diabetes type 2 in België

Dr Frank NOBELS

endocrino-diabetologie

O.L.Vrouwziekenhuis Aalst

voorzitter professionele zuil

Vlaamse Diabetes Vereniging

gevecht tegen "interne pollutie"

externe pollutie externe pollutie

sensibilisatie, educatie

reglementering van industrie

aanpak van risicosituaties

vroege detectie van pollutie

sanering

gevecht tegen "interne pollutie"

externe pollutie externe pollutie

sensibilisatie, educatie

reglementering van industrie

aanpak van risicosituaties

vroege detectie van pollutie

sanering

interne pollutie interne pollutie

sensibilisatie, educatie

reglementering van voedingsindustrie

preventie

screening / vroegtijdige diagnose

behandeling

geconcerteerde actie

MOEILIJK IN BELGIE !MOEILIJK IN BELGIE !

preventie: gemeenschappen

curatie : federaal

RIZIV structuur : volgens beroepsgroepen, niet volgens pathologie

nood aan adviesorgaan over diabetesnood aan adviesorgaan over diabetes

geconcerteerde actie

MOEILIJK IN BELGIE !MOEILIJK IN BELGIE !

preventie: gemeenschappen

curatie : federaal

RIZIV structuur : volgens beroepsgroepen, niet volgens pathologie

nood aan adviesorgaan over diabetesnood aan adviesorgaan over diabetes

19891989 St. Vincent declaration (WHO, IDF)

19991999 Declaration of the America’s on Diabetes

gevecht tegen "interne pollutie"

externe pollutie externe pollutie

sensibilisatie, educatie

reglementering van industrie

aanpak van risicosituaties

vroege detectie van pollutie

sanering

interne pollutie interne pollutie

sensibilisatie, educatie

reglementering van voedingsindustrie

preventie

screening / vroegtijdige diagnose

behandeling

Mevrouw,

u hebt een beetje suiker …

diagnose zo vroeg mogelijk

glycemie goed regelen

cardiovasculaire risicofactoren corrigeren

verwikkelingen op tijd ontdekken en afremmen

verwikkelingen deskundig behandelen

brede aanpak van diabetes

HET BESTE DAT JE KAN DOEN

IS STOPPEN MET ROKEN, DRINKEN EN VETTIG ETEN !

WAT IS HET TWEEDE BESTE

?

O M A S

Gliclazide

Glucophage

Zocor

Accuretic

Amlor

Moxon

Asaflow

Dafalgan

Redomex

voorbeeld van dagelijkse medicatie

van type 2 diabeet

Polyfarmacie

informatie, educatie, motivatie van patiënt

progressief meer medicatie nodig progressief meer medicatie nodig

complexe follow-upcomplexe follow-up

multidisciplinaire behandeling (shared care)

vraagt grote inzet van de zorgverleners

vraagt veel vraagt veel : : - - organisatie - overleg – uitlegorganisatie - overleg – uitleg - tijdsbesteding- tijdsbesteding

"chronic disease management""chronic disease management"

niet alleen in België

Loopt dit goed ?Loopt dit goed ?

NEEN !NEEN !

zorg voor type 2 diabetici in België :verre van optimaal

mentaliteitsverandering nodigmentaliteitsverandering nodig

kennis loopt achterkennis loopt achter

gebrekkige ondersteuninggebrekkige ondersteuning

Werkt u voor voedingsadvies bij diabeten samen met een diëtiste ?

regelmatig

nooit

af en toe

nooit 10%

af en toe 71%

regelmatig 19%

Diabetes Project Vlaanderen 1998

klasse generische naam producten

biguaniden metformine Glucophage®, Metformax®, Merck-metformine®

gliniden repaglinide NovoNorm®

sulphonylurea gliclazide Diamicron®, Merck-Gliclazide®

glipizide Glibenese®, Minidiab®

gliquidone Glurenorm®

glibenclamide Bevoren®, Daonil®, Euglucon®

gliclazide L.A. Uni diamicron®

glimepiride Amarylle®

glitazones pioglitazone Actos®

rosiglitazone Avandia®

glucosidase remmers

acarbose Glucobay®

diabetescontrole huisartspraktijk

gemeten laatste 6 m

HbA1c : 64 %

cholesterol : 56 %

triglyceriden : 51 %

bloeddruk : 85 %

Williams R, Van Gaal L, Lucioni C. Code 2 study. Diabetologia 2002;45:S13

uitgevoerdvermeld

uitgevoerdniet vermeld

Diabetes Project Vlaanderen 1998

rookgedrag besproken

niet uitgevoerd

laatste 1½ j uitgevoerd en/of vermeld in dossier ?

ja neen

µ-albuminurie

Diabetes Project Vlaanderen 1998

oogfundus

ja neen

laatste 1½ j vermeld in dossier ?

uitgevoerdvermeld

uitgevoerdniet vermeld

Diabetes Project Vlaanderen 1998

voeten nagekeken

niet uitgevoerd

laatste 1½ j uitgevoerd en/of vermeld in dossier ?

late verwijzing naar 2de lijn

gemiddeld HbA1c bij verwijzing voor insulinetherapie > 10 %

indien insuline opstart bij HbA1c 7.5 – 10 % : - minder complicaties - meer kans op eenvoudig insulineschema (1 injectie)

late verwijzing naar 2de lijn

Apelqvist, Sweden

gemiddeld 188 dagen tussen ontstaan van ulcus en verwijzing naar voetkliniek

indien verwijzing binnen de 25 dagen : 79 % minder amputaties

zorg voor type 2 diabetici in België : verre van optimaal

mentaliteitsverandering nodigmentaliteitsverandering nodig

kennis loopt achterkennis loopt achter

gebrekkige ondersteuninggebrekkige ondersteuning

11 inj inj

OADOAD

dieetdieet

250.000

200.000

30.0005.000

type 2 diabetes in België : 2002

22 inj inj

≥≥33 inj inj

onbekendonbekend

diabetesconventie

11 inj inj

OADOAD

dieetdieet

250.000

200.000

30.0005.000

type 2 diabetes in België : 2005

22 inj inj

≥≥33 inj inj

onbekendonbekend

diabetesconventie

referentieVPK diabetes

diabetespas

ontwikkeld door ontwikkeld door de werkgroep diabetes de werkgroep diabetes

van het RIZIV-comité chronische ziektenvan het RIZIV-comité chronische ziekten

zorgvernieuwingsproject diabeteszorgvernieuwingsproject diabetes

in samenwerking met :in samenwerking met :-- de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV) de Vlaamse Diabetes Vereniging (VDV) -- de Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen (WVVH)de Wetenschappelijke Vereniging van Vlaamse Huisartsen (WVVH)

gebrekkige ondersteuning van 1ste lijn (anno 2001)

huisarts geen duidelijke coördinerende rol toebedeeld

diëtiste niet terugbetaald

voetzorg (pedicure, podoloog) niet terugbetaald

geen beschikking over een verpleegkundige voor educatie

gebrek aan specifiek educatiemateriaal voor eerste lijn

onvoldoende hulpmiddelen voor structurering van de diabeteszorg

gebrekkige vergoeding voor tijdrovende begeleiding

informatie voor diabeet

houvast voor huisarts

communicatiemiddel : - met patiënt - met andere zorgverleners

zorgvernieuwingsproject diabetes

patiëntpatiënt krijgt vergoeding voor of 2 x ½ u voedings-advies door diëtiste per jaar

patiëntpatiënt met hoog risico voor diabetische voetwonden (vanaf risico 2b) krijgt vergoeding voor 2 consultaties bij podoloog per jaar

huisartshuisarts krijgt vergoeding voor gebruik van diabetespas

diëtistediëtiste en podoloogpodoloog voor het eerst officieel ingeschakeld en vergoed

stimuli om de pas te gebruiken

12

33

44

6 6

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

zeerpositief

positief neutraal negatief zeer negatief

Voor deze infosessie was mijn globale beoordeling van dit project :

Diabetes Project Vlaanderenmodule zorgvernieuwingsproject met diabetespas 2003

%

44

56

0 0 00

10

20

30

40

50

60

zeerpositief

positief neutraal negatief zeer negatief

Na deze infosessie was mijn globale beoordeling van dit project :

Diabetes Project Vlaanderenmodule zorgvernieuwingsproject met diabetespas 2003

%

33

48

19

0 005

101520253035404550

100% 75% 50% 25% 0%

Ik ben van plan om de diabetespas bij het volgende percentage van mijn diabetespatiënten te gebruiken :

Diabetes Project Vlaanderenmodule zorgvernieuwingsproject met diabetespas 2003

%

diabetespas

0.85 % van de alg. bevolking heeft diabetespas

bij geschatte diabetesprevalentie van 2.5 % 34 % van de diabetici34 % van de diabetici

% van het beschikbare budget gebruikt :

2003 2004

- diëtiek : 2.26 % 6.23 %

- podologie : 5.77 % 7.65 %

Wens, Nobels. HANU 2005 (in voorbereiding)

diabetespas

weerstand tegen invullen van formulieren

gestart op moment dat terrein niet klaar was :- geen RIZIV-informatiecampagne naar huisarts- vergoeding huisarts - erkenning / vergoeding diëtisten- erkenning / vergoeding podologen

administratieve problemen : - niet duidelijk welke diëtisten, podologen erkend zijn - aanvraag van huisarts + attest diëtist, podoloog voor

terugbetaling- geen startdatum op pas vermeld- pedicuren podologen

te weinig podologen, diëtisten

diabetespas : toekomst

electronische versie

vergoeding huisarts

vereenvoudiging van administratie

RIZIV diabetesprojecten 1RIZIV diabetesprojecten 1steste lijn lijn

11 inj inj

OADOAD

dieetdieet

250.000

200.000

30.0005.000

type 2 diabetes in België

22 inj inj

≥≥33 inj inj

onbekendonbekend

RIZIV-projecten

SHARED CARESHARED CARE

GEMEENSCHAPPELIJKGEMEENSCHAPPELIJK

KULKUL UA/UGUA/UG

ZORGMANAGEMENTZORGMANAGEMENT

2005 2007

Aansturing HuisartsAansturing Huisarts Aansturing PatiëntAansturing Patiënt

GEZONDHEIDSECONOMISCHE ANALYSE GEZONDHEIDSECONOMISCHE ANALYSE

- Top-down

- Diabetes Steunteam

- Bottom-up

- Dicht tegen bestaande structuren

RIZIV-diabetesprojecten 1ste lijn

Optimalisering Optimalisering

DM2 zorgDM2 zorg

0

20

40

60

80

100

10 9 8 7 6 5 4 3 2 1 0 1 2 3 4 5 6

Years

-ce

ll fu

nct

ion

(%

)

Adapted from UK Prospective Diabetes Study (UKPDS) Group. Diabetes 1995

????

????

??

Progressive decline of Progressive decline of -cell -cell function in UKPDSfunction in UKPDS

BG(mg/dl)

ontbijt middagmaal avondmaal bedtijd

140

70

insuline opstarten in de 1ste lijn

XX

XX XX XX

metformine 850 mg gliclazide 80 mg

BG(mg/dl)

ontbijt middagmaal avondmaal bedtijd

140

70

NPHNPH

metformine 850 mg gliclazide 80 mg

XX

XX XX XX

insuline opstarten in de 1ste lijn

BG(mg/dl)

ontbijt middagmaal avondmaal bedtijd

140

70

NPHNPH

metformine 850 mg gliclazide 80 mg

XX

XX XX XX

insuline opstarten in de 1ste lijn

BG(mg/dl)

ontbijt middagmaal avondmaal bedtijd

140

70

NPHNPH

metformine 850 mg gliclazide 80 mg

XX

XX XX XX

insuline opstarten in de 1ste lijn

BG(mg/dl)

ontbijt middagmaal avondmaal bedtijd

140

70

metformine 850 mg gliclazide 80 mg

XX

XX XX XX

glargineglargine

insuline opstarten in de 1ste lijn

resultaten deelproject insuline-opstart zullen begin 2006 bekend zijn

kan snel geïmplementeerd worden

RIZIV-diabetesprojecten 1ste lijn

DiabetesconventieDiabetesconventie

11 inj inj

OADOAD

dieetdieet

250.000

200.000

30.0005.000

type 2 diabetes in België : 2002

22 inj inj

≥≥33 inj inj

onbekendonbekend

diabetesconventie

type 1 en type 2 diabetes

minstens 2 insuline-injecties per dagminstens 2 insuline-injecties per dag

vergoeding voor educatieeducatie en voor zelfcontrolemateriaalzelfcontrolemateriaal

3 categorieën : aantal aantal educatie educatie vergoeding vergoeding

injecties strips VPK diëtist (materiaal) educatie

cat. 1 : 3 140 2u 1u 1354 €/j 75 €/j

cat. 2 : 3 70 2u 1u 771 €/j 75 €/j

cat. 3 : 2 30 ½u ½u 310 €/j 25 €/j

diabetesconventie

gem.Dm duur 13.5 ygem.Dm duur 13.5 y IKED: 17.5 yIKED: 17.5 y

NEJM 2000;342:381.

7.7%7.7%

DCCT / EDIC

UKPDS Group. Lancet 1998;352:837–853.

06

7

8

9

0 3 6 9 12 15

Med

ian

Hb

A1c

(%

)

Years from randomisation

Conventional

Intensive

6.2%=upper limit of normal range

IKED: 13.8 y

7.8%7.8%

UKPDS

studie van Onafhankelijke Ziekenfondsen 2004

alle conventiepatiënten (type 1 + 2)

aantal consultaties bij huisarts / specialist : 5.75 / 15.75 / 1

conventie trekt patiënten weg bij de huisarts ?

conventie cat. 3 : officiële afspraken nodig rond shared care

huisarts coördineert zorgen

werkt per patiënt samen met conventiecentrum naar keuze

patiënt krijgt “cheque” voor zelfcontrolemateriaal

patiënt krijgt “cheque” voor educatie door diabetesVPK en/of referentieVPK diabetes

conventiecentrum ziet patiënt ≥ 1 / jaar : - advies over beleid- coördinatie van educatie

conventiecentrum biedt ondersteuning :- telefonisch advies- opleiding 1ste lijn

aangepaste vergoedingen voor alle zorgverleners