Samen werken aan een taalbeleid voor nieuwkomers · 2019-06-13 · Samen werken aan een taalbeleid...

Samen werken aan een taalbeleid voor nieuwkomers

- van compensatorisch naar inclusief? -

Maaike Hajer

Utrecht, Kanaal 030

22 mei 2019

(c) Maaike Hajer 2019

Augustus 2015


www.taallectoren.nl

2016/2017


http://www.google.nl/url?sa=i&rct=j&q=&esrc=s&source=images&cd=&ved=0ahUKEwj1y9fOn6nTAhXGZlAKHZ8fDcIQjRwIBw&url=http://www.taallectoren.nl/&psig=AFQjCNH3vtec60rlynR4L_xVEoJaeDP0ow&ust=1492441398424273

Inmiddels, 2019:


Hoe krijg ik het team goed aan de praat en aan het leren? Waar

vind ik geschikte scholing?

Wat is haalbaar in mijn vakles als

leerlingen nog zo weinig NT2 kennen?

Hoe krijg ik de leerlingen aan de praat

en samen aan het leren? Welke steun hebben ze nodig?

Vragen van leraren, vragen van schoolleiders

Welke deskundigheden moet ik in huis

hebben?

Wat doet de concurrentie, hoe

profileer ik mijn school in de regio?

Welk beleid is wijs rond gebruik

moedertalen?

Wat leren ze eigenlijk bij

Nederlands, heb ik daar wat aan in mijn

les?


• Een taaldidactische blik

Kenmerken van een inclusieve, meerjarige aanpak

• Idealistisch?

Realistisch werken binnen de Nederlandse (beleids-)context


Nieuwkomers als aparte categorieEen valkuil?

• Eerst (apart) Nederlands leren, dan pas meedoen?

• Hoe tijdelijk is dit vraagstuk? Moet het een vast onderdeel zijn van onze kwaliteitszorg?

• Verantwoordelijkheid bij specifieke experts?

• Of is het een structurele opdracht: samen flexibelomgaan met een heterogeneleerlingenpopulatie?


Kernconcepten

• Het leren van een nieuwe taal tot op niveau instructietaal neemt 4-7 jaar (Thomas & Collier 2004)

• Dagelijkse Algemene Taalvaardigheid (DAT) komt vóór Cognitieve Academische Taalvaardigheid (CAT) (Cummins / Appel )

• Expliciet taalonderwijs kan in alle vakken verbonden worden aan impliciete taalontwikkeling


APARTE NT2 GROEP

EXPLICIET NT2

INTEGRATIE IN REGULIERE GROEP

ENIGE AMBULANTE ONDERSTEUNING

HUIDIGE OVERGANG


van DAT naar CAT


Concreet

Context

Eten, kauwen, spuug

Abstract

Zonder context

Verteringsproces,

speeksel, functie

DAT ----een beweeglijk continuum------ CAT

Hoe kan dat: tweede-taaldidactiek binnen schoolvakken

Context

• Begrijpelijkheid van nieuwe begrippen, teksten,...

• Keuze van contexten, aansluiten bij voorkennis

Interactie

• Taalproductie-gelegenheid (schrijven, spreken)

• Deelname in interactieve activiteiten met mede-leerlingen en leraar

Taalsteun

• Steun bij begrijpen en produceren van nieuwe taal

• Feedback op vorm, inhoud, functie taalgebruik


“Inclusive Science Education”

Vier typen steun voor (meertalige) leerlingen:

Een ontwerponderzoek in het basisonderwijs (Noorwegen, Zweden, Nederland)


Welke taal scaffolden bij ‘geluid’?

Dagelijkse taal

Hard geluid, klank, beker, elastiek, klinken. Hard, zacht, oor, hoog/laag. Het geluid komt in m’n oor

Schooltaal

Materiaal, verplaatsing, lengte, hoe groter...hoe harder, oorzaak, beïnvloeden

Vaktaal

Trilling, toonhoogte, frequentie, volume, klankkast, aambeeld, slakkenhuis, geluid heeft een medium nodig , het verplaatst zich door lucht


Geplande scaffolding

Spreek- en schrijfkaders

Voorbeeld schrijfkader verslag experiment:

Kopje Hulpwoorden/zinnen/tekens Inhoud

Materialen (maak een lijstje) Wat had je er bij nodig

Vraag en hypothese

We wilden weten…We dachten dat…

Wat wilde je weten?

Procedure Ten eerste, daarna, tenslotte Wat deed je allemaal

Resultaten We vonden dat…, nu weten we dat….

Wat gebeurde er op het eind

Conclusie Onze conclusie is dat…. Wat is het antwoord op de vraag

Discussie Dit betekent dat…, we denken nu…. Waarover twijfel je nog


Scaffolding bij het lezen

Leerlingen lezen een tekst, en/of een vereenvoudigde versie. Nieuwe geplande scaffolding strategieën zijn: • Voorkennis activeren vóór het lezen• Samen stukjes lezen en bespreken• Plaatjes en omschrijvingen bij lastige woorden zoeken• Samen een schematische samenvatting maken


Scaffolding-strategieën Voorbeelden

A Herformuleer leerlinguitingen (gesproken of geschreven) [In reactie op “geluid heeft een ding nodig

om…”] “Geluid heeft inderdaad een medium

nodig om zich te verplaatsen”

B Vraag leerlingen gesproken of geschreven taal te

verbeteren

“Wat bedoel je met 'een ding'?"

C Herhaal correcte formuleringen van leerlingen “Precies, geluid kan zich verplaatsen”

D Introduceer of herinner aan specifieke woorden en

formuleringen

“En dat […] noemen we: een trilling produceert

een geluid.”

“Vorige keer bespraken we dat we dan bij N&T

zeggen: een trilling produceert een geluid.”

E Maak de kwaliteit van taaluitingen expliciet “Dat was heel goed uitgelegd, nu snappen we

allemaal wat je wilde zeggen ”

F Vraag leerlingen om zelfstandig een verklaring,

onderbouwing etc te verwoorden (in gesproken of

geschreven taal)

“Kun je nu zelf verwoorden waarom de toon

hoger is dan net?”


Interactie uitlokken


• Beschreibe die Verdauung


Twee talen, een hoofd


Cummins 1979

Meertalige hulpbronnen


Functioneel meertalig werken in basisonderwijs

•Bij de start inbreng via eigen taal uitlokken

•Thuis info laten vragen (over instrumenten bv)

Vooraf

•Ruimte voor overleg in T1

•Experimenten beschrijven in T1

•Uitleg met T1-volwassene/ co teacher

•Uitleg zoeken op internet in T1

•Woordenlijstjes geven

Tijdens•Verwerkingsactiviteit in T1 en T2

•Tweetalige teksten

•Zichtbaar en hoorbaar maken meertaligheid in de klas en school

Bij afronding


Kernconcepten - nogmaals

• Het leren van een nieuwe taal tot op niveau instructietaal neemt 4-7 jaar (Thomas & Collier 2004)

• Dagelijkse Algemene Taalvaardigheid (DAT) komt vóór Cognitieve Academische Taalvaardigheid (CAT) (Cummins / Appel )

• Ontwikkeling van kinderen kan sterk in moedertaal verankerd zijn

• Expliciet taalonderwijs kan in alle vakken verbonden worden aan impliciete taalontwikkeling

• Reguliere leraren zullen taaldidactische vaardigheden nodig hebben om inclusief les te geven

• Binnen en tussen scholen is een taal/talen-beleid wenselijk


Veeltalig werken


Een idealistisch toekomstbeeld?


Zweden

• Vrijwel directe integratie in reguliere stamgroepen

• Vanaf 2016 verplichte brede intake vanuit moedertaal

• Opgeleide T2-docenten

• Tweetalige klassenassistenten

• Moedertaalles


Veeltalig werken


SWEDEN:

Scaffolding language through the subjects

CATDAT

Explicit L2 education, qualified teachersBilingual support teachersMother tongue tuition

Mapping

Systeem functioneert: hoge aantallen T2-leraren

2015-2016 2016-2017

Number of full time jobs SL2 (persons)

Of whom certified Number of full time jobs SL2 (persons)

Of whom certified

3252 (7576) 51% 3772 (8605) 45,3

Bron: Siris .skolverket .se Personalstatistik Geraadpleegd 23-8-2017

Betreft Grundskola (7-15 year old students)


National

• Strong steering role for department of education throughSkolverket

• Language dimension in curricula/ Teacher L2 qualification

• National centre of expertise on L2

Regional, local

• Active regional and local school authorities

• Additional provisions (coordination)for newcomereducation

Schools

• Ongoing professional development for all staff,

• Facilitated by huge amounts of national PD materials

Invo

lvem

ent

of

TEA

CH

ER

EDU

CA

TIO

N +

exp

ert

gro

up

s

Zie Hajer, Kootstra & Van Popta 2018(c) Maaike Hajer 2019

Initial teacher education

Swedish as L2 at 12 universities as subject (first, second or third)

Teaching multilingual classrooms ;

perspective in other school subjects

In service professional development

Ordered by National agency within regular policy (SKOLVERKET)

Ordered by National agency and elivered by

National Centre of Expertise (NC,

Stockholm)

Arranged by local school boards

conditions


Principals plan team based, ’kollegialt lärande’

Coodinators of PD around newcomer s in

(almost) all municipalities

Free, research based PD materials

Aanvaardbare verschillen binnen de EU ?

Met inachtneming van lokale/nationale verschillen:

• Een gezamenlijk referentiepunt /‘standards’

• Structurele relaties tussen scholen, opleiding/professionalisering onderzoek

• uitwisseling van good practices, materiaalontwikkeling, werken aanknelpunten regionaal-landelijk - internationaal


Wie kan wat, op leerlingniveau, schoolniveau, regio, tot (inter-)

nationale context


Waar zien jullie kansen?

• Voorwaarden voor tweetalige ontwikkeling en leren scheppen

• Balans in (completerende)vormen van taalonderwijs

• Verbinden nieuwkomers –breder taalbeleid

• Visie op inclusief werken, ambities t.a.v. elk kind

• Bredere agendering in de regio


Interesse om verder te praten?

• [email protected]

• www.taallectoren.nl(c) Maaike Hajer 2019

mailto:[email protected]

Some references• Gibbons, P. (2009). English learners, academic literacy, and thinking: learning in the challenge zone. Portsmouth:

Heinemann. • Hajer, M. & E. Norén (2017) Teachers’ Knowledge about Language in Mathematics Professional Development

Courses: From an Intended Curriculum to a Curriculum in Action EURASIA Journal of Mathematics Science and Technology Education 13(7b): 4087-4114

• Hajer, M., T. Meestringa (2014) Språkutvecklande undervisning – en handbok Stocholm, Hallgren & Fallgren/ Handboek Taalgericht Vakonderwijs Bussum, Coutinho 2015

• Hajer,M., G.J.Kootstra, & M. van Popta (2018) Ruimte en Richting in Professionalisering voor Onderwijs aan Nieuwkomers Een verkenning van opleiding en scholing voor leraren in basis- en voortgezet onderwijs in Vlaanderen en Zweden. Case Report voor NRO. Utrecht,Hogeschool Utrecht.

• Hajer,M. & I. Spee (eindred.) (2017) Ruimte voor nieuwe talenten. Keuzes rond nieuwkomers op de basisschool. Utrecht: PO raad.

• N. Bunar (red.), Nyanlända och lärande - mottagande och inkludering. Stockholm: Natur & Kultur• Nilsson, J., Bunar, N. (2015). Educational Responses to Newly Arrived Students in Sweden: Under-standing the

Structure and Influence of Post-Migration Ecology. Scandinavian Journal of Educational Research, DOI: 0.1080/00313831.2015.1024160.

• OECD (2018), Education at a Glance 2018. Paris: OECD. DOI:https://doi.org/10.1787/eag-2018-en• Skolinspektionen (2017) Skolhuvudmännens mottagande av nyanlända elever i grundskolan. Utbildning så fort

som möjligt. Stockholm.• Skolverket (2016). Allmänna råd om utbildning för nyanlända elever. Stockholm: Fritzes. • Skolverkets föreskrifter om underlag för bedömning av nyanlända elevers kunskaper (SKOLFS 2016:10).• Vetenskapsrådet (2010) Nyanlända och lärande - en forskningsöversikt om nyanlända elever i den svenska skolan.

Vetenskapsrådets Rapportserie 6:2010


https://doi.org/10.1787/eag-2018-en

Samen werken aan een taalbeleid voor nieuwkomers · 2019-06-13 · Samen werken aan een taalbeleid...

Documents

Transcript of Samen werken aan een taalbeleid voor nieuwkomers · 2019-06-13 · Samen werken aan een taalbeleid...