Havenland - RSV - RSV · 2020. 5. 25. · landschappen, voor een nieuw toeristisch aanbod...

Havenland Strategisch project in uitvoering van het Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen

Derde jaarlijkse rapportage Periode 23 november 2018 tot 22 november 2019

Inhoud

Inleiding ........................................................................................................................................................... 5

1. Organisatie .............................................................................................................................................. 6

1.1. Ontwikkeling Havengebied Antwerpen (OHA) ................................................................................ 6

1.2. Strategisch project Havenland ........................................................................................................ 7

1.3. Rol van de coördinator .................................................................................................................... 9

1.3.1. Algemeen ................................................................................................................................... 9

1.3.2. Stakeholdersaanpak ................................................................................................................... 9

1.3.3. Communicatie .......................................................................................................................... 10

1.4. Havenlandcharter.......................................................................................................................... 11

2. Aanpak ................................................................................................................................................... 12

3. Gebiedsgerichte projecten ..................................................................................................................... 14

3.1. Nummeren 1001 x verwonderlijk ................................................................................................... 14

3.2. Onthaalpoorten/Onthaalpunten ................................................................................................... 15

3.3. Recreatieve infrastructuur ............................................................................................................. 23

3.4. Recreatieve routes ........................................................................................................................ 33

3.4.1. Fiets- en wandelroutes .............................................................................................................. 33

3.4.2. Ruiter- en menroutes ................................................................................................................ 34

3.4.3. Multimodale recreatieve structuur ............................................................................................ 34

4. Verbindende projecten ........................................................................................................................... 37

4.1. Bootverbindingen ......................................................................................................................... 37

4.2. Havenlandklassen (OD3, OD6, OD7, OD9) .................................................................................... 40

4.3. Externe veiligheid .......................................................................................................................... 45

1.5. Verhalen over de haven ................................................................................................................. 48

1.6. Een ruimtelijke visie voor Havenland ............................................................................................. 49

5. Communicatie ........................................................................................................................................ 50

5.1. Opmaak communicatieplan .......................................................................................................... 50

5.2. Aanstellen communicatiebureau voor terreincommunicatie ......................................................... 50

5.3. Website ......................................................................................................................................... 51

5.4. Havenland op nieuwe media ......................................................................................................... 53

5.5. Gidsenopleiding ............................................................................................................................ 53

5.6. Communicatiemiddelen ................................................................................................................ 53

5.7. Pers ............................................................................................................................................... 55

5.8. Evenementen ................................................................................................................................ 60

5.8.1. Inhuldiging Boomke ...................................................................................................................... 60

5.8.2. Havenland Run & Walk .............................................................................................................. 61

6. De toekomst van havenland ................................................................................................................... 63

6.1. Evaluatie ....................................................................................................................................... 63

6.2. Havenland 2.0 ............................................................................................................................... 64

6.2.1. Missie ............................................................................................................................................ 64

6.2.2. Ruimtelijke afbakening ............................................................................................................. 64

6.2.3. Doelgroepen ................................................................................................................................. 65

6.2.4. Partnership ............................................................................................................................... 65

6.2.5. Beheer ...................................................................................................................................... 65

6.2.6. Inhoudelijke ontwikkeling/taken ............................................................................................... 67

6.2.7. Huisstijl ......................................................................................................................................... 67

7. Gerelateerde planningsprocessen / Projecten ......................................................................................... 68

7.1. Inrichtingsplan, erfgoedbeheersplan en Gemeentelijk RUP voor Prosperpolder ............................ 68

7.2. Masterplan Prosperhoeve ............................................................................................................. 70

7.3. Complex Project Extra Containercapaciteit Antwerpen ................................................................. 70

7.4. Masterplan / RUP Sint-Anneke Plage ............................................................................................ 71

7.5. GRUP Fort van Lillo ....................................................................................................................... 72

7.6. Het RUP Contactzone Noorderlaan ............................................................................................... 74

7.7. Landinrichtingsproject Schelde-Rupel ........................................................................................... 75

7.8. Interregproject Grenspark Groot Saeftinghe ................................................................................. 76

7.9. Strategisch project Scheldekaaien ................................................................................................ 76

7.10. Strategisch project Rivierpark Scheldevallei .................................................................................. 78

7.11. Over de Ring (zone West) .............................................................................................................. 78

7.12. Ontwikkeling windmolenparken Haven van Antwerpen ................................................................ 79

8. Financiële rapportage ............................................................................................................................. 81

INLEIDING

De duurzame ontwikkeling van de haven van Antwerpen is ruimtelijk en bestuurlijk één van de meest complexe processen in Vlaanderen. En dat in een regio die de laatste eeuw gekenmerkt wordt door verandering. Dit durft voor gespannen verstandhoudingen tussen verschillende actoren te zorgen. Het strategische project Havenland wil juist meer verbondenheid creëren en de eigenheid van de havenregio opnieuw kenbaar en beleefbaar maken.

Havenland verbindt de ontwikkeling van het havengebied Antwerpen met de omliggende gemeenten en bewoners. Het project speelt maximaal in op de ontsluiting van de recreatieve waarden van het unieke havenlandschap: een beleving van maritieme, logistieke, en industriële activiteiten, erfgoed, polderlandschap, natuurontwikkeling en de Schelde die door haar ligging een centrale rol in het verhaal inneemt.

Dit gebeurt o.m. door diverse onthaal- en bezoekmogelijkheden meer op elkaar af te stemmen en aan te vullen met overkoepelende initiatieven zoals watervervoer (Schelde- en dokboten), sterke onthaalpoorten als landschapsbakens, verbindende fietsroutes, enz. Dit zal het gebied niet alleen beter ontsluiten maar ook de ruimtelijke samenhang voelbaar maken en op een hoger niveau tillen. Hiermee wordt zowel het economische hart van Vlaanderen versterkt als het volledige gebied als een recreatieve en toeristische trekpleister.

Deze realisatie is bij uitstek een multifunctioneel gebeuren waar ruimte de verbindende opportuniteit kan worden voor nieuwe vormen van mobiliteit, voor de verrassende recreatieve ontsluiting van nieuwe landschappen, voor een nieuw toeristisch aanbod waarbinnen Antwerpen zich naast kunststad als havenstad in de markt zet. Havenland moet tegelijk ook een hefboom voor het Waasland zijn en een wezenlijke bijdrage leveren aan de versterking van de leefbaarheid van de dorpen die de haven omringen op rechter- en linkerscheldeoever.

Havenland wil de duurzame ontwikkeling van de haven van Antwerpen vorm geven en beleefbaar maken om zo meer maatschappelijke meerwaarde en sociaal draagvlak te creëren.

Dit rapport vormt de zesde en laatste rapportage in het kader van het strategisch project. In de eerste projectfase werd in hoofdzaak ingezet op het op punt zetten van de organisatie en het inventariseren van alle lopende initiatieven (verkenning). Daarnaast werd een selectie gemaakt van projecten die tijdens het eerste werkjaar prioriteit krijgen. In deze tweede fase werden verschillende projecten opgestart en werden – samen met de actoren- concrete afspraken gemaakt voor de realisatie.

In de afgelopen periode werd ingezet op het daadwerkelijk realiseren van ingrepen op het terrein, het ontwikkelen van de communicatie en de afstemming met andere initiatieven. Daarnaast werd er zorg voor gedragen dat Havenland, ook na de afloop van het strategische project, blijft bestaan, zowel als project als organisatie.

De belangrijkste highlights voor het afgelopen halfjaar waren:

- De bouw van recreatieve infrastructuur (proefmodules) - De aanstelling van een bureau voor communicatieondersteuning - De afstemming tussen de huisstijlen - Het traject voor het verzekeren van de toekomst voor Havenland

Omdat dit het laatste rapport is geven we graag een volledig overzicht van de activiteiten en realisaties van de afgelopen 3 jaar. In het rapport wordt ook aandacht besteed aan de wijze waarop Havenland, na afloop van het Strategisch Project, verder vorm zal krijgen.

1. ORGANISATIE

Het projectidee voor “Havenland” is ontstaan uit de Werkgroep Onthaal en Recreatie in het kader van het Centraal Netwerk. Dit Centraal Netwerk werd door de Vlaamse regering opgericht om de realisatie van het actieprogramma binnen het proces Ontwikkeling Havengebied Antwerpen (OHA) te begeleiden.

De structuur van het strategisch project ‘Havenland’ werd zo opgezet dat hij zich naadloos laat integreren in de werkzaamheden van het Centraal Netwerk. De relatie tussen beiden is weergegeven in onderstaande figuur.

Figuur 1-1 Organisatie Centraal Netwerk Havenland

1.1. Ontwikkeling Havengebied Antwerpen (OHA)

Procesmanager Jan Hemelaer coördineert de uitvoering van het actieprogramma en volgt die op. Daarin wordt hij ondersteund door een multidisciplinair procesteam. De procesmanager zorgt zelf niet voor de uitvoering, maar begeleidt ze. Hij bewaart het overzicht over het hele ontwikkelingsproces van de haven, bewaakt de samenhang van de maatregelen uit het actieprogramma, voert gericht overleg of signaleert probleempunten aan de Vlaamse Regering. De procesmanager is ook het centrale aanspreekpunt van het ontwikkelingsproces van het Antwerpse havengebied.

Het procesteam bestaat naast vertegenwoordigers van het Havenbedrijf Antwerpen (HA) en Maatschappij Linkerscheldeoever (MLSO) uit vertegenwoordigers van verschillende Vlaamse beleidsdomeinen. Het gaat om de departementen Leefmilieu, Natuur en Energie, Mobiliteit en Openbare Werken, Landbouw en Visserij en Ruimte Vlaanderen, met inbegrip van het Agentschap Onroerend Erfgoed dat onder het beleidsdomein Ruimtelijke Ordening, Woonbeleid en Onroerend Erfgoed valt. Ook het Agentschap Natuur en Bos en de Vlaamse Landmaatschappij maken er deel van uit. AWV, Infrabel en De Vlaamse Waterweg nv (vroeger Waterwegen en Zeekanaal NV) nemen viermaandelijks deel.

Het Centraal Netwerk

Van bij het begin heeft de Vlaamse Regering ervoor gekozen om de verdere ontwikkeling van de haven te laten verlopen via breed overleg. Om de uitvoering van de acties te ondersteunen richtte de Vlaamse Regering daarom het Centraal Netwerk op. In deze ruime klankbordgroep komen alle aspecten van het ontwikkelingsproces van het havengebied en het actieprogramma aan bod.

Het Centraal Netwerk bestaat uit vertegenwoordigers van alle organisaties die vanuit hun bevoegdheid en/of expertise een rol spelen bij de verdere uitwerking en opvolging van het actieprogramma. Het gaat om sectororganisaties uit de regio, zoals de landbouw-, natuur- of transportsector, en overheden van diverse niveaus, zoals de provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen, de stad Antwerpen, de gemeenten van Beveren, Sint-Gillis-Waas, Zwijndrecht en Stabroek, de districten Berendrecht-Zandvliet-Lillo en Ekeren of bovenlokale spelers zoals Interwaas of EGTS Linieland van Waas en Hulst. Via het Centraal Netwerk wil de regering alle actoren goed op de hoogte houden van en betrekken bij de uitwerking van het actieprogramma. Het Centraal Netwerk wordt voorgezeten door de Procesmanager OHA en komt 2 keer per jaar samen.

Werkgroepen

Om de opvolging van de verschillende doelstellingen werkbaarder te maken worden ze toegewezen aan specifieke werkgroepen. Zo is er een werkgroep opgericht over mobiliteit, terwijl andere zich richten op acties voor het milieu, erfgoed en landschap of andere beleidsdomeinen.

Naarmate de werkzaamheden van de verschillende thematische werkgroepen van het Centraal Netwerk vordering maken wordt duidelijk dat om win-winsituaties te bewerkstelligen beleidsintegratie en een beleidsdomein overschrijdende aanpak in een aantal gevallen noodzakelijk is. Voor de Werkgroep Onthaal en Recreatie zijn er duidelijk raakvlakken met andere thematische werkgroepen zoals de Werkgroep Erfgoed en Landschap, Werkgroep Mobiliteit, Werkgroep Natuur, Werkgroep Communicatie.

Uitfasering van het Centraal netwerk

In het licht van de beslissingen rond het uitbouwen van extra containercapaciteit voor de haven (Complex Project ECA) is voorgesteld om het proces OHA in de loop van 2019 af te bouwen. Volgens de huidige timing zal een definitieve beslissing over CP ECA vallen in het voorjaar 2020. Aangezien het Strategisch Project Havenland eindigt voor het einde van 2019 was er geen directe impact verwacht op de werking van Havenland in zijn huidige vorm.

Het initiatief voor de uitbouw van onthaal en recreatie in en rond het havengebied is ontstaan vanuit het actieprogramma OHA en met de steun van Dept Omgeving als strategisch project in uitvoering van het RSV, maar werkt nu via financiering van een heel wat partners (HA, MLSO, Dept MOW, ANB, Stad Antwerpen, gemeenten Beveren en Zwijndrecht, EGTS Linieland). Havenland heeft het voorbije jaar dus zonder problemen kunnen verderwerken.

1.2. Strategisch project Havenland

Bestuurlijke stuurgroep: Is een periodiek overleg, samengesteld uit beleidsverantwoordelijken van de financiers van de studie Havenland: Havenbedrijf Antwerpen, EGTS Linieland van Waas en Hulst, departement MOW, Maatschappij Linkerscheldeoever, ANB en de partners die instaan voor de financiering van de personeels- en werkingskosten van de projectcoördinator van het strategisch project, met name Stad Antwerpen, gemeente Beveren, gemeente Zwijndrecht en ook het Havenbedrijf Antwerpen en Maatschappij Linkerscheldeoever. Zij keuren de werkvelden van het strategisch project goed. Dit overleg wordt voorgezeten door een politieke vertegenwoordiger van één van de besturen en wordt 2 keer per jaar samen geroepen, of indien de noodzaak zich voor doet frequenter.

Kernteam: voorgezeten door projectcoördinator Havenland.

In dit team zitten gemandateerde vertegenwoordigers van de financiers van de studie Havenland (HA, EGTS Linieland van Waas en Hulst, departement MOW, MLSO, ANB) en de partners die instaan voor de financiering van de personeels- en werkingskosten van de projectcoördinator (Stad Antwerpen, gemeente Beveren, Zwijndrecht, HA en MLSO). Dit orgaan is de dagelijkse motor van het project en komt maandelijks samen met de projectcoördinator. Inhoudelijk leggen de teamleden verantwoording af t.a.v. de organisatie van herkomst.

Het kernteam vergadert maandelijks op een wisselende locatie.

Werkgroep Onthaal en Recreatie

(zie hiervoor)

Deelwerkgroepen

Thematische en deelgebiedsgerichte werkgroepen (nieuw op te richten naarmate de noodzaak zich voordoet): worden opgericht in functie van de uitvoering van het actieprogramma. Deze werkgroepen bestaan uit de actoren die rechtstreeks betrokken zijn, gaande van vertegenwoordigers van de betrokken overheden, bovenlokale organisaties en betrokken middenveld. De thematische en deelgebiedsgerichte werkgroepen komen samen in functie van de tijdsplanning van elke actie.

In de loop van het project waren volgende deelgebiedsgerichte en thematische werkgroepen actief of in oprichting:

- Deelgebiedwerkgroepen: o Zone 9: Prosper/Hedwige/ Saeftinghe (i.s.m. het Grenspark Groot Saeftinghe)

Thematische werkgroepen: o ‘Havenlandklassen’ o ‘Watervervoer’ o ‘Recreatieve infrastructuur’ o ‘Externe veiligheid’

De deelwerkgroepen vergaderen in functie van de noodzaak voor het project.

Coördinator

Zoals voorzien in de projectaanvraag werd ervoor geopteerd om een externe coördinator aan te stellen voor het strategisch project. De projectcoördinatie wordt uitgevoerd door Ewald Wauters (Tractebel), die tevens aanspreekpunt is voor de klant. De dagelijkse opvolging en de procesbegeleiding is in handen van Ine Darras (Tractebel). Voor de opmaak van het actieprogramma en communicatieplan wordt in team gewerkt.

Projectsecretariaat

Staat de projectcoördinator bij en wordt belast met de monitoring van en rapportage over de voortgang van de projecten. Het projectsecretariaat kan in de beginjaren gebeuren via externe ondersteuning.

1.3. Rol van de coördinator

1.3.1. Algemeen

Inventarisatie projecten

Bij aanvang van het project werd een inventaris opgemaakt van alle lopende projecten en initiatieven bij de partners. Deze stap was noodzakelijk om inzicht te krijgen in Havenland en de verschillende betrokken partijen. Deze informatie wordt stelselmatig bijgewerkt.

Gestructureerd informatiebeheer

Een belangrijk element van de coördinatie is het beheer van informatie. Dat gaat om onder meer:

- De opvolging van het strategisch programma, met - Het ter beschikking stellen van verslagen en andere documenten; - Het agendabeheer.

Speciaal voor Havenland werd een projectinterne WIKI aangemaakt die de meest actuele informatie bevat. Het up-to-date houden van de WIKI is een taak van de projectcoördinatie. Daarnaast beschikt Havenland over een eigen e-mailadres dat toegankelijk is voor de projectcoördinatie.

Bewaken van de samenhang

Havenland is een project met veel en sterk verschillende projecten. Havenland beschikt over een uitgebreide huisstijl en catalogus recreatieve infrastructuur. De projectcoördinator zorgt ervoor dat de huisstijl ingang vindt bij de verschillende partners. Tegelijkertijd wordt er zorg voor gedragen dat projecten ook inhoudelijk worden verknoopt, niet alleen binnen Havenland, maar ook met initiatieven buiten het Havenlandgebied.

Prioriteiten bepalen

In overleg met het kernteam, de werkgroep en de stuurgroep werd een actieplan opgemaakt. De keuze van deze projecten is gekoppeld aan de evolutie in andere dossiers (bv. natuurontwikkeling). Voor alle (gekende) projecten werd een indicatieve meerjarenplanning uitgewerkt. Het aanduiden van prioritaire projecten laat toe om op het terrein zichtbare vooruitgang te boeken. Eerder dan continu met alle projecten en gebieden bezig te zijn wordt er naar gestreefd om binnen één jaar belangrijke stappen te zetten voor een beperkt aantal projecten. Door een aantal wijzigingen in de juridische context werden de oorspronkelijke prioriteiten in de loop van het eerste werkingsjaar bijgesteld.

1.3.2. Stakeholdersaanpak

Identificeren

Voor het realiseren van projecten is het essentieel dat de juiste stakeholders aan tafel zitten. De belangrijkste stakeholders voor het strategisch project Havenland hebben reeds een plek in de organisatiestructuur. Het komt er echter op aan om ook voor de verschillende deelprojecten de juiste (en gemandateerde) partijen aan tafel te krijgen. Bij aanvang van elk gebiedsgericht of thematisch project wordt een beperkte stakeholderanalyse worden opgemaakt om te zorgen dat alle betrokkenen worden geïdentificeerd.

In het voorbije jaar werden vooral een aantal nieuwe private partners betrokken die als initiatiefnemer of uitvoerder bij Havenland zijn betrokken.

Rollen verdelen

Voor elk project wordt nagegaan welke rol de stakeholders kunnen spelen. Het is immers expliciet de bedoeling dat de verschillende projecten na afloop van het strategisch project blijven doorwerken. Daarom wordt voor elk project een trekker aangeduid en worden de verschillende partners en rollen geïdentificeerd.

Draagvlak

In het eerste werkjaar werd veel aandacht besteed aan het bestendigen van het draagvlak bij de partners van Havenland. Er werd aan de verschillende partners gevraagd om hun engagement formeel te bevestigen.

Daarom werd een Charter opgesteld dat in aanwezigheid van minister Weyts werd ondertekend op de Vlaamse Havendag (zie verder).

Om draagvlak te verwerven voor de verschillende deelprojecten zal het echter niet volstaan om geïnstitutionaliseerde stakeholders mee aan tafel te krijgen. Samen met het kernteam, de werkgroep en de stakeholders wordt nagedacht worden over het betrekken van betrokken bewoners/omwonenden bij de projecten. De vorm waaronder dit gebeurt, wordt bepaald in functie van het project.

Richting geven aan aanwezige dynamiek

In het projectgebied van ‘Havenland’ bulkt het van initiatieven die vertrekken vanuit een fascinatie voor het gebied. Vanuit de projectcoördinatie wordt getracht om -indien zij voldoen aan de doelstellingen van Havenland- initiatieven een plaats te geven in het strategisch project.

1.3.3. Communicatie

Het strategisch project Havenland beschikt over belangrijke troeven om zijn doelstellingen te realiseren. In de afgelopen periode is een bestek uitgeschreven om een extern bureau aan te stellen dat de communicatie verder vorm moet geven en tevens instaat voor de praktische ondersteuning, en dit gedurende 18 maanden).

Bepalen van de boodschap

Er bestaat een uitgewerkte huisstijl die de meest diverse aspecten van communicatie rond ‘Havenland’ omvat. Bij de opmaak van het communicatieplan zal de nadruk daarom liggen op de inhoudelijke boodschap, de doelgroepen en de inzet van de ontwikkelde middelen. De opmaak van dit plan is opgestart op 15 september 2019.

Afstemmen van communicatie

De talrijke projectpartners beschikken over hun eigen communicatiekanalen, huisstijl e.d.m. Ook hier worden duidelijke afspraken gemaakt. Havenland wil daarbij niet de bestaande initiatieven vervangen, maar wel overkoepelen. Specifiek wordt aandacht besteed aan de afstemming met het Grenspark Groot-Saeftinghe, dat deels binnen het zelfde grondgebied actief is.

Zorg voor communicatie tussen de partners

Het strategisch project ‘Havenland’ is complex en kent een groot aantal betrokkenen. In eerste instantie komt het er dus op aan om duidelijk te communiceren met alle partners. Informatieuitwisseling tussen partners is een belangrijk uitgangspunt.

Bewaken huisstijl

De beschikbare huisstijl laat toe om zeer uiteenlopende projecten vorm te geven. Het bewaken van de huisstijl in alle projecten die onder ‘Havenland’ terecht komen is een permanent aandachtspunt voor alle betrokkenen. Voor de projectcoördinatie betekent dit dat bij alle projecten van meet af aan wordt gekeken hoe de huisstijl het best wordt geïntegreerd. Zeker voor wat betreft de plaatsing van paviljoenen, meubilair e.d.m. zal steeds rekening moeten worden gehouden met de context. Waar nodig kan de huisstijl verder evolueren.

Havenland als community

Havenland moet meer worden dan een huisstijl of een logo. Het opbouwen van een Havenland ’community’ kan een belanrijke rol spelen in het mee laten participeren van bv. omwonenden. Momenteel wordt vooral gemikt op het creëren van een basisaanbod op het terrein en het verhogen van de zichtbaarheid van Havenland. De uitbouw van een community is één van de doelstellingen die verder door de opdrachthouder ‘communicatie’ zullen worden uitgewerkt.

1.4. Havenlandcharter Aan de verschillende Havenlandpartners werd gevraagd om hun engagement in Havenland formeel te bevestigen. Hiermee engageren alle partners zich tot 2020. Met deze samenwerking willen ze meer verbondenheid creëren tussen de haven en de omgeving en de eigenheid van deze havenregio opnieuw kenbaar en beleefbaar maken. Het charter was voor veel partners het uitgelezen moment om opnieuw in discussie te gaan over de ambities van Havenland en hun eigen rol.

Het charter werd ondertekend op de Vlaamse Havendag op 17 september 2017 in aanwezigheid van minister Ben Weyts.

Figuur 1-2 Ondertekening van het Havenlandcharter

Figuur 1-3 Het Havenlandcharter

2. AANPAK

Onderstaande figuur geeft een inzicht in de samenhang van de verschillende componenten die deel uitmaken van Havenland.

In de werking van Havenland (zoals beschreven in het actieplan dd. 01/2018 vertrekken we vanuit de operationele doelstellingen, die op hun beurt voortvloeien uit 2 strategische doelstellingen van het Ontwikkelingsplan Havengebied Antwerpen:

• SD6: Ontwikkelen van recreatiemogelijkheden in en om de haven

• SD12: Zorgen voor een gedragen havenontwikkeling in transparantie en in overleg met zijn omgeving

Onderstaande lijst geeft een overzicht van de operationele doelstellingen waaraan Havenland mee invulling dient te geven.

• OD1: Versterken van de recreatieve mogelijkheden in en om de haven (fietsen wandeltochten, bewegwijzering, uitkijkpunten)

• OD2: Vergroten van de landschappelijke kwaliteit van het gebied

• OD3: Verdere uitbouw en stroomlijnen van het bezoekersonthaal en de beheersing van bezoekersstromen, o.m. door toepassing van een uniforme en herkenbare toeristische infrastructuur die geïntegreerd is in het landschap en passend in de streek

• OD4: Ontwikkelen van bootverbindingen op zowel de Schelde als de dokken als toegang tot Havenland, maar zo mogelijk ook als efficiënt functioneel vervoersmiddel, zowel in woon-werk als recreatief verkeer

• OD5: Ontwikkelen van een netwerk van landpoorten

• OD6: Verhogen van de ‘verhaling’ van het gebied i.f.v. de belevingswaarde: op een kwaliteitsvolle en interactieve manier aan de hand van de moderne mogelijkheden

• OD7: Versterken van het draagvlak voor de economische activiteiten en een hogere beleving (binnen de beperkingen van de internationale veiligheidsvoorschriften)

• OD8: Verhogen van de natuurbeleving van het gebied, rekening houdend met de ecologische draagkracht van het gebied

Strategie Acties

Operationeledoelstellingen

DeelgebiedenRuimtelijkeprocessen

Producten

VerhalenVerbindendeprojecten

Gebiedsgerichteprojecten

Communicatie

• OD9: Maatschappelijke valorisatie van cultuurhistorische sites en het ruimtelijk bewerkstellingen van de ‘herinnering’

• OD10: Het uitwerken van een draagvlak voor verbrede landbouwactiviteiten en plattelandsrecreatie

• OD11: Ambitieuze en goed gedoseerde marketing van de regio via het verbindend en overkoepelend Havenland-merk

• OD12: Het ontwikkelen van een realisatiegerichte overlegstructuur die eenvoudig is in organisatie, die het eenheidsgevoel levendig houdt en acties opvolgt en bijstuurt. Het activeert de kwaliteiten van stakeholders en actoren en zet aan tot samenwerking dat leidt tot een gemeenschappelijke beeldvorming

In eerste fase werd sterk ingezet op de verdere inhoudelijke ontwikkeling van Havenland (OD7) door de ontwikkeling van 10 ‘Verhaallijnen’. De verhaallijnen vormen de rode draad voor het opzetten van acties, het ontwikkelen van producten en de communicatie.

Er wordt onderscheid gemaakt tussen 3 finaliteiten:

- De ruimtelijke processen - De gebiedsgerichte projecten, opgedeeld naar 10 deelgebieden - De verbindende projecten

Daarnaast wordt sterk ingezet op communicatie. Dit alles leidt tot een aantal concrete producten.

3. GEBIEDSGERICHTE PROJECTEN

3.1. Nummeren 1001 x verwonderlijk

De Havenlandstudie voorziet een originele benadering om de verschillende points of interest (POI) in Havenland te benoemen. Parallel met de nummering van de havendokken krijgen alle interessante plekken een eigen nummer dat bestaat uit twee delen.

Het eerste cijfer verwijst naar het deelgebied waarin de beleving is gesitueerd, de laatste twee cijfers zijn willekeurig gekozen.

Het nummeren van belevenissen zal opnieuw bekeken worden in het overkoepelend communicatieplan dat deel uitmaakt van de lopende opdracht voor het communicatiebureau.

Acties voor 2017-2019

Nr. Titel Deelgebied Actie Trekker Start Einde

√

√

√

1001 x verwonderlijk Alle Alle belevingen oplijsten en nummeren

Tractebel 01/2018 Continu

GIS-applicatie Havenland

Tractebel 02/2018 Continu

Grafisch ontwerp van de nummers

Wordt herbekeken in functie van communicatieaanpak

12/2019

Ontwikkeling QR-code

Wordt herbekeken in functie van communicatieaanpak

12/2019

Standaardteksten belevingen

Tractebel / Jusbox 02/2018 11/2018

Realisaties

Belevingen oplijsten en nummeren

Nieuwe ‘belevingen’ worden systematisch voorzien van een nummer. Er wordt een centrale lijst bijgehouden. Het nummeren van bestaande ‘belevenissen’ is uitgevoerd.

GIS-applicatie Havenland

Er werd een GIS-applicatie opgezet voor intern gebruik voor de looptijd van het strategisch project, met de mogelijkheid om de aanwezige informatie te expoteren naar bv. apps, website e.d.m. Doel van het GIS-platform was het centraliseren en actueel houden van alle ruimtelijke informatie rond Havenland.

Figuur 3-1 GIS-viewer Havenland

Standaardteksten belevenissen

Ten behoeve van de website werden standaardteksten opgemaakt van de daar beschreven belevenissen. De lijst wordt in de toekomst systematisch uitgebreid. Jusbox heeft voor alle erfgoedwaarden in het Havengebied een beschrijving opgemaakt op basis van de erfgoedstudie voor de haven (Tractebel-UA-GATE).

3.2. Onthaalpoorten/Onthaalpunten

Recreatieve en toeristische gebieden werken traditioneel met poorten die bezoekers een startpunt bieden voor hun ontdekking, al dan niet vergezeld van de nodige informatie of allerhande accommodatie als parking, horeca of verhuur van fietsen.

Om het onderscheid duidelijk te maken voor de verschillende types poorten wordt een aparte terminologie gehanteerd, nl. onthaalpoorten en onthaalpunten. Of een locatie als onthaalpunt, dan wel als onthaalpoort wordt geselecteerd, is afhankelijk van de ruimte (binnen + buiten) die voorhanden is, de te verwachten of gewenste bezoekersaantallen en de ontsluiting van de locatie. Beide onthaaltypes worden op een andere manier ingericht.

Een onthaalpunt stelt informatie ter beschikking aan bezoekers via signalisatieborden. De borden geven informatie over de activiteiten die voorhanden zijn in de omgeving (fietsroutes, uitkijkpunten). Een QR-code, alsook contactgegevens, leggen de link naar bijkomende informatie. Via de QR-code kan bijvoorbeeld de achtergrondinformatie van Havenland geraadpleegd worden of aangegeven worden welke onthaalpoorten zich in de omgeving van het onthaalpunt bevinden. De QR-code is locatie-specifiek. Waar mogelijk kan het signalisatiebord geïntegreerd worden in een infopunt.

Een proefproject voor de bouw van een infopunt werd uitgevoerd (zie verder)

Figuur 3-2: Infopunt

Onthaalpunten kunnen verder uitgerust worden met een fietsenstalling, zitbank, panoramatafel, … Per onthaalpunt dient bekeken te worden wat de specifieke noden zijn.

Een onthaalpoort is ruimer van opzet dan een onthaalpunt, beschikt over een onthaalruimte en is minstens een aantal dagen per week bemand. Er worden folders ter beschikking gesteld met betrekking tot de recreatieve routes en bezienswaardigheden in Havenland, de geplande evenementen, …. Vaak gaat het om plekken die op zich een bezienswaardigheid vormen en al beschikken over basisaccommodatie (fietsenstalling, parking, infobalie,…) . Idealiter is het mogelijk om van hieruit gegidste wandelingen te starten en fietsen te huren.

Aan elke onthaalpoort wordt een infopunt en/of informatiebord geplaatst dat een overzicht biedt van de recreatieve routes in de omgeving. De plaatsspecifieke info wordt, naar analogie met de onthaalpunten, ontsloten via een QR-code op het infobord. De info is dus permanent beschikbaar, ook op dagen dat de onthaalpoort niet bemand is.

De buitenruimte ter hoogte van de onthaalpoort kan verder ingericht worden in functie van de context (picknickbanken, een uitkijktoren, ….)

Op dit moment zijn nog geen onthaalpoorten en onthaalpunten ingericht in het kader van Havenland. Er zijn wel een aantal bestaande initiatieven die, al dan niet tijdelijk, een functie als onthaalpoort vervullen omdat ze op heden al minstens een deel van de tijd bemand zijn:

- Infokeet ter hoogte van Hedwige-Prosperproject - MAS-Havenpaviljoen

Ook andere bestaande initiatieven kunnen info over Havenland verschaffen:

- Bezoekerscentrum Emmadorp - Poldermuseum Lillo - Havenhuis - Fort Liefkenshoek

Acties 2017-2019

Er wordt gewerkt aan de uitbouw van een nieuwe onthaalpoort op Linkeroever. Dit onthaal wordt tijdelijk voorzien in de ‘infokeet’ (Prosperpolder). Parallel wordt de Prosperhoeve uitgebouwd als permanente onthaalpoort. Andere onthaalpoorten worden niet uitgebouwd binnen de periode.

Op Rechteroever wordt een onthaalpoort voorzien in het nieuwe Havencentrum (tegen 2022). In afwachting wordt Havenland mee opgenomen in de nieuwe inrichting van het MAS-Havenpaviljoen en in het Havenhuis


Onthaalpoort MAS / - Havenpaviljoen

0 Plaatsen logopaneel groot

Stad Antwerpen + Havenbedrijf

t.b.d.

Onthaalpunt Havenhuis 0 Plaatsen Infopunt Havenbedrijf t.b.d.

Onthaalpoort Havencentrum

6 Plaatsen Infopunt Havencentrum t.b.d.

Onthaalpunt Fort Liefkenshoek

5 Plaatsen Infopunt ter hoogte van nieuwe steiger (waterpoort: zie verder).

Beveren t.b.d.

Onthaalpunt Lillo fort 6 Plaatsen infopunt (waterpoort: zie verder).

Stad Antwerpen

t.b.d.

√ Onthaalpunt sluisgebouw Kallo

5 Info aanleveren voor panelen grote zaal

Vlaamse overheid (MOW-AMT) of DenS-Jusbox

05/2016 06/2016

√

√

√

Onthaalpoort Prosperpolder (Propserhoeve)

9 Plaatsen infopunt Beveren t.b.d.

Ontwikkelen Belevingscentrum Maalderij

Vzw Prospersite Onthaal

10/2017 02/2020

Goedkeuring inrichtingsplan

Beveren Goedgekeurd 23/09/2018

Goedkeuring Erfgoedbeheersplan

Beveren Goedgekeurd 24/08/2018

Opmaak Masterplan Beveren In opmaak 2020

√ Onthaalpoort Hedwige Prosperpolder (Infokeet)

9 Start werking infokeet EGTS 09/2018 2022

√ Vernieuwen inrichting Havenbedrijf + EGTS + De Vlaamse Waterweg

01/2019 t.b.d.

Onthaalpunt Kasteel Ravenhof

8 Nog geen beslissing Gemeente Stabroek

tbd

Onthaalpunt Doel 7 Haalbaarheid infopunt op de dijk af te toetsen binnen de gemeente Beveren

Beveren tbd

Door het grote succes van de waterbus wordt het netwerk in sneltempo verder uitgebreid (zie verder). Parallel aan deze ontwikkeling is een initiatief opgestart om de verschillende opstapplaatsen te ontwikkelen als toegangspoorten tot Havenland. In een eerste stap werd een nota opgesteld waarin de verschillende locaties werden geanalyseerd en waarin de toekomstige rol wordt voorgesteld.


Opmaak visie over de ontwikkeling van de waterpoorten

Alle Opmaak visie Tractebel 10/2018 05/2019

Waterpoort Hemiksem - Plaatsen Infopunt/bord De Vlaamse Waterweg

t.b.d.

Waterpoort Kruibeke - Plaatsen Infopunt/bord De Vlaamse Waterweg

t.b.d.

Waterpoort Steenplein 0 Plaatsen Infopunt/bord Stad Antwerpen

t.b.d.

Waterpoort Sint-Anna 1 Plaatsen Infopunt/bord Stad Antwerpen

t.b.d.

Waterpoort Droogdokkenpark

0 Bouw Halteinfrastructuur

Stad Antwerpen

t.b.d.

Plaatsen Infopunt/bord Stad Antwerpen

t.b.d.

Halte Zwijndrecht 3 Plaatsen Infobord Havenbedrijf t.b.d.

Bouw Halteinfrastructuur

Havenbedrijf t.b.d.

Halte Ketenislaan 5 Plaatsen Infobord Havenbedrijf t.b.d.


Havenbedrijf t.b.d.

Halte Kruisschans 9 Plaatsen Infopbord Havenbedrijf t.b.d.


Havenbedrijf t.b.d. t.b.d.

Waterpoort Liefkenshoek 5 Plaatsen Infopunt/bord Gemeente Beveren

t.b.d. t.b.d.


Gemeente Beveren

t.b.d. t.b.d.

Waterpoort Lillo Fort 6 Plaatsen Infopunt/bord t.b.d. t.b.d. t.b.d.


t.b.d. t.b.d. t.b.d.

Waterpoort Havenhuis 0 Plaatsen Infopunt/bord Havenbedrijf t.b.d. t.b.d.



Realisaties

Tijdens het Strategisch Project Havenland is besloten om in te zetten op twee hoofd-onthaalpoorten, één op elke oever. Het gaat om de Prospersite (voorlopig wordt deze functie ingevuld door de Onthaalpoort Hedwige-Prosperpolder) en een locatie op de te ontwikkelen Droogdokkensite. De andere poorten zijn bestaande locaties waarin een kleinschaliger aanpak wordt gevolgd, voortbouwend op de reeds beschikbare werking.

Onthaalpoort Hedwige-Prosperpolder

Samen met het Grenspark Groot-Saeftinghe is besloten tot een andere aanpak van het onthaal in de ‘Infokeet’. Vanuit het grenspark is reeds bestaffing voorzien, zodat de infokeet terug toegankelijk is. Vanuit Havenland werd een externe partner aangetrokken die mee zal instaat voor de communicatieve ondersteuning van Havenland en mee de werking van de infokeet zal ondersteunen. Parallel wordt gewerkt aan een bredere invulling van de infokeet, zodat alle Havenland- en Grensparkthema’s aan bod komen.

Samen met het Grenspark Groot Saeftinghe is afgesproken om de invulling opnieuw te bekijken (in overleg met de Vlaamse Waterweg).

Onthaalpunt Kallo

In de grote zaal van het sluisgebouw Kallo, die vaak gebruikt wordt om groepen bezoekers te ontvangen, hangen nu al grote kaarten van het havengebied, een paneel met citaten van mensen betrokken bij verschillende aspecten en van de haven en een paneel met uitleg over een sluis.

In opdracht van Dept MOW werkte creatief bureau Jusbox enkele ideeën uit om ook de Havenhelden in de zaal aan bod te laten komen. Vanuit Havenland werd informatie over Havenland aangeboden in de zaal zelf.

Daarnaast voorzien we ook buiten aan het gebouw een infobord of paneel. Op die manier kan het Sluisgebouw een rol spelen als onthaalpunt voor Havenland.

Figuur 3-3 Opening onthaalpunt Kallo

Onthaalpoort Prosperhoeve:

Maalderij

Het project voorziet de inrichting van een maalderijmuseum. Daarvoor wordt de bestaande maalderij opgefrist en gerenoveerd. Daarnaast komt er een ontvangstruimte en een interactieve tentoonstelling. De werken voor de realisatie zijn volop aan de gang. Dit project loopt nog tot einde maart 2020.

Om dit project te realiseren werd door de vzw Prospersite, via een Europees project, bij Leader een subsidie bekomen begin 2016 tot einde maart 2018. Inmiddels is dit project verlengd tot uiterlijk 30 juni 2019. Daarnaast werd in oktober 2017 in het kader van het programma voor Plattelandsontwikkeling een subsidie bekomen voor de eigenlijke renovatiewerken in het gebouw. Eveneens werd steun toegezegd door Havenbedrijf en door MLSO.

In maart 2017 werd een ontwerper voor de inrichting van het belevingscentrum aangesteld. Gedurende de daarop volgende maanden werd het ontwerp in samenspraak met een werkgroep van de vzw uitgewerkt en werd rond het jaareinde een lastenboek voor de aanstelling van een uitvoerende firma opgemaakt. De inrichting werd voltooid in juni 2019.

Figuur 3-4 Maalderijmuseum Prosperhoeve

Voorlopige benutting van de site

Om te voorkomen dat de site gedurende enkele jaren ongebruikt blijft en hierdoor schade oploopt werden -op initiatief van de gemeente Beveren- een aantal acties opgezet. In het voorjaar werd een braakliggend terrein opgekuist. Daarnaast werd een overeenkomst gesloten met 2 landbouwers voor het gebruik van een schuur.

Planning

Op initiatief van de gemeente Beveren werd een planning opgemaakt voor de renovatie van de gehele site. Op vraag van de gemeente Beveren werd een bouwfysisch onderzoek uitgevoerd door de monumentenwacht.

Eerste stap is de opmaak van een Masterplan onthaal en herbestemming (incl. restauratieplan). Het bestek en de bijhorende samenwerkingsovereenkomst werden in november 2018 gelanceerd (zie eerder).

Waterpoorten

Op 26 april 2019 werd een workshop georganiseerd met alle actoren om rond dit thema na te denken. Op basis van de resultaten van de workshop wordt een ambitienota opgesteld die door de verschillende betrokkenen gebruikt kan worden, bv. bij het uitwerken van inrichtingsplannen (Zie ook Hoofdstuk 5). De ambitienota is toegevoegd in bijlage.

3.3. Recreatieve infrastructuur

Havenland beschikt over een eigen huisstijl voor de bouw van recreatieve infrastructuur. Op termijn is het de bedoeling dat deze huisstijl wordt uitgerold in Havenland, zonder evenwel de concurrentie aan te gaan met bestaande of nog te ontwikkelen infrastructuur van bv. Sigmaplan, Grenspark Groot Saeftinghe, …. De rol van recreatieve infrastructuur in het vervolgtraject van Havenland wordt opnieuw bekeken in het kader van de nieuwe strategie (zie hoofdstuk 6).



Recreatieve infrastructuur RO + resterende deel LO

2,4 ,6,8 Studie incl. verdere uitwerking1


Aanvraag omgevings-vergunning

t.b.d. t.b.d.

Aanbesteding t.b.d. t.b.d.

Recreatieve infrastructuur natuurgebieden LO

5,9 Selectie 1ste fase Vlaamse overheid (MOW-AMT)

03/2018 t.b.d.

Aanvraag omgevings-vergunning

Vlaamse overheid (MOW-AMT)

t.b.d. t.b.d.

Aanbesteding2 Vlaamse overheid (MOW-AMT)

t.b.d. t.b.d.

√ Bouwen proefmodule voor Kuifeend

8 Ontwerp + bouw proefmodule

Havenbedrijf 08/2017 12/2019

√ Bouwen uitkijktoren Prosperpolder (infokeet)

9 Ontwerp + bouw proefmodule

Havenbedrijf 08/2017 t.b.d.

√ Bouw Infomodule alle Ontwerp + bouw proefmodule

Havenbedrijf 08/2017 12/2019

De Zouten 8 Inrichtingsvisie Stad Antwerpen

t.b.d. t.b.d.

Opstalvallei fase 1 8 Panoramatafel + Infopaneel

Havenbedrijf tbd tbd

√ Fort Sint-Marie 5 Opvolgen studie Masterplan

Maatschappij Linkerschelde-oever

10/2017 6/2018

1 De mogelijkheid om infrastructuur te bouwen in de haven is afhankelijk van het externe veiligheidsbeleid (in ontwikkeling) 2 Locaties 8, 12-18

Fort Sint-Filips 2 Plaatsen infobord (link naar 3D scan)

Havenbedrijf t.b.d.

Kerk Wilmarsdonk 4 Indienen restauratiedossier

Havenbedrijf 2018

Plaatsen infobord Havenbedrijf 03/2019

Kerk Oosterweel Instandhoudingswerken voor werf Oosterweelknoop

Havenbedrijf 2019

Afstemming met Lantis (bereikbaarheid tijdens de werken)

Havenbedrijf 2019

Definitieve herbestemming

Havenbedrijf 2024

√ Royerssluis Afstemming ontwerp Royerssluis (uitkijkplatform?)

Havenbedrijf 2024

Beleefbare plekken 8 Plaatsen banken + infoborden ter hoogte van het Boomke en de Berendrechtsluis

Regionaal Landschap Voorkempen

01/05/2019

√ Grenspark Groot-Saeftinghe 9 Afstemmen huisstijl EGTS 02/2018 continu

Windmolen VLEEMO 2 Educatieve invulling Haven-centrum

2020 t.b.d.

Aanleveren ontwerp infoborden + buitenaanleg

VLEEMO 2020 t.b.d.

Windmolen Wind aan de Stroom 3/5 Educatieve invulling Wind aan de Stroom

t.b.d. t.b.d.

√ Radartoren als uitkijkpunt 9 Plaatsen trap + infobord

Beveren + De Vlaamse Waterweg

9/02/2016

√ Infoborden in natuurgebieden + infoborden natuurprojecten

Alle Signalisatie in Havenlandstijl

ANB/Natuurpunt

01/2018 05/2018

Realisaties

Ontwikkeling Radartoren tot uitkijkpunt

De radartoren Saeftinghe is een initiatief van W&Z en is voorzien van een uitkijkplatform en een infobord. Het is één van de nieuwe uitkijkpunten in de haven. De toren werd gebouwd in het kader van het Sigmaplan. Havenland was mee aanwezig bij de opening en kreeg een eigen pagina in de begeleidende brochure. De rol van Havenland werd door dhr. Wim Dauwe (W&Z) en Mevr. Dominique Tielens (schepen te Beveren) uitdrukkelijk vermeld. Het havelandlogo is aanwezig op het infobord. De radartoren maakt deel uit van een netwerk van uitkijk/infopunten dat in het gehele ‘Havenland’ wordt uitgerold.

Figuur 3-5 Uitkijkpunt radartoren

Ontwerp & bouw proefmodel banken en tafels ‘Beleefbare plekken’

In de kader van het project ‘beleefbare plekken’ (Regionaal Landschap Voorkempen’ worden voor twee plaatsen in de haven (‘het Boomke’ en aan de Berendrechtsluis) banken en tafels ontworpen in Havenlandstijl. Het betreft een proefopstelling met een licht aangepast ontwerp dat wordt uitgevoerd in samenwerking met een houtfabrikant die in de haven actief is (KEBONY). De plaatsing en fabricage werd uitgesteld.

Figuur 3-6 Ontwerp proefbank

Ontwerp en bouw 3 prototypes

Om een beter zicht te krijgen op de productie en kostprijs wordt een bestek uitgeschreven voor de bouw van 3 proefmodules. Voorafgaand worden sterkteberekeningen uitgevoerd die de haalbaarheid van het ontwerp verder verfijnen. Als proefmodules werden een kijkwand (Kuifeend), een uitkijktoren ter hoogte van de infokeet (Prosperpolder) en een infomodule (verplaatsbaar) geselecteerd

In de afgelopen planperiode werd een aannemer aangeduid en werden de proefmodules verder uitgewerkt. De studiefase omvat o.m. het uitvoeren van stabiliteitsberekeningen, het verfijnen van de plannen en het uitwerken van details. Er werd een mock-up gemaakt om de materiaal- en uitvoeringskeuze te verfijnen. Op 6/11 werd gestart met de bouw van de vogelkijkhut voor het natuurgebied ‘De Kuifeend’. Oplevering gebeurt begin 2020.

Figuur 3-7 Mock-up recreatieve infrastructuur

Figuur 3-8 Kijkhut ‘De Kuifeend’

De drie proefmodules spelen ook een rol in het traject naar de afstemming tussen de huisstijlen met het Grenspark Groot Saeftinghe (zie verder). Met name de toren zal gebruikt worden als experimenteerruimte om de ontwerpprincipes die werden vastgelegd te testen. Dit gebeurt in overleg met de streekholders.

Afstemming huisstijl

Op vraag van partner EGTS is een traject opgestart om de Havenlandstijl door te ontwikkelen naar een specifieke ‘grenspark’ variant. Samen met het Grenspark Groot-Saeftinghe werd overleg georganiseerd met de ontwerpers en werd er een inloopmoment voor de ‘streekholders’ van het grenspark opgezet.

Figuur 3-9 Inloopmoment ontwerp toren Prosperpolder

Op basis van de resultaten is een gestructureerd overleg opgezet om niet enkel de huisstijl, maar ook de verhaallijnen beter op elkaar af te stemmen. In een eerste overleg met actoren zijn de krachtlijnen van de verschillende lopende projecten naast elkaar gelegd. Samen met de ontwerpers wordt gezocht naar afstemming tussen de verschillende huisstijlen en de locaties van de geplande infrastructuur.

Er werd opdracht gegeven aan de twee betrokken ontwerpbureaus (Ro&Ad en Stefan Schöning) om een gemeenschappelijke ontwerptaal uit te werken. Dit resulteerde in een visie die steunt op drie pijlers:

- Maatvoering - Materiaal - Functie

Voor de maatvoering wordt gebruik gemaakt van de ‘Saeftinghe Roede’ die gebaseerd is op de maten van standaardcontainers die reeds eerder werd gebruikt binnen de Havenland Huisstijl.

In de materiaalkeuze wordt de nadruk gelegd op het gebruik van lokale materialen. Daarbij wordt aansluiting gezocht bij de geschiedenis van het gebied en lokale producenten (bv. verduurzaamd populierenhout).

In de functies wordt afstemming gezocht over de grens. Zo kunnen we verschillende grensoverschrijdende verhaallijnen ontwikkelen die een vertaling krijgen in de infrastructuur. Het ‘opladen’ van de infrastructuur staat daarbij centraal. Het resultaat is niet één huisstijl, wel een ontwerpmethodiek die in het betrokken grensgebied -maar ook daarbuiten- kan worden ingezet.

Opfrissen infoborden natuurgebieden in Havenlandstijl (ANB)

Concreet worden de bestaande borden vervangen voor het Groot Rietveld, Rietveld Kallo, De Lisdodde (Kallo), Putten West, Putten Weiden, Drijdijk (met inbegrip van Spaans Fort en de Noord-Zuidverbinding), Haasop, Ketenisse, Steenlandpolder, Vlakte van Zwijndrecht. Op strategische plaatsen, zoals bijvoorbeeld Fort-Liefkenshoek, is een algemeen overzichtsbord voorzien. De borden werden intussen geplaatst.

Figuur 3-10 infobord Rietveld Kallo

Fort Sint-Marie

De haalbaarheidsstudie heeft drie verschillende ontwikkelingsperspectieven (Natuurfort, Havenhub, City Link). opgeleverd die door alle betrokken partijen werden besproken en verder werden verfijnd. In september werd een realisatieworkshop gehouden op basis van het voorkeursscenario. Bij de keuze en de ontwikkeling van dit scenario werd rekening gehouden met de input die vanuit Havenland werd aangeleverd.

Vanuit Havenland is er met name op aangedrongen om de ruimtelijke ontwikkeling breder te bekijken, o.m. in relatie tot de defensieve dijk (in het kader van het landinrichtingsproject) en de mogelijke ontwikkeling van de vlakte van Zwijndrecht als logistiek park (in het kader van ECA). Dit opent perspectieven om te komen tot een betere randafwerking van het havengebied en een versterking van zowel de natuurwaarden als de leefbaarheid. Een mogelijke ontwikkeling van het gebied werd reeds onderzocht in het kader van de erfgoedstudie voor de haven.

Maatschappij Linkerscheldeoever is trekker in dit project en werkt aan een aankoopovereenkomst met bevoegde instanties Daarnaast werden de eerste stappen gezet voor de opmaak van een GRUP.

Figuur 3-11 Voorkeursscenario voor Fort Sint-Marie (Origin/Lama/Rebel/SWECO)

Heraanleg Sint-Anneke plage

De stad Antwerpen plant een herinrichting van het gebied ‘Sint-Anneke Plage’. In het kader van de opmaak van een Gemeentelijk RUP wordt momenteel een co-creatie oefening gedaan met alle betrokkenen. Havenland participeert omdat er een nieuwe stopplaats van de Waterbus is gepland in dit gebied. Er dient afstemming te gebeuren met de ontwikkeling van waterpoorten voor Havenland. De verantwoordelijken van de Stad en AG VESPA werden uitgenodigd op de workshop Havenpoorten.

3.4. Recreatieve routes

3.4.1. Fiets- en wandelroutes

Op dit moment zijn in het kader van Havenland 3 fietsroutes ontwikkeld op het knooppuntennetwerk Waasland:

- Havenlandroute: van Fort Liefkenshoek over de Kieldrechtsluis, langs Doel en de talrijke weidevogelgebieden naar Kallo

- Polderroute: door de Wase Polders tot het Verdronken Land van Saeftinghe in Zeeuws-Vlaanderen - Linieroute: liniedijk en het vlakke landschap errond met restanten van Fort Sint-Jan en Fort Bedmar,

de Bedmarlinie en Fort Verrebroek

De fietskaart met deze routes wordt Toerisme Oost-Vlaanderen. Gezien de dynamische omgeving waarin de routes zich bevinden wordt er bij voorkeur niet gewerkt met fysieke bewegwijzering, wel is een jaarlijkse update van het bestaande kaartmateriaal noodzakelijk. Dit geldt eveneens voor het Rondje Kallo (uitgaven ANB), een fietsen wandelroute in en rond Kallo.

Daarnaast wordt er door het Havenbedrijf Antwerpen een havenfietskaart ter beschikking gesteld met 7 uitgestippelde fietsroutes op Rechter- en Linkeroever. Ook deze routes zijn momenteel niet bewegwijzerd. De havenfietskaart draagt het Havenland logo.

In heel wat natuurgebieden zijn wandelroutes ontwikkeld, de signalisatie dient in Havenlandstijl aangebracht te worden. Dit gebeurde reeds voor de nieuw aangelegde loopomloop Kallo.

In een groot deel van Havenland is momenteel geen wandelknooppuntennetwerk aanwezig. De provincie Oost-Vlaanderen plant de ontwikkeling van een dergelijk netwerk tegen 2020.

De herziening van de knooppuntnetwerken (zowel voor fietsers als wandelaars) door de provincies gebeurt om de 4 jaar. De volgende herziening is gepland in 2020. Alle acties die betrekking hebben op het aanvullen en/of wijzigen van de knooppunten worden in functie van deze herziening gepland.

3.4.2. Ruiter- en menroutes

De gemeente Beveren zou op haar grondgebied graag ruiter- en menroutes voorzien die ook langs of door het Havengebied lopen. Uit overleg is gebleken dat de oorspronkelijk geplande routes niet haalbaar zijn (o.m. omwille van veiligheidsredenen. Momenteel worden nieuwe routes uitgetekend.

3.4.3. Multimodale recreatieve structuur

Om de haven beter toegankelijk te maken voor recreatief verkeer wordt een recreatief mobiliteitsnetwerk uitgewerkt dat de verschillende POI’s verbindt en de poorten / onthaalpunten verknoopt met de omliggende netwerken. Bijzondere aandacht gaat uit naar het ontwikkelen van multimodale hubs, waar een uitwisseling gebeurt tussen de verschillende vervoersmodi. Op basis van de structuur kunnen dan nieuwe acties gedefinieerd worden om de toegankelijkheid en bereikbaarheid te verbeteren (parking, fietsenstalling, missing links,…). Het ontwikkelde netwerk levert input voor o.m. het te ontwikkelen knooppuntennetwerk.



√ 3 fietsroutes tussen natuur en industrie

5,7,9 Jaarlijkse update voor start toeristisch seizoen

Toerisme Oost-Vlaanderen, Regio Waasland

04/2018 04/2019

√

√

Ruiter- en menroutes Havenland

5,7,9 Indienen PDPO III-aanvraag

Beveren 01/10/2017

Overleg routes Beveren 31/03/2018

Uittekenen routes Beveren 12/2018

Infoborden in Havenlandstijl

Beveren 2019

Aanleg paden Beveren 2019

Opening Beveren t.b.d.

√ Havenfietskaart Alle Actualisatie bestaande kaart / herdruk

Havenbedrijf Herdruk kaart

04/2018

Nieuwe kaart Havenbedrijf 10/2018 04/2020

√ Fietsroutes binnen havengebied

Alle Ontwikkelen netwerk en knooppunten tussen POI, rekening houdend met poorten + bootverbinding

Provincies Antwerpen en Oost-Vlaanderen

01/2018 2020

√ Loopomloop Kallo 5 Integratie branding Beveren 12/10/2017 10/12/2017

Rondje Berendrecht 8 Aantakking aan fietsknooppunten

Provincie Antwerpen

11/2017 2020

Kaart maken met Havenlandlogo

Provincie Antwerpen

2020

Signalisatie in Havenlandstijl

Provincie Antwerpen

2020

√ Rondje Kallo 5 Vermelden Havenlandlogo op brochures

ANB 04/2018

Polderpracht: 3 wandelingen in de polders ten noorden van Antwerpen

8 Opnemen op website Regionaal landschap Voorkempen

asap

Knooppunten wandelnetwerk Waasland

5 Opname in knooppuntennetwerk

Provincie Oost-Vlaanderen

2020

Realisaties

Ruiter- en menroutes

Er heeft overleg plaats gevonden tussen de verschillende betrokken partijen (De Vlaamse Waterweg, Havenbedrijf, MLSO, ANB). Uit dit overleg is naar voor gekomen dat de routes, zoals ze door de gemeente Beveren worden voorgesteld, niet haalbaar zijn. Er wordt te veel gebruik gemaakt van terreinen boven leidingstraten of jaagpaden. De beheerders geven aan dat het vanuit het standpunt van beheer, veiligheid en aansprakelijkheid geen evidentie is om ruiters toe te laten in Havengebied en op de aangegeven plaatsen. De gemeente Beveren zal op basis van deze informatie aangepaste routes uitwerken.

Loopomloop Kallo

Op initiatief van de gemeente Beveren werd in de deelgemeente Kallo nieuwe loopomlopen gerealiseerd met de steun van Sport Vlaanderen en de Provincie Oost-Vlaanderen.

Figuur 3-12 Loopomloop en wandelbrochure Kallo

4. VERBINDENDE PROJECTEN

De verbindende projecten zorgen voor de samenhang binnen Havenland en vormen hierdoor de ruggengraat van het project.

4.1. Bootverbindingen

De bootverbinding op de Schelde en binnen de dokken is de belangrijkste poort voor Havenland. De bestaande bootverbindingen op dit moment zijn:

- Waterbus: Antwerpen Steenplein – Kruibeke Scheldelei – Hemiksem Callebeekstraat - Waterbus: Antwerpen Steenplein-Antwerpen LO-Zwijndrecht (DEME)-Kallosluis - Veerdienst Sint-Anna: Antwerpen Steenplein – Antwerpen Frederik Van Eedenplein - Waterbus Albertkanaal (Wijnegem-Havenhuis)3

In de studie ‘Onthaal en Recreatie’ worden een aantal locaties als hoofdpoorten geselecteerd voor de waterverbinding. Deze locaties zijn momenteel nog niet uitgebouwd:

- Langs de Schelde: twee hoofd ’stads’ poorten, het Steenplein op rechterscheldeoever en Palingplaat (jachthaven) op linkerscheldeoever en de twee forten als hoofdpoort dieper in de haven, namelijk Lillo op rechterscheldeoever en Liefkenshoek op linkerscheldeoever

- In de dokken: één hoofd ‘stads’-poort aan het nieuwe Havenhuis en één hoofdpoort aan de natuurgebieden De Zouten (en Reigersbos).

Omdat er geen waterbus voorzien is achter de sluizen komt de Halte ‘Zouten’ te vervallen.

Waterbus (OD1, OD3, OD4, OD6)

De nieuwe bootverbinding op de Schelde (via een hop-on hop-off-principe) is de belangrijkste poort voor Havenland. Op 1 juli 2017 werd de verbinding Hemiksem-Kruibeke-Steenplein plechtig ingevaren. De waterbus wil zowel een functionele als recreatieve verbinding zijn.

.

3 Wegens gebrek aan reizigers is besloten om de waterbus op het Albertkanaal af te schaffen met ingang van 31 december 2019.

Sinds 11 november 2017 is er een tweede boot actief op dezelfde verbinding (halfuurfrequentie). Sinds het najaar van 2018 is de verbinding naar Kallo operationeel.

Door het grote succes van de waterbus is men versneld overgegaan tot de verdere uitbouw van het netwerk. In de loop van 2019 werd het netwerk verder uitgerold4:

- In het noorden kwamen er nieuwe haltes (Liefkenshoek / Lillo) (Noordelijk traject) - Aan het einde van het zuidelijk traject komt er een extra halte aan het Droogdokkenpark

Figuur 4-1 Waterbus: huidig aanbod

De boten worden uitgebaat door Aqualiner (https://www.dewaterbus.be)

De bootverbinding verzorgt niet enkel het transport naar de gewenste bestemming, het is in feite een mobiel informatiecentrum met tal van voorzieningen. Op de boot zullen de bezoekers al heel wat informatie meekrijgen over Havenland, de deelgebieden en alle te beleven facetten (natuur, erfgoed, economische activiteiten en recreatieve mogelijkheden). Er is ook nog meer mogelijk, zo kan de bezoeker tijdens de trip in real time op tv-schermen informatie krijgen van bezienswaardigheden, zoals bijvoorbeeld het broedseizoen van de fuut of een spectaculaire passage van een containerschip. Ook het meenemen van fietsen op de boot behoort tot de mogelijkheden.

4 Bij gebrek aan succes werd de route op het Albertkanaal eind 2019 opnieuw afgeschaft.

https://www.dewaterbus.be/

De bootverbinding vormt een van de belangrijkste onthaalpoorten voor een bezoek aan Havenland en vangt met andere woorden een grote bezoekersstroom op. Het is daarenboven een gecontroleerd en veilig systeem. In het kader van Havenland werd overleg opgestart met de uitbaters met volgende doelstellingen:

- Het uitbouwen van een inhoudelijke samenwerking. In een eerste fase wordt informatie aangeleverd over de POI’s langs de vaarroutes die via beeldschermen aan en folders kan worden ter beschikking worden gesteld van de passagiers. Hiervoor is afstemming voorzien met andere lopende trajecten (veer Lillo-Liefkenshoek, integratie resultaten erfgoedstudie)

- Het voorzien van het Havenlandlogo op de schepen. - De uitbouw van halte-infrastructuur in Havenlandstijl.

Veer Liefkenshoek-Lillo (OD1, OD3, OD4, OD6, OD9)

Tussen De Vlaamse Waterweg nv en Havenbedrijf Antwerpen werd een akkoord gesloten over de financiering van de bouw van een nieuwe veersteiger aan het Fort Liefkenshoek. Deze werd intussen gerealiseerd. Hierdoor werd het mogelijk om een veerdienst tussen Fort Lillo en Fort Liefkenshoek in te leggen. Dit gebeurt als vervanging van de veerdienst tussen Lillo en Doel die omwille van veiligheidsredenen – een grotere capaciteit aan containerschepen die naar het Deurganckdok varen, niet kan worden voortgezet.

Omdat er problemen zijn met de financiering van de veerverbinding is er voor gekozen om het traject Liefkenshoek-Lillo mee te integreren in het traject van de Waterbus.

Havenrondvaarten (OD1, OD3, OD4, OD6)

Antwerpen heeft een lang verleden in toeristische rondvaarten en haventochten, echter bleek dit het laatste

decennium economisch moeilijker exploiteerbaar en werd het aanbod uitgedund. De voorbije jaren zijn de traditionele rondvaarten binnen de haven enkele keren van eigenaar veranderd. Na het stopzetten van Flandria blijven er wel beperkte lange havenrondvaarten over, zoals de ‘nieuwe’ Flandria en Jan Plezier.

De stad Antwerpen zal hiervoor een bestek uitschrijven.

Acties 2017-2019


Havenland op waterbus Aanbrengen Havenlandlogo op bestaande en nieuwe Waterbus

Havenbedrijf Tbd tbd

Havenland infobord (infopunt?) aan opstapplaatsen

Havenbedrijf 10/2018 tbd

√ Nieuwe steiger Liefkenshoek 5 Integratie Havenlandstijl De Vlaamse Waterweg

11/2018

√ Veer Lillo-Liefkenshoek 5,6 Integratie Havenlandstijl Havenbedrijf 11/2017 02/2019

Havenrondvaarten Alle Aanbesteding exploitatie / voeren Havenlandlogo

Stad Antwerpen

√ Nieuwe steiger thv Ketenislaan (katoennatie)

5 Integratie Havenlandstijl Havenbedrijf 11/2017 05/2018

Onderzoek naar nieuwe steiger in Burcht (Kaaiplein)

3 Opvolgen Zwijndrecht tbd

√ Ambitienota Alle Workshop + nota Havenland 01/2019 07/2019

Realisaties

Om te kunnen spreken over een ‘netwerk’ is het noodzakelijk dat de haltes van de Waterbus en de veerdiensten zo goed als mogelijk geïntegreerd worden in bestaande en te ontwikkelen netwerken voor fietsers, wandelaars,… Bovendien is het belangrijk dat ze goed bereikbaar zijn met de wagen, het OV enz.

Bij de ontwikkeling van het netwerk zijn 2 aspecten cruciaal:

- Het netwerk zelf - De halte-infrastructuur

Rond dit thema werd op 26 april een workshop georganiseerd met alle actoren. Op basis van dit overleg wordt een ambitienota opgesteld die door alle betrokkenen gebruikt kan worden bij de ontwikkeling van hun plannen/projecten (zie bijlage).

Figuur 4-2 Workshop Waterpoorten

4.2. Havenlandklassen (OD3, OD6, OD7, OD9)

Tijdens overleg met verschillende actoren is het idee ontstaan om een specifiek aanbod te creëren voor leerlingen en scholieren, onder de vorm van Havenlandklassen. Parallel aan zee- en bosklassen zou een modulair programma uitgewerkt worden dat direct aansluit bij de eindtermen die in het onderwijs worden gehanteerd, zowel in het lager als het middelbaar onderwijs.

Doel is om jongeren (2e graad secundair onderwijs) reeds op vroege leeftijd te laten kennismaken met de werking haven in al haar facetten. Het ontdekken van het veelzijdige karakter van de Haven van Antwerpen (industrie, logistiek en transport, natuur, omgeving en regelgeving) kan Vlaamse jongeren perspectief geven voor hun latere studiekeuze.

Havenlandklassen laten ook toe om de beschikbare toeristisch-recreatieve infrastructuur in het gebied beter te benutten (op weekdagen, tijdens de werkuren) en een aantal bestaande initiatieven te bundelen.

Havenlandklassen zal zowel inzetten op de haven zelf, als op de natuur en landbouw. De nabijheid van de stad maakt verdere verbreding van het programma mogelijk.

Vanaf het schooljaar 2018-2019 werd een aanbod opgezet voor de 1ste + 2de graad van het secundair onderwijs. Daarbij wordt vooral gemikt op de vakoverschrijdende eindtermen (VOET). Trekker van dit initiatief is het Havencentrum.



√ Havenlandklassen Alle Aanbod 1ste graad SO Havencentrum 01/04/2017 01/05/2017

Alle Aanbod 2de graad SO Havencentrum tbd tbd

Alle Promotie / Folder Havenlandklassen

Havencentrum 01/04/2018 01/05/2018

√ 5 Educatieve bundel Fort Liefkenshoek

Gemeente Beveren

01/04/2018 01/12/2018

√ Alle 3 proefklassen Havencentrum 09/2018 12/2018

√ Alle Evaluatie proefprojecten

Havencentrum 12/2018 12/2018

√ Alle Proefklassen september-oktober 2019

Havencentrum 09/2019 11/2019

√ Alle Akkoord structurele financiering + ondersteuning

Havenland 05/2019 07/2019

Realisaties

Het concept van de Havenlandklassen werd in 2018 op punt gesteld. Er wordt gewerkt met een modulair concept. Naast een vast basispakket -dat de drie-eenheid natuur-haven-landbouw in beeld brengt en logies en maaltijden omvat- kunnen scholen kiezen uit educatieve en fun-modules om zo hun programma te vervolledigen in functie van eigen doelstellingen

Voor het schooljaar 2018-2019 werd ingezet op een beperkt aantal proefklassen die aan de verschillende partners toelaten om het concept uit te testen en bijkomende modules te ontwikkelen. In het najaar van 2018 werden drie proefscholen op sleeptouw genomen door Havenland. Een tweede groep scholen is voorzien in september 2019.

De verdere inhoudelijke en praktische uitwerking is in handen van het Havencentrum. Zij worden ondersteund door een aantal Havenlandpartners.

Figuur 4-3 Foto’s van de eerste proefklas

Structurele ondersteuning

De voorbije maanden is ingezet op een structurele ondersteuning vanuit de verschillende partners. Voor de komende periode wordt door het Antwerps Havenbedrijf een deeltijdse ondersteuning voorzien. Voor het werkingsjaar 2019-2020 werden door de partners de nodige middelen voorzien voor het organiseren van:

- Een viertal proefklassen in september-oktober. Doel is vooral om de na te gaan welke vormen van ondersteuning nodig zijn en welke taken door de scholen zelf kunnen worden ingevuld;

- Een reguliere werking vanaf het voorjaar 2020.

Daarnaast werd een concept uitgewerkt voor de lange termijn.

Reguliere werking

In september-oktober 2019 werd een 2de reeks proefklassen opgestart De bijgestuurde aanpak werd door de proefscholen gesmaakt.

Er werd een communicatiecampagne gelanceerd om Havenlandklassen bekend te maken bij een breed publiek. Vanaf nu is het bijgevolg mogelijk om in te schrijven voor Havenlandklassen. Dat gebeurt via ‘dedicated’ web-pagina’s.

https://www.havencentrum.be/voor-scholen/tweede-graad-secundair-onderwijs/havenlandklassen.html

https://www.havencentrum.be/voor-scholen/tweede-graad-secundair-onderwijs/havenlandklassen.html

Figuur 4-4 Marketingmateriaal Havenlandklassen

4.3. Externe veiligheid

Strenger wordende regels die voortvloeien uit de SEVESO-richtlijn hebben een invloed op de mogelijkheid om in Havenland activiteiten te organiseren en infrastructuur te ontwikkelen. Een aantal recente publieksinitiatieven binnen Seveso-gebied hebben duidelijk gemaakt dat er nood is aan eenduidige richtlijnen. Het ontwikkelen van deze richtlijnen wordt beschouwd als een taak die best binnen het strategisch project Havenland wordt opgenomen. Er is immers een duidelijke relatie met de ruimtelijke ontwikkeling van het gebied.

Daarom is een werkgroep opgestart die éénduidige richtlijnen zal ontwikkelen die gelden voor alle initiatiefnemers binnen Havenland. Het doel is niet om recreatieve initiatieven onmogelijk te maken, wel om sturing te geven zodat de activiteiten van de bedrijven niet worden beperkt en de veiligheid van alle recreanten wordt gegarandeerd.

Realisaties

Startnota

Er werd een uitgebreide startnota opgemaakt en werd de werkgroep samengesteld. In de werkgroep zijn de havenbedrijven, de betrokken gemeente en het Team Externe Veiligheid van de Vlaamse overheid.

Volgende stappen zijn voorzien:

Opmaak zoneringen

Zowat heel ‘Havenland’ ligt binnen de maximale effectafstand van één of meerdere SEVESO-bedrijven in de haven. De loutere contour is bijgevolg niet bruikbaar om een veiligheidsbeleid op maat mee vorm te geven. Daarom wordt in een eerste stap naar één of meerdere basiskaarten gekeken die inzicht kunnen verschaffen in het groepsrisico dat verbonden is aan het organiseren van recreatieve activiteiten in en in de directe omgeving van de haven. Deze kaart kan dan als basis dienen voor de verschillende werkpakketten die hierna worden gedefinieerd.

Figuur 4-5 Risicozones SEVESO-bedrijven

Ruimtelijke ontwikkelingen

Ontvangst van bezoekers gebeurt bij voorkeur buiten de belangrijkste risicozones. Zowel voor linker- als rechteroever is er een ‘poort’ voorzien (eilandje + Prosperhoeve) op plekken die nu reeds ontwikkeld zijn. Op deze plek kunnen (grote aantallen) bezoekers ontvangen worden.

Havenland heeft tot doel een optimale beleving van de haven mogelijk te maken vanuit de omgeving. De recreatie wordt zoveel als mogelijk georganiseerd in de rand van het gebied, waardoor niet-begeleide bezoekers zo weinig mogelijk in de buurt komen van Seveso-installaties.

In functie van de vergunbaarheid van nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen is toetsing aan de SEVESO-richtlijn van belang. Voor nieuwe ontwikkelingen -zoals Fort Sint-Marie- worden dit belangrijke randvoorwaarden.

Indien relevant zal worden geanalyseerd wat de impact is van een ruimtelijke ontwikkeling op de omgeving en industriële activiteit. De invulling dient immers aangepast te worden aan de omgeving en haar ontwikkeling. Eventueel dient de invulling aangepast te worden aan de omgeving en haar ontwikkeling. Dit aspect dient duidelijk afgewogen te worden. Het is o.i. enkel aanvaardbaar indien het gaat om belangrijke ruimtelijke ontwikkelingen die verder gaan dan louter recreatie (bv. Fort Sint-Marie, Droogdokkensite).

Ontwikkelen recreatieve infrastructuur

De ontwikkeling van POI’s wordt aangepast aan de risico’s. Doel is om de verblijfstijd in de meest risicovolle zones te beperken. Inrichting van o.m. uitkijkpunten of picknicktafels wordt beperkt. Deze punten mogen bovendien geen aanleiding geven tot het organiseren van events of langer verblijf. Er wordt naar gestreefd om het risico zoveel als mogelijk te beperken tot ‘passantenrisico’. POI’s en routes buiten de risicocontour kunnen dan weer extra aantrekkelijk worden gemaakt om de recreatie en toegankelijkheid te stroomlijnen.

Events

Er is nood aan een afwegingskader dat onderscheid maakt tussen:

Eénmalige events binnen de veiligheidscontour kunnen enkel indien ze verband houden met de werking (van de bedrijven van) de haven. Belangrijk is dat deze events op voorhand worden aangekondigd, de risico’s worden ingeschat en de events worden begeleid door personeel dat de risico’s kent en weet hoe te handelen bij calamiteiten.

Terugkerende events (bv. wieler-, loop- of zeilwedstrijden, tall ships race, ….) worden in de mate van het mogelijke buiten de veiligheidscontour georganiseerd. Indien ze toch gebruik maken van de openbare weg binnen de contour wordt er op gelet dat ze geen bijkomend publiek aantrekken op deze locaties.

Het aantrekken van grote aantallen bezoekers op al-dan niet permanente basis (bv. openluchtfestivals, theater, e.d.m. is niet wenselijk.

Begeleide bezoeken

Bedrijfsbezoeken, havenrondritten e.d.m. vormen een basisingrediënt van Havenland. Het belangrijkste aandachtspunt hier is dat de initiatiefnemer voldoende vertrouwd is met de risico’s en procedures die gelden binnen het havengebied. Daarom wordt ingezet op:

• Veiligheidsopleiding voor gidsen, bestuurders Waterbus, ….

• Daarnaast kan gedacht worden aan een HA-Alert, een systeem waarbij begeleiders op de hoogte

worden gebracht bij eventuele incidenten.

Niet begeleide bezoeken

Het grootste deel van de haven is toegankelijk via de openbare weg (voornamelijk voor auto’s en fietsen). Het is onmogelijk om te vermijden dat individuen of groepen gebruik maken van deze infrastructuur voor

recreatieve doeleinden. Er kan enkel voor gezorgd worden dat de belangrijkste POI’s en de ontwikkelde routes buiten de Seveso-contour liggen.

Er moet ingezet worden op betere communicatie en reactiviteit bij eventuele rampen. Organisatoren moeten tijdig kunnen worden verwittigd wanneer zich problemen voordoen.

Massa-events (ook eenmalige) worden zoveel als mogelijk buiten het Seveso-gebied georganiseerd.

1.5. Verhalen over de haven

In de globale aanpak voor ‘Havenland’ wordt gezocht naar verhaallijnen die als basis kunnen dienen voor het opzetten van recreatieve circuits, communicatie e.d.m.. De verhalen worden gekoppeld aan plekken in Havenland en vormen ‘perspectieven’ op Havenland die verschillende doelgroepen kunnen aanspreken.

In samenspraak met de actoren werden 10 inhoudelijke verhaallijnen uitgewerkt (zie bijlage). De verhalen zijn zo gekozen dat ze direct aansluiten bij de actualiteit. Zo wordt een verband gelegd tussen de geschiedenis van de haven, de huidige activiteiten en maatschappelijke thema’s zoals voeding, migratie, natuur,…

Deze verhaallijnen kunnen ook het vertrekpunt zijn voor toeristisch-recreatieve ontsluiting van de sites. Ze kunnen bovendien ook het draagvlak voor de activiteiten in de haven of het behoud van erfgoed versterken. Vanuit recreatief oogpunt is het belangrijk om de verhalen te koppelen aan ‘beleefbare’ plekken en in te zetten op goede verbindingen tussen verschillende interessante locaties.

Volgende verhalen werden geselecteerd:

Natie-haven

Voeding

Migratie

Scheepsbouw en scheepsvaart

Chemie

Polders

Defensieve haven

Energie

Water / het getij

Biodiversiteit

1.6. Een ruimtelijke visie voor Havenland

Op basis van alle informatie die de voorbije jaren werd bijeengebracht werd een aanzet gegeven tot een ruimtelijke structuur voor Havenland vanuit toeristisch recreatief oogpunt. Op deze kaart werden een aantal sleutelaspecten samengebracht, vooral als basis voor verdere evaluatie bv. voor wat betreft de veiligheidsaspecten. De kaart werd o.m. gebruikt als onderlegger voor de discussies rond externe veiligheid in Havenland.

Figuur 4-6 Visieschets Havenland

5. COMMUNICATIE

De opmaak van een communicatieplan is essentieel om de naambekendheid van Havenland uit te bouwen en korte- en langetermijnboodschappen met verschillende doelgroepen te delen. Er worden immers telkens andere acties verwacht van elke doelgroep en andere tools en kanalen worden ingeschakeld.

Er wordt specifiek gedacht aan het inschakelen van QR-codes zodat de informatie up-to-date en locatiegebonden kan aangeboden worden.

Om snel zichtbaar te worden binnen Havenland kunnen al een aantal kleinere acties genomen worden.

5.1. Opmaak communicatieplan



√ Opmaak Regiomarketingplan

Alle Binnen opdracht Strategisch Plan (Dens+ Jusbox)

Procesmanagement Strategisch Plan (MOW)

01/2018 04/2018

√ Opmaak vernieuwd communicatie plan + strategie

Alle Te verfijnen door bureau dat aangesteld wordt

Kernteam Havenland

07/2019 12/2019

Realisaties voorbije planperiode

De opmaak van een communicatieplan maakt deel uit van de opdracht die werd uitbesteed.

5.2. Aanstellen communicatiebureau voor terreincommunicatie

De communicatie rond Havenland gebeurt momenteel exclusief via de partners. Om Havenland meer op de voorgrond te krijgen is het noodzakelijk om een eigen inhoud en producten te creëren. Door de financierende partners van Havenland wordt een overheidsopdracht uitgeschreven voor de aanstelling van een extern bureau dat zal instaan voor de communicatieondersteuning van Havenland. Het communicatiebureau kan ondersteund worden door de bemanning van de infokeet.

Taken zijn o.m.

• Opmaak communicatiemiddelen

• Ondersteuning van de partners bij het toepassen van de huisstijl

• Onderhoud van de website

• Havenland op social media

• Verfijning strategie & communicatieplan

De opmaak van nieuwe communicatiemiddelen wordt ‘on hold’ gezet tot de strategie duidelijk is.



√ Aanstelling communicatiebureau met het oog op uitrollen terreincommunicatie

Alle Opmaak bestek + aanbesteding opdracht

Kernteam 09/2019 04/2021

Realisaties

Er werd een samenwerkingsovereenkomst (incl. verdeelsleutel financiering) en een bestek opgemaakt. De inschrijvers werden beoordeeld en een gunningsvoorstel werd opgemaakt. De opdracht werd gegund aan Pantarein. De opdracht werd opgestart op 15 oktober 2019. De begeleiding wordt voorzien vanuit het Havenbedrijf Antwerpen en MLSO.

5.3. Website

Opmaak van een dedicated website.



√ Opmaak website Alle Kernteam 04/2017 06/2017

Reorganisatie + actualisatie website

Alle Onderdeel aanbesteding communicatie

Kernteam Havenland 2.0

09/2019 03/2020

De website www.havenland.be is sinds 1 mei 2018 operationeel en geeft toegang tot alle Havenland-informatie. De website wordt continu uitgebouwd en geactualiseerd.

Realisaties

Een eerste versie van de website werd in 2017 gelanceerd.

De website wordt geactualiseerd in lijn met de bijgestelde doelstellingen van Havenland.

5.4. Havenland op nieuwe media

De verschillende activiteiten van Havenland worden aangekondigd via bestaande Facebook, Whatsapp e.d.m. profielen van de verschillende partners



Havenland op nieuwe media

Alle Strategie nieuwe media als onderdeel bestek

Havenbedrijf/MLSO 7/2019

eigen profielen op social-media

tbd 10/2019

Realisaties

De opmaak van een strategie ‘nieuwe media’ is een onderdeel van het bestek de taak communicatieondersteuning.

5.5. Gidsenopleiding

Binnen Havenland zijn verschillende gidsenverenigingen actief (Havengidsen, natuurgidsen, gemeentelijke gidsen,…) aangestuurd vanuit verschillende partijen (Havencentrum, gemeente, …). Om te komen tot een meer samenhangend gidsenbeleid wordt een gemeenschappelijke opleidingscyclus voorzien voor alle gidsen die actief zijn binnen Havenland. Een conceptvoorstel werd uitgewerkt door een communicatiebureau (Jusbox).

5.6. Communicatiemiddelen

In het kader van de aanstelling van een bureau ‘ondersteuning communicatie’ gebeurt een evaluatie van de gebruikte communicatiemiddelen. In functie daarvan zal het gebruik van communicatiemiddelen worden bijgesteld.

Folders / Brochures

Sinds 2016 is een algemene brochure over Havenland beschikbaar.

http://www.portofantwerp.com/nl/publications/brochures-kaarten/folder-havenland

Rondje Kallo

Een wandel/fietsbrochure in havenlandstijl is beschikbaar

http://www.portofantwerp.com/nl/publications/brochures-kaarten/folder-havenland

(http://www.portofantwerp.com/sites/portofantwerp/files/imce/Radar_83/folder_rondje_kallo_LR.pdf)

3 Fietsroutes ‘Havenland’

In samenwerking met de provincie Oost-Vlaanderen werden 3 fietsroutes ontwikkeld op het Linkeroevergebied.

http://havenland.be/fietslussen/

https://www.toerismewaasland.be/nl/havenland-havenroute

Fietskaart Haven Antwerpen

Voor het volledige havengebied is een fietskaart beschikbaar. Sinds vorig jaar voert zij het Havenlandlogo.

http://havenland.be/fietsen-in-de-haven/

http://www.portofantwerp.com/sites/portofantwerp/files/NL_Fietskaart_2017_0.pdf

Figuur 5-1 Fiets en wandelroutes in ‘Havenland’

http://www.portofantwerp.com/sites/portofantwerp/files/imce/Radar_83/folder_rondje_kallo_LR.pdfhttp://havenland.be/fietslussen/https://www.toerismewaasland.be/nl/havenland-havenroutehttp://havenland.be/fietsen-in-de-haven/http://www.portofantwerp.com/sites/portofantwerp/files/NL_Fietskaart_2017_0.pdfhttp://www.tov.be/sites/default/files/from-editors/Webshop/Gidsen/Havenland_0.jpg

5.7. Pers

Naar aanleiding van verschillende events / realisaties kwam Havenland in de pers. Hierna volgt een kleine greep uit het aanbod.

Opening infopunt Kallo

Charter Havenland

Inhuldiging Boomke

Naar aanleiding van de inhuldiging van het Boomke en het Boomkebal werd een persbericht opgemaakt dat goed werd opgepikt in de media. O.m. het Nieuwsblad, de Gazet van Antwerpen en ATV verzorgden berichtgeving in hun regiopagina’s. De Standaard nam een artikel op in zijn nationale editie. .

https://www.gva.be/cnt/bleva_03488424/oude-traditie-in-ere-hersteld-opnieuw-boomke-aan-scheldeoever

https://atv.be/nieuws/video-t-boomke-herrijst-oude-zeemanstraditie-wordt-in-ere-hersteld-58985

https://www.nieuwsblad.be/cnt/blsde_03488367

http://www.polderke.com/2018/04/28/zeemanstraditie-t-boomke-herrijst-aan-scheldeoever/

http://www.newslocker.com/nl-be/regio/antwerpen-stad/boomke-in-staal-op-de-dijk-in-oosterweel/

https://www.gva.be/cnt/dmf20170825_03035059/wie-voorbij-t-boomke-vaart-heft-het-glas-maar-waarom-eigenlijk

https://www.gva.be/cnt/bleva_03488424/oude-traditie-in-ere-hersteld-opnieuw-boomke-aan-scheldeoeverhttps://atv.be/nieuws/video-t-boomke-herrijst-oude-zeemanstraditie-wordt-in-ere-hersteld-58985https://www.nieuwsblad.be/cnt/blsde_03488367http://www.polderke.com/2018/04/28/zeemanstraditie-t-boomke-herrijst-aan-scheldeoever/http://www.newslocker.com/nl-be/regio/antwerpen-stad/boomke-in-staal-op-de-dijk-in-oosterweel/https://www.gva.be/cnt/dmf20170825_03035059/wie-voorbij-t-boomke-vaart-heft-het-glas-maar-waarom-eigenlijkhttps://www.gva.be/cnt/dmf20170825_03035059/wie-voorbij-t-boomke-vaart-heft-het-glas-maar-waarom-eigenlijk

Bouw uitkijktoren Prosperpolder

Voor de Havenlandklassen werd een goed bijgewoonde persconferentie georganiseerd.

Naar aanleiding van de beroepsprocedure tegen de bouw van de toren kwam dit initiatief van Havenland (negatief) in het nieuws. Ondanks manifeste foute informatie en om de discussie niet op de spits te drijven werd besloten om geen reactie te formuleren.

Havenland Run & Walk

5.8. Evenementen

5.8.1. Inhuldiging Boomke

Om de beleefbaarheid van Havenland extra te onderlijnen, werd de terugkomst van het symbolische boomke met een wereldprimeur gevierd: het eerste Boombal op een boot! Alle inwoners van Havenland konden inschrijven voor dit muzikale volksfeest! Na de inhuldiging passeerde dit maritieme feest langs ’t Boomke, waarop aan wal én aan boord passend het glas geheven werd en gezamenlijk getoost op een behouden vaart.”

Havenschepen Marc Van Peel en ondervoorzitter van het Regionaal Landschap de Voorkempen Ludwig Caluwé samen met kunstenaar Geert de Kockere, huldigden een onverwoestbaar ‘Boomke’ in duurzaam materiaal in. Ook de zitbank zal via het bedrijf Kebony met duurzame houtsoort worden aangekleed. Het geheel komt tot stand via sociale tewerkstelling waarmee het duurzame karakter van de haven wordt onderstreept.

5.8.2. Havenland Run & Walk

Op 3 en 4 november 2018 stond de eerste editie van de Havenland Run & Walk

Havenland - RSV - RSV · 2020. 5. 25. · landschappen, voor een nieuw toeristisch aanbod...

Documents

Transcript of Havenland - RSV - RSV · 2020. 5. 25. · landschappen, voor een nieuw toeristisch aanbod...