onderwijs aan anderstalige nieuwkomers

33
ACTUALISERING ONDERWIJS AAN ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS 27 januari 2012 Luc Driesmans en Marleen Van den Mooter

description

onderwijs aan anderstalige nieuwkomers. actualisering. Luc Driesmans en Marleen Van den Mooter. 27 januari 2012. Inleiding. Vooraf Diversiteit in de doelgroep Belang van school voor AN Aandachtspunten regelgeving. Diversiteit in doelgroep. Verscheidenheid achtergrond bemoeilijkt aanpak - PowerPoint PPT Presentation

Transcript of onderwijs aan anderstalige nieuwkomers

Page 1: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

AC T U A L I S E R I N G

ONDERWIJS AAN ANDERSTALIGE NIEUWKOMERS

27 januari 2012Luc Driesmans en Marleen Van den Mooter

Page 2: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

INLEIDING

• Vooraf

• Diversiteit in de doelgroep

• Belang van school voor AN

• Aandachtspunten regelgeving

Page 3: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

DIVERSITEIT IN DOELGROEP

• Verscheidenheid achtergrond bemoeilijkt aanpak• Centrale regelgeving regionale verschillen• Onrealistische verwachtingen externen tav ond• Lange termijn aanpak noodzakelijk• Gewone kinderen in buitengewone omstandigheden• Thuishorend in gewone leeromgevingen • Geen OKAN uren in buitengewoon onderwijs

Page 4: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BELANG VAN SCHOOL

• Gewone omgeving, structuur en geordend• Kind en jongere kunnen zijn• Veiligheid en rust ervaren• Omgang leeftijdsgenoten• Inzicht in omgangsvormen, waarden, normen• Nederlands leren• Houvast krijgen • Vaardigheden en kennis opbouwen om toekomst te bepalen• Ervaren dat anderen interesse betonen en mee zorg dragen

Page 5: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

AANDACHTSPUNTEN REGELGEVING

• Steeds teruggrijpen naar omzendbrieven• Brochures moeilijk actueel te houden, regelgeving wijzigt snel• Regelgeving onvoldoende gekend => missen van kansen

(onthaaluren)

• CLB: geen parate kennis wel aandacht geven aan, mogelijkheden signaleren in scholen en weg vinden naar info

Page 6: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Onthaalonderwijs in het basisonderwijs• Onthaaljaar• Vervolgjaar • asielcentra

Doelstelling• Instroom voorbereiden en doorstroming bevorderen in de

reguliere klaspraktijk = taalvaardigheid Nederlands• Sociale integratie in het schoolleven bevorderen = omgaan

met sociale en culturele verscheidenheid in de relatie met klasleerkracht én leeftijdsgenoten

Page 7: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Omzendbrief BaO/2006/03 – publicatiedatum 30/06/2006 – laatste wijziging 21/09/2011

• Onthaalonderwijs in het basisonderwijs• Doelstelling• Definitie “anderstalige nieuwkomers” • Gewezen “anderstalige nieuwkomers”• Organisatie van het onthaaljaar• financiering• Begeleidende diensten

• Meest recente regelgeving via http://www.ond.vlaanderen.be/wetwijs/thema.asp?id=92

Page 8: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Definitie “anderstalige nieuwkomers”

• 5 jaar of ouder (of 5 jaar worden ten laatste op 31 december van het lopende schooljaar

• Niet het Nederlands als thuistaal of moedertaal hebben (op eer van ouders)

• Onvoldoende de onderwijstaal beheersen om met goed gevolg de lessen te kunnen volgen

• Max. 9 maanden ingeschreven zijn in een school met het Nederlands als onderwijstaal (zonder de vakantiemaanden juli en augustus) (op eer van ouders)

• Nieuwkomer zijn (= max. één jaar ononderbroken in België verblijven)

Uitz.: voor kinderen, officieel in een asielcentrum, geldt enkel de leeftijdsvoorwaarde

Page 9: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Gewezen anderstalige nieuwkomers

• Voorafgaande schooljaar anderstalige nieuwkomer +voorafgaande schooljaar onthaalonderwijs genoten

• Bij schoolverandering vraagt de nieuwe school een verklaring aan de vorige school betreffende beide voorwaarden

• Teldag voor gewezen anderstalige nieuwkomers = eerste schooldag van oktober

• 1 aanvullende lestijd, van zodra de school 1 gewezen AN telt en geen extra toelage.

• De S waar de lln 1 oktober zit, behoudt het uur ook al verandert deze nadien van S. De S mag/kan het uur wel overdragen aan de nieuwe school.

Page 10: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Organisatie van het onthaaljaar1. Voldoende anderstalige nieuwkomers ingeschreven hebben• Op niveau van de school (2 aanvullende lestijden per school +

1,5/AN)- Autonome KS of autonome LS met 1 vestigingsplaats = 4 AN

(= 8lt)- Andere scholen = 6 AN (= 11 lestijden)- Extra lesuren bij toename met 4 AN (= totaal van 8/10 AN)- Stopzetting indien daling onder 2 AN

• Op niveau van de scholengemeenschap (1,5 aanvullende lestijden/AN)- In alle scholen van de SG samen 12 AN (= 18 lestijden)- Extra lesuren bij toename met 4 AN (= totaal van 16 AN)- Stopzetting indien daling onder 4 AN

• De school kiest voor een gans schooljaar op welk niveau de telling gebeurt

Page 11: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Organisatie van het onthaaljaar

Zowel een school als de scholengemeenschap kunnen ook apart onthaalonderwijs organiseren. Indien de school beslist om haar nieuwkomers niet te laten meetellen in de SG en beiden komen toch aan hun aantal nieuwkomers kunnen ze los van elkaar onthaaluren verwerven!

Cfr voorbeeld in de omzendbrief.

Page 12: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Organisatie van het onthaaljaar

Ook al wordt het onthaalonderwijs op niveau SG georganiseerd toch mogen de kinderen in hun eigen school blijven zitten.

De uren worden berekend op niveau SG maar verdeeld tussen de scholen met nieuwkomers en kunnen doorheen het schooljaar overgedragen worden.

Page 13: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

2. Individueel werkplan = beschrijven en opvolgen van de onthaalstrategie• beginsituatie• Leerelementen en leerevolutie• evaluatie

3. Verbintenis van de school om leerkrachten te laten deelnemen aan vorming

Financiering

• Toekenning van de uren is steeds per school, maar overdracht is mogelijk in geval van verloop van de leerling

• Extra toelage per AN = euro 12,50 per volledige maand

Page 14: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

BASISONDERWIJS

Begeleidende diensten

• Steunpunt diversiteit en leren• Steunpunt Nederlands 2de taal = centrum voor taal en

onderwijs (CTO) • Pedagogische begeleiding

• Niet vermeld: CLB, maar voor de opdrachten vanuit ons decreet en vanuit BVR operationele doelstellingen wordt expliciet verwezen naar begeleiding van anderstalige nieuwkomers

Aandacht:

• Indruk dat er nog uren onbenut worden in het basisonderwijs!!

Page 15: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers in het gewoon voltijds secundair onderwijs SO 75 – publicatiedatum 30/06/2006 – datum laatste wijziging 11/10/2011

• Doelstelling• Voorwaarden

- organisatorisch- Toelatingsvoorwaarden voor de AN- Inhoudelijke voorwaarden- Verdere oriëntering en integratie in het SO

• Begeleiding door CLB

Page 16: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Doelstelling• Nederlands leren• Integreren in de onderwijsvorm en studierichting die aansluit bij

de individuele capaciteiten van de AN

Praktisch- Onthaaljaar gericht op het verwerven van het Nederlands- Ontwikkelingsdoelen “Nederlands voor nieuwkomers in de

onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers”http://www.anderstaligenieuwkomers.be/doelen

- Overstap naar het regulier onderwijs, gecoacht door de onthaalleerkracht (vervolgcoach)

Page 17: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Ontwikkelingsdoelen ‘ Nederlands voor nieuwkomers in de onthaalklas voor anderstalige nieuwkomers’

Vroeger de ROTAN doelen genoemd (referentiekader ontwikkelingsdoelen taalvaardigheid anderstalige nieuwkomers)

ROTAN werd nu aangevuld met doelen uit vakoverschrijdende eindtermen:

‐ Leren leren‐ Gecijferdheid‐ Techniek‐ Gezondheid‐ Sociale vaardigheden ‐ Informatie en communicatietechnologie

Page 18: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Voorwaarden (organisatorisch)

• Specifieke afspraken voor tijdstip van aanvraag onthaalklas• Op 1 oktober of daarna minstens 25 AN ingeschreven in de

school/SG• Onthaalonderwijs blijft, ook al daalt het aantal AN tijdens het

schooljaar• Slechts 1 contactschool binnen een SG• Samenwerking met CLB = expliciet benoemd• Nascholing taalvaardigheid en intercultureel onderwijs

voorzien

Page 19: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

• Scholengemeenschappen die nu reeds onthaalscholen hebben, mogen blijven uitbreiden in scholen en uren

• Scholengemeenschappen zonder onthaalschool, die toch een aanvraag willen doen = in afwachting van veranderingen secundair onderwijs is er een programmastop d.w.z.:

‐ Aanvragen OKAN uiterlijk 30 november voorafgaand indienenvb. aanvraag voor 2013-2014 moet uiterlijk 30 november 2012 ingediend

‐ Aanvraag gaat dan voor advies naar de Vlor‐ En nadien beslist minister over toestemming

oprichting OKAN

Page 20: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Toelatingsvoorwaarden:• Op 31/12 volgend op de aanvang van het schooljaar 12

jaar zijn en geen 18 jaar geworden zijn• Een nieuwkomer zijn• Niet het Nederlands als moedertaal of thuistaal hebben• Onvoldoende de onderwijstaal beheersen…• Max. 9 maanden ingeschreven zijn in een school met het

Nederlands als onderwijstaal (zonder de vakantiemaanden juli en augustus)

Uitz.: afwijking kan aangevraagd voor 1, 2 en 5 mits vergezeld van een ondersteunende motivering door CLB. Elk jaar bezorgt het agentschap een dienstschrijven aan scholen met uitleg over de afwijkingen.

Page 21: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Inhoudelijke voorwaarden• Ontwikkelingsdoelen “Nederlands voor …• Uitwerken van een individueel leertraject + opvolging en

bijsturing = samenwerking met CLB• Bijhouden van alle informatie over de AN tijdens en na de

onthaalklas• Relevante informatie laten doorstromen naar het reguliere

onderwijs vanuit de vervolgschoolcoördinatie• Initiatieven ter ondersteuning van AN tijdens en na het

onthaaljaar (vroegere snuffelstages,…)• Optioneel: 4 u wekelijks vrij te besteden vb. Frans, wiskunde,

LO

==) duidelijk ondersteuningsopdracht zowel voor de school als voor het CLB

Page 22: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

Verdere oriëntering en integratie in het secundair onderwijs

• Belang van de extra uren-leraar onthaalonderwijs• Einde schooljaar = attest onthaaljaar• Integratie in het regulier onderwijs vnl. op basis van

de beslissing van de toelatingsklassenraad en op basis van leeftijd

• Overschakeling in de loop van het onthaaljaar = regularisatie door de school zelf (gewettigde afwezigheid in het bewuste structuuronderdeel)

• Reglementaire toelatings- en overgangsvoorwaarden

Expliciete opdracht CLB vanuit dit decreet, vanuit het eigen decreet en BVR operationele doelstellingen

Omzendbrief SO 64 – voltijds SO en SO/2008/08 – deeltijds SO en SO/2005/04 rubr. 2.2 – gewettigde afwezigheden

Page 23: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

SECUNDAIR ONDERWIJS

• Vroegere gelijkwaardigheidsprocedure getuigschriften vervalt• Belang van de toelatingsklassenraad! • Gunstige beslissing, uiterlijk 25 lesdagen na aanvang

regelmatige lesbijwoning• Vroegere gelijkswaardigheidsbeslissingen vervallen tenzij

gunstiger dan de toelatingsklassenraad beslist• Achtergrondinformatie over buitenlands onderwijssysteem

via het Agentschap voor Kwaliteitszorg in Onderwijs en Vorming, NARIC-Vlaanderen – tel. 02/553.89.58

Page 24: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

LEREN EN WERKEN

Stelsel van leren werken SO/2008/08 – publicatiedatum 08/08/2008 – laatste wijziging 15/09/2011

Doelstelling = taalvaardigheid, inburgering en zelfredzaamheid=) betere doorstroming naar arbeidsdeelname – individuele aanpak (Vanaf 1 lln krijgt men 1,2 lestijd)

• Nieuwkomer• Nederlands niet als thuistaal of moedertaal• Max. 9 maanden ingeschreven• Onvoldoende Nederlands voor het deeltijds beroepssecundair

onderwijs• Op 31 december de leeftijd van 18 jaar niet bereikt

Uitz. Afwijking aanvragen voor 1, 3 en 5 met begeleidend schrijven CLB

Page 25: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

RECHT OP ONDERWIJS EN AN

Recht op onderwijs voor kinderen zonder wettig verblijfsstatuut. GD/2003/03 – Publicatiedatum 24/02/2003 – laatste wijziging 07/12/2009• Ieder kind dat hier verblijft heeft recht op onderwijs• Onderworpen aan de leerplicht• Afdwingbaar vanaf 60ste dag na inschrijving

Het gelijke kansenbeleid voor het basisonderwijs BaO/2006/01 – publicatiedatum 13/06/2006 – datum laatste wijziging 11/10/2011• Uitzonderingsmaatregel voor inschrijving van AN na

volverklaring, enkel in het basisonderwijs• Scholen mogen AN inschrijven na volverklaring maar moeten

niet

Page 26: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

RECHT OP ONDERWIJS EN AN

Het nieuwe inschrijvingsrecht vanaf 01/09/2012 en van toepassing op inschrijvingen schooljaar 2013-2014

Capaciteitsbepaling voor anderstalige nieuwkomers (basisonderwijs)

• Voorwaarde: een school op redelijke afstand, die rekening houdt met de vrije schoolkeuze van de ouders

• Indien capaciteitsbepaling AN: nooit minder dan 8 leerlingen• Afspraken binnen het LOP of tussen scholen in dezelfde

gemeente indien geen LOP• School kan afwijken van de weigeringsgrond capaciteit om AN

in te schrijven

Page 27: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

LOP EN AN

Decreet betreffende gelijke onderwijskansen I – B.S. 14/09/2002 – laatste publicatiedatum 01/09/2011

LOP maakt afspraken over• de opvang, het aanbod en de toeleiding van

leerlingen naar het onthaalonderwijs voor anderstalige nieuwkomers

• de opvolging van gewezen anderstalige nieuwkomers in het gefinancierd of gesubsidieerd onderwijs

Page 28: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

CLB EN AN

Decreet betreffende de CLB – publicatiedatum B.S.10/04/1999 – laatste wijziging 01/09/2011

• AN = benoemd als preferentiegroep• AN = kunnen ondergebracht worden bij de prioritaire

doelgroepen• AN worden prioritair begeleid om doorstroming te

optimaliseren• Omkadering = coëfficiënt 4 voor BaO en voor SO

Page 29: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

CLB EN AN

BVR tot vaststelling van de operationele doelstellingen van de CLB – publicatiedatum B.S. 03/09/2009 – datum laatste wijziging 21/04/2011

• Kernactiviteiten actief aanbieden aan AN bij de aanpak van zorgvragen binnen het begeleidingsdomein onderwijsloopbaan (onthaal, vraagverheldering, informatie en advies

• Vaccinaties aanbieden wanneer de vaccinatiestatus niet voldoet aan het vaccinatieschema

Page 30: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

TALENCONCEPTNOTA EN AN

Conceptnota “Samen taalgrenzen verleggen”

• Inzetten op taalontwikkeling van het standaardnederlands van jonge kinderen

• Engagement van ouders• Hervorming van het onthaalonderwijs BaO is voorzien- Taalbad van 4 weken bij een 1ste inschrijving AN- Na screening mogelijk opnieuw taalbad van 4 weken- Aansluitend keuze voor inclusie met opvolgtraject- Mogelijke verplichting tot lessen Nederlands buiten de

school (???)

Page 31: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

TALENCONCEPTNOTA EN AN

Conceptnota “Samen taalgrenzen verleggen”

• Onthaalonderwijs SO : flexibele opleidingstrajecten• Proefprojecten in Antwerpen, Brussel en Gent =

samenwerking tussen inburgering en onderwijs• Communicatie met de ouders

= vrijheid tot gebruik van andere talen= beperkt in tijd= ouders stimuleren tot het gebruik van het Nederlands= verfijning en implementatie van instrumenten van Huizen van het Nederlands

Page 32: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers

INFORMATIE EN DOCUMENTATIE

• Wetwijs: www.ond.vlaanderen.be/wetwijs/thema.asp?id=92• www.anderstaligenieuwkomers.be/• www.cteno.be • www.kruispuntmi.be• www.kruispuntmi.be/toolbox/thema.aspx?id=624• www.steunpuntdiversiteitenleren.be• www.meertaligheid.be• VCLB-koepel: wordt vernieuwd

Page 33: onderwijs aan  anderstalige nieuwkomers