Jaarverslag 2011

Colofon

Productie en teksten: Boerenbond & Landelijke Gilden, afdeling Communicatie

Vormgeving: Boerenbond & Landelijke Gilden, Grafische Producties

Fotografie: Boerenbond, Landelijke Gilden, Trias, Mechelse Veilingen, Marco Mertens,

Toon Coussement, Rien van Rijthoven, Shutterstock

V.U. Sonja De Becker, Diestsevest 40, 3000 Leuven

© BoerenBond & LandeLijke GiLden 2012 • d/2012/0728/03

Jaarverslag 2011

2

“De werking van onze organisatie zal in 2012 opnieuw de inzet vragen van duizenden vrijwilligers,

land- en tuinbouwers en plattelandsbewoners.”

Inhoud

05 De huidige en gewenste identiteit > Onderzoek naar onze identiteit

> Naar een nieuwe huisstijl

> Communicatie via vele kanalen

> Wat zijn de conclusies?

11 Een jaar Boerenbond in actie

23 Een brede dienstverlening

37 Landelijke Gilden, het jaar rond

52 Boerenbond & Landelijke Gilden

3

Boerenbond & Landelijke Gilden zijn het jaar 2012

ingestapt met een nieuwe huisstijl en nieuwe logo’s. Dit

is geen esthetische verandering, maar een doordachte

keuze om Boerenbond als beroepsorganisatie van

boeren en tuinders en Landelijke Gilden als sociocultu-

rele plattelandsorganisatie te positioneren in het

Vlaanderen van vandaag en morgen.

De stem van de boer en van de plattelandsbewoner

dreigt aan draagkracht te verliezen tussen de vele

burgergroepen van het zogenaamde nieuwe middenveld.

Als doorgewinterde middenveldorganisatie hebben we

ons in 2011 afgevraagd waar wij voor staan en waar wij

naartoe willen. Leden, bestuursleden en buitenstaan-

ders werden bevraagd. Uit het onderzoek blijkt dat wij

als land- en tuinbouworganisatie met focus op belan-

genbehartiging, vorming en dienstverlening ervaren

worden als de verdediger bij uitstek van de belangen van

alle land- en tuinbouwers. De grote, onderbouwde

dossierkennis in onze werking wordt (h)erkend. De drie

kernopdrachten blijven de pijlers van de beroepsgerichte

werking voor land- en tuinbouw. We drukken dat uit in

het logo dat als het ware een kwaliteitslabel is en

symboliseert dat Boerenbond achter zijn leden staat.

Landelijke Gilden richt zich naar ontmoeting en samen-

zijn, naar dorp en platteland met aandacht voor het hele

gezin. De ervaring van het platteland, met een belang-

rijke plaats voor de beleving van de actieve land- en

tuinbouw, staat centraal. Verder is de belangenbeharti-

ging voor een leefbaar platteland van belang. Vlaanderen

heeft nood aan een sterk plattelandsbeleid, dat aange-

past is aan de noden van een sterk verstedelijkt gebied.

Ons platteland is meer dan de omgeving van de steden,

het heeft een eigen identiteit en nood aan een eigen

beleid. We kozen voor een open logo dat het vrijetijdsge-

voel en het uitnodigend karakter van de beweging

visualiseert.

De enquête – waarvan u een samenvatting kan lezen in

het eerste deel van dit jaarverslag – toonde aan dat we

twee sterke merken in huis hebben die omschreven

worden als integer, betrouwbaar, open, democratisch,

gericht op dialoog en communicatief naar hun leden en

de ruimere maatschappij. Met de slogan ‘eenheid in

verscheidenheid’ drukken we uit dat deze twee merken

onder één dak wonen.

De identiteit van Boerenbond en Landelijke Gilden is

herbevestigd in een nieuwe vormgeving. Maar de kracht

van onze organisatie ligt niet in een kleur of een base-

line. Ze ligt in de werking die in 2012 zal gericht zijn op

houvast voor de leden, rechtszekerheid voor de land- en

tuinbouwondernemers, een rechtvaardig land- en

tuinbouwbeleid, behoud van de voorzieningen op het

platteland, verkiezing van bekwame lokale bestuurders

… Deze werking zal in 2012 opnieuw de inzet vragen van

duizenden vrijwilligers, land- en tuinbouwers en

plattelandsbewoners. Zij zullen hun engagement ter

harte nemen!

Piet VanthemscheVoorzitter

Geachte lezer

4

5

De huidige en gewenste identiteit Op basis van een bevraging naar de identiteit van Boerenbond en Landelijke Gilden werd een nieuwe huisstijl ontwikkeld. Tegelijkertijd werden ook de communicatiekanalen onderzocht. Dit onderzoek resulteerde in nieuwe ledenbladen en de keuze voor een sterk digitaal platform.

6

Onderzoek naar onze identiteitEind 2010, begin 2011 gebeurde er door onderzoeks-

bureau Memori, het onderzoeks- en expertisecentrum

van Lessius Hogeschool in Mechelen, een onderzoek

naar de identiteit van Boerenbond. Het bureau bevroeg

bestuursleden van Boerenbond en Landelijke Gilden.

Men onderzocht de identiteit van Boerenbond en

Landelijke Gilden, ook corporate DNA genoemd. Van alle

respondenten was 59% bestuurslid van Landelijke Gilden,

21% van de beroepsgerichte werking en 18% bestuurslid

van beide. Bij de bestuursleden van de beroepsgerichte

werking waren alle sectoren vertegenwoordigd.

Uit de enquête kwam naar voren dat beide groepen de

verbondenheid met de ‘familie’ Boerenbond belangrijk

vinden. Dit is meer nog het geval bij de bestuursleden

van Landelijke Gilden. Slechts voor een minderheid is

verbondenheid tussen beide overbodig.

Verder werd er gepeild naar de gewenste identiteit van

Boerenbond als belangenbehartiger voor land- en

tuinbouw. Daarbij stelde men onder meer volgende

kenmerken voor: ‘onderbouwd’, ‘met grondige dossier-

kennis’, ‘verdediger van de belangen van alle land- en

tuinbouwers’, ‘aanwezig in politieke overlegorganen’,

‘gerespecteerd door beleidsverantwoordelijken’, ‘dialoog

en overleg’ en ‘mobiliserend indien nodig’. Uit de

enquête bleek dat alle voorgestelde kenmerken door

90% van de bestuursleden van Boerenbond als ‘belang-

rijk’ werd beschouwd.

Worden deze kenmerken nu reeds gerealiseerd? Op deze

vraag scoorde het aspect ‘onderbouwd, met grondige

dossierkennis’ beduidend goed. 96% vindt dat Boeren-

bond hieraan voldoet. De grootste kloof tussen het

huidige en het gewenste imago ligt bij ‘gerespecteerd

door beleidsverantwoordelijken’, ‘waakzaam’ en ‘verde-

diger van de belangen van àlle land- en tuinbouwers’.

Ook voor het dienstbetoon en het aanbieden van vorming

deed men deze oefening. Voorgestelde kenmerken waren

hier onder meer ‘een organisatie die naar en met zijn

leden communiceert’, ‘gericht op de echte noden van zijn

leden’ en ‘onderbouwd en deskundig’. Voor deze drie

kenmerken werden de beste scores opgetekend.

Drie kenmerken scoorden minder goed, namelijk

‘sensibiliserend’, ‘gericht op de echte noden van zijn

leden’ en ‘servicegericht en ondersteunend’.

Aan de bestuursleden Landelijke Gilden werd gevraagd

om van veertien gewenste kenmerken de tien belang-

rijkste aan te duiden. In de lijst werden onder meer

‘verdediger van de belangen van het platteland’,

‘ontmoetingsplaats tussen landbouwer en plattelander’,

‘aantrekkelijk voor jongeren’, ‘voldoende gekend in de

dorpsgemeenschap’, ‘gericht op sociale samenhang in

het dorp’ en ‘gezinsgericht’ opgenomen. Alle kenmerken

werden (zeer) belangrijk bevonden, behalve ‘aanwezig in

politieke overlegorganen’, ‘sociaal, in de zin van aan-

dacht voor kwetsbare groepen’ en ‘oproepend tot

politiek-maatschappelijke actie’.

Worden deze kenmerken nu al gerealiseerd? De kloof

tussen de gewenste en de huidige identiteit was het

grootst voor ‘aantrekkelijk voor jongeren’, ‘gerespec-

teerd door beleidsverantwoordelijken’ en ‘voldoende

gekend in het dorp’.

Naast de werking voor de land- en tuinbouw en de

werking van Landelijke Gilden werd er gepeild naar de

kenmerken van de ‘familie’ Boerenbond. Van de aspec-

ten die als gewenst werden voorgesteld, voelden de

respondenten het meest voor ‘integer, betrouwbaar’. Alle

voorgestelde kenmerken kregen de score ‘belangrijk’.

Dit geldt niet voor ‘ethisch’ en ‘christelijk geïnspireerd’.

De meerderheid van de respondenten (90%) vindt dat

Boerenbond ‘integer en betrouwbaar’ is. De grootste

kloof tussen het gewenste en het huidige imago was er

bij ‘open en transparant’. Bij het aspect ‘christelijk

geïnspireerd’ was het gemiddeld belang dat men eraan

hecht kleiner dan de gemiddelde tevredenheid.

Naar een nieuwe huisstijl

Op basis van de resultaten van het corporate DNA-onder-

zoek gaf Boerenbond aan het Antwerpse communicatie-

bureau LDV de opdracht om voor Boerenbond, Landelijke

Gilden en de ‘familie’ Boerenbond een nieuwe huisstijl te

ontwerpen. Boerenbond omschreef de opdracht als

volgt: “De huisstijl moet de eigenheid en de eigenschap-

pen van de drie delen respecteren, maar tegelijk moet

ook duidelijk zijn dat ze samen horen.”

De enquête toonde aan dat er twee sterke merken zijn:

Boerenbond als beroepsorganisatie en Landelijke Gilden

als socioculturele organisatie. Het huisstijlbureau

ontwierp voor beide een nieuw logo en bijhorende

huisstijl. Het nieuwe logo moet visualiseren wat Boeren-

bond en Landelijke Gilden zijn, wie ze zijn en waar ze

voor staan. Tegelijkertijd werd beslist om beide huis-

merken in de toekomst meer identiteit te geven, terwijl

ze toch onder hetzelfde dak wonen. Als beide merken

samen naar buiten komen, dan zal dat onder de koepel-

naam Boerenbond & Landelijke Gilden gebeuren, met

beide logo’s op een grijze achtergrond.

De bond staat achter de boeren

Boerenbond bundelt de werking voor land- en tuinbou-

wers. Kernopdrachten blijven belangenverdediging,

vorming en dienstverlening. Het logo stelt een kwaliteits-

label voor waarin de B van ‘Bond’ als een schaduw

achter de B van ‘Boeren’ staat. De bond staat dus – zowel

letterlijk als figuurlijk – achter zijn boeren, zoals de

boeren centraal staan, maar steeds op steun van de

organisatie kunnen rekenen. De donkergroene basis-

kleur drukt ernst uit. Enkel als Boerenbond op straat

komt om actie te voeren, zal er gebruik worden gemaakt

van de meer opvallende blauwe kleur. ‘Trouw aan

land- en tuinbouw’ wordt de nieuwe slogan.

De logo’s van AVBS en van het Innovatiesteunpunt

bevatten een duidelijke, visuele link naar dat van

Boerenbond. De kleur van het Innovatiesteunpunt wordt

paars, terwijl het AVBS groen behoudt. Beiden krijgen

ook een eigen slogan. Voor het Innovatiesteunpunt wordt

dat ‘De toekomst begint vandaag’ en voor het AVBS

‘De sierteelt- en groenfederatie’.

Altijd iets te beleven

Landelijke Gilden bundelt het socioculturele werk, maar

ook de syndicale dossiers die het platteland als samen-

leving aanbelangen. Er werd gekozen voor een terracotta-

kleur, een warme kleur die de actieve ontspanning

symboliseert. Het ‘open logo’ verwijst naar het vrijetijds-

gevoel en het uitnodigende karakter van de beweging.

De kerktoren legt de link naar het dorp dat centraal staat

in de werking. De baseline wordt ‘Samen beleef je meer’.

Vermits Plattelandsklassen vzw ook onder Landelijke

Gilden ressorteert krijgt deze entiteit een nieuw maar

verwant logo, met als baseline ‘Altijd iets te beleven’.

Wie alle logo’s naast elkaar legt, merkt dat er gekozen

werd voor eenheid in verscheidenheid. Niet enkel de

logo’s wekken dit gevoel op, uiteraard ook de werking

zelf. Om het met een vergelijking te zeggen, ieder kind

heeft zijn eigen karakter, maar maakt deel uit van de

grote familie Boerenbond & Landelijke Gilden.

7

8

Communicatie via vele kanalen

59%

12%

13%

13%

3%

Landbouwers in hoofdberoep

Landbouwers in bijberoep

Gepensioneerde boeren

Niet-landbouwer

Geen antwoord

59%

12%

13%

13%

3%

Landbouwers in hoofdberoep

Landbouwers in bijberoep

Gepensioneerde boeren

Niet-landbouwer

Geen antwoord

61%21%

8%

8%2%

Meer dan 20 jaar

Tussen 11 en 20 jaar

Tussen 6 en 10 jaar

5 jaar of minder

Geen antwoord

61%21%

8%

8%2%

Meer dan 20 jaar

Tussen 11 en 20 jaar

Tussen 6 en 10 jaar

5 jaar of minder

Geen antwoord

26%

21%

16%

15%

10%

5%4% 3%

Akkerbouw

Melkvee

Vleesvee en kalveren

Varkens

Groenten

Fruit

Pluimvee

Sierteelt

26%

21%

16%

15%

10%

5%4% 3%

Akkerbouw

Melkvee

Vleesvee en kalveren

Varkens

Groenten

Fruit

Pluimvee

Sierteelt

We leven in een maatschappij waarin communi-

catie centraal staat, daar is iedereen het

wellicht over eens. Daarom wil Boerenbond,

nog meer en beter dan vroeger, met zijn leden

communiceren. Dit moet gebeuren via een

efficiënte en toekomstgerichte mix van media-

kanalen. Om de juiste communicatiemiddelen

te kunnen aanwenden was het nodig om inzicht

te krijgen in het aantal mensen dat men

bereikt, in het gebruik en de waardering van de

huidige communicatiekanalen van Boerenbond.

Aan Memori werd daarom eveneens gevraagd

een zogenaamd multichannelonderzoek uit te

voeren en aanbevelingen te doen met betrek-

king tot de communicatie in de toekomst.

Dit onderzoek gebeurde in het voorjaar door

middel van een grootschalige enquête onder

3500 lezers van Boer&Tuinder, die via een

systematische steekproef geselecteerd werden.

Om betrouwbare resultaten te verkrijgen moes-

ten alle sectoren en provincies voldoende

vertegenwoordigd zijn (zie grafieken). Opmer-

kelijk was dat één op vier respondenten

bestuurslid van Boerenbond of Landelijke

Gilden was. De gemiddelde leeftijd van de

respondenten bedroeg 53,5 jaar, 14% was op

het moment van de enquête 40 jaar of jonger.

Verdeling respondenten

Aantal jaren lidmaatschap

Onderverdeling naar sectoren

Ledenbladen

Uit het onderzoek bleek dat de meeste respondenten het

ledenblad Boer&Tuinder wekelijks doornemen. Hiervan

leest 14% het blad volledig, terwijl 73% vooral bepaalde

artikels selecteert volgens zijn of haar interesse. Van

alle respondenten vindt 98% het ledenblad betrouwbaar.

Ook het feit dat het syndicale standpunt van de organisa-

tie vertolkt wordt, is voor 92% van de geënquêteerden

zeer belangrijk. Duiding over de ontwikkelingen in de

eigen sector worden meest gelezen, gevolgd door

marktberichten en bedrijfsreportages. Ook de twee-

wekelijkse vakbladen zijn een betrouwbare informatie-

bron. Ze liggen goed in de markt en zijn een waardevolle

aanvulling bij het syndicale nieuws in Boer&Tuinder.

Internetgebruik

Zeer opvallend is dat 80% over een vaste computer of

een laptop beschikt met toegang tot het internet. De

gepensioneerde landbouwers zijn het minst online. Het

percentage respondenten dat voor zijn internetgebruik

afhankelijk is van vrienden of familie of van een

computer op een openbare plaats, is zeer klein. Het

internet wordt vooral gebruikt voor e-banking, het

opzoeken van informatie, e-mailen, administratie,

het volgen van de actualiteit en het online kopen

en verkopen van goederen en diensten. De

websites van de Vlaamse Landmaatschappij,

Boerenbond en Vilt worden het meest

bezocht. Toch raadpleegt slechts 26%

frequent de Boerenbondwebsite. Bijna 60%

van de internetgebruikers is geabonneerd op

een of meerdere digitale nieuwsbrieven van Boerenbond.

Van de anderen zegt de meerderheid niet te weten dat de

organisatie dit aanbod heeft. Hoewel de geschreven

media de voorkeur genieten, verwachten veel leden

extra informatie via het web. Het internet laat toe om

sneller en anders te communiceren. Het is geen

concurrentie, maar een aanvulling bij de gewone

ledenbladen.

Al is het internet zeer goed ingeburgerd, het beperkte

gebruik van sociaalnetwerksites als Facebook en Twitter

valt op. Slechts 16% van de leden die online actief zijn,

zegt deze websites te bezoeken. Bij de leden die jonger

zijn dan 40 jaar ligt het gebruik wel hoger, maar toch

beduidend lager dan het Vlaams gemiddelde. Ook

opvallend is dat 90% van de respondenten het internet

een betrouwbare informatie-

bron vindt. Toch zegt 26%

dat het moeilijk is om

op de informatiesnel-

weg de gewenste

info te vinden.

9

10

Wat zijn de conclusies?Nieuwe ledenbladen

Het ledenblad Boer&Tuinder wordt sterk gewaardeerd en

zeer intensief gelezen. Het blad vertolkt het Boeren-

bondstandpunt en dat moet volgens de onderzoekers

van Memori in de toekomst zo blijven. Er is ruimte voor

optimalisatie, maar dan gaat het vooral om kleine

aandachtspunten. Boer&Tuinder is actueel, inhoudelijk

sterk, vormelijk toegankelijk en aantrekkelijk en in

eerste instantie bedoeld voor de leden-land- en

tuinbouwers.

De vier onderzochte vakbladen – landbouw&Techniek,

verbondsnieuws, proeftuinnieuws en fruitteelnieuws –

kunnen rekenen op een trouw lezerspubliek. Ze hebben

een gelijkaardig profiel en sommige bladen leunen vrij

dicht bij elkaar aan. Daarom stelt Memori voor om het

aantal titels te beperken. Daarbij is het belangrijk dat

alle sectoren voldoende relevante informatie blijven

krijgen. Omdat Boerenbond een betrouwbaar imago

heeft, moet het voor de lezer duidelijk zijn dat deze

vakbladen van de organisatie afkomstig zijn.

Digitale aanpak

Eén van de aandachtspunten

voor de toekomst is de uitbouw

van een sterk digitaal platform.

De meeste leden hebben

toegang tot het internet en

hebben er vertrouwen in als

informatiekanaal. Omdat uit de

enquête blijkt dat de meeste

leden het liefst informatie op

papier ontvangen, wordt een

crossmediale aanpak (persoonlijke aanpak via verschil-

lende media) voorgesteld. De gedrukte media moeten de

leden ertoe aanzetten de website te bezoeken en op zoek

te gaan naar meer informatie over een bepaald onder-

werp. Hierbij moet de website meer zijn dan een digitale

versie van Boer&Tuinder en de vakbladen. Het internet

biedt de mogelijkheid om korter op de bal te spelen. Ook

‘informatie op maat’ is makkelijk te realiseren via de

website die het mogelijk maakt om de info te personali-

seren waarbij de bezoeker zelf aangeeft over welke

onderwerpen hij wel of niet wenst te lezen of info te

ontvangen. Hierbij stelt Memori een algemeen gedeelte

voor met strategische informatie en een afgeschermd

ledengedeelte dat eenvoudig te bereiken is.

Uitdagingen

Boerenbond staat voor grote uitdagingen. Op 1 januari

2012 werd de nieuwe ledenstructuur van kracht waarbij

nog alleen leden in hoofd- en in bijberoep opgenomen

zijn. Het onderscheid tussen ‘met’ en ‘zonder specialis-

tenbijdrage’ werd afgeschaft.

Op 1 januari 2012 kreeg Boer&Tuinder een andere

lay-out, die aanleunt bij de nieuwe huisstijl.

landbouw&Techniek werd omgedoopt in management&

Techniek. Het blad werd volledig in het nieuw gestoken

en neemt voortaan ook de sectoren glasgroenten en fruit

op. Het valt nu in de bus bij alle Boerenbondleden;

de leden van het AVBS krijgen sinds begin 2012

het nieuwe blad sierteelt&groen voorziening,

de opvolger van verbondsnieuws.

Er zal werk gemaakt worden om de link met het internet

te versterken en elektronische nieuwsbrieven te integre-

ren. Verder zal ook de geschreven informatie geïnte-

greerd worden in een multimediaal gebeuren. Daarbij

mag de toegankelijkheid niet uit het oog verloren

worden.

Boer&Tuinder Nr. 07 17 februari 2012 jaargang 118WEEKBLAD VOOR LEDEN VAN BOERENBONDHOOFDBESTUUR PAG. 5

VAKGROEP PLUIMVEE PAG. 6

MARKTEN PAG. 17 TOT 19

STUDIEDAG VARKENS PAG. 12

DIENSTBETOON PAG. 38

BEWEGINGSNIEUWS PAG. 40 TOT 45

Cacaobonen om dromen waar te makenCongolese boeren produceren allerlei gewassen die ze zelf ook opeten, maar ze rekenen op de cacaoboon om hun levensdromen waar te maken. Door de kwa-liteit van de cacao te verbeteren en de volgende schakels van het productieproces in eigen handen te nemen, verdienen ze bijvoorbeeld genoeg om hun kinderen naar school te kunnen laten gaan. > PAG. 14

Afgelopen week eindigde het uitrijverbod voor dierlijke mest. Waar de vorst voldoende uit de grond is, kan dus het dierlijke-mestgebruik starten. We staan stil bij enkele aspecten van de wetgeving die dit jaar wijzigen of belangrijk zijn. > PAG. 7

Naar aanleiding van heel wat klachten van leden – als reactie op een interne oproep – vroeg voorzit-ter Vanthemsche formeel aan minister Schauvliege om rekening te houden met deze problemen bij het opleggen van begeleidingsmaatregelen. De klach-ten hebben betrekking op Agrolab, in verband met de voorafgaande kennisgeving, het niet nakomen van gemaakte afspraken en afwijkende resultaten. Deze afwijkende resultaten bewijzen trouwens de noodzaak van referentiepercelen, waarmee het CVBB nog dit jaar zal starten.Het betreft voorvallen die het vertrouwen in het sys-teem aantasten, niet het minst omdat Agrolab het grootste aandeel in de staalnames had. Bovendien

blijkt dat de opeenvolging van een lang en droog voorjaar met weinig gewasgroei, de natte zomer en het zeer warme najaar met veel mineralisatie duide-lijk hogere resultaten veroorzaakt bij bepaalde teel-ten, die niet te wijten zijn aan foutief bemestingsge-drag van de boer. We hebben aan de minister ge-vraagd om ook hiermee rekening te houden. Het kan immers niet dat boeren onterecht zware begelei-dingsmaatregelen opgelegd krijgen als ze zelf niet de oorzaak zijn van een minder goed resultaat. Ten slotte vragen we maatregelen om een correcte voorafgaande kennisgeving en uitvoering van de staalname in de toekomst te garanderen en zo het vertrouwen in de aanpak te versterken. ■

KLACHTEN RESTSTIKSTOF

Dialoogdagen voorde paardenhouderijMinister-president Kris Peeters lichtte zijn beleids-plan voor de paardenhouderij toe. Naar het beproef-de recept worden weer dialoogdagen georgani-seerd, rond thema’s met zowel knelpunten als kan-sen: promotie van onze Vlaamse sportpaarden, transport en kwaliteitsbevordering in pensionstal-len en maneges. > PAG.21

Handel in bioDe EU en de VS hebben een ‘vrijhandelsakkoord’ gesloten voor biologische landbouw- en voedingsproducten. Beide biogrootmachten erkennen elkaars normen, controles en etikettering. Toch blij-ven er verschillen. Zal de EU overspoeld worden met Amerikaanse bioproducten? > PAG.4

Van woensdag 22 tot vrijdag 24 februari (telkens van 12 tot 21 uur) vindt de der-de editie van de Agridagen plaats, op de terreinen van de KHK-Campus in Geel. Het hoofdthema van deze vakbeurs voor de intensieve veehouderij en de ener-giesector is dit keer ‘Grensverleggend

ondernemen & energie’. Elke dag wordt via een seminarie een andere sector in de kijker gezet (pluimvee, varkens en rundvee). Ook Boeren-bond is aanwezig. Kom langs in tent B, stand 103, vervolledig er je le-denfiche en krijg een presentje mee naar huis. Met een dossier in deze Boer&Tuinder kan je je bezoek aan de beurs voorbereiden. > PAG.23–28

NIEUWE MEST-CAMPAGNEKAN STARTEN

 © WWW.FORTHELOVEOFCHOCOLATE.NE

 © BOERENBOND

11

Een jaar Boerenbond in actieIn de syndicale werking van Boerenbond waren in 2011 een bijna onuitputtelijke reeks dossiers op plaatselijk, regionaal, Vlaams, federaal, Europees en zelfs mondiaal vlak aan de orde. Per seizoen komen enkele dossiers aan bod die hun stempel drukten of die nog volop actueel zijn.

12

Winter

Crisis in de varkenshouderij

Januari stond grotendeels in het teken van de crisis in de

varkenshouderij. Boerenbond wilde actief zijn op drie

domeinen:

> bedrijven in nood zo goed mogelijk helpen en bijstaan;

> zicht krijgen op de marktwerking en de toekomst van

onze varkenssector;

> goed communiceren over de rol van slachthuizen,

verwerkers en retailers, over de evolutie van de

prijzen en de grondstoffen- en voederprijzen.

Van bij het begin van de varkenscrisis dreef Boerenbond

de doorstroming van informatie drastisch op. Via een

‘kort crisisbericht’ werden de leden-varkenshouders op

de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen.

Op de website kon men actief deelnemen aan het ‘Forum

Varkenshouderij’.

Tijdens Agriflanders, de Vlaamse land- en tuinbouw-

beurs, liep een petitie-actie en was er een actualiteiten-

debat met de varkenshouders en de rest van de keten

(Bemefa, FEBEV, Comeos en Ter Beke). Na de spectacu-

laire en dramatische prijsval in Duitsland volgden er

drukke contacten van de Boerenbondvoorzitter met de

Vlaamse en Nederlandse ministers van Landbouw en

met landbouworganisaties in Vlaanderen, Nederland,

Frankrijk, Duitsland en Denemarken. Met het oog op de

verdere aanpak van de crisis stelde de Bondsraad van de

Boerenbond dat de banken correct krediet moeten

verlenen en de voederleverancier correct voeder.

Belangenvermenging van deze twee kan zeer nefast zijn

voor de sector op lange termijn.

Eind januari was er eindelijk een lichtpunt. De ministers

van Landbouw van de 27 europese lidstaten beslisten om

over te gaan tot de private opslag van varkensvlees om

de negatieve prijsspiraal te doorbreken. Verder besliste

de Landbouwraad om de al lang aangekondigde ‘high

level’-groep voor varkensvlees versneld te activeren. Op

Europees niveau moesten experts aanbevelingen doen

die meegenomen konden worden in de hervorming van

het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid.

JANUARI 2011 'HET KAN NIET DAT KATTENVOER DUURDER IS DAN ONS VARKENSVLEES.’

13

Het nieuwe Mestactieplan

Op 10 februari vernamen de landbouworganisaties bij

minister Schauvliege het resultaat van de onderhande-

ling met Europa rond het nieuwe Mestactieplan. Het

draaide uit op een grote ontgoocheling.

Boerenbond had in de onderhandeling met

de overheid zijn verantwoordelijkheid

genomen en meegedacht over haalbare,

maar verantwoorde bemestingsnormen.

Van januari tot november 2010 zat de

organisatie rond de tafel tijdens harde

maar faire onderhandelingen. De Vlaamse

overheid verzekerde dat het voorstel dat op

tafel lag goed onderbouwd en verdedigbaar

was. Maar daarvan bleek na discussie met

Europa niets over te blijven. Het resultaat

was een diepe vertrouwensbreuk tussen de

Vlaamse overheid en de land- en tuinbouw.

Er heerste moedeloosheid en frustratie.

Midden februari organiseerde Boerenbond in

elke provincie syndicale overlegvergaderingen waar de

eisenbundel rond het Mestactieplan besproken werd. In

die week werden ook de CD&V-ministers uit de Vlaamse

regering in hun thuisprovincie bezocht door een

Boerenbond delegatie. In zijn eisenbundel beklemtoonde

Boerenbond dat het toekomstig Mestactieplan niet zou

kunnen zonder derogatie (derogatie laat toe dat bedrij-

ven, onder strikte voorwaarden, meer dierlijke mest

kunnen opbrengen dan de maximaal toegelaten

bemestingsnorm), flankerende maatregelen,

administratieve vereenvoudiging, goede bemestings-

adviezen, betere opvolging van nitraatresidu’s en van het

meetnetwerk en een efficiënt en effectief controlebeleid.

Boerenbond vond dat de consultatieronde maximaal

gebruikt moest worden om het nieuwe Mestdecreet bij

te sturen en af te stemmen op de Vlaamse bedrijfs-

voering. Tegelijkertijd moest de organisatie ook blijven

herhalen dat er nood is aan een beter beleid. Er moet in

de Mestbank een duidelijke scheiding komen tussen de

controle- en de begeleidende diensten. De bemestings-

normen en de berekeningswijze van het nieuwe Mest-

actieplan kwamen uitvoerig aan bod in Boer&Tuinder.

In een poging om de leden hierbij te helpen, ontwikkelde

Boerenbond een rekenprogramma.

FEBRUARI-MAART 2011 ‘FLANKERENDE MAATREGELEN MOETEN DE KNELPUNTEN EN DE INVULLING VAN HET MEST-ACTIEPLAN HELPEN OPVANGEN.’

Begin maart gaf minister-president Kris Peeters in het

Vlaams Parlement een eerste politiek antwoord op onze

kritiek en verzuchtingen. Hij gaf zes principes aan voor

het flankerend beleid:

> strikte scheiding van beleid, controle en begeleiding;

> bijkomende middelen voor waterkwaliteitsgroepen;

> een grotere rol en meer middelen voor de praktijk-

centra;

> een efficiënter en doelgericht controlebeleid;

> maximaal gebruik van het e-loket voor administra-

tieve vereenvoudiging;

> bijkomende middelen voor het Vlaams Landbouw-

investeringsfonds (VLIF) voor mestopslag en mest-

scheiding.

14

Eind maart kreeg minister Schauvliege van Europa een

akkoord over de bemestingsnormen voor 2011. Boeren-

bond verkreeg dat er aanvullende normen zouden zijn

voor de combinaties van landbouwteelten en groenten in

eenzelfde jaar. Ook voor de sierteelt lagen er betere

normen voor. Toch bleven er pijnpunten over. Minister-

president Kris Peeters erkende de nood aan flankerende

maatregelen die de knelpunten en de invulling van het

Mestactieplan zouden helpen opvangen:

> hervorming van de VLM en de Mestbank;

> hervorming van het mestbeleid;

> inzet van praktijkcentra in begeleiding en

bijkomend onderzoek;

> bijkomende VLIF-steun voor extra mest-

opslag, opslag van dunne fractie en klein-

schalige mestverwerking;

> aanvullend onderzoek op meerdere vlakken.

De derogatie was een belangrijke en noodzake-

lijke aanvulling op het voorliggende Mestactie-

plan. Een onderzoek van de Bodemkundige Dienst

van België bevestigde de vraag naar derogatie.

Er was immers geen significant verschil in

stik stofresidu meetbaar tussen de percelen mét

en zonder derogatie.

Op 29 maart organiseerde de commissie Leefmilieu van

het Vlaams Parlement een hoorzitting over het geplande

Mestactieplan. Boerenbond en ABS brachten er een

gemeenschappelijke kritiek en visie. Ook de milieubewe-

gingen (Bond Beter Leefmilieu en Natuurpunt) kwamen

aan het woord. Het viel op dat zij een stuk van de

landbouwkritiek deelden en pleitten voor evenwichtige

oplossingen.

Op 5 april keurden de meerderheidspartijen in de

commissie Leefmilieu het voorstel van decreet goed.

Deze timing was heel belangrijk om tijdig de plenaire

stemming in het parlement te realiseren, zodat men half

mei kon voldoen aan de Europese voorwaarden. Het

Vlaams Parlement bevestigde ongewijzigd het nieuwe

Mestdecreet en op 17 mei keurde het eU-nitraatcomité

het Vlaamse verzoek tot derogatie goed.

Als het huidige Mestactieplan iets geleerd heeft, dan is

het dat er nu moet begonnen worden met de voorberei-

dingen van een volgend Mestactieplan. Meer onderzoek,

evaluatie en aanpassing van het meetnetwerk en

evaluatie en bijsturing van de werking van de Mestbank,

op het vlak van controle zowel als begeleiding, zijn nodig.

Daarnaast moet er werk gemaakt worden van de

oprichting en realisatie van waterkwaliteitsgroepen. Ook

de rapportering van Vlaanderen aan de EU moet

gestroomlijnd worden. Bij dit alles eist Boerenbond

betrokkenheid.

maatregelen die de knelpunten en de invulling van het

plan. Een onderzoek van de Bodemkundige Dienst

LenteBoerenbond deelt meubels uit

Als een woonwinkelketen kan stunten met maaltijden,

kunnen de boeren stunten met meubels. Om het

ongenoegen van de landbouwsector kracht bij te zetten,

trok Boerenbond op 10 april naar IKEA-Zaventem met

een lading spiksplinternieuwe meubelen. Het was een

uitgebreid assortiment kastjes, zetels, stoelen en

bedden. Toen de actie begon, waren er ongeveer 200

mensen die hoopten iets mee te pikken. Ontgoocheling

was te lezen op de gezichten toen voorzitter Piet

Vanthemsche aankondigde dat het om speelgoedmeube-

len ging. Hij vroeg en kreeg begrip voor de Boerenbond-

stunt en duidde het opzet. Als IKEA stunt met maaltijden

voor 2,5 euro, dan kan dat enkel omdat boeren onvol-

doende betaald worden. In een pamflet werd uitgelegd

dat een rundveehouder ongeveer 1460 dagen nodig heeft

15

om een kalf tot slachtrijp rund te brengen. De akkerbou-

wer zorgt 270 dagen lang voor de aardappelen en

bewaart ze daarna maandenlang voor ze verwerkt

worden tot diepvriesfriet. Een teler is 49 dagen in de

weer voor een krop sla en tomaten oogsten kan pas na

56 dagen. Kortom, aan de IKEA-lunch gaan minstens

1835 dagen van land- en tuinbouwactiviteit vooraf. krijgt

de boer dan loon naar werken?

Boerenbond blijft beklemtonen dat betaalbaar en

kwaliteitsvolle land- en tuinbouwproducten niet dienen

om te stunten, maar om de bevolking te voeden. Door de

IKEA-acties dreigen mensen alle respect voor voeding te

verliezen. De voedselprijs is structureel te laag, waar-

door de marges voor de boer niet kunnen groeien, al is

dat broodnodig om de voedselzekerheid in Europa te

blijven garanderen. Trouwens, voedselprijzen zijn al erg

lang veel te laag, waardoor de land- en tuinbouwers –

maar ook de voedingsindustrie – de (gestegen) kosten

niet meer kunnen doorrekenen en geen eerlijke winst

kunnen boeken om hun bedrijven rendabel te houden.

Dat bedreigt de economische duurzaamheid van de

voedselproductie. Alle sectoren van de landbouw- en

voedselketen beraden zich samen over het goed functio-

neren van de voedselketen, op basis van een eerlijke

prijsvorming, met aandacht voor betaalbare prijzen voor

de consument.

IKEA besmeurt met zijn actie het imago van de horeca en

ondermijnt zijn geloofwaardigheid. Op lange termijn

brengt het meubelbedrijf de Europese voedselzekerheid

in het gedrang en ondermijnt het elke inspanning op het

vlak van verduurzaming van de agrovoedingssector.

Het weer doet wat het wil

In het voorjaar leek het weer wat in de war, niet enkel in

Europa, maar ook in andere delen van de wereld. Terwijl

Zuid-Europa geconfronteerd werd met een heel laat

voorjaar met koud en regenachtig weer, was bij ons het

voorjaar bijzonder droog en vroeg. Het eerste slachtoffer

van deze situatie was de groentesector want de ver-

schuiving van de seizoenen creëerde een overlapping

van de leveringsperiodes vanuit het buitenland en uit

eigen land. Dit lag mee aan de basis van een tijdelijk

overaanbod op de markt en bijgevolg van uitzonderlijk

lage prijzen voor allerlei groentesoorten, in het bijzonder

voor sla.

Eind mei begon de aanhoudende droogte echt zorgen te

baren in de polders, de zandstreken in het noorden van

Antwerpen en het noorden van Limburg. Ook elders

APRIL 2011 'BOERENBOND BLIJFT BEKLEMTONEN DAT ONS BETAALBARE EN KWALITEITS VOLLE PRODUCT NIET DIENT OM TE STUNTEN, MAAR OM DE BEVOLKING TE VOEDEN.'

MEI 2011 'DE AANHOUDENDE DROOGTE BEGON ECHT ZORGEN TE BAREN IN MEERDERE STREKEN VAN VLAANDEREN.'

16

lieten de gevolgen van de droogte zich voelen. Boeren-

bond volgde de situatie op de voet. Na een eerste

evaluatie richtte de organisatie een brief aan minister

van Landbouw Kris Peeters om de aandacht te vestigen

op de problemen. De organisatie vroeg om bij veldcon-

troles op de naleving van de verplichtingen aangaande

de bedrijfstoeslag en de agromilieumaatregelen

rekening te houden met de droogte. In het kader van de

randvoorwaarden rond teeltrotatie bij aardappelen

moeten primeuraardappelen voor 20 juni gerooid zijn,

maar door de droogte was er onvoldoende knolvorming.

Heel wat landbouwers meldden problemen met de

mechanische onkruidbestrijding aangezien de machines

niet in de grond geraakten. Voor derogatiebedrijven was

het niet evident om grasland vóór 31 mei opnieuw in te

zaaien. Ook de verplichte aanwending van twee derde

drijfmest vóór 31 mei was een probleem. Gezien de

droogte kon die niet emissiearm toegediend worden,

met risico op verbranding van de graszode. In het kader

van controles op de derogatievoorwaarden verwachtte

Boerenbond dan ook gezond verstand van de Mestbank.

Begin juni had Boerenbond een overleg op het kabinet

van federaal landbouwminister Sabine Laruelle voor een

gedetailleerde analyse van de gevolgen voor de verschil-

lende teelten. De definitieve schade zou pas geraamd

kunnen worden op het moment van de oogst, maar het

was belangrijk om al een dossier voor te bereiden. Er

werd afgesproken om een werkgroep op te richten die

zou nagaan of het mogelijk is om de procedure voor de

toekenning van uitkeringen aan landbouwers via het

Rampenfonds te vereenvoudigen, zodra alle vaststellin-

gen gedaan zijn en na goedkeuring door de ministerraad.

Boerenbond riep zijn leden op om op het juiste moment

een beroep te doen op de gemeentelijke schattingscom-

missies.

EHEC

De voedselintoxicatie met enterohemorragische escheri-

chia coli (EHEC) in Duitsland was een van de grootste en

meest complexe voedselcrisissen in Europa van het

voorbije decennium. Een paar duizend mensen werden

ziek, meer dan 25 mensen stierven, vele tientallen zullen

er letsels aan overhouden…

Samen met het Verbond van Belgische Tuinbouwcoöpe-

raties (VBT) en de Vlaamse administratie werkte

Boerenbond onmiddellijk een voorstel voor schaderege-

ling uit, dat door de diensten van landbouwminister Kris

Peeters bij de andere Europese lidstaten werd bepleit.

Acht landen steunden het Vlaamse voorstel, maar de

reactie van de EU-landbouwcommissaris was onvol-

doende. In dit dossier bleek het belang van de communi-

catie. Enkel door duidelijke en eerlijke communicatie kan

een sector het vertrouwen van de consument winnen.

Net daar ging het mis in Duitsland. Eerlijke communica-

tie betekent dat men duidelijk zegt dat het nulrisico niet

bestaat, maar dat er goede en efficiënte systemen

bestaan om met risico’s om te gaan. Dit was de kern-

boodschap telkens wanneer Boerenbond in de media

aan het woord kwam.

De aanslepende zoektocht in Duitsland naar de oorzaak

van EHEC-besmetting belette dat het vertrouwen van de

consument in groenten herstelde. De vraag naar

groenten daalde en uiteindelijk stortten de prijzen in

voor de groenten die wel verkocht raakten. Tonnen

waardevolle producten die niet verkocht konden worden,

werden vernietigd. De toestand werd versterkt door de

Russische blokkade voor Europese groenten. Dit alles

was zeer frustrerend voor de Vlaamse tuinders.

Zij deden uitstekend werk en raakten door deze zaak

volledig ten onrechte hun inkomen kwijt.

De EU-Landbouwraad van begin juni maakte middelen

vrij om de crisis te bestrijden. De Europese Commissie

lanceerde een voorstel dat gebaseerd was op het

JUNI 2011 'BOERENBOND BLEEF AANDRINGEN OP EXTRA ONDERSTEUNINGS-MAATREGELEN VOOR ONZE TUINDERS OP VLAAMS NIVEAU.'

17

Vlaamse voorstel om op basis van het artikel 191 van de

‘Integrale GMO-verordening’ steun te verlenen aan de

tuinbouwbedrijven. De aanvaarding van dit principe was

een bijzonder belangrijke stap. Daardoor nam Europa

zelf het volledige steunbedrag voor zijn rekening. De

verhoging van het steunpercentage van 30% naar 50%

van de geleden schade was positief, net als het feit dat

men ook voor meer producten steun kon vragen. Naast

slasoorten, komkommer en tomaten werden ook paprika

en courgettes in de lijst opgenomen. Boerenbond vroeg

dat er niet alleen steun gegeven werd voor vernietigde

producten, maar ook voor producten die verkocht waren

geweest tegen dumpingprijzen en dus met zware

verliezen. Minister Peeters installeerde een coördinatie-

comité waarin overleg kon plaatsvinden tussen alle

betrokken partijen. Intussen bleef Boerenbond aandrin-

gen op Vlaamse ondersteuningsmaatregelen voor onze

tuinders: overbruggingskredieten, uitstel van aflossing

met verlenging van VLIF-ondersteuning en een snellere

uitbetaling van VLIF-kapitaalpremies. Op het federale

niveau drong de organisatie aan op het voortzetten van

de fiscale vrijstelling van VLIF-steun, uitstel van betaling

van de sociale bijdragen en activering van het systeem

van werkloosheid door overmacht voor bedrijven die hun

personeel tijdelijk op non-actief moesten zetten.

Eind juni was Rusland bereid om de grenzen weer te

openen op voorwaarde dat betrouwbare instellingen in

de Europese lidstaten attesten afleverden op basis van

laboratoriumtesten waaruit bleek dat de groenten vrij

waren van de gevaarlijke EHEC-bacterie. Voor de

Vlaamse tuinders was dit een goede zaak. België,

Nederland en Polen waren als enige landen onmiddellijk

in staat om de gevraagde certificaten af te leveren.

Tijdens de europese landbouwraad van 28 juni gaf de

Europese Commissie meer uitleg over de steunregeling

voor de Europese groentetelers die getroffen waren door

de EHEC-crisis. Er werd vijf miljoen euro extra toege-

zegd voor de promotie van groenten. In Vlaanderen liep

er toen al zo’n campagne, op initiatief van de veilingen,

met de steun van minister-president Peeters. Boeren-

bond vroeg dat dergelijke campagnes aangehouden

zouden worden. De sector heeft nood aan een onder-

steuning van de producten op lange termijn – op de

binnenlandse én op de buitenlandse markt. Immers,

de voornaamste hulpmaatregel was het opnieuw

aantrekken van de markt voor de Vlaamse groenten.

ZomerDe zomertoer van het Gemeen-schappelijk Landbouwbeleid

Begin juli werd het voorstel voor het meerjarige financi-

ele kader van de EU voor de periode 2013-2020 bekend-

gemaakt. Op het eerste gezicht leek het voorstel goed,

want het bedrag bestemd voor landbouw bleef op

hetzelfde niveau als voorheen. Bij nader onderzoek

onthaalde Boerenbond de voorstellen toch op heel

gemengde gevoelens. Een eerste vaststelling was dat

het bedrag niet geïndexeerd wordt. Dat komt in feite

neer op een inlevering voor het landbouwbudget van

12%! Bovendien valt de verevening (dit is de aftopping

van de toeslagen in de landen met een hoge toeslag per

ha ten voordele van de landen met een lage toeslag per

ha) heel nadelig uit voor ons land en onze regio. Als het

voorstel uitgevoerd zou worden, betekende

dat een bijkomende korting voor

Vlaanderen van nog eens 7%, samen

dus bijna een vijfde van de middelen.

JULI 2011 'BOERENBOND VROEG DE STEUN VAN HET GROTE PUBLIEK VOOR HET GLB.’

ha) heel nadelig uit voor ons land en onze regio. Als het

voorstel uitgevoerd zou worden, betekende

Vlaanderen van nog eens 7%, samen

dus bijna een vijfde van de middelen.

18

Als klap op de vuurpijl stond in het voorstel dat 30% van

de middelen gereserveerd moet worden voor vergroe-

ning. Boerenbond drong aan op een snel overleg met

het kabinet van minister-president Peeters om na te

gaan wat de beste strategie was om de belangen van de

Vlaamse land- en tuinbouw te verdedigen.

Op 29 juni konden toevallige bezoekers en de pers zich in

het Leuvense Museum M vergapen aan zes echte boeren

en boerinnen. Een bijbehorende tekst en geluidsband

gaven uitleg over de tentoongestelde exemplaren en hun

bezigheden. Boerenbond vroeg met deze actie de steun

van het grote publiek voor het GLB, het Gemeenschap-

pelijk Europees Landbouwbeleid. Zonder Europees

beleid dreigt de landbouw in Vlaanderen teloor te gaan

en dan zouden de boeren en boerinnen in de tentoon-

stelling wel eens de laatste exemplaren kunnen zijn.

In de zomer organiseerde Boerenbond een GLB-zomer-

toer langs de Vlaamse provincies om ‘Jan met de pet’

duidelijk te maken dat het Europees landbouwbeleid de

Vlaming slechts 32 cent per dag kost. Daarmee is hij

verzekerd van voldoende, kwaliteitsvol en betaalbaar

voedsel en van een leefbaar platteland. Op 1 juli trok de

toer naar de Gentse Kouter met koeien, kippen, schapen

en het varken ‘Felicienne’. Felicienne maakte het publiek

in de drukke Gentse winkelstraten warm voor het

Europees landbouwbeleid. Op 3 juli streek men neer op

de zeedijk in Nieuwpoort. Wie de nood aan eigen

voedselproductie en plattelandsontwikkeling onder-

schreef, kon de ‘petitie tekenen’ door op de foto te gaan.

Ook op de land- en tuinbouwdag in Alden Biesen (Bilzen)

stond de Boerenbondstand in het teken van het GLB.

In de provincie Antwerpen streek de GLB-toer neer op

4 september, ter gelegenheid van Prominant in Geel.

Pukkelpopstorm

donderdag 18 augustus zal de geschiedenis ingaan als

de dag van de Pukkelpopstorm, die ons land teisterde en

vijf slachtoffers eiste op het Pukkelpopfestival. Boeren-

bond betuigde zijn medeleven aan de slachtoffers en hun

nabestaanden. Naast de menselijke schade richtte de

storm ook heel wat materiële schade aan op de land- en

tuinbouwbedrijven in het gebied. Meestal was de hele

oogst van de fruitpercelen vernield. Alle vruchten

droegen de sporen van het stormgeweld en werden

tegen een snel tempo rot. Door de striemende storm

werden ook de bomen beschadigd. Er waren zelfs hele

rijen omgewaaide of ontwortelde bomen.

Uit een eerste inventaris bleek dat 4000 ha fruit schade

geleden had onder het stormweer. Zo’n 2500 ha was er

erg aan toe. Hiervan waren minstens 250 ha boomgaard

met omgewaaide en ontwortelde bomen verloren.

Daarnaast werd lichtere schade vastgesteld in nog eens

1500 ha. Het omzetverlies werd geraamd op meer dan 42

miljoen euro of een verlies van 16% van de totale

hardfruitomzet. Ook de volgende jaren zullen de gevol-

gen van het noodweer voelbaar blijven in een lagere

opbrengst bij de beschadigde bomen. Boerenbond

raamde de oogstverliezen voor de volgende drie à vier

jaar op 16 miljoen euro. De heraanplant van nieuwe

bomen werd op vijf miljoen euro geraamd.

Om de ergste nood op korte termijn op te vangen,

beloofde minister-president Peeters, op vraag van

Boerenbond, vervroegde uitbetaling van VLIF-premies

waarvan de betaling gepland was tussen oktober 2011

en augustus 2012. Daarnaast bereidde de VLIF-adminis-

tratie een uitbreiding voor van de omzendbrief voor de

AUGUSTUS 2011 'TEGEN DERGELIJK NATUURGEWELD STONDEN WE MACHTELOOS.’

Als klap op de vuurpijl stond in het voorstel dat 30% van

19

groentesector (opgesteld in het kader van de EHEC-

crisis) naar de fruitsector in de getroffen gebieden.

Hierbij werd er gekeken naar de mogelijkheden tot het

herschikken van kredieten met behoud van VLIF-steun

en uitstel van kapitaalaflossing. Er werd eveneens een

overleg gepland met de kredietinstellingen en het VLIF

om de kredietsituatie en het aflossingspotentieel te

bespreken, waarbij steeds gevraagd werd om welwillend

op te treden naar de getroffen klanten.

Eind september verkreeg de organisatie het akkoord van

de administratie van Financiën dat de opgelopen

verliezen mochten gespreid worden over twee fiscale

jaren.

De ministerraad van 29 september keurde twee ontwer-

pen van Koninklijk Besluit goed, waardoor de storm van

18 augustus erkend werd als ramp. iedereen die in de

erkende gemeenten rechtstreekse materiële schade

leed door wind of regen, kon via zijn gouverneur een dos-

sier indienen om een vergoeding te krijgen van het

Rampenfonds.

Instandhoudingsdoelstellingen, landbouwverkeer en imago

Om de Europese Habitatrichtlijn uit te voeren, wees de

Vlaamse regering in september een eerste reeks van

acht speciale beschermingszones aan. In Vlaanderen zijn

er in totaal 38 habitatrichtlijngebieden waarvoor

momenteel doelstellingen bepaald worden. Daarnaast

legde de regering voor deze habitatrichtlijngebieden en

de eventueel overlappende zones uit de vogelrichtlijnge-

bieden instandhoudingsdoelstellingen (IHD’s) vast. De

acht besluiten werden voorgelegd aan de adviesraden.

Met deze besluiten voerde de Vlaamse regering een

verplichting rond de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn

uit, waarmee Europa waardevolle natuurlijke habitats en

planten- en diersoorten wil beschermen.

Voor het bepalen van de IHD’s wordt een uitgebreid

proces opgesteld met meerdere overlegmomenten, die

Boerenbond van nabij opvolgt. Per gebied maakte het

Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) een rapport op.

Dit rapport wordt eerst wetenschappelijk getoetst in een

wetenschappelijke begeleidingscommissie, waarin het

adviesbureau Haskoning Boerenbond vertegenwoordigt.

Vervolgens wordt het rapport besproken in het bovenlo-

kaal overleg waarin regioconsulenten en leden van de

Boerenbond vertegenwoordigd zijn. In dit overleg geven

de vertegenwoordigers van de middenveldorganisaties

(landbouw, natuur, industrie en ondernemingen, jacht,

eigenaars …) onder meer aan waar er onvoldoende

rekening gehouden werd met de sociaaleconomische

situatie of met specifieke lokale situaties. Tot slot is er

een laatste bespreking in de Vlaamse overleggroep,

waarin de middenveldorganisaties op Vlaams niveau

vertegenwoordigd zijn. De overblijvende discussiepunten

over de doelstellingen (de geplande bosuitbreiding

brengt, bijvoorbeeld, de leefbaarheid van bestaande

landbouwbedrijven in gevaar) en aandachtspunten voor

de realisatie van de natuurdoelen (bijvoorbeeld, men

moet bij de natuurinrichting rekening houden met de

waterhuishouding voor de omringende landbouwgebie-

den) worden opgenomen in een nota aan de leden van de

Vlaamse regering.

Voor Boerenbond is het belangrijk dat de doelstellingen

– als er ruimte is – gelokaliseerd worden op plaatsen

waar de sociaaleconomische impact het kleinst is. Dat is

trouwens ook de beste garantie om de natuurdoelstel-

lingen snel te realiseren. Boerenbond vraagt dat men,

op termijn en in samenspraak met de actoren, voor elke

speciale beschermingszone een ‘inrichtingsplan’

opmaakt, waarin men duidelijk aangeeft wie welke

inspanning waar en wanneer zal realiseren. Volgens de

Europese richtlijnen mag men bij het vaststellen van de

IHD’s enkel rekening houden met ecologische criteria.

Daartegenover staat dat men bij de opmaak van een

inrichtingsplan of bij het nemen van concrete maatrege-

len wel sociaaleconomische criteria mee in overweging

kan nemen. Deze afweging zal in de praktijk vooral

vertaald moeten worden in het tempo waarin sommige

doelen gerealiseerd moeten worden. De Europese

richtlijnen laten voldoende ruimte voor een gefaseerde

ontwikkeling die rekening houdt met de sociaaleconomi-

sche realiteit.

In juli 2010 werd de landbouwsector geconfronteerd met

een nieuw KB ‘Uitzonderlijk vervoer’, dat ondubbelzinnig

van toepassing is op grote landbouwvoertuigen. Omdat

de agrarische sector niet betrokken was bij het ontstaan

van het KB, werd er onvoldoende rekening gehouden met

het specifieke karakter van de landbouwvoertuigen en

met de werkzaamheden waarvoor ze ingezet worden. In

een overleg met staatssecretaris voor Mobiliteit Etienne

20

Schouppe beklemtoonde Boerenbond de eigenheid van

de landbouwvoertuigen en van de sector, vergeleken met

de andere uitzonderlijke voertuigen. De overheid had

begrip voor de opmerkingen en werkte een KB uit met

specifieke bepalingen voor landbouwvoertuigen. Op

3 november 2011 verscheen in het Belgisch staatsblad

het belangrijke en langverwachte Koninklijk Besluit over

het wegverkeer van uitzonderlijke voertuigen.

op 18 september organiseerden Boerenbond en Lande-

lijke Gilden voor de 29ste keer de Dag van de Landbouw.

In elke Vlaamse provincie werden zorgvuldig een tiental

bedrijven geselecteerd. Zowat alle (deel)sectoren

kwamen aan bod. Zo leerden de bezoekers de veelzijdige

Vlaamse land- en tuinbouwsector kennen.

Een week later vonden in Oudenaarde bij schitterend

weer de Internationale Werktuigendagen plaats.

HerfstRouwstemming vanwege het toe-komstige Europees landbouwbeleid

De Vlaamse landbouw – traditioneel een trouwe aanhan-

ger van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) –

kon zich niet vinden in de voorstellen van de Europese

Commissie voor het landbouwbeleid na 2013, die in

oktober uitgebracht werden. Het Agrofront (de Fédéra-

tion Wallonne de l’Agriculture (FWA), het Algemeen

Boerensyndicaat (ABS) en Boerenbond) riep alle

verantwoordelijke onderhandelaars op om de voorstellen

van de Europese Commissie drastisch bij te sturen.

Niet alles zat fout, maar bepaalde elementen vallen de

Belgische landbouw zeer zwaar. De Landbouwraad, het

Europees Parlement en de Europese Commissie moeten

het met elkaar eens worden over het nieuwe GLB na

2013. Bovendien moet het Europese budget voor de

komende jaren vastgelegd worden. Uiteindelijk zal het

Europees landbouwbeleid na 2013 staan of vallen met de

centen die de lidstaten nog bereid zullen zijn aan Europa

SEPTEMBER 2011 ‘BURGERS EN CONSUMENTEN KONDEN EEN KIJKJE NEMEN ACHTER DE SCHERMEN VAN ONZE LAND- EN TUINBOUWBEDRIJVEN.’

21

te besteden, en binnen dat Europese budget, aan het

landbouw- en voedselbeleid.

Het Agrofront drong erop aan dat het totale Belgische

GLB-budget en de koopkracht ervan maximaal behouden

worden richting 2020. Het voorstel om 30% van de

directe betaling van de steungelden afhankelijk te maken

van de zogenaamde vergroeningsmaatregelen is volgens

het Agrofront geen geschikt middel voor een intensieve

productieregio als België, met een belangrijk aandeel

van grondarme productie. Hierdoor dreigt de Belgische

landbouw heel wat directe Europese middelen mis te

lopen. Het Agrofront drong er ook op aan dat Europa de

mogelijkheden van strategisch voorraadbeheer ernstig

in overweging zou nemen. Het is nu zaak om in 2012 zo

goed mogelijk en op alle niveaus de belangen van de

Vlaamse land- en tuinbouw te verdedigen.

Boerenbond gaf op 18 oktober 2011 in Brussel al een

schot voor de boeg met een schijnbegrafenis van het

GLB. Het was een symbolische begrafenisstoet, want

Boerenbond stelt alle hoop op de politici om het tij te

keren. De delegatie legde de minister-president een

tienpuntenprogramma voor, op basis waarvan de

voorstellen nog ten goede bijgestuurd kunnen worden.

Minister Peeters garandeerde dat hij er alles aan zal

doen om de discrepanties verder weg te werken.

Boerenbond smeedde ook bondgenootschappen. Zo was

er overleg met de Deense en Nederlandse collega’s om

tot gemeenschappelijke standpunten te komen. Dat is

een moeilijke oefening, want iedereen heeft zijn eigen

voorkeuren en taboes. Maar het is noodzakelijk om op

een hoger niveau tot een consensus te komen.

Discussie over nitraatnormen

In november werd het Mestactieplan, tot onbegrip van

heel wat boeren, verstrengd. De effecten konden immers

na enkele maanden nog niet zichtbaar zijn. De bepaling

dat de normen voor het nitraatresidu verstrengd werden,

was echter een gevolg van het vorige Mestdecreet en de

conclusie van de VLM-studie over de relatie tussen het

nitraatresidu en de kwaliteit van het oppervlakte- en

grondwater. Boerenbond liet op de conclusies van de

VLM-studies een statistisch onderzoek uitvoeren waaruit

bleek dat de methodologie en de variatie van de gege-

vens te onzeker waren voor verdere beleidsconclusies,

vooral met betrekking tot het grondwater. De discussie

was aanleiding tot een beperkte daling van de reststik-

stof in gebieden met een minder goede waterkwaliteit.

In gebieden waar het water voldoet aan de normen werd

het beleid niet strenger.

Het voorstel dat milieuminister Schauvliege bij Europa

neerlegde om nieuwe, gebiedsgerichte nitraatstikstof-

waarden toe te passen kreeg op 20 november groen

licht. De staalname kan dus vanaf 1 januari 2012 met

een nieuwe aanpak starten. Om tot een duurzame

verbetering te komen werden op het terrein waterkwali-

teitsgroepen opgestart, met prioriteit in de minder

goede gebieden.

Het is essentieel

dat iedereen inzet

op een maximale

verbetering van

de waterkwaliteit.

OKTOBER 2011 'WE LEGDEN DE MINISTER-PRESIDENT EEN TIENPUNTENPROGRAMMA VOOR, OP BASIS WAARVAN DE VOORSTELLEN NOG TEN GOEDE VAN DE VLAAMSE LAND- EN TUINBOUW BIJGESTUURD KUNNEN WORDEN.’

NOVEMBER 2011 'NA OVERLEG MET MINISTER VAN LEEF MILIEU JOKE SCHAUVLIEGE LEIDDE DE DISCUSSIE MAAR TOT EEN BEPERKTE DALING VAN DE RESTSTIKSTOFNORM.’

22

Nieuwe federale regering

Boerenbond nam het regeerakkoord van de regering

Di Rupo I grondig door. Met het nieuwe akkoord over de

staatshervorming, inclusief de financieringswet, lijkt

België vertrokken voor een periode van nieuwe even-

wichten. Het zwaartepunt verschuift nog meer naar het

regionale niveau. De nieuwe geregionaliseerde land-

bouwbevoegdheden waren al een tijdje bekend: het BIRB

(Belgisch Interventie- en Restitutiebureau), de pachtwet,

het Landbouwrampenfonds en het algemeen Rampen-

fonds, onteigeningen met de aankoopcomités, dieren-

welzijn, de plantentuin in Meise … Boerenbond hoopt dat

de Vlaamse regering snel het overleg opstart om uit te

maken hoe deze bevoegdheden geïntegreerd kunnen

worden binnen de bestaande bevoegdheidspakketten. In

het nieuwe regeerakkoord is er heel wat aandacht voor

de zelfstandigen. De kinderbijslag en het minimumpen-

sioen worden geleidelijk verhoogd tot het minimum van

de werknemersregeling, de faillissementsverzekering

wordt ruimer toegankelijk en de bijdrageberekening

wordt aangepast, met de mogelijkheid om voorschotten

te betalen. Niet onbelangrijk is dat het statuut van de

meewerkende echtgenote geëvalueerd en, indien nodig,

DECEMBER 2011 'DE NIEUWE CD&V-EXCELLENTIES ZULLEN MOETEN BEWIJZEN DAT OOK ZIJ OOG HEBBEN VOOR DE NODEN VAN DE VLAAMSE EN DE BELGI-SCHE LAND- EN TUINBOUW.'

aangepast wordt. Over het landbouwbeleid vertelt dit

regeerakkoord weinig. Dat is logisch, want dat is een

regionale bevoegdheid. Toch is de federale regering

bevoegd voor het onderhandelen van internationale

(multilaterale) akkoorden zoals het WTO-akkoord. Over

dat laatste staat in het regeerakkoord dat men een

evenwichtig besluit van de Doha-ronde wenst met als

doelstelling een eerlijke wereldhandel en dat men de

nontrade-concerns in de discussie wil meenemen.

23

Een brede dienstverleningAl vanouds stelt Boerenbond zich tot doel te ijveren voor het behoud van zo veel mogelijk levenskrachtige land- en tuinbouwbedrijven in Vlaanderen en in Oost-België. Dit houdt in dat de organisatie, naast de syndicale belangenbehartiging, oog heeft voor noden en behoeften van de individuele ondernemer op zijn land- of tuinbouwbedrijf. Met een ruim en gedifferentieerd pakket aan vormingskansen en ondersteunings- en adviesdiensten wil Boerenbond zijn leden in staat stellen op een duurzame manier een gezinsinkomen te realiseren.

24

Voor en door land- en tuinbouwersDe ledenstructuur van Boerenbond bestaat uit een

geografische en sectorgerichte tak. In beide takken staat

de democratische opbouw centraal. Een vijftigtal consu-

lenten begeleidt de ledenbeweging van Boerenbond.

Consulenten voor de leden

Land- of tuinbouwers die aansluiten bij Boerenbond

worden vanaf 1 januari 2012 automatisch lid van één van

de 204 bedrijfsgilden. Zo’n gilde heeft als werkgebied

één of meerdere fusiegemeenten. Ieder lid kan zich om

de vijf jaar kandidaat stellen voor een bestuursfunctie.

De bedrijfsgilden worden gegroepeerd in twintig regio-

raden. Bestuursleden van de bedrijfsgilden kunnen zich

kandidaat stellen om deel uit te maken van een regio-

raad. Zowel de regioraden als de bedrijfsgilden worden

begeleid door 14 regioconsulenten. De belangrijkste

syndicale dossiers die de regioconsulenten in samen-

spraak met de besturen van de bedrijfsgilden en

regioraden opvolgen, houden verband met ruimtelijke

ordening, natuur, milieu, water en landschap. Afgevaar-

digden van de regioraden vormen het provinciaal

bestuur. De provinciaal secretaris begeleidt deze

hoogste structuur in de provincie. De voornaamste taken

van dit bestuur zijn het opvolgen van de provinciale

land- en tuinbouwdossiers en de agenda van het

Hoofdbestuur, het hoogste orgaan van Boerenbond. De

voorzitter van het provinciaal bestuur vertegenwoordigt

de provincie in het Hoofdbestuur.

Aan de leden van Boerenbond wordt bij hun toetreding

gevraagd in welke land- of tuinbouwsectoren ze actief

zijn. Elke vijf jaar wordt elk lid uitgenodigd om een

bestuursfunctie op te nemen in één van deze sectoren

door zich kandidaat te stellen voor een mandaat in de

provinciale vakgroep. Boerenbond telt 36 provinciale

vakgroepen. Deze worden begeleid door 13 landbouw-

consulenten en 10 tuinbouwconsulenten. De provinciale

vakgroepen bereiden de agenda voor van de sectorvak-

groepen. Vertegenwoordigers van de provinciale vak-

groepen vormen het bestuur van de sectorvakgroepen.

Een sectorvakgroep is het hoogste orgaan voor de sector

en wordt begeleid door een land- of tuinbouwconsulent

of een adviseur van de Studiedienst. Bij dossiers met

vakgroepoverschrijdend belang bepaalt het Hoofdbe-

stuur het Boerenbondstandpunt. Daarom heeft ook elke

sectorvakgroep daar een vertegenwoordiging.

De land- en tuinbouwconsulenten hebben nog drie

andere belangrijke taken: het geven van vorming, het

bespreken van bedrijfseconomische boekhoudingen en

het begeleiden van bedrijfsleiderskringen.

Drie opdrachten

De verschillende Boerenbondstructuren hebben, naast

hun specifieke taken, dezelfde opdrachten. Ten eerste:

de belangenbehartiging. Het bestuur van elke structuur

ijvert voor een optimale professionele situatie voor haar

leden-land- en tuinbouwers en hun gezinnen. Ten

tweede: de ledenwerving. Een beroepsorganisatie put

haar sterkte uit het aantal leden dat ze kan vertegen-

woordigen. Het is dan ook van het grootste belang dat

land- en tuinbouwers solidair zijn met hun collega’s en

samen Boerenbond gestalte geven. Ten derde: zorgen

voor de nodige vorming van haar leden. Dat gebeurt door

het organiseren van studievergaderingen, cursussen,

voorlichtingsavonden en studiereizen. 40% van de

vorming binnen Boerenbond wordt gegeven door de

consulenten. Dienstbetoonconsulenten en regioconsu-

lenten geven sectoroverschrijdende vorming die georga-

niseerd wordt door bedrijfsgilden, regioraden en de

provincie. Land- en tuinbouwconsulenten geven sector-

gerichte vorming, voornamelijk ingericht door studie-

kringen maar ook door vakgroepen. De leden kiezen zelf

tot welke studiekringen zij toetreden. De toetreding is

gratis en onbeperkt.

Boerenbond in cijfers

Boerenbond heeft 16.700 leden-boeren en -tuinders,

waarvan 2430 bestuursleden. Er zijn 204 bedrijfsgilden,

82 studiekringen en 36 provinciale vakgroepen. Vijftig

consulenten begeleiden de ledenbeweging waarvan

6 provinciaal secretarissen, 14 regio-, 13 landbouw-,

10 tuinbouw- en 7 dienstbetoonconsulenten.

25

Eric Cuelenare:

“Zij sTimuleerT oNs gewelDig.”Eric Cuelenare heeft een melkvee- en akkerbouwbedrijf

in Maldegem. Hij is vijf jaar voorzitter van de bedrijfs-

gilde Maldegem-Adegem die een zeventigtal leden telt.

Eric kan de steun die zijn gildewerking van de regio-

consulente krijgt, erg waarderen. “Wij betrekken haar bij

al onze activiteiten: wij informeren haar vooraf en zij

neemt altijd contact op om te horen hoe een activiteit

verlopen is.”

Onder impuls van Eric nam de gilde deel aan en werd ze

in 2011 laureaat van het Boerenburenplan van Cera met

een project om de lokale bijenpopulatie te redden via het

inzaaien van bloemenmengsels langs de akkerranden.

“Onze consulente was echt enthousiast omdat we

gewonnen hadden. Voor onze leden was het belangrijk

dat zij een positief verhaal aan de plaatselijke bevolking

konden brengen. “Ook voor de consulente was het een

opsteker, licht Eric toe. “De consulenten hebben het niet

onder de markt vandaag de dag. De landbouw moet

overal inbinden en zij moeten dikwijls het slechte nieuws

brengen: mestwetgeving, onteigeningen, bebossing, …”

Een belangrijke opdracht van de regioconsulenten is het

opvolgen van de lokale en regionale syndicale dossiers.

En dat doet hun consulente heel goed, vindt Eric. “Een

tijd geleden doemde hier het spook van de verbreding

van het Schipdonkkanaal op. We hebben toen samen met

het buurtcomité en met de hulp van onze consulente een

voorlichtingsvergadering georganiseerd. Dat was zo’n

succes dat de mensen van het wijkcomité nu nog altijd

vragen dat Boerenbond het Schipdonkdossier goed blijft

opvolgen.”

De opvolging van het Schipdonkdossier en van andere

landbouwbedreigende projecten zoals de bebossings-

plannen voor het Maldegems Veld doet de consulente

heel nauwgezet, vindt Eric. “Ik moet haar echt bewonde-

ren. Ze volgt alles in overleg met ons op. En zij is ook

eerlijk. Als een bepaald standpunt niet haalbaar is, zegt

ze het ook.” Voor 2012 plant de bedrijfsgilde van Malde-

gem-Adegem een bewustmakingsactie rond voedselver-

spilling. “Ook daarin stimuleert ze ons geweldig. Als je

voelt dat er iemand achter je staat, dan ben je krachtig.”

26

Vorming laaft de dorst naar kennisLand- en tuinbouwers hebben net als elke andere

bedrijfsleider een permanente nood aan actuele

informatie en bijscholing. Boerenbond zorgt via het

NCBL (Nationaal Centrum voor Beroepsvorming in de

Landbouw vzw) voor een aanbod waarin ieder lid van de

organisatie dat op zoek is naar nieuwe kennis, zijn

gading kan vinden.

Vorming op alle niveau’s

Dank zij de fijnmazige structuur van de organisatie

worden de vormingsnoden dicht bij de bron gedetecteerd

en vaak ook beantwoord. De lokale bedrijfsgilden zijn de

eerste organisatoren van plaatselijke studievergaderin-

gen. Dikwijls wordt er door verschillende verenigingen

samengewerkt om de organisatiekost te delen. Op die

manier kan een betere, soms ook duurdere, spreker

geboekt worden wat de kwaliteit van de vorming ten

goede komt. Sommige thema’s zijn minder populair.

Toch is ook die kennis onmisbaar voor een aantal leden.

Om deze groep geïnteresseerden niet in de kou te laten

staan wordt jaarlijks een provinciaal aanbod samenge-

steld.

Ondersteuning

Zowel op inhoudelijk als financieel vlak is er een

belangrijke rol weggelegd voor het NCBL vzw.

Het verhaal begint bij de inspiratie van de organisatoren.

Via de sectorspecifieke vormingswijzers worden de

thema’s en mogelijke lesgevers kenbaar gemaakt.

Als de afspraken gemaakt zijn tussen de inrichter en de

lesgever komt de administratieve molen op gang met

bevestigingen aan alle betrokken partijen en, niet te

vergeten, aan de subsidiërende overheid. Na afloop van

de activiteit volgt de financiële afwikkeling waarbij elke

partij zijn deel krijgt. Ook het aanmaken en versturen van

extra promotie- en lesmateriaal behoren tot het dage-

lijkse takenpakket.

Lesgevers

Om alle lessen te geven staat een heel legertje lesgevers

paraat. Ze worden elk jaar bevraagd naar hun actuele

thema’s zodat het aanbod ruim en divers blijft. Boven-

dien worden ze geregeld uitgenodigd om deel te nemen

aan vervolmakingsdagen om zich zo bij te scholen.

Ongeveer de helft van de lesgevers is in dienst van

Boerenbond of van een van de gelieerde bedrijven.

Eigen initiatieven

Op vraag van de Vlaamse overheid organiseerde het

NCBL vzw in 2011 twee studiedagen rond termijnmark-

ten. Tal van specialisten belichtten dit bijzonder actuele,

onbekende onderwerp vanuit diverse hoeken.

De managementcursussen vormen stilaan een klassie-

ker in de jaarlijkse programmatie. Steeds meer bedrijfs-

leiders worden er zich van bewust dat een brede

theoretische basis absoluut vereist is voor een duurzame

bedrijfsvoering.

Highlights

Vier studenten van de KULeuven hebben in 2011 een

ledenonderzoek uitgevoerd naar de noden rond vorming.

De resultaten hiervan zijn in een aantal duidelijke

richtlijnen gegoten en gecommuniceerd naar de

consulenten, zodat zij hiermee rekening kunnen houden

bij het organiseren van de vorming.

NCBL in cijfers

in 2011 kwamen 85.116 cursisten samen om in totaal

9085 uren vorming te volgen bij 885 lesgevers.

De meest succesvolle vormingsprogramma’s waren

mest en mestwetgeving (92 activiteiten), verkeerswetge-

ving (81 activiteiten), energie (64 activiteiten), europees

landbouwbeleid (42 activiteiten), tewerkstelling (21

activiteiten) en Pools op de werkvloer (18 activiteiten).

27

Jeroen De Bock:

“geeN oogkleppeN op, meT opeN ogeN iN De werelD kijkeN!”Jeroen is twintig en twee jaar zelfstandig helper op het

ouderlijk varkens-, vleesvee- en akkerbouwbedrijf. Hij

volgde in de loop van 2011 de managementcursus van

het NCBL. Verspreid over zeven donderdagnamiddagen

werden thema’s als fiscaliteit, verzekeringen, investe-

ringscalculatie enzovoort aangesneden. Al was Jeroen

met een aantal managementbegrippen vertrouwd vanuit

zijn middelbare landbouwschoolopleiding, de cursus was

meer dan zomaar een opfrissing. “Op school hadden we

die basis ook wel gehad, maar daar vond ik dat, zoals

wellicht vele andere vijftien- tot achttienjarigen, zware

kost en zag ik er niet direct het nut van in. Maar als je

twee jaar in het bedrijf gestaan hebt, denk je daar anders

over en heb je zelfs spijt dat je op school niet beter

opgelet hebt.” De les over ‘de boer als bedrijfsmanager’

vond Jeroen enorm leerrijk. “Zeker als je, zoals ik, nog

maar aan het begin van je loopbaan staat, is het bijzon-

der interessant om te leren welke managementcapaci-

teiten je nodig hebt om je bedrijf vandaag en morgen te

leiden.” Ook de sessie over ‘onderhandelen en overtui-

gen’ plaatst hij bij zijn meest leerrijke ervaringen van

de cursus. “We moesten een rollenspel spelen en daarin

kon je ervaren welke argumenten je in een gesprek of

een discussie met resultaat kan gebruiken en welke

niet.”

Jeroen volgde de cursus met 11 andere deelnemers,

uit verschillende land- of tuinbouwsectoren. En ook dat

is vruchtbaar. “Je leert van elkaar. Iemand doet een

inbreng vanuit zijn achtergrond, een fruitbedrijf

bijvoorbeeld. Dat kan je dan op jouw beurt terugkoppelen

naar je eigen bedrijfssituatie die voor een deel gelijk,

maar ook voor een deel verschillend is. Daar leer je dan

weer uit.”

Naast zijn managementopleiding heeft Jeroen nog

informaticacursussen gevolgd en een opleiding tot

‘erkend verkoper en gebruiker van fytoproducten’. “Elke

dag kan je bijleren. Het gaat niet op om met oogkleppen

rond te lopen en alleen maar het werk op het bedrijf te

zien, we moeten – zeker als jonge boeren – met open

ogen in de wereld kijken.”

28

Meten is wetenInzicht in zijn kosten en opbrengsten is voor een boer of

tuinder cruciaal. De prijzen van land- en tuinbouwpro-

ducten stonden de laatste jaren constant onder druk. De

aanhoudende kostprijsstijgingen van de grondstoffen en

de financiële, economische en andere crisissen hadden

in 2011 sterk negatieve gevolgen voor het rendement in

de verschillende sectoren. Voor de individuele land- en

tuinbouwer blijft het dus rekenen en voortdurend

optimaliseren om voldoende marges over te houden. Een

degelijke bedrijfseconomische boekhouding is hierbij

een zeer nuttig en quasi onmisbaar instrument.

TIBER: de bedrijfseconomische boekhouding van Boerenbond

Al meer dan 50 jaar biedt Boerenbond de mogelijkheid

aan haar leden om onder begeleiding van de organisatie

een bedrijfseconomische boekhouding te voeren.

Gesteund door deze rijke ervaring en dankzij de inzet van

een uitgebreid team van gespecialiseerde consulenten is

deze boekhouding uitgegroeid tot een onvervangbaar

instrument in de bedrijfsvoering van de hedendaagse

land- en tuinbouwer. Boerenbond biedt onder de

merknaam TIBER een bedrijfseconomisch boekhou-

dingspakket aan waarbij de informatieve waarde en de

voorlichting centraal staan. Na de registratie van alle

gegevens worden ze verwerkt tot een uitgebreid, maar

toch overzichtelijk en gebruiksvriendelijk bedrijfsresul-

taat.

Dit resultaat dient als basis voor een advies op maat van

het bedrijf. De voornaamste kengetallen van verschil-

lende jaren worden met elkaar vergeleken, zodat interne

bedrijfsevoluties duidelijk worden. Deze kengetallen

worden eveneens weergegeven ten opzichte van andere

vergelijkbare bedrijven, zodat de bedrijfsleider zich

gemakkelijk kan vergelijken met collega’s.

Begeleiding en bespreking

Een goed ingevulde boekhouding is de basis van een

correct bedrijfsresultaat. Boerenbond besteedt veel

aandacht aan de volledigheid en de correctheid van de

aangeleverde cijfers. Een uitgebreid team begeleidt de

bedrijfsleider bij het invullen en controleren van zijn

bedrijfseconomische boekhouding.

Voor elke streek en deelsector heeft Boerenbond een

gespecialiseerde consulent die samen met de bedrijfs-

leider het resultaat bespreekt. De bespreking gaat

verder dan het vergelijken van de bedrijfscijfers met

gemiddelden van de sector of de streek. Vooral de

bijsturing naar de toekomst heeft een meerwaarde.

Bedrijfseconomische voorlichting

Dankzij de hoge betrouwbaarheid van de cijfergegevens

van de bedrijfseconomische boekhoudingen kan Boeren-

bond deze informatie, zonder de privacy te schenden,

gebruiken voor sectordoeleinden. Onder andere in het

kader van de syndicale belangenverdediging leveren de

cijfergegevens heel vaak een realiteitsgetrouwe onder-

bouwing en een degelijke argumentatie voor de stand-

punten die door Boerenbond worden ingenomen.

Anderzijds kunnen de gegevens ook aangewend worden

voor studiewerk en diepgaande sectoranalyses. Deze

studies en analyses vormen de basis voor de bedrijfs-

economische voorlichting die Boerenbond aanbiedt aan

haar leden.

Boekhouding in cijfers

In 2011 heeft Boerenbond voor 1113 bedrijven de

boekhouding opgevolgd.

85% van de boekhoudingen wordt elektronisch ingevuld.

Dit gebeurt rechtstreeks via de module Tiber soft ofwel

via een technisch boekhoudpakket.

15% wordt in een klassiek rekenboek ingevuld.

29

Rudi Van Looveren:

“miNsTeNs Zo BelANgrijk is heT iNZichT iN De TechNische resulTATeN.”

Rudi Van Looveren baat een halfgesloten varkensbedrijf

met 250 zeugen uit. Na de overname van het ouderlijk

bedrijf in 2006 startte hij, omwille van de VLIF-reglemen-

tering, met een bedrijfseconomische boekhouding.

Gedurende de voorbije vijf jaar is zijn boekhouding een

onmisbaar instrument voor zijn bedrijfsmanagement

gebleken. “De boekhouding geeft uiteraard een inzicht in

de financiële resultaten van je bedrijf. Maar minstens zo

belangrijk is het inzicht in de technische resultaten:

hoeveel voeder gebruikt een dier per dag, welk is de

gemiddelde groei per dag bij de vleesvarkens, hoeveel

geef je uit aan diergeneeskundige kosten enzovoort.”

In de crisissituatie waarin de varkenssector zich de

voorbije paar jaar bevindt, bewijst de boekhouding meer

dan ooit zijn nut. “Het komt er momenteel vooral op aan

de variabele kosten terug te dringen en de uitgaven

onder controle te houden. Het is zaak om met behoud

van de kwaliteit zo goedkoop mogelijk een varken te

produceren.” Eens per jaar komt de Boerenbondconsu-

lent voor de varkenshouderij in de provincie Antwerpen

bij Rudi langs om zijn resultaten te bespreken. De cijfers

van het voorbije jaar passeren in detail de revue; de

evolutie over de jaren heen wordt bekeken en Rudi z’n

resultaten worden vergeleken met die van gelijkaardige

bedrijven elders in Vlaanderen. Rudi heeft hier alvast uit

geleerd dat de gemiddelde groei van zijn vleesvarkens te

laag was. Hij stuurt dit nu bij door andere vaderdieren in

te kruisen.

Sinds hij zijn boekhouding startte is Rudi ook lid van een

bedrijfsleiderskring. Deze groep van negen varkenshou-

ders komt een vijftal keer per jaar samen, telkens op een

ander deelnemend bedrijf. Na het bedrijfsbezoek worden

de cijfers van het gastbedrijf onder de loep genomen.

“Wij communiceren in alle eerlijkheid over onze resulta-

ten en daar leer je ontzettend veel van. Door die open-

heid heerst er ook een toffe sfeer waardoor je niet alleen

maar cijfermatig op elkaar betrokken bent. Ik zou de

bedrijfsleiderskring echt niet kunnen missen.”

30

Dienstbetoon weet raadLeden van Boerenbond en Landelijke Gilden kunnen – op

vertoon van hun lidkaart – bij hun organisatie terecht

voor advies rond een zeer breed gamma van onderwer-

pen. Het advies bestrijkt alle aspecten van de wetgeving

inzake onroerend goed (pachtwetgeving, ruimtelijke

ordening, bouw- en milieuvergunning, …) maar betreft

net zo goed andere wetgevingen en reglementeringen

zoals het Veldwetboek en de VLIF-reglementering. Ook

vragen i.v.m. het sociaal statuut zelfstandigen, de

bedrijfsovername of de bedrijfsbeëindiging komen heel

courant aan bod. De leden kunnen eveneens terecht voor

bijstand en hulp in het kader van de protocolakkoorden

en de vergoedingen die Boerenbond met de nutsvoorzie-

ningsmaatschappijen treft inzake de aanleg van gaslei-

dingen, waterzuiveringsstations, enzovoort. Wanneer er

na uitzonderlijke weersomstandigheden beroep kan

gedaan worden op het Rampenfonds, kunnen getroffen

Boerenbondleden bij de dienstbetoonconsulenten

terecht voor informatie en ondersteuning bij het invullen

van de formulieren.

Het dienstbetoon is georganiseerd via de inzet van zeven

dienstbetoonconsulenten met een netwerk van

32 wekelijkse of tweewekelijkse zitdagen, verspreid over

heel Vlaanderen. Dankzij een goede spreiding in tijd en

plaats kunnen de leden vlug advies krijgen. Voor

specifieke aangelegenheden zoals schattingen en

waarderingen in het kader van een bedrijfsovername

komen de dienstbetoonconsulenten aan huis.

Het dienstbetoon van Boerenbond is gratis en richt zich

op eerstelijnsadvies. Voor eventuele nazorg in de vorm

van het opstellen van een dossier of het invullen van

formulieren wordt een vergoeding gevraagd. Voor

gespecialiseerde of erg complexe aangelegenheden

inzake, bijvoorbeeld, vennootschapsvorming of milieu-

wetgeving, wordt doorverwezen naar SBB.

Het dienstbetoon van Boerenbond wordt door de leden

zeer gewaardeerd omdat de adviezen een duidelijke

meerwaarde hebben dankzij de deskundigheid en de

ervaring van de consulenten. De dienstbetoonconsulen-

ten volgen de omvangrijke en snel wijzigende wetgeving

voor land- en tuinbouw op de voet. Hierbij worden zij

ondersteund door de Studiedienst van Boerenbond.

Op hun beurt hebben de dienstbetoonconsulenten een

stevig aandeel in de collectieve voorlichting van de

organisatie via voordrachten in de lokale gilden en

artikels in de ledenbladen.

Dienstbetoon in cijfers

in 2011 waren er 7625 contacten van Boerenbondleden

met de consulenten Dienstbetoon. Twee derde van deze

contacten gebeurden op een zitdag, een derde waren

telefonische adviesvragen. Het aantal vragen per e-mail

of via de website neemt stilaan toe.

56% van de gebruikers is land- of tuinbouwer in hoofd-

beroep, 13% in nevenberoep en 19% is gepensioneerd

boer of tuinder, 11% is lid Landelijke Gilden buiten het

beroep.

De onderwerpen waarvoor men beroep doet op de

consulenten Dienstbetoon kunnen in drie grote blokken

ondergebracht worden.

> Bijna 40% van de vragen heeft betrekking op juridi-

sche aangelegenheden met als uitschieter de

pachtwet.

> Meer dan 30% van de bezoekers wordt ondersteund

bij het invullen van hun belastingbrief, de administra-

tie i.v.m. mest- en wateraangifte enzovoort.

> 15% van de vragen houdt verband met bedrijfsecono-

mische thema’s: overname en stopzetting van het

bedrijf, VLIF, quota, premies en subsidies.

31

Roger Engelbosch:

“heT geefT eeN grooT gevoel vAN veiligheiD.”

“Enkele jaren geleden had ik een probleem met de

opzegging van de pacht van één van de akkers die wij

bewerkten. de eerste pachtperiode van 18 jaar was

afgelopen en de eigenaar wou onze pacht opzeggen om

de grond in eigen gebruik te nemen.” Omdat Roger het

vermoeden had dat deze motivatie ongegrond was,

kwam hij met de opzegbrief naar de zitdag van Boeren-

bond. De consulent Dienstbetoon informeerde of de

grondeigenaar wel degelijk zelf een landbouwer was.

Dit is immers absoluut noodzakelijk in geval van pacht-

opzegging voor eigen gebruik. Dat bleek echter niet het

geval te zijn. “Omdat hij ons koste wat het kost wou

opzeggen, is hij dan een procedure voor de rechtbank

begonnen. Gedurende de hele procedure heeft Boeren-

bond ons begeleid en onze advocaat van advies voorzien.

Uiteindelijk is de zaak in ons voordeel uitgesproken en

de pachtopzegging onwettelijk verklaard.”

Recent kwam Roger advies vragen rond een mogelijke

vermogensplanning. Als vader van vier kinderen waarvan

er één het bedrijf had overgenomen, wou hij een billijke

verdeling gerealiseerd zien tussen zijn kinderen zonder

dat de toekomstperspectieven van de overnemer in het

gedrang zouden komen. Na een voorlichtingsvergadering

legde hij zijn bekommernis voor aan de dienstbetoon-

consulent die de voordracht gegeven had. Na overleg

nam Roger contact op met zijn notaris. Op basis van alle

informatie werd een voorstel uitgewerkt waarin de vier

kinderen zich konden vinden. Roger vindt het cruciaal

dat hij met de dienstbetoonmedewerkers van Boeren-

bond in alle openheid kan spreken. “Je moet eerst en

vooral vertrouwen hebben in de persoon met wie je

handelt. En als je ziet dat hij je probleem au serieux

neemt en het op een deskundige manier aanpakt, dan

vertrouw je hem. Ik vind de consulenten heel bekwaam

en dat geeft je in moeilijke situaties een groot gevoel van

veiligheid.”

32

De toekomst begint vandaagHet Innovatiesteunpunt biedt advies, vorming en

begeleiding ter ondersteuning en ter stimulering van de

innovatie op land- en tuinbouwbedrijven. De werking

focust op twee thema’s: bedrijfsontwikkeling en milieu-

technische innovatie