11

Deskundigen dag ArbouwDeskundigen dag Arbouw

Bureau ASBureau AStritriArbeid, Gezondheid & Arbeid, Gezondheid &

Sociale Zekerheid Sociale Zekerheid

9 november 20069 november 2006dr Bart CH de Zwartdr Bart CH de Zwart

Belastbaarheid vanoudere werknemersBelastbaarheid van

oudere werknemers

22

Gemiddelde leeftijd werknemers bouwGemiddelde leeftijd werknemers bouw

3536373839404142

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

Gem

idde

lde

leef

tijd

Uitvoerend Uta

33

Percentage werknemers bouw >55 jaarPercentage werknemers bouw >55 jaar

0

5

10

15

20

1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Perc

enta

ge

Uitvoerend Uta

44

Klachten naar leeftijd bouw (Arbouw)Klachten naar leeftijd bouw (Arbouw)

0% 5% 10% 15% 20% 25% 30% 35% 40% 45% 50%

Zien

Behandeld voor overspannenheid

Vaak nerveus

Vaak moe

Behandeld_voor_spier/gewrichtsklachten

Benen

Armen

Nek

Rug

20 -24 jaar 45 -54 jaar 55 jaar eo

55

Ziekteverzuimpercentage bouw 2004Ziekteverzuimpercentage bouw 2004

0

2

4

6

8

10

<20 20-24 25-29 30-34 35-44 45-54 >55

Perc

enta

ge

66

Maximale gevallen bouw 2004Maximale gevallen bouw 2004

0

0,4

0,8

1,2

1,6

2

<20 20-24 25-29 30-34 35-44 45-54 >55

Perc

enta

ge

77

ArbowetArbowet

Art 3c: arbeid afstemmen op de Art 3c: arbeid afstemmen op de persoonlijke eigenschappen van de persoonlijke eigenschappen van de werknemerwerknemer

Art 5.1: binnen RI&E beschrijving geven van Art 5.1: binnen RI&E beschrijving geven van de risico’s voor bijzondere categorieën van de risico’s voor bijzondere categorieën van werknemerswerknemers

88

Oudere werknemer?Oudere werknemer?

LeeftijdsgrenzenLeeftijdsgrenzen

Grote individuele verschillenGrote individuele verschillen

OudereOudere werknemer versus werknemer versus verouderendeverouderende werknemerwerknemer

99

Interactiemodel werk en verouderingInteractiemodel werk en veroudering

Biologischeveroudering

Ziekte

Werk+/-

Lifestyle+/-

Ilmarinen 1992

1010

Absolute veroudering: fysieke capaciteitenAbsolute veroudering: fysieke capaciteiten

LichaamsopbouwLichaamsopbouw Sensorische capaciteitenSensorische capaciteiten Musculaire capaciteitenMusculaire capaciteiten Cardiovasculaire en –resiratoire Cardiovasculaire en –resiratoire

capaciteitencapaciteiten

Gemiddeld vanaf 20-30 jaar geleidelijke Gemiddeld vanaf 20-30 jaar geleidelijke dalingdaling

Variatie binnen leeftijdsgroepen grootVariatie binnen leeftijdsgroepen groot

1111

Relatie fysiek verwerkingsvermogen en arbeidsbelastingRelatie fysiek verwerkingsvermogen en arbeidsbelasting

Absolute arbeidsbelasting

Reservevermogen

Leeftijd20 30 40 50 60 70

Fysiek verwerkingsvermogen

1212

Absolute veroudering: mentale capaciteitenAbsolute veroudering: mentale capaciteiten

InformatieverwerkingInformatieverwerking GeheugenGeheugen AandachtsfunctieAandachtsfunctie LeervermogenLeervermogen Probleem oplossen en besluitvormingProbleem oplossen en besluitvorming FlexibiliteitFlexibiliteit

Daling zet later in: vanaf 40-50 jaar Daling zet later in: vanaf 40-50 jaar Compenstatie door ervaring en kennisniveau Compenstatie door ervaring en kennisniveau Variatie binnen leeftijdsgroepen grootVariatie binnen leeftijdsgroepen groot

1313

Relatieve verouderingRelatieve veroudering

Mentale capaciteitenMentale capaciteiten

Relatieve waardevermindering van Relatieve waardevermindering van capaciteiten als gevolg van veranderende capaciteiten als gevolg van veranderende taakeisentaakeisen

Veelal gevolg van onvoldoende scholing Veelal gevolg van onvoldoende scholing (employability)(employability)

Alle leeftijdsgroepenAlle leeftijdsgroepen

1414

Bedreigingen voor oudere werknemersBedreigingen voor oudere werknemers

Verhouding fysieke belasting-belastbaarheidVerhouding fysieke belasting-belastbaarheid Veranderend perspectief op loopbaan en Veranderend perspectief op loopbaan en

eigen werkeigen werk ErvaringsconcentratieErvaringsconcentratie Minder training en scholingMinder training en scholing Veroudering sociale netwerkenVeroudering sociale netwerken Ongemakkelijkheid van managersOngemakkelijkheid van managers Toename van veranderingenToename van veranderingen Verschillen tussen generatiesVerschillen tussen generaties StereotyperingStereotypering

1515

Kansen voor oudere werknemersKansen voor oudere werknemers

Kennis en ervaringKennis en ervaring

Sociale netwerkenSociale netwerken

Sociale vaardigheden/levenservaringSociale vaardigheden/levenservaring

Binding met de organisatieBinding met de organisatie

1616

Oorzaken hoger gezondheidsrisico ouderenOorzaken hoger gezondheidsrisico ouderen

Oudere werknemers hoger risico voor Oudere werknemers hoger risico voor gezondheidsaandoeningen:gezondheidsaandoeningen:

- hoger risico op algemene - hoger risico op algemene ouderdomsziektenouderdomsziekten

- groter aantal jaren van blootstelling- groter aantal jaren van blootstelling

- ongunstige balans tussen belasting en - ongunstige balans tussen belasting en belastbaarheid belastbaarheid

1717

Implicaties voor de arbopraktijkImplicaties voor de arbopraktijk

Belastbaarheid neemt af met leeftijdBelastbaarheid neemt af met leeftijd

Kalenderleeftijd geen betrouwbare indicator Kalenderleeftijd geen betrouwbare indicator voor individuele belastbaarheid: hanteren voor individuele belastbaarheid: hanteren van leeftijdgerelateerde normeringen van leeftijdgerelateerde normeringen dubieusdubieus

Individuele benadering centraal: Individuele benadering centraal: functiegericht periodiek onderzoek functiegericht periodiek onderzoek