Internationalisering onderwijsbeleid

Inscholing nieuwe ambtenaren

Gaby Hostens

Brussel, 18 februari 2008

Doelstellingen van de nascholingssessiea. Internationalisering van het onderwijs: quid?

- Definitie!- Rationale: waarom doen we aan

internationalisering?- Scope: alle onderwijsniveaus

b. Engagement van het departement: actieterrein, activiteiten:

- Bilateraal- Multilateraal

c. Focus op:- Europa- OESO

Inhoud:

I. Inleiding

II. Internationalisering van het onderwijs: poging tot definitie

III. Ruime context voor internationalisering van het onderwijs

IV. Rationale voor internationalisering onderwijs vanuit algemeen beleid

V. Doelstellingen vanuit het onderwijsbeleid

VI. EU-onderwijsbeleid

VII. Multilaterale samenwerking OESO

VIII. Multilaterale organisaties

IX. Bilaterale samenwerking

X. Actieterreinen

XI. Aandachtspunten, uitdagingen voor de toekomst

I. Inleiding

a. Vaststellingen:

- Internationale organisaties hebben een ambitieuze onderwijsagenda:

‘leren van elkaar’.

- Bilaterale samenwerkingsakkoorden: samenwerken, ‘leren van elkaar’

- Toenemende impact van internationale organisaties:

* EC: mobiliteit arbeidskrachten ↓

- Beroepsonderwijs, beroepsopleiding- Bolognaproces- Kopenhagenproces

* OESO: - Quality en Equity- PISA-onderzoeken

* Unesco: Education for All

II. Internationalisering van het onderwijs: poging tot definitie

a. Beleidsnota minister Vanderpoorten (2000)

‘Internationalisering vormt een essentiële dimensie van het onderwijs. Ze draagt bij tot de kwaliteitsbevordering van zowel het onderwijs- beleid als de onderwijspraktijk’

b. OESO (1994) in ‘Quality and Internationalisation in Higher Education’

‘De internationalisering van het hoger onderwijs is het proces van integratie van een interculturele dimensie in het onderwijs, het onderzoek en de dienstverlening van de instelling’

→ OnderwijsOnderzoek = 3 opdrachten van instellingen

hoger onderwijsDienstverlening

→ Integratie = inbedding van internationalisering in de gewone activiteiten van instelling

c. Nederlandse Onderwijsraad in een advies:

‘Internationaliseringsagenda voor het onderwijs’

‘Wat is internationalisering?

Geen eenduidige omschrijving van internationalisering

van het onderwijs. Internationalisering vindt binnen het onderwijs plaats op verschillende terreinen: in

het curriculum, in de instelling en de organisatie, maar ook bij leerlingen, studenten en docenten. Voorts verstaat elke onderwijssector iets anders onder

internationalisering; voor een universiteit betekent het iets anders dan voor een basisschool.

Thema’s:- Mobiliteit- Tweetalig of Engelstalig onderwijs- Concurrentie om buitenlandse studenten- Internationale topopleidingen- Netwerking onder instellingen- BaMastructuur- Handel in educatieve diensten - Enz.

Ook dit nog in het advies Ndl Onderwijsraad over doel

internationalisering:

‘Het ontwikkelen van kennis en vaardigheden bij studenten, leerlingen en docenten waardoor ze bereid en in staat zijn tot samenwerken en samenleven met personen en

instellingen van buitenlandse komaf en situering.’

Welke activiteiten kunnen scholen en instellingen ontwikkelen om dit doel te bereiken?

- Internationale component in de onderwijscurricula

- Kennis en begrip van andere landen en culturen

- Aandacht voor Europese dimensie

- Interculturele vaardigheden

P.S.: Advies Ndl onderwijsraad eerder gericht op internationalisering schoolbeleid en

curricula!

P.S.: Internationalisering vs globalisering

→ verwijst naar het verspreid geraken over de gehele wereld, het krijgen van een mondiaal karakter

Een cluster van aan elkaar verwante veranderingen:

- Economische veranderingen

- Ideologische veranderingen

- Nieuwe ICT’s als drivers van de globalisering

- Culturele veranderingen

III. Ruime context voor internationalisering van het onderwijs:

sociale, economische, culturele en technologische ontwikkelingen met impact op onderwijsbeleid

a. Ontwikkelingen op arbeidsmarkt, in bedrijfsleven

- Groeiende mobiliteit van werknemers en bedrijven

- Beleid van de EU: bevordering van mobiliteit werknemers om ‘skills

mismatches’ tegen te gaan

- Internationale oriëntatie in beroepskwalificaties, beroepsprofielen, opleidingsprofielen

Europese kwalificatiestructuur = EQF

b. Streven naar vergelijkbaarheid onderwijs- en opleidingsstelsels

Beide processen maken eenzelfde beginanalyse:

gebrekkige mobiliteit van studenten en werknemers

binnen EU te wijten aan:

- Weinig transparante structuren

- Geen kwaliteitsstandaarden en dus grote verschillen in kwaliteit

- Geen overdracht van verworven kennis

- Geen EVC of EVK

c. Algemene verspreiding van ICT

- Impact op ‘teaching and learning’

- Impact op mobiliteit

- Impact op virtuele mobiliteit

d. Belang van talenkennis

Politieke aandacht voor talen

- G8 regeringsleiders in Charter van Keulen (1999)

- Top van EU-regeringsleiders in Barcelona (2002)

‘2 vreemde talen leren vanaf jonge leeftijd’

Overwicht Engels

IV. Rationale voor internationalisering onderwijs vanuit algemeen beleid = waarom nemen regeringen, departementen, instellingen, deel aan internationaliseringsactiviteiten?

a. Politiek: internationalisering van het onderwijs als instrument van buitenlands beleid

b. Economisch: economisch belang van internationalisering onderwijs neemt toeGelet op:* Globalisering* Kenniseconomie* Verspreiding ICT

Handel in educatieve diensten

Aandachtspunten- ICT als driver- Budgettaire behoeften van universiteiten- Bewust beleid van regeringen- Bescherming van de consument

OESO-Unesco guidelines voor Regeringen Instellingen Studentenorganisaties Kwaliteitscontrole agentschappen Beroepsorganisaties

- Democratisering hoger onderwijs- Hoger onderwijs als publiek goed

c. Academisch: toegevoegde waarde voor

- Wetenschappelijk onderzoek: participatie in internationale netwerken

- Curriculumontwikkeling

- Kwaliteit van onderwijs en onderzoek

- Attractiviteit van de instelling: ‘concurrentie-positie’ versterken via lidmaatschap

internationaal netwerk

→ Netwerking

→ Peer learning

→ Samenwerking

d. Socio-culturele overwegingen

Prof Knight: ‘The acknowledgement of cultural and ethnic diversity within and between countries is considered as a strong rationale for the internationalisation of a nation’s education system’.

V. Doelstellingen vanuit het onderwijsbeleid

a. Bevordering van de kwaliteit van de opleiding

Instellingen die deelnemen aan internationale programma’s tonen grotere

bereidheid tot onderwijsvernieuwing!

b. Kwaliteitsbevordering van onderwijsbeleid: leren van anderen

Vb. Curriculumontwikkelingen

Kwaliteitszorg

Lerarenopleiding: beroepsprofielen TSO-BSO

Beroepsprofielen

Beleidsontwikkeling

Leren van het buitenland via:

- Peer Learning Activities

- Peer review

- Study visits

- Thematic reviews

- Country reviews

c. Vergelijken van prestaties van onderwijsstelsels

t.o.v. buitenland

t.o.v. concurrenten

- Belang van kwaliteitsvol onderwijs en opleiding voor:

* Kenniseconomie

* Sociale cohesie

* Duurzame ontwikkeling

- Internationale vergelijkende onderzoeken

* PISA (Programme for International Student Assessment)

* Education at a Glance (OESO)

‘Zitten we goed als we ons vergelijken met andere

landen?’

* EU-indicatoren

‘Zijn we op weg om tegen 2010 de strategische doelstelling te

bereiken?’

d. Deelname aan internationale consultancy markt

Internationalisering onderwijsbeleid

↓

Input buitenlandse expertise

↓

Educational consultancy

VI. EU-onderwijsbeleid: algemeena. Subsidiariteitb. ‘Een nieuw elan in het EU-onderwijsbeleid sedert 2000

- Grote betrokkenheid van regeringsleiders- Grote verwachtingen t.a.v. onderwijs en opleiding

om belangrijke maatschappelijke doelstellingen te bereiken:

* Méér én betere tewerkstelling* Sociale cohesie* Duurzame economische groei in de

kennis- maatschappij* Democratisch burgerschap* Innovatie

- Ontstaan van een Europese onderwijsruimte

VII. Multilaterale samenwerking OESO: Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling

a. Algemeen

- Ontstaan: ‘uitvloeisel’ van Marshallplan na 2de wereldoorlog

- Denktank

- Lidstaten: 30 lidstaten + EC

→ Enlargement

+

Enhanced engagement

- Actieterreinen OESO: economie, landbouw, financiën, tewerkstelling,

ontwikkelings-samenwerking, gezondheidsbeleid,

governance, immigratie, onderwijs en opleiding, enz.

- Rationale voor belangstelling voor onderwijs en opleiding

* Human capital als motor voor economische groei

* Onderwijs als fundament van ieders levensloop

‘How what you know shapes your life’

* Onderwijsvernieuwing

Cfr Mission statement OESO

- Support economic growth

- Boost employment

- Raise living standards

- Major work areas: employment, education, social welfare

- Ensure equal access to education for all

- Promote effective and accessible health systems

- Fight social exclusion and unemployment

- Bridge the ‘digital divide’ between rich and poor

b. Mission statement onderwijs

Assisting members and partners to achieve high quality lifelong learning for all that contributes to personal development, sustainable economic growth and social cohesion

c. Strategic objectives

- Promoting lifelong learning and improving its linkages with society and the economy

- Evaluating and improving outcomes of education

- Promoting quality teaching

- Rethinking tertiary education in a global economy

- Building social cohesion through education

- Building new futures for education

→ Promoting lifelong learning and improving its linkages with other solid economic policies

* Improving early childhood education and

care policies

* Developing and measuring adult competences

* Enhancing the economic impact of human capital

* Investigating the social outcomes of learning

→ Evaluating and improving outcomes of education

(Programme for International Student Assessment)

* PISA

* EaG: Education at a Glance

→ Promoting quality teaching

* Restructuring teachers’ work and careers

* Developing indicators on teaching and learning

TALIS: Teaching and Learning International Survey

→ Building social cohesion through education * Teacher education for diversity* Globalisation and linguistic

competences* Thematic review migrant education

‘What policies will promote successful education outcomes for first and second generation migrants?’

MIGRANT EDUCATION

Key policy questions

- Access

- Participation

- Learning outcomes

Quantitive indicators

- Enrolment rates

- Retention rates/drop out rates

- Grade repetition rates

- Student performance

- Transition rate to a higher level of education

- Proficiency in language of instruction

- Parents’ socio-economic background

Qualitative indicators

- Residence area

- School policy, characteristics and responsiveness to diversity

- Parents and communities

- Immigration policy

- Language spoken at home and culture of country of origin

d. Vlaamse betrokkenheid bij OESO

1. ‘Indicatoren’: volledig engagement

2. Thematic reviews

3. SENDDD

4. Economic reviews

5. Andere

e. Eigenheid OESO-onderwijswerking

- Band tussen onderwijs en opleiding

en

andere beleidsdomeinen en

maatschappelijke ontwikkeling

- Equity, sociale cohesie

- ‘Opbrengsten’ van onderwijs

- Efficiency and equity

- Ontwikkeling van indicatoren als basis voor onderwijsbeleid: evidence-based policymaking

For more information

www.oecd.org

VIII. Multilaterale organisaties

a. Raad van Europa

- 47 lidstaten

- Ministerraad + onderwijscomité

- Thema’s werkprogramma:

* Vreemdetalenbeleid

* Democratisch burgerschap

* Mensenrechten

b. Unesco

- Education for all

- Guidelines for cross-border higher education

c. Wereldbank

- Ontwikkelingslanden

- Quality education for all

IX. Bilaterale samenwerkinga. Nederland: GENT-akkoorden

Werkprogramma: aandachtspunten

Ambtelijke samenwerking rond:- Governance: management van

departement, bestuurlijke vernieuwing- Verscheidenheid aan thema’s

Werkwijze:- Thematische ontmoetingen met

ambtelijke top - Seminaries, conferenties

b. ‘Prioritaire’ landen = landen met bijzondere medewerking

- Welke? Zuid-Afrika, Rusland, Marokko

- Ondersteuning diverse projecten

Vb. Rusland:

- Buitengewoon onderwijs

- CLB werking

Vroeger:

- Didactiek Frans

- Onderwijsrecht

Zuid-Afrika

- Nascholingsprojecten leerkrachten

- Early childhood education

c. Culturele akkoorden

- Groot aantal landen

- Beperkt programma

X. Actieterreinen

a. Onderwijsniveaus

Geleidelijk: horizontale en verticale uitbreiding

Verticaal: Universiteiten

↓

Hogescholen

↓

Secundair

↓

Lager

↓

Kleuter

Horizontaal: Universiteiten

TSO-BSO

Buitengewoon onderwijs

Volwassenenonderwijs

Niet-formeel leren

b. Thematisch1. Kwaliteitszorg: inspectie

- SICI: Standing International Conference of Inspectorates

- VLIR-USNU: Gezamenlijke visitaties universitaire

opleidingen2. Curriculumontwikkeling

CIDREE: Consortium of Institutes for Development and Research in

Education in Europe3. Performance indicators

PISAIEA

XI. Aandachtspunten, uitdagingen voor de toekomst

a. Kwaliteitsbewaking internationale programma’s

b. Inhoudelijke integratie van internationalisering in het beleid van overheid en instellingen

→ Mainstreaming

Visieontwikkeling op internationalisering bevorderen: doelstellingen, middelen,

acties, monitoring van de processen, resultaten meten

c. Democratisering van de Europese programma’s

- Equitable access!

- Mattheuseffect!

- Kostprijs!