Regio30 | Dinsdag 4 december 2007 de Stentor ZS-B10

‘Wonderbaarlijk’, noemt on-derwijzer Marcel Schmeiervan basisschool De Schalmde vorderingen van zijn leer-lingen met de nieuwe taalme-thodiek. „Ze komen hier heelonzeker binnen, met een flin-ke achterstand, maar in eenpaar maanden tijd is hun zelf-vertrouwen terug.”

Belangrijkste onderdeel vande ‘Zo leer je kinderen lezenen spellen’-methodiek zijnvolgens de 32-jarige Schmeierde gebaren die aan elke letterworden gekoppeld. „Veel vanonze leerlingen zijn sterk li-chamelijk ingesteld. Zo pak-ken ze de spelling sneller op.En van omkeringen als de ben de d zijn we helemaal af,ook bij onze dyslectische leer-lingen.”

Een ander kenmerk is het ver-lengen van letters bij het op-lezen van een woord. De kin-deren moeten niet s-o-k zeg-gen, met stiltes tussen de let-ters, maar moeten de lettersoprekken en aaneen smeden:ssssooookkkk. Dergelijketechnieken versnellen hettempo waarin kinderen zichhet lezen en spellen eigenmaken, heeft Schmeier gecon-stateerd. „Zelfs kinderen meteen IQ onder de 60 krijgende techniek van het lezen on-der de knie.” Zo kon het ge-beuren dat De Schalm, waarSchmeier sinds 1998 werkt,twee jaar geleden aan deZwolse voorleeskampioen-schappen deelnam. „Nor-maal hadden we daar niks tezoeken, maar we werdendoodleuk tweede.”De Nijmeegse professor diede methode onderzocht waseven verbaasd als hijzelf: „Zezei dat ze nog nooit een me-thode heeft gezien die zo dui-delijk werkt.”

‘In paar maandenis zelfvertrouwenkinderen terug’

Lage ‘leuk-factor’, verbluffend succes

D e Schalm, eenschool voor speciaalbasisonderwijs inZwolle, boekt op-zienbarende resulta-

ten met de methodiek die JoséSchraven de afgelopen jaren heeftontwikkeld. 45 procent van dekinderen - die zware leer- en ge-dragsproblemen hebben - bereiktmet spelling niveau A, tegenover25 procent op gewone basisscho-len, heeft onderzoek van de Rad-boud Universiteit aangetoond.

Leg uit, oefen en herhaal. En her-haal, en herhaal, net zo lang tot al-le kennis automatisch kan wor-den opgeroepen. Dat is de essen-tie van de methode waaraanSchraven (54) een kleine tien jaargeleden begon te werken. „Ik zagdat veel te veel leerlingen naarlom- of mlk-scholen werden ge-stuurd vanwege problemen metlezen en spellen. Ik had het ideedat ze meer in hun mars haddendan er op school uit werd ge-haald.” De uitvalcijfers varieerdenbovendien sterk, constateerde ze.

„De ene school verwijst veel meerdan de andere, onafhankelijk vanhet niveau van de leerlingen. Deinstructiekwaliteit van de leer-kracht heeft daar veel mee te ma-ken.” Oftewel: hoe beter de in-structie van de onderwijzer, hoekleiner het aantal leerlingen datnaar het speciaal onderwijs wordtdoorgesluisd.Met ‘Zo leer je kinderen lezen enspellen’ (zlkls) heeft Schraven eenmethode ontwikkeld die de wille-keur van de goede of zwakke le-raar wegneemt. Bij strikte toepas-sing van haar systeem stijgen despelling- en leesresultaten van deleerlingen met sprongen, heefteen onderzoek van prof.dr. A.M.T.Bosman van de Radboud Univer-siteit in Nijmegen onlangs aange-toond. In het Tijdschrift voor Or-thopedagogiek stelt Bosman datop De Schalm, waar zlkls wordttoegepast, ‘substantieel en signifi-cant beter’ wordt gepresenteerddan op scholen waar met de stan-

daard-methodes wordt gewerkt.Bosman: „Belangrijker nog is datde leesprestaties van de leerlingenvan De Schalm niet onderdedenvoor die in het reguliere onder-wijs, en dat de spellingprestatiesvan De Schalm zelfs beter warendan het landelijk gemiddelde.”Volgens Bosman bestaat er con-census over de oorzaak van spel-ling- en leesproblemen: „Noch so-ciaal-economische achterstanden,

noch het algemeen intelligentieni-veau bieden een verklaring vooreen achterstand in technische lees-vaardigheid. Problemen met tech-nisch lezen zijn het gevolg van te-korten op het gebied van de in-structie.”

En dat is waar de methode van Jo-sé Schraven op is geënt. Zlklsgeeft het onderwijs in lezen enspellen een strakke structuur, met

veel klassikale uitleg, intensieveoefeningen en herhaling.Schraven: „Het gaat er niet om ofde leerlingen het leuk vinden. Hetleukheidsgehalte is tegenwoordigvaak zo hoog, dat kinderen doorde bomen het bos niet meerzien.” De ‘leuk-factor’ motiveertminder dan de ontdekking dat jemeer kunt dan je dacht, zegt deZutphense. „Het gevoel dat je hettóch kunt, dat je het wél in je

hebt, is de beste prikkel om verderte komen.”Belangrijke voorwaarde in haarmethodiek is de klassieke opstel-ling van de leerlingen: allemaalmet het gezicht naar de onderwij-zer. Zo kan de leraar zien of deleerstof bij iedereen aanslaat, maarhet werkt ook tegen de zogehetene/u-omkering. „Als ze tegenover el-kaar zitten zien ze onderstebovenstaan wat de jongen of het meisje

tegenover ze opschrijft. Dat heeftecht een negatief effect.”

Op De Schalm wordt Schravensmethodiek intensief toegepast. Datde leerlingen daar met al hun be-perkingen beter leren spellen dankinderen op gewone basisscholen,is volgens Schraven het beste be-wijs dat haar methode werkt. „DeSchalm is een school die veeldurft, die de grenzen opzoekt om

de resultaten te verbeteren. Mijnmethodiek heeft zich daar vooreen groot deel ontwikkeld.”Zonder dat dat ten koste ging vanandere vakken, zegt ze. „Dat is hetmooiste: het kan in de bestaandeuren. Al is het wel zo dat er ookbij een vak als aardrijkskunde opspelling moet worden gelet. Als deleraar het daar niet erg vindt als jeoceaan met een s schrijft, kan daterin slijten.”

Docent perplexdoor effectenmethodiek in zijnsbo-klassen.

� De prestaties van scholieren ophet gebied van taal nemen gelei-delijk af. Ongeveer een kwartvan de leerlingen verlaat groep 8van de basisschool met het ni-veau van groep 6 of lager. Omdat tegen te gaan is het noodza-kelijk dat leraren hun aandachtminder versnipperen over allerleineventaken, liet een overkoepe-lende onderwijsorganisatie me-dio november weten. De over-heid zou zich daarom ‘terughou-dend’ moeten opstellen ‘bij hetformuleren van andere opdrach-ten voor het basisonderwijs’. Tra-ditionele vakken als rekenen, taalen aardrijkskunde hebben concur-rentie gekregen van onderwer-pen als cultuur, burgerschap envoeding.

Op de website van De Schalm is het klankalfabet (foto’s onder) te vinden.Daarmee kunnen ouders thuis met hun kinderen oefenen.

De kritiek op het onderwijsin lezen en spellen neemttoe. Studenten van de Pabokunnen het al niet, dus hoemoeten die het eenvolgende generatie leren?De methodiek van deZutphense orthopedagogeJosé Schraven lijkt het eivan Columbus. Een leraar:„Kinderen die denken datze er niets van kunnenhebben in twee maandenhun zelfvertrouwen terug.”

door Michael Amsman

‘Burgerschap’ en ‘cultuur’gaan ten koste van ‘taal’.

Nieuwe taalmethodiekzorgt voorverbluffende resultaten.

Onderwijzer Marcel Schreier maakt met zijn leerlingen het gebaar dat de ‘oe’-klank uitbeeldt. Achterin de klas kijkt José Schraven toe. foto Frans Paalman