Pred. 1,2.2,21-23 — "IJdelheid der ijdelheden..."IJdelheid der ijdelheden, zegt Prediker, ijdelheid der ijdelheden, en alles is ijdelheid! Er zijn mensen, die zich aftobben en inspannen met wijsheid en kennis van zaken, maar wat ze verdienen, moeten ze afgeven aan anderen, die zich niet inspanden. Ook dat is ijdelheid en grote onbillijkheid. Wat heeft een mens tenslotte aan al zijn geploeter, en aan de zorgen waarmee hij zich op aarde kwelt? Alle dagen bereiden hem leed, en ergernis is zijn loon; zelfs ‘s nachts vindt hij geen rust; ook dat is ijdelheid.

Kol. 3,1-5.9-11 — "Zoekt wat boven is..."Broeders en zusters, als gij met Christus ten leven zijt gewekt, zoekt wat boven is, daar waar Christus zetelt aan de rechterhand Gods. Zint op het hemelse, niet op het aardse. Gij zijt immers gestorven en uw leven is nu met Christus verborgen in God. Christus is uw leven, en wanneer Hij verschijnt, zult gij ook met Hem verschijnen in heerlijkheid. Maakt dus radicaal een einde aan immorele praktijken, ontucht, onzedelijkheid, hartstocht, begeerlijkheid en de hebzucht, die gelijk staat met afgoderij. En beliegt elkaar niet meer. Gij hebt de oude mens met zijn gedragingen afgelegd en u bekleed met de nieuwe mens, die op weg is naar het ware inzicht, terwijl hij zich vernieuwt naar het beeld van zijn Schepper. Dan is er geen sprake meer van Griek of Jood, besnedene of onbesnedene, barbaar of Skyth, van slaaf of vrije mens. Daar is alleen Christus, alles in allen.

Lc. 12,13-21 — "God sprak tot hem: Dwaas!"In die tijd zei iemand uit het volk tegen Jezus: “Meester, zeg aan mijn broer dat hij de erfenis met mij deelt.” Maar Jezus antwoordde hem: “Man, wie heeft Mij tot rechter of verdeler over u aangesteld?” En Hij sprak tot hem: “Pas op en wacht u voor alle hebzucht! Want geen enkel bezit, - al is dit nog zo overvloedig - kan uw leven veiligstellen.” Hij vertelde hun de volgende gelijkenis: “Het land van een rijk man had een grote oogst opgeleverd. Daarom overlegde deze bij zichzelf: Wat moet ik doen? Ik heb geen ruimte om mijn oogst te bergen. En hij zei: Dit ga ik doen: ik breek mijn schuren af en bouw grotere: daarin zal ik dan heel mijn rijkdom aan koren opbergen. Dan zal ik tot mijzelf zeggen: Man, je hebt een grote rijkdom liggen, voor lange jaren; rust nu uit, eet en drink en geniet ervan! Maar God sprak tot hem: Dwaas! Nog deze nacht komt men je leven van je opeisen; en al die voorzieningen, die je getroffen hebt, voor wie zijn die dan? Zo gaat het met iemand die schatten vergaart voor zichzelf, maar niet rijk is bij God.

‘PREEK VAN DE WEEK’Bezoek onze webstek: www.preekvandeweek.be – E-mail: info@preekvandeweek.be18de zondag door het jaar – C-jaar 2019

"Lessen van Prediker" 

Pred. 1,2.2,21-23 - Kol. 3,1-5.9-11 - Lc. 12,13-21

Preek van de week"Lessen van Prediker"

De meeste mensen kennen uit het boek van Prediker de mooie bezinning over de menselijke levensloop die vaak in kerkelijke uitvaarten wordt voorgelezen. Alles in het leven heeft zijn tijd en komt op zijn tijd: de tijd om te planten en de tijd om te oogsten, de tijd om te baren en ook de tijd om te sterven. Soms wordt het besluit weggelaten: "Wat heeft een mens dan aan al zijn werken en zijn gezwoeg?" Dat is de rode draad door heel het boek van Prediker. "IJl en ijdel, zegt Prediker, alles is ijdel." Het valt niet te verwonderen dat hij met zo'n boodschap in de kerkelijke liturgie bijna nooit aan het woord komt. Deze zondag gebeurt het dan toch voor één keer: een kort stukje dat verwant is met wat in het evangelie wordt verteld.

Maar het gaat in de lessen van Prediker om veel meer dan een rijke boer die er op los wil leven maar door de dood al zijn rijkdom moet afgeven. Voor Prediker is alles ijl en ijdel.

Zijn boek had vandaag geschreven kunnen zijn. Lezers met een ietwat cynische kijk op het zullen er hun visie gemakkelijk in herkennen. Ze kijken zoals Prediker meewarig neer op het jachtige leven van hen die rusteloos gedreven worden door hun zucht om steeds hogerop te komen, die zich ongelukkig voelen als anderen hen voorbijstreven, die zich afsloven om meer prestige te verwerven. Ze tonen medelijden met idealistische wereldverbeteraars. Ze zijn zoals Prediker bedroefd bij het zien van zo veel onrecht. Maar ze laten zich niet verzuren door verontwaardiging, want wat kun je er tenslotte aan doen? "Wat krom is krijg je niet recht en wat ontbreekt kun je niet meetellen" (1,15).

Alles gebeurt zoals het gebeurt, volgens Gods voorzienigheid die alles beschikt zoals Hij het wil. En wie ben je wel dat je God rekenschap durft te vragen. Prediker is een gelovig man. Hij is het eens met de mensen die zeggen dat het hen die God vrezen goed zal gaan en de bozen slecht. Je moet daar niet aan twijfelen, zegt hij, maar de ondervinding leert dat je er ook niet mag op rekenen, want Gods bestuur is ondoorgrondelijk. "Als je voor God staat, wees dan niet te vlug met je tong en spreek niet overhaast. Want God is in de hemel en jij bent op aarde" (5,1). Doe wat je plicht is, en als je meeval kent, prijs je dan gelukkig, maar niet te hard, want het kan altijd verkeren. Heb je tegenslag, protesteer niet maar tracht ermee te leven, in de hoop dat het niet zal blijven duren.

Ietwat cynisch ingestelde mensen hebben er weinig moeite mee de levenswijsheid van Prediker tot de hunne te maken. Matig je verlangens en koester geen ijdele dromen, blaas niet te hoog van de toren en loop niet achter mooie leuzen aan. Geniet in alle bescheidenheid van eten en drinken en de andere goede dingen des levens die je te beurt vallen. Trap je naasten niet op de tenen en geef hun geen redenen tot afgunst. Blijf trouw aan je plicht zoals voorgeschreven door Gods geboden. "Gods oordeel zal uitwijzen of het goed is of kwaad" (12,14).

Maar je moet helemaal niet cynisch ingesteld zijn en zelfs Prediker niet gelezen te hebben om zijn lijfspreuk, 'ijl en ijdel', te onderschrijven. Mensen die in hun levensavond achteromkijken, zien het zeer relatieve belang in van alles waaraan ze belang hebben gehecht, van wat ze gepresteerd hebben en van de meevallers en tegenslagen die hun overkomen zijn. En als ze wijs genoeg zijn geworden, nemen ze er vrede mee. Van Thomas van Aquino vertelt de overlevering dat hij enkele dagen voor zijn dood over al zijn godgeleerde geschriften zou gezegd hebben: "Allemaal kaf". Kaf dat opwaait in de wind. Misschien heeft hij dit gezegd omdat hij alles zag in het licht van Gods onuitsprekelijke heerlijkheid die hem te wachten stond.

In het licht van het evangelie valt echter op de wijsheid van Prediker heel wat af te dingen. Als je niet dwaas wil zijn, moet je geen schatten vergaren voor jezelf maar rijk zijn bij God: zo besluit de parabel van de rijke boer. Hoe word je rijk bij God? Als je behoort tot diegenen die in het evangelie zalig worden geprezen. Als je honger en dorst hebt naar de gerechtigheid, dit wil zeggen rust noch duur kent zolang als er nog onrecht valt te bestrijden. Als je blijft bidden dat Gods wil mag geschieden op aarde zoals hij in de hemel geschiedt en van jouw kant alles doet wat je kunt om je gebed waar te maken.

@preekvdw.