Cardiologie

Inleiding

Peter Soethoudt

Spoedgevallen Middelheim

Verpleegkundige

Het hart

Een holle spier, die door geregeld

samen te trekken, bloed door

het lichaam pompt

(6 L / minuut)

Het hart

Is asymetrisch van vorm en ligt

midden in de borst achter het

borstbeen, iets meer naar de

linker- dan de rechterkant.

Functionele anatomie

Het hart bestaat uit twee

belangrijke delen :

1. Het pompgedeelte

2. Het besturingsgedeelte

Cardiologie

1. Het pompgedeelte

1 hart, 2 hartpompen

O2-arm bloed vanuit het lichaam in de

Re boezem

via de tricuspidaalklep naar de

Re kamer

via de longslagaders naar de longaders

(O2-voorziening)

De rechterpomp

1 hart, 2 hartpompen

O2-rijk bloed vanuit de longaders naar

de Li boezem

via de mitralisklep naar de Li kamer

via de Li kamer doorheen het lichaam

langs de aorta

De linkerpomp

De hartcyclus

1. Boezemsystole = stadium 1

De boezemspieren trekken samen en bloed

wordt naar de kamers geperst

2. Kamersystole = stadium 2

De kamerspieren trekken samen en bloed

wordt naar de slagaders geperst

3. Diastole = stadium 3

Ontspannen van de kamers

De hartcyclus

Cardiologie

2. Het besturingsgedeelte

Elektrische besturing

De hartslagfrequentie in rust wordt bepaald

door de pacemaker, ook sinusknoop

genoemd.

Door de prikkel van de sinusknoop trekken

de hartboezems samen.

Elektrische besturing

De elektrische impuls plant zich verder

naar de atrio-ventriculaire knoop.

De AV-knoop bevindt zich tussen

boezems en kamer.

De impuls wordt ongeveer 0,1 sec

vertraagd in de AV-knoop.

Elektrische besturing

Tijdens deze vertraging pompen de

boezems hun bloed naar de kamers.

De AV-knoop geeft de signalen door naar

de Bundel van His en de Purkinjevezels.

De kamers trekken dan samen (systole)

Elektrische besturing

Het hart ontspant zich terug (diastole).

De ritmestrook

De elektrische activiteit van het hart kan met

elektroden op de borst gemeten worden.

De grafiek van deze meting noemt men de

ritmestrook.

De ritmestrook

Plaatsing elektroden

Spierstoringen

De ritmestrook

• P-top : activiteit vanuit de sinusknoop en

boezems

• PR-interval : pauze in de AV-knoop

• QRS-complex : activiteit van de kamers

• T-top : ontspannen van de kamers

Elektriciteit en mechanica

Ritme en bloeddruk

Normaal sinusritme

Regelmatige prikkel,

om de 60 – 100 /sec

Normale hartfrequentiesRust

(wakker)Rust

(slaap)Inspanning / koorts

Pasgebore-ne

100 - 180 80 - 160 Tot 220

1 wk –3 mnd

100 - 220 80 - 220 Tot 220

3 mnd – 2 jr

80 - 150 70 - 120 Tot 200

2 jr – 10 jr 70 - 110 60 - 90 Tot 200

10 jr –volw.

60 - 100 50 - 90 Tot 200

Aanleggen ECG

Aanleggen ECG - precordialen

• V1 – rood

• V2 – geel

• V3 – groen

• V4 – bruin

• V5 – zwart

• V6 – mauve

Cardiologie

Ritmestoornissen

Ritmeherkenning

1. Zijn er P-toppen?

2. Zijn er QRS-complexen?

3. Wordt elke P-top door een QRS gevolgd?

4. Regelmatig of onregelmatig?

5. Wat is de frequentie?

Voorbeeld

Zijn er P-toppen?

Voorbeeld

Zijn er QRS-complexen?

Ja, normale, smalle QRS-complexen

Voorbeeld

Wordt elke P-top door een QRS gevolgd?

Ja, 1 P-top voor elk QRS sinusaal ritme

Voorbeeld

Regelmatig of onregelmatig?

• Neem blaadje papier onder strook en

maak merkteken bij elke P-top (3-tal

opeenvolgende)

• Verschuif blaadje en controleer

overeenkomst met vorige P-toppen

Voorbeeld

Voorbeeld

Wat is de frequentie?

1. Zoek een R- top die precies op een dikke lijn valt

2. Tel vervolgens 300,150,100 bij elke dikke lijn die

volgt

3. De plaats waar de volgende R-top ligt, bepaalt de

frequentie

4. Onthoud : 300,150,100,75,60,50

Voorbeeld

Cardiologie

Ritmen en ritmestoornissen

Ritme 1

Ritme 2

Ritme 3

Ritme 4

Ritme 5

Ritme 6

Ritme 7

Ritme 8

Ritme 9

Ritme 10

Ritme 11

Ritme 12

Cardiologie

De bloedvoorziening

Bloedvoorziening rond het hart

De kransslagaders

Angina pectoris (angor)

hogere nood aan O2

+

vernauwing kransslagaders

=

‘pijn op de borst’

Normaal

Angor

Angina pectoris (angor)

• Drukkende pijn in het midden van de

borst

• Kan uitstralen naar kaak, schouder, arm

en rug

• Zweterig en klamme huid

• Kortademig

• Gevoel van indigestie

Symptomen

Angina pectoris (angor)

Soorten

• Stabiele

– Bij inspanning, verdwijnt door rust

• Instabiele

– Komt op zonder enige oorzaak

• Prinzmetal

– Verkramping van de coronairen

• Silentieus

Angina pectoris (angor)

Ga er steeds vanuit dat het

om een infarct gaat !

Benadering

Hartinfarct

volledige afsluiting kransslagader

+

tijd (20 minuten is voldoende)

=

symptomen als bij angor,

maar de pijn is heviger en duurt langer

Angor

Infarct

Pijn bij coronair lijden

Angor AMI

Intensiteit Mild tot matig Intens, beangstigend

Duur Meestal 3 – 5 min Tot uren

OorzakenInspanning, stress,

koudeOok bij rust

Andere symptomen Soms geen

Dyspnoe, nausea,

braken, duizeligheid,

zweten en

doodsangst

Handelen bij vermoeden infarct

• Patiënt geruststellen

• Halfzittende houding

• Toedienen O2

• Snel, glijdend vervoer naar een

algemeen ziekenhuis (+ Delta)

Hartfalen

• Verminderde pompwerking

• Verstoorde transportfunctie van het bloed

• Zuurstof en voedingstoffen bereiken slecht

rest van lichaam

• Afvalstoffen en vocht kunnen lichaam niet

adequaat verlaten

Hartfalen

Hart is niet langer in staat het weefsel te

voorzien van genoeg bloed (bij normale

vullingdrukken)

1. Linker hartfalen

2. Rechter hartfalen

Linker hartfalen

• Komt vooral voor bij patiënten die eerder

al AMI hebben gehad

• Vaak bij hypertensie

Linker hartfalen

Leidt tot verminderde doorbloeding van alle

organen en daardoor tot achteruitgang van

het functioneren van die organen.

• Minder urineproductie

• Minder doorbloeding hersenen

(concentratiestoornissen)

Linker hartfalen

• Rechtopzittende,

kortademige patiënt

• Tachycard

• Klam en bleek

• Longoedeem

Rechter hartfalen

• Komt vooral voor bij patiënten met

longproblemen (cor pulmonale)

– COPD

– longembolen

• Vaak bij trombosebenen

Rechter hartfalen

• Pitting oedeem enkels

• Moe

• Geen eetlust

– Spanning in buik

– Vergrote lever

• Matige tot ernstige

dyspnoe

Cardiologie

Syncope

Definitie syncope

Tijdelijke, globale hypoperfusie van de

hersenen

• Plots, onverwacht en transiënt BWZ-

verlies

• Verlies posturale tonus (houding)

• Nadien volledige recuperatie

Incidentie van syncope

• Idem voor mannen als vrouwen

• Neemt toe met de leeftijd (1e gemiddeld op

50 jaar)

• Dubbel zoveel bij cardiopatiënten

• 3 – 5 % van de opnames op spoed

Oorzaken

• Ongekend

• Neurologisch

• Orthostatisme

• Cardiovasculair

• Cerebrovasculair

Orthostatisme

• Houdingsgebonden daling van de BD

– Minstens 20 mmHg syst of 10 mmHg diast

• Bij rechtop staan 300 – 800 ml bloed naar

onderste ledematen minder naar vitale

organen

• Ontstaat door falen adaptatiemechanisme

– Vasoconstrictie, polsversnelling

Cardiovasculair

1. Ritmestoornissen

– Brady-/tachycardie

– Long QT

2. Structureel cardiopulmonair

– AMI

– Pulmonale hypertensie

– Aorta dissectie

Hoog risico syncope

• Hartlijders

• Leeftijd > 45 jaar

• Ventriculaire aritmieën

• ECG-afwijkingen

Anamnese

• Omstandigheden net voor syncope

– Houding, activiteit, uitlokkende factoren

• Begin van syncope

• Duur van syncope

• Einde van syncope (herstel)

• Achtergrond patiënt (cardiaal belast)

• Medicatie

Syncope tijdens inspanning : cardiaal

Klinisch onderzoek

• BD-controle (liggend en staand)

• Ritme

• Ademhalingsfrequentie (en saturatie)

• Temperatuur

Transport

• Afhankelijk van BD en hartritme

• Indien herhaaldelijke syncopes

• Onvolledig herstel na syncope

Delta bijvragen