43e jaargang nummer 4 december 2013

voor het behoud van theaterorgels

NederlandseOrgel Federatie

losse nummers € 2,95

Patrick Hopper in Steenwijk

NOFiteiten

Len Rawle PresidentJohn G. Slagboom ErevoorzitterBert van Rossum Erelid

BestuurHenk Wagenaar voorzitterPaul van Let secretarisJan Hulsing penningmeesterRené van Donk vice-voorzitter / techn. zakenJan de Boer concertorganisatiePieter Kroon algemeen bestuurslid

Post voor het NOF-bestuurPostbus 91439 2509EA Den Haag

Secretariaat secretaris@nederlandseorgelfederatie.nl

Aanmelding nieuwe leden:schriftelijk aan de ledenadministratieof via de NOF-website.

Opzegging lidmaatschap:vóór 1 december, schriftelijk aan de secretaris. Financiële- en ledenadministratie J. HulsingRosa Spierlaan 442 1187 PJ AmstelveenBankrekening: 225 2432t.n.v. NOF- financiële administratie, Amstelveenadministratie@nederlandseorgelfederatie.nl

International Bank Account NOF IBAN: NL93 INGB 0002 2524 32BIC: INGBNL2A

Redactie redactie@nederlandseorgelfederatie.nl

Verzending NOFiteitenpostverzending@nederlandseorgelfederatie.nl

Website: www.nederlandseorgelfederatie.nl

Informatie e-mailadres:info@nederlandseorgelfederatie.nl

ISSN 0927 - 9873

NEDERLANDSE ORGEL FEDERATIEopgericht 6 oktober 1970

Verantwoording:

Dat kopij geplaatst wordt betekent niet automatisch dat de redactie en/of het bestuur het met de strekking of inhoud eens is.

De redactie behoudt zich het recht voor kopij in te kor-ten en/of bij evt. ruimtegebrek in een komende editie te plaatsen of te weigeren.

In dit nummer:

Van de voorzitter 3/4/5

De grote opening in Boskoop 6

Die opening stond ook in de krant 7

DAT 8

Jelani Eddington even terug in ons land 9

Money Money? 10

Meesterlijk in Steenwijk 11

Concert met John Atwell 12

Toevalligheden? 13

Een lastige keuze 14

Organist of the year 15

Open dag in Haarlem 15

Het Piere Palla-concertorgel 16/19

Schiedam, vervolg 20/22

VARA-orgel-avontuur 23/25

Winddruk in een orgel 26

Mag ik me even voorstellen? 26

Concertlocaties en de agenda 27

Organisten in 2013 28

De uiterste inleverdatum van kopij (en foto’s) voor de eerstvolgende (maart)uitgave is medio februari 2014

Het is alweer bijna zeven jaar geleden dat wij van het be-stuur van Cebusta, de personeelsvereniging van het CBS in Voorburg, te horen kregen dat de NOF naar een an-dere locatie uit moest gaan kijken voor het orgel.

En zo kwam op 11 mei 2008 het afscheidsconcert met Ni-cholas Martin. Dit laatste concert bij het CBS werd door vele leden en andere trouwe bezoekers goed bezocht. Van de zijde van het CBS was er een afgevaardigde van de directie aanwezig. Alle teamleden en het bestuur kre-gen van het CBS een horloge als herinnering. Onze Henk Spaan vond het nog leuk om voor de ontmanteling nog even een open dag te plannen in juni en augustus.

Op 2 en 3 juli is het Tivoli-orgel naar Dordrecht overge-bracht zodat wij de werkplaats in de kelder van het CBS optimaal konden gebruiken als we het NOF/VARA orgel zouden ontmantelen. Daar zijn we onder de bezielende leiding van teamchef Henk Spaan met een aantal vrijwil-ligers aan begonnen.

In de tussentijd zijn verschillende locaties bekeken om het orgel te plaatsen. (NOFiteiten maart 2011 blz. 12 en 13, red). Uiteindelijk kregen wij een tip van orgelbouwer Sloof om eens in Boskoop te gaan kijken omdat daar een oud theater werd verbouwd tot het nieuwe Florathea-ter. We hebben direct contact opgenomen en binnen de kortst mogelijke tijd was dit gerealiseerd: “we hebben een plaats voor het orgel”. We zijn met het team gaan kijken en troffen daar een bouwval aan die helemaal op de schop moest maar de plannen waren goed, we mochten komen! Toen zijn bij het CBS de orgelkamers leeggemaakt en is alles met behulp van o.a. vrijwilligers in drie contai-ners gestopt.

Van de voorzitter

Ondertussen zagen wij de bouwval veranderen in een heus theater en werd er veel naar Boskoop gereden om o.a. te overleggen hoe de orgelkamers moesten worden en hoe de speeltafel opgeborgen kon worden. Dat is nu allemaal achter de rug en is er een prachtig theater te voorschijn gekomen en voor ons orgel zijn er mooie or-gelkamers waar precies alles in paste. Met behulp van het team en een aantal vrijwilligers zijn de orgelkamers gevuld en is alles op zijn plaats gezet.

Het team heeft veel tegenslagen te verwerken gehad. Allereerst: de pijpen waren door het transport erg be-schadigd en moesten gerepareerd worden. De tibia was te zacht van klank en moest verplaatst worden en ga zo maar door. We kregen Opus 2 wat niet voldeed en werd vervangen door Uniflex. Het heeft drie in plaats van één jaar geduurd maar er staat nu een prachtig orgel met een mooier geluid dan voorheen.

Ik wil van hieruit Jan en Elisabeth Looren de Jong en Kees Verweij bedanken voor de bouw van de prachtige orgel-kamers en de ruimte in de kelder. Dan de sponsoren, zon-der hun hulp waren wij niet zover gekomen. Dan ‘onze’ Jan v.d. Veer voor de intonatie, stemmen en pijpenrepara-tie. Verder wil ik alle teamleden die in die drie jaar hebben geholpen en die in die tijd heel wat kilometers hebben afgelegd bedanken voor hun inzet.

Helaas hebben teamchef Henk Spaan en teamlid Jan Ver-kiel (foto) de eindstrijd niet gehaald en zijn voortijdig van ons heengegaan. Ook voor hen zou de ingebruikname op 2 november een mooie dag zijn geweest.

Henk Wagenaar

Een van de eerste kennismakin-gen tijdens de verbouwing en renovatie van het Flora-theater in Boskoop.

Op deze foto staan Henk Spaan (met stok) en meer naar voren Jan Verkiel (in de rode jas)

foto Henk Wagenaar.

De (team)foto’s op de volgende bladzijden horen bij dit artikel, red.

3

Wie van orgels houdt moet ook van verhuizen houden...

Henk Spaan wist er alles van . . . 1) van Hilversum naar Rotterdam, in de aula van Technische School ‘de Poort’2) Daarvandaan naar het Circustheater in Scheveningen3) Van Scheveningen naar het CBS-gebouw in Voorburg.4) Van CBS naar het geheel gerestaureerde Flora Theater in Bos-koop...

Henk Spaan is hier bezig met het losmaken van verbindingen.

Verhuizen is sjouwen, sturen, stevig vasthouden en behelpen.. Eef Schotman en Paul Hartog duwen de kar met het haast onhandelbare orgelmateriaal. Eerst goedzetten en dan weer verder trekken...

Woorden die bij ontmantelen ho-ren: slopen, afbreken, verplaatsen, verhuizen, meten, rekenen, over-leggen, vergaderen, tekenen ...

Herkenbaar: het hoofd van Jan Schippers, voorovergebogen: Eef Schotman en op de voorgrond Henk Spaan.

Wie de persoon met de geruite bloes is kan nader worden onder-zocht.

4

Paul Foncke weet (ook) wat het betekent om een orgel te verhuizen . . . je moet alles goed noteren!Links Ciska Foncke, geheel rechts Jan Verkiel

In het CBS-gebouw te Voorburg is veelvuldig gebruik gemaakt van de grote liften. Natuurlijk bij de regel-matige concerten door de bezoekers maar ook voor het vervoer van materialen bij de grote verhuizing: een van de windladen paste er nét in!

Van links naar rechts: Henk Spaan, Jan Schippers (met stofjas), Henk Wagenaar in de oranje trui en Piet Kischemöller. Jan Verkiel staat -haast onzicht-baar- tussen Jan Schippers en Henk Wagenaar in.

In deze werkplaats in de kelder van het CBS-ge-bouw werkte het team ook aan de restauratie van het NOF/Tivoli orgel dat naar Dordrecht verhuisde.

Hierdoor kwam er in de werkplaats ruimte om een deel van het NOF/VARA-orgel op te slaan alvorens het richting Boskoop kon. Die locatie was toen nog niet bekend, eerst gingen alle onderdelen in contai-ners, wachtend op de volgende mooie bestemming.

5

We schrijven medio 2013.Het is wel duidelijk dat alle werkzaamheden hun vruchten beginnen af te werpen. Mede dank zij onze “wonderdok-tor” Jan v.d. Veer gaat het VARA-orgel weer klinken zoals het ooit was, schitterend! Het tryout concert van John Barnett bevestigt dit nog eens, het klinkt mooi en puur. Er zijn nog wat zaken aan te passen, maar het publiek mag er nu wel langzaam van gaan genieten.

Met de directie van Flora wordt een eerste gesprek ge-pland over een opening van het orgel, de keuze valt uit-eindelijk op 2 november, precies een jaar na de opening van Dordrecht.

Uiteraard volgt dan een tijd van stress en drukte, alles moet werken, de laatste hand wordt gelegd aan kleine zaken die nog niet werken of af zijn. Meerdere gesprekken volgen met de directie en er komen strakkere plannen.Jelani Eddington is in Duitsland voor een concert eind ok-tober en kan naar ons doorvliegen! Een betere organist kan je je niet wensen voor een spektakel zoals we dat willen hebben.

De wens om ook een zangeres te laten komen wordt ge-opperd, en vervolgens geregeld. Contact gelegd tussen de organist en de zangeres, immers moeten zij afspre-ken welke nummers ze kunnen brengen en beiden ook goed kennen. Een zwijgende film is het volgende idee, dat wordt met Jelani besproken.

Dan nadert de 2e november opeens met rasse schreden.. De genodigden moeten worden aangeschreven, er is een beperkt aantal kaartjes beschikbaar dus we kunnen alleen de mensen vragen die echt direct betrokken zijn en de actieve teamleden. Wie komt er wel, wie niet, dat is een administratie op zich.

Dan moet het orgel natuurlijk nog gestemd worden, de organist moet kunnen inspelen èn met de zangeres oefe-nen. In een druk programma zoals het Flora theater dat heeft is dat niet zo eenvoudig in te passen. Maar uiteinde-lijk komt dat ook goed en kan Jan v.d. Veer de donderdag vóór het concert zijn werk doen.

De vrijdagochtend is voor Jelani om te komen inspelen.Dan is het wel een mooi compliment als bij het binnenlo-pen Jelani de speeltafel ziet, erin kijkt en uitroept: “Wow! Uniflex, the best in the world!” Dàn weet je zeker dat je de goede keuze gemaakt hebt. Uiteindelijk heeft Jelani naar zijn eigen wensen zelf een heleboel programmerin-gen aangepast. Hij kent Uniflex op zijn duimpje, het is het meest voorkomende systeem in Amerika.

Dan DE dag, zaterdag 2 november. Geveld door een griep op vrijdag en een slapeloze nacht opgestaan met het plan om TOCH volgens afspraak om ’s morgens 8 uur in Bos-koop te zijn. Het ging echt even niet, ben heftig zwetend weer even in bed gegaan om er een uur later toch weer uit te gaan voor een tweede poging.

“The show must go on” en ik wilde er hoe dan ook bij zijn, al had ik me moeten laten brengen… Het ging gelukkig wel en ik ben rustig naar Boskoop gereden waar alles al klaar was gezet. Jelani heeft ingespeeld en met zangeres Simone geoefend. We wisten toen al: dit gaat goed komen.

Toen de tribune omstreeks half twee volstroomde met ruim 350 bezoekers kon de show gaan beginnen. Het is een geweldig spektakel geworden, het orgel klinkt perfect en de bezoekers waren laaiend enthousiast, een betere start kan je je niet wensen! U heeft nu een klein idee hoe-veel werk er aan alles vooraf gaat.

René van Donk

De grote opening

6

Jan Looren de Jong knipte het lint door

BOSKOOP Honderden orgel-liefhebbers gingen zaterdag-middag in het Floratheater van Boskoop uit hun dak toen ze het grondig opgeknapte VA-RA-theaterorgel voor het eerst weer zagen en hoorden. “Het klinkt mooier dan ooit”.

Bert Woudenberg"Het is een prachtig theaterorgel," zegt de beroemde Amerikaanse orgelvirtuoos Jelani Eddington voordat hij het eerste muziekstuk ‘Good News’ gaat spelen. "Ik vind het geweldig nu ik voor de vijfde keer in Nederland ben om op dit theaterorgel het openingsconcert te mogen geven."

Het VARA-theaterorgel uit 1932 heeft na allerlei omzwervingen een nieuw vast onderkomen gevon-den in het Floratheater. Nadat het in 1975 uit de studio in Hilversum weg moest en Joop van den Ende het ook niet meer in het Circusthe-ater in Scheveningen kon hebben kwijnde het weg en werd het opge-slagen in troosteloze containers. In 2010 kwam het door toedoen van Boskoper Jan Looren de Jong, die het Floragebouw van de on-dergang wist te redden, naar het kwekersdorp. Vrijwilligers van de Nederlandse Orgel Federatie (NOF) zijn drie jaar bezig met het opknappen en het weer opbouwen van het befaamde 'Standaart'-the-aterorgel.

Beroemd waren de bespelingen van Bernard Drukker, Johan Jong, Pierre Palla en Cor Steyn. De laat-ste begeleidde er de komiek Dorus (Tom Manders) mee. Met de op-komst van de elektronische orgels werden echter de meeste theater-orgels gesloopt. Van vier daarvan, inclusief het nu Boskoopse instru-ment, is de NOF eigenaar.

Na de pauze probeert Theo de Mooij, die meedraait als organist in de kerk-diensten van het zorgcentrum Floravi-ta in Boskoop, een plaatsje voorin de zaal te vinden. Hij wil van zo dichtbij mogelijk de handen en vingers van Jelani Eddington over de drie klavie-ren zien gaan. ' "Ik heb alle platen van Cor Steyn nog'” zegt hij vlak bij het dan nog gesloten toneelgordijn. "Die muziek was helemaal mijn tijd. Het is een kunst om dit theaterorgel goed te kunnen bespelen, Als je een, beetje orgel speelt, dan weet je hoe moeilijk het is om dit te kunnen. Het is fenome-naal wat ik hier zie- en hoor”.

Om alle mogelijkheden, muziekklan-ken en -kleuren van het magische pijporgel, dat een groot orkest in zich bergt, te laten zien én horen haalt Ed-dington alles uit de met al die toet-sen, knoppen en pedalen ingewikkeld ogende speeltafel.

Ook Simone van Wassenaar zingt een paar muzieknummers met hem mee. Na de pauze verrast de Amerikaan het publiek door twintig minuten lang de stomme film ‘Liberty’ uit 1929 met het komisch duo Stan Laurel en Oliver Hardy in de hoofdrol te begeleiden.

"Het theaterorgel klinkt mooier dan ooit," vindt voorzitter Henk Wage-naar van de Nederlandse Orgel Federatie. "Na drie jaar met zweet, bloed en tranen bouwen aan het orgel ben ik erg trots en ontzettend blij.”

Subsidie Het VARA-theaterorgel is nage-noeg helemaal klaar, mede dankzij 2500 euro subsidie van het Prins Bernhard Cultuurfonds èn van een bedrijf dat het kostbare elektroni-sche aansturingssysteem voor de grote windvoorziening in de kelder sponsorde. Wat nog ontbreekt is een harp en een vibrafoon.

Eén bezoeker die ook helemaal weg is van het orgel is Adriaan van der Linden uit Dordrecht. "Zelf bespeel ik geen enkel instrument maar ik help wel mee aan de bouw van dit soort orgels. Het was heel vakkundig wat we hebben gezien. Er zit volgens mij nog meer vuur-werk in het orgel. Maar ja, het blijft altijd moeilijk om het iedereen naar de zin te maken”.

De Amerikaanse orgelvirtuoos Jelani Eddington begeleidt tijdens het openingsconcert ook zange-res Simone Wassenaar

Met dank aan Bert W o u d e n b e r g , schrijver van dit artikel, voor diens toestemming om het in NOFiteiten te mogen publiceren

Geweldig om het openingsconcert te mogen spelen”.Jelani Eddington

dat het bekend was dat de Parklaan in Boskoop in vroeger dagen er niet zo florissant uit zag en door critici werd bestempeld als een smet op het mooie kwekersdorp, dat er in augustus 2008 op monumentendag óók een bezoek in het oude vervallen gebouw aan de Parklaan, waar in vroeger dagen betonmixerfabrikant `Mulder` was gevestigd, werd opgenomen, dat ik in de wandelgangen gehoord had dat er iets `speciaals voor Boskoop in dat gebouw gevestigd zou worden, dat mijn nieuwsgierigheid gewekt was en daar meer van wilde weten, dat ik, eenmaal met mijn echtgenoot in het gebouw zijnde, een jonge dame een uitleg hoorde geven dat het voorste gedeelte van de fabriek een monumentale status had, dat die juffrouw vertelde, terwijl wij zagen dat de meeste ruiten er uit waren, het muf rook, de verf er af was, de vloer ongelijk was en er veel spinrag hing, hier een theater, een restaurant, een casino en een theaterorgel zou komen, dat ik dacht: die jonge dame kan heel amusant vertellen, maar wat zij daar allemaal zegt geloof ik niet het lijkt alsof zij op een andere planeet staat, dat al die woorden van die dame zijn uitgekomen, dat die jonge dame Elisabeth Looren de Jong heet en de huidige theaterdirecteur van Flora is en de dochter van Jan Looren de Jong, mede-eigenaar van het Floragebouw, dat de andere eigenaar Cees Verweij heet en deze twee personen firmanten waren van de bouwonderneming fa. J. en W. Verweij, dat het openingsconcert een daverend succes is geworden, dat het in heel Boskoop en omgeving gonst van de positieve reacties, dat dat mede komt door het mooie verslag in het Algemeen Dagblad, dat ik het niet kan laten om u een paar reacties van bezoekende concertgangers mee te geven, dat een pianolerares het knap vond hoe die organist speelde en alles uit zijn hoofd, dat een goede kennis van 84 jaar had genoten en dat hij het goed vond dat wij dat oude orgel hebben behouden, dat een tennismaat, die liefhebber van jazzmuziek is, het heel apart en uniek vond, dat een tenor uit mijn koor in Hazerswoude, ondanks dat hij pas een virusontsteking in beide oren gekregen heeft en moeite had met zijn pas aangeschafte gehoorapparaat, wel degelijk hoorde dat het goed klonk en het voor ons leuk vond dat de zaal vol zat,

dat maakt dat ik er trots op ben lid van de NOF te zijn, dat ik deel mag uitmaken van het technisch team Boskoop en dat ik inwoner van Boskoop ben.

Hartelijke groet,

Piet Moons.

Dat……

Flora BoskoopParklaan 42771 GB BoskoopTel: 0172-766047info@floraboskoop.nlwww.floraboskoop.nl

Iets te vieren

Bruiloften, huwelijksjubilea, verjaardagen, recepties, diners, buffetten,

personeelsfeesten, productpresentaties, vergaderingen, noemt u maar op!

Het team van Flora party & event staat voor u klaar en heet u van

harte welkom in de sfeervolle locatie aan de Parklaan in Boskoop.

Flora party & event is uw partner!

8

Het weekeinde rond de officiële opening in Boskoop werd afgerond met een vrijwel even spectaculair concert van deze zo geweldige en getalenteerde organist in het Amsterdamse Theater Tuschinksi. Jelani was in Dresden uitgenodigd voor het begeleiden van zwijgende films waardoor hij ‘lekker’ dichtbij was. Alweer jaren geleden konden we hem ook uit-nodigen toen hij nog voor zijn studie in Straatsburg vertoef-de, zijn reiskosten zijn zo wat lager.

Oke, zijn programma was nagenoeg gelijk aan dat in Bos-koop, zelfs de aankondigingen konden haast gekopieerd zijn: het was toch opnieuw een feest om op zondagmorgen aan het lekker klinkende Tuschinski-orgel naar zijn spel te luis-teren.

Heel eventjes klonk er -bijna aan het einde van het eerste deel- een ‘hangertje’ en weer iets later zag ik Dick Cuiper en Petere Schipper op het puntje van hun stoelen ‘balanceren’ om de orgelkamer in te gaan toen er weer een ‘hanger’ leek te klinken maar dat was een toontje in de melodie dat er gewoon bij hoorde.

Jelani gaf beide teams na afloop een welverdiende pluim voor de geweldig mooi klinkende en goed bespeelbare instrumen-ten. In Boskoop extra vanwege Uniflex en dat moet vooral René van Donk een heel goed gevoel bezorgd hebben. Jelani zag zelfs kans om extraatjes of aanvullingen aan te brengen in de programmering van het systeem.

In Boskoop werd het woord gedaan door NOF- erevoorzit-ter John Govert Slagboom. De grote initiator in Boskoop Jan Looren-de-Jong had de eer om het lint door te knippen.

In het eerste deel kondigde Jelani zangeres Simone Wasse-naar aan, dat werd een heel mooie combinatie van Jelani’s spel en de echte Vox Humana van Simone! In het tweede deel begeleidde Jelani de ‘Liberty’ slapstick met Stan Laurel en Oliver Hardy uit 1929. Die kwam me wel bekend voor want een week daarvoor had Gerwin van der Plaats dezelfde film in Steenwijk van muziek en effecten voorzien. Beide ar-tiesten pakken het wel op even meesterlijke manier en totaal anders èn onvergelijkbaar aan.

Van enkele kenners hoorde ik wat commentaar op de orgel-klank in Boskoop: “het klinkt wel heel mooi maar het is niet helemaal meer het ‘oorspronkelijke’ VARA-orgel”. Mogelijk zijn de opstelling van de windladen, de grootte en stand van de shutters ook voor een deel van invloed?

De akoestiek zal er ook debet aan zijn, zeker met een volle zaal. Want Paul Hartog meldde dat hij een tijdje ervoor had gespeeld met een lege zaal, toen klonk het weer heel anders. Dat was nog niet zo heel lang geleden toen nog niet alle pijpen in het instrument helemaal door pijpenkoning Jan v.d. Veer waren geïntoneerd en afgeregeld.

Jelani is inmiddels weer veilig thuis, laten we hopen dat we hem snel weer naar ons land kunnen halen, want het is en blijft een geweldige artiest en organist. En daarnaast hopen dat het orgel in Boskoop vaak op de agenda mag staan voor bespelingen op deze prachtige locatie: in een echt theater!

JR.

Jelani Eddington even terug in Nederland

Jan v.d. Veer (midden) helemaal in zijn elementLinks John G. Slagboom

rechts Jan Roffel

Jelani Eddington in Amsterdam

9

Er samen iets moois van makendus ook een mooi plaatje . .

Afgelopen zondag werd de gemeente in ‘De Hoeksteen’ in IJsselmuiden door orgelist Gerwin van der Plaats ver-rast, of misschien wel opgeschrikt door het lied “Money, money, money” van de Zweedse popgroep Abba. Tijdens de collecte en ook nog eens op een heel swingende ma-nier! Of die collecte meer heeft opgebracht dan gebruike-lijk weten we niet, wel zijn we nieuwsgierig naar reacties van buiten de kerkelijke gemeente.

Annelies Prins, Kampen: “Ach wat moet ik ervan zeggen. Misschien zijn er men-sen die er zich aan hebben geërgerd, maar ik zou er geen moeite mee hebben. Zeker niet als het thema van de dienst “geld” is”

Ab Wegenaar, Kampen: “Het enige dat ik erover kwijt wil is dat ik het zelf niet zou doen. En daarbij bedoel ik uiteraard dat ik dit niet veroordeel. Ik vind dat er een verschil is tussen het karak-ter van een kerkdienst en dit nummer. Kijk, Gerwin van der Plaats heeft veel ervaring met theaterorgels en dat is toch een aparte wijze van orgelspelen. Ik vind dan ook dat je die dingen moet scheiden. Nogmaals, dit is geen waar-deoordeel, maar kerk en theater moet je volgens mij uit elkaar houden.”

Money, money, money

‘Rondvraag’

een Kampen’s krantenartikel van

Willem van Halem

Op Gerwin’s facebookpagina van 4 september heeft deze muzikale collecte een staartje gekregen.

De inhoud ervan is te lang om die in ons blad te plaatsen maar wellicht de moeite waard om er even kennis van te nemen.

10

In Memoriam

Piet van Leeuwen kwam in maart 2000 in ons hechte team Schiedam, het klikte direct tussen ons.

Hij was een echte ‘techneut’ maar ook een gezel-ligheidsmens.

Altijd vrolijk en ook altijd bereid te helpen, niets was hem teveel.

Wij denken met plezier aan hem terug.

Bedankt Piet!

Het technisch team Schiedam.

Piet van Leeuwen overleed op 3 september jl.

Maarten Oranje, orgelbouwer Kampen: “Hartstikke leuk, moeten ze vooral vaker doen! Ik neem aan dat dit in overleg met de dienstdoende predikant is gebeurd? In orgelland gaat nog zo’n verhaal rond over een mededeling die in de kerk werd gedaan, waarop de organist spontaan “Wie zal dat betalen, zoete lieve Gerritje” inzette. Ik heb er geen moeite mee, moet ik zeggen.”

Bart Wallet, Kampen. “Kijk, wij verzinnen melodieën bij een tekst en die twee moet je in feite uit elkaar houden. Hier wordt niet bij ge-zongen en de gemeente hoort alleen de melodie. Ik heb er geen problemen mee, want er zijn bijvoorbeeld ook kerkelijke liederen die op de wijze van straatdeuntjes zijn gecomponeerd. Dus ik vind dat je de tekst en melodie uit elkaar moet trekken, dan is er niets aan de hand.”

Herman Kunst, secretaris diaconie De Hoek-steen, IJsselmuiden. “Ik was inderdaad in de dienst aanwezig en ik denk dat het weinig invloed heeft gehad op de hoogte van de col-lecte-opbrengst. Gerwin van der Plaats heeft dit nummer overigens gespeeld op verzoek van de commissie die de dienst heeft voorbereid. Het paste helemaal in het plaatje van het thema: hoe we met geld omgaan, waaraan we het uitgeven, in de kerk en de wereld.”

Hans van Wijk, Kampen:“Nee, ik zou daar niet aan meewerken want het geeft toch een heel andere richting aan de eredienst. Ik zeg niet dat ik nooit een popliedje in de kerk zou spelen, maar dit zou ik inderdaad niet doen. Dit staat haaks op het karak-ter van een kerkdienst”.

Wat meestal ‘de stomme film’ wordt genoemd is in feite een zwijgende film of, zoals men in Vlaanderen zegt: de stille film. In sommige bioscopen zorgde daarbij het the-ater-concertorgel voor het nodige veelsoortige geluid en vooral ook . . . voor de juiste sfeer.

Geboeid zat het publiek vrijdagavond van Laurel en Har-dy’s strapatsen te genieten. In de film ‘Liberty’ ging het om een slapstick-verhaal van beide sterren uit 1929. Ger-win van der Plaats uit Kampen zorgde voor de sfeerbepa-lende muziek. Een prestatie van formaat voor deze jonge en toch al zeer ervaren organist/koordirigent/zanger die af en toe een ondeugend uitstapje maakt (zoals hij dat noemt) ván het magistrale kerkorgel naar het Asta-orgel in Steenwijks Meenthe.

Zó moet het geklonken hebben in die oude tijden, tot ook de muzikale explicateurs overbodig werden en –niet te vergeten- al die prachtige orgels verdwenen. Veel moois werd toen opgeruimd, o.a. door het Asta bioscoopthea-ter in Den Haag. Gelukkig kwam de hoeveelheid “kachel-hout” (veel meer was er niet over….) dankzij de Neder-landse Orgel Federatie en architect Jan Ruiter in handen van Bert van Rossum en zijn team. Na jaren hard werken kwam dit grootste theaterorgel van het vasteland van Eu-ropa weer tot leven en kon in 2001 het eerste concert worden gegeven.

Zo’n stokoude film geeft ook een prachtig tijdsbeeld van de wijze van acteren: elke houding, iedere gezichtsuit-drukking en mimiek geven de gevoelens weer: angst, pijn, wanhoop

Gerwin’s veelzijdig talent bleek - niet voor de eerste keer! - ook uit het overige programma. Van het Braziliaanse Tico Tico, een zangerig romantisch Moonlight and Ro-ses en het kostelijke, tot meeneuriën nodigende Pinguïns Playtime van Nigel Ogden. Een absolute topper was een uit meerdere delen bestaande improvisatie met afwisse-lende thema’s, het ene moment afkomstig uit Argentinië dan weer de Exodus song: filmmuziek van Andy Williams uit de gelijknamige film.

Ook bij het tweede deel van deze avond kwamen er nog volop mogelijkheden om alle aspecten van dit grote in-strument te beluisteren. Na het Noorse Caroussel of a child het puur romantische Song of Paradise. Ja ook de fameuze Blue Tango van Leroy Anderson alsmede fijntjes en subtiel de veel geliefde nostalgische Serenade van En-rico Toselli.

Tot besluit mochten de bezoekers nog enkele door hen graag gehoorde nummers noemen. Uit die wat chaoti-sche opsomming improviseerde deze meesterorganist een kostelijke medley van o.a. Les trois Cloches, André van Duin’s persiflage daarop, een militaire mars, natuurlijk ook Zie ginds komt de stoomboot, de Heinzelmännchens Wachtparade en dit alles compleet met zowaar Mozart’s Rondo alla Turca uit zijn 11e pianosonate.

Voor de zoveelste maal op één avond wist deze meester-improvisator ons te boeien en opnieuw boven het alle-daagse uit te tillen.

Jan Toor.

Gerwin van der Plaats tilt publiek op boven het alledaagse.

Orgelconcert op het Asta theaterorgel;Gerwin van der Plaats; vrijdagavond 25 oktober.

Locatie: Rabo Theater De MeentheAantal bezoekers: ruim 80Teamchef Anko Zwerver had een noodkreet aan de pers

laten horen over het feit dat nog steeds veel mensen in en buiten Steenwijk nog niet eerder van het orgel had-den gehoord! Dat was gebleken bij de open dag die de Meenthe recentelijk had gehouden en waarbij ver over de honderd mensen ons orgel bezochten en er uitleg over kregen.

De pers heeft Anko’s noodkreet kennelijk opgepakt met als gevolg dat Radio Oost op de donderdag vlak voor het concert opna-men kwam maken.

Dat gebeurde net nadat Paul Hartog met van Theo v.d. Lijn op donderdag de solo-kamer van het orgel had gestemd.

Die radio-opnamen zijn ‘live’ uitgezon-den, tijdens het concert waren meerdere mensen die de uitzending gevolgd hadden! De tv-opnamen zijn op 10 november jl. op de kabel uitgezonden. Bijna gewoontege-trouw werd na het concert een rondleiding gehouden en kon het publiek de machine- en orgelkamers bezichtigen. En net als bij vo-rige keren nam Gerwin enthousiast aan de presentatie deel.

11

Zondagmorgen 6 oktober 2013. Ik spoed mij met de auto naar Amsterdam. Meestal ga ik uit Almere per trein naar Amsterdam maar dit weekend wordt er aan het spoor gewerkt en rijden er geen treinen naar Amsterdam. Onze onvolprezen penningmeester Jan Hulsing heeft weer een email rondgezonden met de mededeling om toch vooral het concert van John Atwell in Haarlem of Amsterdam te bezoeken. Door mij is gekozen voor het Tuschinski thea-ter in Amsterdam. Een prachtig gebouw in de stijl van de Amsterdamse School, jugendstil en art deco.

Parkeren in Amsterdam kan alleen tegen betaling en ik kies voor de parkeergarage onder het stadhuis, die is op korte afstand van het theater. Bij binnenrijden zie ik het al, de kosten zijn 0.50 cent per 7 minuten. Een snelle bereke-ning maakt mij duidelijk dat ik op ongeveer 15 euro voor het parkeren moet rekenen. Dan moet ik na het concert natuurlijk wel direct weg gaan en niet in Amsterdam blij-ven hangen. Zo jaagt Amsterdam zijn klanten weg.

Uit de parkeergarage stap je meteen het gezellige Amster-dam in. De zon schijnt prachtig en al direct zie ik prachtige onderwerpen voor mijn foto’s. Op weg naar het theater kan ik al enkele mooie foto’s maken. De Blauwbrug over de Amstel is prachtig en het uitzicht is een kalenderfoto waard. Haast heb ik niet het is nog meer dan een half uur voor aanvang van het concert dat om 10.30 uur be-gint. Ik slenter over het Rembrandtplein en geniet van de zon en de fijne sfeer. Voor het standbeeld van Rembrandt staan mooie bronzen beeldhouwwerken die gezamenlijk de nachtwacht uitbeelden. Prachtig.

Nu al zitten er toeristen op de terrassen. Ook ik krijg zin in een lekkere kop koffie en loop de Reguliersbreestraat in op weg naar Tuschinski. Helaas is het theater nog dicht maar op de stoep staat ook Patrick Hopper al te wachten. Hij dacht dat het concert om 10.00 uur begon. Ja, het blijft een organist en die zijn gewend om altijd heel vroeg aanwezig te zijn. Als onderlinge orgelliefhebbers was er natuurlijk genoeg te bepraten. Patrick vertelde dat hij blij was eindelijk weer een theaterorgelconcert bij te kunnen wonen omdat hij erg veel gevraagd wordt om zelf concer-ten te geven. Hij denkt dat er te weinig organisten in Ne-derland zijn. Ik dacht er zullen te weinig organisten zijn die een mooi concert kunnen geven, en dat is wat Patrick kan.

Al snel mochten we naar binnen en hadden we voor 12,50 euro een toegangskaartje en een lekkere kop koffie. Het personeel bij Tuschinski is bijzonder aardig en ze zijn erg hulpvaardig, je voelt je direct thuis. Na de koffie het mooi-ste plekje in de zaal gaan zoeken. Wat is het toch een prachtige zaal, daar kan ik echt van genieten. Ik zie heel veel bekende gezichten, echt een grote vriendenkring.

Wat mij direct opvalt is dat het front van het toneel ver-anderd is. De dichte voorkant is veranderd in kleppen die, als omgekeerde brievenbussen openstaan zodat het geluid van het orgel rechtstreeks de zaal in kan. Natuurlijk zijn de roosters in de toneelvloer ook open. Het begin van het concert heeft een kleine vertraging. Hoogstwaarschijnlijk wachten we nog op een aantal liefhebbers die wat verlaat zijn. Moet kunnen toch?

In plaats van Pieter Kroon komt er een medewerker van Tuschinski het welkomstwoord houden. Ik trek de con-clusie dat dit keer het concert onder de financiële ver-antwoordelijkheid van Tuschinski valt. Misschien maar goed ook want de zaal is niet afgeladen vol. Half vol op de begane grond schat ik. Jammer dat er niet meer mensen komen.

Onze organist, Dr. John Atwell, wordt met veel verve aangekondigd en onder luid applaus en muziek komt de console met John uit de toneelvloer omhoog. Dat is waar we voor komen. Lekker onderuit zitten en genieten. John speelt prachtig en je merkt direct dat hij een oude rot in het vak is en heel goed weet wat je met een theaterorgel kan doen. Hij vindt de registers alsof hij al jaren op dit orgel gespeeld heeft. De klank is prachtig en ik denk, “het technisch team heeft voor de zoveelste keer weer fan-tastisch werk gedaan”. Door de openstaande luiken in de voorkant van het toneel zie je de shutters bewegen. Als ze open gaan zie je de orgelpijpen in rood schijnsel staan. Het is en blijft Amsterdam.

John speelt o.a. Bluesette van Jean Toots Thielemans, die bekende muzikant uit België die dit nummer zo mooi op harmonica speelt. Zoals John het speelt is het op theater-orgel misschien nog mooier dan op harmonica. Tot mijn verrassing had John Atwell ook Nederlandse nummers op zijn repertoire staan. Opeens klonk “Als op het Leidse-plein de lichtjes weer eens branden gaan”. Geschreven tijdens de 2e wereldoorlog door Jacques van Tol en Cor Steyn. Dat dit nummer van Cor Steyn, nu in 2013 gespeeld wordt, in het Tuschinski Theater, doet je heel stil worden. De manier waarop het vertolkt werd raakte mij diep.

Vervolgens kondigde John aan iets van Guus Janssen te gaan spelen. Plotsklaps rende iemand van Tuschinski naar voren en begon tegen John Atwell te praten. Wat bleek? De dochter van Guus Janssen was op uitnodiging in de zaal aanwezig. Wat een toeval dat er juist nu een compo-sitie van haar vader Guus Janssen vertolkt werd.

Het programma liep vlot door en het ene na het ander prachtige stuk werd ons gepresenteerd. Er waren stuk-ken van Tsjaikovski, Hammerstein, etc. Ook “Ik hou van Holland” kwam voorbij. John vertelde ons dat het 24 jaar geleden was dat hij in Nederland was en elke dag genoot van zijn bezoek aan Nederland. De mensen die hem en zijn vrouw begeleiden werden geprezen en heel hartelijk bedankt.

In zijn toegift hoorde ik ook “Walzing Mathilde” waarmee hij ook nog eventjes zijn verwantschap met Australië aan ons mee gaf. Het was een fantastisch concert.

Op de terugweg naar de parkeergarage liep ik zachtjes neuriënd “Als op het Leidscheplein de lichtjes weer eens branden gaan” over straat en zag de mensen wandelen in de zon, en dacht “wat hebben jullie een prachtig concert gemist”.

Leo van Zoeren.

Concert met John Atwell.

12

Ook de dochter van Guus Janssen was in de zaal.

Voor het standbeeld van Rembrandt staan mooie bronzen beeldhouwwerken die gezamenlijk de Nachtwacht uitbeelden.

De Blauwbrug over de Amstel is prachtig en het uitzicht is een kalenderfoto waard.

Toevalligheden?Op de vorige bladzijde heeft u een leuk verhaal van Leo van Zoeren gelezen. Leo haalde daarin aan dat de Australische organist John Atwell een aantal Nederlandse melodieën speelde van o.a. Cor Steyn en Guus Jansen. Over het nummer van Guus Jansen kan ik nog een aardigheidje ver-tellen.

Een week of drie voordat John naar Nederland zou komen had hij Jan de Boer een mailtje ge-stuurd. John vroeg zich af of Jan - of een van zijn collega s - de naam van het stukje muziek kon geven dat hij aan zijn email had toegevoegd. John dacht dat het van Nederlandse afkomst was en had het voor het eerst in de zestiger jaren bij een radioshow gehoord. Het was een programma met een Nederlands orkest, The Dutch Swing College Band of zoiets, dat wist hij niet meer zo precies. Maar wat zijn aandacht trok was dat het programma begon met een melodietje gespeeld door een draaiorgel - een Nederlands draaiorgel - en dat melodietje kon John zich nog wel goed herinneren. John speelde het ooit eens voor een van de leden van een Nederlands koor in Mel-bourne, die het herkende maar John vergat de titel te noteren. Hij wilde het nu graag in Ne-derland spelen en zijn vraag was dus: de titel van dat stukje.

Jan de Boer wist het niet maar stuurde het mail-tje - met het door John gespeelde stukje - door aan Peter Schipper, Dick Cuiper en onderge-tekende. Dick herkende al gauw het stukje als “Daar waar de molens staan”, geschreven door Guus Jansen en ook ik herkende het stukje.

En wat was het toeval: net daarvoor had ik van ene Ton Veltman een cd ontvangen waar hij een radio-uitzending uit 1966 van Guus Jansen op het ‘Magic Organ’ had gezet.

En de omroeper kondigde Guus Jansen aan die zijn programma zal beginnen met zijn herken-ningsmelodie “Daar waar de molens staan…”. Ik heb daar toen gauw een MP3´tje van gemaakt en via Jan de Boer is dat weer bij John terecht gekomen. Zo kon hij het dus nog eens beluiste-ren, nog wel gespeeld door de componist zelf, Guus Jansen.

Toen John die zondagochtend als volgende num-mer aankondigde “Daar waar de molens staan” hoorde René van Donk opeens naast zich: “Nou, hoor nou eens, dat is van mijn vader”. René zat dus – zich nergens van bewust - toevallig naast de dochter van Guus Jansen. En Dick Cuiper, die van Peter Schipper wel wist dat Guus Jansen s dochter in de zaal zat, was degene die naar de organist toe snelde en dat in zijn oor fluisterde. Peter Schipper stemde wel eens de piano bij haar thuis en had haar getipt om ook eens naar Tus-chinski te komen.

Zelf heb ik ooit nog een jaartje les gehad van Guus Jansen op de woonboot in Nigtevegt en het was dus leuk om in de pauze even met haar te kunnen praten. Toevallig allemaal hè…? Peter Koppe

13

Dat was best een lastige keus: of tijdens het weekeinde rond 5 oktober jl. naar Haarlem en Tuschinski voor de bespelingen van en door John Atwell, of voor een bespeling van het Welte orgel in de NDR-radiostudio naar Ham-burg.

Ik heb, gedeeltelijk door omstandigheden, voor Hamburg gekozen en dat is gelukkig ook goed uitgepakt. De organiste tijdens dat weekeinde was Anna Vavilkina, een van oorsprong Rus-sische jonge vrouw, waarvan ik op YOU-tube al eerder wat had gezien en gehoord. Zij is be-vriend met Piotr Gudel die eind september bij ons heeft opgetreden.

Dieter Bartels, voorzitter van onze Duitse or-gelvrienden, maakt van zulke concerten hele happenings, liefst met meerdere solisten of zelfs nog veel grotere aanpak. Een jaar terug, in oktober 2012 speelde Len Rawle in combinatie met harpiste Maria Tsytler, Leon Kuipers had zijn Nienke meegebracht, zij zong heel mooi enkele -eveneens heel mooie- songs en bal-lads met Leon’s orgelbegeleiding. Jean Martyn begeleidde Jürgen Rech, een doedelzakspeler. Natuurlijk was er een onvergetelijke grootse finale waarbij de organisten elkaar steeds -spe-lend en wel- van de orgelbank afschoven….

Terug naar het concert in oktober jl.Anna speelde twee concertdelen solo: het eer-ste deel was klassiek getint, met veel populaire klassiekers, haar tweede optreden was heel ‘lichtvoetig’ van toon.

Voor het derde deel was gekozen voor een optreden samen met het Hamburgs Operette-koor en een extra optreden van Natalya Klem, een virtuoze pianiste, eveneens uit Rusland af-komstig!

Doris Vetter, de dirigente van dat operette-koor, stelt heel hoge muzikale eisen en wist, vooral met tempo-aangevend stampvoeten tijdens de repetitie op de vrijdag daarvoor de stemming er goed in te peperen. Haar tempe-rament bleek ook op zaterdag tijdens het op-treden heel aanstekelijk. Ik had wel gemerkt dat Anna het heel moeilijk moet hebben gehad, want Doris’ wil is wet. Vriendelijk en tactvol communiceren met haar koor en zangsolisten is niet haar allersterkste kant. Ook niet met de begeleidende organiste(n). Alles moet zoals zij het in haar koppie heeft.

Het muzikale feest werd dus gecompleteerd door het optreden van Natalya Klem aan de vleugel. Aan het eind van Anna’s tweede optre-den speelde zij de twee laatste melodieën als introductie van het operettedeel aan de vleu-gel mee en in het derde concertdeel was zij een waarlijk grootse artieste bij de begeleiding van het operettekoor.

Een lastige keuze

Hamburg kan -hoe dan ook- terugdenken aan een heel geslaagd concert met een heel bijzondere soliste aan het bijzondere Welte- studio-orgel.

Voor 8 maart 2014 is Patrick Hopper uitgenodigd, in een weekeinde waarin er bij de NOF géén concerten tegelijk plaatsvinden. Dan hoef je alleen maar voor Patrick te kiezen, al mag je voor zijn concert dan wel naar Hamburg...

Anna Vavilkina aan het Welte-orgel

Die süße Anna, temperamentvolle Doris und liebliche Natalya

14

Len Rawle: ATOS- Organist van het jaar

Ook de Nederlandse Orgel Federatie feliciteert haar president Len Rawle met de verkiezing tot “Organist of the Year 2013” bij de American Theatre Organ Society.

Bron: COS-Newsletter sept/okt 2013

op 14 december 2013Open- en organistendag in Haarlem.

Thema: “Laat de Kerst maar komen”

Rond het prachtige gereviseerde Compton theaterorgel wordt een open- en organistendag gehouden.

Er zullen miniconcerten worden gespeeld.

En is er de mogelijkheid om het machtige orgel te bespelen!

Je bent van harte welkom op zaterdag 14 december van 12:00 tot 16:00 uur.

Graag zien we je tijdens deze altijd gezellige en muzikale dag!

* Entree: gratis.* Het orgel zelf bespelen: gratis* Meld je wel tevoren aan (via de klik op de website) www.comptonhaarlem.nl (bij de tab nieuws) als je het orgel wilt bespelen want daar is altijd veel animo voor (er kan dan een speeltijd-schema worden gemaakt)

15

Congratulations to Len Rawle on being voted ‘Organist of the Year’.This is much deserved as Len is not only a superb organist and entertainer, but has done much as an ambassador to the theatre organ movement over the years, and his work is evident and appreciated not only in the UK but all over the world, as this award goes to show.

Cor L. Doesburg

A continuing story

Deze aflevering is eigenlijk een vervolg op de vorige, om-dat bij de speeltafel vanzelfsprekend de dispositie van het AVRO-concertorgel voor de indeling van de speeltafel bepalend is. Het bespreken van de historie van de disposi-tie heeft iets van een puzzelrubriek. Alleen de bespreking van de verschillende disposities van dit orgel beslaan al 14 pagina’s in mijn boek, n.l. van blz. 142 t/m 157. Er is in de loop der tijd nogal het een en ander met de registerinde-ling gebeurd. In deze aflevering is dit dus niet maximaal te bespreken en daarom splitsen we het verhaal in twee de-len: één deel is dit en het tweede deel komt de volgende aflevering.

Tijdens het schrijven van het restauratieplan hebben wij eens nieuwsgierig gedrukt op de site van “The Compton List” van Ivor Buckingham, waar we bij de consoles de speeltafel van ons orgel tegenkwamen zoals dat bij Comp-ton stond. Ivor is overleden maar het archief is voortge-zet door Stephen Dutfield waar een heel plezierig contact mee ontstond. Wij kregen van hem niet alleen de origi-nele foto’s van de speeltafel zoals U in de vorige aflevering hebt kunnen zien, maar ook de originele dispositie zoals Compton het in 1936 aan de AVRO afleverde. Tijdens het schrijven van mijn boek had ik nog geen internet en heb ik samen met Paul Hartog die dispositie uit 1936 in de verschillende onderdelen van het orgel gereconstrueerd.

Waar het nu over gaat is de vergelijking tussen de dispo-sitie die Standaart in eerste instantie aan de AVRO of-freerde en deze originele dispositie van Compton.

Op 7 mei 1932 was er door Standaart in overleg met Lou-is Schmidt en Pierre Palla een offerte aan de AVRO uit-gebracht op basis van een 3/14 ranks dispositie. Standaart had kort daarvoor het tweede VARA-orgel gemaakt (3/11) en dat was uiteraard bij Schmidt en Palla bekend. Verge-lijkt men deze disposities dan ziet men dat de AVRO de French Horn, de Hobo en de Krumet aan ranks meer had maar er is onmiskenbaar verwantschap met het klassieke schema van het VARA-orgel.

Overigens was Louis Schmidt orkestleider en dirigent bij de AVRO en functioneerde als chef lichte muziek. Hij was zeer bekend onder zijn pseudoniem Kovacs Lajos. Volgens Wikipedia zou hij vanaf 1922 ook organist geweest zijn bij het Tuschinski-theater.

In het bestuur van de AVRO werd de offerte van Stan-daart besproken. Ir. J.A.H. Perey was lid van dat bestuur. Hij was directeur Gemeentewerken van ’s-Hertogen-bosch en had het contract tussen de AVRO en Standaart voor beide orgels kritisch doorgenomen. Met aanbeste-dingen had Perey, gezien de grote stadsuitbreidingen in Den Bosch onder zijn leiding, veel ervaring. Vandaar dat hij constateerde dat in het contract sprake was van een onevenwichtigheid ten voordele van Standaart betreffen-de de verplichtingen.

Voor het kerkorgel had hij advies van deskundigen inge-wonnen en uit de verslagen wordt duidelijk dat de dispo-sitie van Standaart volstrekt onvoldoende werd bevonden en door andere adviseurs werd er een nieuw dispositie-voorstel voor het kerkorgel gemaakt. Ook had hij de dis-positie van het concertorgel bekeken en ook daar voor-gesteld dat dit goed onderzocht moest worden. Voor het kerkorgel waren de deskundigen bekend, maar aangaande het concertorgel is niet duidelijk geworden bij wie om advies is gevraagd. De enige aanwijzing vindt men in het feit dat Pierre Palla toen koos voor een dispositie die ge-baseerd is op die van het Wurlitzer-orgel in de Trocedaro Cinema Elephant & Castle in Londen, zoals dat door hem in de Radio Bode werd geschreven. Met deze dispositie kon hij concerten geven in de stijl van Quentin MacLean,

De discussie heeft nogal wat tijd in beslag genomen, maar het resultaat was dat eind 1934 tot een bijstelling van het contract werd besloten en dat betekende dat – behalve de regeling van de verplichtingen en het eigendom van door de AVRO betaalde onderdelen – de in het contract voorgestelde disposities vervielen en voor beide orgels nieuwe disposities waren ontworpen die Standaart nu moest verwezenlijken.

In dit bijgestelde contract staat ook de dispositie van het twee-manuaals kerkorgel, dat hij waarschijnlijk als eerste heeft gemaakt en dus eigendom van de AVRO was. Ook staat daar de lijst van onderdelen van het concertorgel, die hij wellicht gereed had. Op grond van de opeenvol-gende data is het aannemelijk dat hij daar al mee begon-nen was. Hij moest nu beginnen met het drie-manuaals kerkorgel, maar een half jaar na het bijgestelde contract ging hij helaas failliet.

Hierna kreeg Compton de opdracht om het drie-manu-aals kerkorgel te maken en het concertorgel te installeren maar hij maakte op basis van de hiervoor genoemde dis-positie een geheel nieuw concertorgel. In het bijgestelde contract waarover ik beschik zijn er wijzigingen bijgetypt zoals Compton die realiseerde.

Voor de “puzzelaars” volgen hier nu de oorspronkelijke dispositie van Standaart en de dispositie zoals Compton het orgel aan de AVRO leverde en afkomstig is van “The Compton List”.

De oorspronkelijke dispositie van Standaart komt uit het blad ‘Het Orgel’ van maart 1934. Hier ziet men bij het pedaal en het derde manuaal de kerkorgelregisters tus-sen die van het concertorgel geplaatst en dat wijst op de gedachte zowel het concertorgel als het kerkorgel vanaf één console te bespelen. Overigens was dit het eerste twee-manuaals kerkorgel, voor zover bekend “straight” en dus geen unitorgel.

De kerkorgelregisters in de dispositie van Compton zijn van het door hen gebouwde drie-manuaals kerkorgel, óók “straight”. In de volgende aflevering van dit “feuilleton” wordt het tweede deel van de dispositie besproken.

Tot lezens!

Het orgel van Pierre Palla (4)

16

Dispositie van het Concertorgel zoals Standaart die offreerde.

(Uit Het Orgel, maart 1934)

17

18

Dispositie van het Concertorgel zoals Compton deze in 1936 in AVRO Studio-1 installeerde.

(Uit het archief van “The Comp-ton List”).

19

Eind 1973 brachten enkele leden van de “technische dienst” van de NOF een bezoek aan het orgel van het Passage Theater in Schiedam, samen met Jan Slingerland. Het orgel bleek nog in redelijke staat, maar de speelta-fel begon al tekenen van verval te tonen en werkte nog slechts gedeeltelijk.

Zo werd de speeltafel in 1974 aangetroffen

Het theater was inmiddels overgegaan van het Tuschinski concern naar de gemeente Schiedam en de NOF pro-beerde in 1974 met de gemeente tot afspraken te komen om het orgel weer bespeelbaar te maken en het te laten onderhouden door de NOF. Als tegenprestatie werd ge-vraagd om enkele malen per jaar een concert te mogen organiseren. De gemeente ging er gaarne mee akkoord.

Er werd een technisch team Schiedam opgericht en al-lengs gingen zij aan de slag. De speeltafel - die door vocht het meest had geleden - werd weer gangbaar gemaakt en geheel wit geschilderd. Ook werden toen enkele “goud” decoraties aangebracht. De orgelkamers werden schoon-gemaakt, magneten nagezien, lekkages verholpen enz.

Ondertussen werd ook het theater ver-bouwd, het balkon verdween en de zaal kreeg een oplopende tribune. Dat had tot gevolg dat de akoestiek danig veranderde en de zaal veel droger klonk.

Mei 1975 had de NOF het genoegen om leden en genodigden uit te nodigen tot het bijwoning van de feestelijke ingebruik-name van het Standaart-theaterorgel in het geheel vernieuwde Passage-theater. Het orgel werd bespeeld door Bernard Drukker, Louis Zagwijn, Jan van Weelden en Hans Nottrot. Wethouder Bolmers van Schiedam merkte tijdens zijn toe-spraak op: “Aanvankelijk hadden we het plan de stroomdraad door te knippen en de hele zaak maar weg te gooien. Dankzij de heren van de orgelfederatie is dit niet gebeurd. En terecht, want Schiedam mag

trots zijn op zijn bezit”.

Op 25 mei 1975 speelde Reginald Dixon met het 700-jarig bestaan van Schiedam, honderden mensen moesten wor-den teleurgesteld omdat de zaal was uitverkocht. (foto onder)

Vele mooie jaren volgden met talloze binnen- en buiten-landse organisten o.a. Reginald Dixon, Len Rawle, Doreen Chadwick, George Blackmore en uit Amerika Lyn Larsen, Dennis James en Ashley Miller.

Vervolg Standaart orgel Schiedam

20

Arnold Loxam heeft hier voor het eerst buiten zijn eigen landsgrenzen een concert gegeven. Vele zouden er nog volgen. Het publiek kwam in grote getalen en de NOF groeide en groeide! Waren er in 1975 300 leden, in 1979 waren dat er al 600 geworden.

In 1976 waren onderhandelingen gaande met de VARA of zij hun orgel wilden afstaan aan de NOF. In 1977/78 presenteerde de AVRO op hun orgel een concours om de Pierre Palla trofee. Juryleden waren Bernard Drukker, Johan Jong en Louis Zagwijn. Bij de namen die meestreden was ook ene Peter Schipper en Leon Kuijpers. Als win-naar van de Pierre Palla Trofee kwam uiteindelijk Hans Klerkx uit Almelo tevoorschijn. Het jaar daarop ging de Tros wekelijks radiouitzendingen van een kwartier ver-zorgen met theaterorgelmuziek. De muziek werd aange-leverd door de NOF.

In 1977 bracht de NOF z’n eerste plaat uit met Hans Nottrot op het Tuschinski orgel en al spoedig daarna een tweede LP met Ernest Broadbent op Passage Schiedam. Er was wel enige rivaliteit tussen de Amsterdammers en Rotterdammers...In 1981 kwamen de eerste geruchten omtrent de moge-lijke verkoop/sluiting van het Passage-theater in Schiedam. De NOF startte een petitielijst met handtekeningen ter ondersteuning om het Passage-theater te behouden. De lijst werd aangeboden aan de gemeente. In de gemeente-raad werd druk gedebatteerd over de toekomst van het theater. Uiteindelijk werd besloten om het theater niet te verkopen of te sluiten. De druk was voorlopig weer van de ketel.

Het orgel werd liefdevol onderhouden door het techni-sche team. De parkeerplaats van de speeltafel was on-der het podium en telkens als er een concert was moest de speeltafel naar boven worden gehaald. Daar was door Henk Spaan een technische constructie voor ontworpen waarmee met behulp van een takel de speeltafel naar bo-ven kon worden gehesen.

Na afloop van het concert werd er vaak nog even gezellig nagepraat in de ijssalon op de hoek van de Passage gallerij.

Deze kruk is gereserveerd voor de organist van het bioscoop-orgel

In de zomer van 1981 herleefde in het Passage Theater even de sfeer van de jaren twintig. ‘Film International’, de Nederlandse Orgel Federatie en de ruim 70-jarige orga-niste Ena Baga uit Londen brachten samen een project waarbij 17 oude film-komedies en film-klassiekers bege-leid moesten worden door de muziek van een even oud cinema-orgel. Deze films waren stuk voor stuk “stomme films”, dus zonder geluid; ze werden indertijd in de bio-scopen live voorzien van muziek door vaste pianisten en

organisten, die hun spel afstemden op de aktie in de film. Dit project beoogde dat muziek en film samengevoegd werden op een kopie van de film zodat ze vertoond konden worden in andere theaters waar geen faciliteiten zijn voor live muziek be-geleiding. (foto van Ena Baga op de volgen-de bladzijde)

In 1988 wordt er op verzoek van het NOF-bestuur een rapport opgemaakt over de technische toestand van het orgel door de heren W. Broeksmit en K. Hoekstra. De conclusie luidde: Het orgel bevindt zich in perfecte conditie en kan nog honderden jaren mee bij goed en degelijk onderhoud.

Ena Baga aan het orgel van het Passage Theater Schiedam

20

In 1991 schreef de Engelse organist Len Rawle over het Passage Theater en het orgel: “Toen ik mij als jongen voor de eerste maal in het Passagetheater waagde (waarschijnlijk begin jaren 60, P.K.) dacht ik dat het op het Tuschinski-the-ater leek, netjes en schoon, verboden te roken, ‘atmosfeer’. Geen plakkend linoleum maar overal tapijt. Nu lijkt het jam-mer genoeg wat meer op een moderne collegezaal. Maar... het orgel bleef en het technisch team heeft beslist wonderen verricht! Van een orgel waarvan (in mijn herinnering) beslist elke derde gespeelde noot bleef hangen, vaak heel veel van het orgel niet naar behoren werkte, is het nu, kortgezegd, een verfijnd muziekinstrument, waarvan je de rillingen over de rug lopen. Al zitten er dan geen posthorns of harmonische trompetten op, het is in uiterst perfecte conditie (en boven-dien stereo). Ik wil graag nog een aparte melding maken van de uitstekend werkende shutters. Een van de allerbeste die ik ben tegengekomen, evenals de percussie-instrumenten. Het orgel klinkt als een echt Standaart instrument en typisch Hollands, met subtiele stemmen. De strijkers lijken enigszins op die van Christie, de tongwerken zijn heel kleurrijk en toch weer rustig. Ook hier niets dan lof over de Vox Humana. De tuba en de tibia zijn te mooi om waar te zijn. Als organist waan je je in de zevende hemel, als die met gesloten shutters worden gehoord, samen met goedgekozen andere fijne stem-men. Laat alstublieft niemand ooit in de verleiding komen er ook maar iets aan te veranderen. Akoestisch is het Passage-theater nu dood”.

Met deze laatste opmerking bedoelde Len de akoestiek ná de verbouwing in 1975 hetgeen zeer nadelig uitpakte voor het orgel.

Maar de opmerking kreeg in 1994 nog een heel andere di-mensie: het theater zou dicht gaan en worden gesloopt...

Wordt vervolgd

Peter Koppe

Orgelkamer in het Passagetheater met links de tuba

Vooraan naast de shutters stond de tibia

Ena Baga was speciaal voor het project met zwijgende films uitgenodigd.

22

Op het moment van dit artikel schrijven is de opening van het VARA-orgel in Boskoop al weer enkele dagen terug en kunnen we terugkijken op een geslaagd “feestje”. Maar wat ging er aan vooraf?

Eerst even terug in de tijd, naar medio 2007, toen we te horen kregen dat het orgel uit het CBS-gebouw moest vanwege de voorgenomen verhuizing naar een nieuwe lo-catie. In die nieuwe locatie was geen plaats meer voor het orgel. Dus wat te doen?

Besloten is toen om het orgel te ontmantelen en op te slaan in een drietal grote zeecontainers. Die konden op locatie in Voorburg gevuld worden, voor langere termijn opgeslagen en op een nieuwe locatie weer worden uitge-pakt. Alles in vrachtwagens laden en vervoeren kost veel tijd en alles moet vier keer beetgepakt worden, geen echt leuk idee. Bovendien kost het óók geld en moet er een opslagruimte gevonden worden. Containers laden dus.

Na een flink aantal weken van buffelen was alles (ook let-terlijk alles, tot de meest gruwelijke oude kasten en bureaus aan toe, want weggooien is zonde) ingeladen en konden de containers opgehaald worden. Dat dit niet zomaar ging werd pijnlijk duidelijk: de container met de blower erin en verder afgeladen met oude kasten en andere ‘zooi’ was niet te tillen, daar is uiteindelijk een vrachtwagen met een 15 tons kraan voor gekomen en die kreeg hem mee…

Op naar Voorschoten waar alle drie containers opgesla-gen werden bij een bevriende relatie die ook de contai-ners ‘voor weinig’ beschikbaar had gesteld. Ook de speel-tafel was in een container meegegaan naar Voorschoten.Voor het team kwam de tijd van bespreken en zoeken, waar kunnen we heen met dat orgel? Uiteindelijk kwam toch wel onverwacht en ook via een onverwachte hoek positief nieuws!

Onze goede vriend orgelbouwer Nico Sloof kende iemand in Boskoop, deze meneer was voornemens het oude vei-ling- en Flora gebouw te gaan verbouwen tot een echt theater… of we hem niet eens wilden bellen, hij hield wel van orgels…Er is gebeld en een afspraak gemaakt.

Het Flora-gebouw in Boskoop was een ware bouwval, er hadden krakers en ander gespuis in huisgehouden waar-door het niet echt op een ‘theater’ leek, maar je kan niet weten.

Jan Looren de Jong, de eigenaar, was vast van plan het gebouw èn de omgeving te gaan omvormen tot een schit-terend gebied met een mooi, geheel gerestaureerd ge-bouw, met een theater, restaurant / bar en casino. Plan-nen kwamen op tafel en de eerste bouwvakkers gingen aan de slag. Als we foto’s uit die tijd bekijken dan denken we hardop, hoe is het mogelijk dat ze er van hebben kun-nen maken wat het nu is geworden? (zie blz. 3, red)

De jaren vorderden langzaam en eind 2009 konden we beginnen met de eerste plannen, het team kwam talloze malen bijeen bij mij in de flat (met vergaderruimte) om er vaak verhitte discussies te voeren. De een riep “het is altijd zo geweest dus het blijft zo”, terwijl anderen riepen dat het beter kon: omdat we geleerd hadden van bevrien-de experts èn orgelbouwers. We kunnen best veel, maar we zijn geen orgelbouwers en goede raad is natuurlijk al-tijd welkom.

Helaas waren de teams vroeger min of meer ‘eilandjes’ die hun eigen dingen deden en het allemaal wisten en geen hulp nodig hadden van ‘buitenstaanders’. Dat is ook het gevolg van de pionierstijd: men kreeg een orgel en moest zich zonder handleidingen en schema’s maar zien te red-den, gewoon uitzoeken en proberen. In de huidige tijd, met internet en e-mail is informatie natuurlijk veel mak-kelijker te krijgen en is even snel advies vragen in Engeland

of Amerika een kwestie van mi-nuten of hooguit uren.

Ja, de discussies: we hebben een orgel, een locatie en een bepaal-de ruimte om de orgelkamers te bouwen. Maar het past er niet in. De oude enorme stalen re-laiskasten kunnen er nooit meer bij. Dat oude relaissysteem, door wijlen Henk Spaan met veel liefde zelf gebouwd met zijn team, was ook storingsgevoelig geworden en hoe het de reis in de containers had doorstaan was al helemaal een vraagteken.

Het VARA-orgel avontuur.

23

Duidelijk de rode wielschakelaar zichtbaar die voor het oplopende toerental moest zorgen

We wilden toch ook de optie om op te nemen en af te spelen via MIDI? Meteen het hele orgel, wat besturing be-treft, ombouwen naar digitaal? Deze discussie heeft heel wat uren gekost, de een was voor, de ander tegen. Uit-eindelijk waren de voordelen toch zo groot dat zelfs de tegenstanders positief werden en besloten is een systeem aan te schaffen.

Het opbouwen van een digitaal systeem kan niet met meerdere personen gedaan worden, het is complex en de planning moet strak gedaan worden, dat heb ik op me ge-nomen. Nu de orgels spelen zullen er uiteraard meerdere mensen opgeleid worden om er mee te kunnen werken en er service aan te kunnen doen, maar de opbouw is voor de meesten helaas toekijken geweest.

Besloten is om het systeem ‘Opus Two’ te gaan kopen via een bevriende leverancier. In Dordrecht was hier al erva-ring mee opgedaan (dit project liep dwars door het Bos-koopse heen) en één systeem voor alle orgels is natuurlijk het beste vanwege het universele karakter.

De speeltafel was als eerste aan de beurt.Hier was een verwarmde grote ruimte voor nodig die niet ver weg was, immers er gaan best wel veel uren in zitten.De oplossing was om mijn garage thuis te gaan gebruiken, ik heb tijdelijk (intussen al ruim drie jaar) een andere ga-rage kunnen huren voor de auto zodat de andere ruimte beschikbaar kwam.

De speeltafel hebben we opgehaald in Voorschoten, met een heftruck in een aanhanger gezet en naar Den Haag ge-bracht. In de garage kon het werk beginnen, dat bestond uit het leeghalen van de speeltafel. Kilometers draad zijn er uit gekomen en vele tientallen relais en anders spullen.Uiteindelijk was er een lege speeltafel met klavieren en stops.

De klavieren zijn schoonge-maakt en opnieuw bedraad, de stops zijn er allemaal uit-gehaald, schoongemaakt, afgeregeld en opnieuw be-draad waarna de labels (de lipjes met de tekst) er op-nieuw op gemonteerd zijn, maar nu veel beter, met lijm en nieuwe schroeven. Tek-sten die niet klopten zijn er nieuw in gegraveerd. De dis-positie is ook meteen aange-past aan een logische.

Onze specialist Peter Koppe heeft daar heel veel tijd in gestoken om met een goed plan te komen.

Na inbouwen van het opus systeem was het tijd om te gaan testen, en dáár ging het mis. De presets wilden niet goed werken, gaven fouten en er deden zich de meest

vreemde fouten voor die volgens de leverancier ‘nog nooit’ waren voorgekomen. Uiteindelijk was de speeltafel werkend, maar de presets deden het niet goed. Dat was voor later.

Het orgel zelf was intussen zover klaar dat ook daar de elektronica kon worden gemonteerd en aangesloten. Er waren nieuwe voedingen nodig die met elektronica overweg konden. Dit zijn dure ‘jongens’, een orgelkamer werkt op 24 volt (in Boskoop, de meeste andere orgels zijn 17 volt) en per orgelkamer is een 40 Ampère voeding nodig…

Op Marktplaats is iemand gevonden die gebruikte, zeer professionele voedingen verkocht die prima geschikt zijn voor een leuke prijs. De nieuwprijs van een dergelijke voeding ligt tegen de € 1000.- per stuk. Wij betaalden enkele tientjes per stuk.

Dan was er de windmachine, die om de aanloopstroom te beperken gestart moet worden door een groot wiel handmatig in zes stappen op te draaien tot de motor vol-uit draait. De motor is met 3 zekeringen van 80 (ja tach-tig) ampère gezekerd en als je het wiel in een keer twee stappen opdraait slaan die dus meteen door en aangezien de motor in een afgesloten last in de kelder staat is dit erg onhandig.

Er bestaan prachtige regelaars voor dit doel, zogenaamde VLT regelaars, maar deze zijn duur, héél duur. Voor het bedrag van een geschikt type koop je bijvoorbeeld ook een Suzuki Alto… niet te doen voor de NOF. Gelukkig kwam hier ook weer een oplossing.

Anko Zwerver kent uit zijn werk Danfoss Nederland, die deze apparaten in Nederland verkoopt. Danfoss bleek be-reid ons er een te sponsoren, een enorm groots gebaar!Dit apparaat is door de teamleden Ruud en Henk geplaatst en aangesloten, waarna ik het met hulp van Danfoss heb geprogrammeerd.

24

Nu is het een kwestie van boven in de orgelkamer een schakelaar aanzetten en de motor start zelf en loopt heel rustig op tot zijn maximale toerental. Dat is zelfs iets lager dan vroeger, beter voor de motor. En de winddruk is ruim voldoende. Door de elektronica zal de motor nu immers altijd op het juiste toerental gehouden worden terwijl hij vroeger bij veel luchtvraag terug kon vallen.

Toen kwam de grote dag dat de speeltafel op transport kon naar Boskoop. Het team had al maanden keihard ge-werkt om de windladen aan te sluiten op de luchtvoorzie-ning en om alle pijpen weer terug te plaatsen. Een vracht-wagentje gehuurd en de speeltafel in Den Haag ingeladen was zo klaar, de rit naar Boskoop kost een half uur dus we konden al vroeg de kabel aansluiten en gaan testen.Zowaar, het orgel werkte en de bekende Standaart-sound klonk weer na jaren!

Maar die presets wilden nog steeds niet goed werken. In Dordrecht en Haarlem hadden we last van ‘glitches’, die uiten zich als harde klappen in het orgel waarbij alle pijpen in een rank tegelijk kort even ‘aan’ gaan, een rotgeluid.

Ook waren er opnieuw een aantal printplaten spontaan kapot gegaan zodat verder onderzoek toch wel gewenst was. Ik heb een kapotte kaart eens verder onderzocht en toen gezien hoe ze zouden moeten werken. Het systeem is eigenlijk fout en veel te gevoelig voor storingen. Repa-reren kon ik ze toen zelf wel (dat heb ik gedaan) maar we konden het niet verbeteren.

Toen bleek dat anderen met dit systeem bv. in Engeland precies dezelfde problemen hadden heb ik de handdoek in de ring gegooid, maanden en maanden van werken zijn helemaal nutteloos gedaan aan een gammel systeem dat nooit iets zou gaan worden in complexe orgels als een theaterorgel.

Van Kevin Grunhill, onze goe-de vriend en organist uit En-geland, had ik al gehoord dat ‘Uniflex’ eigenlijk het enige goede systeem voor theater-orgels is. Een noodkreet naar het bestuur was dus het enige wat restte. Ik ben heel blij dat het bestuur het besluit heeft genomen mij te steunen en een eenmalige grote uitgave te doen zodat de drie orgels (Haarlem, Boskoop èn Dor-drecht) allen geheel omge-bouwd konden worden naar Uniflex.

In Amerika is alles besteld en een korte zelfstudie gaf weer inzicht in dit nieuwe systeem. Het is gelukkig veel makke-lijker dan het oude. Het om-bouwen kon beginnen.

Dit was op zich geen mon-sterklus meer, immers had ik zelf alle andere elektronica al ingebouwd en de bekabeling uitgezocht en gedocumen-teerd.

In Dordt werd het orgel in drie dagen omgebouwd waarna het geheel foutloos speelde nu: zonder glitches! Boskoop was een kwestie van een aantal dagen doorgaan waarna ook het VARA-orgel eindelijk werkte zoals het moest! De presets deden het nu wel!

Het team had ondertussen een aantal leuke opdrachten gekregen: de luchtvoorziening bevatte een aantal echte fouten (die er al in zaten en ook zo op papier stonden). De trompet stond bv. op volle winddruk en niet via een regulateur. Dit alles is door het team weer losgehaald en aangepast en er is een balg bijgeplaatst. De tibia, die al-tijd achterin de orgelkamer stond, hoort -als belangrijkste stem van het orgel- vooraan te staan. Ook deze is door het team op vakkundige manier verplaatst en ‘hangt’ nu voorin, direct bij de shutters. (project Tibia in het vorige nummer, red.)

Vervolgens bleken de balgen jarenlang geen onderhoud te hebben gehad, deze zijn nagelopen en opnieuw afgeregeld waarna de tremulanten nog wat aanpassingen kregen.

Het resultaat? Diegenen die 2 november jl. het openings-concert hebben bijgewoond hebben het kunnen horen, het orgel speelt als nooit tevoren!

We zijn een geweldig orgel op een schitterende locatie rijker, komt u zeker een keer luisteren! Het is het vele werk zeker waard geweest, u kunt in tijd aan manjaren gaan denken wat er in is gestoken door de vrijwilligers!

René van Donk.

25

In de vorige uitgave was de manier van het meten van de winddruk in het orgel aan de orde. Een van de leden kwam daarop met de vraag of die meting met de U-vor-mige buis anders was wanneer die een andere diameter zou hebben.

Het deskundige antwoord kwam van Adriaan van der Lin-den, ons teamlid in Dordrecht. Hij legt uit hoe dat zit:

Het antwoord is dat de gemeten luchtdruk met een grotere diameter "U"-buis gelijk blijft.

Echter om accuraat te meten dienen beide benen van de buis een gelijke diameter te hebben, waardoor de invloed van adhesie tussen glas en het water vereffend wordt.

Adhesie is de onderlinge aantrekkingskracht tussen ongelijke moleculen zonder dat er sprake is van een chemische binding (bron Wikipedia)

De afwijking door verschil in diameter van de benen van de buis kan in een extreem geval enorm zijn.

Winddruk meten in het orgel

Denk hierbij aan een boom waarvan de stam bestaat uit haarvaten. Hierin speelt adhesie een zodanige rol dat vocht tot in de top wordt opgezogen.

Het ‘andere been’ is de omgeving van de boom met een oneindige diameter, waardoor adhesie geen rol speelt.

Adriaan.

Mag ik mij even voorstellen

Martin was al diverse keren op diverse locaties te vin-den, in het vorige nummer was hij in actie te zien op bladzijde 14 en 15. In deze uitgave stelt hij zich even kort en bondig voor.

Mijn naam is Martin de Wilde.

Getrouwd met Annelike. Wij hebben 2 zonen, Peter en Paul.

Ik heb gewerkt in de elektrotechniek, meestal in instal-laties bij veevoeder bedrijven, Melkunie, Compaxo vlees-fabriek en Gouda Vuurvast steenfabriek. Ook nog enkele jaren als storingsmonteur gelopen.

Verder veel in de PLC’s gedaan. (programmeerbare bestu-ringen, red). De laatste jaren bij diverse bedrijven machinesomgebouwd van relaistechniek naar PLC’s. Ook ben ik nog radiomonteur. (buizen).

Sinds 1 juli 2012 ge-niet ik van de vut.

Mijn hobby’s zijn, key-board en orgel spe-len, modeltreinbaan, vliegeren, Jeu de Bou-le en elektronica.

Groeten van

Martin de Wilde.

26

27

Theaterorgellocaties Agenda

Raadpleeg s.v.p. ook tussentijds

de evenementen-agenda op

www.nederlandseorgelfederatie.nl www.theaterorgel.nl

www.comptonhaarlem.nlwww.eyef ilm.nl

www.f letcherhoteldezon.nl

4/10 Wurlitzer/ Strunk PathéTheater Tuschinski Reguliersbreestraat 26 1017 CN Amsterdam

2/7 Standaart FilminstituutEYE Filminstituut IJpromenade 1 1031KT Amsterdam

3/11 Standaart NOF Flora theater Parklaan 4 2771GB Boskoop

2/7 Standaart/Wurlitzer NOFMini theater/Electroplast Egstraat 1 3319 LA Dordrecht 3/12 Compton NOF Draaiorgelmuseum Kuppersweg 3 2031 EA Haarlem

3/7 Standaart ParticulierHotel Rest. ‘De Zon’ Stationstraat 1 8431 ET Oosterwolde 3/6 Compton KerkgenootschapGeref. Jeugdgebouw Burg. van Esstraat 34 3195 AG Pernis

3/10 Standaart Gemeente SchiedamTheater A/d Schie Stadserf 1 3112 DZ Schiedam

4/29 Strunk NOF‘De Meenthe’ Stationsplein 1 8331 GM Steenwijk

EYE FilminstituutToegangskaarten voor deze locatie bestelt u bij EYE tel: 020 5891400 e-mail: info@eyefilm.nlwww.eyef ilm.nl/programma/uitgelicht/maandelijkse-series/cinema-concerten

NOF-kortings- en vrijkaarten zijn uitsluitend geldig bij NOF-concerten, dus in Dordrecht, Haarlem en Steenwijk, dus niet in Amsterdam, Boskoop en Schiedam.

Waar orgelevenementen niet door de NOF georgani-seerd worden gelden toegangsprijzen van de locatie.

vr 6 december Steenwijk 20.00 uur

Patrick Hopper

-------------- 2014 ---------------

za 25 januari Dordrecht 15.00 uur

Christian Cartwright

zo 26 januari Schiedam 15.00 uur

Christian Cartwright

za 1 maart Steenwijk 20.00 uur

Evert Groen

za 22 maart Haarlem 15.00 uur

Jean Martyn

zo 23 maart Schiedam 15.00 uur

Jean Martyn

In deze uitgave was helaats geen plaats meer voor een artikel over Christian Cartwright en Evert Groen.

Een introductie over Christian Cartwright vindt u in het maartnummer van 2012 en Evert Groen stelde zich in het maartnummer van 2013 voor.

I.v.m. de Algemene Leden Verdagering 2014 zal het maartnummer op tijd in de bus vallen voor een artikel over Jean Martyn.

NOFiteiten december 2013

Organisten die ons in 2013 lieten genieten....

februari John Barnett

maart Gerwin van der Plaats en Evert Groen

april Nicholas Martin

april Wim Wegman

september Piotr Gudel

oktober John Atwelll

oktober Gerwin van der Plaats

november Jelani Eddington

november Chris Powell

december Patrick Hopper

en alle dames en heren die

tijdens open dagen speelden

dank je wel...