LEREN OMGAAN MET MEERTALIGHEID IN HET BASISONDERWIJS IN DE VLAAMSE RAND- EN

TAALGRENSGEMEENTEN

Ervaringen uit het Rand & Taal-evaluatieonderzoek 2007-2010

Verloop van de lezing

Het Rand & Taal-projectHet Rand & Taal-onderzoekResultaten m.b.t. meertaligheidAanbevelingen

Het Rand & Taal-project

Laatste decennium: versnelde instroom van niet-Nederlandstalige jonge gezinnen vanuit het Brussels Hoofdstedelijk Gewest

Aantal leerlingen met thuistaal niet-Nederlands stijgt:

Schooljaar 2009-2010

Kleuteronderwijs Lager onderwijs

Vlaamse Rand 36% 28%

Vlaams Gewest 15% 12%

Brussels Hoofdstedelijk Gewest

70% 68%

Het Rand & Taal-project

schooljaar 2005-2006: extra lesuren Thuistaal Niet-Nederlands/TNN-uren

voor scholen in 19 gemeenten in de Vlaamse rand en in de taalgrensgemeenten

doelstellingversterken taalvaardigheidsonderwijs Nederlands eventuele leerachterstand tegengaanversterken van de Vlaamse identiteit van de

scholen

Het Rand & Taal-project

vzw Samenwerkingsverband Netgebonden Pedagogische Begeleidingsdiensten (SNPB)

Ondersteuning voor scholen via het R&T-project

Focus op spreek- en luistervaardigheid bij overgang van kleuter- naar lager onderwijs

Het Rand & Taal-project

Doelstelling schoolniveau:verhogen van het beleidsvoerend vermogen van scholen om taalbeleid te creëren waarin rekening gehouden wordt met diversiteit leerlingen

Doelstelling leerkrachtniveau:inzicht en vaardigheden van leerkrachten verhogen om met nieuwe maatschappelijke realiteit om te gaan

Doelstelling leerlingniveau:verhogen van de taalvaardigheid van leerlingen in de Vlaamse rand

Het Rand & Taal-project

122/128 scholen intensief schoolspecifiek traject4 jaarbegeleider per school

Het Rand & Taalonderzoek

2007-2010Uitvoerders

Centrum voor Taal en Onderwijs (KU Leuven)Onderzoeksgroep EduBROn (UA)

OnderzoeksvragenInvulling TNN-uren? Invulling R&T-begeleiding?Beleidsvoerend vermogen om taalbeleid uit te tekenen

veranderd?Vaardigheden, opvattingen, motivatie en inschatting

van eigen doelmatigheid van leerkrachten m.b.t. taalonderwijs in meertalige context veranderd?

Luister- en spreekvaardigheid van leerlingen?

Methodologisch kader: CIPO-model

Methodologie

Longitudinaal multimethod-design kwalitatieve component (procesevaluatie)

casestudies in 4 scholen semi-gestructureerde interviews klasobservaties

kwantitatieve component (productevaluatie) survey toetsafname volgens multi-cohort design

Verschillende fases Rand & Taal-onderzoek

Resultaten

Motivatie van leerkrachten om te werken in een meertalige contextvormen van 'willen' (autonome motivatie) scoren

hoger dan vormen van 'moeten' (gecontroleerde motivatie)

Omgaan met een groeiende groep anderstalige leerlingen binnen TVO'rouwproces': oude manier van lesgeven werkt

niet meer

Resultaten

Talig klimaat in de klas en op schoolleerkrachten worden 'milder' in hun opvattingen

t.o.v. thuistaal

Resultaten

Dit wordt niet weerspiegeld in de klaspraktijk andere talen dan het Nederlands hebben geen plaats in de klas uitzonderingen

welbevinden bij jonge kleuters en anderstalige nieuwkomers

kapstok voor het verwerven van het Nederlands en het begrijpen van leerstof

Resultaten

Oudercommunicatie

Resultaten

Grote verschillen tussen scholen en binnen schoolteams hoe dichter bij Brussel, hoe verhitter discussie onderscheid Franstalige autochtone ouders en anderstalige allochtone ouders praktische problemen met tolken problemen met lessen Nederlands

Discrepantie tussen denken en doen pragmatische omgang

Resultaten

Ouderbetrokkenheidmeer initiatieven in de klas en op school

Buurtbetrokkenheidmeer samenwerking met lokale initiatieven om

het Nederlands bij kinderen te stimulerenR&T-begeleiding minste invloed op omgaan

met thuistaal en oudercommunicatie

Resultaten

Leerlingresultaten

invloed van achtergrondkenmerken van kinderenopleidingsniveau moeder thuistaal

Nederlandstalig en tweetalig Nederlands/Frans significant beter dan Franstalig en anderstalig

Franstalige kinderen significant hogere spreekangst

Aanbevelingen rond omgaan met meertaligheid

Breed maatschappelijk debat Meta-evaluatie van bestaande initiatieven Mythes over anderstaligheid en meertaligheid

doorprikken op basis van relevant wetenschappelijk onderzoek

Thuistaal als steiger voor leren inbouwen Op diverse manieren positief leren omgaan met

thuistalen van kinderen Behoeftengerichte cursussen NT2 voor ouders verder

uitbouwen Gelegitimeerde meertalige onderwijsinformatie voor

ouders

Contactgegevens

Mieke DevliegerCentrum voor Taal en OnderwijsBlijde Inkomststraat 7 bus 3319

3000 Leuven

Mieke.Devlieger@arts.kuleuven.be