Coach inde Organisatie

Online magazine dat coaching in

organisaties in beweging brengt

Editie 3 – 1 Juni 2011

Coaches aan het woord

Experts aan het woord

Coach in de organisatie

Online magazine dat coaching inorganisaties in beweging brengtEditie 3 – 1 juni 2011 -

Dit magazine biedt een podium voor iedereen, die coaching in de organisatie naar een hoger plan wil trekken. Laat je inspireren door alle interne coaches, experts en columnisten die vertellen over coaching in organisaties. Het coaching magazine komt eens in de 3 maanden uit.

www.debaak.nl

DiscussieOrganisatie Coaching

GedichtBram Kant

BartDraaisma

JolandaBurger

TinusBoes

AnKramer

Anneke Nijenhuis

Frans Verhaaren

Terugblik Event23 mei Coaching in Organisaties

ColumnPlayfulness -Rutger Slump

Paarden Coaching Ghita Hulster

9 23 26

3

EsheReijnders

17

13115

21

22

15

19

7

Training uitgelichtTeamwork 3.0

25

Expert aan het woord

Frans Verhaaren, Organisatieadviseur/-coach en trainer bij de Baak

Hoe werkt dit nou door op mensen?

Kan je wat vertellen over je achtergrond?Van mijn studie uit ben ik psycholoog. Ik ben begonnen in de advieswereld in de vorm van groepstrainingen, sensitiviteitstrainingen en dergelijke. Niet veel later ook op bedrijfskundig vlak: herstructureringen, reorganisaties, strategietrajecten, fusies. Ik deed dit dan altijd wel vanuit een psychologische invalshoek, namelijk hoe werkt dit nu door op mensen?Sommige plannen kun je wel mooi maken, maar er is veel meer nodig om dit te laten slagen. Daar is een bepaalde inzet van het management voor nodig. Je moet er niet alleen zitten, maar het met hart en ziel consistent uitdragen.

Heb je weleens interne coaching opgezet binnen een organisatie?Ja, enkele. Een mooi voorbeeld is een architectenbureau waar ik als adviseur door werd ingehuurd. Het bedrijf bestond voornamelijk uit oudere medewerkers, experts in hun vakgebied. Nieuwe, jonge medewerkers met veel ambitie werd door de oude garde verteld hoe ze de dingen moesten doen. Er was relatief weinig ruimte voor een eigen invulling of werkwijze. Gevolg was dat veel jongere medewerkers niet het gevoel hadden dat ze zich optimaal konden ontwikkelen en kozen ervoor om hun heil bij een ander architectenbureau te zoeken. Het verloop van jonge mensen binnen dit bedrijf was vrij hoog, wat de organisatie veel geld en

kennis kostte. Er moest gezocht worden naar andere manier van communiceren met deze nieuwe medewerkers. We kwamen er met het management op uit dat een coachende manier van leidinggeven daarbij goed zou passen. Als iemand met een vraag komt, hoe kan je daar dan anders op reageren dan het antwoord te geven? Het ging dus meer om coachend leiderschap dan interne coaching.

Hoe pakte je dit dan aan?Door te beginnen bij het topmanagement, iets wat ze totaal niet hadden verwacht. Als er namelijk in het management niets zou veranderen, dan zouden deze veranderingen ook weinig draagvlak hebben in de rest van de organisatie. In feite werden ze dus aangesproken op een veel diepere laag dan ze vooraf gedacht hadden. Nadat dit voltooid was ging ik verder met de mensen die het meeste met de jongeren te maken hadden. Hen bracht ik essentiële coaching vaardigheden bij die ze konden gebruiken in hun manier van leidinggeven en communiceren naar hun jongere medewerkers toe. Dit leidde tot een heel andere manier van leidinggeven, wat zelfsturing en het nemen van verantwoordelijkheid stimuleerde. Jonge medewerkers kwamen hierdoor beter tot hun recht, wat leidde tot een lager verloop.

Als je een vraag krijgt,

hoe kun je daar dan

anders op reageren dan

het antwoord te geven?

Coa

chen

d Le

idin

gsch

ap

5

Cartoon getekend door Bart Terken

Workshop Coachen met Paarden

Vrijdag 17 juni 201114:00 tot 17:00Landgoed de Horst, Driebergen

Kosten: € 50,00 p.p. excl. BTWMeld je voor 15 juni aan

Aanmelden

Hoe is het ontstaan dat jullie met paarden zijn gaan werken? “Sanny is al jaren werkzaam als paarden-coach en heeft haar achtergrond ook in de paardenwereld liggen. Ik ontmoette haar tijdens het Zomerfestival Learning Lane en was erg geraakt door de eerlijke, zuivere manier van hoe zij met de paarden werkt.Dit heeft mij geïnspireerd om me ook te ontwikkelen tot paardencoach. Sanny is in dit traject mijn persoonlijke coach en leer-meester, samen met de paarden natuurlijk. Paarden zijn een belangrijke en essentiële rode draad in mijn leven. Het is bijzonder om een band te hebben en te werken met zo’n prachtig dier, waar je zo veel van kunt leren.

Wat is er zo uniek aan het werken met paarden? “Het bijzondere aan paarden is dat ze in staat zijn om door het masker van de buitenkant heen te gaan. Wat je van binnen voelt, laat je van buiten zien. Alleen is dat voor jezelf en andere mensen lang niet altijd zichtbaar. En daar ligt de sleutel in de communicatie tussen mensen en paarden. Wanneer je met een glimlach de stal binnenkomt, maar je voelt je van binnen opgejaagd, geïrriteerd of verdrietig, dan is het signaal dat het paard oppikt vaag. Het masker van de glimlach is niet in overeenstemming met hartslag, spierspanning en de emotionele intensiteit.

“Paarden zijn in staat om

door het masker van de

buitenkant heen te kijken”

Paardencoaches aan het woord

Ghita Hulster & Sanny van EssenEqucoaches bij de Baak

Dat laat het paard zien in zijn gedrag naar de coachee. “Een paard reflecteert eerlijk en helder. Het geeft kleine en grote signalen af. Daarmee krijgt de coachee, geholpen door de interventies van de begeleider, een spiegel van zijn gedrag. Zo kan hij of zij beter leren luisteren naar de eigen innerlijke signalen en krijgt daardoor een diepgaand inzicht in het effect van zijn performance op anderen. In de driehoek paard- coach- coachee komt vaak razendsnel het thema waar het om draait naar boven. De coach zorgt voor een veilige leersituatie; de cliënt bepaalt zelf het leerveld en het gebied dat hij of zij wil onderzoeken.”

Voor wie is coaching met paarden interessant?“Het maakt voor de reflectie niet uit of je wat met paarden hebt. Iedereen krijgt te maken met de uitdagingen van het leven. Naast onze opvoeding worden we gevormd door onze ervaringen. Deze vormen patronen of belemmeringen die je soms verder afbrengen van wie je werkelijk bent. Het coachen met paarden biedt mensen de mogelijkheid om zo dicht mogelijk bij hun eigen essentie te komen om vervolgens weer de actuele vragen in het leven het hoofd te kunnen bieden. Daarom zijn de paarden zo belangrijk: zij brengen inzichten teweeg waar je in ‘normale’ coaching soms vele sessies voor nodig hebt.”

Een paard reflecteert eerlijk en helder

7

Interne coach aan het woord

Bart Draaisma, Senior Account Manager OCE Nederland

Er is geen verkoper die uit

zichzelf zal aangeven een

coach nodig te hebben

Ik ben een coach, adviseur en mentor tegelijk

Wat is je functie bij OCE Nederland?Ik werk bij OCE Nederland als senior accountmanager. De markt van repro-apparatuur waarin ik opereer is zeer competitief. In mijn functie coach en adviseer ik ook collega's in een soortgelijke functie.

Waarom ben je gaan coachen?De afgelopen jaren merkte ik dat ik steeds vaker door collega's gebeld werd met diverse vragen en problemen. Dat gaf mij veel plezier en genoegdoening. In overleg met mijn leidinggevende hebben we besloten op een opleiding tot coach om hier meer winst uit te halen. Met een training kon ik zien wat er allemaal achter de coachingsprofessie schuil ging en kon ik mijn vaardigheden verder ontwikken. Daarnaast misstaat het ook niet op mijn cv.

Hoe geef je je rol als coach vorm? De werkomgeving bepaalt grotendeels je rol als coach. In principe word je als coach geacht geen oplossingen aan te dragen, maar aan je coachee over te laten. Mijn rol bij OCE verschilt hierin. Ik word namelijk geacht ook kennis over te dragen. Ik ben dus in feite een combinatie van een coach, een adviseur en een mentor. De valkuil daarbij is dat je stuurt vanuit jezelf en niet vanuit de coachee. Wellicht een beperking in het leereffect, maar tot dusver heb ik wel het gevoel dat mijn collega's er baat bij hebben.

In hoeverre past coaching in de commerciële wereld waarin je werkt? In de zeer competitieve markt voor (breedformaat) repro apparatuur vind je vrijwel alleen mannelijke collega's in het verkoopvak. Verkopers zijn van nature mensen die graag willen winnen. Winnen van de concurrent of winnen van je collega's. Wat coaching betreft, ik denk dat er geen verkoper is die uit zichzelf zal aangeven een coach nodig te hebben. Bij ons wordt een coach dus toegewezen, zodat enig gezichtsverlies vermeden kan worden. Tegenstrijdig wellicht met de beginselen van een coach-coachee relatie die begint met een probleemvraag van de coachee. Echter, ondanks deze alternatieve start, zie ik dat ze er veel aan hebben en ze het erg waarderen.

Wat zijn je sterke punten bij coaching?De gemakkelijke benaderbaarheid van mijn persoon. Dit zorgt ervoor dat er regelmatig contact gezocht wordt met mij. De vraag technieken die ik beheers komen goed van pas. En ik kan goed luisteren, essentieel voor coaching.

Wat vind jij van coachen van collega’s?Coaching kan een zeer waardevol instrument zijn, waarbij zowel de coachee als de coach kan leren, zonder dat hier hoge kosten aan vast zitten. Ik denk ook dat de betrokkenheid met de organisatie toeneemt. P

rofe

ssio

nal a

ls c

oach

9

Intermediair van de Baak

Anneke Nijenhuis, Intermediair bij de Baak

Er zijn zoveel coaches, dat

je door de bomen het bos

niet meer ziet

De klik tussen coach en coachee is zó belangrijk

Wat is je functie binnen De Baak? Binnen de baak werk ik als intermediair. Dat wil zeggen dat ik mensen met een coachvraag koppel aan een passende coach. Aangezien ik al negen jaar in deze functie werk ken ik alle coaches uit ons bestand persoonlijk, waardoor ik goed kan matchen.

Heb je een leuke baan?Ja, absoluut. Ik heb de leukste baan binnen de Baak, haha. Ik ben erg nieuwsgierig en geïnteresseerd welk verhaal er achter een vraag schuilt. En wat ook helpt is dat ik geloof in wat ik doe.

Is het ook belangrijk dat je dit doet?Absoluut. Er zijn namelijk zoveel coaches, dat men geheel begrijpelijk door de bomen het bos niet meer ziet. Wij hebben een heel diverse selectie – divers qua achtergrond en expertise – van honderd goede coaches, waar we al lange tijd mee samenwerken. Daarbinnen kan ik door middel van een persoonlijk gesprek van maximaal een uur een goede match maken. Dat is belangrijk, want één van de succesfactoren in een coachingstraject is dat er een klik is tussen de coach en de coachee. Zonder die klik durft iemand minder snel de diepte in te gaan, zich echt bloot te geven. Ik probeer er voor te zorgen dat de kans op een klik dus aanzienlijk vergroot wordt.

Met wat voor soort coachvragen benaderen mensen je? Het valt mij op dat 70% van de mensen die mij benadert een hoog perfectionistisch streefniveau heeft. Ze houden graag de controle om de kwaliteit te bewaken, nemen veel verantwoordelijkheid op zich, kunnen moeilijk delegeren en leggen de lat hoog voor zichzelf, maar ook voor anderen. Dit gaat ze op den duur opbreken. Verder jonge leidinggevenden die ineens geen collega meer zijn, maar baas. Verder hoor ik veel vragen met betrekking tot weerstand, ontwikkelen van zelfvertrouwen en ook veel loopbaan vragen.

Merk je ook verschillen per generatie? Ja, de vragen van dertigers zijn vaak meer praktisch van aard zijn: hoe kan ik efficiënter werken, balans werk-prive en ondersteuning bij het maken van keuzes. Veertigers willen vaak stilstaan bij zichzelf en een bewuste volgende stap maken en vijftigers komen vaak met vragen als 'hoe kan ik geïnspireerd worden/blijven?'.

Is er verschil tussen nu en toen je begon?Ja, ik merk dat het hebben van een coach meer geaccepteerd is.

Ik z

oek

een

coac

h

11

Expert aan het woord

An Kramer, Trainster Teamwork 3.0 & (team)coach bij De Baak

Als je kraan lekt, wil je dat die gemaakt wordt

Hoe sta jij tegenover coaching?Als je kraan lekt, wil je dat die kraan gemaakt wordt. Als het bij jezelf of in je functie even niet lekker loopt, dan duurt het vaak langer voordat we daar iets aan doen. Haha, je zou kunnen zeggen: wanneer je “ziel” lekt. Wat ik wil zeggen is: het is gewoon fijn als er even iemand met je meekijkt. Zeker in de drukke tijd waarin we leven is het belangrijk om tussen al het hollen door even stil te kunnen staan en dat iemand je kritische vragen stelt over de dingen die jij als vanzelfsprekend ziet. Ik vind teamcoachingwellicht nog meer waard omdat je in een korte tijd de prestaties van een heel team kan verbeteren.

Wat zijn belangrijke eigenschappen voor een succesvolle teamcoach?Je moet een OEN zijn: Open, Eerlijk en Nieuwsgierig. Benoemen wat je ziet en vragen stellen over de zaken die zij als vanzelfsprekend ervaren. “Jullie zijn elkaar al vijf keer in de rede gevallen, is dat zoals het altijd gaat?” Onderzoek waarom een team doet wat het doet. Als die patronen zichtbaar zijn, dan is verandering mogelijk. Om die patronen zichtbaar te maken, maak ik zelf veel gebruik van humor, zodat de zwaarte van goed/fout of schuld vermindert en de sfeer luchtiger wordt. Verder is het belangrijk dat je in tegenstelling tot individuele coaching niet teveel ingaat op het individu, maar op de interactie tussen de teamleden.

Wat zijn de valkuilen van een teamcoach?Met teamcoaching heb je met een heel systeem te maken. Het is net alsof je bij een gezin komt, met vele gewoontes, die dingen doen zoals ze die altijd doen. Je moet als teamcoach oppassen dat je daar niet ingezogen wordt. Bijvoorbeeld: “We hebben het niet over de moeilijke dingen”. Laat je niet verleiden om dus geen moeilijke dingen te sprake te brengen, maar benoem dat dit is wat je ervaart.

Waarom is een goed team belangrijk?Ik geloof dat een prettige werksfeer en goed onderling contact met de mensen waarmee je samenwerkt essentieel is. Je voelt je goed omdat de samenwerking met je collega’s goed is. Met een goede samenwerking kom ik in een flow, dan ben ik drie keer zo effectief. Je stimuleert elkaar, je creëert synergie. Als teamcoach kan je met relatief weinig de prestaties van een team enorm doen stijgen. Het mooie ervan is dat dit ook zichtbaar gaat zijn. Ik hoop altijd dat het resultaat van teamcoaching een kettingreactie veroorzaakt binnen een bedrijf.

Tot slot?Het goede nieuws is: hoeveel gedoe een team ook heeft, het heeft die manier van doen zelf gecreëerd, dus heeft het team ook de mogelijkheid samen te veranderen.

Een goede teamcoach is

een OEN

Tea

mw

ork

3.0

13

� Hoe ga je als manager om met je rol als coach én beoordelaar?� Hoe zet ik een interne coachingspool op?� Hoe ‘verkoop’ je je interne coaches binnen je organisatie?• Hoe zorg je voor een goede match tussen je medewerker en een externe coach?

Uit verschillende delen van het land waren professionals bijeengekomen die coaching in hun organisatie wilden professionaliseren. Al voor het event officieel begon, was men druk inhoudelijk met elkaar in gesprek. Drie onderwerpen stonden centraal, namelijk: Interne coaching, Externe coaching & Coachend leiderschap. De dag bestond uit twee delen. Tijdens het eerste deel gingen de deelnemers met elkaar in gesprek over de problematiek rondom coaching in organisaties, gefaciliteerd door trainers van de Baak. Het tweede deel bestond uit presentaties van externe sprekers, namelijk:

- Interne Coaching: Cor Knoester – Gemeente Haarlemmermeer;- Externe Coaching: Anneke Nijenhuis – de Baak;- Coachend Leiderschap: Fer van den Boomen - Fer van den Boomen Coaching.

Via onderstaande knop vind je een impressie en inhoudelijke samenvatting van dit event. Wil je volgende keer ook bij een dergelijk event zijn, druk dan op “hou mij op de hoogte”.

Coaching in Organisaties 23 mei 2011

Terugblik op het event

Resultaat voor een deelnemer:

“Ik vertelde je dat ik dinsdag bij ons management zou zitten. Dat is gebeurd, en met positief resultaat! Een GO om een visie op coaching binnen ons bedrijf op te stellen en een aantal Masterclasses te ontwikkelen met het doel de coachingscompetenties van de managers te vergroten. Prachtige uitdaging.. :-) Ik ben er blij mee. “

Bekijk de impressie

Reacties van deelnemers:

“Goed neergezet, inhoudelijk sterk, fijn om van gedachten te wisselen met 'peers' op dit vlak, ik heb concrete ideeën gekregen over hoe coaching intern verder geprofessionaliseerd moet gaan worden.”

Hou mij op de hoogte

Interne coach aan het woord

Eshe Reijnders, Manager Juridische Zaken bij SNP Holding

Ik heb geleerd om van

een afstandje te kijken

Wat is de toegevoegde waarde ervan dat je een collega van je coachees bent?Je weet met welke organisatiecultuur je coachees te maken hebben. Hierdoor kun je jegoed verplaatsen in hun 'problemen'.

Wat maakt het wellicht soms moeilijker?Misschien vul je te snel in. Ik heb geleerd om meer van een afstandje te kijken. Ik let erop dat ik mijn coachees zelf laat vertellen in plaats van aannames te doen. Van buitenaf is het makkelijker objectief te luisteren.

Hoe is jou verhouding met je coachees?Eerst was ik collega, maar nu ik manager van de afdeling ben geworden, is er formeel een hiërarchische relatie ontstaan waardoor je meer dan voorheen moet letten op vertrouwelijkheid: geen dossiervorming, meer aandacht voor het creëren van een veilige omgeving etc. Omdat de huidige coachees mij al lang kennen, is dat in mijn geval nu nog vrij eenvoudig, bij nieuwe mensen kan ik me voorstellen dat ik het vertrouwen écht moet winnen.

Wat heb je tijdens je opleiding geleerd?Erop te vertrouwen dat de coachee zelf de oplossing heeft en deze ook kan bereiken.

Wat is jouw kracht als coach?Wat ik vaak terug hoor is veiligheid, rust, aandacht, het scheppen van overzicht en dat ik stimulerend werk. Ik benoem kracht en vooruitgang die ik zie. Ik probeer mijn coachees te stimuleren in het goede wat ze doen. Soms maak ik ook grappen over mislukkingen door te refereren aan wat je zelf hebt gedaan. Puur om aan te geven dat het erbij hoort.

Hoe ga je het liefst te werk als coach?Ik vind het belangrijk om mijn coachees te laten ervaren dat ze dingen zelf kunnen. Ik stimuleer hen daar sterk in. Als iemand bijvoorbeeld onzeker is, maar ik schat in dat ze iets wél kunnen, dan laat ik ze los. Een belangrijke vraag ter voorbereiding vind ik“wat heb je nodig om je wel zeker te voelen?”Als iemand uiteindelijk de stap maakt en het lukt, dan zie ik diegene stralen. Dan maakt iemand zo’n sprong!

Hoe ziet jouw toekomst eruit? Per 1 maart ben ik niet meer werkzaam als jurist en manager van de juridische afdeling. Ik ben namelijk als zelfstandig Mediator (MNI) en (team)coach aan de slag gegaan. P

rofe

ssio

nal a

ls c

oach

“Wat heb je nodig om je wél zeker te voelen?”

17

EensAdviseurs weten het ook al lang niet meer: binnen de dynamiek van een organisatie leidt wetenschap snel een eigen leven. Dat werd in de jaren ‘80 al door Edu Feltmann onderkend. Adviseren werd het ‘ontstroeven’ van denkprocessen. Met organisatiecoaching betreden coaches het domein van de organisatieadviseur. Maar waarom? Ik vind er bij van den Boomen en van Jaarsveld weinig over terug. Het bewerkstellingen van een duurzame verandering lijkt een motivator. Maar is daarvoor meer nodig dan de ‘gewone’ coach te bieden heeft?

Verschaft organisatiecoaching voor coaches een platform om wetenschap een plek te geven, om verandering aan te sturen, om meer in charge te komen van wat hier ‘moet gebeuren’? Er schuilt een aantrekkingskracht in de “eindeloze zoektocht” van organisatiecoaching. Maar welke? Is het een zoektocht naar het stimuleren van energie en vitaliteit in arbeidsorganisaties die (willen) werken aan wat zij als hun opgave in de maatschappij zien? Een zoektocht naar een zinvolle bijdrage? Dat vraagt geen eigen vakgebied.

Het onderscheid tussen (organisatie)coaching en adviseren blijkt in de praktijk een grijs gebied waar iedere professional zijn eigen Prakzis ontwikkelt, verlangend naar de zee van zijn professionele mogelijkheden om zinvol bij te dragen.

OneensDit boek onderstreept mijn overtuiging dat de

organisatiecoach een toegevoegde waarde heeft. Als we een organisatie zien als onderdeel

van een netwerk, dan hebben mensen de mogelijkheid een nieuwe betekenis te geven aan

informatie, kennis en creativiteit. In een tijd waarin verbinding en verwijdering heel dicht bij

elkaar liggen, kan een bedrijf het verschil maken. Om dat extern te kunnen doen moet je intern met

elkaar verbonden zijn.

De organisatiecoach zal zowel de verticale als horizontale organisatie betrekken bij de start van

de contractering. Het gaat er dan vooral om de beschikbare kennis te verrijken. Daarvoor is het

van belang om patronen te kunnen herkennen en associaties en nieuwe combinaties van

informatie te kunnen maken. Er is creativiteit nodig; het vermogen om nieuwe en/of

ongebruikelijke oplossingen te vinden voor bestaande uitdagingen.

Hier onderscheid de organisatiecoach zich duidelijk van de organisatieadviseur. Deze

laatste richt zich toch vooral op het vaststellen van de aard en mogelijke oorzaken van

vraagstukken en het aandragen van oplossingen. Hij stelt zijn kennis en ervaring ten dienste van de opdrachtgever en focust niet zo zeer op het

faciliteren van het creatieproces van de organisatie binnen zijn gehele netwerk.

Organisatiecoaching, wat mij betreft een geheel nieuwe tak van sport!

Christa van LuykCoach

Martijn de LoorAdviseur

“Een aparte positie voor organisatiecoaching, tussen organisatie adviseren en coaching in, is overbodig”

Organisatie coaching

En wat vind jij? Is een aparte positie voor organisatiecoaching overbodig?

Playfulness

Playfulness is de nieuwe beweging die uitgaat van goed spel en plezier om samen verder te komen. Goed spel zorgt voor een gezonde spanning, beweging en eenvoud. De meeste spelletjes worden pas leuk als je de situatie kan overzien en zelf meespeelt. Vaak maken mensen situaties echter zelf erg complex om maar niet in actie te hoeven komen. Het is ook zo lastig allemaal... Playfulness vraagt om het zien van de humor en eenvoud in deze situaties. In de kern is het vaak allemaal niet zo lastig, het vraagt wel lef om iets echt te gaan doen. Tja, en dat kan doodeng zijn.

Onlangs coachte ik een manager die verklaarde dat hij geen mimiek had. Hij had dit van zichzelf geaccepteerd, maar hoorde het vaak van anderen. Aan de bewegingen van zijn gezicht te zien leken er geen fysieke redenen aan ten grondslag te liggen. Ik vroeg hem wat hij leuk vond om te doen. Een goede vraag vond hij en ging erover nadenken. Om dit patroon te doorbreken stelde ik voor een zinloos spelletje te doen uit de improvisatietoneel wereld. Samen maakten we woord-om-woord een simpel kinderverhaaltje over Marietje die voor het eerst naar school ging. We hadden ontzettend veel lol, en de mooie mimiek van de manager werkte aanstekelijk. Toen ik hem vroeg wat hij ervan vond zei hij, "Leuk, maar dit had een stuk beter gekund". Ik coachte weer een manager die geen mimiek had. Het was veiliger om aan te geven waar het nog aan had geschort, dan te verklaren het simpelweg erg leuk was. Niets is mij vreemd wat dat betreft. Dit artikel kan werkelijk een stuk beter.

Onlangs coachte ik een manager die zich afvroeg of het wel een coachingsgesprek was geweest. Een leuke vraag. Het gesprek week af van hetgeen hij in zijn opleiding had geleerd. En tegelijkertijd waren we wel verder gekomen in waarvoor hij gekomen was. We hebben er hard om gelachen en afgesproken het aan niemand verder te vertellen dat we vals hadden gespeeld.

Breinonderzoek toont aan dat plezier helpt om te leren. Onze hersenen maken dan simpelweg meer verbindingen. Coaching gaat over dit leren. Laten we plezier dus erg serieus gaan nemen, en om die gedachte lachen. Tissues op tafel voor de tranen van het lachen, Mens-erger-je-niet voor de momenten waarop het saai wordt, en een ferme handdruk om het samen aan te gaan.

Column: Playfulness

Rutger Slump, Trainer Teamwork 3.0

Wil je meespelen, kijk dan op www.debaak.nl/playfulness

Ik ben een serieuze en gedegen coachIk ben een serieuze en gedegen coachIk ben een serieuze en gedegen coach

Ik ben… zucht…

Tea

mw

ork

3.0

21

Wat is dat, dat beklijft en wat de geestelijke loomheid verdrijft,

zijn aanwezigheid doet mij enerveren naar hogere sferen. Ik

kom los van mijn stoel, ik stel mij open en begin te accepteren. Dit wonderlijke gevoel dat noemt men

dus leren.

Wat is dat, dat beklijft, vertelt u mij hoe u dat omschrijft…

- Bram Kant, Entrepreneur

Interne coach aan het woord

Jolanda Burger, Afdelingscoördinator & interne coach DevelsteinCollege

Als manager moet ik

doelen bereiken, als coach

wil ik doelen stellen

Wat is de aanleiding geweest om te willen werken als interne coach?Ik ontleen veel plezier aan het stimuleren en in beweging zetten van mensen. De afgelopen 7 jaar was ik afdelingcoördinator op het DevelsteinCollege voor een aantal docenten op een VMBO school. Vandaar uit ben ik gevraagd andere docenten verder te helpen. Ik volgde een opleiding tot coach om gekwalificeerd en goed beslagen ten ijs te komen als interne coach. Dit resulteerde er vervolgens weer in dat ik werd benaderd om onderdeel te zijn van de projectgroep om intern een coaching afdeling op te zetten.

In 2009/2010 werd er een nieuwe beoordelingssystematiek ingezet. Naast dat er meer van het personeel gevraagd en verwacht zal gaan worden, komt er ook meer aandacht voor de ondersteuning en ontwikkeling van het personeel. Om de groei en ontwikkeling te faciliteren heeft de directie aangegeven dat interne coaching hier een rol in kan spelen. Als onderdeel van de projectgroep ben ik betrokken geweest bij dit proces. Enerzijds als gekwalificeerde interne coach en anderzijds als bouwer van de coachingspool. Deze bestaat nu uit acht interne begeleiders van startende docenten. Via deze pool wordt ook intervisie aangeboden, workshops georganiseerd en een nieuwsbrief rondgezonden.

Wat is je toegevoegde waarde als interne coach?Ik weet van haver tot gort hoe de zaken lopen, hoe het werkt binnen het onderwijs en binnen deze organisatie. Ik ken ook het beleid van de school, waar de school voor staat en naar toe wil.

Wat vind je lastig als interne coach?Afgelopen zeven jaar heb ik een leidinggevende rol gehad, vorig jaar is daar het intern coachen bijgekomen; dat voelde voor mij als een dubbele rol. Als leidinggevende moest ik doelen bereiken en moest daar verantwoording voor afleggen, als coach wil ik doelen stellen en mensen daarin begeleiden. Dat voelde soms als een spagaat. Enerzijds moest ik als leidinggevende mensen aanspreken. Anderzijds wil je als coach een onafhankelijke en objectieve rol spelen. Dat was lastig te verenigen met elkaar en ik heb dit schooljaar de keuze gemaakt voor het coachen.

Welke ontwikkelpunten heb je als coach?Minder aanreiken van oplossingen aan de coachees, dat is een valkuil voor me. Ik wil dus meer ruimte aan de coachee geven in het bereiken van zijn/haar oplossing. P

rofe

ssio

nal a

ls c

oach

Ik heb intern een coaching afdeling opgezet

23

Ontvang twee x per maand BaakSpraak voor coaches

Teamwork: Wie niet kan delen, kan ook niet vermenigvuldigen – Niels Aalberts

18

Training uitgelicht

Teamwork 3.0

Het is soms moeilijk te begrijpen, waarom een team het ene moment in ‘flow’ is en het andere moment hapert. Hoe creëer je als teambegeleider een geïnspireerd en goed op elkaar ingespeeld team? Hoe krijg je toch iets gedaan, zonder te trekken en te sleuren?

De training Teamwork 3.0 biedt je grip op de dynamiek van teams. Door een helikopterview en inzicht in het systeem, leer je hoe jij zelf teams naar een grotere effectiviteit, daadkracht en interne samenhang kunt begeleiden.

Manier van werkenTeamwork 3.0 is een intensief en ervaringsgerichte training; we leren in het hier en nu. Welke rol pak je op in de groep of juist niet? Wat is het effect? Hoe observeer jij een team en wat doe je ermee? Tijdens de reflecties, biedt een theoretisch kader de achtergrond voor het coachen van teams. Niet onbelangrijk daarbij is je eigen rol, want als begeleider ben óók jij een integraal deel van het team. Jouw zelfbewustzijn is cruciaal voor je begrip van dat wat er om je heen gebeurt. Tevens oefen en experimenteer je zelf met een écht team in de laatste module.

TrainersDe trainers van Teamwork 3.0 werken veelvuldig als teamcoach van high-performance teams en putten zodoende uit interessante praktijkervaring. In dit coaching magazine staan twee trainers van teamwork 3.0, namelijk An Kramer (pagina 13) en Rutger Slump (pagina 21).

Resultaten•Je krijgt inzicht in de valkuilen en succesfactoren, waardoor je kunt focussen op de ontwikkeling en doelmatigheid van je team.•Je verhoogt je inzicht in groepsdynamica: systeem, fases en communicatie niveaus.•Je ontwikkelt een nieuw handelingsrepertoire (nieuwe denkkaders, interventies, instrumenten) om de werking van het team te beïnvloeden en te versterken.

Meer weten? Kijk op www.debaak.nl/tw

25

Tea

mw

ork

3.0

Coördinator interne coach

pool aan het woord

Tinus Boes, Coördinator interne coachpool Ordina

In twee jaar hebben we bijna 150 aanvragen gehad

Interne coaching komt steeds vaker voor. Ordina, een professionele dienstverlener op het gebied van Consulting, ICT en Outsourcing, heeft interne coaching professioneel vormgegeven in haar organisatie. Een interview met Tinus Boes, één van de initiatiefnemers en huidige coördinator.

Waarom is Ordina gestart met coaching?In de periode van 2004 merkten we dat de betrokkenheid van onze gedetacheerde professionals met Ordina vrij laag was. Vanuit de professionals zelf, maar ook vanuit de organisatie, was er behoefte om deze betrokkenheid te vergroten. Hieruit werd een begeleidingsmodel geboren waarbij het HumanTalent Management deel vooral de aandacht kreeg. In 2007 kwamen deze initiatieven onder leiding van HR bij elkaar en werd de behoefte aan persoonlijke begeleiding bij de professionals verder onderzocht.

Het bleek dat men vooral behoefte had aan een-op-een-ondersteuning op het persoonlijke vlak over vraagstukken als bijvoorbeeld zingeving. In 2009 zijn we daadwerkelijk met een pilotcoachpool gestart met twee coaches. Dit werkte erg goed, waarna we dit uitgebreid hebben. Momenteel werken we met zeven interne coaches. In de eerste twee jaar zijn er al zo’n 150 aanvragen geweest.

Hoe ziet het interne coachproces eruit?Medewerkers melden zich op eigen initiatief aan of worden doorverwezen door hun leidinggevenden; de verhouding is ongeveer 50/50. Met deze mensen houd ik, als coördinator van de interne coachpool, een matchingsgesprek. Ik onderzoek wat de coachvraag is – of wat de vraag achter de coachvraag is natuurlijk – en zoek op basis hiervan een geschikte coach. Vervolgens voeren coach en coachee een intakegesprek. Hieruit vloeit een overeenkomst en een contract voort. In de overeenkomst staat beschreven hoe de coach en coachee met elkaar wensen om te gaan. In het contract staat de formele gang van zaken beschreven, zoals het aantal gesprekken, de duur en dergelijke. Deze documenten worden naar de leidinggevende gestuurd voor akkoord. Bij akkoord start het traject, dat meestal bestaat uit zes tot tien gesprekken van ongeveer één tot anderhalf uur. Het traject eindigt met een anonieme online evaluatie.

Welke toekomst zie je voor Ordina op het gebied van coaching? Coaching van (hoger) leidinggevenden. Leidinggevenden laten zich liever niet coachen door een interne coach. Dat ligt nog steeds een beetje gevoelig dus daar gaan we aan werken.

In de organisatie waren al

allerlei coaching-

initiatieven ontstaan

Pro

fess

iona

l als

coa

ch

26

Elly van Buuren

Interne coach

De interne coachpool van Ordina bestaat uit zeven coaches. Hieronder een interview met Elly van Buren, één van deze coaches.

Hoe ben je in de coachpool terechtgekomen?Ik was al geïnteresseerd in het begeleiden van mensen. Daarom had ik een opleiding NLP Master Practitionarsgevolgd. Ik werd door mijn enthousiasme hierover getipt om mij voor de coachpool aan te melden.

Hoe wordt de kwaliteit van de coachpool bewaakt?Om toegelaten te worden diende ik in het bezit te zijn van een gedegen coachopleiding. Die had ik. Echter, ik moest ook slagen voor een live assessment door een externe partij. Eenmaal in de coachpool is er veel aandacht voor de ontwikkeling van alle coaches. We doen veel aan intervisie, supervisie en de anonieme evaluaties van deelnemers worden teruggekoppeld.

Is de ervaring als interne coach nuttig voor je? Nuttig op vele manieren. Naast interne coach ben ik implementatiemanager en bedrijfskundig adviseur. Ik gebruik mijn coachingsvaardigheden bijvoorbeeld om het vraagstuk van de klant goed boven tafel te krijgen en de veranderingen bij een implementatie voor de medewerkers te begeleiden. De coachingsvaardighedenzijn voor zoveel meer nuttig dan alleen de coachingsgesprekken.

Ook voor de coachee levert het coachingstraject vaak meer op dan alleen ontwikkeling van competenties voor het werk. Ze gaan aan de slag met patronen die zichtbaar zijn in het werk én buiten het werk.

Heb je een voordeel als interne coach? Wat ik terughoor van coachees is dat ze het fijn vinden dat ze een coachtraject ingaan met iemand die hun werk kent en bijvoorbeeld weet hoe het is om gedetacheerd te worden. Echter, voor het daadwerkelijke coachgesprek is de context niet zo van belang. Dan gaat het over het ontwikkelitem waar de coachee écht aan wil werken. Dat is vrijwel altijd een laag dieper en dan is de context minder van belang. Dan gaat het om overtuigingen over jezelf en dan maakt de situatie niet veel uit.

27

De Baak brengt coaching inorganisaties in beweging

Door: Professionals en leiders op te leiden

Kennis te delen rondom dit thema

Een-op-een coaching te bieden met kijk

op de organisatiecontext

Persoonlijke en professionele

ontwikkeling aan organisatie-

ontwikkeling te koppelen

Vanuit de visie dat: ‘Ontwikkeling van binnenuit komt'en

'talent al aanwezig is, zowel bij het

individu als de organisatie’