Bestuur en toezicht in transitie

Bas Baanders, tranchemanager

In voor zorg!

16 december 2013

Stelling

De grote veranderingen van de komende tijd hebben ook gevolgen voor invulling governance door bestuur en intern toezicht bij instellingen voor langdurige zorg.

• Nieuwe en vernieuwde rollen en competenties van bestuurders en (intern) toezichthouders hebben gevolgen voor governance.

Opbouw verhaal

• Schets aanstaande veranderingen: transities, professionals, netwerken

• Nieuwe constellaties stellen nieuwe eisen aan bestuurders en toezichthouders en hun onderlinge samenwerking

• Uitwisseling van ervaringen en inzichten

Zorg in transitie

• Herinrichting zorg en publieke domein

• Scheiding wonen/zorg: zelfstandig tenzij

• Vergrijzing en ontgroening

• Budgettaire beperkingen

• Van verzorging naar zelfstandigheid: “participatie”

• Verschillende transities tegelijkertijd

Nieuwe constellaties

• Zvw, LIZ, WMO, andere financiers

• Nieuwe rollen zorgvragers, mantelzorgers, aanbieders, gemeenten en hun wijken/stadsdelen, zorgverzekeraars (woningcorporaties, arbeid, enz. enz.)

Toekomstbestendige zorg…

• “Meer met minder”

• Anders werken, slimmer werken, vernieuwen

• Zelfstandigheid en participatie waar het kan, zorg waar het niet anders kan

• Maatwerk: integrale aanpak zorg- en begeleidingsbehoefte

…is zorg rondom mensen

• Terug naar zorgvrager = accent op eerste lijn met professionele regelruimte die eerste lijn kenmerkt: integrale zorg, welzijn, en preventie

• Nadruk op eerstelijn

• Maatwerk rondom cliënt vergt nieuwe vormen samenwerking

• Organisaties staan minder op zichzelf

• Zorg en begeleiding stijgen uit boven domeinen, organisaties en financieringsstromen

Professionals aan zet

• Meer regelruimte professionaliteit en ambachtelijkheid professionals, zowel binnen als buiten de eigen organisatie

• Samenwerking op basis van inhoudelijke behoefte en netwerkrelaties

• Van grote organisaties naar web van kleinere, zelforganiserende eenheden

• Meer zelfsturing, meer regelruimte, meer ruimte voor gedrevenheid professionals leidt tot betere zorg, tevredener klanten, professionals terug bij bron

• Bovendien: bedrijfsmatig doelmatigLeestip: tool zelfsturing op invoorzorg.nl

Netwerkzorg

• Brede range verpleging, verzorging, begeleiding, welzijn en wonen vergt fijnmaziger vormen van samenwerking

• Flexibele netwerken die realiseren wat één van de betrokkenen niet zelfstandig kan

Netwerkgovernance

Individuele organisaties leveren hun product en meerwaarde, maar het accent zal meer en meer verschuiven naar netwerken die zélf de plek worden waar integrale zorg en begeleiding gerealiseerd worden. De individuele organisaties zouden dat niet zelfstandig kunnen leveren.

Aansturing en coördinatie

• Aansturing netwerken: – zelforganiserend netwerk– leiderorganisatienetwerk – en netwerk administratieve organisatie.

• De manier waarop het netwerk functioneert heeft gevolgen voor deelnemende organisaties.

Gevolgen nieuwe constellatie

• Uit comfortzone AWBZ naar competitieve omgeving met collega’s en concullega’s

• Competitie, herschikking samenwerking, aanbesteding

• Power player vs team player

• Netwerksturing

• Maatschappelijke verantwoordelijkheid vs belang eigen organisatie

• Begroting vs Maatschappelijke business case (MKBA)

• Aanbesteding: theorie, praktijk, gedrag• Externe betrekkingen: van binnen naar

buiten• Control en vertrouwen

• Centraal – decentraal

• Vastgoed

• Innovatief vermogen: meer van hetzelfde, of out-of-the-box?

• ICT, informatiemanagement en social media blinde vlekken?

Bestuurders en managers

• Bestuurder/directeur: “hitteschild”, meer dan alleen tegen boze buitenwereld

• hitteschild vrijwaring tegen onnodig storen primaire proces, zowel van buiten als van binnen

• maar ook: koestert de professionaliteit van de professionals, biedt ruimte en richt energie

• Dienend tav de leefwereld,

• Assertief tav de systeemwereld.

• Systeemwereld faciliteert professionals die doen waarin ze écht goed zijn

• Leiderschap en regelruimte van bestuurders

• Bijbehorende vorm van governance

• Over grenzen van instelling, disciplines en domeinen letten de maatschappelijke vraag

• Slimme manieren zoeken om maatschappelijke verwachtingen in één lijn met de talenten en intrinsieke motivatie van de zorgprofessionals te leggen.

Discussie

• Herkent u dit?

• Hoe gaat u er in uw situatie mee om?

• Welke lering heeft u getrokken en welke tips zou u uw collega’s meegeven?