001

RISICOMANAGEMENT

Stap voor Stap

Peter H. de Dreu

002

een RISICO is de mate

van waarschijnlijkheid

dat een gebeurtenis kan leiden

tot (on)gewenste consequenties

003

BERICHT UIT DE TELEGRAAF VAN 4 MEI 2007

Tikfout leidde tot ongeluk met granaat

Het ongeluk gebeurde vorig jaar bij een oefening van het Korps Mariniers op Curaçao. Doordat de standaard rookgranaten op waren moest een vervangende serie besteld worden. Granaten die elkaar mogen vervangen hebben een administratieve code. Door een tikfout in deze code werden de fosforgranaten geleverd. De aanwezige instructeurs waren niet bekend met de granaat en lieten er een ter

AMSTERDAM, vrijdag De drie militairen die vorig jaar gewond raakten door een fosforgranaat bij een oefening, zijn slachtoffer van een typefoutje. Dit concludeert de Onderzoeksraad voor de Veiligheid onder leiding van prof.mr. Pieter van Vollenhoven.

Van een onzer verslaggevers

experiment ontploffen, waardoor de gewonden vielen. De onderzoeksraad verbaast het dat de instructeurs niet bekend waren met de granaten. Bovendien mogen militairen niet met voor hun onbekende explosieven werken, al is dit niet vastgelegd. Bij de gehele marine bleek overigens te weinig kennis over munitie te zijn. Dat in het aanleveringproces van de granaten de typefout niet is ontdekt, is ook verontrustend. Vooral omdat tijdens het onderzoek bleek dat zich eerder soortgelijke incidenten hebben voorgedaan. De onderzoekers adviseren de minister van Defensie om zijn organisatie door te lichten op kennis over munitie en meer te controleren op de aanlevering van explosieven.

004

R I S I C O =

KANS op een gebeurtenis x

ernst van de GEVOLGEN

(R = K x G)

005

RISICOMANAGEMENT

het onderkennen, beoordelen

en beheersen van

RISICO’S

006

007

K E R N R I S I C O ‘S

extern

Financiële risico’s

Strategische risico’s

Operationele risico’s

HSEQ risico’s

008

K E R N R I S I C O ‘S

intern

Solvabiliteit en liquiditeit

Ontwikkeling van goederen en/of diensten

Intellectueel kapitaal

Informatie- en management-systemen

009

AANJAGERS

VAN DE

KERN RISICO‘S

FINANCIËLE RISICO’S STRATEGISCHE RISICO’S

Rente fluctuaties

Vreemde valuta

Krediet-waardigheid

Concurrentie

Klantenwensenen gedrag

Technologische ontwikkelingen

Liquiditeit ensolvabiliteit

ProductontwikkelingIntellectueel kapitaal

Fusies, overnames en allianties

INTERNE AANJAGERS

Interne controlesInformatie systemen

Wervingpersoneel

Toeleveranties

Publieketoegang

PersoneelEigendommenGoederenendiensten

Contracten

(Inter)nationalegebeurtenissen

LeveranciersMilieu aspecten

Wet- en regelgeving

CultuurSamenstelling bestuur

OPERATIONELE RISICO’S

HSEQ-RISICO’S

EXTERNE AANJAGERS

EXTERNE AANJAGERSBron: IRM/AIRMIC/ALARM

010

STAP 1 IN HET RISICOBEHEERSINGSPROCES

Risico identificatie

Vaststelling samenhang

HET ONDERKENNEN VAN RISICO’S

011

HET VLINDERDASJES MODEL

OORZAKEN GEVOLGEN

Ongewenste gebeurtenis

Indirecte oorzaken

Directe oorzaken

Directe gevolgen

Uiterste consequenties

012

IMPACT VAN RISICO’S

KansKLEIN GROOT

KLEIN Ruis(af en toe wat gedoe)

Bedreigend(door verkeerde inschatting)

GROOT Ergernis (door frequentie van voorkomen)

Ramp (omdat er bijna niets aan valt te doen)

Bron: TU Delft

gevolg

013

RISICO MATRIX

GEVOLGEN

KA

NS

Laag Middel Hoog

La

ag

Mid

de

lH

oo

g

1 - Kritiek (hoge prioriteit)

2 - Significant (aanzienlijke prioriteit)

3 - Niet significant (lage prioriteit)

1

2

3

014

STAP 2 IN HET RISICO BEHEERSINGSPROCES

Risico analyse

Risico evaluatie

RISICO BEOORDELING

015

4 T BENADERING

• TERMINATE - Oorzaak wegnemen bij de

bron.

• TRANSFER - Het risico uitbesteden.

• TREAT - Tijdig detecteren en

ongewenste gevolgen indammen.

• TOLERATE - Accepteren risico.

016

ACTIES IN HET KADER VAN RISICO REDUCTIE

KLEIN GROOT

KLEIN Accepteren

(Tolerate)

Uitbesteden

(Transfer)

GROOT Reduceren kans van voorkomen

(Treat)

Vermijden

(Terminate)

Kans

gevolg

017

RISICOMANAGEMENTSYSTEEM ALS DEMINGCIRKEL

DOEL

Effectief beheersen van risico’s

PLANOpstellen methodes

om risico’s te kunnen beheersen

UITVOERENBIJSTUREN

EVALUATIEDoor middel van

interne audits vaststellen of risico

beheersing geborgd is

Het in praktijk brengen van risico

beheersing

Zo nodig risico beheersing bijsturen

OF

OF

1

2

2A2B

018

ESSENTIE VAN PROCESBEHEERSING

1. Mogelijkheid van meten.

2. Kennis van de eis waaraan moet

worden voldaan.

3. Het kunnen vergelijken.

4. Het kunnen ingrijpen bij afwijkingen.

5. Kennis van het betreffende proces.

019

ROL INTERNE AUDITS BIJ PROCESBEHEERSING

• Doel bedrijfsblindheid elimineren.

• Opzet auditsysteem conform ISO 19011.

• Bewaren van objectiviteit.

• Gebruik van digitale camera.

• Vaststellen effectiviteit verbeteractie.

020

STAP 3 IN HET RISICOBEHEERSINGSPROCES

Bepalen acceptatie

niveau

Implementatie beheersing

BEHEERSING VAN RISICO’S

021

HET

RISICO-

BEHEERSINGSPROCES

EVALUATIE RISICO BEHEERSING

HET ONDERKENNEN VAN RISICO’S

Vaststelling samenhang

Risico identificatie

RISICO BEOORDELING

Risicoanalyse

Risico evaluatie

Bepalen acceptatie

niveau

Implementatie beheersing

BEHEERSING VAN RISICO’S

of

of

022

BEDRIJFSNOODPLAN

Als het dan ondanks alles

toch mis gaat . . .

023

STRATEGISCHE

RISICO’S

FINANCIËLE

RISICO’S

STRATEGISCHBEDRIJFS-NOODPLAN

OPERATIONEELBEDRIJFS-NOODPLAN

HSQE

RISICO’S

OPERATIONELE

RISICO’S

STRUCTUUR BEDRIJFSNOODPLANNEN

024

BERICHT UIT DE TELEGRAAF VAN 15 MAART 2008

Noodkrediet Bear Stearns schokt

financiële markten

Nota bene Bear Stearns werd gezien als zakenbank die verreweg de meeste ervaring had in risicomanagement en dat het dan ook uitgerekend hier fout was gegaan, sloeg diepe wonden op de Amerikaanse effectenbeurs.

Van een onzer verslaggevers

025

BUREAUCRATIE WERKT CONTRAPRODUCTIEF

026

RISICOMANAGEMENT

Stap voor Stap

Peter H. de Dreu

Boek ISBN 978-90-79452-03-3

te bestellen via

www.beaumont.nu