ziekteverzuim een goede is”, constateert

Hullen. “Wij kiezen voor een dienende en

ondersteunende rol. Dat betekent dat we

de verantwoording leggen bij diegenen die

het meeste invloed hebben op het proces.

In dit geval dus de werknemer en z’n lei-

dinggevende. Wij zorgen dat ze adviezen

op maat krijgen, waarmee passende acties

kunnen worden genomen. Niet het werk

en de verantwoordelijkheid uit handen

nemen dus, maar zorgen dat mensen ge-

richt verder kunnen.”

De certificering betekent niet dat in het

verleden minder kwaliteit werd geboden,

licht Han Hullen (Hibin Personeel & Zorg)

toe. “Die kwaliteit was er al, maar die

hebben we nu zichtbaar gemaakt. Om tot

de certificering te komen hebben we onze

interne processen moeten screenen en

beschrijven. Die informatie is opgenomen

in een kwaliteitshandboek. Bedoeling is om

zo aan te tonen dat we geheel zelfstandig

werken en dat we kwalitatief hoog staande

diensten kunnen aanbieden. Daarin zijn

we dus geslaagd.” Tevens heeft Hibin

Personeel & Zorg nu een team van kern-

deskundigen aan zich verbonden. Dit team

bestaat uit geregistreerde en gecertificeer-

de kerndeskundigen. De deskundigheid die

hierin is opgenomen bestaat uit een veilig-

heidsdeskundige, een arbeidshygiënist en

een arbeids- en organisatiedeskundige. Dit

team zal geregeld alle verrichtingen moni-

toren en adviezen geven voor bijstelling.

Ook alle risico-inventarisaties en evaluaties

worden bekeken en voorzien van aanbe-

velingen.

Het certificeringproces zorgde ook voor

een leermoment, erkent Hullen. Terwijl

alle processen onder de loep werden ge-

legd werd duidelijk dat de klant wel wat

meer zichtbaarheid wilde van Personeel &

Zorg. Hullen: “We waren vooral bezig

met hard werken achter de schermen.

Maar dit jaar gaan onze casemanagers

Martine Boersma-Kuipers en Sandra

Bosveld vaker langs bij de klanten op hun

bedrijf. Op deze manier willen we verzuim

proberen aan te pakken voordat het ont-

staat. Preventief, bijvoorbeeld door de

risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E)

met de werkgever te bespreken. Want er

is zeker nog winst te boeken als het gaat

om daling van de verzuimcijfers.”

Inmiddels zijn de verzuimcijfers over 2009

bekend. Weliswaar steeg het verzuimper-

centage binnen de bedrijven die zijn aan-

gesloten bij Hibin Personeel & zorg het

afgelopen jaar licht (van 3,08% naar 3,3%

in 2009), het Hibin Personeel & Zorg ver-

zuimpercentage ligt daarmee nog steeds

Page 19: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

19

Geschillencommissie Bouw- en Afbouwmaterialen oordeelt

Een drietal zaken voor de Geschillencommissie Bouw- en Afbouwmaterialen van Hibin BORG in de

laatste periode van 2009. Een drietal bindende adviezen als resultaat.

Zaak 3: aansprakelijkheid voor

onjuist leggen

Een door de ondernemer geleverde vloer

is gelegd door een zelf ingeschakelde

tegelzetter. Direct na het leggen bleek de

vloer grauw en vertoonde vlekken, waas

en zwarte strepen. Bouwstress, oordeelt

de ondernemer. De mankementen ver-

dwijnen echter niet. De ondernemer

voert aan dat de kwestie is voorgelegd

aan de fabrikant. Deze gaf aan dat er met

iets over de vloer gesleept zou zijn en dat

er misschien niet zorgvuldig is schoonge-

maakt. Om vuil te voorkomen moet vol-

gens hem tijdens het zetten na elke m2

goed worden schoongemaakt. Bovendien

zou een te donkere voegkleur zijn gebruikt,

die met het inwassen onvoldoende is ver-

wijderd.

De commissie oordeelt op basis van een

deskundigenrapport dat het er alle schijn

van heeft dat de vloer onjuist is gelegd.

De ondernemer is hiervoor niet aansprake-

lijk. De klacht wordt daarom ongegrond

verklaard.

Zaak 1: vordering tot aanvullende

schadevergoeding

Consument is tevreden over een op de

ondernemer rustende nakomingverplich-

ting. De door hem geleverde keuken is

namelijk inmiddels tot tevredenheid afge-

werkt en alle onderdelen zijn uitgeleverd

en gemonteerd. Wat resteert in deze zaak

is de vordering van de consument tot een

aanvullende schadevergoeding, omdat het

eindresultaat volgens hem nog niet lijkt op

de keuken zoals die in de showroom

stond. Bovendien wil de consument een

vergoeding voor de vier jaar durende pro-

cedure om de keuken op orde te krijgen.

De ondernemer vindt dit bedrag te hoog,

omdat alle afspraken en vervolgstappen

zijn nagekomen.

Het oordeel van de commissie: de onder-

nemer heeft geheel voldaan aan de

nakoming verplichting en het depotbedrag

komt daarom toe aan de ondernemer.

Wel moet de ondernemer de consument

een aanvullende schadevergoeding betalen.

Deze is echter lager dan de consument

eiste.

Zaak 2: wie betaalt verwijderings-

en legkosten?

De consument is niet tevreden over door

de ondernemer geleverde tuintegels. Deze

vertonen na enige tijd diverse vlekken en

krassen. Fabrikant biedt aan nieuwe tegels

te leveren, omdat de coating niet in orde

is. De ondernemer wil echter niet de kos-

ten betalen voor verwijderen en opnieuw

leggen van de tegels. Dit omdat de vlek-

ken en krassen volgens hem zijn ontstaan

nadat de tegels zijn gelegd. Oorzaak vol-

gens fabrikant en ondernemer: gebruik van

verkeerd zand en door slepen met een

zwaar voorwerp over het terras.

De commissie oordeelt dat niet valt in te

zien waarom de consument moet opdraai-

en voor verwijderings- en legkosten. De

ondernemer moet dus het door de con-

sument geëiste bedrag betalen.

Page 20: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

20

Andries Baks, directeur Ubbink

“De bouwmaterialenhandel moet de boot niet gaan missen ”

Sinds Ubbink begin 2009 begon met de productie van zonnepanelen, is de capaciteit al

twee keer verdubbeld. Zonne-energie – of liever: energie uit fotovoltaïsche cellen – is

booming. Toch zijn er tot nu toe maar twee bouwmaterialenhandels die zonnepanelen

in hun assortiment hebben. Andries Baks, directeur Nederland van Ubbink, begrijpt er

niets van. “De plaatsing van zonnepanelen is voor 70-90% werk buiten op het dak.

Pas op het laatste moment komt de e-installateur eraan te pas. Het is dus vooral werk

voor aannemers en dakdekkers, traditioneel de klanten van de bouwmaterialenhandel.

En dan hoor ik handelaren zeggen: ‘Er is bij ons niet zo’n vraag naar.’”

het kunstje te leren beheersen, maar dat

is een tijdelijke situatie. De productie-

kosten zullen dalen en de markt groeit.

Bovendien hebben wij bij ubbink de volle

bereidheid om te helpen bij het opbou-

wen van de benodigde expertise. Let wel,

dat is geen gratis ritje, maar wel een met

veel perspectief.

Wie zich meldt en wil investeren, zullen we

aan alle kanten onder steunen. Bij de twee

bouwmaterialen handels waarmee we al

samenwerken, bewerken we gezamenlijk

projecten. En daar zitten nu al zeer interes-

sante opties tussen.” “Bij ubbink kiezen wij

“Nu lijken er nieuwe gespecialiseerde

groothandels te ontstaan of gaat de tech-

nische groothandel er met de buit van-

door .Het lijkt dezelfde kant op te gaan

als destijds met de ventilatie. Die product-

groep is de bouwmaterialenhandel ook

helemaal kwijtgeraakt aan de technische

groothandel. Je ziet dus dat de e-installa-

teur en de technische groothandel in de

praktijk aan zet zijn. Begrijp me goed, wij

zijn hartstikke blij met het succes en alle

groothandels zijn me even lief. Maar het

verbaast mij enorm dat de bouwmateria-

lenhandel die de aannemer als klant heeft,

niet opstaat. Ik kom van oorsprong uit de

Imabogroep en vind het jammer dat de

handel deze kans zo laat liggen. Maar …

de bouwmaterialenhandel heeft de boot

nog niet helemaal gemist. Het schip ligt

grotendeels nog aan de kade. De verwach-

ting is dat als de begrensde subsidierege-

ling die nu nog geldt, in 2012 naar Belgisch

en Duits model mogelijk wordt vervangen

door een volcontinuregeling, de boot pas

echt losgaat. Maar als je dan nog moet in-

stappen, ben je echt te laat.”

Geen gratis ritje

“Ik weet dat het rendement nu nog niet

zo groot is en dat je moet investeren om

Page 21: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

21

bewust voor de groothandel. Dat bete-

kent dat we een tragere start accepteren.

Als we nu rechtstreeks met de grote in-

stallateurs gingen werken, zouden we

sneller groeien. Maar we kiezen voor een

eenduidig distributiebeleid via de handel .

De bouwmaterialenhandel is zo belangrijk,

omdat er binnen de groothandel niemand

anders is die verstand heeft van het dak.

Ook na plaatsing van zonnepanelen moeten

dakconstructies dat doen wat ze moeten

doen. Het kan niet zo zijn dat we 25 jaar

opbrengst garantie geven op zonnepane-

len, terwijl het dak eronder na vijftien jaar

verrot is. Met de kennis van het dak,

gecombineerd met kennis van zonnepane-

len, kan de bouw materialenhandel zich

compleet onderscheiden. Wij voegen daar

onze kennis van luchtdichting, ventilatie,

folies, dakdoorvoeren en wat dies meer

zij aan toe. Met elkaar neemt dat onder-

scheidend vermogen verder toe, doordat

we dan kiezen voor systemen in plaats van

losse componenten.”

“Een van de groothandels waarmee we

samenwerken, heeft 130 aannemers uitge-

nodigd om te laten zien wat de mogelijk-

heden zijn. Die proactiviteit is nodig om je

een positie op de markt te verwerven. De

vaak wat traditioneel ingestelde aannemer

en dakdekker zal zeker niet altijd staan te

dringen om nieuwe ontwikkelingen te om-

armen. Een initiërende rol van de handel

is hiervoor waarschijnlijk noodzakelijk.

Zonne-energiesystemen en andere pro-

ducten die met duurzaamheid te maken

hebben, bieden enorme kansen, maar

vragen om een langetermijnvisie en een

proactieve benadering van de aannemers

en dakdekkers. Gelukkig zien we steeds

meer dat onze handelspartners de hand-

schoen met veel enthousiasme oppakken

en samen met ubbink een claim leggen op

deze interessante markt.”

Page 22: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

22

Juni 2009. De Hibin Branchedag ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ is net achter de rug.

Leon de Kok, sectordirecteur LOGUS Bouw- en Afbouwmaterialen, keert geprikkeld terug naar het zuiden.

Februari 2010. LOGUS trapt af met de campagne ‘LOGUS: voor duurzaam (ver)bouwen’. In iets meer dan een half

jaar is een heel bedrijf om. Hoe kan dat? Waarom is het nodig? En … levert het wat op?

bouwmaterialen zijn nu echt duurzaam?

We praten dan over de milieuclassificaties

van de bouwprodukten volgens NIBE of-

wel de LCA: Life Cycle Analysis.

Met het symposium wist LOGuS zich in

een keer op de kaart te zetten als deskun-

dige. “We worden nu door aannemers en

ontwikkelaars gevraagd mee te denken bij

hun plannen om duurzaam te gaan bou-

wen”, vertelt Leon. Maar daar kon het niet

bij blijven. Wie zich als duurzame partner

profileert, heeft ook andere verantwoor-

delijkheden. “En dus besloten we om ons

nieuwe pand in Zwijndrecht zo duurzaam

mogelijk te bouwen. Het is wel 20% duur-

der geworden dan traditioneel bouwen.

Dat verdienen we aan energie besparing

terug in twaalf tot veertien jaar.”

“Op de Hibin Branchedag hebben Thomas

Rau en Wubbo Ockels mij echt geprik-

keld. Wij waren helemaal nog niet met

duurzaamheid bezig”, vertelt Leon de Kok.

“Vervolgens zijn een paar van onze men-

sen naar de Energieprestatiedagen van Hibin

gegaan. Ook zij kwamen terug met het

idee dat er wat moest gebeuren. Dat viel

samen met het moment dat de economi-

sche crisis hier in het zuidwesten aan-

kwam. En dus lag daar de uitdaging of we

uit die duurzaamheid wat handel zouden

kunnen halen. De P van Profit was op dat

moment onze grootste drijfveer. We zijn

eerst eens gaan inventariseren wat we al

aan duurzame producten voerden en ons

vervolgens gaan verdiepen in de verhalen

van Annemarie Rakhorst en anderen die

duurzaamheid propageren.”

Symposium voor klanten

LOGuS heeft duurzaamheid vanaf het

eerste moment breed opgepakt. Intern

werden steeds meer pleitbezorgers ge-

vonden en extern werden meteen klanten

betrokken bij de ontwikkeling van de

eigen duurzaamheidsvisie. “In november

2009 hebben we een symposium voor onze

klanten georganiseerd in Rilland-Bath. Er

waren 250 klanten; de top van de markt.

Ze wilden allemaal weten waar wij mee

bezig waren. We hebben er drie thema’s

behandeld. Ten eerste het passief huis als

ultiem haalbare op dit moment, vervol-

gens de uitgangspunten van cradle-to-cradle

(zie kader definitie Annemarie Rakhorst)

en ten derde de bijdrage die LOGuS kan

leveren in de materialisering ofwel, welke

LOGUS zet reuzenstappen in duurzaamheid

Page 23: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

23

“En het ging verder”, vervolgt Leon de Kok.

“Al snel meldde zich de eerste lande lijke

aannemer die wilde weten wat de eigen

‘footprint’ van Logus is. Dat begint onder

meer met een opgave van gas-, water- en

elektriciteitsverbruik in 2008. Vervolgens

eenzelfde overzicht over 2009 waaruit

blijkt welke besparingen zijn gerealiseerd,

uitgebreid met een overzicht van het deel

dat duurzaam is opgewekt. En nu zien we

LCA-analyse is een analysemethode

die de milieubelasting van producten

en diensten over hun volledige levens-

loop kwantificeert. De verschillende

stadia (grondstofwinning, productie,

transport, gebruik en afvalverwerking)

worden nauwkeurig in kaart ge-

bracht, en voor elk stadium wordt

een inventarisatie gemaakt van het

energie- en materiaalverbruik en van

de emissies naar de omgeving.

Duurzame aspecten nieuwbouw

LOGUS Zwijndrecht

• HogeisolatiewaardeRC4.0

• LageEPC-waarde:0.6

• Betonnencasco20cm=massa

• Koude-warmteopslag

• Warmtepomp

• LTV

• WTW-installatie

• Balansventilatie

• HR++glasmetzonwering

• Waterdoorlatendebestrating

• Zonnepanelen

• FSC-hout

• Keramischebouwmaterialen

• Led-verlichting

een niveau omhoog te krijgen in de

Energie prestatienorm. Daarbij hebben we

ook overzichtelijk in kaart gebracht welke

subsidiepotjes de consument daarbij ter

beschikking staan. We kiezen voor com-

plete ontzorging. Op basis van de wens

van de consument brengen we in kaart

wat mogelijk is, welke kosten daarmee

gepaard gaan, voeren we het werk uit en

vragen we de subsidie aan. Om een en

ander onder de aandacht te brengen,

hebben we in de maand januari 2010 huis

aan huis een boekje verspreid en hebben

we in oktober en september 2009 drie

duurzaamheidsmarkten georganiseerd. We

her halen dit in 2010. Met een ‘mock-up’

(zie foto) van een huis laten we mensen

zien hoe isolatie kan worden uitgevoerd.

Al met al kan daar aardig wat werk

uit voortkomen. We compenseren het

volume verlies als gevolg van de recessie

niet, maar we krijgen hierdoor wel weer

wat meer plezier in het werk en kunnen

echt toegevoegde waarde leveren.”

dat deze benadering het zich ook uitbreidt

naar onze leveranciers. We willen samen-

werken met onze leveranciers om de keten

te sluiten. Ondanks dat er van veel pro-

ducten nog geen LCA analyse beschikbaar

is, willen we van zoveel mogelijk producten

de milieubelasting in kaart brengen.”

Consumententraject

“Nu zijn we toe aan het consumenten-

traject. Na-isolatie betekent een opwaar-

dering van de eigen woning. Wij hebben in

samenwerking met een partner een systeem

ontwikkeld waarmee we heel snel kunnen

bepalen wat er nodig is om een woning

Definitie duurzaam bouwen volgens Annemarie Rakhorst: het streven om met een

zo min mogelijk gebruik van grondoppervlak, grondstoffen en energiebronnen een

zo maximaal mogelijk rendement te behalen voor eigenaren, gebruikers en voor de

samen leving, de economie en het ecosysteem als geheel.

Dat betekent in de praktijk:

• zominmogelijkmaterialengebruiken,ofzolichtmogelijkbouwen;

• zominmogelijkenergiegebruikenbijhetproduceren,transporterenen

verwerken van de producten;

• zolaagmogelijkenergiegebruikvooropwarming/koelinggebouw;

• zoveelmogelijkduurzaamenergiegebruik;

• zoveelmogelijkwaterzuinigheid;

• zofunctioneel,comfortabelenflexibelmogelijkgebouwt.b.v.langelevensduur.

Page 24: 12 20 - HibinDuurzaamheid loont! ‘De recessie te lijf met de duurzaamheidskansen van morgen’ was vorig jaar de titel van de Hibin Branchedag. Dat was toen nog een aanname op basis

17

Hibinfo is een uitgave van de Koninklijke Vereniging van Handelaren in Bouwmaterialen in Nederland (Hibin). Hibinfo verschijnt tweemaandelijks en wordt verspreid onder leden en relaties van de Hibin.

Overname van artikelen uit deze uitgave is, mits integraal, toegestaan onder voorwaarde van bronvermelding.

Oplage: 1.300

Redactieadres: Hibin, t.a.v. Peter van Heijgen, postbus 2161, 6802 CD Arnhem, 026 - 363 35 55, [email protected].

Redactiecommissie: Jaap Breunesse, Peter van Heijgen, Ghislaine Hoenderboom en Gert Smit.

Concept, tekst, ontwerp en lay-out: Bijl, partners in public relations, Rotterdam.

Colofon

Cursuskalender

1 maart Commercieel onderhandelen

2 maart Werken met mensen in de bouwmaterialenhandel

2 maart Bouwdeelcursus Binnenwanden

4 maart CTB-3 (Resultaatgericht accountmanagement)

4 maart Klachten in de bouwmaterialenhandel

10 maart CTB-1 (Bouwen en Bouwmaterialen C)

1 april Bouwdeelcursus Hellend Dak

6 april De klant in de showroom

7 april CTB=-2 (Projectverkoop- en belevering

13 april Aanvallende binnendienst

14 april Bouwen en Bouwmaterialen B (Verkoop in kort bestek)

20 april Verkopen in de bouwmaterialenhandel

21 april Salesmanagement in de bouwmaterialenhandel

22 april Bouwdeelcursus Ramen en Deuren

22 april Telefoneren in de bouwmaterialenhandel

10 mei Klantgerichte magazijn-/baliemedewerker

11 mei Bestek en tekening lezen

Dynamische kalender

1 maart Cradle to cradle bouwen Nieuwegein

2 maart Bijeenkomst Commissie Vakopleiding

3 maart Cradle to cradle bouwen Den Haag

10 maart Overleg Buitengewone leden

15 maart Kick-off bijeenkomst Erkenningsregeling fabrikantenopleiding

18 maart Afdelingsvergadering Zeeland

22 maart Bijeenkomst Adviesraad

24 maart Afdelingsvergadering Brabant West en Midden

25 maart Roadshow ’Duurzaam ondernemen in turbulente tijden

30 maart Bijeenkomst Bestuur Hibin

31 maart Afdelingsvergadering Nederland Noord

8 april Afdelingsvergadering Oost Nederland

8 april Afdelingsvergadering Limburg

12 april Afdelingsvergadering Zuid Holland

13 april Afdelingsvergadering Noord Holland

21 april Vergadering Commissie van Toelating

22 april Roadshow ’Duurzaam ondernemen in turbulente tijden

10 mei Cao-onderhandelingen

13 mei Roadshow ’Duurzaam ondernemen in turbulente tijden’

15 juni Hibin Branchedag/Algemene Ledenvergadering

Kijk voor meer informatie op: www.hibin.nl