Kennisdag MOW –workshop Stakeholdersmanagement

Lieve Verfaillie

Gent – 24 oktober 2017

1. Voorstelling2. De overheid en het individueel belang 3. De rol van communicatie4. Toepassing : Project Gentse kanaalzone5. Decreet complexe projecten

1. voorstelling

Ambtenaar Vlaamse overheid :

* Departement Mobiliteit en Openbare Werken als bemiddelaar(mei 2009- december 2015)

werkveld : onteigeningen om grootschalige infrastructuur-projecten te realiseren

= uitleggen project (plan en belang), procedures, nazorg bij herhuisvesting en bedrijfsverplaatsing

* Departement Financiën en Begroting als commissarisVastgoedtransacties (december 2015 - …. )

= optreden als instrumenterend ambtenaar voor een overheid bij aankoop, verkoop, overdracht en onteigeningen (het schatten van de waarde, het onderhandelen van de vergoeding en opmaak eigendomsoverdragende akte)

1. voorstelling

Opdracht VR 11.09.2009 : opstellen diverse milderende maatregelen om maatschappelijke gevolgen voor de bewoners (incl. landbouwers) beter te kunnen opvangen

= opstellen sociaal begeleidingsplan

Bewoners (eigenaars en huurders)

Landbouw : verderzetten flankerend beleid via grondenbank + aantal nieuwe maatregelen

- vergoeding voor grondreductie

- vergoeding voor reconversie

- optimalisatie van bedrijfsverplaatsing

- ondersteuning via erkende bedrijfsadviesdiensten….

1. voorstelling

VR 27.04.2012 goedkeuring sociaal begeleidingsplan

EU 14.09.2013 en 18.01.2014

= 3de in zijn soort

www.mow.vlaanderen.be/bemiddelaar

Maatregelen landbouwers uit SBP opgepikt

in het decreet van 28 maart 2014 houdende

de landinrichting (BS 22.08.2014)

Ook gebruikt als flankerende maatregelen bij

Programmatorische Aanpak Stikstof (PAS)

als reactie op algemeen protest

2. de overheid en het individueel belang

Conflict = 2 of meer partijen streven doel na,

hebben belangen/waarden die >< zijn

2. de overheid en het individueel belang

• De overheid staat in voor de realisatie van projecten in het kader van het “algemeen belang”

• Wat is het “algemeen belang” ?

= term uit politiek/politieke filosofie en duidt op datgene dat voor het welzijn van het volk in het algemeen nuttig, gewenst of nodig is

= de belangen van een ruime(re) gemeenschap, het belang van het algemeen welzijn van de bevolking.

Elke overheidstaak is gericht op het algemeen belang (uit www.vlaanderen.be/bbb/woordenlijst)

2. de overheid en het individueel belang

2. de overheid en het individueel belang

2. de overheid en het individueel belang

Grootschalige infrastructuurprojecten en projecten voor openbaar nut hebben meestal een uitermate gevoelige impact op burger

Vaststelling : NIMBY – fenomeen

(individueel belang >< algemeen belang)

Conflict = 2 of meer partijen streven doel na,

hebben belangen/waarden

die >< zijn

Escalatie van conflicten (Glasl)

Escalatieladder Glasl (bewerkte versie uit: Praktijkboek Conflictcoaching. Uitg.Nelissen Soest 2005)

3. de rol van communicatie

Burger voelt zich vaak niet begrepen

“ overheid is één pot nat “

3. de rol van communicatie

Hoeksteen voor maatschappelijk draagvlak van het project

= duidelijke en correcte communicatie

Inschakelen van communicatiebureau’s bij

- opmaak nieuwsbrieven

- specifieke project-website

- houden van informatievergaderingen

Aanwenden communicatie- en bemiddelingstechnieken

3. de rol van communicatie

3. de rol van communicatie

3. de rol van communicatie

Valkuilen :

- eenmalige communicatie

- dezelfde communicatie op herhaalde wijze

- eigen invulling van ‘nuttige’ informatie

- weinig betrokkenheid opdrachtgever

Wanneer ? Hoe ?

= dansen op een slappe koord

Verzamelen van ‘good practices’

4. Project Gentse Kanaalzone

European Sea Ports Organisation – award 2009

duurzaam overleg

tussen

publieke en private actoren

Sterke integratie van de haven met de omringende

kanaaldorpen

4. Project Gentse Kanaalzone

Mogelijk conflicten tussen

- algemeen belang (ontwikkeling haven Gent)

- privaat belang (rechten individu)

Diverse projecten en meerdere opdrachtgevers :

MOW (AMT), AWV, Havenbedrijf Gent, VLM,…

Gent kent al lang een cultuur van betrokkenheid middels bewonersgroepen, stuurgroepen, netwerken ...

4. Project Gentse Kanaalzone

� Project Gentse kanaalzone met sociaal begeleidingsplan

2005-2018

= aanleg Kluizendok

= wegwerken van onleefbare woon-situaties rond de

kanaalzone door vrijwillige verwervingen tegen

onteigeningsvergoeding via PROVAG

= aanleg bufferzones en koppelingsgebieden rond

de kanaaldorpen

4. Project Gentse Kanaalzone

Historiek Gentse Kanaalzone – ‘t Zandeken

Baggerwerken Kluizendok = 2 fasen

� specie wordt opgespoten op de terreinen rond het

Kluizendok, op grondgebied Gent

� berging van de specie voorzien op het industrieterrein

Moervaart-zuid

Problematiekgewestplanwijziging 1998: Moervaart-zuid wordt

deels landschappelijk waardevol agrarisch

gebied ⇒ berging niet meer mogelijk

Potentiële oplossingzone tussen R4-west en reeds opgespoten gebied

= ingekleurd als industriegebied én nog op te

hogen

4. Project Gentse Kanaalzone

� Voordelen� zone = ingekleurd industrieterrein maar nog op te hogen

alvorens bruikbaar ⇒ werk met werk combineren

� zone = vlakbij⇒ zowel economisch (kostendrukkend) als ecologisch interessant

� Nadelen� zone = woon- en landbouwgebied met ook enkele kleinere

bedrijven� zone = niet in eigendom, noch van de Vlaamse overheid,

noch van het Havenbedrijf Gent⇒⇒⇒⇒ onteigeningen noodzakelijk!!

4. Project Gentse Kanaalzone

Aanpak :

beslissing VR 10 oktober 2003 :

principieel akkoord met onteigeningen

(293 woningen, 17 hoeves, 11 kmo’s en zelfstandigen, 1 manège)

mits o.a.

� regelmatig advies Subregionaal overlegorgaan (SRO), zowel voor de uitbreiding als flankerend beleid

� aanstelling bemiddelaar voor opmaak en implementatie sociaal begeleidingsplan

de cultuur van betrokkenheid wordt in de praktijk toegepast

⇒ geplande en uitgevoerde werken zijn zonder noemenswaardige vertraging uitgevoerd

4. Decreet van 23 april 2014 inzake complexe projecten

� Bedoeling decreet : één geïntegreerd proces voor zowel bestemmingswijziging als voor nodige vergunningen

� In werking sinds 1 maart 2015

� website www.complexeprojecten.be

� De nieuwe procesaanpak van complexe projecten bestaat uit vier fases (verkenningsfase, onderzoeksfase, uitwerkingsfase en uitvoeringsfase) met drie vaste beslismomenten (startbeslissing, voorkeursbesluit en projectbesluit) en twee openbare onderzoeken(ter voorbereiding van het voorkeurs- en projectbesluit).

START-BESLISSING

VOORKEURS-BESLUIT

Procesnota

Opstart actorenoverleg

Probleemstelling of opportuniteit

Geïntegreerde doelstelling

Processtructuur

Participatie-en

communicatie-traject

Financiële afspraken

Detecteren of uitvoeren van voorstudies

Motivatie voor procedure en bevoegdheid

Bekendmaking

Opmaak alternatie-

venonderzoeksnota

Actualiseren financiële afspraken,

procesnota en processtructuur

Publieke raadpleging over

alternatieven-onderzoeksnota

Adviesverlening over

alternatievenonder-zoeksnota

Geïntegreerd effectenonderzoe

k (op strategisch

niveau)

Synthesenota en voorontwerp van voorkeursbesluit

Openbaar onderzoek over

ontwerp van voorkeursbesluit

Vaststellen ontwerp van

voorkeursbesluit

Adviesverlening over

voorontwerp van voorkeursbesluit

Verval van voorkeurs-besluit

en rechts-gevolgen

Beroepsmogelijkheid

PROJECT-BESLUIT

Opmaak project-onderzoeksnota

Actualiseren financiële afspraken,

procesnota en processtructuur

Publieke raadpleging over

projectonder-zoeksnota

Adviesverlening over

projectonderzoeksnota

Geïntegreerd effectenonderzoe

k (op

projectniveau)

Synthesenota en voorontwerp van

projectbesluit

Openbaar onderzoek over

ontwerp van projectbesluit

Vaststellen ontwerp van

projectbesluit

Adviesverlening over

voorontwerp van projectbesluit

Verval van projectbesluit en rechtsgevolgen

Beroepsmogelijkheid

Bekendmaking

Actualiseren financiële afspraken,

procesnota en processtructuur

Bekendmaking

VERKENNINGSFASE

ONDERZOEKSFASE UITWERKINGSFASEUITVOERINGSFASE

PROJECT-REALISATIE

Monitorring van projecteffecten

Bijkomende maatregelen

Opmaak beheerplan

Uitvoering rechtsgevolge

n (grondtransac

ties)

Contract management

Uitvoering flankerende maatregelen

Uitvoering projectbesluit

4. Decreet van 23 april 2014 inzake complexe projecten

� Participatie van bij de opstart

� probleemstelling wordt uitgewerkt op basis van participatie

� Actieve bijdrage van burgers en belangengroepen

� Geïntegreerd onderzoek

� alle onderzoeken gelijktijdig en op gelijkwaardige basis

� Onderlinge afstemming mogelijk

� Projectgedreven planning

� bestemmingswijziging op basis van een uitgewerkt project

� Integratie van vergunning, bestemming, milderende maatregelen en flankerend beleid

� Besluitvorming door de bevoegde overheid ook bij private ontwikkelaars

� Opname van flankerend beleid

4. Decreet van 23 april 2014 inzake complexe projecten

Projecten met startbeslissing

Leefbaarheid van de woonwijk Klein-Rusland te Zelzate

(VR 26.02.2016)

Herinrichting stationsomgeving Kessel (CBS 03.05.2016)

Extra containerbehandelingscapaciteit haven Antwerpen

(VR 15.07.2016)

Nautische toegankelijkheid haven Zeebrugge (VR 15.07.2016)

Industrieterrein op de Berg te Maasmechelen (VR 14.10.2016)

Extra informatie

� Tijdschrift Mediation en conflictmanagement, 2015, nr. 3 – artikel ‘Bemiddelen in een context van grootschalige Vlaamse infrastructuurpojecten : zinvol of niet ? http://www.bjutijdschriften.nl/tijdschrift/tijdschriftmediation/2015/3/TMD_1386-3878_2015_019_003_006

� Havenkrant OHA – 2015 – nr. 3, september 2015 – artikel ‘Zonder inlevingsvermogen lukt het niet’http://www.mow.vlaanderen.be/sph/antwerpen/docs/2015-09-havenkrant.pdf

� AVS – reportage ‘Bemiddelaar in Ronse’ - 20.08.2014

� VILT - 08.07.2014 – artikel ‘Naar een volwaardige Vlaamse grondenbank http://www.vilt.be/naar-een-volwaardige-vlaamse-grondenbank

� BUITENKANS (VLM) – jaargang 4, nr.1 – juni 2014 – artikel ‘Grondenbanken kampen met grondtekort’

� Havenkrant - Vlaamse Havendag - 22.09.2013 – artikel ‘Ik respecteer ieders mening’

� Boer en Tuinder – 12.04.2013 – artikel ‘Flankerend beleid moet de bittere pil verzachten’http://mow.vlaanderen.be/sph/antwerpen/docs/2013-04-12-artikel.pdf

� OHA- film – 2013 – uitleg rond flankerend beleid en sociaal begeleidingsplan

� BUITENKANS (VLM) – jaargang 2, nr.4 – december 2012 – artikel ‘Ik breng de boodschap zonder franjes’

� KULeuven SBOV B-project als een van de 8 gebruikte Vlaamse cases in proactieve en probleemoplossende communicatie met burgers (2012)http://steunpuntbov.be/ned/onderzoek/SBOVIII_B04_2012_KUL.htm

� LOKAAL (VVSG) – november 2012 - artikel ‘Onteigenen met een menselijke touch’https://issuu.com/vvsg/docs/2012lokaal17-18?e=7414222/3592089