Ondervoeding in ziekenhuizen; de stand van zaken

24 mei 2016

dr. Barbara van der Meij

• In de Nederlandse ziekenhuizen heeft 14 tot 15% van de patiënten op een

eerste opnamedag de screeningsuitslag “ondervoed”

• Dit varieert per medisch specialisme van 2 tot 38%

• Hoogste prevalenties ondervoeding bij de specialismen:

• geriatrie (38%), oncologie (33%), gastro-enterologie (27%), interne

geneeskunde (27%)

• Patiënten met de screeningsuitslag “ondervoed”: liggen 1,4 dag langer in het

ziekenhuis

Recent onderzoek bij >500.000 patiënten in Nederlandseziekenhuizen

Kruizenga, Am J Clin Nutr 2016

Kruizenga, Am J Clin Nutr 2016

Ondervoeding

↓ gewichten

spiermassa

↑ sterftekans ↑ complicaties en infecties

↓ kwaliteit van leven

↓ wondgenezing↑ decubitus

↓ functionaliteit

↑ opnameduur↑ kosten

Gevolgen ondervoeding Preventie is belangrijk!

PI ondervoeding 2015

• Totaal: 99 ziekenhuizen in Nederland

• 83 ziekenhuizen hebben gegevens aangeleverd

• 73 ziekenhuizen hebben een continue meting

Aantal ondervoede patiënten dat op dag 4 voldoende eiwit eet:

• 48,7 ± 18,1% (varieert van 9.9% tot 87.6%)

• 19 (26%) van de ziekenhuizen haalt de norm van 60%

Onderzoek in Europese ziekenhuizen (‘NutritionDay’)

14%

15%

30%

41%

Hoeveel van de hoofdmaaltijd heeft u vandaag opgegeten?

Niets

1/4

1/2

Alles

Enquête bij 102.580 ziekenhuispatiënten

Eten in het ziekenhuis, lekker?

Inventarisatie Voedingsconcepten in ziekenhuizen

• Welke voedingsconcepten worden momenteel toegepast in Nederlandse ziekenhuizen?

• Motie Dik-Faber (Christen Unie) en Bouwmeester (PvdA)

• Opdrachtgever: Ministerie van VWS

• Inventarisatie

• Benchmark

• Aanbevelingen

Definitie Voedingsconcept

•De serviceformule voor het dagelijkse eten en drinken voor de patiënt tijdens ziekenhuisopname, ook wel maaltijdconcept genoemd

•Een voedingsconcept omvat alle aspecten van de keten rondom voeding, zoals inkoop, bereiding, distributie, menu-aanbod, presentatie, uitserveren en afvalverwerking

Enquête en interviews (januari en februari 2016)

Doelgroep:

• Facilitair management

• Diëtetiek

• Respons: 96%

(80 ziekenhuizen)

Inventarisatie

Logistiek Bestel

procedure

Assortiment

Kinderafdeling

Ambiance

Multidisciplinaire samenwerking

Voedingswaarde

Kosten

Voedingsconcept

Logistiek

Bestelprocedure

Kinderafdeling

46%

49%

5%

Locatie om te eten (kinderen)

Dagverblijf, speelkamer, kamer of restaurant Alleen in eigen kamerNiet van toepassing

71%

9%

20%

Eten aangepast aan voedselvoorkeuren van kinderen

Aangepast Niet aangepast Niet van toeapssing

Assortiment

Ambiance

Ter plekke opgeschept, zonder deksel

Eten in dagverblijf of restaurant

Bezoek kan te allen tijden mee eten (gratis)

Altijd hulp bij het eten beschikbaar

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Ambiance, meest optimale situatie

Multidisciplinaire verantwoordelijkheid

Voedingswaarde

Kosten

Tevredenheid en knelpunten

Meest optimale situatie - ranking

39 38 37 36 35 34 33 32 31 30 29 28 27 26 25 24 23 22 21 20 19 18 17 16 15 14 13 12 11 10 9 8 7 6 5 4 3 2 10

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2730 30 30

37 37 3741 43 43 43 43 43

47 47 47 4753 53

57 5760 60 60 60

6367 67

70 7073 73 73 73

77 7780

8390

Overeenkomst met meest optimale situatieZiekenhuizen met respons van diëtetiek en facilitaire afdeling

%

Resultaat individuele ziekenhuizen op te vragen bij ziekenhuis@stuurgroepondervoeding.nl

Minst optimale situatie - ranking

7 5 2 4 1 9 3 6 16 13 31 10 30 21 23 8 11 14 20 18 12 17 22 28 37 27 19 24 39 15 35 26 25 29 32 34 33 36 380

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1417

21 21 2124 24 24

2831 31 31 31 31 31

34 34 3438 38 38 38 38 38 38

4145 45 45

4852 52 52

55 5559 59 59

62

Overeenkomst met minst optimale situatieZiekenhuizen met respons van diëtetiek en facilitaire afdeling

%

Resultaat individuele ziekenhuizen op te vragen bij ziekenhuis@stuurgroepondervoeding.nl

Conclusie

• Veel aandacht voor voeding in ziekenhuizen

• Veel variatie in voedingsconcepten

• Beperkende factoren voor optimaal voedingsconcept

• Toekomst: kennisdeling, aandacht voor budgettering

• Meer onderzoek (waste, effectiviteit)

Aanbevelingen

• Tussendoortjes voor iedereen

• Flexibel aanbod van voeding, menukaart, onbeperkt bestellen

• Korte tijd tussen bestellen en serveren

• Richtlijnen voor de voedingswaarde van maaltijden en

tussendoortjes

• Registatie van de inname

• Optimaliseren van de rol van de voedingsassistent

• Patiëntenrestaurant – ambiance

• Voldoende budget voor voeding

• Preventie van voedselverspilling

EN NU???

Persbericht VWS, 23 mei 2016

Kostenaspect

Discussiebijeenkomst

• Welke aspecten hebben de hoogste prioriteit?

• Welke trucs en tips hebben ziekenhuizen?

Voedingswaarde

Logistiek

Bestelprocedure

Ambiance

Multidisciplinaire verantwoordelijkheden;

Assortiment

Smaak BelevingDoelgroepen

BEDANKT VOOR UW AANDACHT !

ziekenhuis@stuurgroepondervoeding.nl