ZUURSTOF VOOR HET LEVEN

Filip Dings

2

Auteur: Filip DingsUitgever: Value Creation, LilleEerste druk: November 2017Drukker: Drukkerij Van Lijsebetten nv, Sint-NiklaasCopyright: Filip DingsOntwerp: Aikon ProductiesISBN: 9789082792102

www.zuurstofvoorhetleven.com

3

Voorwoord

Inleiding Een eenvoudig model met zuurstof voor het leven Over geld, de tabel van Mendeljev en meer dan tienduizend cases

Hoofdstuk 1 Drie levensbeperkende illusies Over Lady Di, Mister Superman in z’n blootje en lelijke mensen die onbetrouwbaar zijn

Hoofdstuk 2 Drie valkuilen Over haters, wanhopige ouders en de creatieve discipline van Picasso

Hoofdstuk 3 Leer, creëer en deel Over een kopje koffie, Japan, brak water dat stinkt en de drinkbus op weg naar Compostella

Hoofdstuk 4 De NOT-to-do-lijst Over snoeien om te groeien en de ontdekking van je eigen passie

Hoofdstuk 5 Het vliegwiel en de kracht van een positief netwerk Over een ei, ‘making love’ en Bill Gates

Hoofdstuk 6 Enkele toepassingen

Slot Leg het boek nu weg en begin eraan

Nawoord Groeien in geluk

INHOUD

4

8

16

34

54

76

88

96

104

108

Zuurstof voor het Leven

4

Heb jij soms ook het gevoel dat het leven zo snel gaat, dat alles voorbijraast en dat je nauwelijks tijd hebt

om te ademen? Dat je soms naar zuurstof snakt?

Zuurstof voor het Leven

6

VOORWOORDZUURSTOF

Ik schreef dit boek tijdens mijn tweeënvijftigste levensjaar, na vijf-tien jaar zoeken, testen en ontwikkelen.

De aanleiding voor het boek was voor mij de vraag: hoe worden mensen gelukkig? Een vraag die – zelfs op het eerste gezicht – even eenvoudig als complex klinkt. Want geluk is een onderwerp dat ons allemaal bezighoudt, maar waar niemand echt vat op heeft. We streven het allemaal na maar als je iemand de vraag stelt: “Ben je gelukkig ?”, valt er meestal een stilte. Je krijgt dan antwoorden als “Daar heb ik nog nooit over nagedacht” of “Af en toe” of “Soms“ of “Daar moet je niet over nadenken, je wordt daar alleen maar ongelukkig van.” Ik ben weinig mensen tegengekomen die er een duidelijk antwoord op konden formuleren. En trouwens, wat be-tekent dat, geluk? Of gelukkig zijn?

Als vader van drie twintigers en na bijna dertig jaar huwelijk heb ik tal van ervaringen en voorbeelden in dit boek kunnen verwer-ken. Ik heb gewerkt in kleine en grote bedrijven en na twintig jaar besloten om zelfstandig ondernemer te worden. Nu ben ik naast ondernemer ook schrijver. Mijn familie en ik hebben zoals ieder-een goede en kwade tijden gekend. Mijn vrouw die langdurig ziek was en mijn zoon die vijf jaar lang verslaafd was aan verdovende middelen zijn enkele donkere momenten in onze geschiedenis. Maar het model dat in dit boek beschreven staat heeft ons altijd geholpen geluk te vinden.

De meeste mensen verbinden geluk aan een gevoel van tevreden zijn met het leven, hun familie,

hun vrienden, hun job. Een gezonde geest in een gezond lichaam.

Ook: betekenis kunnen geven aan je leven. Als je het gevoel hebt dat je leven zin heeft, ben je doorgaans een gelukkig mens. Een constante is wel dat het bewuste momenten zijn die je meestal met zinvolle tevredenheid beleeft.

Maar hoe moet je dat ‘gelukkig zijn’ toepassen? Hoe komt het dat niet iedereen zich gelukkig voelt? Of nog extremer: dat sommige mensen gelukkig in het leven staan, en anderen ongelukkig zijn? En bestaat er dan een soort van model dat je moet kennen om gelukkig te worden?

7

Voorwoord

Ik geloof van wel. Tenminste, ik heb er jarenlang over nagedacht, er met honderden mensen over gesproken en duizenden cases ge-analyseerd, telkens als ik met een bepaalde situatie geconfronteerd werd, overal ter wereld. Uit al die ideeën, inzichten en gesprekken heb ik een model gepuurd dat kan leiden tot een gelukkig leven. In dit boek wil ik dat model delen met jou.

Ik beschrijf dit alles op een simpele en toegankelijke manier, zonder al te veel theorie. Met veel voorbeelden en ervaringen, ook uit mijn persoonlijke leven. En met handige tips voor de lezer: hoe pak je het nu zelf best aan?

Met dit model krijg je meer zuurstof in je leven. Een fijne metafoor, want net zoals je alleen maar nu, op dit moment dus, overleeft door in- en uit te ademen, kun je je ook alleen maar in het nu gelukkig voelen. Begin er dus niet morgen aan, maar nu. Je leest het boek best in één ruk uit; daar heb je ongeveer anderhalf uur voor nodig. Laat het even bezinken, en je zal zien dat je het model onmiddellijk zelf kunt toepassen. Direct aan de slag, zou ik zeggen.

Ik wens je veel momenten van herkenning, veel geluk, en – diep in- en uitademen – veel zuurstof.

Filip Dings

september 2017

Zuurstof voor het Leven

8

Over geld, de tabel van Mendeljev en meer dan tienduizend cases

INLEIDING

Zuurstof voor het Leven

10

INLEIDINGEEN EENVOUDIG MODEL MET ZUURSTOF VOOR HET LEVEN

Toen ik 37 jaar was, zag ik in mijn omgeving verschillende zaken waarvoor ik niet meteen een verklaring had. Mijn vrouw en ik hadden een jong gezin en waren harde werkers. Mijn vrouw was verpleegster in de thuiszorg en ik ingenieur in een fabriek. Hoewel we ons niet veel luxe permitteerden en hard moesten werken, voel-den we ons oprecht gelukkig. We zagen ook mensen die niet zo gelukkig waren. Sommigen had-den pech, anderen hadden áltijd pech. Sommigen hadden weinig middelen, maar waren toch heel gelukkig. Anderen waren erg rijk én gelukkig. En nog anderen hadden alles waarvan ze konden dromen en waren ongelukkig.

In die periode stelde ik me dan ook regelmatig de vraag: is geluk maakbaar? Of is het een geschenk van het lot? Geld maakt blijk-baar niet gelukkig. Die zin heb je, net als ik, ongetwijfeld al heel vaak gehoord. Maar klopt dat wel? En is dat dan bij iedereen zo?

Terug naar de schoolbanken: de tabel van Mendeljev

Vijftien jaar lang ben ik op zoek geweest naar de maakbaarheid van geluk. Want in het lot, het toeval, geloofde ik niet. Ik heb in mijn leven al veel boeken gelezen over geluk, strategie en management. En overal staan er ingewikkelde theorieën of stappenplannen in. Met 100 manieren om gelukkig te worden. Of 150 tips om elke dag van het leven te genieten. Of 200 levenswijsheden die geluk verzekeren. Maar in het dagelijkse leven kan ik geen 100, 150 of 200 regels onthouden, laat staan ze toepassen, en dat al zeker niet in alle mogelijke situaties die zich op een dag kunnen voordoen.

Ik ben wetenschapper. Het is dan ook geen toeval dat ik net in de wetenschap een inspirerend voorbeeld vond voor mijn visie op de maakbaarheid van geluk. Ken je de tabel van Mendeljev? Als je ooit chemie of scheikunde kreeg op school, klinkt die tabel je zeker bekend in de oren.

In de natuur zijn er veel verschillende materies. Het is onmogelijk om ze allemaal te kennen, of om ze uit het hoofd te leren en te weten hoe ze op elkaar reageren. Iets gelijkaardigs geldt voor het leven. Als mens kun je in een oneindig aantal situaties verkeren en met een groot aantal mensen in contact komen. Maar het is

11

onmogelijk om alle situaties vooraf in te studeren en voorbereid te zijn om altijd op die manier te reageren die je gelukkig of ge-lukkiger maakt.

Met geluk was Mendeljev naar mijn weten niet bezig, maar voor de natuur vond hij een model waarin hij de basiscomponenten van álle materialen kon plaatsen. Afhankelijk van hun plaats in de tabel kun je in één oogopslag voorspellen hoe deze materialen op elkaar gaan reageren. Met het eenvoudige atoommodel van Mendeljev kun je verklaren dat water ijs wordt, dat glas broos is, dat bladeren groen zijn, en ga zo maar door. Werkelijk miljoenen zaken kun je via dit eenvoudige model uitleggen. Tot op de dag van vandaag houdt zijn tabel stand, omdat het alle mogelijke reacties kan verklaren. Tot het tegendeel bewezen is, blijft zijn model overeind.

Een atoommodel voor het leven

Op dezelfde manier probeer ik in dit boek over geluk een model te creëren dat eenvoudig is en voor iedereen begrijpelijk. Of je nu naar school geweest bent tot je zestiende of je vierentwintigste. En of je nu professor, fabrieksarbeider, kassierster of architect bent. Het model is zo simpel dat je op ieder ogenblik en in iedere situatie snel en makkelijk kunt terugvallen op een aantal basis-richtlijnen. Een aantal, geen 100, 150 of 200 dus. Dankzij deze richtlijnen kun je de juiste beslissingen nemen in je eigen leven. Beslissingen waardoor je gelukkig kunt worden, zijn én blijven.

Terug naar de tabel van Mendeljev. Waar stond het hokje met ‘O’ nu weer voor? Juist, zuurstof. Dat wat we elk moment van de dag nodig hebben. De leidraad van ons leven. Net zoals het model dat ik in dit boek beschrijf ook een leidraad kan zijn voor jouw leven. En ja, ik gebruik hier bewust het woordje ‘een’ en niet ‘de’. Want ik pretendeer niet dat dit de enige manier is om een gelukkig leven te leiden. Er zijn er waarschijnlijk nog andere. Voor mij werkt het en ook voor duizenden andere mensen die ik ontmoet heb. Dus laat het model zeker een inspiratiebron zijn en gebruik de delen die voor jou toepasbaar zijn. Of laat het zuurstof zijn voor je eigen leven. Misschien alvast verklappen: de praktijk wees uit dat dit model een fijne bijwerking heeft. Het leidt ook tot duurzaam zakelijk succes en een situatie waarin je het materieel en financieel gezien comfortabel hebt. Maar laat dat niet de hoofdreden zijn om verder te lezen. Beschouw het simpelweg als een mogelijk positief gevolg.

Inleiding

Zuurstof voor het Leven

12

Ingewikkelde wereld, simpele oplossing

Is dit een leidraad die je elke dag opnieuw een moeilijk stappenplan laat volgen? Of een complexe filosofie waarover je elke dag opnieuw moet nadenken? Neen. Dit model bestaat uit een aantal basisprin-cipes voor een eenvoudige, sterke levensvisie. In het leven komen we als persoon in zoveel verschillende situaties terecht. En elke keer moeten we keuzes maken. Dat de moderne samenleving almaar complexer wordt en almaar meer verleidingen biedt, maakt het niet makkelijker. Overal horen we bovendien nega-tieve berichten. We kunnen er niet aan ontsnappen. Technologische en maatschappelijke evoluties waarop we flexibel moeten kunnen inspelen, volgen elkaar sneller en sneller op. Hoe moeten we reageren in al die situaties? Veel mensen zien door de bomen het bos niet meer. Ze zijn bovendien niet bewust bezig met hun keuzes en reacties, maar laten zich elke dag opnieuw heen en weer sleuren door wat ze horen, zien en voelen. Door hun omge-ving, de media, reclameboodschappen, verleiding en vooroordelen.

Is er een handleiding voor deze complexe en snel veranderende wereld? Is er een begrijpelijke en eenvoudige strategie om zelf voor je geluk te zorgen? Ik geloof van wel. Noem het een handleiding, een strategie, een model; dat maakt niets uit. Ik geef een aantal simpele ideeën waarmee je je eigen geluk kan maken. Geen hon-derden tips of duizend-en-één stappen. Geen taal voor en door professoren, psychologen of theologen. Maar enkele eenvoudige regels die iedereen begrijpt en kan toepassen.

Van een taxichauffeur in Dubai tot een vechtersbaas in Parijs Je zou kunnen zeggen dat de verschillende godsdiensten over boe-ken beschikken waarin tal van voorschriften staan over hoe je moet leven. Dat is ook zo. En heel wat van die regels kunnen mensen ook helpen om niet de speelbal van een chaotische maatschappij te worden. Maar om die geschriften door en door te begrijpen heb-ben we hoogopgeleide theologen en geestelijken nodig. Alleen zij kunnen die geschriften echt uitleggen en interpreteren in de juiste tijdsgeest. En omdat er zoveel geschriften zijn en zoveel lezers met elk hun eigen zienswijze, zijn er ook veel interpretaties mogelijk. Niet evident om die allemaal te vatten en al zeker niet om ze dage-lijks in alle situaties van het leven toe te passen. Bovendien lijkt het aantal regels wel eindeloos en slaagt niemand erin om ze allemaal te onthouden en te gebruiken.

13

Toen ik zocht naar een model voor geluk, zocht ik naar eenvoud. Een begrijpelijk en toepasbaar model voor iedereen. In alle situaties. Onafhankelijk van je leeftijd of opleidingsniveau. Onafhankelijk van je godsdienst of religie. Onafhankelijk van je geslacht, cultuur of ras. Een model dat bovendien moest staan als een huis, net zoals de tabel van Mendeljev.

Een hele uitdaging, dat geef ik toe. Ook al omdat ik mezelf oplegde om het model stevig te onderbouwen. Want ik wilde niet afglijden in de zoveelste theorie, die alleen gebaseerd was op persoonlijke ge-voelens, ervaringen of ideeën. Daarom heb ik dit model vijftien jaar lang dagelijks getest op verschillende situaties in mijn leven. En op de verhalen van de mensen met wie ik sprak.

Meer dan vijfduizend dagen lang hield ik dus dagelijks minstens twee à drie situaties tegen het licht van het model. Ik testte kritisch of het mogelijk was om met een eenvoudig levensmodel te verklaren waarom sommige mensen in bepaalde situaties gelukkig waren en anderen niet. De afgelopen jaren reisde ik vaak. Telkens als ik met lokale mensen sprak, onderzocht ik of het model overeind bleef. Of het land, de cultuur, de tradities of misschien zelfs het weer invloed hadden op geluk.

Van een succesvolle zakenman in India tot een dakloze in Londen. Van een taxichauffeur in Dubai tot een plichtsbewuste huisvader in een Vlaams dorp. Van een kansarme vechtersbaas in een achterge-steld stadsdeel van Parijs tot een afvalsorteerder op een stortplaats in Azië. En ook met een jonge alleenstaande Syrische vluchtelinge en een gepensioneerde weduwe in België. Met veel respect en interesse voerde ik met hen gesprekken over de zoektocht naar een eenvoudig model voor geluk.

Vandaag schuift elke dag eentje op

Uiteindelijk heb ik meer dan tienduizend tests gedaan. Het model bleef overeind. Het bleek op elke situatie toepasbaar. Ik vond het dus minstens waardevol genoeg om te delen.

Voor ik verderga, wil ik je alvast één drempel laten overwinnen. Eén ‘ja, maar’ die je mogelijk regelmatig voelt opkomen terwijl je dit boek aan het lezen bent. De meesten onder ons streven naar ge-luk. En dat streven houdt bijna automatisch in dat we het zien als iets dat in de toekomst ligt. Een soort recept dat we vandaag kun-nen toepassen, waardoor we morgen of later gelukkig zullen zijn. Maar geluk is een gemoedstoestand. En die kun je per definitie alleen

Inleiding

Zuurstof voor het Leven

14

in het nu ervaren. Uiteraard kun je vandaag de basis leggen voor je geluk van morgen. Maar als je alleen bezig bent met de toekomst, kun je vandaag nooit gelukkig zijn. En vandaag schuift natuurlijk altijd één dag op.

Door volgens een bepaalde levensvisie te leven, kun je ervoor zorgen dat je meer geluksmomenten beleeft en over het algemeen gelukkiger in het leven staat. Vandaag en morgen. Maar dus vooral vandaag. Want daar draait het om.

UIT HET LEVEN GEGREPEN

De klasreünie

In de periode dat ik dit boek aan het finaliseren was, werd ik uitgenodigd op een reünie van oud-leerlingen met wie ik 35 jaar geleden afstudeerde. Het was een fantastisch weerzien. De verbondenheid van zovele jaren terug was voelbaar. Eén klasgenoot was helaas overleden. We hiel-den een minuut stilte… Mensen deden hun verhaal tegen elkaar. Soms was dat een succesvol verhaal, soms een pijnlijk, maar het vertrouwen was aanwezig waardoor iedereen zich kwetsbaar kon opstellen. Het was hartver-warmend.

Tijdens het eten vroeg iemand aan de tafel aan zijn over-buur: “En Koen, ben je gelukkig?” - even stilte… daarna gelach… iedereen een beetje onwennig… “Misschien, soms...”, antwoordde hij. De buurman sprak: “Ach zever, daar moet je niet teveel over nadenken, dat helpt zeker niet.” Zo ging het enkele minuten verder. Ik luisterde aan-dachtig en was toch verrast. De meeste mensen hebben als ultieme doel gelukkig te worden (niet te zijn) maar als je hen concreet over dit doel begint te bevragen, voelen ze zich ongemakkelijk. Ook vragen maar weinig mensen zich blijkbaar echt af wat geluk voor hen betekent en of ze het ook bewust kunnen creëren.

Het viel me bovendien op dat mannen soms moeilijker over geluk praten of er niet meteen bewust mee aan het werk gaan, omdat het een kwetsbare opstelling vraagt. We zien dat de zeer sterke profielen zich wel kwetsbaar durven op-stellen en daardoor juist respect krijgen en charisma uit-stralen. Benieuwd of het boek ook jou sterker kan maken.