Ondernemers en kapitaalverstrekkers

Con Schoenmakers

“Van 1,5 mln Nederlandse bedrijven heeft 17.000 tijdig jaarstukken gedeponeerd

Hiervan boekte slechts 1170 bedrijven een omzetgroei”

PwC

Welke criteria hanteren kapitaalverstrekkers naar ondernemers en hoe ga ik daarmee om?

Wat beweegt kapitaalverstrekkers en hoe speel ik daar op in?

PwC

Agenda

1. “Umfeld” van de kredietverschaffer

2. Wat brengt de kredietnemer op tafel?

3. Financieringsinstrumenten en een toepassingsmatrix

PwC

1. “Umfeld” van de kredietverschaffer

PwC

Bancaire landschap is door de financiële crisis totaal veranderd

Changed lending environment

Minder bancaire liquiditeit

Lagere leverage

Meer club dealsHogere pricing / strakkere voor-

waarden

Meer kritische blik van klanten

FinanciëleCrisis

PwC

Emoties spelen in besluitvorming een veel grotere rol dan wordt onderkend

Kredietverstrekkerriskmanagement

Voortgaande discussie over:

-Bonussen-Overcreditering

-Salescultuur-Slechte producten

7 plagen van Egypte:

-Zuid-Europa

-Grondstoffencrisis

-Jasmijnrevolutie in N-A

-Japanse aardbeving, nucleaire ramp

Grote verliezen

Voortbestaan bank / baan op het

spel

Bankencrisis

Toch iets anders dan gewone

recessie

Ervaring uit verleden

EmotioneleCrisis

PwC

Verwachte volumegroei per sector (%)

0

2

4

2009 2010 2011 2012

0

2

4

6

2009 2010 2011 2012

-6

-4

-2

0

2

4

2009 2010 2011 2012

-6

-4

-2

0

2

4

2009 2010 2011 2012

Bron: ING Economisch Bureau

In 2012 weer groei in alle sectoren

-10-8-6-4-202468

2009 2010 2011 2012

-10-8-6-4-202468

2009 2010 2011 2012

-10-8-6-4-202468

2009 2010 2011 2012

Industrie Groothandel Transport

Detailhandel Zakelijke dienstverlening Horeca

-8

-6

-4

-2

0

2

4

2009 2010 2011 2012 -12

-8

-4

0

4

2009 2010 2011 2012

Bouw

Agri Zorg

PwC

Particuliere consumptie geen spiegelbeeld van het verloop van de economische crisis

Particuliereconsumptie

Prioriteiten consumenten wisselen sterk

(telecom nu belangrijker dan

mode)

Politieke instabiliteit

Renteaftrek maar maximale

hypotheek

Geen 2 inkomen meer

Herstel werkgelegenheid

Daling werkeloosheids-

cijfers

Koopkrachtdaling (CPB cijfers)

Misery index

Inflatie en werkeloosheid

Consu-menten-

crisis

PwC

Koopbereidheid consument nog laag

-15

-10

-5

0

5

10

03 04 05 06 07 08 09 10 11

-60

-40

-20

0

20

40

Verwachting consument over financiële situatie komende 12 maanden

Verwachting consument over economie komende 12 maanden

PwC

Wat ziet de riskmanager als hij in de toekomst kijkt?

Kredietvraag

The worldbetween 2010

and 2050

+ kant

Overcapaciteit blijft

Spaargelden moeten ergens

naar toe

Zakelijk krediet en voorraden

Zakelijk krediet en bedrijfs-

investeringen

Nederlands herstel steunt op

export

Markt-ontwikke-

lingen

PwC

Nederlands herstel leunt op export

75

80

85

90

95

100

105

'06 '07 '08 '09 '10 '11

91

93

95

97

99

101

Wereldhandel

bbp-volume, Nederland (rechts)

bbp-volume (basis = K1.08)

NL bbp(rechts)

Wereldhandel(links)

PwC

Zakelijk krediet (>1jr) en bedrijfsinvesteringen

-20

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

99 00 01 02 03 04 05 06 07 08 09 10 11

Groei bedrijfsinvesteringen

Groei bancair krediet (looptijd >1 jaar)

PwC

Zakelijk krediet (t/m 1jr) en voorraden

-10

-8

-6

-4

-2

0

2

4

6

8

10 -30

-20

-10

0

10

20

30

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011

Oordeel over voorraadniveaus: ‘te laag’

Oordeel over voorraadniveaus: ‘te hoog’

Groei kortlopend krediet (t/m 1 jr)

PwC

The world between 2010 and 2050

• In 2020 E7 economieën groter dan de huidige G7 (in 2050 64% groter)

• E7 zijn China, India, Brazilië, Rusland, Indonesië, Mexico en Turkije

• China BNP is naar verwachting groter dan US in 2018

• Na tijdelijke shift door industriële revolutie in 18e en 19e eeuw weerterug naar dominatie China en India

• Emerging market MNC‟s zullen omhoog klimmen in de value chain (fabriceren, dienstverlening)

• Tegelijkertijd meer kansen NL bedrijfsleven door snelle groeiconsumentenmarkt

PwC

2. Wat brengt de ondernemer op de tafel?

Elevatorpitch

• Wie ben ik?

• Wat wil ik?

• Wat kan ik / businessmodel?

• Waarom moet u mij hebben?

PwC

Meer in detail

Bedrijf in één oogopslag

Bedrijfsprofiel

Businessmodel

Ontstaan / major events

Kerncijfers

Eigendom / organigram

De markt/waardeketen

Kwantitatieve ontwikkelingen

Afhankelijkheid

Concurrentie

Risico‟s

Marktpropositie of PMC

• Wat leveren we aan wie?

• Waarvoor?

• Zichtbaar?

• Wat ben ik voor mijn klanten?

Organisatie

• Management

• Medewerkers

• Structuur

PwC

Financieel

Balans / balansverhoudingen

V.A. E.V.

V.V.

VAR. A. K.V.

V.A. = E.V. + (V.V.)

VAR. A. = K.V.

Solvabiliteit

Liquiditeit

E.V. = V.V. = max. 1

(theorie ⅓ ⅓ ⅓)

(reden van faillissement)

VTW

Omzet, marge, p kosten, bedrijfsresultaat, afschrijvingen

Net debt tot EBITDA

PwC

Financieel

Voorspelbaarheid

Prognoses

Budgetten

Liquiditeitsanalyses / voorspellingen

Request for proposal

Investeringsvraag

Financieringsvraag

PwC

3. Financieringsinstrumenten en een toepassingsmatrix

“De toekomstige groei tot pakweg honderd werknemers moet vooral beheerst plaatsvinden. „We nemen per kwartaal nieuwe mensen aan. Daarbij kijken we wel steeds naar onze liquiditeit, orderpositie en de cashflow. Er moeten voldoende financiële middelen zijn. We moeten niet te snel willen gaan. Dan krijg je ontevreden klanten en managementproblemen.‟”

PwC

Financieringsinstrumenten

Actief

Hypotheek

Middellange leningen

Leasing:

• Vendor

• Financial

• Operational

Passief

• Eigen vermogen

• Mezzanine

• Achtergestelde leningen

• Fiscus

• Crediteuren

• Vooruitontvangen

FactoringVoorraadfinanciering

DebiteurenWerkkapitaal

Rekening courant krediet

PwC

Toepassingsmatrix

Financiële ontwikkeling (P&L)

Ber

eik

ba

arh

eid

fin

an

ciël

e in

stru

men

ten

Commodity finance

Kapitaalmarkt

Privateequity

Hypothecaireleningen

Gewoonbankkrediet

Bancaire leningen

Leningen van derden

ALLES

Staatsgarantie-krediet

Informal investors

Crediteuren / fiscus

PwC

Tot besluit

“Opvallend is dat de Alkmaarders hun groei vooral financieren met een investeerder, omdat de banken erg moeilijk deden. Dat beeld was vorig jaar overheersend, in interviews en op de FD Gazellen-bijeenkomsten, of we nu in Groningen, Amsterdam of Maastricht waren. Ondernemers waren boos en teleurgesteld, omdat de banken nu de stormbal werd gehesen ineens niet thuis gaven, ook niet bij snelle groeiers. Dit jaar is dat anders. Steeds meer FD Gazellen kunnen weer bij de bank terecht, een enkeling laat hen zelfs opdraven voor een „beauty contest‟ om vervolgens zelf het aantrekkelijkste voorstel te kiezen.”