Meertaligheid en Taalpolitiek in België

Claudia QuerenClaudia Queren

Monika RisthausMonika Risthaus

Nadine WegenerNadine Wegener

Sabine YündemSabine Yündem

Overzicht:Overzicht:

1.1. Geschiedenis van de Nederlandse taal in Geschiedenis van de Nederlandse taal in BelgiëBelgië - Sabine -- Sabine -

2.2. Indeling van het land in gewesten en Indeling van het land in gewesten en gemeenschappengemeenschappen - Claudia -- Claudia -

3.3. Taalgrens, taalpolitiek en de Vlaamse Taalgrens, taalpolitiek en de Vlaamse BewegingBeweging - Nadine -- Nadine -

4.4. Wat zijn faciliteitengemeenten?Wat zijn faciliteitengemeenten?

- - Monika -Monika -

Het Congres van Wenen (1814/15)

http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Congresso_di_Vienna.pnghttp://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Congresso_di_Vienna.png

Het Koninkrijk Het Koninkrijk België in 1831

Geschiedenis van de taal in BelgiëGeschiedenis van de taal in Belgiëvanaf 1815vanaf 1815

1867:1867: Eerste taalwetEerste taalwet 1898:1898: De Gelijkheidswet erkent het Nederlands als De Gelijkheidswet erkent het Nederlands als

nationale taal van België naast het Fransnationale taal van België naast het Frans 1962/63:1962/63: Wetten leggen de Nederlands-Franse Wetten leggen de Nederlands-Franse

taalgrens vast als een onaantastbare taalgrens vast als een onaantastbare administratieve & bestuurlijke grensadministratieve & bestuurlijke grens

1968/69:1968/69: Splitsing van de Leuvense en de Brusselse Splitsing van de Leuvense en de Brusselse universiteit in een Franse en een Nederlandse universiteit in een Franse en een Nederlandse afdelingafdeling

1970:1970: Eerste staatshervormingEerste staatshervorming 1980:1980: Tweede staatshervormingTweede staatshervorming 1988/89:1988/89: Derde staatshervormingDerde staatshervorming 1993:1993: Vierde staatshervormingVierde staatshervorming

De federale staat BelgiëDe federale staat België

Procentuele verdeling Procentuele verdeling van de meertaligheid van de meertaligheid

32%

1% 10%

57%

Nederlandstaligen FranstaligenDuitstaligen Tweetaligen

Bron: Harenberg Staatenlexikon, 2000Bron: Harenberg Staatenlexikon, 2000

De BestuursniveausDe Bestuursniveaus

StaatStaat

De federale StaatDe federale Staat - - De GemeenschappenDe Gemeenschappen - - De GewestenDe Gewesten

G E L I J K E M A C H TG E L I J K E M A C H T

ProvinciesProvincies

GemeentenGemeenten

Binnen het kader van hun bevoegdheden hebben alle drie de permissie om Binnen het kader van hun bevoegdheden hebben alle drie de permissie om internationale verdragen te sluiten en goed te keureninternationale verdragen te sluiten en goed te keuren

Bron: Berghe, M. Van den (uitg.). Federaal België. Brochure bij het didactisch pakket over de Staatshervorming. Brussel 2002Bron: Berghe, M. Van den (uitg.). Federaal België. Brochure bij het didactisch pakket over de Staatshervorming. Brussel 2002

De Vlaamse Gemeenschap (1)De Vlaamse Gemeenschap (1) bevoegdheden in de bevoegdheden in de

Vlaamse provinciesVlaamse provincies en in en in de de Brusselse gemeentenBrusselse gemeenten ten aanzien van de ten aanzien van de Nederlandstalige Nederlandstalige instellingeninstellingen

Één RaadÉén Raad en en één één RegeringRegering oefenen zowel oefenen zowel de gewestelijke als de de gewestelijke als de gemeenschapsbevoegd-gemeenschapsbevoegd-heden uitheden uit

Bron van de kaart: www.belgium.beBron van de kaart: www.belgium.be

De Franse Gemeenschap (2)De Franse Gemeenschap (2)

in het Frans: Communauté in het Frans: Communauté FranFranÇÇaiseaise

is bevoegd in het is bevoegd in het Franse Franse taalgebiedtaalgebied en heeft een en heeft een aantal specifieke aantal specifieke bevoegheden in de bevoegheden in de Brusselse gemeentenBrusselse gemeenten met met betrekking tot de Franstalige betrekking tot de Franstalige instellingeninstellingen

Franse Gemeenschapsraad Franse Gemeenschapsraad en –regeringen –regering

Bron van de kaart: www.belgium.beBron van de kaart: www.belgium.be

De Duitstalige Gemeenschap De Duitstalige Gemeenschap (3)(3)

is bevoegd in het Duitse is bevoegd in het Duitse taalgebied, dat is het taalgebied, dat is het grondgebied van een grondgebied van een aantal gemeenten in de aantal gemeenten in de provincie Luikprovincie Luik

heeft eveneens een heeft eveneens een eigen eigen Raad en Raad en RegeringRegering, maar het , maar het aantal leden is minder aantal leden is minder grootgroot

Bron van de kaart: www.belgium.beBron van de kaart: www.belgium.be

De bevoegdheden van de De bevoegdheden van de gemeenschappengemeenschappen

1.1. Culturele aangelegenhedenCulturele aangelegenheden

2.2. Persoonsgebonden aangelegenhedenPersoonsgebonden aangelegenheden

3.3. OnderwijsOnderwijs

4.4. Gebruik van talenGebruik van talen BestuurszakenBestuurszaken OnderwijsOnderwijs Sociale betrekkingen tussen werkgevers en -nemersSociale betrekkingen tussen werkgevers en -nemers

De drie GewestenDe drie GewestenBron: www.belgium.be

Afsluitende Afsluitende samenvattingsamenvatting

De drie gemeenschappenDe drie gemeenschappen beantwoorden aan de beantwoorden aan de culturele verschillenculturele verschillen in in

BelgiëBelgië

De bevoegdheden van de De bevoegdheden van de gewestengewesten zijn gebonden aan zijn gebonden aan het het

grondgebiedgrondgebied en de en de economieeconomie

De federale Staat De federale Staat is verantwoordelijk voor is verantwoordelijk voor het algemeen belang van het het algemeen belang van het

landland (financiën, justitie, leger, sociale zekerheid, enz.) (financiën, justitie, leger, sociale zekerheid, enz.)

Regeringen: zes, geen zeven!Regeringen: zes, geen zeven!

Complex rijkssysteemComplex rijkssysteem

Bron van het wapen: http://nl.wikipedia.org/wiki/Afbeelding:Belgium_coat_of_arms_large.png

Taalgrenspolitiek en Taalgrenspolitiek en taalwettentaalwetten vanaf vanaf 18141814 krijgt de taalgrens onder Wilhelm I voor de 1ste keer krijgt de taalgrens onder Wilhelm I voor de 1ste keer

administratief belangadministratief belang

lager onderwijslager onderwijs is het belangrijkste middel is het belangrijkste middel in de jaren dertig worden in de jaren dertig worden drie grote nieuwe taalwettendrie grote nieuwe taalwetten

uitgevaardigd:uitgevaardigd:

1.1. 28 juni 1932 wet op het taalgebruik in de administratie28 juni 1932 wet op het taalgebruik in de administratie

2.2. 14 juli 1932 wet op het taalregime in het lager middelbaar 14 juli 1932 wet op het taalregime in het lager middelbaar

onderwijs (regionaliteitsprincipe)onderwijs (regionaliteitsprincipe)

3.3. 15 juni 1935 wet op taalgebruik in rechtszaken 15 juni 1935 wet op taalgebruik in rechtszaken

wettelijke grenswettelijke grens: taalgrenslijn volgens de wet van 8 november 1962 : taalgrenslijn volgens de wet van 8 november 1962

treed 1treed 1 september 1963 in werking september 1963 in werking

Taalwetgeving in het onderwijsTaalwetgeving in het onderwijs

1.1. 15 juni 1883:15 juni 1883: taalwet op het officiële middelbaar taalwet op het officiële middelbaar

onderwijsonderwijs

2.2. 4 mei 1910:4 mei 1910: wet op het vrije middelbaar onderwijswet op het vrije middelbaar onderwijs

3.3. 19 mei 1914:19 mei 1914: voertaal = onderwijstaalvoertaal = onderwijstaal

4.4. 31 juli 1923:31 juli 1923: „wetvoorstel-Nolf“„wetvoorstel-Nolf“

5.5. 5 april 1930:5 april 1930: afkondiging wet op volledige afkondiging wet op volledige

vernederlandstaliging van de Gentse vernederlandstaliging van de Gentse

UniversiteitUniversiteit

6.6. 14 juli 1932:14 juli 1932: streektaal = onderwijstaalstreektaal = onderwijstaal

7.7. 8 nov. 1962:8 nov. 1962: vastlegging taalgrensvastlegging taalgrens

8.8. 5 juli 1963:5 juli 1963: nieuw taalcompromisnieuw taalcompromis

Bereikte doelen van deBereikte doelen van de Vlaamse Beweging Vlaamse Beweging

tot 1900 herkenning van het Nederlands als tot 1900 herkenning van het Nederlands als

overheidstaaloverheidstaal

„„Vlaamiseering“Vlaamiseering“ van de Universiteit van Gent van de Universiteit van Gent

taalwettentaalwetten van 1932 van 1932

1962/63 vastlegging van 1962/63 vastlegging van twee homogene taalgebiedentwee homogene taalgebieden

LiteratuurlijstLiteratuurlijst::

Berghe, M. Van den (uitg.). Federaal België. Brochure bij het didactisch Berghe, M. Van den (uitg.). Federaal België. Brochure bij het didactisch pakket over de Staatshervorming. Brussel 2002pakket over de Staatshervorming. Brussel 2002

Harenberg Staatenlexikon. Die Geschichte aller Staaten im 20. Jhdt. Harenberg Staatenlexikon. Die Geschichte aller Staaten im 20. Jhdt. Dortmund: Harenberg. 2000Dortmund: Harenberg. 2000

Lanotte, Johan Van de e.a. België voor beginners. 6e volledig Lanotte, Johan Van de e.a. België voor beginners. 6e volledig bijgewerkte druk. Brugge: die keure. 2003bijgewerkte druk. Brugge: die keure. 2003

Reinsma, Riemer. De kartelrand van het Vlaams. Een wandeling langs Reinsma, Riemer. De kartelrand van het Vlaams. Een wandeling langs de Belgische taalgrens. In: Onze Taal. 74ste jaargang. nr. 6. juni 2005de Belgische taalgrens. In: Onze Taal. 74ste jaargang. nr. 6. juni 2005

Voogd, Christophe de. Geschiedenis van Nederland. Vanaf prehistorie Voogd, Christophe de. Geschiedenis van Nederland. Vanaf prehistorie tot heden. Amsterdam: Arena. 2000tot heden. Amsterdam: Arena. 2000

Witte, Els e.a. Sprache und Politik. Der Fall Belgien in einer Witte, Els e.a. Sprache und Politik. Der Fall Belgien in einer historischen Perspektive. Brussel: VUB University Press. 1999historischen Perspektive. Brussel: VUB University Press. 1999

Internet:Internet: http://http://membres.lycos.frmembres.lycos.fr//vlbvlrvlbvlr/page11nl.html/page11nl.html? ? (november 2005)(november 2005) www.belgium.bewww.belgium.be (november 2005) (november 2005)