Post on 20-Aug-2020
Mariëndael
Hannie van Beers & Ed Staal 14 maart 2014
Arbeidstoeleiding als onderdeel van
Levensloopbegeleiding
Hannie van Beers & Ed Staal 14 maart 2014
Mariëndael
•Brede scholengemeenschap voor voortgezet speciaal
onderwijs
•Wij geven onderwijs aan jongeren met een cluster 3
indicatie en aan jongeren met een cluster 4 indicatie
Scholengemeenschap Mariendael: wie zijn wij?
Mariëndael
•Leerlingen in de leeftijd van 13 tot 20 jaar
- met een meervoudige beperking
- met een lichamelijke beperking
- die langdurig ziek zijn
- met een autisme spectrum stoornis
- met andere psychiatrische problemen
Welke leerlingen bezoeken onze school?
Mariëndael
Arbeid
VMBO basis- en kaderberoepsgerichte leerweg
VMBO theoretische leerweg
HAVO
Schakelklassen
Schoolstructuur
Mariëndael
Praktijkblokken
O+ modules
Stages en leren op locatie (LOL)
Zorgstructuur
Maatwerk voor iedere leerling
Transitie ( wonen, werken, vrije tijd & relaties) Levensloopbegeleiding als onderwijsconcept
Wat maakt ons uniek?
Mariëndael
Mariëndael
Het diploma is niet zaligmakend of niet haalbaar
Leerlingen hebben meer nodig
Maar wat?
Hoe bieden we dat aan?
Je leert niet voor de school, maar voor het leven…
7
Mariëndael
Ingewikkelde samenleving
Negatief/irreëel zelfbeeld, somber toekomstperspectief
Weinig zelfinzicht
Gering vertrouwen in eigen mogelijkheden
Niet accepteren eigen beperking
Vermoeidheid, fysieke klachten
Beperkte zelfstandigheid
Voortdurend keuzes maken
Druk om te presteren
Inleiding
8
Mariëndael
Kind met
lichamelijke of meervoudige handicap
chronische ziekte
stoornis in het autistisch spectrum
Kost vaak meer tijd en ondersteuning; moet bewuster
op worden ingezet
Ontwikkeling gaat (niet) vanzelf
9
Mariëndael
Reflecteren op zichzelf
Verwerven van zelfinzicht
Ontdekken van drijfveren, kracht en kwaliteiten:
talenten
Fundament opbouwen om het heft van het leven in
eigen hand te nemen ondanks ziekte of handicap
Jongeren ondersteunen bij
10
Mariëndael
Veiligheid
Gezien worden
Begrepen worden
Verbondenheid
In dienst van de ontwikkeling
Zinvolheid van eigen inzet
Gericht op toekomst
Leerling is meer dan een
probleem
Pedagogische omgeving
11
Mariëndael
Ieder mens is auteur van het eigen leven
Zin en betekenis geven aan wat je ‘overkomt’
Leven op een manier die recht doet aan wie je bent
Onevenwichtigheid en crises horen bij het leven: hoe ga
je er mee om?
Bovengrens van wat een mens kan leren ligt niet vast
Intensieve samenwerking school, ouders en leerling
Een mens is niet, een mens wordt
12
Mariëndael
Leren leren
Leren kiezen
Leren leven
•Drie lijnen zijn nauw met elkaar verbonden. Met het één
werk je al gauw ook aan het andere
Levensloopbegeleiding, drie lijnen
13
Mariëndael
Reflectie op studiehouding
Aanleren studievaardigheden en –technieken
Benutten van onderwijsaanbod
Graag een leer- en ontwikkelweg willen gaan
Leren leren
14
Mariëndael
Reflectie op studiehouding
Aanleren studievaardigheden en –technieken
Benutten van onderwijsaanbod
Graag een leer- en ontwikkelweg willen gaan
Leren leren
15
Mariëndael
Studievaardigheden
Motivatie en concentratie
Leerstijlen
Huiswerk
Plannen
Zelfstandig werken
Samenwerkend leren
Verantwoordelijkheid nemen
Creatief omgaan met de gestelde eisen
Reflectie
Voorbeelden leren leren
16
Mariëndael
Kiezen begint bij zelfkennis
Oriëntatie op mogelijkheden
Ontwikkelen van haalbare perspectieven
- Studie- en beroepsrichting
- Wonen
- Vrijetijdsbesteding
- Relaties
- Levensbeschouwing
Leren kiezen
17
Mariëndael
•Wie ben ik? Wat kan ik? Wat wil ik?
- voorbereiding (maatschappelijke) stage
- kiezen voor in je vrije tijd
- oriëntatie op vervolg
- kwaliteiten in kaart brengen
- jezelf presenteren
- omgaan met geld
- verkiezingen
- levensbeschouwelijke vragen
Voorbeelden leren kiezen
18
Mariëndael
Verwerven van zelfinzicht, zelfwaardering en
zelfvertrouwen
Verwerven van vaardigheden om je in deze wereld uit
te drukken
Samen kunnen leven en werken met anderen
Biografisch onderzoek
Zelfverhaal stimuleren
Hoe sterker ieder groepslid op de eigen plek staat, des
te groter de kans dat ook de groep ‘sterk’ is
Leren leven
19
Mariëndael
Samenleven
- groepsvormende activiteiten
- samenwerkingsopdrachten
- intervisie
- vriendschap, relaties en seksualiteit
Levenskunst
- fragment ‘After life
- werken met een dummy
Levenslijn
-rots &water
- zelfconfrontatiemethode
- doelen stellen voor OPP
- plaats in de groep adhv foto’s
Voorbeelden leren leven
20
Mariëndael
TRA(nsitie)-uren op het rooster in alle klassen gegeven
door mentor/klassendocent
Leren leren, leren kiezen, leren leven
TRA-uren taal-exact
Tijd gecreëerd door extra jaar
Stuurgroep verzamelt, ontwikkelt en verspreidt
materiaal
Mentorenoverleggen
Studiecafé
Kwaliteiten personeel benutten
Doorlopende leerlijn ontwikkelen
Organisatie levensloopbegeleiding
21
Mariëndael
TRA in schema
22
Periode I wk 35 t/m 45
Leren leren Leren leven Leren kiezen
Zelfstandig werken De groep Jezelf in beeld
Periode II wk 46 t/m 04
Leren leren Leren leven Leren kiezen
Informatieverwerking De ander en ik Beroepen
Periode III wk 05 t/m 15
Leren leren Leren leven Leren kiezen
Samenwerken Ik Wensen
Periode IV wk 16 t/m 27
Leren leren Leren leven Leren kiezen
Inzet en motivatie Samen leven Conclusie en keuze
(terugkijken)
Mariëndael
Trajectbegeleiders stagebureau
Maatschappelijk werk
- wonen
- omgaan met geld
Psycholoog
- faalangst
- handicapbeleving
Didactisch ondersteuner
- presenteren
- plannen en organiseren
Autisme specialist
Rots & water
Drama
Leerlingcoaches
Inzet TRA+ mensen
23
Mariëndael
Voorbeeld tra+: Je zal het maar hebben!
24 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Mentor: meerdere leerlingen in de klas, waar zorgen over
waren, maar die zich niet open stelden voor hulpverleners
•Psycholoog: Ik geef op allerlei manieren (o.a. ook met
toneel) “Ik ben speciaal”, maar weet nooit of de verhalen
die leerlingen vertellen ook kloppen.
Het ontstaan
25 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Vraag van mentor aan psycholoog
•Kun je “ik ben speciaal” geven, maar dan niet uitsluitend
voor jongeren met ASS?
•Vraag van psycholoog aan mentor
•Kunnen we samenwerken, zodat we de theorie kunnen
koppelen aan de dagelijkse praktijk?
26 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Vraag van coördinator levensloopbegeleiding
•Kunnen we samen een lessenreeks ontwikkelen, die ook
bruikbaar is in de TRA-lessen van andere groepen?
Levensloopbegeleiding
27 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Leerlingen krijgen inzicht in
•Eigen beperkingen
•Beperkingen van klasgenoten
•En leren hiermee om te gaan
Wat willen we bereiken?
28 Je zal het maar hebben
Mariëndael
• Kennis over de verschillende aandoeningen
- Wie heeft wat?
- Wat herken je?
- Mis je bepaalde zaken?
Hoe kom ik mijn beperking tegen, positief en/of
negatief?
- Gevolgen voor leren
- Gevolgen voor je gedrag of je gevoel
- Wat zijn mijn kwaliteiten?
Inhoud
29 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Klas 2B
•13 jongens
•Geen praters
•Drukke klas
•Gevaar voor meegaan in negatief gedrag
•Geprobeerd hier werkvormen bij te zoeken
•Aan de hand van feedback van de leerlingen (duimen)
werkvormen aangepast
De klas
30 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Leerlingen deden goed mee
•Vertelden goed en eerlijk over hun eigen beperkingen
•Stelden goede vragen
•Toen een leerling vertelde over zijn ziekte werd een andere leerling
misselijk
•Leerlingen vonden dat er te lang gepraat moest worden
•De meeste werkvormen vonden ze niet interessant
•Kaartjes leggen was wel interessant, maar te moeilijk
•Gezelschapsspelletjes waren wel leuk, zolang we niet doorvroegen
•Is dit een houding? Vinden ze het ‘stom’ omdat het te bedreigend
was, te dichtbij kwam?
Ervaringen tijdens de lessen
31 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Een leerling vertelde een nacht slecht geslapen te hebben,
omdat een verhaal hem aan het denken had gezet
•Ouders gaven aan dat het veel losmaakte: emotioneel
gedrag, verhalen die veel indruk gemaakt hebben
•
Ervaringen na de lessen
32 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•Leerlingen kennen psycholoog en staan open voor contact
•Psycholoog kent klas dus kan gemakkelijker meedenken
•We hebben iets in beweging gezet; voor deze groep, met
dit ontwikkelingsniveau, is waarschijnlijk niet meer
haalbaar
•Leerlingen geven eerlijkere en uitgebreidere antwoorden
doordat de mentor aanwezig is
•Mentor, psycholoog en leerlingen leren elkaar beter
kennen. Levert nieuwe informatie op.
De opbrengst
33 Je zal het maar hebben
Mariëndael
•
Handen en voeten
34
Mariëndael
•Hoogtevrees
•Kleurenblindheid
•Spierziekte (vanuit de elektrische rolstoel)
•ADHD
•Gilles de la Tourette
•Spina Bifida
•Syndroom van Asperger
•Et cetera
Met welke beperking kun je nog als schoolpsycholoog werkzaam zijn?
35 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
Wieteke
36
Mariëndael
Organogram Mariëndael
37 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Arbeid
TL/Havo
Onderbouw Praktijkstroom 1 BBL / KBL 1 Leerjaar 1
Praktijkstroom 2 BBL / KBL 2 Leerjaar 2
Havo 3
Bovenbouw Praktijkstroom 3 Eco3, MT3, Z&W3 TL3 / Havo4 Schakel
Praktijkstroom 4 Eco4, MT4, Z&W4 TL4 / Havo 5 Op Maat
Praktijkstroom 5 (Eco5, MT5, Z&W5) (TL5 / Havo 6)
(Praktijkstroom 6)
Mariëndael
•7 collega’s
•Bewuste keuze stages
•Bewuste keuze centrale positie
•Specialisatie
•Achtergrond in re-integratie
•Een been in school
•Een been in bedrijfsleven en wetgeving
•
Stagebureau Mariëndael
38 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•Stages
•Beroepsinteresse onderzoek
•Leren Op Locatie
•Vormgeven onderwijs
•Decanaat
•Spil in het web
•Vormgeven leerling trajecten
Werkzaamheden
39 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
• Wat kun je zelfstandig?
Doel
40 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•Wie heb je daarvoor nodig
Ondersteuning
41 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
• Wat wordt jouw traject?
Trajectkeuze
42 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
Netwerk
43 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•Dromen
•Toekomst gesprekken
•Straaljager piloot
•Realisme
•Kansen
Werk
44 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•
Wat kan wel, wat kan niet?
46 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•
Hier wel eens aan gedacht?
47 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•
Werkelijkheid of fictie?
48 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•
Zou het dan toch?
49 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•
Zeg nooit ‘nooit’!
50 Arbeidstoeleiding als onderdeel van Levensloopbegeleiding
Mariëndael
•Heb geloof in je leerling
•Durf mee te dromen met de leerling
•Wat niet kan is nog nooit gebeurd
•Wees creatief, organiseer, leg je oor te luister, laat je
informeren
•Denk in oplossingen
•Onze leerling is het waard!
De rechten van het kind
51
Mariëndael
Vragen? Info:
h.vanbeers@mariendael.nl of
e.staal@mariendael.nl
52
Mariëndael
•Leerling stroomt in in Havo 4.
•Heeft Asperger en wil het leger in.
•Hoe ga je het gesprek met hem aan?
•Welke vrage ga je stellen?
Opdracht
53
Mariëndael
Gebruik je medicatie?
Beroep van ouders?
Vanwaar de fascinatie voor leger?
Waar denk je aan: landmacht, luchtmacht, marine?
Wat denk je allemaal te gaan doen in het leger?
Welke functie zou je willen hebben in het leger?
Op welke school heb je hiervoor gezeten en wat was de
reden dat je bij ons op school kwam?
Doe je aan sport?
Vakkenpakket?
Heb je al eens open dagen bezocht?
Hoe reageert hij op opgelegde structuur die anders is
dan hij zelf bedacht had?
Ben je wel eens een week van huis geweest, zonder
ouders, en hoe ging dat?
Welke vragen hadden wij?
54
Mariëndael
•Leerling met neurofibromatose, 16 jaar.
•Cognitieve problemen: nonverbale leerproblemen.
•Vraagt zich af welk beroep bij hem zou passen.
Hoe ga je het gesprek aan?
Welke vragen ga je stellen?
Wat ga je doen?
Opdracht
55
Mariëndael
Beroepskeuze interessetest: goede test uitkiezen!
(niveau)
Nagaan op welk niveau hij nu onderwijs volgt en wat de
sterke en zwakke kanten zijn op cognitief gebied
Vragen nav test:
Wat zijn je kwaliteiten?
Wat zijn je valkuilen?
Wat doe je in je vrije tijd? Lid van club of vereniging?
Check contacten in thuissituatie
Moet hij thuis weleens helpen, klussen doen? Durft hij
zelfstandig de deur uit?
Als ik je over 10 jaar tegenkom, wat doe je dan?
Traject uitzetten en verdelen in stappen
Welke acties ondernamen wij?
56
Mariëndael
•Meisje, 17 jaar, VMBO-T
•Misvormd gezicht
•Wil ‘zorgen’ in haar toekomstige beroep
•Welke stages zou je haar aan kunnen bieden?
Opdracht
57
Mariëndael
•Welke plek in de zorg zou bij haar passen?
•Beroepen die misschien niet kunnen:
schoonheidsconsulente, klassenassistent middelbare
school
•Wel: continuïteit in contacten, klant moet mens achter
gezicht leren kennen.
•In begin onzeker: eerste stage in manege voor aangepast
paardrijden
•Daarna stage op activiteitengroep voor verstandelijk
gehandicapten met gedragsproblemen
•Wil activiteitenbegeleidster worden
Welke stages heeft ze gelopen?
58