Zorgverlener én patiënt in beweging

Jeanny Engels, VilansSimone Balkenende, Client Consult

Opbouw

• Enkele vragen aan u• Zelfmanagement: hoe zien patiënten

dit?• Wat en waarom zelfmanagement?• Wat kunt u met de roos van Leary?• Met elkaar in gesprek: enkele stellingen• Wat gaat u morgen anders doen?• Van Zorg & Ziekte naar Gezondheid &

Gedrag

Wat is uw reden geweest om in het vak te stappen?

Kent u uw patiënt?

Hoeveel procent van de patiënten volgt na 1 jaar nog steeds de gekregen gezondheidsadviezen op?

Kent u uw patiënt?

Hoeveel procent van de patiënten met chronische aandoeningen neemt de medicatie zoals voorgeschreven?

Kent u uw patiënt?

Hoeveel procent van de zorgkosten is gedragsgerelateerd?

Kent u uw patiënt?

Hoeveel vragen stellen patiënten gemiddeld voordat de arts het gesprek overneemt?

Kent u uw patiënt?

Hoeveel onthouden patiënten van een gesprek met de zorgverlener?

Zelfmanagement vanuit patiëntenperspectief

• Regie en uiteindelijk besluit over integreren van adviezen ligt bij de patiënt

• Intrinsieke motivatie passend bij de levenswijze van de patiënt

• Met de juiste informatie en uitleg op niveau is dit voor iedere patiënt mogelijk

Wat verwachten patiënten van zorgverleners?

• Respect voor zijn/haar levenswijze• Samen zoeken naar oplossingen• Eerlijke open communicatie• Begrip en ondersteuning• Echt luisteren als dit nodig is

Zelfmanagement – wat is het?

Het vermogen van de patiënt om goed om te gaan met:– Symptomen– Behandeling– Lichamelijke, psychische en sociale consequenties – Leefstijlveranderingen horend bij leven met een chronische aandoening

» Bron: Chronic Care Model (Wagner, 1996)

Drie vormen van zelfmanagement

1. Medisch management medicijngebruik,

beweging, voeding, samenwerken met hulpverleners

2. Sociaal managementvrije tijd, werk,

opleiding, contacten met anderen, ambities waarmaken

3. Emotioneel management angst en onzekerheid

Drie redenen voor zelfmanagement

1. Beperkte tijd 2. Aantal chronisch zieken neemt toe 3. Betere resultaten

Tijd tussen patiënt en zorgverlener

Aantal chronisch zieken

25% van de Nederlanders heeft chronische ziekte(s)

4,5 mln. mensen

Betere resultaten• Autonomie ↑• Eigen regie ↑• Weerbaarheid ↑• Zelfvertrouwen ↑• Kwaliteit van leven ↑• Maatschappelijke participatie ↑• Kosten ↓

ReferentiesAlgemeen (Lorig & Holman, 2003), COPD (Kaptein, 2008; Tumoch, 2005; Effing, 2008), Astma – alleen met actieplan (Gibson, 2003; Toelle, 2004; Thoonen, 2008), Diabetes (Chodosh, 2005; Welschen, 2005; Deakin, 2005; Thoolen, 2007), CVRM (Sol-De Rijk 2009), etc.

ZM-ondersteuning

Er samen met de patiënt en zijn naasten voor zorgen dat hij zijn chronische ziekte zo goed mogelijk kan inpassen in zijn leven.

Individueel zorgplan als tool voor zelfmanagement

… het gaat dan om:

• Hoe ervaart de patiënt de ziekte?• Welke rol speelt de ziekte in zijn leven?• Welk doel heeft de patiënt?• Welk plan heeft de patiënt? • Hoe lost de patiënt problemen op?• Welke steun kan de patiënt krijgen en van wie?

Gebruik IZP bij mensen met COPD

• 14% heeft schriftelijk of mondeling besproken zorgplan

• Ruim 1/3 maakt er geen gebruik van• Inhoud vooral medisch gerelateerd• 76% zegt dat plan is opgesteld door

zorgverlener

Bron: Nivel, 2012

Evidence IZP bij COPD

• Evidence voor ‘written action plans’: – Sneller herstel na exacerbaties– 40% afname ziekenhuisopnames bij

exacerbaties– Lagere kosten

• COPD-patiënten actief betrokken bij besluitvorming? Dan betere therapietrouw!

Bron: zelfmanagementprogramma ‘Living well with COPD’ (Bourbeau, 2005)

Tegen

Onder

Voor

Boven

Stelling 1

Zelfmanagement is dé oplossing voor patiënt en zorgverlener

Stelling 2

Zelfmanagement stimuleren kost tijd. Die tijd heb ik niet als zorgverlener.

Stelling 3

Zelfmanagement is alleen iets voor mondige patiënten; ik ken genoeg patiënten die verwachten dat ik de

zorg overneem

Wat gaat u morgen anders doen?

Van ZZ naar GG• Draagkracht

verminderen• Medisch• Hiërarchisch• ICPC• Diagnose• Behandeling• Probleemoplossing• Individuele doelen• Individuele aanpak• Keten

• Draagkracht verhogen

• Sociaal• Gelijkwaardig• ICF• Dialoog• Actie & informatie• Gedrag & coaching• Individuele doelen• Gezamenlijke aanpak• Netwerk

Bron: Zorg voor je gezondheid! RVZ, 2010

Tips richting patiënt• Introduceer (nieuwe) werkwijze• Welke doelen?• Stimuleer patiënt mogelijke oplossingen te bedenken• Bespreek motivatie en te verwachten barrières • Vraag welke steun of advies hij daarbij nodig heeft • Patiënt neemt besluit!• Spreek evaluatiemoment af• Vraag om doelen en plan te noteren • Maak vervolg afspraak: termijn naar voorkeur

patiënt• Focus op ondersteuning!

Tips richting team

• Denk in grote lijnen: visie + uitgangspunten

• Begin er samen aan• Benoem een kartrekker• Maak het klein en uitvoerbaar • Begin met een kleine groep, maar begin• Leer er vooral samen van• Stel bij wanneer nodig• Geef nooit op

Gedragsverandering aantrekkelijk maken levert

meer op!

Kort filmpje http://

www5.vilans.nl/smartsite.dws?id=142095&ch=DEF

Dank voor uw aandacht!