Post on 25-Jul-2020
Samen werken aan een taalbeleid voor nieuwkomers
- van compensatorisch naar inclusief? -
Maaike Hajer
Utrecht, Kanaal 030
22 mei 2019
(c) Maaike Hajer 2019
Augustus 2015
(c) Maaike Hajer 2019
www.taallectoren.nl
2016/2017
(c) Maaike Hajer 2019
Inmiddels, 2019:
(c) Maaike Hajer 2019
Hoe krijg ik het team goed aan de praat en aan het leren? Waar
vind ik geschikte scholing?
Wat is haalbaar in mijn vakles als
leerlingen nog zo weinig NT2 kennen?
Hoe krijg ik de leerlingen aan de praat
en samen aan het leren? Welke steun hebben ze nodig?
Vragen van leraren, vragen van schoolleiders
Welke deskundigheden moet ik in huis
hebben?
Wat doet de concurrentie, hoe
profileer ik mijn school in de regio?
Welk beleid is wijs rond gebruik
moedertalen?
Wat leren ze eigenlijk bij
Nederlands, heb ik daar wat aan in mijn
les?
(c) Maaike Hajer 2019
• Een taaldidactische blik
Kenmerken van een inclusieve, meerjarige aanpak
• Idealistisch?
Realistisch werken binnen de Nederlandse (beleids-)context
(c) Maaike Hajer 2019
Nieuwkomers als aparte categorieEen valkuil?
• Eerst (apart) Nederlands leren, dan pas meedoen?
• Hoe tijdelijk is dit vraagstuk? Moet het een vast onderdeel zijn van onze kwaliteitszorg?
• Verantwoordelijkheid bij specifieke experts?
• Of is het een structurele opdracht: samen flexibelomgaan met een heterogeneleerlingenpopulatie?
(c) Maaike Hajer 2019
Kernconcepten
• Het leren van een nieuwe taal tot op niveau instructietaal neemt 4-7 jaar (Thomas & Collier 2004)
• Dagelijkse Algemene Taalvaardigheid (DAT) komt vóór Cognitieve Academische Taalvaardigheid (CAT) (Cummins / Appel )
• Expliciet taalonderwijs kan in alle vakken verbonden worden aan impliciete taalontwikkeling
(c) Maaike Hajer 2019
APARTE NT2 GROEP
EXPLICIET NT2
INTEGRATIE IN REGULIERE GROEP
ENIGE AMBULANTE ONDERSTEUNING
HUIDIGE OVERGANG
(c) Maaike Hajer 2019
van DAT naar CAT
(c) Maaike Hajer 2019
Concreet
Context
Eten, kauwen, spuug
Abstract
Zonder context
Verteringsproces,
speeksel, functie
DAT ----een beweeglijk continuum------ CAT
(c) Maaike Hajer 2019
Hoe kan dat: tweede-taaldidactiek binnen schoolvakken
Context
• Begrijpelijkheid van nieuwe begrippen, teksten,...
• Keuze van contexten, aansluiten bij voorkennis
Interactie
• Taalproductie-gelegenheid (schrijven, spreken)
• Deelname in interactieve activiteiten met mede-leerlingen en leraar
Taalsteun
• Steun bij begrijpen en produceren van nieuwe taal
• Feedback op vorm, inhoud, functie taalgebruik
(c) Maaike Hajer 2019
“Inclusive Science Education”
Vier typen steun voor (meertalige) leerlingen:
Een ontwerponderzoek in het basisonderwijs (Noorwegen, Zweden, Nederland)
(c) Maaike Hajer 2019
Welke taal scaffolden bij ‘geluid’?
Dagelijkse taal
Hard geluid, klank, beker, elastiek, klinken. Hard, zacht, oor, hoog/laag. Het geluid komt in m’n oor
Schooltaal
Materiaal, verplaatsing, lengte, hoe groter...hoe harder, oorzaak, beïnvloeden
Vaktaal
Trilling, toonhoogte, frequentie, volume, klankkast, aambeeld, slakkenhuis, geluid heeft een medium nodig , het verplaatst zich door lucht
(c) Maaike Hajer 2019
Geplande scaffolding
Spreek- en schrijfkaders
Voorbeeld schrijfkader verslag experiment:
Kopje Hulpwoorden/zinnen/tekens Inhoud
Materialen (maak een lijstje) Wat had je er bij nodig
Vraag en hypothese
We wilden weten…We dachten dat…
Wat wilde je weten?
Procedure Ten eerste, daarna, tenslotte Wat deed je allemaal
Resultaten We vonden dat…, nu weten we dat….
Wat gebeurde er op het eind
Conclusie Onze conclusie is dat…. Wat is het antwoord op de vraag
Discussie Dit betekent dat…, we denken nu…. Waarover twijfel je nog
(c) Maaike Hajer 2019
Scaffolding bij het lezen
Leerlingen lezen een tekst, en/of een vereenvoudigde versie. Nieuwe geplande scaffolding strategieën zijn: • Voorkennis activeren vóór het lezen• Samen stukjes lezen en bespreken• Plaatjes en omschrijvingen bij lastige woorden zoeken• Samen een schematische samenvatting maken
(c) Maaike Hajer 2019
Scaffolding-strategieën Voorbeelden
A Herformuleer leerlinguitingen (gesproken of geschreven) [In reactie op “geluid heeft een ding nodig
om…”] “Geluid heeft inderdaad een medium
nodig om zich te verplaatsen”
B Vraag leerlingen gesproken of geschreven taal te
verbeteren
“Wat bedoel je met 'een ding'?"
C Herhaal correcte formuleringen van leerlingen “Precies, geluid kan zich verplaatsen”
D Introduceer of herinner aan specifieke woorden en
formuleringen
“En dat […] noemen we: een trilling produceert
een geluid.”
“Vorige keer bespraken we dat we dan bij N&T
zeggen: een trilling produceert een geluid.”
E Maak de kwaliteit van taaluitingen expliciet “Dat was heel goed uitgelegd, nu snappen we
allemaal wat je wilde zeggen ”
F Vraag leerlingen om zelfstandig een verklaring,
onderbouwing etc te verwoorden (in gesproken of
geschreven taal)
“Kun je nu zelf verwoorden waarom de toon
hoger is dan net?”
(c) Maaike Hajer 2019
Interactie uitlokken
(c) Maaike Hajer 2019
• Beschreibe die Verdauung
(c) Maaike Hajer 2019
• Beschreibe die Verdauung
(c) Maaike Hajer 2019
Twee talen, een hoofd
(c) Maaike Hajer 2019
Cummins 1979
Meertalige hulpbronnen
(c) Maaike Hajer 2019
Functioneel meertalig werken in basisonderwijs
•Bij de start inbreng via eigen taal uitlokken
•Thuis info laten vragen (over instrumenten bv)
Vooraf
•Ruimte voor overleg in T1
•Experimenten beschrijven in T1
•Uitleg met T1-volwassene/ co teacher
•Uitleg zoeken op internet in T1
•Woordenlijstjes geven
Tijdens•Verwerkingsactiviteit in T1 en T2
•Tweetalige teksten
•Zichtbaar en hoorbaar maken meertaligheid in de klas en school
Bij afronding
(c) Maaike Hajer 2019
Kernconcepten - nogmaals
• Het leren van een nieuwe taal tot op niveau instructietaal neemt 4-7 jaar (Thomas & Collier 2004)
• Dagelijkse Algemene Taalvaardigheid (DAT) komt vóór Cognitieve Academische Taalvaardigheid (CAT) (Cummins / Appel )
• Ontwikkeling van kinderen kan sterk in moedertaal verankerd zijn
• Expliciet taalonderwijs kan in alle vakken verbonden worden aan impliciete taalontwikkeling
• Reguliere leraren zullen taaldidactische vaardigheden nodig hebben om inclusief les te geven
• Binnen en tussen scholen is een taal/talen-beleid wenselijk
(c) Maaike Hajer 2019
Veeltalig werken
(c) Maaike Hajer 2019
Een idealistisch toekomstbeeld?
(c) Maaike Hajer 2019
Zweden
• Vrijwel directe integratie in reguliere stamgroepen
• Vanaf 2016 verplichte brede intake vanuit moedertaal
• Opgeleide T2-docenten
• Tweetalige klassenassistenten
• Moedertaalles
(c) Maaike Hajer 2019
Veeltalig werken
(c) Maaike Hajer 2019
SWEDEN:
Scaffolding language through the subjects
CATDAT
Explicit L2 education, qualified teachersBilingual support teachersMother tongue tuition
Mapping
Systeem functioneert: hoge aantallen T2-leraren
2015-2016 2016-2017
Number of full time jobs SL2 (persons)
Of whom certified Number of full time jobs SL2 (persons)
Of whom certified
3252 (7576) 51% 3772 (8605) 45,3
Bron: Siris .skolverket .se Personalstatistik Geraadpleegd 23-8-2017
Betreft Grundskola (7-15 year old students)
(c) Maaike Hajer 2019
National
• Strong steering role for department of education throughSkolverket
• Language dimension in curricula/ Teacher L2 qualification
• National centre of expertise on L2
Regional, local
• Active regional and local school authorities
• Additional provisions (coordination)for newcomereducation
Schools
• Ongoing professional development for all staff,
• Facilitated by huge amounts of national PD materials
Invo
lvem
ent
of
TEA
CH
ER
EDU
CA
TIO
N +
exp
ert
gro
up
s
Zie Hajer, Kootstra & Van Popta 2018(c) Maaike Hajer 2019
Initial teacher education
Swedish as L2 at 12 universities as subject (first, second or third)
Teaching multilingual classrooms ;
perspective in other school subjects
In service professional development
Ordered by National agency within regular policy (SKOLVERKET)
Ordered by National agency and elivered by
National Centre of Expertise (NC,
Stockholm)
Arranged by local school boards
conditions
(c) Maaike Hajer 2019
Principals plan team based, ’kollegialt lärande’
Coodinators of PD around newcomer s in
(almost) all municipalities
Free, research based PD materials
(c) Maaike Hajer 2019
Aanvaardbare verschillen binnen de EU ?
Met inachtneming van lokale/nationale verschillen:
• Een gezamenlijk referentiepunt /‘standards’
• Structurele relaties tussen scholen, opleiding/professionalisering onderzoek
• uitwisseling van good practices, materiaalontwikkeling, werken aanknelpunten regionaal-landelijk - internationaal
(c) Maaike Hajer 2019
Wie kan wat, op leerlingniveau, schoolniveau, regio, tot (inter-)
nationale context
(c) Maaike Hajer 2019
Waar zien jullie kansen?
• Voorwaarden voor tweetalige ontwikkeling en leren scheppen
• Balans in (completerende)vormen van taalonderwijs
• Verbinden nieuwkomers –breder taalbeleid
• Visie op inclusief werken, ambities t.a.v. elk kind
• Bredere agendering in de regio
(c) Maaike Hajer 2019
Interesse om verder te praten?
• maaike.hajer@hu.nl
• www.taallectoren.nl(c) Maaike Hajer 2019
Some references• Gibbons, P. (2009). English learners, academic literacy, and thinking: learning in the challenge zone. Portsmouth:
Heinemann. • Hajer, M. & E. Norén (2017) Teachers’ Knowledge about Language in Mathematics Professional Development
Courses: From an Intended Curriculum to a Curriculum in Action EURASIA Journal of Mathematics Science and Technology Education 13(7b): 4087-4114
• Hajer, M., T. Meestringa (2014) Språkutvecklande undervisning – en handbok Stocholm, Hallgren & Fallgren/ Handboek Taalgericht Vakonderwijs Bussum, Coutinho 2015
• Hajer,M., G.J.Kootstra, & M. van Popta (2018) Ruimte en Richting in Professionalisering voor Onderwijs aan Nieuwkomers Een verkenning van opleiding en scholing voor leraren in basis- en voortgezet onderwijs in Vlaanderen en Zweden. Case Report voor NRO. Utrecht,Hogeschool Utrecht.
• Hajer,M. & I. Spee (eindred.) (2017) Ruimte voor nieuwe talenten. Keuzes rond nieuwkomers op de basisschool. Utrecht: PO raad.
• N. Bunar (red.), Nyanlända och lärande - mottagande och inkludering. Stockholm: Natur & Kultur• Nilsson, J., Bunar, N. (2015). Educational Responses to Newly Arrived Students in Sweden: Under-standing the
Structure and Influence of Post-Migration Ecology. Scandinavian Journal of Educational Research, DOI: 0.1080/00313831.2015.1024160.
• OECD (2018), Education at a Glance 2018. Paris: OECD. DOI:https://doi.org/10.1787/eag-2018-en• Skolinspektionen (2017) Skolhuvudmännens mottagande av nyanlända elever i grundskolan. Utbildning så fort
som möjligt. Stockholm.• Skolverket (2016). Allmänna råd om utbildning för nyanlända elever. Stockholm: Fritzes. • Skolverkets föreskrifter om underlag för bedömning av nyanlända elevers kunskaper (SKOLFS 2016:10).• Vetenskapsrådet (2010) Nyanlända och lärande - en forskningsöversikt om nyanlända elever i den svenska skolan.
Vetenskapsrådets Rapportserie 6:2010
(c) Maaike Hajer 2019