Post on 23-Sep-2020
AUTISMESPECTRUMJOHANNA BROUCKAERT & NEES VAN HERREWEGHE
Workshop autismespectrum
Sam uit “Atypical”
Kans dat je iemand met ASS tegen komt?
■ Autismespectrumstoornis: 1/100, zonder effectieve diagnose vermoedelijk meer!
■ Verhouding normaal begaafd/verstandelijke beperking: 50/50 (www.participate.be); andere bronnen: 70/30
■ Verhouding jongens/meisjes: 3/1 à 4/1.
■ Nederlandse cijfers in de forensische psychiatrie (TBS populatie): max 10% heeft ASS
Feit of mythe?
■ “Autistische mensen hebben geen enkele emotie”
■ “Autistische mensen hebben geen gevoel voor
humor”
■ “Mensen met autisme kunnen niet liegen”
■ ….
Welles – nietes?
■ Dirk weigert zijn tucht te ondertekenen, hij blijft maar doorbomen over de zin die er staat geschreven en zo is het niet gegaan.Dirk is een manipulator die alles naar zijn hand wil zetten, vindt de directeur.
■ In gesprek met Chris krijg je onprettig gevoel, hij lijkt voortdurend naar je borsten te staren. Dit komt voor jou ongepast over, je stelt je vragen bij zijn houding en gedrag.
■ Je bent 15 minuten te laat voor je tweewekelijkse afspraak met Jonas. Je weet dat een vast moment belangrijk is, maar je werdopgehouden aan de veilige inkom van de gevangenis. Jonas weigert te komen, geeft de beambte door.
■ Kurt loopt altijd alleen op de wandeling. Hij kijkt naar de grond, loopt in zichzelf te spreken. Andere gedetineerden vinden hemmaar een rare kwiet, ze lachen hem uit. Een beambte merkt op dat hij toch echt ziek is in zijn hoofd.
■ Ronny kan het heel goed uitleggen! Hij gebruikt dure woorden en kan heel begeesterd vertellen over zijn interesse voor natuurgeneeskunde en gezondheid. Je begrijpt het dan ook niet, dat hij keer op keer nog eens moet opgeroepen worden omdat hijde boodschap van je laatste gesprek met hem niet begrepen heeft. ‘t Is voor de aandacht zeker?
■ Een duidelijk briefje met datum, uur, plaats en doel van de uitgangsvergunning is niet genoeg voor Christophe, hij spreekt iedereen aan. Hij heeft steeds weer nieuwe vragen: gaat hij wel op tijd zijn? Hoe moet hij er geraken? Welke bus moet hij pakken? Wat als de bus niet komt? …. In de gevangenis is hij nochtans heel zelfstandig. Hij moet dit toch zelf kunnen plannen?
■ Lander lijkt er niets om te geven dat hij volgende week vrij kan komen. Als de begeleidster ernaar vraagt, “en Lander, wat hoorde ik hier? Wat goed nieuws?”, kijkt hij verbaasd en antwoordt hij een beetje vertraagd met: “ah ja, mijn nieuw tijdschrift computerworld is toegekomen vandaag!”
Wat is nu autisme?
verklarende theorieën■ Centrale Coherentie
■ Theory Of Mind
■ Executieve Functies
=> “Contextblindheid” (Peter Vermeulen, 2010)
Wel of geen label?
■ Belang van tijdige herkenning
Waar kan je op letten?
■ Screening en DiagnostiekZie ‘Classificerend diagnostisch protocol ASS bij volwassenen’, kwaliteitscentrum diagnostiekvzw
Autismespectrum
■ DSM-5
Autismespectrum
Problemen op twee hoofddomeinen
1. stoornis in de communicatie en sociale
omgang
2. gefixeerde interesses en herhaalde
handelingen
Overlap en differentiaal
ASS
kernautismeasperger
Rett
Desintegratieve
stoornis
ADHDOCD
leerstoornissen
schizofrenie
Taalontwikkelings-
stoornissen
Mentale
beperking
Gilles de la
tourette
MCDD
psychopathie
persoonlijkheid
sstoornissen
Delicten
Veel voorkomende delicten:
■ Gewelddelicten
■ Seksuele delicten
■ Brandstichting
■ Stalking
■ Computercriminaliteit
Omgaan met mensen met ASS
■ Vertrekpunt = autisme !!!!
■ Autisme = een beperking = verwachtingen aanpassen
■ Let op voor onder/overvraging
■ Begeleiding en omgeving afstemmen, rekening houdend met de problemen op gebied van:
Sociale interactie en communicatie
Verbeelding en flexibiliteit
Preoccupaties en sensitiviteit
Tips voor ondersteuning
■ Zorg voor duidelijkheid en voorspelbaarheid
■ Betrouwbaarheid begeleiding
■ Continuïteit in begeleiding
■ Help bij structuur en planning
■ Overgangsmomenten verdienen extra aandacht
■ Ook praktische ondersteuning bij verschillende domeinen zoals sociale contacten, zelfzorg, activiteit…!
■ Ondersteunen bij emotieregulatie (stress, spanningen…)
■ Aandacht voor prikkelverwerking, sensorische gevoeligheid
■ Rituelen, preoccupaties begrijpen en in goede banen leiden
■ Vetrekken van mogelijkheden, ontwikkeling stimuleren
Tips voor auti-communicatie
■ Gebruik korte, directe en eenduidige zinnen
■ Geef heldere instructies ipv opdrachten in vraagvorm
■ Herhaal gerust je zin, het zal niet als beledigend ervaren worden
■ Verwoord de boodschap positief: vertel wat wél moet, niet wat niet moet
■ Stilte is ademruimte, geef tijd om informatie te verwerken
■ Wees zo expliciet mogelijk in je tijdsaanduidingen (ipv ‘zo meteen’, kies ‘binnen vijf minuten’)
■ Ondersteun de boodschap met visuele informatie
■ Stem je verbale en non-verbale boodschap op elkaar af, zodat ze elkaar niet tegenspreken
■ Indien mogelijk een prikkelarme omgeving, zo kan X zich beter concentreren
■ Vermijd aanrakingen: mensen met autisme zijn vaak overgevoelig voor zintuiglijke prikkels zoals geluid,
geur, smaak, aanraking
■ Zeg wat je doet en doe wat je zegt. Maar dat geldt uiteraard voor iedereen!
Naar ‘Praat maar raak’. Vlaamse Vereniging Autisme
Omgaan met probleemgedrag
■ Vertrek van hun waarnemen en denken, niet van hun gedrag. Dan pas zicht op waarom gedrag:
■ Wat begrijpen ze niet (goed)? Anders? Letterlijk of zonder context in rekening te brengen?
■ Wat zit er onder het gedrag? Functie?
Stress en angst?
Fysieke/gezondheidsproblemen?
Onduidelijke communicatie?
Aangeleerd gedrag?
…
■ Werken aan gedrag: bijsturing van gedrag moet steeds gepaard gaan met duidelijkheid over de manier waarop het dan wel moet
→ ! Persoon kan dit niet zelf bedenken. Zeg wat moet en niet wat niet moet
■ Leren van nieuw gedrag gaat veel langzamer
→ geduld en herhaling
→ eerder vertrouwde foute oplossing kiezen dan aangeboden alternatief
■ Vaak begeleiding en omgeving aanpassen
Tot slot…
Meer info?
www.obrabaken.be
Johanna.brouckaert@obrabaken.be
Nees.Vanherreweghe@obrabaken.be
Interessante links
www…
■ participate-autisme.be
■ autismevlaanderen.be
■ autismecentraal.com
■ kwaliteitscentrumdiagnostiek.be
■ pasnederland.nl
■ anneliesspek.nl