www.aap.nl

De Koningin van de chimpansees bij PrimadomusEen gedenkwaardige dag zou het worden en dat werd het! Begin dit jaar kregen we te horen dat de Universiteit van Alicante had besloten een eredoctoraat te verlenen aan Jane Goodall, dé deskundige op het gebied van chimpansees.

En Alicante ligt op zo’n vijftig kilometer van… Villena, de

stad waar AAP bezig is het project Primadomus te verwezenlijken. Reden om, via onze Spaanse Primadomus-coördinatrice Olga Martin, contact op te nemen met het Jane Goodall Instituut in Spanje. Na overleg tussen beide organisaties en de univer-si teit bleek Jane al aan de voor-avond van de feestelijke dag (11 mei) naar ons terrein Rincón del Moro te kunnen komen om Primadomus-in-aanbouw met een bezoek te vereren.

Bezielend

Op zondag 10 mei, namiddag, woei het keihard en konden de tafellakens met Spaanse (bio-logische) tapas met moeite op hun plaats worden gehouden. Maar mét de aankomst van Jane Goodall daalde er rust over de vallei. De burgemeester van Villena, mevrouw Celia Lledó, en vertegenwoordigers van diverse lokale politieke partijen maakten kennis met Jane Goodall in het bijzijn van de ruim vertegenwoor-digde pers (regionaal en lande-lijk). Tijdens de daaropvolgende persconferentie benadrukte Jane Goodall nog eens het belang van centra als AAP Primamodus en feliciteerde zij directeur David van Gennep en alle andere aanwezigen met de voortgang van de bouw. Ze sprak de hoop uit nog dit jaar terug te mogen komen voor de feestelijke opening! Ter afsluiting plantten Jane Goodall en Celia Lledó met hulp van een aantal kinderen uit Villena een boom aan de zijkant van ons hoofdgebouw.De avond werd sfeervol afgeslo-ten in de tuin van het kantoor-huis waar, naast een aantal

AAP-collega’s, ook mensen van de Universiteit van Alicante zaten, evenals medewerkers van het Jane Goodall Instituut in Spanje. Het was een bijzondere ervaring om zo ’s avonds laat, buiten aan tafel, in internationaal gezelschap te zitten en onder de bezielende leiding van iemand als Jane Goodall te spreken over onze nauwe verwantschap met chimpansees en de verantwoorde-lijkheid die wij als mens hebben ten opzichte van alles wat leeft op onze planeet. Het gaf ons allemaal de energie om de laatste fase van

de realisering van Primadomus in te gaan. Per slot is het geen geheim dat het project de nodige tegenslagen heeft gekend.

De laatste hand

Uiteraard wil iedereen graag de exacte datum horen waarop Donkey en zijn groep voet en hand op Rincón del Moro zul-len zetten. Die datum is nog niet te geven. Op het moment van schrijven, in juli, begrijp ik dat de aannemer bezig is de laatste hand te leggen aan het verblijf voor Donkey’s groep. Daarna zullen we enige tijd nodig hebben om alles in te richten. En net als in Nederland zal het proces afgesloten worden met de toestemmingverlening door de betrokken autoriteiten om het centrum in gebruik te nemen. Het is nog te vroeg om de vlag uit te hangen, maar samen met Jane Goodall hopen we dat nog dit jaar te kunnen doen.

Gerard-Jan SpreyProjectleider Primadomus

NIEUWSQuarantaine weer vol Hoewel de quarantainemedewerkers van AAP uitsluitend met zoogdieren werken, stonden ze tot voor kort toch bekend als ‘slangenmensen’. Het quarantainegebouw van AAP is namelijk niet groot. Toch zitten er in dat kleine gebouwtje zeven afzonderlijke verblijven of ‘units’, een kantoortje, een operatiekamer, een douche en een toilet. Alles is dus krap ingedeeld, maar het manoeuvre-ren was voor de medewerkers nog eens extra uitdagend vanwege de destijds gekozen inrichting van de units. Rechtop staan in een verblijf tijdens het schoonmaken kon bijvoorbeeld niet. Daarom zijn de units dit voorjaar ontmanteld en opnieuw ingericht. Dat betekende dat de quarantaine leeg moest en AAP even geen nieuwe dieren kon opnemen! Op het moment van schrijven zijn de meeste units weer in gebruik. De laatste twee zijn bijna klaar en gereserveerd voor een lampongaap en een groene baviaan.Dankzij de nieuwe indeling hebben de medewerkers meer bewegingsvrijheid. Bovendien hebben de dieren meer ruimte en zijn de units flexibeler in gebruik, omdat ze makkelijker zijn aan te passen aan verschillende dier-soorten. Met zeven units is de quarantaine echter nog steeds snel vol, terwijl de wachtlijst lang blijft. In 2010 gaat AAP dan ook bouwen aan een uitbreiding van deze afdeling.

In de quarantaine had Moussa al veel meer ruimte dan in het vogelkooitje waarin ze ruim 20 jaar zat opgesloten

Nummer 67Zomer 2009

Het zal je maar gebeuren: iets op grote achter­poten springt voor je auto de weg over! Je wrijft eens in je ogen. Was dat een kangoeroe?

In juni werd er bij Putten een wallaby op de weg gesignaleerd. Nog diezelfde dag kon het dier worden verdoofd en naar AAP gebracht, waar hij in de quarantaine werd ondergebracht. Maar door de stress van het vangen, de nieuwe omgeving en het kleine oppervlak van de unit sprong het dier letterlijk tegen de muren op... Vliegensvlug werd er een groot buitenverblijf achter de quarantaine geplaatst, waar hij al gauw kalmeerde.

Kort na zijn aankomst heb ik de wallabyman, inmiddels Rufo genaamd, onder verdoving helemaal nagekeken. Er bleek bloed uit zijn neus te komen en hij miste twee bovensnijtanden, wat een gapend gat achterliet (wallaby’s hebben boven aan elke zijde drie snijtanden, en onder één). Twee bovensnijtanden zaten nog maar deels vast aan de bovenkaak. Deze verwonding schatte ik minstens een week oud.

De voornaamste doodsoorzaak van wallaby’s in gevangenschap is ‘lumpy jaw’ (zie Apenote 52). Dit is een abces in de kaak, ontstaan vanuit een verwonding van het mondslijmvlies. Het dier stopt met eten, vermagert en sterft in 99% van de gevallen, ondanks intensieve behandeling. Hoewel de prognose voor Rufo dus slecht was, hebben we de tandvleesverwondingen ontsmet en kreeg hij antibiotica voor een maand. Toen ik Rufo daarna weer verdoofde voor controle, hield ik mijn hart vast.... Maar wie schetst mijn verbazing; Rufo’s voortanden zaten prachtig vast en zijn tandvlees was helemaal genezen!

Intussen is Rufo een stuk rustiger geworden, al blijft hij schichtig en hupst hij snel weg als de verzorgers met zijn eten aankomen. Dat exoten die specifieke verzorging vereisen zomaar in Nederland gehouden mogen worden en vaak in het wild terecht komen, is een probleem dat alleen door betere wetgeving opgelost kan wor-den. Hopelijk zal dat in de toekomst gebeuren, waardoor we patiënten als Rufo niet meer in de behandelkamer krijgen.

Hester van BolhuisDierenarts

Overspringend wild...

Een paar uur eerder dan gepland (dat kan blijkbaar ook in het zuiden) nemen we de boot naar Aechina, een Grieks eiland voor de kust van Athene. Het is warm en stoffig op het eiland, maar zo aan het eind van de middag gelukkig nog licht. Bij het hek van het opvangcentrum EKPAZ wachten ons vijf grote honden luid blaffend op.

Yiannis, de beheerder van de opvang, staat op het punt

om naar het dorp te gaan. Aan het eind van elke dag haalt hij bij de

Ik stel me even voor hoe het gegaan is. Het is een zaterdag­ochtend in mei en de telefoon gaat. Boswachter Verwoerd neemt aan: het is de politie, meldkamer Apeldoorn. ‘Kun je even een kijkje nemen? Er is een wallaby gesignaleerd in de buurt van Putten.’

‘Een wát?’ vraagt Verwoerd ongelovig, maar de melder

herhaalt het. ‘Een wallaby, een soort kangoeroe. Hij schijnt net de weg te zijn overgestoken. Als we geen ongelukken willen, kun je hem beter vangen.’

Koudwatervrees

Verwoerd gaat op weg, nadat hij eerst de dierenambulance heeft gealarmeerd. Afgaande op de verhalen van ooggetuigen zitten de dierenbeschermers hun prooi steeds dichter op de hielen. Daar! Het dier hupt rond over het gazon van een prachtig aangelegde tuin. De Puttense Dierenambulance krijgt koudwatervrees en daarom belt Verwoerd naar hun Ermelose collega, die hij goed kent. Een uurtje later is de springerige twee-voeter in een hoek gedreven en heeft hij een verdovingspijl in zijn bil gekregen (zie foto) waarna hij naar AAP kan worden vervoerd.

markt de resten groente en vis op om aan de duizenden dieren in het centrum te voeren.

Groot hart

Van origine is EKPAZ een inheemse dierenopvang, maar in de loop der tijd is er van alles gedumpt of op een andere manier terechtgekomen. Zowel honder-den vogels en reptielen als honder-den (landbouw)huisdieren. Het is er echt een grote beestenboel want Yiannis heeft een groot hart en kan geen nee zeggen. Dagelijks worden er dieren naar het

Voor AAP zijn dit soort meldingen geen unicum: er staan momen-teel 44 wallaby’s op de wachtlijst. Gelukkig kunnen de meesten nog even wachten, want we hebben gewoon geen plaats voor dieren die zó veel bewegingsruimte nodig hebben. Voor Rufo, zoals hij gedoopt is, hebben we zelfs een buitenquarantaine moeten maken (zie ook de column van onze dierenarts Hester van Bolhuis).

Positieflijst

Dat de eigenaar van Rufo niet rea-geert op de oproepen zich te mel-

centrum gebracht – in elke hoek staan dozen en bakken met een levend wezen erin; soms met eten en water, maar meestal zonder. De kooien zijn vuil en missen iedere vorm van inrichting. Eén man en een handjevol vrijwilligers kunnen nu eenmaal geen goede zorg aan zoveel dieren geven.

Beter leven

Het Griekse ministerie van land-bouw vond dat ook en zocht hulp voor EKPAZ. AAP wil proberen om in de komende maanden voor zoveel mogelijk exoten een ander onderkomen te vinden. Het berber aapje Ali en twee stinkdieren mochten alvast mee naar Almere, voor de vol-gende dieren staat inmiddels een transport gepland en voor twee apen lukte het al een rechtstreeks herplaatsadres te vinden. Zo kan AAP gelukkig meehelpen met het oplossen van deze uit de hand gelopen hobby en vele dieren een beter leven geven dan zij, ondanks alle goede bedoelingen, tot nu toe hadden.

Eva SchippersHoofd Opvang en Rehabilitatie

den, begrijp ik heel goed want als ik alle kosten van Staatsbosbeheer, de dierenambulance en onszelf bij elkaar optel… Spijtig genoeg lijkt het er op dat de positieflijst, die een einde kan maken aan het par-ticulier bezit van dieren die daar-voor volstrekt ongeschikt zijn, nog enkele jaren op zich laat wachten. Maar omwille van het welzijn van het dier, is voorkómen beter dan genezen.

David van GennepDirecteur Stichting AAP

Een uit de hand gelopen hobby

De Puttense wallabyzaak

Ali

Negen waanzinnige dagen

Spectaculair

Maar behalve heel leuk, was deze marathon ook heel zinvol. Van talloze donateurs kregen we het aanbod om via hun netwerk iets wervends te doen en enkele honderden nieuwe donateurs en Air Milesspaarders meldden zich ter plekke aan. Het meest spec-taculaire resultaat was wel het ongelooflijke bedrag van bijna 50.000 euro aan special gifts en extra donaties. Daarnaast was het voor de eigen AAP-medewerkers

Wij stellen aan u voor

Papio

In de zomer van 1999 kreeg AAP het verzoek om met spoed vijf mantelbavianen op te nemen. De Algemene Inspectie Dienst (de ‘dierenpolitie’ van het minis­terie van LNV) had, na veel klachten van omwonenden, een grootscheepse controle bij een dierenhandelaar in Gelderland uitgevoerd en was daarbij gestuit op een paardentrailer waar stank en lawaai uit kwam.

Wat ze erbinnen aantroffen is met geen pen te

beschrijven. In de onverwarmde, tochtige trailer zaten vijf brood-

magere mantelbavianen op een dikke brij van vergaan stro, rot-tende voedselresten en hun eigen uitwerpselen. De handelaar wilde de dieren voor entertainment verhuren, maar liet kennelijk na ze te verzorgen! De inbeslagname verliep trouwens eenvoudig: de vijf werden in de trailer naar Almere vervoerd.

geen mantel

Papio was toen pas ongeveer zeven jaar oud, maar hij was al gecastreerd. De ingreep moet vóór zijn puberteit hebben plaats-gevonden want hij had de karak-teristieke ‘mantel’ van lange grijze schouderharen niet ontwikkeld. De groei daarvan is namelijk afhankelijk van de aanmaak van mannelijke hormonen – vergelijk het met baardgroei bij jongens. Papio zou dus nooit als een echt mannetje van zijn soort kunnen leven: hij was niet aantrekkelijk voor vrouwtjes en zou geen nage-slacht kunnen verwekken.

sociaal

Gelukkig mist Papio (zijn naam is ontleend aan de wetenschappelijke benaming van mantelbavianen) ook de drang om een harem te vergaren. Juist door zijn ‘handi-cap’ heeft hij geleerd zich in alle sociale kringen te bewegen: hij kan stoer zijn met de mannen en

NIEUW BIJ AAP◆ Witoorpenseelaapjes Ibero en Cerrada, van verschillende Nederlandse particulieren◆ Woestijnvos Rum, genetkat Andorra en de stinkdieren Kitts, Anguila, Trini en Tobago arriveerden in één transport uit het Belgische Natuur hulp-centrum in Opglabbeek◆ Vijf Chimpansees: Koko uit een dierentuin in Macedonië, Brigitta, Daza en Jeudi van het Franse eiland Réunion en Flaco uit de Spaanse stad Murcia◆ De berberapen Fugitive en Chiquito via tijdelijke opvang in München. Helaas overleed Chiquito kort na aankomst. Het vrouwtje Babouche werd in Frankrijk inbeslag genomen◆ Wallaby Rufo (zie blz. 2)◆ Richardson grondeekhoorn Son, gevonden en tijdelijk opgevangen in België◆ Groene meerkat Moussa zat twintig jaar in een vogelkooitje bij particulieren en werd tijde-lijk opgevangen in het Spaanse opvangcentrum Depana. ◆ Met hetzelfde transport naar Almere kwamen de wasberen Nio, Piro en Niwa mee (Niwa vanaf Toulouse). Wasbeer Metouac hield zich schuil op een zolder in Friesland ◆ Stinkdieren Memphis en Mydas en berberaapje Ali uit Griekenland (zie blz. 2)◆ Lampongaap Philippine, dertig jaar oud, heeft vergroei-ingen door te kleine huisvesting bij Duitse particulieren

en vrijwilligers, die dagenlang in touw waren, een geweldige opste-ker om zoveel aanmoediging te krijgen van ú die ons werk steeds weer mogelijk maakt.

Opnieuw

We gaan dit zeker herhalen, net zo lang tot we iedereen de kans heb-ben gegeven om langs te komen. En daarna? Dan beginnen we gewoon opnieuw!

Mocht u ook een leuk idee heb-ben om AAP te helpen of wilt u eens met andere AAP-fans van gedachten wisselen? Bel, schrijf of mail ons dan of doe mee op een van onze digitale forums: Linked AAP groep of Stichting AAP. hyves.nl. De minder digitaal inge-stelde mensch... zien we graag in persoon op een van de volgende Waanzinnige Dagen bij AAP. Ik kan niet wachten!!

David van Gennep

mantelbaviaan Wetenschappelijke naam Papio hamadryasLeefgebied Op dorre gronden aan de rand van de woestijn en boslandsavanne in Noordoost-AfrikaLeefwijze Vooral op de grondLengte 75 cm + 55 cm staartGewicht Vrouwtjes: 10-15 kg / Mannetjes: 15-20 kgMaximale leeftijd ± 40 jaar (in gevangenschap)Uiterlijk Bruingrijze vacht, rood gezicht en achterste, mannelijke dieren hebben lange grijze schouderharen (‘mantel’)Sociale structuur Mannetjes met een harem van 3-5 vrouwtjes Voedsel Zaden, granen, knollen, bladeren, insecten en kleine zoogdierenBijzonderheid De oude Egyptenaren zagen bavianen als de heilige dienaren van Thoth, de secretaris van de goden. In de vorige eeuw werden ze juist afgeschoten als schadelijk wild omdat ze in troepen akkers en plantages plunderden. Juist vanwege hun gebrek aan angst voor de mens en hun aanpassingsvermogen, worden bavianen veel gebruikt in de amusementsindustrie (circussen, shows).

vriendschappelijk omgaan met de vrouwen. Zelf spint hij daar ook garen bij, want omdat niemand iets van hem te vrezen heeft kan hij altijd zijn gang gaan.

onnozel

Als u ooit bij de Apeneilanden komt kijken, let dan eens goed op de groep van Tarzan. Hoogstwaarschijnlijk ziet u er een mantelbaviaan die zo onopvallend bruin is als een vrouwtje, maar veel forser gebouwd. Mocht dan bovendien het tongpuntje uit de mond van dit dier steken – wat hem een ietwat onnozel maar ook vertederend aanzien geeft – dan weet u: dát is Papio!

Christine Kraft

Onlangs heeft AAP een oude traditie opgepakt: jaarlijks een flinke groep donateurs uitnodi­gen voor een bezoek.

Tussen 13 en 21 juni hadden we maar liefst 7.500 donateurs

en Air Milesspaarders te gast.Ik kan u nauwelijks beschrijven hoe geweldig het was om zó veel fans te ontmoeten en te spreken. Er waren zelfs donateurs bij die het prille begin van AAP in de jaren ’60 hebben meegemaakt!

AAP is een opvangcentrum voor apen

en andere kleine uitheemse

z oogdieren. Ons doel is de dieren

zoveel mogelijk te herplaatsen in een

natuurlijke omgeving. De stichting

ontvangt hiervoor geen structu-

rele subsidie en is afhankelijk van

donaties. U kunt donateur worden

vanaf €15,- per jaar. Als begunstiger

kunt u zelf de hoogte van uw gift

bepalen. Uw bijdrage is van harte

welkom op gironummer 2777530.

Het is ook mogelijk Stichting AAP

te steunen door het sparen van

Air Miles of inzamelen

van cartridges en mobiele

telefoons.

AAP is een van de goede doelen van de

colofon uitgave Stichting AAP, Postbus 50313, 1305 AH Almere, telefoon 036 523 87 87, fax 036 538 42 40, e-mail info@aap.nl, internet www.aap.nl eindredactie Christine Kraft aan dit nummer werkten mee Hester van Bolhuis, David van Gennep, Carolien Hoogenhout, Christine Kraft, Eva Schippers, Petra Sleven, Gerard-Jan Sprey, Petra Timmers foto’s Sabine Joosten, Depana, Gerard-Jan Sprey, Imelda den Hartog, Arcturos, Eline Verwoerd, Petra Timmers, Torsten Stapel vormgeving Sandra van der Putten inkt gesponsord door Sun Chemical O+R drukwerk StolwijkGrafax, Zaandam

colofon

AAP bedankt:◆ Het Groenhorst College uit Almere: Esther, Linda, Danielle, Cynthia, Lindsy en Rowena bakten elke dag koekjes voor de bezoekers van de Open Dagen.◆ Drukkerij StolwijkGrafax sponsorde het drukwerk en de aankleding van de Open Dagen.◆ Stichting Judo Vrienden Almere haalde tijdens een landelijk toernooi € 198,77 op.◆ Sandra van Hek-Schatteleijn voor € 300: een deel van de opbrengst van haar boek “De Paarse Panda. Ongeneeslijk ziek, nou en?” (www.depaarsepanda.nl)◆ Twee Koninginnedagacties: paalzitter Thomas Elschot haal-de met zijn actie € 293,50 op. De 8-jarige Noah Wolsink uit Amersfoort verkocht voor maar liefst € 96,40 aan spullen. ◆ Electrolux voor de nieuwe con-densdroger voor Primadomus.◆ Crocs Europe voor het doneren van Crocs schoenen en laarzen voor alle dierverzorgers.◆ Studenten van de opleiding MEM (media en entertainment management) ontwierpen een tv-programma, ‘Van Niets Naar Iets’, waarin twee teams strijden voor het goede doel. De opbrengst voor het AAP-team: € 250. ◆ Basisschool de Stap in Lands-meer hield een kunstveiling voor AAP, opbrengst ruim € 4.000!

Zilveren chimpansee

Voor AAP heeft Pamela een prachtige bedel laten ontwerpen van een zilveren chimpansee met twee zirkonia-steentjes als ogen. Het sieraad is voor 42 euro te verkrijgen of te bestellen bij alle juweliers in Nederland. Van iedere verkochte AAP-bedel ontvangen wij maar liefst 10 euro. De AAP-bedel past op: Pandora, Chiaro, Trollbeads, Chamilia, Biagi, Tedora, Pasha, Charlot Design, Imenzo, Spinning en Bacio.

www.goededoelbedelsshop.nl

Het ontwerpen heeft een tijdje geduurd maar nu is hij klaar en vanaf september

te koop: de originele AAP­bedel.

Drie Java­apen, Jordy, Stefano en Atjil, waarvan we dachten dat ze hun oude dag bij AAP zouden slijten, zijn herplaatst!

Jordy was ooit eigendom van Nederlandse particulieren die

na zes jaar beseften dat een aap thuis niet te handhaven is. Atjil werd op een markt in Indonesië gekocht, naar Nederland gesmok-keld en inbeslaggenomen. Stefano leefde in een Grieks stadsparkje waar hij ernstig werd verwaar-loosd. Na aanhoudende klachten van bezoekers kon hij in beslag worden genomen.

mixed-exhibit

Alledrie waren ze al eens door AAP herplaatst. Ouwehands Dierenpark wilde een ‘mixed-exhibit’ (verschillende diersoorten in één verblijf) met orang-oetans en Java-apen beginnen, maar al gauw bleek de combinatie geen succes. De orang-oetans werden gek van de drukke, ruziezoe-

Pamela de Jonge uit Almelo, initiatiefneemster van de

Goede Doel Bedels en opricht-ster van www.goededoelbedels.nl, zocht contact met ons en vroeg of ze een AAP-bedel mocht ontwer-pen. ‘In 2006 wilde ik meer doen met de bedels, met name voor het Goede Doel. Jarenlang zag ik de bedels van merken als Pandora, Trollbeads, Bacio etc. als warme broodjes over de toonbank gaan en ik wilde deze trend koppelen aan iets positiefs. Een heel nieuw concept, iets wat wij in Nederland nog niet hadden.’ Inmiddels is Goede Doel Bedels uitgegroeid tot een enorm succes.

kende Java-apen, die tevens de bezoekers de stuipen op het lijf joegen door via het klimmateriaal behendig het verblijf uit te wip-pen. Een onhoudbare situatie dus. Een nieuw herplaatsadres bleek niet voorhanden en de Java-apen kwamen terug naar AAP.

De aanhouder wint

Maar nu is voor de drie heren dan toch een definitieve mooie plek gevonden in de Duitse dieren-tuin Oderbruch Zoo. Een klein-schalig park met een doelstelling die aansluit bij de ideeën van AAP. Naast een bijzonder warm welkom, wachtte de dieren een prachtig verblijf waarbij AAP een informatiebord mocht plaatsen. Met dit bord worden de Java-apen naar behoren voorgesteld en vergroot AAP haar naamsbekend-heid, maar het belangrijkst is dat het vertelt dat een aap geen huis-dier is.

Carolien Hoogenhout

Giften en Acties

De originele Goede

Doel Bedel® voor AAP

Cert no. SCS-COC-001651

de Java­apen in Duitsland?Hoe vergaat het…

Ja, ik wil AAP helpen en:

❏ word donateur voor minimaal €15,­ per jaar

❏ maak een door mijzelf vast te stellen gift over op giro 2777530 t.g.v. Stichting AAP, Almere

Opsturen aan: Stichting AAPAntwoordnummer 14411300 VE Almere

naam en voorletters

straat en huisnummer

postcode

plaats

telefoonnummer

mobiel

e-mailadres

DHR/mevr

AN.67

ik help aAp✂

Op 29 juni overhandigde Pamela het eerste exemplaar aan directeur David van Gennep. Bij aankoop van deze mooie Goede Doel Bedel® in de vorm van een chimpansee, doneert u 10 euro aan Stichting AAP. Tevens ontvangt u bij aankoop een origineel doosje en een persoonlijke dankbetuiging van AAP.