zondag 9 april 2023

Virtuele omgevingen:iets voor uw onderwijs?

onderzoek naar de didactische meerwaarde

• Phil van Dulm• Wietse van Bruggen• Projectmanager bij Stichting Kennisnet

Het SURFnet/Kennisnet Innovatieprogramma

Surfnet en Kennisnet geven gezamenlijk een impuls aan Ict vernieuwing in het gehele onderwijs onder deze thema’s:

• Variëteit in leren

• Grenzenloos samenwerken

• Randvoorwaarden

Kennismaking en beeldvorming

Intro film

Kunstklas/Scienceklas wereld De Ideale School

Portfolio Ostrea Hotel

Virtueel Taaldorp Techniek op de CSV

Miss Hair on Avatar verkiezing

Expose your TalentDeventer in 2025

De Burgh in Brugge

Pilots 2007

Resultaat 2007

Evaluatie– Veel potentie en aantrekking– Veel mogelijkheden– Leerlingen beheersen tool beter– Veel tijd

Kenmerken van de pilots– Sterk leerling-gestuurd– Hoge mate van kennisconstructie– Hoge mate van beheersing (wereld)

Best practice

www.virtueleomgevingen.nl

Doelstellingen 2008 – didactische meerwaarde

• kernkwaliteiten virtuele werelden

• Meer onderscheidende leersituaties

• Onderzoeken naar didactische meerwaarde

“welke leersituaties zijn kansrijk voor het onderwijs?”

Aanpak

• Samen met VW experts, docenten, game ontwikkelaars, onderwijskundigen een breed scala aan leersituaties genereren

• Aan de hand van didactisch raamwerk• Leersituaties in de vorm van een video inzichtelijk

maken

Didactisch raamwerk en leersituaties

Expertgroep

Didactisch raamwerk

- Sturing

- Kennisoverdracht / kennisconstructie

- Mate van beheersing

- Vier varianten (A,B.C,D)

Leersituaties

- Didactisch onderbouwd

- Kernkwaliteiten

- Volledige casusbeschrijvingen

Pilots2007

OnderzoeksmethodiekAantallen en methode

- LIO, VO, MBO (1000 resp.)

- Leersituaties verfilmen

Beoordelen van leersituaties

- Aandacht vasthouden

- Diepgang aan het leren

- Efficiëntie

- A.D.E = Power indicator (Bernie Dodge)

Clustering respondenten

- Didactische voorkeur

- Vakgebieden

Welke leersituaties zijn voor u interessant?

A. Bepaal didactische voorkeur

B. Bepaal vakgebied interesse

Variant A – instructiegericht, docentgestuurd

Kenmerken- Informatieoverdracht- Reproductie van vakkennis- Parate kennis verwerven

A1 Science Showroom A2 Geschiedenisles

Leersituaties A1 Science Showroomhttp://casusA1.virtueleomgevingen.nl

Vakgebied: Natuurkunde

Doelgroep: Tweede jaar havo/vwo

Leerdoelen

• benoemt aantal natuurkundige principes

• onderscheidt verschillende natuurkundige principes

Leersituaties A1 Science Showroomhttp://casusA1.virtueleomgevingen.nl

Conclusies- Voorkeur voor kennisconstructie scoort hoger

dan geen voorkeur

- In het algemeen niet kansrijk voor toekomstig onderwijs

- Wiskunde docenten scoren opvallend laag

Variant B – inhoudsgericht, docent-leerlinggestuurd

Kenmerken- Ontdekkend leren- Oefenen vakgerichte kennis- Cognitieve vaardigheden- Toepassen van inzicht- Simulaties

B3 Virtuele Lichaam B4 Leren etaleren

Leersituaties B3 Virtueel Lichaamhttp://casusB3.virtueleomgevingen.nl/

Vakgebied: Biologie

Doelgroep: Leerjaar 1 vmbo, havo, vwo

Leerdoelen

• kan biologische processen uitleggen

• beslist welke stoffen nodig zijn bij een probleem

Leersituaties B3 Virtueel Lichaamhttp://casusB3.virtueleomgevingen.nl/

Conclusies- Alle vakgebieden zien deze leersituatie als

meest kansrijk voor de toekomst

- Beide groepen scoren op alle drie de aspecten hoog

- Biologie en verzorging scoren het hoogst

Variant C – taakgericht, - leerling docentgestuurd

Kenmerken- Veel overeenkomst met B- Deeltaken aan leerlingen- Kennisconstructie door

communicatie- Proces gestuurd

C5 Language Space

C6 Mini-onderneming

Leersituaties C6 Mini Onderneminghttp://casusC6.virtueleomgevingen.nl/

Vakgebied: Economie

Doelgroep: vo, mbo (5 lln per onderneming)

Leerdoelen

• benoemt marketingprincipes (product, prijs, plaats)

• schrijft een businessplan

• past marketingprincipes toe

Leersituaties C6 Mini Onderneminghttp://casusC6.virtueleomgevingen.nl/

Conclusies- Casus is gericht op kennisconstructie, docenten

met een voorkeur beoordelen deze het hoogst

- Geen cijfers over economie docenten

- Zowel VO, MBO als LIOers geven hoge scores

Variant D – competentiegericht, leerlinggestuurd

Kenmerken- Vakoverstijgende kennis- Rijke context- Verwerven van competenties- Samenwerkend- probleemoplossend

D7 Ontwerp een stadswijk D8 Virtueel Cultuurplein

Leersituaties D8 Virtueel Taaldorphttp://casusD8.virtueleomgevingen.nl/

Vakgebied: Maatschappijleer, ict en geschiedenis

Doelgroep: vo, klas 4 t/m 6

Leerdoelen

• benoemt bestaande culturen in Nederlandse samenleving

• Benoemd kernwaarden van verschillende culturen

• Begrijpt verschillende rituele en gebouwen

Leersituaties D8 Virtueel Taaldorphttp://casusD8.virtueleomgevingen.nl/

Conclusies- Wordt door beide groepen laag beoordeeld, dit

terwijl de leersituatie zeer gericht is op kennisconstructie

- De efficency score is laag

- vreemde talen scoort significant hoog – inleven cultuur

Algemene conclusies

Varianten- Leersituaties A1 of A2 altijd als eerst – volgorde effect / (kritisch)- Leersituaties B3, B4 en C6 hoogste power indicator

Kennisconstructie- Docenten met een voorkeur voor kennisconstructie geven hoger

beoordelingen

Vakgebieden- Wiskunde docenten het meest kritisch- Moderne vreemde talen beoordeelden alles bovengemiddeld

Leraren in opleiding- Lio érs beoordelen de leersituaties lager dan VO en MBO

Meest kansrijke leersituaties

1. B3 Virtueel lichaam- Inhoudsgericht, docent-leerlinggestuurd- Ontdekkend leren en simulaties

2. B4 Leren etaleren- Deeltaken en toepassen van kennis

3. C6 Mini onderneming- taakgericht, leerling-docentgestuurd- Kennisconstructie en proces

Wat kunt u doen?

- Handboek bestellen- Aanmelden op de website- Bespreken met collega’s en

leerlingen

Wat gaan wij doen?

- SURFnet gaat verder onderzoek doen naar- Aanbieden virtuele wereld / mogelijke leersituaties HO/WO

- Kennisnet- Kennisverspreiding ambassadeurs en uitgevers- Geïnteresseerde bij elkaar brengen / vraag afwachten

Contact en informatieSURFnet/Kennisnet innovatieprogramma

www.surfnetkennisnetproject.nl

Project virtuele omgevingen (PO, VO, MBO) - Kennisnet

www.virtueleomgevingen.nl

www.kennisnet.nl // 0800-KENNISNET

Project virtuele omgevingen (HO, WO) - SURFnet

www.surfspace.nl – SIG – Virtuele werelden en games