EEN ECHTECAFÉ LIÉGEOIS
DE GESCHIEDENIS VAN DECAFÉ LIÉGEOIS
Op 2 augustus 1914 brak om 19 u de Eerste Wereldoorlog uit in België nadat het Duitse ultimatum gericht aan de Belgische instanties met een termijn van 12 uur om te antwoorden afliep. De diplomatieke nota maande de Belgen aan om de Duitse troepen over hun grondgebied te laten trekken om Frankrijk te kunnen bevechten.
De regering wees het ultimatum van de hand, omdat ze de neutra-liteit wenste te bewaren die de Europese grootmachten haar hadden opgelegd tijdens de Conferenties van Londen in 1831 en 1839. Op 4 augustus werden de grenzen van België geschonden door de Duitse soldaten.
Als eerste op het pad van de Duitse invasie lag de versterkte stel-ling van Luik met 12 forten rond de stad op zowat 7 km afstand, 2 anderen binnen de stad, ongeveer 15.000 manschappen in het fort en 34.500 veldsoldaten tegenover een vijand die hen overtrof in aantal en meer nog in bewapening.
1914
« Le Café viennois » soverhoop gehaald op de grote lanen van Parijs. © Agence de presse Meurisse, 1914. (source gallica.bnf/bibliothèque nationale de France)
De stad bood twaalf dagen lang weerstand, wat de Duitsers verraste, net als de rest van de wereld.De aanvaller diende acht divisies in te schakelen, terwijl hij er maar één had gepland. Hij verloor meer dan 5.000 soldaten en werd afgeremd in zijn door-tocht naar Frankrijk.
De slag bij Luik beroerde de mensen overal ter we-reld en Frankrijk juichte meteen de geleverde pres-tatie van de Luikenaars toe, want hierdoor kon het zijn verdediging voorbereiden. Luik was de eerste stad buiten Frankrijk die de medaille van het ‘Légion d’honneur’ ontving op 7 augustus.
In Parijs was de publieke opinie in 1914 resoluut te-gen de Duitsers gekant. Inwoners betoogden vanaf de 1steaugustus voor de ambassade van Duitsland en tekenden een petitie opdat de ‘avenue de l’Al-lemagne’ en haar metrostation van naam zouden veranderen – ze kregen de naam ‘Jean Jaurès’.
Op 15 augustus is het de straat ‘de Berlin’ en het gelijknamige metrostation die werden herdoopt in ‘de Liège’ en Duitse herdershonden werden Bel-gische herdershonden. Elke Duits klinkende naam of een benaming die aan de aanvaller deed denken, werd dus verworpen.
In de Parijse cafés en restaurants diende men toen een ‘Café viennois’ op. Wenen was echter de hoofdstad van het Oostenrijks-Hongaarse Rijk dat oorlog voerde aan de zijde van de Duitsers. Een ‘moffen’-koffie dus? De restauranthouders her-doopten het dessert in ‘Café liégeois’.
Zo ontstond een gastronomische specialiteit die men nog steeds opdient in Parijs, maar ook in Le Havre, Marseille, Saint-Tropez, Londen, New York, Los Angeles en La Réunion…
We weten dus dat het oorspronkelijk een ‘café viennois’ was, maar dit is moeilijk hard te maken, want in Wenen bestaat hij niet !
In die stad dronk en drinkt men nog altijd een ruime waaier aan warme, koele en ijsdranken op basis van koffie, opgediend in een kop of een glas. Van buitenaf gezien zou men elk drankje kunnen laten vergezellen van het adjectief ‘viennois’ (Weens).
Voor de Parijse restauranthouders in de jaren 1900 betekende een verwijzing naar Wenen dat ze hun eigen zaak vereenzelvigden met de luxe van de Weense cafés met hun geraffineerde decors met spiegels en lusters, hun charmante kader waar men werd bediend door obers in smoking en vlinderdas, zelfs als de klanten er gaan om te praten, te lezen of te filosoferen veeleer dan om een koffie te drinken.
Vandaar dat de ‘Café viennois/liégeois’ voor sommigen een warme zoete drank is met slagroom en voor anderen een ijsbereiding met room.
Blijkbaar is de eerste definitie van de ‘Café liégeois’ opgenomen in een referentiewerk van Prosper Montagné en Dr. Alfred Gottschalk vermeld in de 2 deuitgave van de Gastronomische Larousse 1938.
Dit recept verleent de bereiding de halfvloeibare consistentie van ijs die Escoffier in 1907 voorstelde in zijn Culinaire Gids de naam ‘café glacé’.
De bewerking met de sorbetière vergt veel tijd. Daarom hebben sommige restauran-thouders zich het leven gemakkelijker gemaakt en gieten ze afgekoelde zoete koffie over een bolletje roomijs waarop ze dan slagroom aanbrengen. Ze voegen koffieboontjes toe als decoratie om het er aantrekkelijker te doen uitzien. Om commerciële redenen voegt men aan de ‘café liégeois’ soms ook enkele drup-pels jenever toe. Een drankje met alcohol kan men immers duurder verkopen.
Een andere smaak, maar nog steeds heerlijk!
Het Museum van de Gourmandise van Hermalle-sous-Huy handelt over de vermakelijke geschiedenis van het koken en de voeding van de Oudheid tot vandaag. Het valt uiteraard in de smaak bij fijnproevers, lekkerbekken, gastronomen en veelvraten, maar ook bij wie authentieke schilderijen, meubels, keukengerei en curiosa waardeert. De Bibliotheek van de Gourmandise waarop het Museum boogt, bevat de grootste verzameling boeken over gastronomie in België en een van de grootste van Europa met ruim 20.000 werken rond dat thema.
U zal er de ‘Café liégeois’ kunnen proeven, bereid volgens het recept van de Gastronomische Larousse van 1938.
De rondleidingen gebeuren enkel op afspraak. +32 (0)85 31 42 86 – www.musee-gourmandise.be
Café glacé. (ijskoffie). – Bereid volgens de gebruikelijke methode een infusie van koffie met 300 gram vers gemalen koffie en driekwart liter kokend water. Plaats deze infusie in een terrine met 600 gram suiker in klontjes. Laat de suiker smelten en de infusie afkoelen. Voeg een liter gekookte, met vanille geparfumeerde melk die volledig is afge-koeld toe aan de koffie, samen met een halve liter room. Een sorbetière laten bevriezen en de samenstelling licht vloeibaar houden. Opdienen in kopjes. Bedekt met een laag slagroom wordt het een ‘café liégeois’.
HET MUSEUM VAN DE GOURMANDISE VAN HERMALLE-SOUS-HUY
HET JUISTE RECEPT GEVEN IS GEEN GEMAKKELIJKE KLUS
De ‘Café liégeois’ is gekend en wordt gewaardeerd over de hele wereld. Maar waar kan hij beter smaken dan in Luik, waar hij ook nog naar herinneringen proeft?
Luik bezit een origineel gastronomisch erfgoed en talrijke kwaliteitsvolle hore-cazaken. Men heeft deze laatste voorgesteld zich in te schrijven voor een eve-nement waarbij dit heerlijke dessert op de voorgrond wordt geplaatst en waar-bij ze producten met gegarandeerde kwaliteit gebruiken.
RUE ST-MICHEL
CHAUSSEE DES PRES RUE PUITS-EN-SOCK
RUE LEOPOLD PONT DES ARCHES
RUE DE LA CITE
RUE DE L'ACADEMIE
R
. DE BRUXELLES
BOUL
EV
ARD DE LA SAUVENIERE
BOULEVARD DE LA SAUVENIERE
MONT SAINT-MARTIN
M
ONT SAINT-MARTIN RUE ST-HUBERT R. HAUTE SAUVENIERE
BOU
LEVA
RD D
’AVR
OY
BOU
LEVA
RD D
’AVR
OY
QUA
I RO
OSE
VELT
QU
AI S
UR
MEU
SE
QUA
I DE L
A GOFFE
LA BATTE
RUE DES CROISIERS
RUE DES PREM
ON
TRES
RUE DU VERTBOIS
PLACESAINT-JACQUES
QU
AI E
DO
UA
RD V
AN
BEN
EDEN
Q
UA
I DE
GAU
LLE
QUAI D
ES TANNEURS
QUAI SAINTE-BARBE
L
A M
EUSE
LA M
EUSE
L
A MEUSE
RUE LOUIS JAMME
RUE RO
ULEAU R. RO
ULEAU
RUE DE BERGHES
R. FOSSE AUX RAINES
RUE JEAN D
’OUTREMEUSE
RUE
BEAUREGARD
R. D. RECOLLETS
PASSERELLE BOULEVARD SAUCY
R
. H. DE DINANT
BOULEVARD DE LA CONSTITUTION
RUE DES TANNEURS
RUE DE LA RESISTANCE
RUE MATHIEU LAENSBERG
RUE DE BEX
FERONSTREE
FERONSTREE
FERONSTREE
PLACE DESBONS-ENFANTS
R. STE-CROIX
RUE DU PALAIS RUE DU PALAIS
HORS CHATEAU
HORS CHATEAU
HORS CHATEAU
R. DE LA RO
SE
RUE VELBRUCK BAPTISTE
R. ST-JEAN
RUE DU PONT
RUE DES MINEURS
R. DE LA POULE R. SAINTGEORGES
R. DU
MO
NT
DE PIETE
R. D.AVEU
GLES
BOUCHERIE
R
UE DE LA
COUR DESMINEURS
MONTAGNE DE BUEREN
IMP. HUBART
VIGNETTE
IMP. DE LAIM
P. DE LA CHAINE
R. ST-THOM
AS
RUE CREVE-COEUR
PLACE CREVE-CŒUR
PLACE SAINTBARTHELEMY
RUE HON
GREE
PLACESTE-BARBE
PLACEST-PHOLIEN
RUE DES ECOLIERS
LES ECOLIERS
RUE D
EVANT
RUE G. THONE
RUE M. PO
LAIN
RUE G
. GREG
OIRE
RUE ERNEST DE BAVIERE
BOU
LEVARD
DE L’EST
RUE
SAIN
T-EL
OI R. CAPITAINE
PLACEJEHAN LE BEL
RUE
ROTU
RE
RUE D
E L’ OU
RTHE
R. PORTE G
RUM
SEL
PLACEDELCOUR
PLACEDE L’YSER
AVENUE MAURICE DESTENAY
RUE A. DUMONT PONT KENNEDY PONT DU LONGDOZ
RUE DE L’UNIVERSITE RUE DE L’UNIVERSITE
RUE HAZINELLE
S
AINT
-PAU
L
R. CHARLES MAGNETTE
TO
URN
ANT
R. SOEURS DE HASQUE
R. BONNE-FORTUNE
RUE SAINT-PAUL
RUE DU MERY
RUE DES CLARISSES
RUE DES CARMES
RUE SAINT-
REM
Y
PLACE DESCARMES
PLAC
E COCKERILL
PLACE DU 20-AOUT
RUE DE L’ETUVE
R. ST-DENIS
R. DE LA GOFFE
RUE B
ARBE-D’OR
R. GRANDE-TOUR
PLACESAINT-LAMBERT
PLACESAINT-PAUL
PLACE DE LA
CATHEDRALE
DOMINICAINS VIN
AVE D’ILE
RUE DES
PASSAGE LEMONNIER
RUE DE LA SIRENE
R. DES CELESTINES R. TÊTE DE BOEUF
R. DU DIAMANT R. ST-JEAN-EN-ISLE RUE D'AMAY
BERGERUE
RUE DE LA CASQUETTE
R
UE XAVIER NEUJEAN
PLACE SAINTETIENNE
R. LULAY DES FEBVRES
COURSAINT-REMY
PASSAGE CH. BURY
PL.COMMISSAIRE
MAIGRET
PARVISDES ECOLIERS
IMP. DE LA GRANDENASSARUE
IMPASSECROCTAY
LE CADRAN
PLACEVERTE
PLACE DE LAREPUBLIQUE FRANCAISE
PLACE DEL’OPERA
PLACE DUMARCHE
PL. ST-DENIS
EN N
EUVICE
POTIERUE
RUE LIBOTTE
RUE
VILE
TTE
RU
E VI
LLET
TE
RUE ROBERTSON
IMP. DE LA RUE
RUE DEVEUX
RUE
DO
UFF
ET
R. ALFRED
MAGIS
COURHENAUX
QUA
I ORB
AN
QUAI DU LONGDOZ
DER
IVAT
ION
DE LA MEUSE
RUE
TOUR-EN
BÈCHE
QUAI M
ARCELLI
S
LA M
EUSE
Q
UA
I CH
URC
HIL
L
BOU
LEVA
RD FR
ÈRE O
RBAN
Q. P. V
AN-HO
EGAR
DEN
BOULEVARD PIERCOT
BOULEVARD PIERCOT
RUE ROUVEROY
RUE DE L'EVECHE
RUE EUGENE YSAYE
BOU
LEVA
RD F
RÈRE
ORB
AN
AU PERÎ
BD DU 14E DE LIGNE BD DU 2E LANCIERS
PONT SAINT-LÉONARD
PLACE DESDÉPORTÉS
RUE
DU
POT
AY
RUE REGNIER
PONCELET
RUELLE ROLANSRUE HENNET
JONRUELLE
RUE V
IVEG
NIS
DELFOSSE
RUE
PLACEEMILE DUPONT
COURST-ANTOINE
RUE RAESDE HEERS
RUE JEANWARROQUIERS
RUE
ST-J
ULIE
N
RUE SAINT-MARTIN-EN-ILE
RUE STE-URSULE
RUE CHAPELLEDES-CLERCS
RUE DESCHIROUX
RUE SAINT-BARTHELEMY
RUE PETITEBECHE
1 2
3
8
4
5
6
7
910
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20
21
22
23
2425
A Pilori Place du Marché 7
As Ouhès Place du Marché 21
Brasserie Sauvenière Place Xavier-Neujean
Le CloîtreMusée de la Vie wallonne
Glacier Achille Rue Pont-d’Avroy 55
Glacier Franchi Rue Saint-Gilles 11
Glacier Glace & Moi Rue Lulay-des-Febvres 12
Glacier Ice bar Lamorgese Place des Carmes 2
Glacier Pistache et chocolat Place du Marché 23
L’Amuse bouche Rue des Mineurs 6
L’Écailler Rue des Dominicains 26
L’Industrie Rue Saint-Gilles 6
La Crèmerie PiercotRue Eugène-Ysaye 14
Le Bar à BoeufRue de la Goffe 20
Le Bistrot d’en face Rue de la Goffe 8
Le Bouquin Place des Carmes 8
Le Cecil Place Cathédrale 1
Le Labo 4 Quai Van-Beneden 22
Le Regina Rue Pont-d’Avroy 61
Les Princes-Evêques Pl. de la République-française 43
MADcafé Rue Fabry
News Bar Rue du Mouton-blanc 4
L’Atelier du Sélys - Les comtes du méanMont-Saint-Martin 9
Taverne Tchantchès et Nanesse Rue Grande-Bêche 35
The Kitchen Boulevard de la Sauvenière 139
Côté GoûtRue Sœurs de Hasque 12
K-FéeRue de la Goffe 6
Le ComptoirPlace des Carmes 6
Rive GauchePlace des Carmes 1
Tavernes des ArtistesRue des Dominicains 17
Vin sur VinPlace du Marché 9
StoffelsRue Saint-Paul 10
Le CelticBoulevard de la Sauvenière 145
2
1
3
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
18
19
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29
30
31
32
33
4
15
16
17
26
27
2928
30
31
32
33
Édite
ur re
spon
sab
le :
Offi
ce d
u To
uris
me,
rue
de
la B
ouch
erie
, 4 -
400
0 Li
ège
– Im
pres
sion
: C
IM V
ille d
e Li
ège
– C
once
ptio
n et
gra
phis
me
: offi
ce d
u To
uris
me
– É
diti
on 2
017
NE
PAS
JETE
R SU
R LA
VO
IE P
UBL
IQU
E
Halle aux viandes13, quai de la Go�e+32 (0)4 221 92 21