Eindrapport

Verslag van de werkzaamheden in de periode augustus 2016 tot en met eind januari 2020.

Rapport voor stuurgroep en voor Vlaamse Overheid – Departement Omgeving

30 januari 2020

Eindrapport – periode augustus 2016 tot januari 2020 + Jaarrapport 3 - periode: oktober 2018 tot januari 2020

Stand van zaken en eindrapportage Het jaarrapport bundelt voortgangsrapporten 5 en 6, respectievelijk besproken door de stuurgroep op data 26/06/2019 en 24/01/2020 Het eindrapport bundelt de activiteiten van de voorbije 3 projectjaren

Voorwoord

Beste lezer,

Met ingang van 1 november 2018 werd ik door de Vlaamse regering aangesteld als wnd. Gouverneur

van de provincie Oost-Vlaanderen. Toen had ik weinig kennis van de bestaande ‘strategische projecten’

in onze provincie.

Een gouverneur wordt bestempeld als ‘ bruggenbouwer’, een functie die ik ondertussen dagdagelijks tot

de mijne neem. De ontwikkelingen in de opbouw van een streekidentiteit als Landschapspark

Drongengoed behoort daarbij. Er werden en worden vele initiatieven ontwikkeld om de delicate

discussie tussen de landbouwsector en de natuursector te helpen voeren en te leiden. Als voorzitter van

de stuurgroep van het Strategisch Project ben ik ervan overtuigd dat ik dit niet alleen kan doen en dat ik

niet alleen ben.

Ik werd aangenaam verrast toen ik bemerkte met welke passie en enthousiasme de diverse

projectcoördinatoren hun dossier kwamen voorstellen. Ik wil hen dan ook bedanken voor hun inzet.

Per 1 januari 2019 was er in veel gemeenten een wissel van de wacht. Het draagvlak voor het

Strategisch Project werd in vraag gesteld. In de stuurgroep van 26 juni 2019 werden de snaren

gelijkgestemd en gingen we terug voluit in de eindspurt van het project.

Met het onthaalplan werden alle verschillende meningen op kaart gezet en werd een

gemeenschappelijke visie voor het toeristisch-recreatief ontwikkelen van de streek scherp gesteld.

Daarnaast was er in deze visie ook aandacht voor natuur, landbouw, erfgoed en mobiliteit. Dit zijn

allemaal thema’s waar er zich nog kansen voordoen om de komende jaren eventueel aan te werken.

Ondertussen is er een einde gekomen aan het strategisch project onder zijn huidige vorm. Op de

stuurgroep van 19 december 2019 werd beslist om op 24 januari 2020 geen doorstartmoment van het

strategisch project te organiseren maar eerder een eindplenum met alle betrokkenen uit het project en

dit onder de werktitel “van Drongengoed naar beter”. Bedoeling is af te toetsen of gemeenten en andere

financiële partners alsnog opnieuw aan zet willen komen en op welke manier zij een eventueel

vernieuwde samenwerking gestalte kunnen geven.

Het Strategisch Project is nu tot een einde gekomen. Het wordt ongetwijfeld een boeiende discussie in

zowel advies- en beslissingsorganen als in bestuurs- en ledenvergaderingen over de toekomst van de

streek en een eventueel vervolg van de samenwerking.

In dit laatste jaarrapport vind je een overzicht van de stand van zaken van het project.

Veel leesplezier.

Didier Detollenaere

wnd. Gouverneur Oost-Vlaanderen

Voorzitter stuurgroep Strategisch Project landschapspark Drongengoed

Inhoudsopgave 1 Aanleiding en doelstellingen voor het strategisch project ........................................................... 7

2 Projectgebied ............................................................................................................................ 8

3 Het Projectbureau “(be)waakt” (oktober 2018 – januari 2020) .................................................. 11

4 De Stuurgroep beslist (oktober 2018 – januari 2020)................................................................. 12

5 Werkgroepen: overleg uitbouwen met het oog op realisaties (oktober 2018- januari 2020) ...... 14

5.1 Werkgroep communicatie ................................................................................................. 14

5.2 Werkgroep landbouw – natuur .......................................................................................... 14

5.3 Werkgroep Drongengoedhoeve ........................................................................................ 15

5.4 Werkgroep onthaal en mobiliteit – begeleidingsgroep onthaalplan .................................. 15

5.5 Werkgroep educatie en beleving ....................................................................................... 15

6 Werking en activiteiten: oktober 2018 tot januari 2020............................................................. 16

6.1 Opschorting van het Project ............................................................................................. 16

6.2 Aan de slag met het actieprogramma ............................................................................... 16

6.3 Cruciale acties ................................................................................................................... 16

6.3.1 Onthaalplan landschapspark Drongengoed..................................................................... 16

6.3.2 Groen-blauwe netwerken versterken én flankerende maatregelen voor landbouw .. 17

6.3.3 Ideeënwedstrijd: inwoners betrekken bij het landschapspark......................................... 19

6.3.4 Andere acties ................................................................................................................ 20

6.3.5 Quick wins ......................................................................................................................... 27

7 Terugblik op Strategisch Project landschapspark Drongengoed ...............................................28

7.1 Ambitie 1: Lokale verbondenheid stimuleren .................................................................... 30

7.1.1 Organisatiestructuur ......................................................................................................... 30

7.1.2 LEADER-project Ambassadeurs-Gastheren .................................................................... 31

7.1.3 Ideeënwedstrijd ................................................................................................................ 31

7.1.4 Publieksevenementen – .................................................................................................... 34

7.2 Ambitie 2: Landschapspark Drongengoed… Ja, ik ken het! ............................................... 36

7.3 Ambitie 3: Zachte recreatie en beleving versterken met respect voor de draagkracht ...... 37

7.4 Ambitie 4: Netwerken verbinden het landschapspark binnen én buiten ............................ 39

7.5 Ambitie 5: Landschapsbouwers: iedereen bouwt mee aan omgevingskwaliteit! ...............40

7.6 Ambitie 6: Lokale productie ook lokaal gebruiken! ........................................................... 41

7.7 Ambitie 7: De toekomst van het landschapspark garanderen ............................................42

7.7.1 Korte termijn: geplande acties 2020 ................................................................................ 42

7.7.2 Kansen voor de uitbouw van het landschapspark Drongengoed .................................... 43

8 Rol en bijdrage van coördinator ............................................................................................... 46

9 Reflectie en lessen uit het Strategisch Project .......................................................................... 47

9.1 Remmende voorsprong .................................................................................................... 47

9.2 Continuïteit ....................................................................................................................... 47

9.3 Sterkte van onderuit ........................................................................................................ 48

9.4 Visie en gemeenschappelijke doelstellingen .................................................................... 48

10 Financieel overzicht ................................................................................................................. 49

Leeswijzer

Dit rapport geeft een verslag van het strategisch project landschapspark Drongengoed. Het project is

enerzijds gebaseerd op het strategisch project goedgekeurd door voormalig Vlaams minister van

Omgeving, Landbouw en Natuur Mevrouw Joke Schauvliege, en anderzijds hebben volgende

besturen hieromtrent een samenwerkingsovereenkomst afgesloten: de toenmalige gemeenten

Aalter, Beernem, Eeklo, Knesselare (nu: gefusioneerd met Aalter), Maldegem, Waarschoot en

Zomergem (gefusioneerd samen met Lovendegem tot Lievegem); provincies Oost- en West-

Vlaanderen; het Agentschap voor Natuur en Bos van de Vlaamse overheid, de gouverneur van de

provincie Oost-Vlaanderen, én het Regionaal Landschap Meetjesland vzw.

Eerst worden de aanleiding en de doelstellingen van het project geschetst, vervolgens wordt het

projectgebied gekaderd en meer duiding gegeven binnen het gebied.

Daarna komt de werking en activiteiten aan bod van het voorbije werkjaar, aanvang in oktober 2018.

Met het ontslag van project coördinator, Wouter Deventer, werd het project tijdelijk opgeschort vanaf

eind december 2018 en in mei 2019 terug opgestart met de nieuwe project coördinator, Geert Storme.

Figuur 1: Overzichtskaart van het landschapspark

1 Aanleiding en doelstellingen voor het strategisch project

Het Drongengoedgebied, in het noordwesten van de provincie Oost-Vlaanderen, herbergt een unieke

mix van waardevolle natuur en bos, landbouwlandschap, ondernemend platteland en aantrekkelijke

dorpen. Het maakt deel uit van een ruimer gebied met diverse en waardevolle landschappen, zoals de

Meetjeslandse bossengordel en het landschapspark Bulskampveld.

Het Drongengoedbos is het grootste aaneengesloten bosgebied van Oost-Vlaanderen (550ha). Het

ligt op wandel- en fietsafstand van andere natuur- en bosgebieden zoals het Maldegemveld, Burkel

en Kallekesbos, Keigat, het Leen, Lembeekse bossen, Koningsbos (Oostveld), Kraenepoel en

Markettebossen. Dit kerngebied van bossen en heide is omringd door een krans van

landbouwbedrijvigheid. Het gaat dan vooral over rundveebedrijven en boomkwekerijen.

In 2013 werd gestart met het concept “ landschapspark Drongengoed” om het ruime gebied onder die

vlag te promoten. Het wil zijn recreatief en toeristisch potentieel realiseren en zijn belevingswaarde

verhogen. Tegelijk is dit gebied ook op andere vlakken in ontwikkeling. Verschillende lokale en

bovenlokale actoren hebben er projecten opgestart op het vlak van mobiliteit, natuur, landbouw,

water, landschap, erfgoed, toerisme... Het landschapspark Drongengoed is in beweging, zoveel is

zeker.

Om deze ontwikkeling verder te stroomlijnen en te verduurzamen gaf de Vlaamse overheid financiële

middelen om het landschapspark verder uit te bouwen als strategisch project. Het project staat voor

twee uitdagingen. Er is nood aan een meer structurele werking rond het landschapspark

Drongengoed, en daarnaast is er nood aan meer coördinatie tussen de verschillende projecten en

processen in het gebied. Met dit samenwerkingsverband willen de partners de werking verder

uitbouwen. Om deze uitdagingen aan te gaan, beoogt dit samenwerkingsverband drie

doelstellingen:

1) Het landschapspark Drongengoed verder uitbouwen als een gebied voor de

recreatieve en toeristische beleving van natuur en platteland.

2) Processen opstarten rond gebiedsspecifieke projecten. Door te werken rond

deelprojecten waar àlle actoren zich goed bij voelen, worden concrete oplossingen

uitgewerkt die bijdragen tot de duurzame ruimtelijke ontwikkeling.

3) De lokale verbondenheid met het landschapspark vergroten door lokale initiatieven

te stimuleren.

Deze drie doelstellingen getuigen van een globaal streven naar een gedragen samenwerking en meer

onderling begrip tussen actoren over hun respectievelijke ruimtevragen en belangen. Bovendien zal

dit resulteren in concrete oplossingen op het terrein.

2 Projectgebied

Het projectgebied omvat vijf gemeenten en strekt zich uit over twee provincies (Oost- en West-

Vlaanderen) en beslaat een totale oppervlakte van 37.625ha.

De kern van het landschapspark ligt ongeveer in het midden tussen de Gent en Brugge, op ongeveer

20km van beide steden.

Kaart 1: Situering van de deelnemende gemeenten.

Binnen het totale projectgebied onderscheiden we twee schaalniveaus: een kerngebied en de ruime

perimeter errond.

In de kern ligt het eigenlijke “landschapspark Drongengoed”: dit is het homogene ecologisch en

landschappelijk waardevol openruimtegebied met inbegrip van de omliggende dorpskernen op het

grondgebied van de gemeenten Maldegem, Aalter, Lievegem en Beernem. Binnen dit gebied worden

volgende elementen onderscheiden:

• Natuur- en boscomplexen: Drongengoedbos, Maldegemveld, Keigatbos, Burkel, Koningsbos

te Oedelem (Beernem), met middenin het NAVO vliegveld en het historisch vliegveld B-76 te

Wessegem.

• Dorpskernen/gehuchten: Knesselare en Ursel (Knesselare), Oostwinkel (Zomergem),

Vossenhol en Kleit (Maldegem) en Oostveld (Beernem),

• Kenmerkende landschappen: dambordvormige drevenpatronen, agrarisch landschap met

vooral gras en ruwvoederwinning voor het melk- en vleesvee, open landbouwgebied met

boomkwekerijen en hier en daar enkele groentebedrijven.

De ruimere perimeter van het landschapspark Drongengoed bestaat uit andere ruimtelijke

complexen, zoals:

de bossen van Het Leen te Eeklo en de Bellebargiebossen (en verderop de Lembeekse

Bossen in Kaprijke en Lievegem) waarmee de gebieden samen een ‘Meetjeslandse

bossengordel’ vormen

het Bulskampveld te Beernem, Ruiselede en Aalter en de Markettebossen en Kraenepoel te

Aalter. In dit gebied werd de voorbije jaren intensief gewerkt aan de oprichting van een

landschapspark en de realisatie van een landinrichtingsproject.

Het kerngebied en de ruime perimeter errond staan in relatie tot elkaar:

1. Deze gebieden hebben baat bij een gezamenlijke aanpak inzake regional branding, waarbij

ze zich gezamenlijk kunnen profileren als aantrekkelijke landschappen in het hart van het

historische Vlaanderen, tussen Gent en Brugge.

2. Deze gebieden worden gekenmerkt door de aanwezigheid van waardevolle natuurgebieden

(bv. bossen, heide) waartussen zich belangrijke ecologische relaties situeren via

tussenliggende netwerken van bomenrijen, waterlopen en andere kleine

landschapselementen in de open ruimte.

3. In, tussenin en rond dit gebied bevinden zich landbouwbedrijfszetels die de uitdaging aangaan

om buur te zijn en te blijven van het zich uitbreidend natuurgebied. Een natuurgebied met

doelen die geformuleerd werden door het Europese Natura 2000 en die gerealiseerd worden

door de Vlaamse overheid via het bepalen van Instandhoudingsdoelstellingen (IHD) en van

beheersmaatregelen in speciale beschermingszones (SBZ).

Kaart 2: Situering van de deelgebieden met aanduiding van de mogelijkse toegangspoorten naar het gebied en de

belangrijke verbindingen tussen deelgebieden.

3 Het Projectbureau “(be)waakt” (oktober 2018 – januari 2020)

Zoals de structuur van het Strategisch Project voorziet, komen alle actoren (de “streekholders”) op

regelmatige basis samen om de gang van zaken te volgen, te finetunen en af te stemmen op

haalbaarheid en realiteitszin.

Met het ontslag van project coördinator, Wouter Deventer, werd het project tijdelijk opgeschort en in

mei 2019 terug opgestart met de nieuwe project coördinator, Geert Storme.

Met bijna een jaar onderbreking kwam het Projectbureau opnieuw samen op 5 juni 2019 te

Maldegem met 14 leden.

De besluiten waren:

• Hoewel het project verlengd is tot eind januari 2020, moet niet gewacht worden om overal

terug aan de boom te schudden.

• Een duidelijk stappenplan in het samengaan van landbouw en natuur is prioritair. Het

maatschappelijk draagvlak moet groot genoeg zijn om delicate beslissingen te nemen.

• De kans om het Strategisch Project te verlengen met nog eens 3 jaar dient voorgelegd te

worden aan de stuurgroep.

Het Projectbureau kwam daarna samen op 2 oktober 2019 te Knesselare met 15 leden.

De stand van zaken in de werkgroepen werd besproken. Aan de stuurgroep van 8 oktober wordt

volgend advies gegeven:

Opvolgingstraject gastheren en ambassadeurs moet kansen krijgen door het voorziene

budget te reserveren voor besteding midden 2020.

De onthaalvisie en –plan moet volop kans krijgen.

De visietekst over realisatie van natuur- en landbouwdoelen is belangrijk

Het belang van de herinrichting van de N44 is groot.

Een rondgang naar de verschillende CBS wordt best georganiseerd.

De leden van het projectbureau werden op 3 december uitgenodigd naar de bijeenkomst van de

begeleidingsgroep Onthaalvisie en –plan.

4 De Stuurgroep beslist (oktober 2018 – januari 2020)

De Stuurgroep kwam samen op 26 juni 2019 te Maldegem, onder voorzitterschap van Didier

Detollenaere, wnd. gouverneur Oost-Vlaanderen. 13 leden waren aanwezig. Claire Laeremans

ingenieur bij het studiebureau Lama kwam de stand van zaken toelichten in de redactie van een

Onthaalvisie en bijhorend Onthaalplan.

De voorzitter benadrukte de vaststelling dat gemeenten afwezig blijven.

De besluiten waren:

De coördinator neemt op korte tijd initiatief om het draagvlak van het Strategisch

Project te verruimen en te verdiepen. De stand van zaken in de redactie van een

Onthaalvisie is hiervoor bruikbaar materiaal.

In de definitieve versie van de Onthaalvisie dienen faseringen ingebouwd te worden.

De deadline voor het afleveren van de opdracht door het studiebureau Lama uit Lier

wordt 3 maand opgeschoven.

De kans om ten laatste eind augustus een aanvraag te doen om het Strategisch Project

te verlengen wordt niet genomen omdat de krijtlijnen voor een vervolgverhaal nog niet

voldoende uitgetekend zijn. Bij het einde van dit project kan een ontwerp van aanvraag

tot verlenging klaarliggen om eind augustus 2020 in te dienen.

De samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeenten, de provincies en het Vlaamse gewest,

opgesteld op 17 december 2016 voor 3 jaar, wordt verlengd tot eind januari 2020.

De Stuurgroep kwam daarna samen op 8 oktober 2019 te Maldegem, onder voorzitterschap van

Didier Detollenaere, wnd. gouverneur Oost-Vlaanderen. 12 deelnemers. Gezien het belang van de

beslissing over de besteding van het budget van de financiële partners werd nauwlettend toegezien

op de rechtsgeldigheid van de vergadering. Het plan om een budget te parkeren voor een

opvolgingstraject voor gastheren en/of ambassadeurs wordt goedgekeurd.

De stand van zaken in de verschillende werkgroep werd overlopen. Bijzondere aandacht ging naar

de bezorgdheid voor de redactie van een visietekst bij de werkgroep landbouw en natuur. Claire

Laeremans ingenieur bij het studiebureau Lama kwam de stand van zaken toelichten in de redactie

van een Onthaalvisie en bijhorend Onthaalplan.

De stuurgroep vindt het belangrijk dat de onthaalvisie voor elke schepencollege apart, toegelicht

wordt. Dit werd dan ook zo ingepland.

Op 19 december 2019 vergaderde de stuurgroep te Aalter, onder voorzitterschap van Didier

Detollenaere, wnd. gouverneur Oost-Vlaanderen. 16 deelnemers. Opnieuw wordt vastgesteld dat er

enkele belangrijke financiële partners ontbreken zoals de gemeenten Lievegem en Maldegem en

Departement Omgeving. Ze hebben zich verontschuldigd. De gemeente Lievegem geeft volmacht

aan de vertegenwoordiger van gemeente Aalter. Er wordt een overzicht geschetst van de balans van

inkomsten en uitgaven van de voorbije 3 jaar. Er wordt beslist om de middelen van de partners die

gebruikt worden voor de ideeënwedstrijd en cofinanciering in realisaties van de Leader projecten

beschikbaar te stellen tot eind 2020. Het budget van het Strategisch Project moet besteed zijn

tegen 29 januari. Niet alle middelen zullen hiervan besteed zijn. Er wordt een stand van zaken

meegedeeld van de verschillende werkgroepen en nevenprojecten. Mevr. Claire Laeremans geeft

toelichting bij het ontwerp van eindversie van het concept van onthaalplan van het Landschapspark

Drongengoed. Na bespreking van deze eindversie benadrukt de stuurgroep dat dit plan een goed

onderbouwd concept en een interessant beleidsinstrument is. Dit plan en deze visie kan verder

gebruikt worden als basisgegeven voor verder gezamenlijk overleg en planning. De lijst van

mogelijke actiepunten een is goede inspiratiebron voor het maken van keuzes en het leggen van

prioriteiten in het realiseren van actiepunten in de nabije toekomst, maar moet verder verfijnd

worden. Er wordt ook overlopen welke toekomst de partners zien voor het samenwerkingsverband

van het landschapspark Drongengoed. Gemeente Lievegem, Aalter en Beernem willen verder met

het samenwerkingsverband, maar vinden het belangrijk dat dit ook zo is voor alle betrokken

gemeenten. Gemeente Eeklo is van oordeel dat er in het voorbije traject geen return voor de stad

kwam. De functie van “scharnierpoort” is niet duidelijk genoeg en er zijn geen aanzetten te zien voor

de realisatie van de gewenste bosuitbreiding richting centrum. ANB wil verder onder een

coördinatie van alle partners, maar dit hoeft geen strategisch project te zijn. Defensie benadrukt

haar rol in de streek, nl. het behoud van het vliegveld.

Maja Verbeeck van de Provincie Oost-Vlaanderen licht enkele verschillende financieringssystemen

toe, die mogelijk zijn. Creativiteit, inventiviteit en maatschappelijk draagvlak zijn de codewoorden.

Dit moet nog verder onderzocht worden. Intussen kunnen andere scenario’s verkend worden, zoals

het samengaan met landschapspark Bulskampveld en zoals het nagaan van de intenties van de

hogere overheden i.v.m. landschapsparken en Vlaamse Parken.

Op 24. januari 2020 werden alle partners samengebracht op een ontbijtvergadering voor een

terugblik en om de toekomstperspectieven na het Strategisch Project te bespreken. De conclusies

waren: aan het onthaalplan wil iedereen verder samen werken, ook de gemeenten zijn enthousiast

en zien raakvlakken met hun toeristische visie en meerjarenplanning. Nu er een onthaalvisie is, moet

er gewerkt worden aan realisaties op terrein. Er zijn nog kansen om samen te werken rond educatie,

die zijn nog niet voldoende benut. Er is een Europese en Vlaamse visie op natuur, maar een visie op

landbouw ontbreekt, daar moet nog aan worden gewerkt. Lange termijn afspraken hiervoor maken,

ligt moeilijk aangezien dit ook sterk afhankelijk is van besturen die om de 6 jaar wijzigen. Op korte

termijn zou toch een afsprakenkader moeten mogelijk zijn, zonder dat er een planningsproces wordt

gevoerd. De samenwerking met landschapspark Bulskampveld moet verder uitgezocht worden, wij

kunnen leren van hun organisatiestructuur en zij van onze lokale dynamiek. Er is nood aan een

coördinator die vanuit een neutrale positie de samenwerking kan vasthouden en begeleiden.

5 Werkgroepen: overleg uitbouwen met het oog op realisaties (oktober

2018- januari 2020)

Het actieprogramma omvat tevens een voorstel van aanpak om werkgroepen op te richten die de

voorbereiding en uitvoering van de acties op zich nemen. Hun werkzaamheden gebeuren binnen de

algemene overlegstructuur van stuurgroep, projectbureau en werkgroepen.

Hieronder geven we een overzicht van de werkgroepen, de bijeenkomsten en voornaamste

activiteiten en resultaten.

5.1 Werkgroep communicatie

De werkgroep communicatie bestaat uit communicatiemedewerkers van landschapspark

Drongengoed, ANB, gemeente Aalter (Knesselare), gemeente Lievegem en gemeente Maldegem en

vertegenwoordigers van Toerisme Meetjesland, Provinciaal Domein Het Leen, Landelijke Gilden en

Natuurpunt en Partners Meetjesland. De werkgroep kwam samen op 14 november 2018 en 12 juni

2019. Op 14 november 2018 maakten we afspraken rond de begeleiding van de laureaten van de

tweede editie van de Ideeënwedstrijd en de communicatie errond. Daarnaast werd nagedacht over

de structuur en inhoud van de website. Deze moest na de fusie van enkele gemeenten een update

krijgen. Verder vond er een brainstorm plaats over hoe een mogelijke overzichtskaart van het

onthaalplan er zou kunnen uitzien. Tot slot werd aan de verschillende partners gevraagd om mee

promotie te maken voor de wandeling van LIFE ANIMATED in het Drongengoedgebied.

Op 12 juni 2019 werd er nagedacht op welke vlakken de infofolder kon vernieuwd worden. Er werd

een stand van zaken van de uitwerking van de ideeën van de Ideeënwedstrijd gegeven. Daarnaast

werd met de verschillende partners de planning van activiteiten voor de komende maanden

besproken. Het landschapspark Drongengoed helpt mee promotie voeren voor de activiteiten die de

ambities van het landschapspark mee ondersteunen.

5.2 Werkgroep landbouw – natuur

De werkgroep landbouw-natuur bestond uit vertegenwoordigers van ANB, VLM, Departement

Landbouw en Visserij, Departement Omgeving, Agentschap Onroerend Erfgoed, Provincie Oost-

Vlaanderen: gouverneur en diensten Milieubeleidsplanning en Landbouw en Platteland, Boerenbond,

ABS, Natuurpunt en Partners Meetjesland, Bosgroep Oost-Vlaanderen-Noord, RLM en in latere fase

ambtelijke en politieke vertegenwoordigers van de vijf gemeenten. Tijdens de vijf bijeenkomsten

werden de beleidscontexten rond bos en natuur, landbouw en ruimtelijke ordening gekaderd waarbij

specifiek ingegaan werd op de situatie in het landschapspark Drongengoed. Op die manier heeft de

werkgroep de doelstellingen verder uitgespit en de realisaties de voorbije jaren door de ‘sterkste

schouders’ ANB en Natuurpunt op een rij gezet. Voor deze vergadering sloten ook de gemeenten aan

om voldoende geïnformeerd te worden. Het korte-termijn-spoor werd geconcretiseerd in het

Platteland Plus project ‘Drongengoed op Dreef’ en wordt verder getrokken door RLM. Er werd

afgesproken om te werken aan een “visietekst bij het samen realiseren van natuurdoelen en

landbouwdoelen”. Enkele verschillende versies werden opgemaakt, maar aan de hand van de

opmerkingen van de werkgroep werd het duidelijk dat er eerder moest gewerkt aan een soort

intentieverklaring die eventueel ook deel kan uitmaken van een gedragen leidraad voor verdere

samenwerking die ook de andere aspecten zoals recreatie en mobiliteit mee opneemt in het gewenste

perspectief. Met de betrokkenen hopen we het overleg te kunnen verder zetten na het project.

5.3 Werkgroep Drongengoedhoeve

De werkgroep bestaat uit ANB, Agentschap Onroerend Erfgoed, eigenaars van de

Drongengoedhoeve, vzw de Vrienden van de Drongengoedhoeve, schepen en ambtenaar van de

gemeente Aalter (Knesselare) en in latere fase educatieve medewerker RLM (i.v.m. speelzone). De

activiteiten van de werkgroep zijn overgegaan in het uitwerken van het Leader project ‘Speelzone

Drongengoedhoeve’, zie verder. Advies van het Agentschap Natuur en Bos, agentschap Onroerend

Erfgoed en RLM werd ingewonnen. De Drongengoedhoeve was ook een belangrijk thema in de

begeleidingsgroep van het onthaalplan.

5.4 Werkgroep onthaal en mobiliteit – begeleidingsgroep onthaalplan De werkgroep onthaal en mobiliteit is overgegaan in de begeleidingsgroep van het onthaalplan. Deze

werkgroep bestond uit Agentschap Onroerend Erfgoed, ANB, Ministerie van Defensie, Sport

Vlaanderen, De Lijn, Westtoer, Provincie Oost-Vlaanderen – dienst Mobiliteit, Toerisme Meetjesland,

Toerisme Oost-Vlaanderen, landschapspark Bulskampveld, ambtelijke vertegenwoordigers uit de vijf

gemeenten, RLM, Bosgroep Oost-Vlaanderen-Noord, Natuurpunt en Partners Meetjesland,

Plattelandscentrum, Provinciaal Domein Het Leen, Comeet, Landelijke Gilden, vzw de Vrienden van

het Drongengoed, Boerenbond en ABS. Deze groep kwam samen op 2 mei, 18 september, 5

november en 3 december 2019 om de vooruitgang van het onthaalplan te bespreken, de verschillende

versies van feedback te voorzien en een actieplan uit te werken.

5.5 Werkgroep educatie en beleving

Deze werkgroep is niet samengekomen, aangezien dit thema uitgebreid aan bod kwam bij de

speelzone en ook opgenomen werd door de partners zoals RLM met project LIFE ANIMATED en ANB

met het vernieuwde speelbos.

6 Werking en activiteiten: oktober 2018 tot januari 2020

6.1 Opschorting van het Project

Van 24 december 2018 tot 30 april 2019 werd het project opgeschort wegens ontslag van coördinator

Wouter Deventer.

In het kader van de komende opschorting, was er op 14 november 2018 overleg tussen RLM en het

Departement Omgeving. Het besluit was om enerzijds de uitvoering van de cruciale

projectonderdelen niet los te laten en om anderzijds een procedure te starten voor de aanwerving van

een nieuwe projectcoördinator.

Op 28 maart 2019 besliste de Raad van Bestuur van RLM-vzw Geert Storme aan te werven. Hij startte

de werkzaamheden op 1 mei 2019.

6.2 Aan de slag met het actieprogramma

Het actieprogramma omvat 31 acties rond zeer uiteenlopende thema’s in het gebied. Drie daarvan

houden rechtstreeks verband met de doelstellingen van het goedgekeurde strategisch project en zijn

daarom cruciaal.

6.3 Cruciale acties

6.3.1 Onthaalplan landschapspark Drongengoed

Rekening houdend met de draagkracht van het gebied, de ecologische en landschappelijke kwaliteit,

heeft de streek een strategische visie nodig op het onthaal, toegankelijkheid en een duurzame

(recreatieve) mobiliteit voor het volledige landschapspark. Hiervoor wordt een participatief traject op

gezet om besturen, middenveldorganisaties, én vooral lokale verenigingen en inwoners te betrekken

bij de planopmaak. Dankzij subsidies in het kader van Leader-plattelandsproject hebben we hiervoor

extra budget van 65.000€.

De opmaak van het plan omvat een studieopdracht die bij overeenkomst van 27 augustus 2018

uitbesteed werd aan studiebureau Lama uit Lier. Een begeleidingsgroep volgt en bespreekt de stand

van zaken bij het samenstellen van de onthaalvisie en bij de opmaak van een onthaalplan. Deze groep

kwam samen op 8 november 2018, 2 mei 2019, 18 september 2019 en op 3 december 2019.

Om tot een resultaat te komen doorliep het studiebureau volgende stappen:

- het studiebureau heeft de resultaten verwerkt van een enquête afgenomen bij 109 bezoekers

aan het landschapspark Drongengoed

- Lama heeft een drietal scenario’s uitgewerkt die de discussie voor de opbouw van een

definitieve versie van de onthaalvisie op gang bracht

- er werd gekozen voor een integratie van de drie scenario’s om zo tot een concept van de

totaalvisie te komen

Het concept van onthaalplan werd aan het publiek voorgesteld op 3 momenten:

- op 23 november 2019, ter gelegenheid van de inwandeling van een nieuw wandelpad te

Maldegem-Kleit

- op 26 november 2019, ter gelegenheid van een terugkombijeenkomst voor de gastheren en

ambassadeurs van het landschapspark Drongengoed

- vanaf 10 december 2019 in een tijdelijke opstelling aan het pétanqueplein in de Kasteeldreef

te Oostwinkel. De andere opstellingen zullen in overleg met de gemeente Aalter in Ursel en

gemeente Maldegem in Kleit worden geplaatst.

Figuur 2: Concept visiekaart Onthaalplan landschapspark Drongengoed

- alle voorstellen en bemerkingen werden verwerkt in een definitieve versie

- een samenvattend scenario werd voorgesteld aan de stuurgroep van 19 december 2019

- op de ontbijtvergadering van 24 januari 2020 werden de toekomstperspectieven aan de

partners toegelicht

- het actieplan zal verder verfijnd worden met de begeleidingsgroep en ook zullen enkele

pilootprojecten worden uitgevoerd

6.3.2 Groen-blauwe netwerken versterken én flankerende maatregelen voor landbouw

Voor deze actie zijn er twee sporen bepaald:

a. “Drongengoed op Dreef” als deelproject.

Het gaat over een project dat met steun van Platteland-Plus (PDPO) op 2 januari 2019

kon starten. Het gaat over een vernieuwende aanpak van de streekeigen dreven in het

landschapspark. Bedoeling is om gemeenten en particuliere eigenaars te inspireren voor

een efficiënt onderhoud en toekomstgericht beheer van de dreven. Na een

verkenningsronde bij de gemeenten werden een aantal deelgebieden afgebakend

waarbinnen pilootprojecten kunnen gerealiseerd en opleidingen georganiseerd worden.

Binnenkort zal ook een oproep naar particulieren plaatsvinden. Er waren ook aftoetsende

gespreken met de lokale agrobeheergroepen om te polsen of zij mogelijkheden zagen

om dit beheer te helpen uitvoeren. Daarnaast werd in uitwisseling met Regionaal

Landschap Houtland, die aan een gelijkaardig project werkt in het landschapspark

Bulskampveld, de methodiek verfijnd om digitale beheerplannen op te maken zodat dit

een werkbaar en handig instrument is om beheer, planning en uitvoering in kaart te

brengen.

Figuur 3: Langedreef, Maldegem

b. Werkgroep landbouw-natuur

Werkgroep landbouw-natuur is als platform op zoek naar een win-win situatie voor zowel

natuur als landbouw. De werkgroep kwam samen op 11 december 2018, 29 maart, 9 juli, 17

september en 14 november 2019.

Doel van de werkgroepsessies was om voor de langere termijn een goed beeld te krijgen van de uitgangspunten en de punten waarover de natuur- en landbouwsector het alvast eens kan zijn voor de regio. Dit om te komen tot een gezamenlijk kader richting een visie over het samengaan in de realisatie van natuur- en landbouwdoelen. Op 9 juli 2019 werd hiervoor een basis- en denkkader opgesteld om in alle vertrouwen verder te kunnen werken aan de opdracht. Daarvoor werd stilgestaan bij de uitgangssituatie van landbouw en natuur in het landschapspark, zowel in cijfers, in beleidsdoelstellingen, als in de praktijk. Binnen de korte resterende termijn van het Strategisch Project was de betrachting om zo goed mogelijk een gezamenlijke visie en aanpak uit te werken en af te spreken voor de realisatie van natuur- en landbouwdoelen in de regio.

Figuur 3: Opmaak visietekst werkgroep landbouw-natuur

Enkele verschillende versies werden opgemaakt, maar aan de hand van de opmerkingen van de

werkgroep werd het duidelijk dat er eerder moest gewerkt aan een soort intentieverklaring die

eventueel ook deel kan uitmaken van een gedragen leidraad voor verdere samenwerking die ook de

andere aspecten zoals recreatie en mobiliteit mee opneemt in het gewenste perspectief. Met de

betrokkenen hopen we het overleg te kunnen verder zetten na het project.

6.3.3 Ideeënwedstrijd: inwoners betrekken bij het landschapspark

Dit initiatief past binnen de derde doelstelling om de lokale verbondenheid te stimuleren.

Streekbewoners (inwoners, handelaars, landbouwers, recreanten, logieshouders…) en

verenigingen kunnen hun projectideeën aanbrengen. Vervolgens worden de projecten

geselecteerd en gaan de indieners er mee aan de slag om ze ook te realiseren. Het

landschapspark Drongengoed biedt een bescheiden budget en de nodige

ondersteuning/begeleiding via peter-/meterschap per idee.

Na een succesvolle editie in 2017, ging in 2018 een tweede editie van start. In 2019 werd er

geen nieuwe editie van de Ideeënwedstrijd gelanceerd. Wel werden de laureaten van

Ideeënwedstrijd 2018 verder begeleid bij de uitwerking van hun ideeën. Bij de voorstelling

werd steeds de link met het landschapspark Drongengoed in de verf gezet.

De volgende laureaten realiseerden hun idee:

- “Onthaalborden voor natuurgebieden in het landschapspark

- “Samen werk maken van meer bos in het Drongengoed”

- “Monumentale bomen” in het landschapspark in de belangstelling zetten via een reizende

fototentoonstelling. Op 1 december werd de tentoonstelling officieel voorgesteld aan pers

en publiek.

- “Virtuele rondleiding” als visuele documentatie op de website

- “Bewoning op en rond de cuesta door de eeuwen heen”: het ontginningstraject en de

nederzettingsstructuur in de kijker plaatsen

- “Verhalen van den Buiten” om het pittige en pittoreske van het dorpsleven in herinnering te

houden

Figuur 4: Tentoonstelling Monumentale Bomen in Het Leen

op zondag 1 december 2019

Figuur 5: Verhalenwandeltocht in Kleit in het kader van Verhalen

van den Buiten van de Meetjeslandse Gidsen

Figuur 6: De Lieve met 360°-zicht; copyright Spanhove Media.

Volgende ideeën zijn nog volop in uitwerking:

- “Plattelandskoffer Drongengoed“ voor kinderen uit de lagere school

- “Opfrissen Boerenparlementen”: het herstellen en opwaarderen van een rust- en

ontmoetingsplaats in het Keigatbos

Zij krijgen een bescheiden financiële steun en een deskundig peter-of meterschap via het

landschapspark.

6.3.4 Andere acties

1. De educatieve speelzone op de hoeve van het Drongengoed in samenwerking met de

bvba van de Drongengoedhoeve en vzw De Vrienden van het Drongengoed.

Ook hier werden LEADER-middelen aangetrokken om in combinatie met een

bescheiden bijdrage van het budget uit het Strategisch Project ideeën te verzamelen

voor het aanleggen van de educatieve speelzone. Het doelpubliek bestaat uit kinderen

van de bezoekers aan de Drongengoedhoeve en uit schoolkinderen van het 1e tot het 5e

leerjaar. De speelzone zal ontwikkeld worden rond 4 thema’s: hout, klei, water en

schapen. De speelzone zal aansluiten op het nieuw aangelegde speelbos van ANB (zie

verder). Er werd een participatief traject opgestart via een enquête die verspreid werd

onder leerkrachten, placemats op de Drongengoedhoeve waar kinderen hun ideaalbeeld

voor de speelzone konden schetsen en een interactieve sessie met kinderen die via Picto-

Play (icoontjes van speeltoestellen en –elementen) hun ideale speelzone konden

ontwerpen. Op 15 mei kwam de werkgroep bijeen om de resultaten te overlopen en

enkele mogelijkheden te bekijken. Een stagiair landschapsarchitect onder begeleiding

van een medewerker van RLM werkte een eerste ontwerpschets uit. Na het afronden van

de participatiefase en van de ontwerpfase van de gewenste educatieve inrichtingen

worden deze nu afgetoetst met het Agentschap Natuur en Bos en Agentschap

Onroerend Erfgoed. Op de locatie ligt immers een lasagne van verschillende

wetgevingen. In de komende maanden zal het ontwerp gefinaliseerd en uitgevoerd

worden.

Figuur 7: Overleg educatieve speelzone

2. Gastheren in en ambassadeurs van het Landschapspark Drongengoed.

Dit Leaderproject wil substantieel bijdragen aan 2 van de 3 doelstellingen van het

strategisch project landschapspark Drongengoed, nl. enerzijds, het landschapspark

verder uitbouwen als gebied voor de recreatieve en toeristische beleving van natuur en

platteland en anderzijds, de lokale verbondenheid met het landschapspark vergroten

door lokale initiatieven te stimuleren. 23 enthousiaste inwoners van het landschapspark

volgden onder begeleiding van IVN de opleiding ambassadeur en 26 horeca- uitbaters

volgden de opleiding gastheer en gastvrouw. Op 5 juni 2019 werden ze erkend met een

certificaat en gevelbord ‘Toeristisch infopunt’. In de toekomst zullen bezoekers van het

landschapspark bij hen terecht kunnen voor insider tips en persoonlijk advies om de regio

beter te leren kennen.

Op 26 november 2019 werd te Lembeke een terugkombijeenkomst gehouden. Daar

werd de oproep mondeling gelanceerd om op korte termijn mini-pilots in de dienen.

Deze samenwerkingsverbanden tussen gastheren en/of ambassadeurs komen ten goede

aan de aantrekkelijkheid en de identiteit van de streek.

Figuur 8: Ambassadeurs en gastheren/gastvrouwen van het landschapspark Drongengoed

3. Lokaal netwerk tussen producenten en consumenten.

Op 3 maart vond een Infomarkt Landbouwverbreding plaats te Aalter, in zaal Kadans.

150 aanwezigen kregen via lezingen informatie over onder meer:

- de voor- en nadelen van passie voor het beroep

- verwerking en commercialisatie van eigen producten op het landbouwbedrijf.

Verschillende organisaties waren aanwezig met een infostand. Tijdens de infomarkt

konden aanwezigen bij de infostands kennis opdoen over hoe je werk kan maken van

landbouwverbreding.

4. Publieksevenementen mee organiseren.

De projectcoördinator was aanwezig bij de het initiatief “Land in Zicht” van het Ruraal

Netwerk bij de voorstelling van de “educatieve speelzone” op de Drongengoedhoeve

op zaterdag 11 mei 2019.

Op zondag 17 maart was communicatiemedewerker Frederik aanwezig bij de opening

van het knuppelpad in de Moerkes in Waarschoot (Lievegem).

Figuur 9: Opening Knuppelpad Moerkens in Waarschoot (Lievegem)

Op 1 september was het landschapspark vertegenwoordigd met een infostand op de

viering van 20 jaar Regionale Landschap Meetjesland. Het landschapspark kreeg ook

een plekje in de tentoonstelling.1 september 20 jaar RLM: infostand en aanwezig op

tentoonstelling

Figuur 10: Infostand op 20 jaar RLM Figuur 11: Tentoonstelling 20 jaar RLM

De communicatiemedewerker was eveneens betrokken bij de voorbereidingen voor

de Week van het Bos 2019. Anders dan voorgaande jaren, werd het aanbod dit jaar

beperkt tot wandelingen, waarvan aan enkele een zoektocht was verbonden.

Figuur 12: Week van het Bos

De laureaat “Verhalen van den buiten” organiseerde op 26 oktober 2019 een

verhalentocht met de fiets organiseren te Aalter en op 7 november 2019, een

verhalentocht te voet te Kleit en kreeg hiervoor ondersteuning van het

landschapspark. Op 30 september 2019 konden de verhalenvertellers een tipavond

bijwonen onder begeleiding van professionele verteller Veerle Ernalsteen.

Op 15 september 2019 werd in kader van het Leader project ‘Natuurlijke

Erfgoedroutes’ de route merkwaardige bomen ingefietst en op 23 november werd

vanuit Kleit de natuurlijke erfgoedroute doorheen het Drongengoed en het

Maldegemveld ingewandeld. Op 23 november vond een publieksraadpleging plaats

rond het onthaalplan.

Op 1 december werd in het arboretum van het Leen de tentoonstelling over

monumentale bomen (laureaat ideeënwedstrijd) geopend.

Figuur 13: Opening tentoonstelling Monumentale Bomen

5. Communicatie.

in het najaar van 2018 en het voorjaar van 2019 werd de communicatie ook tijdens de

opschorting van het project verzorgd door Frederik. We ondersteunden het LEADER-

project van Toerisme Meetjesland rond Ambassadeurs en Gastheren voor het

landschapspark Drongengoed door:

- Feedback te geven over de opbouw van de cursus van Instituut Voor

Natuureducatie (IVN) voor het opleiden van ambassadeurs en gastheren van het

landschapspark.

- De oproep om deel te nemen aan het voorafgaande infomoment over de

cursussen te verspreiden via website en sociale media.

- De oproep om deel te nemen aan de cursussen te verspreiden via website en

sociale media.

Figuur 14: Aankondiging cursus Ambassadeurs en Gastheren op website landschapspark

6. Infofolder landschapspark.

In overleg met de partners werd begin 2018 een infofolder afgewerkt om het

landschapspark voor te stellen aan het ruime publiek; deze is algemeen bruikbaar (bv.

bij infobrochures van de gemeenten) als tijdens publieksevenementen van het

landschapspark of partnerorganisaties. In juni 2019 was deze voorraad uitgeput en was

de folder, mede door de fusies in enkele partnergemeentes, toe aan een update. Deze

wordt vanaf 1 september verspreid voor het brede publiek.

Figuur 15: Bijgewerkte folder landschapspark Drongengoed

7. Ondertussen zorgt communicatiemedewerker Frederik voor artikels (tekst en

beeld) die in de gemeentelijke infobladen kunnen gepubliceerd worden en houdt

hij de sociale media van het landschapspark actueel.

Diverse Facebook-acties rond bijvoorbeeld het onthaalplan en de erfgoedroutes

(projecten in uitvoering), spelen in op evenementen en gebeurtenissen in het

landschapspark. Voor de Ideeënwedstrijd zet hij de voortgang en realisaties van de

laureaten van 2018 in de kijker op onze eigen communicatiekanalen. We ondersteunen

in onze communicatie ook de acties van onze partners. Steeds hebben we getracht om

bij de communicatie (artikels, persbericht…) ook het landschapspark te benadrukken.

Figuur 16: Publieksmoment Kleit in infoblad Maldegem en in Het Nieuwsblad

6.3.5 Quick wins

De volgende quick wins uit het actieprogramma werden opgenomen door de partners van het

landschapspark:

- Digitale spelletjestocht in het Drongengoed en het Maldegemveld

o In het kader van het Life Animated-project werkte Regionaal Landschap Meetjesland

een digitale spelletjestocht uit waarmee groepen op stap gaan met de tablet en via

digitale spelletjes de natuur en enkele typische soorten uit het bos en de heide leren

kennen. Op de Week van het Bos 2019 hebben 7 groepen aan deze wandeling kunnen

deelnemen

- Speelbos ANB geopend: Rechts naast de ingang van de Drongengoedhoeve vind je een

volledig vernieuwd speelbos. Dit werd feestelijk geopend tijdens de Week van het Bos 2018

in de aanwezigheid van toenmalig minister Joke Schauvliege. Met de speelzone rond de

Drongengoedhoeve zoeken we aansluiting met dit speelbos.

- Natuurpunt Maldegem-Knesselare voerde beheerwerken uit ter hoogte van de uitkijkheuvel

in het Maldegemveld. Door de begroeiing had men een verminderd zicht, dit is nu hersteld.

Binnenkort wordt ook een nieuw infobord geplaatst.

- Leden van het projectbureau en de stuurgroep werden uitgenodigd voor de

informatiewandeling rond de werken in het Drongengoed van het Agentschap Natuur en Bos.

- In een LEADER-project werkte Bos+ enkele natuurlijke erfgoedroutes uit. Vanuit het

landschapspark werd advies verleend voor de uitwerking van de wandelingen en werd er

promotie gemaakt voor de evenementen om de routes te openen. Op 15 september 2019

werd de route merkwaardige bomen ingefietst en op 23 november werd vanuit Kleit de

natuurlijke erfgoedroute doorheen het Drongengoed en het Maldegemveld ingewandeld.

Figuur 17: Aankondiging fietsroute merkwaardige bomen op website RLM

7 Terugblik op Strategisch Project landschapspark Drongengoed Hier blikken we terug op de 3 projectjaren van het Strategisch Project landschapspark Drongengoed. Dit doen we aan de hand van enkele mijlpalen en op basis van de ambities die door de partners werden uitgestippeld. Eind augustus 2016 werd de projectcoördinator, Wouter Deventer, aangeworven om het Strategisch Project in goede banen te leiden. Na uitgebreid overleg werd op 17 december 2016 de samenwerking bekrachtigd met ondertekening van de overeenkomst en gaf men het officieel startschot van het project.

Figuur 18: Ondertekening samenwerkingsovereenkomst

Deze samenwerking werd in de daaropvolgende maanden geconcretiseerd. Op 1 april 2017 werden via een workshop ‘360° graden landschapspark Drongengoed’ samen met de partners de koers en acties bepaald.

Figuur 19: Workshop ‘360° graden landschapspark Drongengoed’

Deze voorstellen werden samengebracht tot een actieprogramma dat in september 2017 werd goedgekeurd door de stuurgroep. In het actieprogramma ging men uit van 7 ambities (zie figuur). Deze vormen de verdere leidraad om het project te evalueren.

Figuur 20: 7 ambities geformuleerd in het actieprogramma

Met deze ambities en bijhorende acties konden de project coördinator en de partners aan de slag en werd er tijdens de loop van het project werd er dan ook hard aan gewerkt.

7.1 Ambitie 1: Lokale verbondenheid stimuleren

7.1.1 Organisatiestructuur

Aangezien het landschapspark Drongengoed een samenwerkingsverband is, werd de organisatiestructuur zodanig ontwikkeld dat de partners mee aan het roer stonden. De stuurgroep bestond uit de financierende partners en werd voorgezeten door de gouverneur en later waarnemend gouverneur van Oost-Vlaanderen, daarnaast zetelden de gedeputeerden met betrokken bevoegdheden uit de provincies Oost- en West-Vlaanderen, de Burgemeesters/Schepenen van deelnemende gemeenten, vertegenwoordiger van het Ministerie van Defensie en de Vlaamse administraties: Departement Omgeving, ANB, VLM, dep Landbouw & Visserij en Onroerend Erfgoed. Als indiener en trekker van het Strategisch Project was ook de voorzitter van Regionaal Landschap Meetjesland aanwezig. Het projectbureau zorgde voor inhoudelijke voorbereiding van de stuurgroep en praktische uitwerking van het actieprogramma. Deze bestond uit vertegenwoordigers van de Vlaamse administraties, provincies, gemeenten, Boerenbond/Landelijke Gilden, Natuurpunt en Partners Meetjesland, Algemeen Boeren Syndicaat, Bosgroep OVL noord, Regionaal Landschap Meetjesland, Toerisme Meetjesland/Toerisme OVL, Vrienden van de Drongengoed, Landelijk Vlaanderen en afhankelijk van de agenda Regionaal Landschap Houtland en Westtoer. Gezien enkele thema’s meer doorgedreven overleg vroegen, werden ook enkele werkgroepen opgericht. De werkgroep onthaal en mobiliteit is na een eerste bijeenkomst overgegaan in een begeleidingsgroep onthaalplan en –visie voor het landschapspark Drongengoed, aangezien er nood was om vanuit een visie te kunnen werken. De projectcoördinator zorgde er als facilitator voor dat alle overleg in goede banen werd geleid en dat input vanuit de verschillende werkgroep en projectbureau werden afgestemd en door vertaald in de beslissingen van de stuurgroep. In december 2018 diende Wouter Deventer zijn ontslag in en werd het project tijdelijk opgeschort. In mei 2019 nam Geert Storme het stuur over tot de eindduur van het Strategisch Project.

Figuur 21: Organisatiestructuur

Stuurgroep

olv voorzitter

Communicatie Drongengoedhoeve Landbouw/Natuur Onthaal en Mobiliteit

begeleidingsgroep onthaalplan

coördinator

Projectbureau

7.1.2 LEADER-project Ambassadeurs-Gastheren

Vanaf november 2017 liep een LEADER-project getrokken door Toerisme Meetjesland en Oost-Vlaanderen. 23 enthousiaste inwoners van het landschapspark volgden onder begeleiding van IVN de opleiding ‘ambassadeur’ en 26 horeca- uitbaters de opleiding ‘gastheer en gastvrouw’. Op 5 juni 2019 werden ze erkend met een certificaat en gevelbord ‘Toeristisch infopunt’. In de toekomst zullen bezoekers van het landschapspark bij hen terecht kunnen voor lokaal en persoonlijk advies om de regio beter te leren kennen.

Figuur 22: Ambassadeurs en gastheren van het landschapspark Drongengoed

7.1.3 Ideeënwedstrijd

In mei 2017 werd de eerste editie van de ideeënwedstrijd gelanceerd. Inwoners, ondernemers en verengingen kregen hierbij de kans om actief mee te werken aan de uitbouw van het landschapspark via concrete ideeën. In oktober 2017 werden de eerste 7 laureaten bekend gemaakt.

Figuur 23: Laureaten Ideeënwedstrijd 2017

Deze bestonden uit:

Figuur 24: Virtueel bezoek aan het Drongengoed

Figuur 25: Boomgaard aan de Drongengoedhoeve Figuur 26: Rolstoelfiets voor woonzorgcentrum Onderdale

Figuur 27: Historiek en natuur van kanaal Gent-Brugge Figuur 28: Romeinse potten en pannen uit het Drongengoed

Figuur 29: De Moerkens bekend en bemind- Figuur 30: Wandelfolder Bellebargiebossen

In het voorjaar van 2018 volgde een tweede oproep van de Ideeënwedstrijd en in oktober 2018 werden

8 laureaten bekend gemaakt.

Figuur 31: Huldiging laureaten Ideeënwedstrijd 2018

Dit zijn de laureaten: - Onthaalborden voor natuurgebieden in het landschapspark - Plattelandskoffer Drongengoed voor kinderen uit de lagere school - Samen werk maken van meer bos in het Drongengoed - Monumentale bomen in het landschapspark in de belangstelling zetten via een reizende

fototentoonstelling

Figuur 32: Plantactie Figuur 33: Kennis maken met monumentale bomen

- Opfrissen Boerenparlement: het herstellen en opwaarderen van een rust- en ontmoetingsplaats in het Keigatbos (het project van NP Zomergem en UrselInzicht werd geïntegreerd tot 1 project)

- Verhalen van den buiten om het pittoreske van de dorpen in leven te houden - Bewoning op en rond de cuesta door de eeuwen heen: het ontginningstraject en de

nederzettingsstructuur in de kijker plaatsen

Figuur 33: Maquette hoeve uit de midden Bronstijd (1500 BC)

Figuur 34: Virtuele rondleiding als visuele documentatie op de website

7.1.4 Publieksevenementen –

Het landschapspark Drongengoed was vaak aanwezig op evenementen van partners en bood ieder jaar ondersteuning bij de ‘Week van het Bos’.

Meetjeslandse Gordel In 2017 werden de deelnemers van de Meetjeslandse Gordel bevraagd over hun vragen en ideeën over het landschapspark Drongengoed. Deze dienden later ter inspiratie van het actieprogramma.

Figuur 35: Meetjeslandse Gordel

Week van het Bos In 2017 bood het landschapspark ondersteuning bij de organisatie, communicatieve en logistieke ondersteuning van de Week van het Bos. De eerste laureaten van de Ideeënwedstrijd werden toen ook bekend gemaakt (zie eerder).

Figuur 36: Week van het Bos 2017

In 2018 stonden heel wat leuke activiteiten op het programma en zorgde het landschapspark voor het ontwerp van het campagnebeeld. De tweede groep laureaten van de Ideeënwedstrijd werd ook bekend gemaakt (zie eerder) en het vernieuwde speelbos van ANB werd feestelijk geopend (zie verder)

Figuur 37: Week van het Bos 2018

In 2019 konden bezoekers de door het Regionaal Landschap Meetjesland ontwikkelde digitale spelletjestocht in het Drongengoed en het Maldegemveld ontdekken en ook kennismaken met de vele partners.

7.2 Ambitie 2: Landschapspark Drongengoed… Ja, ik ken het!

Vanaf november 2017 kon het landschapspark Drongengoed rekenen op een halftijds communicatiemedewerker, Frederik Van Beveren. Deze zorgde voor een extra impuls en samen met de werkgroep werden de volgende zaken uitgewerkt:

- Fotowedstrijd ‘Favoriete picknickplek in landschapspark Drongengoed’ - Wandelfolder - Algemene infofolder - herwerking - Overzichtskaart landschapspark Drongengoed

In januari 2018 werkte men ook intensief aan een communicatiestrategie en werd dit vastgelegd in een communicatieplan. Dit leidde uiteindelijk tot opmaak van een infofolder, die in september 2019 een update kreeg. De partners bleven op de hoogte door een interne nieuwsbrief. Alle bezoekers en sympathisanten konden op de hoogte blijven van het reilen en zeilen van het landschapspark door website, Facebook en Instagram.

Figuur 38: Website Figuur 39: Interne nieuwsbrief

In de landschapskrant van Regionaal Landschap Meetjesland, verspreid op 56 000 exemplaren (najaar 2019 op 85 000 exemplaren), werd op pagina 3 telkens aandacht geschonken aan nieuws uit het landschapspark.

Figuur 40: Landschapskrant

7.3 Ambitie 3: Zachte recreatie en beleving versterken met respect voor de

draagkracht

In november 2017 werden extra middelen goedgekeurd voor recreatie en beleving van het landschapspark onder de vorm van 3 LEADER-projecten: 1) Opmaak onthaalplan en –visie voor het landschapspark (promotor: Regionaal Landschap

Meetjesland – landschapspark Drongengoed) Studiebureau Lama gingen samen met de begeleidingsgroep onthaalplan aan de slag en maakte aan de hand van een streekanalyse en input van alle partners en actoren een onthaalvisie op. Op 23 november 2019 was er in Kleit een publieke raadpleging over deze visie. Ook alle partners en vooral de betrokken gemeenten werden bevraagd.

Figuur 41: Feedback op onthaalvisie te Kleit

Die feedback werd gebruikt om de visie voor het onthaal in landschapspark Drongengoed te finaliseren in januari 2020 (zie eerder).

2) Educatieve speelzone aan de Drongengoedhoeve (promotor: BVBA Drongengoedhoeve) Er werd een participatief traject opgestart via een enquête die verspreid werd onder leerkrachten, placemats op de Drongengoedhoeve waar kinderen hun ideaalbeeld voor de speelzone konden schetsen en een interactieve sessie met kinderen die via Picto-Play (icoontjes van speeltoestellen en –elementen) hun ideale speelzone konden ontwerpen. Op 15 mei kwam de werkgroep bijeen om de resultaten te overlopen en enkele mogelijkheden te bekijken. In de loop van 2019 werden die verder verfijnd. In 2020 zal het ontwerp gefinaliseerd en gerealiseerd worden.

Figuur 42: Placemat bevraging Figuur 43: Overleg op Drongengoedhoeve

3) Natuurlijke erfgoedroutes (promotor: Bos+ ) In het landschapspark werden enkele erfgoedroutes ontwikkeld. Op 15 september 2019 werd de route merkwaardige bomen ingefietst en op 23 november werd vanuit Kleit de natuurlijke erfgoedroute doorheen het Drongengoed en het Maldegemveld ingewandeld. Quick wins samen met en door partners Op 15 juni 2018 werd een extra parking POL geopend, deze zorgt voor toegang en parkeerruimte aan de zuidelijke kant van het Drongengoed.

Figuur 44: Opening parking POL Pilkem

In juli 2018 werd nog verder overlegd over de afwerking van de paalkampeerplaats in Kleit en werd een infobord geplaatst door Meetjesman. In oktober 2018 werd het vernieuwde speelbos van ANB geopend tijdens de Week van het Bos.

Figuur 45: Vernieuwd speelbos

7.4 Ambitie 4: Netwerken verbinden het landschapspark binnen én buiten

In deze ambitie werd de focus gelegd op het versterken van de groenblauwe netwerken en het verzachten van barrières in het gebied met flankerende maatregelen voor landbouw. Dit onderwerp werd opgenomen in de bestaande werkgroep Gestroomlijnd Landschap en werkgroep landbouw- natuur. In het landschapspark liepen twee gebiedsgerichte projecten in samenwerking met de Provincie Oost-Vlaanderen en de gemeenten die zorgden voor het versterken van groenblauwe netwerken langs de waterlopen Splenterbeek-Ede en Wagemakers-Driesbeek. Daarnaast zorgden de partners ANB, Natuurpunt, Bosgroepen en Regionaal Landschap Meetjesland voor heel wat aanplantingen en nieuwe natuur.

Figuur 46: Plantactie ANB

Aangezien heel wat bossen binnen het landschapspark Drongengoed erkend zijn als Natura 2000 – Zandig Vlaanderen Oost en er ook IHD doelstellingen in de regio zijn, boog de werkgroep zich over het uitspitten van deze complexe materie en het verkennen van mogelijkheden om vooruitgang te boeken met respect voor zowel landbouw en natuur. Al snel werden de dreven naar voren geschoven als een belangrijke en kenmerkende groene dooradering in het landschap. Maar voor de bestaande en recent aangeplante dreven stelden zich vaak problemen op vlak van beheer. Onder impuls van de werkgroep werd dan ook een Platteland Plus-project ‘Drongengoed op Dreef’ opgestart. Bedoeling van dit project is om gemeenten en particuliere eigenaars te inspireren voor een efficiënt onderhoud en toekomstgericht beheer van de dreven. Om werk te kunnen maken van bosuitbreiding kwam de werkgroep tot de conclusie dat een gemeenschappelijke visie waar iedereen zich kan achter scharen noodzakelijk is. Deze visie moet een soort kader scheppen waar in onderling vertrouwen kan samengewerkt worden en wat ook duidelijk maakt aan de overheid aan welke voorwaarden moet voldaan worden.

7.5 Ambitie 5: Landschapsbouwers: iedereen bouwt mee aan

omgevingskwaliteit!

Naar het voorbeeld van de Maldegemse agrobeheergroep waarin landbouwers zorgen voor het beheer van het landschap, werden nieuwe en uitbreiding van bestaande samenwerkingsverbanden onderzocht. Tijdens de projecttermijn van het Strategisch Project werkte Regionaal Landschap Meetjesland bijvoorbeeld aan het Leader project Hout=Goud een samenwerking tussen Regionaal Landschap Meetjesland en Agrobeheercentrum Eco², in dit project werd onderzocht wat de meerwaarde kan zijn van hout afkomstig van landschapsonderhoud als het gebruikt kan worden in houtige biomassaketels. Op die manier wordt dit voormalig afvalproduct gevaloriseerd tot alternatieve energiebron die de meerwaarde van houtkanten, knotbomen en degelijk beheer in de kijker zet. De kennis verworven door deze partners in het landschapspark, dit project focuste zich vooral op het grondgebied Maldegem en Eeklo, is ook overdraagbaar naar andere gemeenten en kan dienen als inspiratie om werk te maken van omgevingskwaliteit via landschapsbouwers. Daarnaast startte ook in januari 2019 het Platteland Plus-project Drongengoed op Dreef dat het drevenbeheer in het landschapspark Drongengoed beter wil aanpakken en waar men ook landschapsbouwers wil bij betrekken.

7.6 Ambitie 6: Lokale productie ook lokaal gebruiken!

In de landschapskrant verschenen een artikels over lokale productie en landbouw om het algemene publiek hierover te sensibiliseren. In het voorjaar van 2018 werd een fotowedstrijd gelanceerd in verband met ‘Mijn favoriete picknickplaats’, de winnaar ontving een mand met lokale streekproducten.

Figuur 47: Lokale productie

Op 3 maart 2019 vond samen met de Provincie Oost-Vlaanderen een infomarkt landbouwverbreding plaats, waar onder andere het Leader project Hout=Goud was terug te vinden.

Figuur 48: Infomarkt landbouwverbreding

7.7 Ambitie 7: De toekomst van het landschapspark garanderen

Het Strategisch Project liep over een termijn van 3 jaar, aangezien dit relatief kort is om integraal en gebiedsgericht te werken en dit project ook enkel middelen ter beschikking stelde voor coördinatie werd al snel nagedacht over vervolg- of zijprojecten. De Leader-projecten zorgden alvast voor een extra financiële injectie om werk te maken van enkele vooropgestelde ambities. Maar ook op langere termijn zou extra financiering en begeleiding noodzakelijk zijn. In september 2018 werd op initiatief van de voormalige gouverneur een brief opgemaakt om het onderzoek van de potenties van het landschapspark voor een landinrichtingsproject op te starten. Omdat toen de visie en doelstellingen nog niet voldoende duidelijk waren en de gemeenten en provincies een bestuurswissel doormaakten, werd beslist om deze brief niet te versturen. In augustus 2019 werd beslist om geen tweede projectaanvraag in te dienen voor een Strategisch Project omdat toen de krijtlijnen voor een vervolgverhaal nog niet getekend waren. De nood aan een duidelijke visie en prioriteiten werd nogmaals bevestigd. Door een nauwe samenwerking met landschapspark Bulskampveld werd ook zichtbaar dat dit contact intensiever maken enkele mogelijkheden schept. Op 24 januari 2018 werd dit verder verkend in een workshop geleid door het ILVO ‘Bulskamp-Goed’. Er werd een SWOT-analyse opgemaakt van deze mogelijke samenwerking, ook enkele scenario’s om die te concretiseren werden samengevat. Gezien beide landschapsparken nog een druk programma af te werken hadden in de resterende projectduur werd dit niet meer verder uitgewerkt. Er werd gezorgd dat in tussen tijd elkaars activiteiten werden opgevolgd via aanwezigheid op overlegvergaderingen en werkgroepen. Daaruit blijkt dat de samenwerking nog steeds een sterke piste blijft om verder te bewandelen. Op het einde van het Strategisch Project werd via het onthaalplan een overkoepelende visie opgemaakt die concreet aanduidde waaraan kan gewerkt worden en illustreerde dit plan ook perspectieven voor de toekomst. Eind januari 2020 neemt de looptijd van de periode als Strategisch Project een einde. Daarmee komt de samenwerking rond het Landschapspark Drongengoed in een nieuwe fase.

7.7.1 Korte termijn: geplande acties 2020

Het jaar 2020 zal in het teken staan van

- enerzijds de doorwerking van lopende initiatieven (o.a. opvolgen ideeënwedstrijd, Leader projecten onthaalplan, ambassadeurs en speelzone) en geplande realisaties op korte termijn

- anderzijds overleg met het oog op nieuwe afspraken over de toekomst van het landschapspark en kansen voor verdere samenwerking

Op korte termijn komen volgende acties kaderend in lopende projecten in 2020 nog aan bod:

Toerisme Oost-Vlaanderen verspreidt projectoproep voor kleine realisaties en samenwerkingsverbanden tussen gastheren en ambassadeurs

afwerken realisaties ideeënwedstrijd – meters en peters volgen op

pilootprojecten binnen het onthaalplan (vb. recreatieve infrastructuur, wegwijzers, fietsenstalling, etc.) – te bepalen in overleg met partners

gezamenlijke acties voor de partners hetzij begeleiding, werkingsbudget, realisatie of cofinanciering in vervolg- of zijproject – te bepalen in overleg met partners

Verderzetting werkgroepen:

Communicatie verder getrokken door communicatiewerkgroep, initiatief bij communicatiemedewerker RLM, Frederik Van Beveren

Opvolgen website, sociale media Nieuws uit het landschapspark verder verspreiden Afstemmen communicatiepartners m.b.t. landschapspark Drongengoed Aankondigen en ondersteunen activiteiten

Onthaalplan: komen tot onderschrijven gezamenlijke gedragen visie en uitgewerkt actieplan met de partners getrokken door begeleidingsgroep, RLM faciliteert

Netwerk van ambassadeurs en gastheren wordt verder opgevolgd door Toerisme Oost-Vlaanderen

Verhogen landschappelijke kwaliteit via Regionaal Landschap Meetjesland: project ‘Drongengoed op Dreef’ en werking rond kleine landschapselementen

Gestroomlijnd Landschap: nog tot eind 2020 Wagemakers-Driesbeek in verruimde perimeter van het landschapspark

Drongengoedhoeve: LEADER-project - finaliseren ontwerp en realiseren speelzone, verdere afstemming rond ontsluiting en mobiliteit hoeve in actieplan - onthaalplan

Landbouw – Natuur: de uitkomst van de afgelopen overlegperiode samen vastleggen in een korte en duidelijke intentieverklaring rond doelstellingen, (rand)voorwaarden en meerwaarde om samen te werken, met het oog op gezamenlijke en gefaseerde afspraken voor de ontwikkelingsmogelijkheden van bos en landbouw op korte, middellange en lange termijn, vanuit de regio

7.7.2 Kansen voor de uitbouw van het landschapspark Drongengoed

Er zijn alvast heel wat gedeelde thema’s, kansen en uitdagingen voor de verdere uitbouw van het landschapspark. De gewenste klemtonen en gezamenlijke prioriteiten worden in het voorjaar 2020 tussen de partners verder afgestemd.

- Het Landschapspark Drongengoed verder op de kaart zetten

Onthaalvisie als bron van inspiratie en leidraad

Versterkend voor het beleid en de acties van de partners (en omgekeerd) –

gedragen visie voor toekomstige ontwikkelingen

Behartigen van de visie en samenhang van de regio ten aanzien van andere

bovenlokale plannen zoals herinrichting N44 om oost-west verbindingen te

kunnen realiseren.

Inrichten volgens de onthaalvisie:

Nood aan gemeentegrensoverschrijdende coördinatie van realisaties op

korte, middellange en lange termijn op het vlak van onthaalpunten,

ontsluiting, mobiliteit en leesbaarheid van het gebied… om samenhang te

bewaren en ervoor te zorgen dat er zowel aandacht is voor het bosrijk hart als

voor de band met alle omliggende kernen en voor het landbouwlandschap.

Gezamenlijk subsidiekanalen aanspreken voor grotere infrastructurele

realisaties – sterkere boodschap en verdeling van de kosten

Stimuleren van acties die het landschapspark versterken

Ondersteunen van ambassadeurs en gastheren die het verhaal van het

landschapspark mee uitdragen en invulling geven aan het onthaal van

bezoekers

Projecten stimuleren die de beeldkwaliteit en belevingswaarde, de troeven

van het landschapspark op vlak van erfgoed, natuur, landbouw en landschap

versterken zowel op grote als kleine schaal. Het PDPO project Oost-Vlaams

streekfonds kan kansen bieden om de ideeënwedstrijd te continueren.

De sterkte van het landschapspark Drongengoed is de ijver en toewijding van

de ‘streekholders’. Dit sluit sterk aan bij het principe van Reizen naar Morgen

wat ervoor kan zorgen dat het landschapspark een florerende plek wordt.

Communiceren:

Zorgen voor herkenbaarheid van het landschapspark Drongengoed als

eenheid in huisstijl en goed afgestemde communicatie

Promoten van activiteiten onder de noemer van het landschapspark

Communiceren over geplande inrichting

Op termijn kenbaar maken van onthaalpunten en ontsluiting van het gebied

Uitdragen van het landschapspark zowel vanuit een overkoepelende werking

als door de partners, gastheren en ambassadeurs in het gebied.

Communiceren van de verschillende initiatieven en realisaties naar alle

betrokken partners.

Educatie: afstemming tussen de Vrienden van de Drongengoedhoeve vzw (thema

geologie) en het Provinciaal Domein het Leen (thema natuur en bos)

- Werken aan de omgevingskwaliteit en leefbaarheid van Landschapspark Drongengoed

Het DNA van het landschapspark Drongengoed bestaat uit herkenbare structuren zoals

boskernen, verweven met een landbouwlandschap via dreven en met een rijke zichtbare

geschiedenis zowel geologisch met de cuesta, als cultureel met de ontginningshoeves.

Vanuit Europa en Vlaanderen werkt men aan natuur- en bosuitbreiding. Gezien het grote

aantal verschillende landgebruiken in de regio is het nodig om van onderuit een duidelijk

afsprakenkader te formuleren waarin in respect en vertrouwen kan samengewerkt worden

aan deze doelstellingen zonder dat deze een bedreiging vormen.

Daarbij is het belangrijk om samen op één lijn antwoord te bieden aan deze vraagstukken en

te vermijden dat die voor de streek van bovenuit worden opgelost. Voorgesteld wordt om:

1) op korte termijn een intentieverklaring / afsprakenkader op te stellen als startpunt om

samen te werken

2) voor de lange termijn als doel te stellen op basis van consensus planmatig te kunnen

werken aan bosuitbreiding en aanpassingen aan de landbouwstructuur i.p.v. ad hoc; met

garantie en duidelijkheid…

3) te betrachten om voorloper te worden/ gezamenlijke antwoorden klaar te hebben vanuit

de regio t.a.v. toekomstige bovenlokale projecten zoals herinrichting N44; bijkomende

doelstellingen voor bos en ontwikkeling landschapsparken in nieuw regeerakkoord

4) voorwaarden te formuleren naar de betreffende overheid toe i.v.m. benodigd

instrumentarium om tot de realisatie van de doelstellingen te komen

- Landschapspark Drongengoed en landschapspark Bulskampveld

Maximale uitwisseling van ervaringen over de aanpak van gebiedsontwikkeling

Maximale afstemming van recreatieve netwerken, onthaal en promotie

(scharnierfunctie van Aalter en Beernem)

Opwaarderen van de grensgebieden die in de aflopende projectperiode onderbelicht

bleven

Nagaan voor- en nadelen van één gezamenlijk landschapspark of een tweelingenpark

(organisatorisch, identiteit, subsidiemogelijkheden…)

Om deze kansen te benutten, zal duidelijk moeten worden gesteld:

- rond welke doelstellingen

- op welke manier

- met welke partners

- voor welke termijn

- met welke financieringsmogelijkheden

men zich nog samen voor het landschapspark Drongengoed wil inzetten.

(Rekening houdend met het feit dat projecten zorgen voor een tijdelijke financiële injectie maar dat bepaalde

doelen zich over een langere termijn uitspreiden en er dus ook moet nagedacht worden over een duurzame

samenwerking.)

Als alle partners deze werkwijze onderschrijven, kunnen overleg en afspraken rond een mogelijk

vervolg, coördinatie en eventueel uitzetten van een gezamenlijk project uitgewerkt worden.

8 Rol en bijdrage van coördinator a. De coördinator moet en mag een centrale figuur zijn voor alle stakeholders, zowel voor

gemeentelijke overheden als voor middenveldorganisaties als voor de bevolking. Hij

moet vlot toegankelijk zijn en fungeert op die manier als duidelijk aanspreekpunt.

b. Hij moet gewaardeerd kunnen worden als bemiddelaar en als begeleider van een

democratische besluitvorming. Hij mag zijn persoonlijke inzichten over

streekontwikkeling niet belangrijker achten dan de gemeenschappelijke besluiten en

moet vooral inspirerend en faciliterend werken.

c. Hij moet zich onafhankelijk opstellen. Hij moet zich hoeden voor linken naar

belangengroepen. Hij moet meer luisteren dan spreken. Zijn netwerk moet uitgebreid

zijn en hij moet het goed onderhouden.

d. Hij moet de gemeenschappelijke inzichten oppikken, de neuzen proberen in dezelfde

richting doen wijzen en actief zoeken naar versterking en realisatiemogelijkheden via

bijkomende financiering.

e. Hij moet zich laten leiden door de besluiten van de stuurgroep. De inzichten van de

leden van deze groep van financiële partners dienen gestroomlijnd te worden door de

coördinator. Gemeenschappelijke inzichten zijn de drijfveer voor verdere stappen.

f. Hij moet permanent inspanningen leveren om het oorspronkelijk doel te blijven

nastreven, nl. een streekvisie opbouwen met alle betrokken die leidt naar een

actieprogramma dat vooral nà het project dient gerealiseerd te worden. De rol van de

coördinator in een korte termijn van 3 jaar bestaat vooral uit voorbereidend werk en het

uitwerken van die visie en het op zoek gaan naar kansen om die visie tot uitvoering te

brengen.

9 Reflectie en lessen uit het Strategisch Project

9.1 Remmende voorsprong Het landschapspark Drongengoed kende voor de periode van het Strategisch Project een lange

voorgeschiedenis zowel op het vlak van toeristisch-recreatieve uitbouw, samenwerkingsprojecten

rond verschillende thema’s, als op het vlak van ruimtelijke planning.

Een greep uit de voorafgaande initiatieven om de streek toeristisch-recreatief te ontwikkelen en

haar troeven te tonen: het ontwikkelen van een landbouwpad, plattelandsroute, opwaarderen van

het fiets- en wandelnetwerk in de Meetjeslandse bossen, evenementen en enkele grotere projecten.

Één van die laatstgenoemde projecten was een Interreg project waarbij de Drongengoedhoeve werd

ontplooid tot streekbezoekerscentrum. Daarna volgden Leader projecten: ‘Dynamische

dorpskernen door een beleefbaar Drongengoedgebied’ en ‘De oude velden vertellen: avontuurlijke

arrangementen’. In het eerstgenoemde project werd ook het logo ontworpen en de naam

landschapspark Drongengoed gelanceerd. Dit project legde de focus op de dorpskernen: Ursel, Kleit

en Oostwinkel. Enkel de gemeenten Maldegem en toenmalige gemeente Knesselare waren

betrokken bij deze projecten.

Voor het Strategisch Project werd besloten om de perimeter te vergroten en extra gemeenten te

betrekken, maar bleef men wel onder dezelfde naam en vlag werken. De naam “landschapspark

Drongengoed” bleek soms verwarrend of vernauwend te werken en niet de hele lading te dekken.

Dit maakte het niet gemakkelijker om de perifere stakeholders te betrekken en steeds duidelijk te

maken dat het project veel ruimer gaat dan de Drongengoehoeve en het Drongengoedbos.

Het strategisch project startte nadat het ruimtelijk planningsproces voor de afbakening van de

gebieden van de natuurlijke en agrarische structuur (AGNAS) in de regio was gestrand, wat het niet

eenvoudig maakte om het maatschappelijk draagvlak opnieuw op te bouwen.

9.2 Continuïteit

Het Strategisch Project had geen geluk op het vlak van continuïteit. Niet enkel bij de betrokken

gemeentebesturen waren er tijdens de loop van het project periodes met verminderde inzet omwille

van de fusies en bestuurs- en personeelswissels, ook intern in de projectorganisatie was er een

onderbreking en wissel van de coördinator en van de voorzitter. Het vervangen van een

projectcoördinator in een project met beperkte looptijd is geen evidentie.

De periode en de start van een strategisch project dient rekening te houden met de realiteit van het

gemeentelijke (en provinciale) beleid. Een strategisch projectperiode overschrijdt best geen

verkiezingsperiode. Het risico bestaat dat de continuïteit geremd wordt of dat het

besluitvormingsproces zo goed als opnieuw moet starten. In een korte termijn van 3 jaar kan dit

sterk vertragend en belemmerend werken om tot resultaten te komen.

Daarnaast lijkt een langere periode voor een strategisch project meer aangewezen, 3 jaar is een

korte periode om ten gronde met alle partijen te overleggen en resultaten te boeken. Na 3 jaar is

vaak de fundering gelegd, maar heeft men niet voldoende tijd om te beginnen bouwen. Een langere

projectperiode zorgt voor meer tijd om verwachtingen in te lossen.

De gemeentelijke meerjarenplanning is een belangrijk beleidsinstrument. Een strategisch project

dient zijn actieprogramma klaar te hebben alvorens de planning en budgettering dient opgesteld te

worden, zodat optimaal op gemeenschappelijke opportuniteiten kan ingespeeld worden.

De coördinator van een (strategisch) project mag niet lang gemist worden. Een vervanging of back-

up moet klaar staan. Daarom werkt een project coördinator idealiter in een project coördinatie team

met de indiener en enkele sterke spelers (vb. Provincie, Departement Omgeving, etc.), dat kan

instaan voor een zekere continuïteit.

9.3 Sterkte van onderuit

In de hele projectperiode is sterk ingezet op realisaties gedragen van onderuit. Ideeën opvragen aan

de bevolking en aan middenveld wekte interesse voor de opbouw van een streekidentiteit. De

realisatie van geselecteerde ideeën heeft wel ononderbroken begeleiding nodig, maar blijkt zeker

de moeite waard om het project van onderuit te doen leven en groeien.

De communicatie naar de bevolking via website, nieuwsbrieven en aanwezigheid op evenementen is

heel belangrijk voor de herkenbaarheid en het draagvlak. In die communicatie moet telkens blijken

wat de bedoeling van het project is, nl. méér dan de Drongengoedhoeve, méér dan

natuurontwikkeling, etc. Daarnaast is het ook het belangrijk om voldoende op de hoogte blijven van

wat er leeft in de streek en hierop in te spelen.

Extra middelen om te kunnen werken aan realisaties en zichtbare resultaten zijn noodzakelijk, daar

moet van in het begin worden op ingezet. De Leader projecten zorgden voor een extra impuls in het

project.

Om tot realisaties te komen, is afstemming en een goede organisatiestructuur essentieel. De

stuurgroep, het projectbureau en de werkgroepen maakten betrokkenheid, inspraak en advies

vanuit de partners mogelijk. Een sterke en enthousiaste voorzitter werkt aanstekelijk.

Overeenstemming binnen de streek moet steeds voorrang krijgen. Daarnaast is het belangrijk om

de interesse en betrokkenheid van de partners hoog te houden, niet enkel via vastgelegde

vergaderingen, maar ook via bilaterale gesprekken. Op die manier krijgt iedereen de kans om te

zorgen voor een constructieve inbreng.

9.4 Visie en gemeenschappelijke doelstellingen

De visie op het onthaal in het landschapspark Drongengoed bleek een zeer belangrijke analyse wat

leidde tot hernieuwde interesse van de gemeenten. De visie zorgde voor een verduidelijking en

concretisering van de doelstellingen zodat kan voort gebouwd worden aan een vervolgproject.

Een vervolgtraject moet maximaal uitgaan van gemeenschappelijke doelstellingen gedragen door

alle partners. Indien extra middelen vereist zijn, moet geanalyseerd worden welk kanaal meest

geschikt is en of dat kanaal de doelstellingen optimaal ondersteunt. Met de nieuwe besturen kunnen

nieuwe afspraken voor de komende jaren worden gemaakt.

(Kleine) realisaties op het terrein verhogen de motivatie bij bevolking, middenveld en beleid om te

blijven werken aan een streekidentiteit. Daarnaast moet ook al aan de langere termijn worden

gedacht. Grote realisaties zijn enkel mogelijk als het ambitieniveau voldoende hoog wordt gesteld

en hierdoor extra project middelen kunnen aangevraagd en goedgekeurd worden.