Post on 06-Apr-2016
description
Regio’s in transitie
Pieter van der Ploeg Strategie Alliander energietransitie
3
Energietransitie
4
x
Energietransitie
5
x
Energietransitie
6
x
Energietransitie
7
x
Energietransitie
8
x
Energietransitie
9
Grote vraag in stedelijk gebied,
weinig ruimte
Duurzame gebiedsontwikkeling
10
Think global, act local
Energie ambitie regio Maatregelen
- Tijd - Opslag
- Plaats - Infrakosten - Transportverlies - Betrokkenheid
- Isolatie (gebouw) - Gedrag (knop lager) - Gewenning (comfort)
Lage vraag in landelijk
gebied, veel ruimte
Duurzame energie vraagt veel ruimte
Aanbod bij vraag:
Zon, wind bodem- en restwarmte
Rest aanbod in open gebied:
Wind, zon biomassa en –
gas en restwarmte
- Zoveel mogelijk ruimtevriendelijke oplossingen
Plattelandsissues: Krimp
Economie/werkgelegenheid
Voorzieningen Ruimte
Toerisme Agrarische bestemming
Stedelijke issues: Ruimtegebrek
Groei Klimaat
Compactheid Groen Kosten
Wat is toegevoegde waarde, warmte voor zwembad -> toerisme
Wat is toegevoegde waarde, warmte
datacenter
Korte en lange termijn
Korte en
lange termijn
Nu en straks
Nu en straks
Matchen vraag en aanbod: dicht bij elkaar
- Isolatie (gebouw) - Gedrag (knop lager) - Gewenning (comfort) - Optimalisatie processen
DGO LAND DGO STAD besparing
12 december 2014 Pieter van der Ploeg
Energietransitie proces en techniek (regio Stedendriehoek energieneutraal)
Inhoud
• Voorstellen
• Stedendriehoek
• Beschrijving proces
• Inhoudelijke uitkomsten
• En verder
12
Grootste energienetwerkbedrijf van Nederland
13
Aanleggen, onderhouden, beheren van energienetwerken 1
Zorgen voor een betrouwbare, betaalbare en veilige energievoorziening
2
Ondersteuning van nieuwe duurzame energievormen 3
Bijdragen aan een betere samenleving 4
Bedrijfsprofiel
14
Oprichting Kernactiviteiten Publiek domein Grootste in NL
• Op 1 juli 2009 ontstaan als zelfstandig netwerkbedrijf
• Regionaal netbeheer voor gas en elektra, complexe energie infra-structuren
• In publieke handen: provincies en gemeenten
• Grootste netwerkbedrijf in Nederland
• 37% marktaandeel
3 miljoen klanten
• Circa 3,3 miljoen klanten met aansluitingen van gas en/of elektriciteit
• Leveringszekerheid zeer hoog: 99,99%
Gelderland 44%
Overig 23%
N-Holland 10%
Friesland 13%
A-dam 10%
Kerncijfers 2013
15
Footprint
CO² 819 kton
Medewerkers
Aantal medewerkers 7.154
Jaarlijkse uitval
Elektriciteit 24 minuten
Gas (Liander) 38 seconden
Gas (Endinet) 13 seconden
Klanttevredenheid
Consumenten 91%
Zakelijk 85%
Alliander
16
Beheer van elektriciteits- en gas netwerken
Beheer van elektriciteits- en gas netwerken
Oplossingen voor complexe energie infrastructuren
en ‘s avonds als ik slapen ga
17
visie
• energielandschap verandert:
- fossiel > duurzaam
- centraal > decentraal
- groot > klein
• Alliander
- faciliteert transitie
- faciliteert open energiemarkt
- ondersteunt klanten bij keuze duurzame energie
18
19
Het gas- en elektriciteitsnet
20
Een onderneming in ontwikkeling
21
Regio Stedendriehoek
22
Regio Alliander Gelderland PBL
2011
stud
ie te
chni
ek/
RO
stud
ie
tech
niek
/RO
Ste
dend
rieho
ek o
nder
neem
t Ene
rgie
Neu
traal
(SO
EN
)
SO
EN
2012
omge
ving
svis
ie e
n w
indv
isie
omge
ving
svis
ie e
n w
indv
isie
nets
tudi
es +
kos
ten
DE
2013
MK
BA
Rou
teka
art
EO
Wije
rs M
KB
A
Rou
teka
art
EO
Wije
rs
Rou
teka
art
EO
Wije
rs
2014
Wat wanneer wie
23
Poolse landdag
bestuurders en raden
portefeuillehouders
vaststellen routekaart DB Regio
portefeuillehouders
vaststellen routekaart
Regio
Planbureau voor de Leefomgeving: impact van energieambities op landschap
Alliander:
impact van energieambities op netten onderliggende vraag: weten ze wel wat ze zeggen en menen ze het ook?
Aanleiding en context
24
vaststellen status hoe groot is Δ 0-meting
ambitie roepen
en ambitie
vaststellen
inventarisatie maatregelen
technisch organisatorisch
financieel
samenwerking en
draagvlak
implementatie en
uitvoering
monitoring
Proces
Proces
26
1 opschrijven ambitie
2 plaatsbepaling
3 inventarisatie plannen
4 scenario’s
5 delen uitkomsten politiek
6 delen uitkomsten bestuur
7 bestuurlijk commitment
8 financiële uitwerking
9 update inventarisatie
10 brainstorm en focus
11 regionaal pakket
12 financiële koers en programmering
13 bestuurlijk traject: vaststelling raden
interactie met ambtenaren
1 Ambitie
1a Ambitie vaststellen
Vertalen van ambitie naar vraag:
- wat is energieneutraal
energieneutraal =
1 over een jaar geen netto energietransport over regiogrenzen
2 alleen elektriciteit, gas, brandstof telt, voedsel en afval niet
dus:
- geen terugrekenen naar primair energiegebruik
- alleen meetbare hoeveelheden 28
Waar komt jouw stroom vandaan?
29
[bron: Energetrends 2014]
172.000 Huishoudens
26.000 Bedrijven
220.000 Voertuigen
30
E-Transitie S3H Totaal energieverbruik in 2012 = 100% = 35.210 TJ
2 Nul meting
3 Hoe groot is Δ
• gebruik in 2012: 35.210 TJ
• eigen opwek: 563 TJ
inventarisatie plannen en projecten
4 Opstellen scenario’s
32
business as usual = voortzetting huidig beleid
business as usual extra zetje = versterking huidige beleid
technologisch maximum= alles uit de kast
3
4
3
1
2
3
27
23
22
17
16
13
9
9
9
15
9
9
8
9
9
14
14
9
9
9
9
8
13
8
8
13
8
12
13
8
13
88
13
8
8
8
8
12
8
8
8
7
8
12
11
12
8
8
7
12
11
7
11
7
7
7
11
7
7
7
11
7
7
11
6
7
7
7
7
7
7
7
6
7
7
6
7
7
6
6
6
6
6
6
10
6
6
10
6
6
10
7
6
10
6
5
10
6
6
6
10
6
6
6
6
5
6
6
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
4
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
15
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
9
5
5
4
5
5
5
5
5
5
5
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
9
14
4
4
9
9
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
8
4
4
4
4
4
3
4
4
4
12
4
6
4
4
4
12
4
4
4
4
4
4
4
3
4
4
4
4
4
4
4
4
4
7
4
4
4
3
4
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
37
3
3
3
3
11
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
7
3
3
3
3
3
3
10
3
3
3
3
3
3
10
3
3
3
3
3
6
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
6
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
6
3
3
3
3
5
3
3
5
3
3
3
3
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
22
2
2
2
2
2
2
8 2
2
2
2
2
2
5
5
7
2
2
2
5
2
5
34
2
2
2
2
2
2
2
2
2
5
2
17
2
2
5
5
2
2
2
5
5
2
2
5
2
2
2
7
2
2
2
5
5
5
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
4
2
2
2
4
2
2
2
2
2
4
2
4
2
2
2
2
2
2
9
2
30
2
4
2
4
2
2
2
4
2
2
2
2
2
2
2
58
4
2
2
2
2
2
2
2
2
4
2
2
2
2
2
26
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
2
4
2
2
2
2
2
2
2
1
2
2
2
3
2
1
2
2
4
2
2
2
3
3
1
1
1
1
1
1
3
13
1
1
3
1
1
3
1
1
1
3
1
23
1
1
1
1
3
3
1
1
3
1
1
11
22
1
1
1
1
1
1
1
1
3
1
1
1
1
1
1
1
1
3
3
1
1
1
1
1
3
1
1
1
3
1
1
1
21
3
1
1
1
1
3
1
1
11
1
3
3
1
1
3
2
1
1
1
3
1
1
3
1
1
4
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
1
1
1
1
2
1
1
1
2
1
11
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
2
2
1
1
1
2
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
16
1
2
1
1
2
1
1
1
1
2
1
2
2
1
1
1
2
1
15
2
1
1
15
1
1
1
1
9
1
1
1
1
15
1
2
3
1
9
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
2
1
2
2
1
1
1
14
3
1
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
2
1
1
1
13
3
1
1
13
8
8
1
1
1
1
1
11
2
1
8
3
1
3
2
1
13
1
2
2
3
8
12
12
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
8
12
15
1
1
11
1
11
7
1
1
2
11
1
12
15
11
11
12
11
7
7
1
11
11
1
1
7
1
1
1
1
1
1
6
1
1
1
1
1
10
1
2
6
1
1
1
6
1
1
1
1
10
6
1
2
1
1
7
1
1
1
6
5
2
5
1
1
2
5
5
1
5
1
5
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
1
1
1
1
1
1
1
1
4
1
1
1
9
4
1
4
1
1
4
5
1
1
1
1
1
1
1
1
1
4
1
5
4
1
4
5
1
4
1
1
1
1
1
1
1
5
1
4
1
1
13
4
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
3
3
3
12
4
1
3
3
4
3
3
7
1
3
3
4
1
1
3
1
3
1
1
3
3
3
3
1
1
3
3
3
1
2
2
2
3
2
2
3
2
2
2
2
2
2
2
3
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
3
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
Epe
Apeldoorn
Lochem
Voorst
Brummen
Zutphen
Tot stand gekomen door samenwerking tussen DLG en Alliander
Technisch potentieel zonneenergie in de regio Stedendriehoek
DLGGCC-BL In opdracht van Alliander
13 juni 2013
Kaart Gis Competence Center EZ
Bronnen:Copyright © 2013. Dienst voor het Kadaster en de openbare registers, Apeldoorn,Bestand Bodemgebruik 2008 CBS, Nationaal wegenbestand 2012 Rijkswaterstaat
Copyright Dienst Landelijk Gebied 2013. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend. A0 - schaal 1: 60.000
0 2 km
Dienst Landelijk Gebied werkt vandaag aan het landschap van morgen
Legenda
Opbrengst Zon (TJ/ha/jaar)
0,000
0,000 - 0,154
0,154 - 0,179
0,179 - 0,216
0,216 - 0,432
0,432 - 0,648
0,648 - 1,296
1,296 - 1,728
1,728 - 2,160
2,160 - 3,456
Gemeentegrenzen 2012
Wat hier wordt weergegeven op de plattegrond, is het technisch potentieel zon voor de verschillende CBS grondgebruik categorieën. Per categorie zijn percentages opgesteld dat beschikbaar wordt gezien, technisch gezien om zonnepanelen te kunnen plaatsen. Hierbij zijn politieke en draagvlak overwegingen niet meegenomen.
30 Potentieel aantal ha zonnepanelen
Gemeente Potentiële opbrengst zonneenergie (Tj/jaar)Apeldoorn 6.170Brummen 1.920Deventer 3.913Epe 2.374Lochem 4.525Voorst 3.172Zutphen 1.620Totaal Stedendriehoek 23.694
BodemgebruikLegendaBodemgebruik
Terrein voor glastuinbouw
Overig agrarisch terrein
Spoorterrein landelijk
Spoorterrein stedelijk
Rijkswegen
Provinciale wegen
gemeentelijke en waterschapswegen
Vliegveld
Woonterrein
Terrein voor detailhandel en horeca
Terrein voor openbare voorzieningen
Terrein voor sociaal-culturele voorzieningen
Bedrijventerrein
Stortplaats
Wrakkenopslagplaats
Begraafplaats
Delfstofwinplaats
Bouwterrein
Semi-verhard overig terrein
Park en plantsoen
Sportterrein
Volkstuin
Dagrecreatief terrein
Verblijfsrecreatief terrein
Bos
Open droog natuurlijk terrein
Open nat natuurlijk terrein
IJsselmeer/Markermeer
Afgesloten zeearm
Rijn en Maas
Randmeer
Spaarbekken
Recreatief binnenwater
Binnenwater voor delfstofwinning
Vloei- en/of slibveld
Overig binnenwater
Waddenzee, Eems, Dollard
Oosterschelde
Westerschelde
Noordzee
Buitenland
4 Wat is mogelijk: zon
33
bebouwd gebied
31
21
9
9
9
15
14
8
11
10
6
5
7
3
6
5
4
3
3
18
9
3
2
1
2
16
15
2
9
1
9
8
9
9
1
9
8
8
8
8
8
2
7
7
7
7
11
2
7
11
7
7
7
7
6
6
6
6
6
6
6
6
6
6
1
10
6
6
10
10
6
6
6
5
6
6
1
5
55
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
5
1
5
5
1
5
5
5
5
5
5
1
1
4
4
5
5
5
4
5
5
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
4
8
4
4
1
4
5
4
1
4
3
4
4
1
4
4
4
4
4
4
14
4
4
3
4
4
4
4
3
3
1
1
3
3
4
4
3
3
3
1
3
1
3
3
3
3
3
3
3
3
3
1
3
1
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
1
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
2
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
3
2
3
2
3
2
22
4
2
2
2
2
2
9
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
22
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
2
1
1
1
11
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
9
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
2
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
11
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
11
1
1
1
1
1
1
1
1
11
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
5
1
1
1
1
1
1
1
8
1
9
3
5
6
4
3
3
4
3
2
1
1
1
1
1
Epe
Apeldoorn
Lochem
Voorst
Brummen
ZutphenTot stand gekomen door samenwerking tussen DLG en Alliander
Technisch potentieel windenergie in de regio Stedendriehoek
DLGGCC-BL In opdracht van Alliander
13 juni 2013
Kaart Gis Competence Center EZ
Bronnen:Copyright © 2013. Dienst voor het Kadaster en de openbare registers, Apeldoorn,Bestand Bodemgebruik 2008 CBS, Nationaal wegenbestand 2012 Rijkswaterstaat
Copyright Dienst Landelijk Gebied 2013. Aan deze kaart kunnen geen rechten worden ontleend. A0 - schaal 1: 60.000
0 2 km
Dienst Landelijk Gebied werkt vandaag aan het landschap van morgen
Legenda
Opbrengst Wind (TJ/ha/jaar)
0,00
0,000 - 0,053
0,053 - 0,107
0,107 - 0,213
0,213 - 0,267
0,267 - 0,533
0,533 - 0,747
0,747 - 0,853
0,853 - 4,280
Gemeentegrenzen 2012
Gemeente Potentiële opbrengst windenergie (Tj/jaar)Apeldoorn 11.497Brummen 4.791Deventer 7.286Epe 6.943Lochem 12.707Voorst 7.984Zutphen 1.671Totaal Stedendriehoek 52.879
Wat hier wordt weergegeven op de plattegrond, is het technisch potentieel wind voor de verschillende CBS grondgebruik categorieën. Per categorie zijn percentages opgesteld dat beschikbaar wordt gezien, technisch gezien om wind te kunnen plaatsen. Hierbij zijn politieke en draagvlak overwegingen niet meegenomen.
7 Potentieel aantal windmolens
BodemgebruikLegendaBodemgebruik
Terrein voor glastuinbouw
Overig agrarisch terrein
Spoorterrein landelijk
Spoorterrein stedelijk
Rijkswegen
Provinciale wegen
gemeentelijke en waterschapswegen
Vliegveld
Woonterrein
Terrein voor detailhandel en horeca
Terrein voor openbare voorzieningen
Terrein voor sociaal-culturele voorzieningen
Bedrijventerrein
Stortplaats
Wrakkenopslagplaats
Begraafplaats
Delfstofwinplaats
Bouwterrein
Semi-verhard overig terrein
Park en plantsoen
Sportterrein
Volkstuin
Dagrecreatief terrein
Verblijfsrecreatief terrein
Bos
Open droog natuurlijk terrein
Open nat natuurlijk terrein
IJsselmeer/Markermeer
Afgesloten zeearm
Rijn en Maas
Randmeer
Spaarbekken
Recreatief binnenwater
Binnenwater voor delfstofwinning
Vloei- en/of slibveld
Overig binnenwater
Waddenzee, Eems, Dollard
Oosterschelde
Westerschelde
Noordzee
Buitenland
4 Wat is mogelijk: wind
34
bebouwd gebied
4 Wat is mogelijk: wind
35
1. restwarmte 2. waterkracht 3. biogas 4. biomassa 5. zon thermisch 6. zon PV 7. wind
36
Hoe minder je ziet ….
4 Wat is mogelijk (technisch maximum)
voorkeuren
0 TJ
450 TJ
900 TJ
1.350 TJ
1.800 TJ
2.250 TJ
restwarmte
2.100 TJ
2.113 TJ
2.125 TJ
2.138 TJ
2.150 TJ
restwarmte waterkracht
0 TJ
1.500 TJ
3.000 TJ
4.500 TJ
6.000 TJ
7.500 TJ
restwarmte waterkracht biogas
0 TJ
1.750 TJ
3.500 TJ
5.250 TJ
7.000 TJ
8.750 TJ
restwarmte waterkracht biogas biomassa
0 TJ
2.000 TJ
4.000 TJ
6.000 TJ
8.000 TJ
restwarmte waterkracht biogas biomassa zon thermisch
0 TJ
7.000 TJ
14.000 TJ
21.000 TJ
28.000 TJ
35.000 TJ
restwarmte waterkracht biogas biomassa zon thermisch zon PV
0
22.500
45.000
67.500
90.000
restwarmte waterkracht biogas biomassa zon thermisch zon PV wind
0 TJ
22.500 TJ
45.000 TJ
67.500 TJ
90.000 TJ
business as usual
transitiescenario technisch maximum
restwarmte waterkracht biogas biomassazon thermisch zon PV wind
huishoudens
+ bedrijven
+ mobiliteit
huidig niveau
1,6 %
Zutphen
0 TJ
1.000 TJ
2.000 TJ
3.000 TJ
4.000 TJ
restwarmte waterkracht biogas biomassa zon thermisch zon PV wind
huishoudens
+ bedrijven
+ mobiliteit
Voorst
46
0 TJ
3.000 TJ
6.000 TJ
9.000 TJ
12.000 TJ
15.000 TJ
restwarmte waterkracht biogas biomassa zon thermisch zon PV wind
huishoudens + bedrijven + mobiliteit
daar sta je dan
er is een keuze, of niet?
biomassa: 2½ x regio
zon: 4.075.000 daken
wind: 1.633 molens
48
elektriciteit import
gas import
benzine import
diesel import
3 windmolens huishoudens
bedrijven
auto’s
vrachtverkeer
2012
49
gas import
benzine import
diesel import
1.419 windmolens
elektriciteit export
huishoudens
bedrijven
auto’s
vrachtverkeer
PV
2012 en PV
50
gas import
benzine import
diesel import
1.200 windmolens
elektriciteit export
huishoudens
bedrijven
auto’s
vrachtverkeer
PV
2030 en besparing
51
gas import
diesel import
881 windmolens
elektriciteit export
huishoudens
bedrijven
auto’s
vrachtverkeer
PV
2030 en e-vervoer
biomassa
52
gas import
diesel import
489 windmolens
elektriciteit export
huishoudens
bedrijven
auto’s
vrachtverkeer
PV
2030 en warmtepompen
biomassa
53
646 windmolens huishoudens
bedrijven
auto’s
vrachtverkeer
PV
2030 autarkie
biomassa
Power to gas
Energie in aantal molens
54
0
450
900
1.350
1.800
1.633
PV besparing
restwarmte biomassa
elektrisch vervoer
warmte- pompen power
to gas
489 646
-214
-219 -5 -30
-284
-392
+ 157
En toen
• alle daken vol met PV
• 646 windmolens
• en we zijn energieneutraal…
55
• wat kost dat?
• kan het landschap dat wel aan?
• wat vinden de inwoners?
56
RO? Eerst zelf aan de knutsel
57
E-Transitie Stedendriehoek Dialoog
Ontwerpatelier Lochem • St. Gelders Landschap • LTO • Projectgroep Lochem Windenergie • Staring College • Vrienden van de Gorsselse Heide • Landgoed Verwolde • Stichting Landschapsbeheer Gelderland • Stichting Natuur in de Graafschap • Stoken op streekhout • Marke de Gorsselse Heide • Planbureau voor de Leefomgeving • Vogelwerkgroep Lochem • Windgroep Windenergie • Energielandschap ADEL • Gelderse Natuur- en Milieufederatie • Agrarische natuurvereniging Onderholt • Monumentencommisie Lochem • Alliander
Biomassa: 5256 ha Zon: 2207 ha Wind: 2865 ha/ 136 st
E-Transitie S3H Stedendriehoek 43 % Energieneutraal | Dialoog Lochem: Transitie Scenario 2
Biomassa: 5256 ha Zon: 2207 ha Wind: 2865 ha/ 136 st
E-Transitie S3H Stedendriehoek 43 % Energieneutraal | Ontwerpatelier Lochem: Transitie Scenario 3
E-Transitie S3H Stedendriehoek < 100% Energieneutraal | Alliander Atelier Lochem Groep 4
Biomassa: 0 ha Zon: 5412 ha Wind: 8600 ha/ 344 st
Stalinistische model
Boer zoekt wind
62
2 oplossingsrichtingen
63
Stalinistisch model
64
65
Marktmodel
66
Molens in lijn langs infrastructuur
67
Molen als onderdeel van de boerderij
68
Molen in landschap
69
DE GEMEENTEN en waar moet die transtitie nu plaatsvinden?
70
Brummen
71
Brummen
72
Epe
73
74
Apeldoorn
Apeldoorn
75
Deventer
76
Deventer
77
Zutphen
78
Voorst
79
Lochem
80
Oeken
81
DE INFRA de Stedendriehoek ook:
82
A50
83
A1
84
Spoorlijn
85
Apeldoornskanaal
86
Twenthekanaal
87
88
IJssel
89
elektriciteit en gas
Netwerk ligt niet overal
• waar sluit in mijn windmolen aan?
90
Kosten locatie afhankelijk
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
1.400.000
1.600.000
0 5 10 15 20 25
kosten
(euro´s)
afstand (km)
Netwerk investeringskosten windmolens
Solo
Park Tennet (grote parken)
Solo: enkele molens Park: 6-14 Molens Tennet: vanaf ongeveer 15/20 molens
Netwerk biedt kansen
10km 5km
Stedendriehoek: routekaart energietransitie
Transitiepaden
94
Energietransitie en landschap
Energietransitie en landschap
vervolg: energietafel regio Stedendriehoek
97
invulling EO Wijers uitvoering projecten niet alleen maar samen Regio is aan de bak!
niet de technologie, maar de toepassing ervan niet alleen maar samen niet de technische innovatie maar de sociale innovatie wil doorzettingsvermogen en durf
Ambitie
politieke en bestuurlijke steun noodzakelijk voor succes
energietransitie moet, om erger te voorkomen
100
waar staan we nu
• we kennen de uitdaging
• bestuurlijk en politiek staan we achter de uitdaging
• maar: …… we vrezen het medicijn
• zoeken naar:
- partners
- acceptatie
- is EO Wijers die lepel suiker?
101
Draagvlak
102
Windenergie
103
Zonne energie
0 100 200 300 400 500 600
kosten
baten
euro's
Kosten en baten zonnepanelen per jaar (2000 Wa@ )
Aanschaf installa<e
Installa<ekosten
Kosten nieuwe meter
Nieuwe groep
Vernieuwen omvormer
subsidie Zeeuwind
subsidie overheid 15% van aanschaf
Kosten locatie afhankelijk
0
200.000
400.000
600.000
800.000
1.000.000
1.200.000
1.400.000
1.600.000
0 5 10 15 20 25
kosten
(euro´s)
afstand (km)
Netwerk investeringskosten windmolens
Solo
Park Tennet (grote parken)
Solo: enkele molens Park: 6-14 Molens Tennet: vanaf ongeveer 15/20 molens
In 2040 • Is elektriciteitsgebruik gestegen • Is warmte vraag gedaald • Wordt slim omgegaan met energie
• Wordt 1.470 TJ biogas ingezet voor vrachtvervoer • Wordt 908 TJ biomassa ingezet voor procesindustrie • Wordt totaal 27.175 TJ elektriciteit gevraagd,
Haalbaar zonder wind? Even rekenen
106
0
5
10
15
20
25
30
35
40
2010 2040 opwek
Dui
zend
en T
J
wind zon biofuel warmte elektriciteit gas benzine biomassa
Verschuiving energiedrager
107
HET KAN ANDERS
108
Pieter van der Ploeg Alliander N.V. Strategie pieter.van.der.ploeg@alliander.com
Vragen/nadere info
109
1. brandstof > elektriciteit 2. centraal > decentraal 3. individueel > lokaal collectief 4. gedifferentieerd > integraal
Zonder wind kom je er niet!
Verschuiving
110
Onmogelijk om alles in stad op te wekken. Landschap is nodig. In landschap geen infrastructuur, vermijd hoge kosten. Zorg voor opwek dichtbij infrastructuur en energievraag. Vermijd hoge kosten door slimme oplossingen.
Plek
111
Kosten net uitbreiding
160 kW 2 MW
Kabel (~500 meter)61,20 per
meter132,90 per
meter
Aansluiting op “Tondon” 5.284,-
Eigen Transformator 61,700
Totaal ~ € 30.000 ~ €125.000
Een kleine aansluiting kan op de huidige transformatorruimte, er moet wel een nieuwe kabel aangelegd worden. De huidige kan maximaal 55 kW aan. Bij de aanschaf van een windmolen moet de capaciteit flink omhoog, er moet dan een eigen transformator worden aangeschaft.
1 dag
Verb
ruik
(kW
)
1 dag
Verb
ruik
(kW
)
Geen Zon
Zonnige dag
Base load
Met de slimme meter is 2 maanden verbruik gemeten. Hieruit kunnen we informatie halen over de hoeveelheid energie die continu overdag wordt gebruikt. Aangezien er al zonnepanelen geinstalleerd zijn zitten deze al in de meting, de zonnige dag laat zien dat er al sprake is van teruglevering op een zonnige herfst dag. Uit de dag zonder zon kunnen we het continue verbruik schatten op 15 kW.
15 kW
HuidigZware
aansluitingOptie Zon
Optie koeling sturen
Optie Zon en Wind
Geinstalleerd zon
40 kWp 160 kWp 115 kWp 140 kWp160 kWp���+ 2 MWp
Aansluiting eenmalig
40 KW: € 0,-
160 KW: ���€30.000
55 KW:€ 100,-
55 KW:€ 100,-
2 MW:€ 125.000,-
Aansluiting per jaar
€ 1.553,- € 4.115,- € 1.932,- € 1.932,- € 7.000,-
Verlies energie(per jaar)���
€ 0,- € 0,- € 200,- € 300,- € 50,-
Opgewekt MWh
40 MWh 160 MWh 115 MWh 140 MWh 2160 MWh
Overzicht net Kosten
• energieneutraliteit is haalbaar • stad heeft land nodig
• ruimtelijke inpassing
• decentraal of centraal
• kosten netwerk aanzienlijk, slimme toepassingen
bieden kans
• maak opties inzichtelijk
• kies voor opties dichtbij bestaande infrastructuur
• zon in gebouwde omgeving is noodzakelijk • gebruik restwarmte zou verplicht moeten
worden • windenergie hoort bij invulling ambitie, dus
doen
Conclusies
115