Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Aanbesteden in 2030? Internationale en EU

ontwikkelingen1 oktober 2019

Prof. mr. dr. E.R.Manunza

www.uu.nl/rebo/executive

Recht, Economie,

Bestuur en Organisatie

CONGRES ‘AANBESTEDEN IN 2030’

De zes ambities van Europa 2019-2027

“Een Europese Unie die de lat hoger legt” 2019-2027Prioriteiten Commissie - Ursula Von der Leyen“Europa moet het voortouw nemen in de transitie naar een gezondeplaneet en een nieuwe digitale wereld. Dit is echter alleen mogelijk doormensen te verenigen en onze unieke sociale markteconomie aan te passenaan de nieuwe ambities.”

1. Een Europese “green deal” 2. Een economie die werkt voor de mensen 3. Een Europa dat klaar is voor het digitale tijdperk 4. Onze Europese levenswijze beschermen 5. Een sterker Europa in de wereld 6. Een nieuwe impuls voor de Europese democratie

3

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

Invloeden door

geopolitieke verschuivingen

buitenlandse investeringen en screenen

“We blijven trans-atlantisch maar we moeten ‘Europeser’ worden!”

“We blijven trans-atlantisch maar we moeten ‘Europeser’ worden!”

Geo- politieke verschuivingen

“(…) De spelregels veranderen in snel tempo. De

positie van landen als China en India als

economische en politieke grootmachten en de

opstelling van Rusland veranderen de geopolitieke

verhoudingen. De oude en waardevolle

partnerschappen met de Verenigde Staten en het

Verenigd Koninkrijk krijgen ten dele een andere

invulling. De vrije wereldhandel wordt bedreigd door

protectionisme en handelsconflicten. Nederland en

Europa moeten daarop zelfbewust en met realisme

inspelen. (…)

16 september 2019

8

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

Gezondheid van de

burger en gezondheid

van het planeet

Europese “green deal”

Uiterlijk in 2050 1e klimaatneutraal continent

CO2 emissies in 2030 <55%

Europese Klimaatwet

Bouw expliciet genoemd naast scheepvaart- / vlieg- / textiel-

industrie

MKB versterken

Koolstofbelasting aan de grens conform WTO

Strategie groene financiering en Groen Europees investeringsplan

(1 biljoen extra)

16 september 2019

Troonrede 2019

(…) Een blik op de wereldkaart laat zien dat een sterke en eensgezinde

Europese Unie steeds noodzakelijker wordt om de belangen van de

afzonderlijke lidstaten te bevorderen – zeker ook het Nederlands belang.

De Nederlandse prioriteiten komen herkenbaar terug in de nieuwe

strategische agenda:

1. veiligheid,

2. een sterke en duurzame Europese economie,

3. een gezamenlijk klimaatbeleid,

4. eerbiediging van de rechtsstaat en niet in de laatste plaats

5. een effectief migratiebeleid. (…)”

11

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

Kerndoelen EU-Verdrag

vergen

nieuwe vorm ‘goed’

opdrachtgeverschap

Van keuze tot verplichting in de komende jaren

NL Aanbestedingswet opgenomen als uitgangspunt• Artikel 1.4(2) Aanbestedingswet 2012: Aanbesteder “draagt zorg voor het

leveren van zo veel mogelijk maatschappelijke waarde”

Het Verdrag betreffende de EU (Lissabon / 2009) • Art. 3(3) VEU: sociale markteconomie; groot concurrentievermogen gericht

op sociale vooruitgang; bescherming / verbetering milieu; bestrijding

sociale uitsluiting en discriminatie / bevordering en bescherming sociale

rechtvaardigheid, gelijkheid vrouw-man, solidariteit tussen generaties,

rechten kind, economische sociale en territoriale samenhang, solidariteit

tussen lidstaten, cultuur en taal, Europese culturele erfgoed, … (zie verder lid

5 van art. 3 VEU).

Hoe om te gaan met juridische spanningentussen Europese doelen en waarden?

Duurzaamheid,

sociale waarden

Interne markt regels /

aanbestedingsrecht

Recht, Economie, Bestuur en Organisatie

0 maand 2016

Zie ook brief minister WCV ‘Prioriteiten voor een fair Europa’, 24 mei 2019:“interne markt-regels stellen concrete grenzen aan”

Hoe ‘sociaal’ en ‘duurzaam’ is de EU? Art. 3 lid 3 VEU: sociale markteconomie

Mededinging niet meer vermeld als doelstelling

Kerndoelen EU-Verdrag sterker zichtbaar

Mijn definitie Sociaal Opdrachtgeverschap

Samenleving en het planeetin algemene zin,

burgers, bewoners,

eindgebruikers ingekochte diensten,

producten of werken

Opdrachtgever

Opdrachtnemer

werknemers, hun

rechtsposities, de organisatie

Dat resulteert

in positieve effecten

voor

Duurzaam en rechtvaardig gedrag van de

aanbestedende overheid

16

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

‘Lokaal’ maatwerk

Hoe ‘sociaal’ en ‘duurzaam’ is de EU? Art. 3 lid 3 VEU: sociale markteconomie

Mededinging niet meer vermeld als doelstelling

Meer aandacht voor ‘lokaal’ Versterking subsidiariteitsbeginsel (art. 5 lid 3 VEU)

Erkenning in primair recht beginsel regionaal en lokaal zelfbestuur (art. 4

lid 2 VEU)

Kerndoelen vergen nieuwe keuzes

18

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

… samen met

sociaal ondernemerschap

Naar een betere wereld

‘Goed’ opdrachtgeverschap

Executive onderwijs* Recht, Economie, Bestuur en Organisatie

Naar een betere wereld

‘Goed’ opdrachtgeversch

ap

Sociaal ondernemerschap

Executive onderwijs* Recht, Economie, Bestuur en Organisatie

21

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

Burgers en bewoners

Naar een betere wereld

‘Goed’ opdrachtgeversch

ap

Sociaal ondernemerschap

Executive onderwijs* Recht, Economie, Bestuur en Organisatie

Burger / bewoner

23

Achtergrond opmaken m.b.v. Rechter muisknop: ‘Achtergrond opmaken’ > opvulling met afbeelding of bitmappatroon’

Naam hoofdstuk – 0 maand 2016

Helderheid

juridische grenslijnen

beïnvloedt keuzes

overheidsbeleid

©Manunza & Meershoek 2018Universiteit Utrecht, Public Procurement Research Centre

Welkrechtsinstrumentkan het beste worden ingezet?

Overheid mag kiezen(discretionaire bevoegdheid)

Private weg(verstrekking aan derden)

Publieke weg

ZelfvoorzieningOvereenkomst onder bezwarende titel?

(Afdwingbare prestatie)

Nationale dimensie: Aw en Gids Proportionaliteit;

NEE

Primair EU-recht van toepassing: Verdragen en beginselen als door HvJEU

geïnterpreteerd

Overheidsopdracht: Richtlijn 2014/24/EU van toepassing

zoals in Aw geïmplementeerd

Concessie: Richtlijn 2014/23/EU van toepassing

zoals in Aw geïmplementeerd

Open systeem van afspraken

Geen keuze tussen ondernemers?

HvJEU, C-107/98 Teckal (1999)HvJEU, C-480/06, Commissie/Duitsland (2009)

a. Inbesteding uitzonderingb. Publiek publieke samenwerking

Tenzij

Aankoop van werk, levering, dienst

Exploitatierecht en risico overdracht

NEE

Geraamde waarde boven EU-drempelbedragen?

HvJEU, C-9/17, Falk Pharma (2016)HvJEU, C-410/14, Tirkkonen (2018)

HvJEU, C-399/98 Scala (2001)HvJEU, C-220/05 Auroux/Roanne (2007) HvJEU, C-451/08 Helmut Müller (2010)HvJEU, C-159/11 ASL Lecce (2012)

HvJEU, C-147/06, SECAP (2008)HvJEU, C-221/12, Belgacom (2013)

Grensoverschrijdend belang?

JA

JA

Vergunning(Algemene wet

bestuursrecht) +

Bestuursrechtelijke weg via derden

Discretionaire bevoegdheid

c. Alleenrecht toekenning

Subsidie(Algemene wet

bestuursrecht) +

Legenda: (+ dienstenrichtlijn kan ook van toepassing zijn)

Overheid kiest o.b.v. discretionaire bevoegdheid voor publieke uitvoering

Verstrekking aan derden buiten eigen organisatie: voornamelijk nationale kwesties en nationaal recht (bij subsidie- en subsidie- en vergunning-verstrekking ook doorwerking van EU-recht in nationaal bestuursrecht)

Verstrekking aan derden buiten eigen organisatie bij grensoverschrijdende dimensie: EU primair recht (en nationaal recht)

Verstrekking aan derden buiten eigen organisatie: nog verdergaande verplichtingen uit EU primair en secundair recht zoals secundair recht zoals in Aanbestedingswet 2012 (Aw) geïmplementeerd.

Geopolitieke verschuivingen beïnvloeden hoe met investeringen en screening om te gaan

Gezonde mens gezond planeet

Goed opdrachtgeverschap

Lokaal maatwerk

Sociaal opdrachtnemerschap

Burgers en bewoners

Helderheid juridische grenslijnen beïnvloedt keuzes overheidsbeleid

Ontwikkelingen tot 2030