Ontwerpend onderzoek naar kernversterking in VlaanderenStudie uitgevoerd door Maat-ontwerpers, 2016 - 2017

Witboek BRV

- Nieuw ontwikkelingsmodel op basis van voorzieningen en knooppuntwaarde.

- Het bestaande hiërarchisch en proportioneel groeimodel (grote steden veel, kleine steden en dorpen weinig) wordt verlaten.

- Nieuwe kernen in beeld, zo ook dorpskernen.

- Het dorp als opgave!

Een aanpak voor dorpen

1. Welke opgaves en uitdagingen voor dorpen? (waarom?)

2. Waar bevinden zich kansen om kernversterking op te enten? (waar?)

3. Welke activiteiten bieden kansen voor kernversterking? (wat?)

4. Welke ruimtelijke strategieën voor meer of minder ruimtelijk rendement en functieverweving? (hoe?)

1. Opgaves en uitdagingen

Waarom?

- Het dorp van weleer is niet meer.

- Dorpen zijn te klein geworden voor de keten ‘woningen – voorzieningen –leefbaarheid’.

- Deze logica dwingt ons op een andere manier programma’s te organiseren.

- Toch herkennen we nog een ‘dorp’.

Autonoom dorp Woondorp

1. Opgaves en uitdagingen

Waarom?

- Nood aan een alternatief perspectief.

- Keuzes maken in wat het bestuur zelf wil doen, en in wat ze samen met anderen wil doen.

- Zonder in te zetten op groei als dé oplossing.

?

Autonoom dorp Woondorp

Autonoom dorp Woondorp

Verbonden dorp

2. Kansen voor kernversterking

Waar?

Het verbonden dorp als hypothese : Dorpen verbinden in de regio.

- Niet per definitie alles lokaal aanbieden, wel binnen de ruimere regio.

- Functioneel verband van steden, dorpen en open ruimte.

- Kernen versterken elkaar door goede onderlinge verbindingen, relaties en wisselwerkingen.

5. Thematische insteek

Wat?

Het verbonden dorp als hypothese : Dorpen verbinden in de regio.

- Niet de aanwezigheid van veel of extra inwoners is essentieel voor de leefbaarheid.

- Wel de nabijheid van een stad, specifieke economische plekken,

de ligging binnen grotere landschappelijke eenheden of bovenlokale netwerken.

5. Thematische insteek

Wat?

Het verbonden dorp als hypothese : Dorpen verbinden in de regio.

Case Moerzeke

5. Thematische insteek

Wat?

Dienstendorp

- Clustering van een pakket aan voorzieningen.

- Kernen met een minimumdraagvlak aan voorzieningen, waar verdichtingsmogelijkheden zijn, waar de bereikbaarheid van de voorzieningen gegarandeerd is en waar een mix aan basisvoorzieningen bestaat.

5. Thematische insteek

Wat?

Stadsranddorp

- Kansen vanuit de directe relatie tot verstedelijkte gebieden.

- Transformatie van de bestaande bebouwde ruimte.

- Divers pallet aan woon- en werkomgevingen.

Stevoort Hasselt

Case Stevoort

5. Thematische insteek

Wat?

Knoopdorp

- Vlot bereikbaar via diverse vervoersvormen (collectief vervoer, fietsverbindingen) op regionale en lokale schaal.

- Goede bereikbaarheid maakt ze aantrekkelijke woonomgevingen.

Case Landegem

5. Thematische insteek

Wat?

Landschapsdorp

- Gebieden met een sterke landschappelijke kwaliteit.

- Nog meer dan de stad is het landschap onderdeel van het bebouwingsweefsel.

Case Alveringem

5. Thematische insteek

Wat?

- Typering van kernen (dorpen) op basis van hun groei en groeimogelijkheden.

- Onderscheid tussen dynamische en stagnerende dorpen.

- Potentie voor een pallet aan woongelegenheden uitgaande van een kwantitatief aanbod (groei door mogelijkheden, stagnerende oude centra) dan wel kwalitatieve kansen (groei door aantrekkelijkheden, stagnatie kleine kernen).

5. Thematische insteek

Wat?

Dorpstypologieën

Opgaves

wonen/stadsranddorp ontsluiting /knoopdorp voorzieningen /dienstendorp landschap/landschapsdorp

Dynamieken

Vragen?

Link naar de studie

Kaat Smets – kaat.smets@vlaanderen.be

www.ruimtelijkeordening.be

En dan nu… de bril testen

Stel uw dorp voor als ‘verbonden dorp’ (analyse van het dorp)

Zoek een antwoord op volgende vragen:

• Hoe kan u het dorp en buurdorpen indelen volgens de typologie?

• Waar wil u inzetten op groei en waar niet?

Tenslotte

Is het begrippenkader ‘verbonden dorp’ en dorpstypen een vruchtbaar instrument voor kernversterking?

Is het dat ook voor leefbare dorpen?