autisme14.wdfiles.comautisme14.wdfiles.com/.../Batp_claudiawante_werkdocu…  · Web viewBascule...

download autisme14.wdfiles.comautisme14.wdfiles.com/.../Batp_claudiawante_werkdocu…  · Web viewBascule Extern is een samenwerkingsverband tussen scholen voor jongeren met autismespectrumstoornis

If you can't read please download the document

Transcript of autisme14.wdfiles.comautisme14.wdfiles.com/.../Batp_claudiawante_werkdocu…  · Web viewBascule...

Claudia Wante 1BaTpAO

Opdracht Informatievaardigheden

Thema: autisme

Wikidot: http://autisme14.wikidot.com

Claudia Wante

1BaTpAO

[Type text][Type text][Type text]

2013-2014

Inhoudstafel

1: Onderwerpsverkenning3

Mijn artikel3

Referentie3

Korte inhoud3

De auteurs3

Het tijdschrift4

Structuur artikel5

Synthese6

Wat is ASS?6

De rol van Bascule Extern6

Wat is psycho-educatie?6

Drie themas staan centraal7

Individuele aanpak7

Het belang van de begeleider7

Resultaten8

Synthese Powerpoint8

2: WikiWelkom9

Onze website9

Persoonlijke voorstelling9

3: Inhoud in syntheses en lijsten10

Trefwoordenlijst10

Specialisten11

Dr. Peter Vermeulen11

Theo Peeters12

Hilde De Clercq13

Prof. Dr. Jean Steyaert14

Vragen aan de specialisten14

Organisaties15

VZW Participate!15

Autisme Centraal16

Autisme plus16

Het Raster17

De Bascule17

JONASS - JONgeren met een Autisme Spectrum Stoornis18

Bronnen18

4: Beschikking krijgen en meer zoeken21

Sterauteurs21

Peter Vermeulen21

Uta Frith22

Internet22

Sandra Van der Meijden22

Ber Van der Stegen22

Eindwerken22

Kranten23

Bijdrage in verzamelwerk23

Tijdschriften23

Autisme Centraal23

Andere relevante tijdschriften24

Handboeken24

5. Contextualiseren25

Organisatie25

Statistieken26

Juridische context26

Besluiten26

Decreet27

Omzendbrief27

Politieke context28

Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin:28

Maatschappelijke organisatie: "Het Raster"28

Politieke partijstandpunt29

Evaluatie opdracht31

Bronnenlijst wikidot32

Handboeken32

Tijdschriften33

Kranten33

Eindwerken34

Bijdrage in verzamelwerk34

Bronnen35

1: Onderwerpsverkenning

Mijn artikel

Referentie

Van der Meijden , S., Van der Stegen, B. (2009). Ik heb iets van autisme ofzo, psycho-educatie voor slimme jongeren met ASS. Kind en adolescent praktijk, 4/8, 186-197.

Korte inhoud

Bascule Extern is een samenwerkingsverband tussen scholen voor jongeren met autismespectrumstoornis en het kinder -en jeugdpsychiatrische centrum De Bascule. In dit artikel beschrijft men hoe men in deze scholen psycho-educatie toepast. Door de jongeren te laten kennismaken met feiten en informatie rond ASS, wil men hun vaardigheden, (zelf)kennis en zelfvertrouwen vergroten. Men legt uit rond welke themas men werkt tijdens deze educatieve sessies en aan welke vereisten de begeleiding moet voldoen.

De auteurs

Sandra Van der Meijden

Psycholingust

Orthopedagoog i.o.

Trainster kinder- en jeugdpsychiatrie in De Bascule te Amsterdam

Ze staat zowel in voor individuele behandelingen als groeptrainingen zoals faalangstreductietraining, slaapcursus en sekseducatie.

Ze geeft workshops rond psycho-educatie (voorbeeld: Nationaal Autisme Congres Nederland)

e-mail: [email protected]

Geen andere publicaties te vinden

Ber Van der Stegen

Gz-psycholoog

Hoofd van zorglijn ASS & Psychosen bij De Bascule

Voorzitter Convenant Autisme Amsterdam

e-mail: b.vanderstegen@ debascule.com

Van der Stegen, B., Van Driel, J., van Gink, K., Goddard, N., & Cohen, A. (2009). Smeed het ijzer als het koud is: non violent resistance op een acuut psychiatrische afdeling voor adolescenten. Maandblad geestelijke volksgezondheid , 64 (6), 531-539.

Info geraadpleegd via:

Het artikel zelf.

http://www.nationaalautismecongres.nl/nl/Downloads_20_89.html

http://www.debascule.com

http://www.balansdigitaal.nl/data/nieuws/2013/september/autisme-bij-allochtone-jongeren-vaak-niet-gezien/

http://www.altra.nl/wp.../07/Altra-College-Bleichrodt.pdf

Het tijdschrift

Het artikel komt uit het vak-tijdschrift Kind en adolescent praktijk.

Kind en Adolescent Praktijk is een nieuw vakblad voor psychologen, orthopedagogen, psychiaters en andere professionals die werken met kinderen en adolescenten, met hun ouders, verzorgers of hun school. Het vakblad biedt informatie die direct aansluit bij de dagelijkse praktijk van diagnostiek, behandeling en begeleiding.

Kind en Adolescent Praktijk verschijnt 4 maal per jaar.

Redactie: Else de Haan (hoofdredactie), Constance Dolman (eindredacteur), Carolien Gevers, Alette Hansen, Wim Meijer en George Westermann.

Uitgeverij: Bohn Stafleu van Loghum, Nederland

Kind en Adolescent staat open voor wetenschappelijke publicaties, die relevant zijn voor de pedagogische, psychiatrische of psychologische praktijk rondom kinderen en jeugdigen. De redactie wil lezers informeren over actuele ontwikkelingen op dit terrein. Meer specifiek biedt de redactie gelegenheid tot publiceren van: overzichtsartikelen; verslagen van empirisch onderzoek, die niet alleen theoretisch maar ook praktisch van belang zijn; artikelen waarin een bepaalde gedachtegang wordt ontwikkeld zonder dat van een sterke empirische basis kan worden gesproken; artikelen waarin commentaar wordt geleverd op eerder in het tijdschrift verschenen publicaties; korte artikelen over lopend of reeds afgesloten onderzoek; gevalsbeschrijvingen die in een theoretisch kader zijn geplaatst; korte thematische artikelen met voor de praktijk relevante informatie gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek; signalementen van zaken en gebeurtenissen die een bredere aandacht verdienen; boekbesprekingen.

Geraadpleegd via

http://www.vakbibliotheek.nl

http://link.springer.com/journal/12453

Structuur artikel

Het artikel is in duidelijke paragrafen d.m.v. subtitels onderverdeeld. Namelijk:

Inleiding

Jongeren met ASS bij Bascule Extern

Psycho-educatie

Waarom is psycho-educatie over ASS belangrijk

Ik ben speciaal in de praktijk van Bascule Extern

Aanpassingen programma

De persoonlijkheid

Informatieverwerking

Anders zijn

Gebruik maken van de omgeving

Keuze voor individuele aanpak

De begeleidingsstijl

De boodschap is nooit wat het lijkt

Sturen en motiveren in het contact

De trainer als klankbord

Resultaten

Conclusies en nieuwe ontwikkelingen

Verder wordt er in het artikel gebruikt gemaakt van een aantal kaders (box) waarin in het artikel naar gerefereerd wordt. In de box vind je dan uitgebreidere info of een voorbeeld van een bepaalde situatie terug.

Over de auteurs

Box 1: Bascule Extern

Box 2: Indicaties voor psycho-educatie

Box 3: Contra-indicaties voor psycho-educatie

Box 4: Het oorspronkelijke basisprogramma van Vermeulen

Box 5: Miranda

Box 6: Competenties van de trainer

Box 7: Floris: Dit is echt niets voor mij!

Box 8: Rolf: Ik heb toch niets gedaan!

Literatuur

Synthese

Wat is ASS?

Autismespectrumstoornissen kenmerken zich door ernstige tekortkomingen in sociale interactie, (non)verbale communicatie en rigide gedragspatronen zoals stereotypien. Deze tekortkomingen veroorzaken problemen op school voor deze jongeren. Ze hebben moeite met plannen en organisatie, teveel aandacht voor details en gebrek aan overzicht. Ook het letterlijk nemen van taal en de problemen met informatieoverdracht vormen een struikelblok. Deze problemen kunnen verklaard worden door de theorien over executief functioneren, central coherentie, gebrek aan Theory of Mind en contextblindheid bij ASS-patinten.

De rol van Bascule Extern

Bascule Extern is een samenwerkingsverband tussen scholen op havo-vwo niveau die voornamelijk bestemd zijn voor jongeren met autismespectrumstoornis en het kinder- en jeugdpsychiatrische centrum De Bascule.

Deze samenwerking creert voor intelligente ASS-jongeren die niet gedijen in het reguliere onderwijs de mogelijkheid om op een aangepaste manier toch hun diploma te behalen.

Wat is psycho-educatie?

Een deel van het aangepaste schoolprogramma bestaat uit psycho-educatie.

Veel ASSers hebben niet alleen moeite om anderen te begrijpen, maar ook om zichzelf te begrijpen. Ze ontwikkelen een weinig realistisch en vertekend zelfbeeld en hebben hierdoor weinig zicht op de eigen ASS-gerelateerde gedragingen en problemen. Psycho-educatie is een educatieve of pedagogische interventie waarbij men informatie verschaft. Het is gericht op het vergroten van vaardigheden, (zelf)kennis en zelfvertrouwen van de jongere, met als doel de persoon met ASS het leven weer in eigen handen te kunnen geven.

Indicaties voor psycho-educatie kunnen zijn: vragen over autisme, hiaten in kennis of herdefiniring bestaande ideen, behoefte aan herhaling, lijdensdruk, sterke terugval in functioneren, negatief zelfbeeld. Psycho-educatie is afgeraden bij onvoldoende ondersteuning door de omgeving, weerstand tegen herhaling van de cursus, onvoldoende motivatie van jongere (beslissing door anderen genomen), jongere die niet zelf ziet dat er een probleem is.

Het oorspronkelijke Ik ben speciaal programma opgesteld door Vermeulen, wordt in een cyclus van 10-15 keer gegeven. Dit programma is aangepast en aangevuld a.h.v. de relevantie voor de leerlingen van Bascule Extern.

Drie themas staan centraal

De persoonlijkheid: Eigen capaciteiten, voorkeuren, interesses, karaktereigenschappen en hun sociale netwerk staan centraal.

Informatieverwerking: Er wordt informatie gegeven over de werking van de hersenen, met focus op de verwerking van informatie in de hersenen. Het is belangrijk dat de jongeren begrijpen dat ze anders reageren op hun omgeving door een andere informatieverwerking in hun hersenen.

Anders zijn: Aan de hand van vragenlijsten wordt er nagegaan wat de jongeren reeds weten, en of er sprake is van ideen die weerlegd moeten worden. Er wordt ingegaan op de verschillende aspecten, oorzaken, vormen en kenmerken van ASS. Er worden veel gedragsvoorbeelden en situaties besproken om de jongere een kans te geven het gedrag te herkennen en beter te begrijpen waarover het gaat.

Individuele aanpak

Men probeert bij psycho-educatie zo veel mogelijk gebruik te maken van de omgeving, waardoor bijvoorbeeld de ouders van de ASS-jongere steeds in het proces betrokken worden. Er wordt gekozen voor een individuele aanpak zodat men beter kan inspelen op de specifieke vragen en problemen van de jongere zelf.

Het belang van de begeleider

De trainer of begeleider van de jongere vervult een belangrijke functie, hij wordt steeds meer gebruikt als klankbord voor de jongere om hun ideen over ASS en de wereld te toetsen. Hij moet veel kennis en ervaring hebben over ASS en het autistische denken en leren van de jongere kunnen analyseren. Geduldig en oprecht genteresseerd zijn, flexibel kunnen denken en handelen, motiverende gesprekstechnieken en uiteenlopende werkvormen en middelen beheersen. Ook didactische vaardigheden en enige humor ter verlichting en relativering komen van pas voor de begeleider.

Tijdens de training zelf kunnen er zich communicatieproblemen voordoen. Omwille van problemen met aandacht en interpretatie van de vragen, is het erg belangrijk om eenduidige en concrete taal te gebruiken. De begeleider kan gebruik maken van hulpmiddelen zoals flap-overs, video, tekeningen, poppenspel

De jongeren zijn erg gevoelig voor gelijkwaardigheid in de werkrelatie, en wordt daarom medeverantwoordelijk gemaakt voor het verloop en de inhoud van de cursus. Ze kunnen mee kiezen tussen verschillende opdrachten en hoe, waar en wanneer de sessies plaatsvinden.

Resultaten

Het aangepaste programma is reeds bij meer dan 45 jongeren toegepast op Bascule Extern, en de resultaten zijn positief. De jongeren geven vaak zelf aan dat ze veel geleerd hebben. Ze kunnen beter aangeven waar ze hulp mee nodig hebben, en hun zelfvertrouwen is vaak toegenomen.

Synthese Powerpoint

De powerpoint van mijn synthese kan u terugvinden op onze website http://autisme14.wikidot.com

2: WikiWelkom

Onze website

http://autisme14.wikidot.com

Persoonlijke voorstelling

Naam: Wante

Voornaam: Claudia

Woonplaats: Lier

Studierichting: Toegepaste Psychologie

Na een aantal jaren aan het werk te zijn als dierenarts-assistente in Antwerpen, besloot ik om terug te beginnen met studeren. Ik koos voor Toegepaste Psychologie, omdat dit als sociale opleiding het meest aansluit bij mijn interesses en de onderwerpen waar ik me graag verder in wil verdiepen.

Ik bracht het thema autisme aan als onderwerp voor deze opdracht omdat het me erg interesseert, en ik er tot nu toe nog niet veel kennis over heb.

Ik hoop in de loop van de opdracht een heleboel bij te leren over ASS in het algemeen. Vooral de begeleidingsmogelijkheden van jongeren met autisme in het onderwijs spreken me erg aan, omdat ik graag in het school-en pedagogische traject zou willen afstuderen.

3: Inhoud in syntheses en lijsten

Trefwoordenlijst

Socratische methode: methode waarbij men de denkbeelden uit de geest van de leerling zelf ontwikkelt, terwijl men hem door gepaste vragen zo ver brengt, dat hij het begrip, dat men hem duidelijk wil maken, zelf vindt. (Bron: http://www. encyclo.be)

DSM-IV range van ASS: Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, Fourth Edition, uitgegeven door de American Psychiatric Association. Het vormt de standaard voor de diagnostiek in de psychiatrie en de klinische psychologie. (Bron: http://www-dsz.service.rug.nl/bss/stupsy/werkgp/dsm4.htm)

PDD-NOS: pervasieve ontwikkelingsstoornis, not otherwise specified (Bron: http://www.wikipedia.be)

Executief functioneren: Dit omvat de denkprocessen die cruciaal zijn bij het plannen van acties en het doelgericht oplossen van een probleem. Namelijk het stap-voor-stap kunnen plannen, impulscontrole, onderdrukken van voor de hand liggende maar foute reacties, aanpassen van strategien, georganiseerd kunnen zoeken en zelfmonitoring. (Bron: http://www.participate-autisme.be)

Centrale coherentie: de tendens om stimuli op een globalistische wijze te interpreteren, rekening houdend met de context. (Bron: http://www.participate-autisme.be)

Theory of mind: Het menselijk vermogen om zich een beeld te vormen van het perspectief van een ander en indirect ook van zichzelf. (Bron: http://www.wikipedia.be)

Discrepantie: tegenstrijdigheid, tegenspraak (Bron: Van Dale online)

Intrinsiek: innerlijk (Bron: Van Dale online)

Sociogram: voorstelling van de affectieve relaties in een sociale groep. (Bron: http://www.encyclo.nl)

Idiosyncratisch: eigen, individueel (Bron: Van Dale online)

Sally-anne taak: Dit refereert naar de psychologische Sally-Anne proef waarbij het bezit van theory of mind wordt getest.In deze proef worden twee poppen, een mand en een doos getoond. Sally stopt een knikker in de mand terwijl Anne hierop toekijkt en gaat dan even wandelen. Ondertussen neemt Anne de knikker en stopt hem in de doos. Aan het kind wordt dan gevraagd waar Sally bij haar terugkomst de knikker zal gaan zoeken. Kinderen die een 'theory of mind' hebben, beseffen dat Sally niet in de doos zal kijken. Sally kan immers niet weten dat de knikker werd verplaatst. Kinderen die nog geen 'theory of mind' hebben, zeggen dat de knikker in de doos zit. Dit is het beeld dat ze zelf hebben. (Bron: http://www.participate-autisme.be)

Brussencursus: cursus voor broers en zussen (Bron: http://www.encyclo.nl)

SpecialistenDr. Peter Vermeulen

Hoe kwam ik hem op het spoor? Via het artikel

Wie is?

Peter Vermeulen is pedagoog en werkt als autisme-deskundige bij Autisme Centraal. Hij geeft advies en vorming aan dienstverleners, ouders, organisaties en personen met autisme. Peter Vermeulen is auteur van vele publicaties over autisme. Hij is tevens eindredacteur van het tijdschrift Autisme Centraal.

Contactgegevens

Autisme Centraal

Groot Begijnhof 85, 9040 Gent

[email protected]

Tel: +32 (0)9 238 18 18

Publicaties

Vermeulen, P. (2009). Autisme als contextblindheid. Leuven: Acco.

Vermeulen, P. (2005). Een gesloten boek. Autisme en emoties. Voorburg: Acco.

Vermeulen, P. (1998). Komt autisme steeds vaker voor? Autisme centraal , 17(5), 18-23.

Vermeulen, P. (2008). Screening van autisme bij kinderen en jongeren. Neuron , 13(6), 294-298.

Info geraadpleegd via:

http://www.participate-autisme.be

http://www.autismecentraal.com

LIMO catalogus

Theo Peeters

Hoe kwam ik hem op het spoor? Via de website http://www.participate-autisme.be

Wie is?

Theo Peeters (11 maart 1943) is een Belgische neurolingust die zich gespecialiseerd heeft in het autisme spectrum. Hij wordt aanzien als n van de belangrijkste autoriteiten ter wereld op dit gebied: zijn talrijke publicaties, zijn boeiende vormingen en congressen in de hele wereld maken van hem n van de meest bekwame en empathische experts op deze planeet. Hij legt vooral de nadruk op het begrijpen van de autistische cultuur en het begrijpen van autisme kijkend door de autisme lens. Hij heeft in 1981 het Opleidingscentrum Autisme gesticht in Antwerpen (Belgi).

Theo Peeters is licentiaat in Wijsbegeerte en Letteren (Katholieke Universiteit Leuven), heeft een Master in Neurolingustiek (Vrije Universiteit Brussel) en een Master in Menselijke Communicatie (Guys Hospital, Universiteit Londen). Hij heeft na een jaar medewerking (via een studiebeurs van het Medisch Fonds voor Wetenschappelijke Onderzoek) in het TEACCH-programma (Treatment and Education of Autistic and related Communication handicapped CHildren) een affiliatie met dit staatsprogramma voor mensen op het autistisch spectrum. In 1985 kreeg hij de opdracht van de Minister van Nationale Opvoeding om leerkrachten en para-medisch personeel te vormen in het eerste Educatieve Experiment Autisme in het Buitengewoon Onderwijs. Hij was ook de educatieve verantwoordelijke voor autisme-projecten in Rusland, Hongarije, Polen, Zuid-Afrika e.a. in opdracht van de Vlaamse Regering.

Hij is nog steeds geassocieerd redacteur van het tijdschrift Good Autism Practice, van Glenys Jones en Hugh Morgan, in samenwerking met de universiteit van Birmingham.

Contactgegevens

Opleidingscentrum Autisme

Plantin en Moretuslei 12, 2018 Antwerpen

03 235 37 55

http://www.theopeeters.be

Publicaties

Peeters T. (2006). Autisme: van begrijpen tot begeleiden. Antwerpen: Houtekiet.

Peeters, T. (1987). Autisme vanaf de adolescentie. Nijmegen: Dekker & Van de Vegt.

Peeters, T. (1994). Autisme bij kleuters, gids voor het basisonderwijs. Diegem: Kluwer.

Peeters, T. (2005). Taal der voorwerpen. Remediaal, 2005/2006 (3), 6-14.

Info geraadpleegd via:

http://www.theopeeters.be

http://www.participate-autisme.be

LIMO catalogus

Hilde De Clercq

Hoe kwam ik haar op het spoor? Via de website http://www.participate-autisme.be

Wie is?

Hilde De Clercq (5 november 1958) is een professioneel in autisme en tegelijk mama van een zoon met autisme en deze combinatie maakt dat zij een speciaal soort autoriteit is in autisme: zij kan boekenwijsheid combineren met autisme live en beter dan wie ook het standpunt van ouders vertolken.

De Clercq heeft een diploma in Wijsbegeerte en Letteren van de Gentse universiteit. Zij heeft Theo Peeters opgevolgd als directeur van het Opleidingscentrum Autisme in Antwerpen en heeft ervaring in het geven van vormingen aan ouders en professionelen in de meest uiteenlopende onderwerpen (communicatie, samenwerking, visuele ondersteuning). Op dit ogenblik werkt zij na een korte onderbreking opnieuw in de VVA (Vlaamse Vereniging Autisme, de Oudervereniging) en als free-lance vormer van professionelen in binnen- en buitenland. De Clercq is vooral bekend omwille van haar diepe kennis van autisme, maar gezien door de lens van mensen met autisme zelf. Ze begrijpt beter dan wie ook dat autisme van binnen is, niet van buiten.

Zij publiceerde twee boeken over het andere denken in autisme en de gevolgen. Beide boeken zijn in diverse talen gepubliceerd. Hilde De Clercq is ook redactielid van Good Autism Practice van de University of Birmingham en ze heeft een TEACCH affiliatie.

Contactgegevens

Opleidingscentrum Autisme

Plantin en Moretuslei 12, 2018 Antwerpen

03 235 37 55

http://www.theopeeters.be

Publicaties

De Clercq, H. (2006). Mama, is dit een mens of een beest? : over autisme en detaildenken. Antwerpen: Houtekiet.

De Clercq, H. (2007). Autisme van binnenuit, een praktische gids. Antwerpen: Houtekiet.

De Clercq, H. (2010). Kwetsbaar als steen : diagnostiek van stenen monumenten door het KIK. Science connection : magazine van het Federaal wetenschapsbeleid, 2010(30), 31-34.

Info geraadpleegd via:

http://www.theopeeters.be

http://www.participate-autisme.be

LIMO catalogus

Prof. Dr. Jean Steyaert

Hoe kwam ik hem op het spoor? Via de website http://www.participate-autisme.be

Wie is?

Jean Steyaert, kinder- en jeugdpsychiater, is hoofddocent aan de Universiteit van Leuven, Departement Neurowetenschappen en Psychiatrie. Hij is cordinator van het Expertisecentrum Autisme in Leuven.

Contactgegevens

[email protected]

tel. 016 34 38 21

fax 016 34 38 30

Publicaties

Steyaert, J. & Marche, W. (2008). Whats new in autism. European Journal of Pediatrics, 167(10), 1091-1101.

Steyaert, J. & Fryns, J. (2002). Psychiatric genetics: the case of single gene disorders. European Child & Adolescent Psychiatry, 11(5), 201-209.

Steyaert, J., Schiltman, C. & Vermeulen, P.(2006). Partners in autisme : relaas van (on)gewone relaties. Berchem: EPO.

Info geraadpleegd via:

http://www.uzleuven.be

http://www.participate-autisme.be

LIMO catalogus

Vragen aan de specialisten

Van waar is uw interesse in autisme ontstaan?

Wat houdt het gebrek aan Theory of Mind, n van de kenmerken van autisme, juist in?

Wordt er volgens u in onze maatschappij voldoende begeleiding en hulp voorzien voor mensen met ASS?

Organisaties

VZW Participate!

De vzw stelt zich tot doel de levenskwaliteit van mensen met autisme en hun familie te verbeteren door informatie over autisme te verstrekken, hulpmiddelen te ontwikkelen voor vorming en sensibilisering. In 2007 heeft de vzw Participate! drie psychologen in dienst genomen. Zij staan in voor het ontwikkelen van de inhoud van de website http://www.participate-autisme.be. Die moet een referentie worden voor iedereen die op zoek is naar gedegen informatie over autisme. Een wetenschappelijk comit dat het hele project begeleidt, stond in voor de aanlevering en de juistheid van de informatie.

Het project wil in de eerste plaats de ouders actief bij de opvoeding van hun kind betrekken door hen informatie en concrete hulpmiddelen te bieden enerzijds en door hen te laten delen in de ervaringen van andere ouders anderzijds.

Kinderen met autisme ontwikkelen zich anders en communiceren anders. Wanneer je op de n of andere manier met zo'n kind te maken krijgt, is begrijpen en weten het allerbelangrijkste. Informatie is dan ook essentieel om een kind met autisme te kunnen begrijpen en begeleiden.

Bourgetlaan 3, 1140 Brussel

[email protected]

http://www.participate-autisme.be

Geraadpleegd via: http://www.participate-autisme.be

Autisme Centraal

Groot Begijnhof 85

9040 Sint-Amandsberg

Telefoon: 09 238 18 18

Fax: 09 229 37 03

E-mail: [email protected]

Website: http://www.autismecentraal.com

Geraadpleegd via

http://www.desocialekaart.be

http://www.autismecentraal.com

Autisme plus

Vredestraat 118

3500 Hasselt

GSM: 0470 05 18 27

E-mail: [email protected]

Contactformulier: www.autismeplus.be/contactform

Website: http://www.autismeplus.be

Geraadpleegd via

http://www.desocialekaart.be

http://www.autismeplus.be

Het Raster

Boomsesteenweg 510 A

2020 Antwerpen

Telefoon: 03 830 35 89

Fax: 03 830 43 84

E-mail: [email protected]

Website: http://www.hetraster.be

Geraadpleegd via

http://www.desocialekaart.be

http://www.hetraster.be

De Bascule

Postbus 303

1115 ZG Duivendrecht

T (020) 890 19 00

[email protected]

www.debascule.com

Geraadpleegd via http://www.debascule.com

JONASS - JONgeren met een Autisme Spectrum Stoornis

Tiensesteenweg 63

3010 Kessel-Lo

Telefoon: 016 23 51 61

GSM: 0478 28 70 06

E-mail: [email protected]

Website: www.jonass.be

Geraadpleegd via

http://www.desocialekaart.be

http://www.jonass.be

Bronnen

Bron

Plaats en soort

American Psychiatric Association (APA) (2000). Diagnostic and Statis- tical Manual of Mental Disorders, 4th edition, text revision (DSM-IV-TR). Washington, DC: American Psychiatric Association.

Plaats: Vives Campus Brugge, plaatsingsnummer 606.3/248

Soort: Boek

Bruin, de C. (2004) Uitleg in beeld bij geef me de 5. Doetinchem: Graviant.

Plaats: Niet vindbaar in LIMO catalogus

Via http://zoeken.bibliotheek.be : niet beschikbaar in Vlaamse bibliotheken.

Eventuele aankoop mogelijk via: http://www.graviant.nl/autisme/uitleg-in-beeld-psycho-educatie-geef-me-de-5.html

Soort: Boek

Frith, U. (2002. Autism, explaining the enigma. Oxford: Blackwell Publishing.

Plaats: KULeuven Bibliotheek, Psychologische en pedagogische wetenschappen, +73.00FRIT 1989

Soort: Boek

Happ, F. (1994). Autism an introduction to psychological theory. Cambridge: Harvard University Press.

Plaats: Niet vindbaar in LIMO catalogus

Via http://zoeken.bibliotheek.be : niet beschikbaar in Vlaamse bibliotheken.

Eventuele aankoop mogelijk via: http://www.amazon.com/gp/search?index=books&linkCode=qs&keywords=0674053117

Limited preview via: http://books.google.be/books/about/Autism.html?id=nC3-_GnAoeQC&redir_esc=y

Soort: Boek

Hellemans, H., Vermeulen, P., & Conix, G. (2006). [email protected]. Een programma voor relationele en seksuele vorming voor (rand) normaalbe- gaafde jongeren en volwassenen met autisme. Berchem: EPO VZW.

Plaats: Vives Campus Kortijk, 1e verdieping 376.51

Soort: Boek

Jackson, L. (2003). Mafkezen en het Asperger-syndroom. Een handleiding voor de puberteit. Amsterdam: Nieuwezijds.

Plaats: Vives Campus Kortijk, 1e verdieping 376.51

Soort: Boek

Van der Velde, C. (2007). Pubergids autisme. Een praktische handlei- ding. Amsterdam: Nieuwezijds.

Plaats: Vives Campus Kortijk, 1e verdieping 376.51

Soort: Boek

Vermeulen, P. (1999). Brein bedriegt. Berchem: EPO VZW.

Plaats: Vives Campus Kortijk, 1e verdieping 376.51

Soort: Boek

Vermeulen, P. (2001). Ik ben speciaal. Berchem: EPO VZW.

Plaats: Vives Campus Kortijk, 1e verdieping 376.51

Soort: Boek

Vermeulen, P. (2005). Ik Ben Speciaal 2. Werkboek psycho-educatie voor mensen met autisme. Berchem: EPO VZW.

Plaats: KHL Diest Campus Clenardus, plaatsingsnummer 462.4

Soort: Boek

Vermeulen, P., & Degrieck, S. (2006). Mijn kind heeft autisme. Gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners. Tielt: Lannoo.

Plaats: Vives Campus Tielt, open rek 462.4

Soort: Boek

Alles geraadpleegd via LIMO catalogus, of bovenstaande websites.

4: Beschikking krijgen en meer zoeken

Sterauteurs

Peter VermeulenAndere publicaties

Vermeulen, P. (2009). Autisme als contextblindheid. Leuven: Acco.Vermeulen, P. (2005). Een gesloten boek. Autisme en emoties. Voorburg: Acco.Vermeulen, P. (1998). Komt autisme steeds vaker voor? Autisme centraal , 17(5), 18-23.Vermeulen, P. (2008). Screening van autisme bij kinderen en jongeren. Neuron , 13(6) 294-298.

Vermeulen, P. (1999). Brein bedriegt. Berchem: EPO VZW.Ik heb de meest recente uitgave van dit boek gevonden in mijn plaatselijke bibliotheek te Lier. Namelijk: Vermeulen, P. (2013). Brein bedriegt. Berchem: EPO VZW.

Colofon:Omslagontwerp: Jan DepoverCoverillustratie: Peter VermeulenFoto auteur: Peter VermeulenVormgeving: EPODruk: drukkerij EPOGegevens uitgeverij EPO en ACCOGegevens Autisme CentraalISBN ACCO en EPOVoorflap:Peter VermeulenBrein bedriegt, autisme en normale tot hoge begaafdheidIllustratie: gezicht met puzzelstukjesLogo EPO en ACCOAchterflap:Volledig herziene versie: korte voorstelling van het boekKorte voorstelling auteurURL website ACCO, EPO en Autisme Centraal

Uta FrithAndere publicatiesFrith, U. (2002). Autism, explaining the enigma. Oxford: Blackwell Publishing.Frith, U., & Saldana, D. (2007). Do readers with autism make bridges inferences from world knowledge? Experimental Child Psychology , 96 (4), 310-319.Frith, U., Bird, G., Frith, C., Silani , G., & Catmur , C. (2006). Attention does not modulate neural responses to social stimuli in autism spectrum disorders. NeuroImage , 31 (4).Frith, U., Frith, C., Castelli, F., & Happe, F. (2002). Autism, asperger syndrom and brain mechanisms for the attribution of mental states to animated shapes. Brain , 125 (8), 1839-1845.

Internet

Sandra Van der MeijdenGeen andere publicaties

Ber Van der Stegen Van der Stegen, B., Van Driel, J., van Gink, K., Goddard, N., & Cohen, A. (2009). Smeed het ijzer als het koud is: non violent resistance op een acuut psychiatrische afdeling voor adolescenten. Maandblad geestelijke volksgezondheid , 64 (6), 531-539.

Via LIMO-catalogus: vermeldt als 'Mogelijk beschikbaar'.

Eindwerken

Verhelst, K. (2001). Normaal begaafde autisten in het gewoon onderwijs [eindwerk]. Torhout: KATHO.

Martens, M. (2007). Normaal begaafde kinderen met autisme en sociale vaardigheden [eindwerk]. Torhout: KATHO Reno.

Verbeke, L. (2006). Een beetje anders: autisme [eindwerk]. Torhout: KATHO Reno.

Michielssens, A. (2002). Het syndroom van Asperger [eindwerk]. Heverlee: Katholieke Hogeschool Leuven.

Geraadpleegd via LIMO catalogus.

Kranten

Vansteenkiste, A. (13 januari 2014). Jongeren met autisme vinden steun bij elkaar. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Vanlommel, S. (11 januari 2014). Soms is zelfs het ruisen van de wind te veel. De Morgen. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

De Smedt, L. (28 december 2013). Man met autisme maakt tot dertig kaarsen per dag. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Van Thielen, I. (12 december 2013). Iedereen heeft een beperking. Gazet van Antwerpen. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Beel, V. (12 december 2013).Niet iedereen met asperger is zo'n supertalent. De Standaard. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Bijdrage in verzamelwerk

Anderson, Jeffrey S. (2014). Cortical Underconnectivity Hypothesis in Autism: Evidence from Functional Connectivity MRI. In Patel, Vinood B.; Preedy, Victor R. & Martin, Colin R. (red.), Comprehensive Guide to Autism (pp.1457-1471). New York: Springer.

Tijdschriften

Autisme Centraal

Vermeulen, P. (2008). Beter vroeg dan laat, maar ook niet te snel: de onderkenning van autisme bij kinderen en jongeren 1. Autisme centraal , 27(3), 12-15.

Vermeulen, P. (1998). Komt autisme steeds vaker voor? Autisme centraal , 17(5), 18-23.

Fondelli, T. & Christiaen, M. (2008). Autisme en psychotherapie 1. Autisme centraal , 27(4), 33-35.

Andere relevante tijdschriften

Kind en adolescent PraktijkKind en adolescent: tijdschrift voor pedagogiek, psychiatrie en psychologie.Tijdschrift Klinische PsychologieTijdschrift voor OrthopedagogiekVlaams tijdschrift voor orthopedagogiekWetenschappelijk tijdschrift autisme

Handboeken

Frith, U. (1997). Autisme: sleutel tot het raadsel. Antwerpen: Hadewijch.

Van der Velde, C. (2005). Oudergids autisme, een praktische handleiding sociale vaardigheden. Amsterdam: Nieuwezijds.

Vermeulen, P. (1999). Dit is de titel: over autistisch denken. Berchem: EPO.

Van Keymeulen, A. (1995). Ik ben mijn eigen mens: over autisme en verwante stoornissen. Berchem: EPO.

5. ContextualiserenOrganisatie[footnoteRef:1]

1. HERSTELLINGSKRITIEKDe website die ik bekeken heb, is de originele, onvervalste versie.

2. OORSPRONGSKRITIEKDe informatie die op deze website staat, is volgens mij betrouwbaar. In 2007 heeft vzw Participate een aantal psychologen en specialisten op het gebied van autisme in dienst genomen, om de website te voorzien van zijn inhoud. Een wetenschappelijk comit staat in voor de aanlevering en de juistheid van de informatie.Er wordt niet echt gebruik gemaakt van een bronvermelding, maar ik veronderstel dat de teksten geschreven en gecontroleerd zijn door de aangenomen specialisten. Er is wel een tabblad bibliografie aanwezig met een lijst van relevante literatuur, maar hier wordt geen specifieke verwijzing naar gemaakt binnen de tekst op de website.

3. INTERPRETATIEKRITIEKDe auteurs nemen geen bepaald standpunt in. De bedoeling van de teksten is louter informatief, en gericht op het verstrekken van informatie over autisme in het algemeen.

4. BEVOEGDHEIDSKRITIEKDe website is gesponsord door Mobistar. Buiten de affiliatie met gespecialiseerde psychologen en orthopedagogen voor de inhoud, heeft vzw Participate ook een aantal partners (gespecialiseerd in autisme) aangesproken om hun doelstellingen tot een goed einde te brengen.

5. RECHTZINNINGHEIDSKRITIEKDe website bevat erg veel en uiteenlopende informatie over het onderwerp. Men heeft zeker geprobeerd om elk onderdeel uitgebreid te benaderen, dus volgens mij wordt er geen belangrijke informatie achtergehouden.

Statistieken

Relevante statistieken geconsulteerd op http://www.vlaanderen.be. "Schoolbevolking in het buitengewoon onderwijs." Beginjaar:1989Eindjaar:2013

Voor volledige verwerking in Excel zie http://autisme14.wikidot.com

Juridische context

Besluiten

17/12/1996 - Besluit van de Vlaamse Regering betreffende de erkenning en subsidiring van thuisbegeleidingsdiensten voor personen met een handicap (B.S.14/02/1997)

16/06/1998 - Besluit van de Vlaamse Regering tot regeling van de erkenning en de subsidiring van de centra voor ontwikkelingsstoornissen (B.S.03/10/1998)

Geraadpleegd via http://www.juriwell.behttp://www.juriwel.be/Zoeken/Detail.aspx?DID=1005210&param=inhoudhttp://www.juriwel.be/Zoeken/Detail.aspx?DID=1006347&param=inhoud

DecreetDecreet betreffende het onderwijs XVIII, Artikel XI.8De Vlaamse Regering voorziet voor de schooljaren 2008-2009, 2009-2010 [, 2010-2011, 2011-2012 en 2012-2013] in een extra begeleidingscorps, bestaande uit orthopedagogen en psychologen die expertise hebben in collegiale ondersteuning betreffende autismespectrumstoornissen en andere personen die op basis van praktijkervaring gelijkaardige expertise hebben, om de scholen van het buitengewoon basis- en secundair onderwijs bij de verbreding en verdieping van hun aanbod voor jongeren met autisme te ondersteunen.

Geraadpleegd via http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=14028

OmzendbriefOmzendbrief Gentegreerd onderwijs met referentie GD/2003/05

"2.2.2. ASSVoor leerlingen met ASS 'moet' de diagnosestelling ASS gebeuren door een kinderpsychiater, een psychiater, een Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen (COS) of een referentiecentrum autisme.(Adressenlijst COS en referentiecentra zie bijlage 6).De verificatie zal nagaan of er een ASS-diagnose is en of ze werd gesteld door n van de vier bovenvermelde diagnosestellers. Bij het verificatiebezoek hoeft de school voor buitengewoon onderwijs geen integraal diagnosedossier voor te leggen. Een attest van de diagnosesteller,waaruit de ASS-diagnose blijkt, volstaat.Een ASS-diagnose is vereist voor alle nieuwe GON-leerlingen die op 1 september 2007 of later voor de eerste keer instappen in het GON."

Geraadpleegd via http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13422

Politieke context

Vlaamse minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin:

Jo VandeurzenEllipsgebouwKoning Albert II-laan 35 bus 901030 Brussel (Belgi)02 552 64 0002 552 64 [email protected] via http://www.vlaanderen.be

Maatschappelijke organisatie: "Het Raster"

Het Raster is n van de vier Vlaamse thuisbegeleidingsdiensten voor de doelgroep autisme, erkend door het Vlaams Agentschap voor Personen met een Handicap.Het Raster richt zich tot personen met autisme, hun gezin en ruimere sociale omgeving in de provincies Antwerpen, Vlaams-Brabant en het Brussels Hoofdstedelijk gewest.Met ons divers modulair hulpverleningsaanbod spelen ze zo soepel mogelijk in op de hulpvragen van de persoon met autisme en zijn context. Het hulpverleningsaanbod heeft een vraaggestuurd, onafhankelijk, tijdelijk en ambulant karakter. Ze gaan hierbij uit van de mogelijkheden en sterke kanten van de persoon met autisme en zijn omgeving.

Geraadpleegd via http://www.hetraster.be

Politieke partijstandpunt

SP.a minister van onderwijs Pascale Smet zet zich in voor het project ASS, onderwijs, stage en tewerkstelling dat ervoor zorgt dat leerlingen met autisme sneller een job vinden.

Meer kansen op werk voor leerlingen met autisme.

Pascale Smet: Ik hoop dan ook dat scholen en bedrijven de uitgewerkte methodieken zullen toepassen

De minister zelf zorgt er ondertussen voor dat het systeem van stageplaatsen soepeler wordt, zodat de leerlingen een stage la carte kunnen volgen.In september 2007 startten zeven Vlaamse secundaire scholen met een project om leerlingen met ASS (Autismespectrumstoornis) meer kansen te bieden op stages en tewerkstelling. Ze ontwikkelden instrumenten voor de voorbereiding, begeleiding, opvolging en evaluatie van de leerlingenstages.We hebben ruim anderhalf miljoen euro genvesteerd in dit project, zegt Pascal Smet. De uitgewerkte methodieken zijn gebundeld in n DVD die de Vlaamse overheid gratis zal verdelen aan zowel de gewone als buitengewone secundaire scholen.Uit het project blijkt ook dat leerlingen met ASS meer behoefte hebben aan een flexibele invulling van stages. Daarom herzien we straks de verschillende stagevormen, gaat Smet verder. We willen stages op maat aanbieden, zodat die leerlingen meer kans op werk krijgen.

Binnen de SP.a pleit met voor onderwijs op maat

Belangrijke stap naar meer inclusief onderwijs gezet.

Leerlingen met specifieke onderwijsnoden belanden te vaak en te snel in het buitengewoon onderwijs, zegt Vlaams minister van Onderwijs Pascal Smet. Meer inclusief onderwijs kan daar verandering in brengen. Nu de Vlaamse regering het ontwerpdecreet daarover goedgekeurd heeft, is een belangrijke stap gezet.

Al 15 jaar wordt er gediscussieerd over inclusief onderwijs. Er is lang gepraat en overlegd. Maar iedereen is het er over eens dat niets doen geen optie is. Niets doen is hetzelfde als kinderen met een beperking discrimineren door hen kansen te ontnemen zegt minister van Onderwijs Pascal Smet. Het overgrote deel van de kinderen in het buitengewoon onderwijs zijn leerlingen met een lichte mentale handicap, of leerlingen met leerstoornissen zoals dyslexie of dyscalculie. Zij zullen niet meer automatisch naar het buitengewoon onderwijs doorverwezen worden, al blijft het buitengewoon onderwijs wel bestaan voor kinderen die dat nodig hebben.Het nieuwe ontwerp gaat veel explicieter uit van wat een kind met een beperking nodig heeft aan aanpassingen, en veel minder van het medische label dat op zijn of haar beperking wordt gekleefd, aldus Pascal Smet. Om scholen en leerkrachten te ondersteunen in deze onderwijsvernieuwing worden tegelijkertijd een aantal ondersteunende maatregelen genomen. Zo wordt competentieontwikkeling voorzien via meer dan 100 begeleiders die scholen moeten ondersteunen bij vragen over professionalisering, laat Pascal Smet weten.Het ontwerpdecreet voorziet ook een waarborgregeling, zodat de middelen die vrijkomen wanneer er minder kinderen naar het buitengewoon onderwijs gaan, ingezet kunnen blijven worden voor zorg en ondersteuning in het gewoon en buitengewoon onderwijs. De implementatie van de maatregelen zal geleidelijk gebeuren zodat kinderen die vandaag een schoolkeuze gemaakt hebben in ieder geval daar ook hun schoolcarrire succesvol kunnen afronden, besluit de minister.

Geraadpleegd via http://www.s-p-a.behttp://www.s-p-a.be/artikel/meer-kansen-op-werk-voor-leerlingen-met-autisme/http://www.s-p-a.be/artikel/belangrijke-stap-naar-meer-inclusief-onderwijs-gez/

Evaluatie opdrachtAlgemene evaluatie

In het begin van het schooljaar heb ik beslist om toch de oefenboeken te maken. Hoewel ik al wel wat basiskennis had van de verschillende software-programma's, heb ik hier toch nog veel nieuwe dingen uit geleerd. Vooral Excel heb ik zo leren kennen als een programma met een enorme veelheid aan functies die ik nog niet beheerste. Ook de concrete zoektocht naar informatie, was me nog vreemd.

De hoofdopdracht heb ik eerst helemaal doorgelezen, zodat het duidelijk was wat de bedoeling was. En dan ben ik stapje voor stapje al de benodigde informatie gaan opzoeken zoals beschreven is op de wiki-website.

Het zoeken naar informatie ging vrij vlot, met behulp van het vademecum 'bronnenonderzoek'. Het correct refereren vond ik soms moeilijker, omdat ik hier nog geen kennis over had, maar lukte tegen het einde van de opdracht ook beter.

Uiteindelijk heb ik veel geleerd uit deze opdracht. Vooral het gebruik en leren kennen van de verschillende databases en het gericht zoeken naar informatie, zal me ongetwijfeld nog van pas komen in de verdere opleiding.

Mijn rol in de opdracht

Om de communicatie tussen de groepsleden te vergemakkelijken, en online overleg te kunnen plegen, heb ik een facebook-groep "Informatievaardigheden autisme' opgericht. Nadien heb ik hiervoor ook een forum op de website toegevoegd.

Omdat ik reeds een groot deel van de opdrachten had afgewerkt in januari, ben ik zelf begonnen met de opzet van onze wikidot website. Ik had nog nooit met wikidot gewerkt, dus het was in het begin wel even zoeken hoe alles werkte. Ik heb dan stapsgewijs de ruwe structuur gemaakt voor de wikidot, zodat iedereen uit ons groepje stilaan kon beginnen met informatie toe te voegen.

Als extra feature heb ik ook op de website een 'statscounter' ingevoegd, om het aantal bezoekers van onze website weer te geven.Bronnenlijst wikidot

Handboeken

American Psychiatric Association (APA) (2000). Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders, 4th edition, text revision (DSM-IV-TR). Washington, DC: American Psychiatric Association.

Bruin, de C. (2004). Uitleg in beeld bij geef me de 5. Doetinchem: Gravi- ant.

Frith, U. (1997). Autisme: sleutel tot het raadsel. Antwerpen: Hadewijch.

Frith, U. (2002). Autism, explaining the enigma. Oxford: Blackwell Publishing.

Happ, F. (1994). Autism an introduction to psychological theory. Cambridge: Harvard University Press.

Hellemans, H., Vermeulen, P., & Conix, G. (2006). [email protected]. Een programma voor relationele en seksuele vorming voor (rand) normaalbegaafde jongeren en volwassenen met autisme. Berchem: EPO VZW.

Jackson, L. (2003). Mafkezen en het Asperger-syndroom. Een handleiding voor de puberteit. Amsterdam: Nieuwezijds.

Van der Velde, C. (2005). Oudergids autisme, een praktische handleiding sociale vaardigheden. Amsterdam: Nieuwezijds.

Van der Velde, C. (2007). Pubergids autisme. Een praktische handleiding. Amsterdam: Nieuwezijds.

Van Keymeulen, A. (1995). Ik ben mijn eigen mens: over autisme en verwante stoornissen. Berchem: EPO.

Vermeulen, P. (1999). Brein bedriegt. Berchem: EPO VZW.

Vermeulen, P. (1999). Dit is de titel: over autistisch denken. Berchem: EPO.

Vermeulen, P. (2001). Ik ben speciaal. Berchem: EPO VZW.

Vermeulen, P. (2005). Ik Ben Speciaal 2. Werkboek psycho-educatie voor mensen met autisme. Berchem: EPO VZW.

Vermeulen, P. (2005). Een gesloten boek. Autisme en emoties. Voorburg: Acco.

Vermeulen, P., & Degrieck, S. (2006). Mijn kind heeft autisme. Gids voor ouders, leerkrachten en hulpverleners. Tielt: Lannoo.

Vermeulen, P. (2009). Autisme als contextblindheid. Leuven: Acco.

Tijdschriften

Fondelli, T. & Christiaen, M. (2008). Autisme en psychotherapie 1. Autisme centraal , 27(4), 33-35.

Vermeulen, P. (1998). Komt autisme steeds vaker voor? Autisme centraal , 17(5), 18-23.Vermeulen, P. (2008). Screening van autisme bij kinderen en jongeren. Neuron, 13(6), 294-298.

Vermeulen, P. (2008). Beter vroeg dan laat, maar ook niet te snel: de onderkenning van autisme bij kinderen en jongeren 1. Autisme centraal , 27(3), 12-15.

Kranten

Beel, V. (12 december 2013).Niet iedereen met asperger is zo'n supertalent. De Standaard. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

De Smedt, L. (28 december 2013). Man met autisme maakt tot dertig kaarsen per dag. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Vanlommel, S. (11 januari 2014). Soms is zelfs het ruisen van de wind te veel. De Morgen. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Vansteenkiste, A. (13 januari 2014). Jongeren met autisme vinden steun bij elkaar. Het Nieuwsblad. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Van Thielen, I. (12 december 2013). Iedereen heeft een beperking. Gazet van Antwerpen. Geraadpleegd via http://www.mediargus.be

Eindwerken

Martens, M. (2007). Normaal begaafde kinderen met autisme en sociale vaardigheden [eindwerk]. Torhout: KATHO Reno.

Michielssens, A. (2002). Het syndroom van Asperger [eindwerk]. Heverlee: Katholieke Hogeschool Leuven.

Verbeke, L. (2006). Een beetje anders: autisme [eindwerk]. Torhout: KATHO Reno.

Verhelst, K. (2001). Normaal begaafde autisten in het gewoon onderwijs [eindwerk]. Torhout: KATHO.

Bijdrage in verzamelwerk

Anderson, Jeffrey S. (2014). Cortical Underconnectivity Hypothesis in Autism: Evidence from Functional Connectivity MRI. In Patel, Vinood B.; Preedy, Victor R. & Martin, Colin R. (red.), Comprehensive Guide to Autism (pp.1457-1471). New York: Springer.

Bronnen

http://www.participate-autisme.be/go/nl/autisme-begrijpen/wat-is-autisme/theorieen-over-autisme/theory-of-mind-hypothese.cfm

http://www.participate-autisme.be/go/nl/autisme-begrijpen/wat-is-autisme/theorieen-over-autisme/executieve-functies.cfm#sthash.CPxBFwcJ.dpuf

http://petities.nl/petitie/utrecht-moet-havovwo-onderwijs-krijgen-voor-kinderen-met-een-autisme-spectrum-stoornis

http://www.autismecoach.nl/blog/45/Kan-meer-zelfvertrouwen-jou-een-handje-helpen.html

http://www.literatuurplein.nl/boekdetail.jsp?boekId=499306

http://www.autismevlaanderen.be/file/show?id=149/VVAinfopakket/07%20literatuurlijst%202011-02-04.pdf

https://www.debascule.com/fileadmin/editors/pdf/Folders/bascule_extern_okt2012.pdf

http://www-dsz.service.rug.nl/bss/stupsy/werkgp/dsm4.htm

http://www.participate-autisme.be/go/nl/portraits.cfm?speakers_id=18&speakers_section=1#sthash.xsK8dOot.dpuf

http://www.participate-autisme.be/go/nl/portraits.cfm?speakers_id=29&speakers_section=1#sthash.3RBos0Ub.dpuf

http://www.theopeeters.be/?page_id=27

http://www.theopeeters.be/?page_id=245

http://www.uzleuven.be/pno/291810

http://www.autismecentraal.com/public/contact.asp?lang=NL&pid=10

http://www.desocialekaart.be/fiche/index.cfm?det=fiche&orgid=18145

http://www.desocialekaart.be/fiche/index.cfm?det=fiche&orgid=32445

http://www.desocialekaart.be/fiche/index.cfm?det=fiche&orgid=19457

http://www.desocialekaart.be/fiche/index.cfm?det=fiche&orgid=16497

http://www4.vlaanderen.be/sites/svr/Cijfers/Pages/Excel.aspx

http://www.vlaanderen.be/nl/contact/adressengids/vlaamse-overheid/vlaamse-regering/jo-vandeurzen-vlaams-minister-van-welzijn-volksgezondheid-en-gezin

http://www.s-p-a.be/artikel/meer-kansen-op-werk-voor-leerlingen-met-autisme/

http://www.s-p-a.be/artikel/belangrijke-stap-naar-meer-inclusief-onderwijs-gez/

http://www.hetraster.be

http://www.autismecentraal.com/index.html

http://www.jonass.be

http://www.autismeplus.be

http://www.juriwel.be/Zoeken/Detail.aspx?DID=1005210&param=inhoud

http://www.juriwel.be/Zoeken/Detail.aspx?DID=1006347&param=inhoud

http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=14028

http://www.ond.vlaanderen.be/edulex/database/document/document.asp?docid=13422

http://www.nationaalautismecongres.nl/nl/Downloads_20_89.html

http://www.debascule.com

http://www.balansdigitaal.nl/data/nieuws/2013/september/autisme-bij-allochtone-jongeren-vaak-niet-gezien/

http://www.altra.nl/wp.../07/Altra-College-Bleichrodt.pdf

http://www.participate-autisme.be/go/nl/contact.cfm

http://www.participate-autisme.be/go/nl/glossary.cfm

http://www.participate-autisme.be/go/nl/about.cfm

http://www.vakbibliotheek.nl/BSL/content/edition/1571-4136/edition.asp?custom_product_id=1571-4136&product_id=%7B9F1DD3F0-CFC6-4000-BF3B-40A68E7B5831%7D

http://link.springer.com/journal/12453

http://www.encyclo.nl/begrip/Socratische%20methode

http://nl.wikipedia.org/wiki/PDD-NOS

http://www.encyclo.nl/begrip/sociogram

http://www.vives.be/upload/VIVES-LOGO-rgb-0115102013133651.png

1