Verwelkoming door:

Patrick HosteWnd. Burgemeester van Aalter

Opening van de Conferentie land- en tuinbouw en sierteelt door:

Odette Van Hammevoorzitter RESOC Meetjesland, Leiestreek en Schelde

1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20100

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,5004,168

4,0133,8953,822

3,7423,635

3,5023,3793,3033,244

3,1433,0532,9842,9062,830

2,7492,6822,597

2,5082,4352,354

Aantal landbouwbedrijven in regio MLSZULTE

ZOMERGEM

WAARSCHOOT

SINT-MARTENS-LATEM

NEVELE

NAZARETH

LOVENDEGEM

KNESSELARE

GAVERE

DE PINTE

DEINZE

AALTER

SINT-LAUREINS

MALDEGEM

KAPRIJKE

EEKLO

ASSENEDE

Totaal MLS

19901991

19921993

19941995

19961997

19981999

20002001

20022003

20042005

20062007

20082009

20100

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

6,000

7,000

Evolutie tewerkstelling in de landbouwsectorregio Meetjesland, Leiestreek en Schelde

Tewerkstelling - Aantal personen

Bron: Studiedienst Vlaamse overheid, lokale statistiekenVerwerking: SERR - RESOC MLS

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

0

500

1,000

1,500

2,000

2,500

3,000

3,500

4,000

4,500

Aantal bedrijven per oppervlakte

Aantal bedrijven met minder dan 10 ha cultuurgrond Aantal bedrijven met 10 tot minder dan 30 ha cultuurgrondAantal bedrijven met 30 tot minder dan 50 ha cultuurgrond Aantal bedrijven meer dan 50 ha cultuurgrond

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 20100

5

10

15

20

25

Oppervlakte per bedrijf in ha

Regio MLSOost-VlaanderenVlaanderenAxis Title

Samen sterk voor een groene leefbare land- en tuinbouw en een aantrekkelijk

platteland

Joris Relaes Kabinetschef Landbouw, Kabinet Vlaams Minister President Kris Peeters

“De toekomst van het landbouwbeleid in Europa en Vlaanderen: opportuniteiten en uitdagingen”

De toekomst van het landbouwbeleid in Europa en Vlaanderen:

Joris RelaesKabinetschef Landbouw, Visserij en PlattelandsbeleidKabinet Minister-president Kris Peeters

Aalter, 25 maart 2014

opportuniteiten en uitdagingen

Landbouw en voedsel verrassend actueel

Landbouw- en voedsel verrassend actueel: de prijsschok van 2007

Landbouw- en voedsel verrassend actueel : de prijsschok van 2007

30 jaar dalende prijzen (in reële termen) van de meeste land- en tuinbouwproducten

vorige periode van hoge prijzen: olieschok begin jaren ‘70

Tss ‘74 en ‘05 daling reële voedselprijzen -75% Tss ‘05 en ‘08 stijging reële voedselprijzen + 75% Prijs van tarwe, boter en melk verdriedubbelt Prijs van vlees, palmolie, rijst stijgen sterk

Marges onder druk in sectoren die veel voeders gebruiken

Sterke toename van de volatiliteit

Landbouw en voedsel verrassend actueel: olie en voedsel gelijkaardige evolutie

Landbouw en voedsel verrassend actueel: slinkende graanvoorraden

Landbouw en voedsel verrassend actueel: prijsindex van zuivelproducten

Landbouw en voedsel verrassend actueel

Toenemende vraag naar voedsel op wereldniveau Groeiende wereldbevolking Veranderend dieet (Meatification) Helft van de wereld is nog vegetariër Verstedelijking (plattelandswereld wordt

stadswereld)

Landbouw en voedsel verrassend actueel

Productiemogelijkheden onder druk: stagnatie landbouwareaal waterbeschikbaarheid klimaatuitdaging biobranstoffen

Landbouw en voedsel verrassend actueel

De grote uitdagingen op wereldniveau:Voedselproductie op een duurzame manier laten toenemen Voedselverliezen tegengaan

Pessimistische kijk : Thomas Malthus

Optimistische kijk : Esther Boserup

Het Europees landbouwbeleid

Het Europees landbouwbeleid

Europa trekt zich terug uit het marktgebeuren (oprichting WTO, 1995).

Er blijven zeer belangrijke budgettaire middelen naar landbouw gaan (37,8% budget)

373 miljard euro (2014-2020) Accent ligt meer op duurzaamheid,

competitiviteit en innovatie.

EU-landbouwbeleid 2014-2020

18 november 2010 Mededeling EU-Commissie

12 oktober 2011 Wetsvoorstellen

Sindsdien doelstelling Vlaams beleid: haalbare Europese landbouwhervorming realiseren 26 juni 2013

Politiek akkoord tussen EU-parlement, de Raad, de EU-Commissie

EU-landbouwbeleid 2014-2020

Haalbare Europese landbouwhervorming realiseren:

Haalbare vergroening Regionale toepassing Budgettair verlies inperken Geleidelijkheid bij interne convergentie Specifiek budget voor jongeren Versterken van onderhandelingsmacht

producenten

EU-landbouwbeleid 2014-2020

Enkele vaststellingen:Pijler I: beleidsmatig een aflopend verhaalSteeds minder afgestemd op de noden van de sectoro Akkerbouw <-> varkenssectoro Melkveesector 2012 <-> melkveesector

2013Maar blijft voor sommige sectoren en bedrijven een belangrijk onderdeel uitmaken van het inkomen.Vergroening : niet echt motiverende aanpak

Vlaamse keuzes EU-landbouwbeleid 2014-2020

Directe steun, Pijler I: Geleidelijke evolutie richting flat rate 2013 referentie om grondjacht tegen te

gaan Maximaal gebruik maken van jongeren-

toeslag Koppeling zoogkoeien, kalveren Aftopping boven 150.000 euro Haalbare vergroening

Vlaamse keuzes EU-landbouwbeleid 2014-2020

Plattelandsontwikkeling, Pijler IIo 10% overdracht van Pijler Io Europese middelen voor PDPO III stijgen met

60% t.o.v. PDPO IIo Sterk landbouwgerichte focus ook van de

plattelandsmaatregelen (geen touwtrekclubs of theatergezelschappen meer)

o Sterke focus op plattelandsgebiedeno MAAR: versterking van het platteland via het

reguliere plattelandsbeleid: Plattelandsfonds, plattelands-PLUS projecten (i.s.m. provincies)

Vlaamse keuzes EU-landbouwbeleid 2014-2020

Plattelandsontwikkeling, Pijler IIo Verstevigen marktmacht producentenorganisatieso Innovatie: EIP / innovatieve investeringeno Doelgericht investeringsbeleid: VLIF blijft motor van innovatie en verduurzaming van de Vlaamse land- en tuinbouwo Natuurmaatregelen bekeken vanuit landbouwo Gebiedsgerichte inzet van beheersovereenkomsteno Bedrijfadviessystemen (aandacht voor

arbeidsveiligheid)

Tot slot

Wereldmarkt zal steeds meer spelen zowel langs kant van grondstoffen als afzet

Vlaanderen heeft troeven: ideale productieomstandigheden, bekwame bedrijfsleiders / kenniscentrum / sterke agro-voedingssector

Europese teerlingen zijn geworpen Laten we de koe bij de hoorns vatten.

Dank u

Alexander Vercamer Eerste Gedeputeerde bevoegd voor landbouw en platteland, Provincie Oost-Vlaanderen

“Voor een leefbare landbouw en aantrekkelijk platteland: het Oost-Vlaamse landbouw- en plattelandsbeleid in een notendop”

Voor een leefbare landbouw en aantrekkelijk platteland

Het Oost-Vlaamse landbouwbeleid in een notendop

Gedeputeerde Alexander VercamerProvincie Oost-Vlaanderen

Provincie Oost-Vlaanderen

EuropaFederale overheidVlaamse overheidSteden en Gemeenten

Middenveld

Oost-Vlaamse land- en tuinbouw in cijfers • 150 000 ha cultuurgrond = ½ opp. Oost-Vlaanderen• 26 % van de Vlaamse land- en tuinbouwbedrijven zijn gevestigd in Oost-Vlaanderen• 23 % van de Vlaamse tewerkstelling in land- en tuinbouw in Oost-Vlaanderen• 1 op 10 arbeidsplaatsen in Oost-Vlaanderen direct of indirect gelinkt aan de land- en tuinbouw (agrocomplex)• Oost-Vlaanderen 1980 1985 2012

Totaal aantal land- en tuinbouwbedrijven

20 031 17 586 6 641

Aantal sierteeltbedrijven 2 765 2 445 973

Aantal arbeidskrachten land- en tuinbouw

31 775 28 028 9 457

Bron: FOD economie en EROV

.

.

Provinciaal beleid landbouw & platteland2014-2019

• Duurzame land- en tuinbouw versterken• Bijdragen aan een competitief agrocomplex• Betrokkenheid bij landbouw en platteland verhogen• De negatieve effecten van plantaardige en dierlijke overlastbezorgers verminderen• Leefbaar en beleefbaar platteland verder uitbouwen

Budget 2014: 2 957 875 euro

Personeel : 25

In een notendop• Landbouw is en blijft belangrijk, ook in verstedelijkt Vlaanderen• Vlaanderen en dus ook Oost-Vlaanderen hebben grote troeven

• Goed klimaat & bodem• Kwaliteitsvol, traceerbaar en gezond voedsel • Voor eigen markt & export• Uitgebreid netwerk landbouwonderwijs• Unieke samenwerkingsverbanden, bv Technopool

Sierteelt• Oost-Vlaanderen = Sierteeltprovincie• Leef- en beleefbaar platteland

Dienst Landbouw en Plattelandbeleidsverantwoordelijke Alexander Vercamer,gedeputeerde Landbouw en Plattelandpostadres: Gouvernementstraat 1, 9000 Gent bezoekadres: Seminariestraat 2, 9000 Genttel. 09 267 86 79e-mail: landbouw@oost-vlaanderen.beProvinciale Landbouwkamer voor Oost-Vlaanderenvoorzitter Alexander Vercamerpostadres: Gouvernementstraat 1, 9000 Gentbezoekadres: Seminariestraat 2, 9000 Genttel. 09 267 86 80e-mail: landbouwkamer@oost-vlaanderen.beRattenbestrijding Oost-Vlaanderen (RATO) vzwvoorzitter Nicole Van Duysepostadres: Gouvernementstraat 1, 9000 Gentbezoekadres: Seminariestraat 2, 9000 Genttel. 09 267 87 43e-mail: rato@oost-vlaanderen.be

Nuttige adressen en telefoonnummers

Proefcentrum voor de Sierteelt vzwFundamenteel en toegepast wetenschappelijk onderzoek en verspreiden van waarschuwingen en advies.Schaessestraat 18, 9070 Destelbergentel. 09 353 94 94, fax 09 353 94 95e-mail: info@pcsierteelt.bewebsite: www.pcsierteelt.beProvinciaal Proefcentrum voor de Groenteteelt vzwVerzameling en –verspreiding van kennis voor de groenteteelt in open lucht en de beschutte en biologische groenteteelt.Karreweg 6, 9770 Kruishoutemtel. 09 381 86 86, fax 09 381 86 99e-mail: info@proefcentrum-kruishoutem.be website: www.proefcentrum-kruishoutem.beProefcentrum voor de Aardappelteelt vzw Praktijkgericht onderzoek en verspreiden van marktinformatie en teelttechnische informatie (waarschuwingen en advies).Karreweg 6, 9770 Kruishoutemtel. 09 381 86 86, fax 09 381 86 99e-mail: pca@proefcentrum-kruishoutem.bewebsite: www.pcainfo.be

Kenniscentra

Chris Botterman Hoofd Sociale Zaken Boerenbond

ondervoorzitter EDUplus vzw

“Hoe het sociaal overleg op Europees, Belgisch en Vlaams niveau de tewerkstelling in de sector kan ondersteunen”

Het sociaal overleg op Europees, Belgisch en Vlaams niveau

Chris Botterman

Aalter, 25 maart 2014

Europees niveau

• Geopa – Effat• 50 jaar sociaal overleg• Studie 2013: impact GLB op de

tewerkstelling in land- en tuinbouw• Studie 2014: loonvergelijking (+

loonlasten) in EU; vergelijking flexibiliteit• Agripass on line

44

Europees niveau

• Akkoord over preventie van ongevallen, TMS

• Betrokkenheid bij overleg over constructie tractoren (DG Agri)

• Competenties in de toekomst• Detacheringsrichtlijn EU• Directive i.v.m. seizoenwerknemers van

buiten EU45

Belgisch niveau

• Nationale arbeidsraad, G10• Paritair comité landbouw, tuinbouw

46

NATIONALE ARBEIDSRAADG10

47

Belgisch niveau

• Loonkosten onder controle houden– Structurele RSZ-vermindering: € 400 € 462,5– Lage looncomponent: ± € 150– Plus +1, +2, +3, +4, +5 plan– Andere doelgroepen: -30j, +50j Vlaanderen– Studentenarbeid

• 5,42% RSZ• 50 dagen

– Seizoenarbeid €7/dag• Tuinbouw: 65 dagen• Landbouw: 30 dagen

48

Belgisch niveauKostprijsberekening arbeiders

Vaste arbeid voltijds

Vaste 1e WN voltijds

Vaste arbeid student

Seizoensarbeid PC 144

Seizoensarbeid PC 145

Uurloon € 10,08 € 10,08 € 10,08 € 8,7 € 8,51

Andere verminderingen € 6.000

Gemiddelde loonkost per uur € 15,04 € 11,75 € 10,58 € 9,71 € 9,65

49

SOCIAAL OVERLEG PARITAIR COMITÉ

50

Belgisch niveau

• Loonkosten onder controle houden– 2007-2008: tweede pensioenpijler– 2009-2010: ecocheques– Seizoenwerknemers

• Gratis vorming voor regulier werknemers: EDU+

• Collectief outplacement: ook voor land- en tuinbouw

51

Belgisch niveau

• Administratieve lasten van bedrijven wegnemen– Brugpensioen– Bestelling ecocheques– Verzekering gezondheidszorgen

• Paritair leercomité: jongeren aantrekken vanaf 15j

• Sociale wetgeving afstemmen op de praktijk– Flexibiliteit– Seizoenregeling: dagcontracten– Eigen KB inzake schijnzelfstandigheid

52

Vlaams niveau

• Vorming en opleiding: via EDU+• Paritair leercomité• Contacten met VDAB

– Onderwijs (deeltijds – voltijds)• Preventie van ongevallen

– PreventAgri Vlaanderen

53

Katleen Coudijzer Manager Food Pilot, ILVO

“Van akker tot tafel: begeleiding in productontwikkeling”

Instituut voor Landbouw- en VisserijonderzoekEenheid Technologie & Voedingwww.ilvo.vlaanderen.be

Conferentie voor Land- en Tuinbouw en Sierteelt

Van akker tot tafel: begeleiding in productontwikkelingKatleen Coudijzer

Dinsdag 25 maart 2014

Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek

Wat?Wetenschappelijke instelling (Vlaamse overheid)

Onderzoeksactiviteiten gestructureerd in 4 eenheden:

DierPlant

Landbouw en maatschappij Technologie

en voeding

Instituut voor Landbouw- en Visserijonderzoek

Beleidsondersteunendwetenschappelijk

onderzoek

DoelEconomische, ecologische en sociale voordelen voor landbouw en visserij, inbegrip van agro-food

4 ILVO Eenheden

→ Agro-industrie→ Landbouw en visserij→ Federaties, …

Services e.g. in agro-food

GewassenPlantengenetica en fysiologie Plantenveredeling en bodem gewasbescherming veehouderij Aquatisch milieu en kwaliteit Visserij en aquatische productie voedsel wetenschap Agrotechniek Natuur en Milieu plattelandsontwikkeling Landbouw- en bedrijfsontwikkeling

Expertise

Technologie en voeding

Voedselveiligheid

Productkwaliteit en -innovatie

Agrotechniek

Food Pilot

Opgericht in 2011 door ILVO en Flanders’ FOOD

Wat?Testcentrum voor piloottesten, laboanalyses en advies in productontwikkeling

Voor wie?•Alle agro-food bedrijven•Onderzoekscentra

Hoe werken we? Confidentieel Vrijblijvend overleg Offerte Uitvoeren van de testen Rapport en procesparameters Factuur Mogelijkheid tot subsidies (KMO

portefeuille -75%)

Dienstverlening

• Piloottesten > 50 toestellen

• Verpakkingstesten

• Houdbaarheidstesten

• Smaaktesten

• Aromaprofilering + advies productsamenstelling /processing

(samenw. vzw SensNet)

• Chemische, fysische en microbiële analyse van het product

• Advies in reiniging en desinfectie op de productiesite

Steeds op maat van de vraag

Hoe gaan we te werk

• Bilateraal:

• Op vraag van de klant

• Intake gesprek: test en proefopzet bespreken

• Projecten

• IWT-studies met bedrijven (O&O, KMO, Sprint)

• Flanders’ FOOD : collectief onderzoek

• EU-projecten

• Valorisatie van eigen onderzoek

• Doctoraatsonderzoek (groenten, fruit, vlees, …)

Steeds op maat van de vraag

Hoe gaan we te werk:

• Trouble shooting:• Technologisch advies• Analysen: bacteriologisch/fysisch-chemisch

• Productie van teststalen • Marktstudie/klinische testen• Smaakonderzoek

• Haalbaarheidsstudie• Voor investering in nieuwe apparatuur• Voor commercialisatie van nieuw productie

• Productonwikkeling• Lab-ontwikkeling bedrijf industriële schaal• Samen met Food Pilot:

• Op basis van onderzoek van bedrijf• Op basis van ILVO-onderzoek

Steeds op maat van de vraag

Product is bedorven voor einde houdbaarheidsdatum? Shelf life testen

• Piloottest: • aanmaak van samples• correcte verpakkingsmanier

• Houdbaarheid:• MAP-verpakking • Bewaarruimten: temperatuur en relatieve vochtigheid

Product is bedorven voor einde houdbaarheidsdatum? Shelf life testen

• Product is slecht voor einde houdbaarheidsdatum: Shelf life testen: • In functie van tijd:

• Microbiologie• Fysisch-chemische analysen:

• Kleur• Textuur

• Smaaktesten

Ontwikkelen UHT-drank

Probleem: hittestabiliteit tijdens verhitting

Additionele tests: Wetenschappelijke ondersteuning bij opstellen receptuur en proces

?

Testen nieuwe aroma’s in salami

Aanpassen van aroma van salami

Toestellen:•Vacuüm kookcutter•Vulbus•Klimaatkast

Additionele tests: • pH• aw• Microbiologische analyse • Aroma analyse

Vergelijken van verschillende productieprocessen voor saus

Product: dressing

Toestellen:•Coloïd molen•M4E•Stephan

Upscalen recept chocoladevulling voor praline

Onderzoek:• Aanpassen van samenstelling• Invloed van samenstelling op

• Kristallisatiegedrag • Schimmel ontwikkeling

• Bereiding op semi-industriële schaal

Toestellen:•Homogeniseertoestel (Stephan)

Additionele tests: •Shelf life testen•aw •Smaaktest

Verkennen innovatieve perstechnologie voor groenten en fruit

Grondstof: Appelen, peren, rode vruchten, tomaten, wortelen en andereProduct: sap, puree of droge pulp

Toestellen:•Spiraalfilterpers =

scheiden + ontluchten + filtreren

•UHT toestel voor pasteurisatie

Verkennen innovatieve perstechnologie voor groenten en fruit

Grondstof: rebut perenProduct: stabiel licht gekleurd sap

Toestellen:•Spiraalfilterpers•UHT toestel voor pasteurisatie

Ongebruikte groene deel van prei:

•Belangrijke buiten groente in Vlaanderen- 4800 ha - 170 000 tonnes•Tijdens oogst en verwerking, creatie van grote hoeveelheden bijproducten/afval

10-20 ton/FW/ha! - 45.000-90.000 t – gans het jaar beschikbaar

Organosulfur componenten

fructanen

polyphenolen

vitaminen

Ongebruikte groene deel van prei:

• Uit ILVO-onderzoek (PhD) blijkt dat het groene deel van prei belangrijke nutriotionele componenten bevat, en meer dan in witte gedeelte

• Hoe stabiliseren? drogen!

Bernaert et al. 2012Food Chemistry 134, 669-677.

Green part White part

Op punt stellen droogproces

• Onderzoek: Drogen van groen van prei • Verschillende manieren:

• Klimaatkast• Multifunctionele kast• Lyofilisator• Refractive Window droger

• Controle op kwaliteit en samenstelling• Onderzoek van toepassingsmogelijkheden van

prei-poeder om in diverse voedingsproducten (kaas, brood, pasta, aroma, …)

Valorisatie van groene deel van prei:

• Interesse preiteler: • Maakt gebruik van overmaat aan gecreeerde warmte op zijn bedrijf om preigroen

te drogen

http://www.odgroen.be

Valorisatie van groene deel van prei:

• Interesse preiteler: • Maakt gebruik van prei poeder als ingrediënt in volgende voedingsproducten (‘Ons

Dagelijks Groen’, Meldert).

http://www.odgroen.be

Dank voor uw aandachtwww.foodpilot.be

Voor een bezoek, overleg of vraag,Aarzel niet om ons te contacteren !

Katleen.Coudijzer@ilvo.vlaanderen.be

FOODINOFRA, partner van het Nieuw Industrieel Beleid

Vragen ?

Aarzel niet ons te contacterenTechnologie & Voeding

Agrotechniek Productkwaliteit en -innovatie

Burg. Van Gansberghelaan 115 bus 19820 Merelbeke

T +32 9 272 28 00

VoedselveiligheidProductkwaliteit en -innovatie

Brusselsesteenweg 3709090 Melle

T +32 9 272 30 00

www.ilvo.vlaanderen.be

Panelgesprek

met vragen uit het publiek olv moderator:

Jan de Keyser

Slotwoord door:

Odette Van Hammevoorzitter RESOC Meetjeland, Leiestreek en Schelde

Met dank aan alle sprekers en sponsors

Netwerkreceptie met streekproducten