LL 13: GrammaticaPerfectum Passivum en PPP

E. Mos-Burgers

Vanuit oogpunt van de soldaat:

De soldaat (ond.) heeft geroepen: (actief, dat doet hij zelf).

<))))))))

De soldaat Asterix

De soldaat roept Asterix. (praes. Actief: voco)

De soldaat riep Asterix. (impf Actief : vocabam)

De soldaat heeft Asterix geroepen. (Perf. actief : vocavi) volt. deelwoord actief.

Asterix!!

Vanuit oogpunt van Asterix:

Asterix (ond) is geroepen door iemand ond. doet het niet zelf, passief)

(((>

Asterix De soldaat

A. wordt geroepen door de soldaat. (praes. pass. vocor : komt later)

A. werd geroepen door de soldaat. (impf. pass. vocabar: komt later)

A. is geroepen door de soldaat. (Pf. Pass. vocatus sum) volt. deelw.pas.

Asterix!!

Actief vs. passief

Actief:Asterix heeft de slaaf geslagen.

Passief:

De slaaf is/werd geslagen door Asterix.

Verbuiging perfectum passivum

Voltooid deelwoord (participium) + vorm van esse

Vocatus + est hij is geroepen

Puer vocatus est

De jongen is geroepen

Voltooid deelwoord (participium) + vorm van esse

Vocata + est zij is geroepen

Puella vocata est

Het meisje is geroepen

enkelvoud meervoud

vocatus sum – ik ben/werd geroepen

vocati sumus – wij zijn/werden geroepen

vocatus es - jij bent/werd geroepen

vocati estis - jullie zijn/werden geroepen

vocatus est - hij is/werd geroepen

vocati sunt – zij zijn/werden geroepen

Let op:-us vs. - i

Geslacht: vrouwelijk

enkelvoud meervoud

vocata sum – ik ben/werd geroepen

vocatae sumus – wij zijn/werden geroepen

vocata es - jij bent/werd geroepen

vocatae estis - jullie zijn/werden geroepen

vocata est - zij is/werd geroepen vocatae sunt – zij zijn/werden geroepen

Door wie? Waardoor/Waarmee?

Door wie: a/ab + ablativusAugustus werd door zijn dochter gekwetstAugustus a filia laesus est.

Waardoor/Waarmee: ablativus (zonder a/ab)De soldaat werd door een zwaard

verwond.Miles gladio vulneratus est.

Het PPP

Participium Perfectum PassivumPerfectum passivum zonder de vorm

esseVocatus = participium/deelwoord

Parti cipium Perfectum Passief

+ vorm van esse:

Samengestelde werkwoordsvorm

-Vorm van esse:

Voltooid deelwoord-tus –ta –tum of –sus

–sa –sum

(zoals novus,-a,-um)

Laudatus est =

Hij is geprezen

PPP

Parti cipium Perfectum Passief

-tus –ta –tum of –sus –sa –sum

Predicatief: bijwoordelijke bijzin*

Bijvoeglijke bepaling/letterlijk. ₀

Bijv. bijzin•

PPP

Zonder vorm van esse?

Voltooiddeelwoord

Zoals bijvoorbeeld:novus,-a,-um

= voltooid deelwoord (vocatus – geroepen zijnde) regelmatige vormen: praesensstam + -tus of –sus voca-tus dele-tus audi-tus duc-tus

PPPParti cipium Perfectum Passief

Er zijn heel veel onregelmatig gevormde participia!

monere mone moni-tusrelinquere relinqu- relic-tusmittere mitt- mis-sus

Deze vormen staan apart in dewoordenlijst en die moet je leren.

PPPOnregelmatige Participia

Het participium is een werkwoordsvorm en een bijvoeglijk naamwoord!

het PPP wordt verbogen als de bijvoeglijke naamwoorden van groep 1 en 2 (bonus)

vocatus vocata vocatumvocati vocatae vocativocato vocatae vocatovocatum vocatam vocatumvocato vocata vocato

PPP

Gebruik van de PPP

PPP

A. attributief/ bijvoeglijke bepaling

servus vocatus intrat. de geroepen slaaf komt binnen.

de slaaf, die geroepen is, komt binnen.

B. predicatief/ dubbel verbonden bepaling

servus vocatus intrat. de slaaf komt geroepen binnen. de slaaf komt binnen, nadat hij geroepen is.

C. zelden zelfstandig:accusatus intrat. de aangeklaagde komt binnen.

PPP

servus vocatus intrat. de geroepen slaaf komt binnen.

PPPA. bi jvoegli jk participium

1) als bijvoeglijke bepaling ₀

(letterlijk als deelwoord)

servus vocatus intrat. de slaaf, die geroepen is, komt binnen.

PPPA. bijvoeglijk participium

2) met bijv. bijzin (met die/dat) •

Participium Coniunctum betekent „ een verbonden participium".

Het komt met getal, geslacht en naamval overeen.

Zegt iets over het zelfst. nw en het werkwoord (= dubbelverbonden)

Vertalen met een bijwoordelijke bijzin, ingeleid door voegwoord:

servus vocatus intrat. 1.de slaaf komt geroepen binnen 2. de slaaf komt binnen, omdat hij geroepen is.

hoewelomdat toenalsnadat

PPP

B. Predicatief part ic ip ium* of

Dubbel verbonden bepal ing

Zoek dus eerst het onderwerp van het participium. Dat moet in

naamval

getal

geslacht

overeenkomen met die van het participium.

Van deze combinatie maak je je predicatieve/bijwoordelijke bepaling (bijzin beginnend met voegwoord)

PPP

hoewelomdat toenalsnadat

Het participium congrueert altijd ergens mee!

Een PPP als dubbele bepaling vertaal je vaak met een bijzin met nadat.

Afhankelijk van de context is het soms beter te kiezen voor omdat, hoewel of als.

Een PPP vertaal je altijd passief en voortijdig hoewel

omdat toenalsnadat

Servus vocatus intrat. A. bijvoeglijk participium1) als bijvoeglijke bepaling ₀ (letterlijk als deelwoord)

de geroepen slaaf komt binnen 2) met bijv. bijzin (met die/dat) • de slaaf, die geroepen is, komt binnen B. Dubbel verbonden bepaling*

1. de slaaf komt geroepen binnen 2. de slaaf komt binnen, omdat hij

geroepen is.

Einde