1

ZORGNETWERKEN & PROACTIEF

HANDELEN

2

PROACTIEF HANDELEN

In strikte zin

Financiële onderbescherming (4,2%)

In ruimere zin

Onderbenutting recht op sociale hulp- en dienstverlening van het OCMW

In maximale zin

Sociale grondrechten als uitgangspunt (60 %)

3

PROACTIEF HANDELEN

Oorzaken

• complexiteit van de regelgeving

• een gebrek aan laagdrempelige initiatieven

• angst voor de aard van de hulpverlening (voorwaardelijk en sanctionerend)

• koel en afstandelijk onthaal

• eerdere negatieve ervaringen met hulp- en dienstverlening.

4

PROACTIEF HANDELEN

• Responsief handelen

₋ Antwoord op concrete vraag

• Actief handelen

₋ Aanbieden van meerdere alternatieven

• Proactief handelen

₋ Initiatief bij de overheid/hulpverlener

5

PROACTIEF HANDELEN

6

DE RECHTENCIRKEL Fases proactief handelen

7

ZOHRA = zorgnetwerk in Avelgem

Avelgem = plattelandsgemeente in zuiden van West-Vlaanderen, met ± 9700 inwoners

Sedert 2005

Samenwerking tussen OCMW, gemeente en Samenlevingsopbouw West-Vlaanderen

8

Wat?

= Aanvullend aanbod door vrijwilligers aan 65+’ers en personen met zorgvraag

1) Bezoekjes, kleine klusjes, leeshulp

2) Vervoer en boodschappen

3) Oppas

4) Klussen

5) Verjaardagsbezoekjes

1. DORPSDIENST ZOHRA

9

Proactief handelen?

1) Verjaardagsbezoekjes = bezoek aan alle 80+’ers

• Aanbod ZOHRA bekend maken

• Luisteren naar vragen

Preventief werken, opsporen en benaderen van doelgroep

1. DORPSDIENST ZOHRA

10

Proactief handelen?

2) Signaalfunctie = centraal doorheen globale werking!

• Oren en ogen open houden

• Actie ondernemen bij vragen, noden

→ is niet voor iedere vrijwilliger weggelegd

Toeleiding naar dienstverlening

1. DORPSDIENST ZOHRA

11

Essentiële randvoorwaarden?

1) Vorming signaalfunctie aan vrijwilligers

2) Goede procedure rond behandelen en opvolgen van signalen

3) Goede ondersteuning van de vrijwilligers

1. DORPSDIENST ZOHRA

12

2. DORPSRESTAURANT

Wat?

= Een dorpsrestaurant brengt mensen op een laagdrempelige manier samen onder het motto: eten en elkaar ontmoeten.

13

2. DORPSRESTAURANT

Proactief handelen?

1) Via samenwerking met lokale partners + keuze voor een locatie dichtbij: doelgroep op laagdrempelige manier bereiken

Opsporen en benaderen van doelgroep

14

2. DORPSRESTAURANT

Proactief handelen?

2) Ook hier signaalfunctie centraal

Toeleiding

3) Bubbels en Babbels = infomomenten over thema die aansluiten op leefwereld doelgroep

Preventief werken + toeleiding

15

2. DORPSRESTAURANT

Proactief handelen?

4) Aanwezigheid professionele medewerker

Toeleiding

16

Wat?

Aanbod voor kwetsbare gezinnen en kinderen

Kookactiviteit, ontmoeting, huiswerkbegeleiding, voorlezen aan kleuters

17

Proactief handelen?

Signaalfunctie = centraal

Info- en vormingsmomenten organiseren

Opsporen en benaderen, toeleiden, bevordert toegang sociaal huis

18

Verder werken op kinderarmoede

Ideeën: pamperbank, mama-café, geboortebezoekjes,…

preventie, opsporen, benaderen, toeleiden, toegang bevorderen

19

1) Belang van goede samenwerking met lokale partners !

2) Belang van goede ondersteuning en begeleiding van de vrijwilligers!

20

CONTACTGEGEVENS

Veerle Gevaert

Hoogstraat 98, bus 2 8800 Rumbeke

veerle.gevaert@samenlevingsopbouw.be T 051 24 29 28 l M 0474 91 96 64 www.samenlevingsopbouwwvl.be

VRAGEN?

21

TREES VANDEPUTTE

Voorzitter OCMW Avelgem

HET BELEID AAN HET WOORD

22

PROACTIEF KINDERRECHTEN GARANDEREN LOKEREN Benaderen – Kwaliteit - Zorg

23

Probleem

• Basiswerking: Drempels naar het dienst- en hulpverlening zijn zeer hoog voor bepaalde groepen.

• 6,2 % van de bevolking is onderbeschermd ,

• Sprekende cijfers:

₋ schoolse vertraging 21,5%,

₋ 10% geboortes kansarme gezinnen

₋ 23 % jonger dan 18 jaar, groot aandeel allochtonen

₋ In 6 aandachtsbuurten in de centrumstad

• Lokaal proactief kader

• Projectoproep kinderarmoede

24

Wat willen we bereiken?

De sociale grondrechten van maatschappelijk kwetsbare gezinnen en hun kinderen zijn beter gewaarborgd.

We zetten prioritair in op het bereik van maatschappelijk kwetsbare gezinnen met jonge kinderen.

De toeleiding naar het aanbod van dienst- en hulpverlening in functie van een groter participatie aan de samenleving.

Ondersteunende omgeving - Kinderarmoede

25

Hoe?

• Actieve toeleiding naar geïntegreerde basisvoorziening De Moazoart

• Een vindplaatsgericht netwerk van sleutelfiguren uit de diverse gemeenschappen

• Actieve toeleiding naar dienst- en hulpverlening

• Drempels inventariseren en dialoog met beleid

26

Wat?

• De Moazoart: ontmoeting, vrije tijd, vorming, laagdrempelige hulpverlening en belangenbehartiging

• Samenwerking Samenlevingsopbouw, Horizon en CAW

• Een geïntegreerde basisvoorziening, erkende vereniging waar armen het woord nemen

• Een laagdrempelig, ondersteunende en kwaliteitsvolle omgeving.

27

Resultaten

• Aparte activiteiten gericht op vrouwen en kinderen van diverse afkomst

• Wekelijkse vrouwennamiddag: ±20 aanwezigen

• Toeleiding naar globale activiteiten van De Moazoart

• Music For Life (vrouwenfeest/kerstmarkt-actie en wereldbuffet)

28

Wat?

• Sinds april 2013

• Een diverse groep vrijwilligers bouwt contacten op met moeilijk bereikbare groepen.

• Geen professionele hulpverleners.

• Ondersteuning door opbouwwerker via dagelijkse contacten.

• Maandelijkse intervisiebijeenkomsten:

₋ Vertrouwelijk en anoniem

₋ Sleutelfiguren, CAW, OCMW, K&G, TAO, Reach Out en Samenlevingsopbouw

₋ Hoe handelen, welke oplossingen zijn mogelijk, hoe bereiken …

29

Resultaten

• 9 vrijwilligers met linken naar diverse gemeenschappen

• 3 mannen en 6 vrouwen

• 7 intervisiebijeenkomsten

• 3 Marokkaanse, 1 Turkse, 1 Tsjechische, 1 Bulgaarse, 1 Zwart-Afrikaanse en 2 Belgische afkomst

• 50 contacten/dossiers met maatschappelijk kwetsbare groepen:

₋ 19 vindplaatsgericht via contacten, huisbezoeken

₋ 29 via laagdrempelig activiteitenaanbod De Moazoart

₋ 2 via doorverwijzingen welzijnsorganisaties.

• 90 signalen

30

Enkele bedenkingen

• Meerwaarde van sleutelfiguren en De Moazaort

• OCMW en CAW nemen deel aan de stuurgroep

• Opbouwwerker moeten strategisch hulp verlenen

• Grenzen van de hulpverlening cfr grenzen van de vrijwilligers

31

Wat?

• Dossiers opvolgen

₋ Signalenbundeling

₋ Voorzichtig zijn met cijfers

₋ Tussentijdse resultaten

• Opvolging op intervisiegroep

₋ Systematisch dossiers opvolgen

₋ Directe oplossingen realiseren

₋ Signalenbundeling

32

Gebrek aan benaderen in 17 van de 50 dossiers

Vrijwilligers legden contacten met mensen die geen gebruik maakten van het bestaande aanbod van hulp- en dienstverlening.

Via de vrijwilligers en de basisvoorziening vonden deze mensen de weg naar dienst- en hulpverlening.

De drempels zijn divers: onbekendheid van het aanbod, schaamte, vrees om niet goed geholpen te worden …

33

Gebrek aan zorgverleners in 20 van de 50 dossiers

Vrijwilligers legden contacten met mensen die problemen ervaren met de kwaliteit van de dienst- en hulpverlening.

• Mensen slagen er niet in/krijgen de ruimte niet om hun probleem goed te formuleren (taal)

• Onvolledige informatie

• Bepaalde dienstverlening/rechten wordt afhankelijk gemaakt van voorwaarden: bijvoorbeeld het kennen van het Nederlands.

• Ook ontbreekt het aan basishulp, bijvoorbeeld bij het invullen van documenten.

34

Gebrek aan benaderen in 17 van de 50 dossiers

• Vrijwilligers legden contacten met mensen die gevangen zitten in een web van problemen. De uitweg is niet evident. De uitweg vraagt moeilijke keuzes.

• De persoon is in de eerste plaats gebaat is bij ondersteuning, informatie, een luisterend oor, er zijn…

• Het probleem oplossen in de mensen hun plaats biedt in deze weinig soelaas. Mensen moeten de keuze zelf maken en ze moeten gerespecteerd worden in die keuze door de hulp- en dienstverlening.

• Een opgelegde keuze blijkt zelden een oplossing. Voorbeelden van dergelijke situaties zijn familiale en relationele problemen, onduidelijkheid over verblijfs- en arbeidsrechten. …

35

Op het vindplaatsgericht netwerk

Voortdurend dankjewel zeggen

Zorgen voor een duurzame inbedding en ondersteuning

Persoonlijke grenzen van de vrijwilliger

Geen professionele hulpverlener worden

Meerwaarde zit op meer dan benaderen: geen professionele hulpverlener?

36

Bovenlokaal beleid

• Automatische toekenning van het Omnio-statuut

• De Vlaamse en Federale regering maken werk van automatische rechtentoekenning, het is duidelijke wat wel en niet kan.

• In elke gemeente moet minstens één centraal onthaal worden georganiseerd dat een laagdrempelige toegang tot hulp- en dienstverlening verzekert.

• De Vlaamse overheid stimuleert het actief gebruik van de rechtenverkenner en verplicht hem binnen het kader van en sociaal onderzoek.

37

CONTACTGEGEVENS

Steven Rommel

steven.rommel@samenlevingsopbouw.be M 0491 344 115

www.samenlevingsopbouw.be/oost-vlaanderen

https://www.facebook.com/lokaalproactiefkaderOVL?fref=ts

VRAGEN?

38