Ymere ontmoet special

Daarom duurzaam pagina 14

Wat levert het mij op? pagina 10

ontmoetMAGAZINE VOOR HUURDERS VAN YMERE

duurzaam onderhoud

13 x slim als Ymere met uw woning aan de slag gaatpagina 12

‘ Nooit meer modderen met strips en kit’

Samen aan de slag

Gaat Ymere uw woning aanpakken? Met dit stappenplan bent u optimaal voorbereid.

Zo zit dat!

“Waarom moet ik huurver-hoging betalen voor betere isolatie?” Vijf vragen, vijf ant-woorden.

Wat heb ik eraan?

De voor- en nadelen van verduur-zaming van uw woning overzichte-lijk op een rijtje.

Meer comfort

Ymere gaat duizenden woningen comfortabeler, energiezuiniger en veiliger maken.

COLOFON Deze special over duurzaam onderhoud is een eenmalige uitgave van Ymere.Redactieadres [email protected] Hoofdredacteur Fred de Ruyter Eindredactie Onno Hogenaar Productie Went Werkt Journalistiek Aan dit nummer werkten mee Marc van Arem, Esther Barfoot, Sandra Bouwmeester, Karlijn Broekhuizen, Margot Franssen, Marjan Kootwijk, Pablo van der Laan, Margo Ooster-veen, Robin Ouwerkerk, Nathalie Roet, Anje Romein, Monique Smeets, Margreet Steiner, Paul Tuijp, Jan Jaap Vogel, Fotografie Yvonne Brandwijk, Eline Hensen, Anneke Hymmen, Martijn Steiner Lovisa Infographic Shoot Media Vormgeving en opmaak © Overhaus, Amsterdam Drukwerk tussen de bedrijven door (tdbd). Dit magazine is met zorg samengesteld. U kunt er echter geen rechten aan ontlenen.

06

12

10

18

Duurzaam onderhoudYmere gaat de komende jaren duurzaam onderhoud plegen aan duizenden woningen. Ook aan uw woning. In deze speciale uitgave van Ymere ontmoet leggen wij u graag uit waarom, en hoe dat in z’n werk gaat.

We zetten overzichtelijk op een rijtje wat dat voor u betekent. Voor uw portemonnee. Maar ook qua overlast. Daar tegenover laten wij u zien wat duurzaam onderhoud oplevert: een huis van deze tijd, meer comfort, en een kans om geld te besparen op uw energierekening.Bent u benieuwd hoe bewoners in woningen die al klaar zijn duurzaam onderhoud hebben ervaren? In de rubriek ‘Uitgelicht’ vertellen vier huurders van Ymere over de plussen en de minnen. Ineke Kruis bijvoorbeeld, woonachtig aan de Amstelveenseweg in Almere, die dolblij is met haar zonnepanelen: “Als nu de zon schijnt, ben ik dubbel gelukkig.” Natuurlijk is het mogelijk dat u na lezing van deze special nog vragen hebt. Dan kunt u uiteraard altijd contact opnemen met de projectleider of uw gebiedsconsulent.

| ontmoet special2

inhoud

Nieuwe kozijnen, dubbel glas en gevelisolatieNaam Hein Claver (56) Woont Ketelma-kerij, Amsterdam-Noord

“L aat ik vooropstellen dat we hier heel gelukkig zijn. De huizen zijn groot, en we heb-

ben goed contact met de buren. Maar vooral in de winter merkten mijn vrouw Alie en ik de mankementen van onze woning. Als het regende, moesten we handdoeken voor de deuren leggen, an-ders liep het water het huis in. Het waai-de niet alleen buiten, maar ook binnen. Wanhopig werden we er soms van. Maar aan het einde van elke tunnel is een lichtpuntje, en deze kwam in de vorm van een brief, waarin plannen voor onderhoud en duurzame verbetering van onze woning werden aangekondigd. We konden ons geluk niet op. Door Ymere werden we uitgenodigd om plaats te nemen in de klankbordgroep, en dat heb ik gedaan. Ik ben de buurt in gegaan en heb de bewoners gevraagd naar hun wensen. Vanuit hun woonerva-ring konden zij het beste aangeven hoe zij de aanpak voor zich zagen. Dankzij onze bemoeienis zijn de schuifdeuren uiteindelijk behouden en is de plek van de nieuwe draai- en kiepramen aange-past. Door mijn technische achtergrond begreep ik exact wat er ging gebeuren. Maar ook als je die niet hebt, kan ik ie-dereen adviseren in zo’n klankbordgroep zitting te nemen. Zo raak je heel betrok-ken bij het proces en krijg je meer voor elkaar. In de winter zitten we er nu warm bij, en in de zomer genieten we van onze tuin. Zo’n mooi huis vind je niet snel in Amsterdam.”

‘ In de winter zitten we er nu warm bij’

uitgelicht

DUURZAAM ONDERHOUD | 3

| ontmoet special4

kort

Windmolen op Ymere dak

Nuon heeft tien energieadviseurs opgeleid, die bij Ymere-huurders langs de deuren zijn gegaan. Dat deden zij voor Step2Save, een energiebesparings-project waarbij bewoners van sociale huurwoningen gratis advies kregen over energiebesparing. In één jaar tijd gaven de energieadviseurs 5.000 adviezen in de Amsterdamse stadsdelen Noord en Oost. Ze deelden ook energieboxen uit met spaarlampen en andere milieu-vriendelijke producten. De energieadviseurs waren jonge werkzoekenden. Met hun opleiding en tijdelijke baan verwerven ze een betere positie op de arbeidsmarkt.

Besparing: 25 euro per maandBij renovatie van 149 eengezinswoningen aan de Alkmaargracht en omgeving in Almere hebben de woningen een hoger energielabel gekregen: van E/D naar A. Door de woningen beter te isoleren, treedt minder warmteverlies op en gaat het ener-gieverbruik omlaag. Gemiddeld wordt er on-geveer 25 euro per maand bespaard. Ymere isoleerde onder meer de daken en de vloe-ren op de begane grond. De raamkozijnen zijn vervangen, en er is hoogrendements-glas geplaatst. Door daarnaast te zorgen voor betere ventilatie, ontstond er een aan-genamere leefomgeving voor de bewoners. Ook kregen 137 woningen elk zes zonnepa-nelen op het dak die een huishouden circa 1.000 kWh stroom per jaar opleveren. Dat is ongeveer een derde van de jaarlijkse elek-trabehoefte van een woning.

Op het dak van de Ymere-vesti-ging in Amsterdam-Noord staat een windmolen, die het kantoor van stroom voorziet. Deze windmolen levert genoeg energie voor een tweepersoons-huishouden. Ook een groen dak (met de vetplant sedum) en zonne-panelen leveren een bijdrage aan duurzaamheid. Op een digitaal bord in de hal kan iedereen zien hoeveel energie de windmolen en de zonne-panelen leveren. Zo wil Ymere de bewustwording bij haar eigen medewerkers vergroten.

Energieadviseurs langs de deuren


Achterpadverlichting op zonne-energieIn de Rozenprieelwijk in Haarlem waren de achterpaden slecht verlicht. Dat gaf de bewoners een gevoel van onveiligheid. Ymere heeft de achter-paden verlicht met energie van zon-nepanelen. Sindsdien voelen bewo-ners zich weer veilig als ze achterom hun huis in willen. En het is bovendien een duurzame oplossing.

Muurverwarmingveilig en goedkoop

Hoeveel warmte verliezen woningen eigenlijk via het dak? Dat wilde de gemeente Amster-dam graag weten. Daarom is, in samenwer-king met Ymere en andere woningcorporaties, van heel Amsterdam een ‘dakscan’ gemaakt. Vanuit een vliegtuig zijn foto’s genomen met een infraroodcamera. Zo is zichtbaar gemaakt welke woningen door slechte isolatie veel warmte verliezen. De dakscan is vooral be-doeld om bewoners bewust te maken van hun energiegebruik, maar de gegevens worden ook gebruikt om conclusies over de kwaliteit van dakisolatie te trekken. Daar kunnen de woningcorporaties dan mee aan de slag.

Toen De Heiligenhuisjes in Haarlem in 2009 de monu-mentenstatus kregen, is door Ymere besloten de woningen duurzaam op te knappen.Tijdens deze opknapbeurt konden de bewoners in hun huis blijven wonen. Vloeren en daken zijn geïsoleerd, kozijnen vervangen, isolatieglas geplaatst en de ver-warmingsketel is vervangen. Door deze maatregelen is het energie-label van de huisjes verbeterd van E naar B. Tegelijkertijd is de unieke uitstraling behouden.

Duurzame opknapbeurt voor

Heiligenhuisjes In Amsterdam-Noord heeft Ymere een proef uitgevoerd met een elektrisch muurver-warmingssysteem. De binnenzijde van een aantal wanden van de woning zijn be-plakt met een siliconenpolymeer, waarin elektriciteitsdraad is ge-plaatst. Door aansluiting van zwakstroom op de draden loopt elektrische stroom door ketens van carbondeeltjes in het polymeer, waardoor de temperatuur stijgt. De techniek – uniek in de wereld – is schoon, veilig en goedkoop. De eerste ervaringen zijn positief. De woning is aangenaam warm, al missen som-mige het gezellige `kacheltje’ in de kamer.

Dakscan toont warmteverlies

| ontmoet special6

van label G naar B

Paul Tuijp

‘ Ook in een geïsoleerd huis moet je zuinig omgaan met energie’


Energiezuinig, veilig en comfortabel Veel oudere woningen van Ymere hebben enkel glas en zijn slecht geïsoleerd. Sommige hebben zelfs nog onveilige gaskachels en geisers. Deze woningen kunnen energiezuiniger, schoner en veiliger. Daarom gaat Ymere een deel van deze woningen verduurzamen. Ook uw woning komt hiervoor in aanmerking.

Bijna alle woningen in Nederland heb-ben een energielabel. Een zeer zuini-ge woning heeft label A, een woning

die veel energie gebruikt label F of zelfs G. Doel van Ymere is om huizen met een slecht label in tien jaar tijd te verbeteren tot min-stens label B. De woningen krijgen dubbel glas, en daken en vloeren worden geïso-leerd, zodat minder warmte weglekt. Als de verwarmingsketel moet worden vervangen, komt er een energiezuinige voor terug. Al deze maatregelen zorgen voor een lagere energierekening en een comfortabele en vei-lige woning. En het is ook nog eens goed voor het milieu. “Behalve isolatie en vervan-ging van ketels kunnen we een zonneboiler of zonnepanelen aanbrengen”, zegt Paul Tuijp, technisch adviseur bij Ymere. “Dan werken de liften van een complex bijvoorbeeld op zonne-energie. Dit doen we alleen als het technisch en financieel haalbaar is.”

Twee labels vooruitNiet alle woningen met een slecht label komen voor verduurzaming in aanmerking. Woningen moeten minstens twee labels vooruit kunnen worden geholpen, dus van F naar D of van D naar B. Een andere voorwaarde is dat bewo-ners tijdens de werkzaamheden in hun woning kunnen blijven. Tuijp: “Als we bij het onderzoek ontdekken dat er bijvoorbeeld ook herstel aan de fundering nodig is of dat er asbest in de woning zit, dan pakken we die op een ander moment aan. Want voor zo’n renovatie moeten bewoners tijdelijk hun huis uit.”

Logisch momentYmere voert de verbeteringen uit op een logisch moment: als er toch al onderhoud is gepland. “Zo vallen we de huurder maar één keer lastig”, zegt Tuijp. “Het moment ligt vaak voor de hand. Als we het kozijn vervan-gen, pakken we meteen het dubbel glas mee. Twee vliegen in één klap.” De ene

Helft in ordeOngeveer 74.000 wonin-gen van Ymere komen in aanmerking voor een energielabel. Daarvan hebben zo’n 37.000 wo-ningen een label A, B of C. Dus de helft is in orde. De woningen zijn als volgt over de labels verdeeld: Label A: 11.750Label B: 5.250Label C: 19.750Label D: 12.250Label E: 12.000Label F: 8.250Label G: 4.750

| ontmoet special8

van label G naar B

Onderhoud of verbetering?

Ymere werkt aan betere woningen via het wettelijk verplicht onder-houd, zoals schilderwerk, voeg-werk en reparaties. Dat zit bij de huur inbegrepen, en de huurder mag dit niet weigeren. Daarnaast zijn er extra onderhoudsmaatre-gelen mogelijk die de huurder meer comfort bieden.

Investeringen in duurzaamheid vallen onder die extra’s. Omdat sprake is van een aanzienlijke verbetering van de woning, krijgt de woning een zuiniger energielabel en vraagt Ymere daarvoor

een huurverhoging. De hoogte daar-van hangt af van de aard van de ver-beteringen. Voor deze ingrepen is wel toestemming nodig van de huurder. Er vinden onder andere besprekingen plaats met bewoners via de bewo-nerscommissies of een klankbord-groep, en er is extra uitleg tijdens bewonersavonden. De duurzaam-heidsmaatregelen zijn alleen toege-staan als minstens 70 procent van de bewoners van een complex bereid is mee te werken en de huurverhoging te betalen. Daarom wordt elke individuele huurder om een akkoord gevraagd.

huurder zal meer last ondervinden dan de andere. “Voor dakisolatie in een boven-woning moet misschien de zolder leeg. We bieden zo veel mogelijk hulp aan om het leed te verzachten.”

Zuinig met energieDat de maatregelen effect hebben, staat vast. Op papier kan dat voor sommige huur-ders zelfs oplopen tot een besparing van vijf-tig procent. Maar in de praktijk is nog wel iets extra’s nodig: bewustwording. “Bewo-ners moeten ook zelf meehelpen”, zegt Tuijp. “Door niet te veel te stoken, apparaten uit te schakelen en ’s nachts de verwarming laag te zetten. Denk niet na de ingrepen: nu kan ik de kachel vaker aanlaten of langer douchen. Ook in een geïsoleerd huis moet je zuinig omgaan met energie.”

Laagste labels eerstVan de woningen van Ymere hebben er 4.750 het slechtste label: G. Dit zijn voor een deel panden die eerder op de no-minatie stonden om gesloopt te worden. Door de crisis is er echter min-der geld voor nieuwbouw, en daarom worden deze panden niet gesloopt maar grondig aan-gepakt. Ymere streeft ernaar om de panden met de laagste labels het eerst aan te pakken.

Nieuwe kozijnen, dubbel glas en zonne-panelen Naam Ineke Kruis (50) Woont Amstel-veenstraat, Almere

“We wonen nu 21 jaar in dit huurhuis en heb-ben er met veel ple-

zier vijf kinderen grootgebracht. Daar ging financieel al onze aandacht naar uit. Totdat we een uitnodiging kregen van Ymere voor een voorlichtings-avond over een duurzame renovatie van de buurt. Er zouden onder ande-re nieuwe kozijnen en zonnepanelen geplaatst worden. We waren al jaren aan het modderen met strips en kit om de tocht tegen te houden. Nieu-we kozijnen leken ons dan ook gelijk een prima idee. Op de voorlichtings-avond werd ons voorgerekend wat zonnepanelen, na een kleine huur-verhoging, zou opleveren. Bijna 20 euro per maand, daar kun je toch leuke dingen mee doen? De verbou-wing duurde in totaal tien dagen en is uitermate soepel verlopen. Tijdens het bouwproces kwam steeds een andere groep bouwvakkers over de vloer, maar de afstemming verliep geolied. Nu hebben we niet alleen een goed geïsoleerde zolder en zes blinkende zonnepanelen, maar ook nieuwe kozijnen en dubbel glas. Ons huis is daarmee van energie-label E naar A gegaan! Veel mensen denken dat er bij zo’n renovatie een addertje onder het gras zit. Maar ik kan uit ervaring zeggen: dat is niet zo. En als de zon schijnt, ben ik nu dubbel gelukkig!”

‘ Dubbel gelukkig als de zon schijnt’


uitgelicht

Voordelen

15-20%

1

2

4

31 Meer comfort

Minder kou, tocht-, vocht- en schimmel-problemen. Daardoor ook minder gezond-heidsklachten zoals luchtweg- en ooginfec-ties, astma, vermoeidheid en hoofdpijn.

2 Beter voor het milieu Een duurzaam huis verspilt minder ener-gie. Dat is van belang in een tijd dat fossiele brandstoffen schaarser worden. Een duur-zaam huis stoot minder CO² uit en is dus schoner.

3 Bij de tijd met een huis van nu Glasisolatie; van enkel glas naar dubbel of van verouderd dubbel glas naar beter dub-bel glas van nu; Van gaskachel en geisers naar centrale verwarming; Gevels en dak geïsoleerd; Kieren gedicht en waterleidin-gen verpakt.

4 Energiebesparing Een energiezuiniger huis betekent ook een besparing in de energierekening. Een ge-middelde energiebesparing van zo’n 15 tot 20% is niet buitengewoon. Dat kan honder-den euro's per jaar schelen.

Verduurzaming van uw woning heeft veelvoordelen. Zo neemt het wooncomfort toeen gaan uw energiekosten waarschijnlijkomlaag. Bovendien is een duurzamewoning ook nog eens goed voor hetmilieu. Maar er zijn ook nadelen.Wij hebben de voor en nadelenvoor u uitgetekend.

| ontmoet special10

voor en nadelen van verduurzaming

Nadelen

21

3

1 Huurverhoging Een beter huis kost dikwijls iets meer geld. Dat kan variëren tussen de 10 en 60 euro per maand, afhankelijk van de mate van energiezuinigheid. Huurders die daarvoor in aanmerking komen, kunnen een deel daar-van vergoed krijgen via de huurtoeslag (zelf na te rekenen via www.toeslagen.nl).

2 Overlast Tussen de allereerste voorbereidingen en de start van de werkzaamheden zit gemiddeld 20 maanden. Daarin gaat Ymere een traject aan om u te informeren, te enthousiasmeren en om medewerking te vragen. Bij een complex van ongeveer 100 woningen duurt de uitvoering van de werkzaamheden ongeveer 1 jaar. De werkzaamheden ín uw woning zijn beperkt tot enkele dagen.

3 Onzekerheid over effect op het energieverbruik Er zijn complexen waar Ymere na uitvoering van het project veel lagere besparingen terugziet dan vooraf berekend. Om teleur-stellingen te voorkomen is het van belang dat u na de ingreep uw (stook) gedrag in de gaten houdt.


2 Uw bewonerscommissie is de gesprekspartner van Ymere tijdens de voorbereiding en de uitvoering van de werkzaam-heden en geeft gevraagd en ongevraagd advies. Voor Ymere is het belangrijk om een duidelijk aanspreekpunt te hebben. Met een bewonerscommissie heeft u een officiële vertegenwoordiging.

1 Zodra Ymere plannen heeft voor onderhoud en verbeterin-gen aan een complex, komt er een bewonersbijeenkomst om u bij de plannen te betrekken. Het is belangrijk om – als deze er nog niet is – een bewoners-commissie op te richten.

3 Zorg dat uw bewonerscom-missie wordt bijgestaan door een professionele ondersteu-ner, bijvoorbeeld de Woonbond of een Steunpunt Wonen. Het inhuren van een professionele ondersteuner kost geld. Die kos-ten worden door Ymere vergoed.

4 Inventariseer als bewoners-commissie samen met de bewoners de gebreken aan woningen. Maak dan een wen-senlijst met daarop de zaken die bewoners zelf verbeterd wil-len zien. Overleg vervolgens met Ymere.

Duurzaam in 13 stappenYmere wil uw woning duurzamer maken. Daarvoor hoeft u uw huis niet uit. Maar het is wel slim om met een aantal zaken rekening te houden. In de voorbereiding, tijdens de uitvoering en na de woningverbetering.

Voorbereiding

| ontmoet special12

aan de slag

5 Om vertraging tijdens de uit-voer te voorkomen is het be-langrijk dat u zich aan de af-spraken met de aannemer houdt. Natuurlijk wordt u ruim van te voren geïnformeerd over zijn komst.

6 De werkzaamheden brengen overlast met zich mee. Dat is niet te voorkomen. Houd er rekening mee dat er door de week tussen zeven uur ’s och-tends en vier uur ’s middags gewerkt wordt.

8 Zet kostbare of breekbare spullen op een veilige plek als er in huis wordt gewerkt. Ook al let de aannemer goed op, een ongeluk zit in een klein hoekje.

9 Check bij de oplevering of al-les goed gedaan is. Zijn er toch nog opleverpunten, dingen die niet in orde zijn? Meld dat zo snel mogelijk aan Ymere.

10 In de maand nadat de woning-verbetering is afgerond, wordt de huurverhoging doorge-voerd. Houd daar rekening mee.

11 Krijgt u huurtoeslag? Geef de huurverhoging dan door aan de Belastingdienst. De Belas-tingdienst kan de huurtoeslag aanpassen.

12 Vaak zorgt woningverbetering voor lagere stookkosten. Tenminste: als u uw stook-gedrag na de ingreep niet ver-andert. Let daarop. Tips voor energiebesparing vind u op www.milieucentraal.nl.

13 Evalueer samen met Ymere over wat beter had gekund en over wat goed is gegaan. Daar hebben huurders van een vol-gend project weer profijt van.

7 Bent u tijdens het onderhoud op vakantie of lang van huis? Meld het aan Ymere, dan kan daar reke-ning mee worden gehouden.

Duurzaam in 13 stappen Uitvoering

Na de uitvoering


‘ Niet wachten tot de energierekening onbetaalbaar wordt’

| ontmoet special14

daarom duurzaam

W aarom stijgen de prijzen van ener-gie? Vaak wordt gezegd dat dat komt omdat fossiele brandstoffen,

zoals olie en aardgas, opraken. “Maar dat is niet de reden”, stelt Wim Sinke, manager pro-grammaontwikkeling zonne-energie bij onder-zoeksinstituut ECN. “Want de fossiele brand-stoffen zullen niet op korte termijn opraken. Wél wordt het steeds lastiger en duurder om nieuwe voorraden aan te boren, bijvoorbeeld doordat ze op lastige plekken liggen, zoals on-der de poolgebieden.”

Nu maatregelen nemenEen belangrijkere reden van de prijsstijging is de sterk groeiende vraag naar energie. Sinke: “Dat komt door de opkomst van grote, nieuwe economieën, zoals China en India. Als daar mil-joenen mensen genoeg gaan verdienen om een auto of een tv te kopen, dan zorgt dat voor een enorme toename van het energieverbruik. En bij ons neemt het verbruik nog niet af.” Door die stijging van het verbruik wordt het ge-vaar van een sterke klimaatverandering steeds groter. Die wordt namelijk veroorzaakt door de

uitstoot van CO2, een gas dat ontstaat bij de verbranding van fossiele brandstoffen. Sinke: “De maatregelen die de wereld moet nemen om dat te voorkomen, kosten geld. Dat geldt zowel voor het toepassen van duurzame ener-gie, zoals zonne- of windenergie, als voor het opslaan van CO2 onder de grond. En dàt zullen we steeds meer gaan merken in de energieprij-zen. Maar ik ben ervan overtuigd dat het uitein-delijk veel goedkoper is om nú maatregelen te nemen dan om later de schade te repareren.”

Nationale kierenjachtHoog tijd dus om ons energiegebruik vriendelij-ker te maken voor de planeet én voor onze por-temonnee. Daar zijn grofweg twee oplossingen voor, zegt Sinke. “Enerzijds moeten we zorgen dat we minder energie gaan verbruiken, bijvoor-beeld door betere isolatie. Aan de andere kant moeten we op veel grotere schaal duurzame energie, zoals wind- en zonne-energie toepas-sen. Die worden dan goedkoper dan ze nu zijn.”Zeker als het gaat om energiebesparing is er werk aan de winkel voor woningcorporaties. Neem Ymere: van de ruim 74.000 woningen van Ymere die in aanmerking komen voor een energielabel, heeft ongeveer de helft een label D of lager. Dat betekent dat die huizen nog erg onzuinig zijn. “Corporaties hebben veel oude woningen in hun bezit”, vertelt Frits Meijer, die voor onderzoeksbureau OTB onderzoek

We kunnen wachten tot ons klimaat verandert of de energierekening niet meer te betalen is. Beter is het als overheid, bedrijfsleven, woningcorporaties, wetenschappers en bewoners nu sámen overtuigd kiezen voor het bouwen van een duurzame energiehuishouding, zeggen de experts.

50

100

150

200

250

300

1998 20022000 2006 20082004 2010 2012

1998 20022000 2006 20082004 2010 2012

1992 1996 2000 2004 2008 2012

200

300

400

500

600

700

800

0

30

60

90

120

150

Wereldolieprijs (North Sea Brent)(US dollar per vat)

‘ Technisch kán het’

50

100

150

200

250

300

1998 20022000 2006 20082004 2010 2012

1998 20022000 2006 20082004 2010 2012

1992 1996 2000 2004 2008 2012

200

300

400

500

600

700

800

0

30

60

90

120

150

AardgasprijsGemiddeld tarief kleinverbruik (euro/1000 m3, excl. BTW)


doet naar de kwaliteit van huizen. “Tot de jaren ‘70 stonden mensen er niet bij stil dat ze zuinig met energie moesten omspringen en werden er geen eisen gesteld aan de woningen. Vervolgens ontstond in de jaren ‘80 wat we nu lachend de ‘nationale kierenjacht’ noemen.” Maar de isolatie van de jaren ‘80 laat ook te wensen over, zegt Meijer. “Om deze huizen echt zuinig te maken, moet je dak, gevel en vloeren opnieuw isoleren, dubbele ramen erin zetten en gaskachels vervangen door centrale verwarming.” Een behoorlijke klus.

VoorbeeldhuisEn de lat ligt nog hoger. Aedes, de brancheor-ganisatie van de woningcorporaties, heeft met de overheid afgesproken dat corporaties vanaf 2020 alleen nog maar energieneutrale wonin-gen zullen bouwen. En dat vanaf 2050 het hele woningbezit van de corporaties energie-neutraal is. Energieneutraal: dat is nog een stapje verder dan zuinig. “Het betekent dat een huis niet alleen heel weinig energie ver-bruikt, maar dat het die energie ook zelf op-wekt, bijvoorbeeld door zonnepanelen op het dak”, vertelt Arjen Meijer, óók onderzoeker bij OTB. Ymere heeft op dit moment welgeteld

één energieneutrale woning, een voorbeeld-huis in Almere. Nog ruim 74.000 woningen te gaan dus - plus de rest van de huizen in Nederland. Ook al klinkt 2050 nog ver weg; het is over minder dan veertig jaar.

Gigantische klus“Ja, het wordt een gigantische klus die zijn weerga niet kent”, beaamt Sinke. “Maar tech-nisch kán het. Daarom moeten we alles op alles zetten om het voor elkaar te krijgen. Het moet uiteindelijk tóch. We kunnen wach-ten tot de klimaatverandering onhoudbaar wordt of de energierekening niet meer te betalen is. Beter is het als we nu sámen overtuigd kiezen voor een duurzame energie-huishouding.” Bovendien slaan we daarmee – in deze tijden van crisis – twee vliegen in één klap, redeneert Sinke. “Want bedenk maar eens hoeveel werkgelegenheid deze operatie kan gaan opleveren.”

Voor huurders is een verbouwing om de woning energiezuiniger te maken niet altijd prettig, weet Jan van der Roest, voorzitter van de Samenwerkende Huurdersverenigingen van Ymere (SHY). Maar het dient een groter belang: “Het complex waar ik woon, wordt op dit mo-ment energiezuiniger gemaakt, en enkele buurtbewoners vertelden mij dat dit be-hoorlijk ingrijpend is. Omdat het dak moest

worden geïsoleerd, werden bij hen de zolderkamers deels gesloopt. Daar moet Ymere de bewoners dan persoonlijk bij be-geleiden. Maar toch vind ik het belangrijk dat dit soort verbouwingen plaatsvinden. De natuurlijke energiebronnen van onze planeet zijn niet onuitputtelijk. Laat Ymere de bewoners wel voorlichten hoe ze zuini-ger kunnen leven. Zodat de verbouwing ook echt een besparing oplevert.”

50

100

150

200

250

300

1998 20022000 2006 20082004 2010 2012

1998 20022000 2006 20082004 2010 2012

1992 1996 2000 2004 2008 2012

200

300

400

500

600

700

800

0

30

60

90

120

150

ElektriciteitsprijsTarief kleinverbruik (euro/duizend kWh, excl. BTW)

‘ Natuurlijke bronnen zijn niet on-uitputtelijk’

‘ Het moet uit-eindelijk toch’

| ontmoet special16

daarom duurzaam

Nieuwe kozijnen, gevels en vloer isolatieNaam Lolke van Voorst (77) Woont Heiligenhuisjes, Haarlem

“V oor het raam konden we niet meer zitten, dan wer-den mijn vrouw en ik weg-

geblazen. Verhuizen wilden we niet, we wonen in zo’n bijzondere woning. Zo hebben bijvoorbeeld alle 61 wonin-gen een naam en een heiligenbeeld aan de muur, en zijn de huizen gebouwd in een U-vorm. Maar met de jaren kwamen de gebreken. Meerdere woningcorpora-ties hebben de huizen in hun beheer ge-had, maar geen van hen ontwikkelde plannen voor de langere termijn. Totdat Ymere het overnam. Een grootscheep-se, duurzame aanpak van de huizen, dat was het plan. Nieuwe hardhouten kozij-nen, dubbel glas, andere gevels en een nieuw dak: grondiger kon bijna niet. Ik wilde graag een vinger aan de pols houden en heb op uitnodiging van Ymere zitting genomen in een klank-bordgroep. We hebben op die manier behoorlijk wat inspraak gehad. Zo mochten we de kleur van de voegen kiezen en hebben we de originele stal-deuren weten te behouden. Niet alle bewoners waren meteen even positief. Maar naarmate het proces vorderde, raakte iedereen steeds enthousiaster. Ze realiseerden zich dat het ook in hun portemonnee ging schelen. Vooral de vloerisolatie bespaart ons wel een paar honderd euro per jaar. Vaak blijven toeristen die langslopen nu even staan. De bewoners vertellen graag over hun bijzondere huis. Of zoals ze zelf zeggen: we wonen nu in een villa!”

‘ We wonen nu in een villa’


uitgelicht

‘ Gaan mijn energie lasten werkelijk dalen?’De duurzaamheidsplannen van Ymere roepen bij huurders heel wat vragen op. Vijf veel voorkomende vragen uitgelicht. Pieter de Jong, bestuurder bij Ymere, geeft antwoord.

1 Nel Palmer: “Waarom moet ik een huurverhoging betalen voor betere isola-

tie? Dat hoort toch gewoon bij een goede woning?” Pieter de Jong: “Natuurlijk zou het prachtig zijn als Ymere al haar wonin-gen kon verbeteren zonder daarvoor een huurverhoging te vragen. We hebben drie redenen om toch een huurverhoging te vragen. Allereerst is de maximale huurprijs van een wo-ning volgens de wet gekoppeld aan de kwaliteit daarvan. Als u dankzij de isolatie aangenamer woont, dan leidt dit automatisch ook tot een wat ho-gere huur. Daarnaast moet Ymere geld lenen bij de bank om deze maatregelen te kunnen uitvoeren. Niet alleen voor deze woningen,

Nel Palmer (67 jaar), lid

van de klank-bordgroep

Kalslagerring in Nieuw-Vennep

| ontmoet special18

huurders vragen

Alexander Hillige-hekken (36 jaar), voorzitter van de bewonerscommissie Engelandlaan in Haarlem

maar voor nog veel meer complexen. Als hier geen hogere huren tegenover staan, krijgt Ymere dat niet voor elkaar. Tot slot profiteert u van deze maatregel: betere isolatie leidt tot een lagere energierekening. Dat compen-seert voor een deel de wat hogere huur. Natuurlijk is Ymere terughou-dend met het doorvoeren van huur-verhogingen. Bij isolatiemaatregelen gaan we ervan uit dat de hogere huur voor een deel wordt gecompenseerd door een lagere energienota.”

2 Alexander Hilligehekken: “Ymere gaat in onze wo-ningen aan de slag met

onderhoud, isolatie en ventila-tie. De bewoners hebben liever

een nieuwe keuken met nieuwe tegels en een knappe badkamer. Kan dat ook direct worden ge-daan?” De Jong: “U wijst erop dat sommige bewoners meer belang hechten aan een goede badkamer en een mooie keuken dan aan volledige isolatie van de woning. Dat is een belangrijk signaal. Voor Ymere staat voorop dat de woningen moeten voldoen aan eisen ten aanzien van duur-zaamheid. De energieprijzen stijgen veel harder dan de huren. Als we er niet voor zorgen dat onze woningen goed geïsoleerd zijn, zullen ze op den duur onbetaalbaar worden. De huurders kunnen dan namelijk de energielasten niet meer opbrengen.Een goede badkamer en een mooie

keuken zijn natuurlijk óók belangrijk voor een goed wooncomfort. Als de badkamers en keukens niet meer van goede kwaliteit zijn, zullen we die aanpakken. En als er technische gebreken zijn, dan voert ons servicebedrijf de werkzaamheden uiteraard wel eerder uit.”

3“Ymere zegt dat mijn energielasten aanzienlijk zullen dalen per maand.

Gaat dat werkelijk zo veel schelen?”De Jong: “Ymere berekent een ver-wachte gemiddelde besparing op basis van de technische ingrepen die we willen doen. De ene huurder zal meer besparen, de ander wat


Gerard Hagen (74 jaar), secretaris van de bewonerscommissie van project Gaasterlandstraat en Wad-denstraat in Haarlem

minder. De werkelijke besparing is afhankelijk van uw stookgedrag. Ook wijzigingen in energieprijzen, de lig-ging van de woning in een complex en veranderingen in de samenstel-ling van een huishouden spelen daarbij uiteraard een rol.”

4 Gerard Hagen: “Voor alle maatregelen vraagt Ymere een flinke huur-

verhoging. Onze bewoners ge-ven aan achter een groot deel van de maatregelen te staan. Eén maatregel hoeft van een meerderheid van de bewoners echter niet, namelijk muurisola-tie bij de slaapkamers tegen een huurverhoging van 9 euro

per maand. Als Ymere dit pro-ject hoe dan ook wil uitvoeren om het energielabel van de flats te verbeteren, kan dit dan zonder dit deel van de huurverhoging?”De Jong: “Een logische vraag. We proberen echt rekening te houden met bewonerswensen. Wij denken echter dat het niet isoleren van de slaapkamer een gemiste kans is, ook voor toekomstige bewoners. De isolatie van dit complex maakt namelijk deel uit van een integraal plan. Als we alles in één keer zo veel mogelijk isoleren, besparen we niet alleen energie, maar levert dat ook meer comfort op. We menen dat de gevraagde huurverhoging in redelij-ke verhouding staat tot de verbete-

ringen aan de woning. Daarover maken we overigens nog afspraken met de bewonerscommissie.”

5 “Ik ga straks meer huur betalen voor de duurza-me verbeteringen aan

mijn woning. Krijg ik dan ook meer huurtoeslag?” De Jong: “Als u nu al huurtoeslag krijgt, ontvangt u meestal bij een hogere huurprijs ook een hogere toelage. De hoogte van deze huur-toeslag blijft wel afhankelijk van uw inkomen en de samenstelling van uw huishouden.”Voor een proef berekening kunt u terecht op de website www.toeslagen.nl.

| ontmoet special20

huurders vragen

Nieuwe kozijnen, muur-isolatie en plantendakNaam Anita Salomons (59) Woont Nieuwe Houttuinen, Amsterdam

“Deze huizen zijn altijd geho-rig geweest. De buurvrouw en ik hielden daarom reke-

ning met elkaar: schoenen uit in huis, ’s avonds geen muziek. Maar niet alle bewoners van het hofje konden zo goed met elkaar overweg, en de sfeer werd steeds broeieriger. De huizen begonnen bovendien gebreken te vertonen, zoals scheuren in muren en schimmel vanwe-ge vocht. Als ik de ramen open wilde doen, moest ik ze open schroeven. Ik dacht: ‘dit kan zo niet langer’. Als lid van de bewonerscommissie zette ik me volledig in voor de aanpak van ons hof-je. En ik zeg eerlijk, dat ging niet zonder slag of stoot. Uiteindelijk heeft het iets heel moois opgeleverd. We hebben dakbeplanting gekregen, de gevels zijn vervangen, er is een mechanische luchtinstallatie geplaatst en er zit hoog-rendementsglas in de ramen. Er hangen zelfs broednesten voor de zwaluwen aan de nieuwe balkons. En: ik kan de ramen weer zonder schroevendraaier openen. Vooral de isolatie van de kruip-ruimtes scheelt enorm in de stookkos-ten, ik ben er wel 20 euro in de maand op vooruit gegaan. Het bouwproces is me alles meegeval-len. Er waren inspraakavonden, we kre-gen de bouwtekeningen te zien en er was een dagelijks inloopspreekuur. Alle lof! Niet alleen de woningen zijn opge-knapt, maar ook de leefbaarheid van de buurt is hierdoor verbeterd. We zijn weer trots op onze straat.”

‘ We zijn weer trots op onze straat’

uitgelicht


| ontmoet special22

kort

In de wijk de Verwondering in Almere is een volledig energieneutrale wo-ning gerealiseerd. Alle energie die de bewoners nodig hebben voor verwar-ming, koken, verlichting en apparaten, wordt door de woning zelf opgewekt, met zonnepanelen en twee windmolens. Een warmtepompboiler die werkt op zonne-energie, zorgt voor de verwar-ming van het huis.

Hergebruik is duurzaam, en dat geldt ook voor gebouwen. De voormalige ambachtsschool aan het Timorplein, uit begin 1900, is daar een prachtig voorbeeld van. Het pand is grondig gerestaureerd en omgebouwd tot een multi-functioneel centrum van meer dan 12.000 m2. Door de komst van hostel StayOkay, Studio/K met twee bio-scoopzalen, een theater en een café-restaurant, vergader- en conferentie-zalen van de internationale educatieve organisatie IIRE, en 36 kleinschalige bedrijfsruimtes voor jonge starters, heeft de Indische Buurt er een trekpleister bij. De ge-meente Amsterdam en Ymere na-men het grootste deel van de kosten voor hun rekening. De investeringen in het pand hebben de wijk levendi-ger en leefbaarder gemaakt, en de economie een impuls gegeven.

Energie neutrale woning in Almere

Trots op het Timorplein

Een monument terugbrengen in de originele staat, het wooncomfort sterk verbeteren en de energiekosten van de bewoners flink verlagen: in het 535 woningen tellende com-plex Olympia in Amsterdam-Zuid is dat realiteit. Een flink deel van de woningen gaat van ener-gielabel F/G naar A. Daarvoor isoleert Ymere onder meer muren en daken, plaatst HR-ketels en brengt de laatste generatie dubbel glas aan. Ook het speciaal ontwikkelde ventilatiesys-teem levert een flinke bijdrage aan lager ener-gieverbruik. Door deze maatregelen dalen de stookkosten van de bewoners met ongeveer de helft. Huurders konden ook kiezen voor minder vergaande renovatie.

Stookkosten Olympia omlaag

Besparen met de BurenHet plakken van tochtstrips, beves-tigen van radiatorfolie of aanbren-gen van een brievenbusborstel zorgt voor veel energie besparing. Maar die kleine klusjes vergen wel eni-ge handigheid. In de Van der Pekbuurt in Amsterdam-Noord is het project Besparen met de Buren gestart, een initiatief dat wordt ondersteund door de gemeente Amsterdam en Ymere. Deelnemers worden in vier dagdelen van vier uur opgeleid tot klusser. Vervolgens krijgen klussers een kleine vergoeding wanneer ze bij buurtbe-woners thuis klussen uitvoeren. Zo helpen buren elkaar te besparen op de energierekening.


Elektrisch rijden heeft de toekomst. Omdat Ymere duurzaamheid hoog in het vaandel heeft staan, heeft ze vijf elektrische auto’s en vijftien elektrische scooters aangeschaft. Daarmee rijden de mede-werkers stil, zuinig en milieuvriendelijk door de wijken.

Schone luchtHet grootste groene dak van Amsterdam ligt op het Ymere-complex de Halve Wereld, bij het Water-looplein. Het groene dak – met mos, vetplantjes en het CO2- absorberende mineraal Olivijn – is een initiatief van Ymere, samen met de gemeente Amsterdam en Consolidated, gespecialiseerd in dakrenovatie. Andere groene daken zijn te vinden aan de Woltera Reesstraat in de Dapperbuurt en in de Jan Evertsenstraat. Groene daken dragen bij aan schonere lucht, meer flora en fauna in de stad en verbetering van het leefklimaat. Voor de bewoners levert het groene dak energiebespa-ring op en vergroting van het woongenot. De bewoners zijn enthousiast over het groene dak. Zij gaan het zelf onderhouden. Volgens Consolidated is dat een kwestie van één of twee keer per jaar onkruid wieden.

Alleen al het overleg over de aanleg van de Spiegeltuin, een moestuin in Haarlem, heeft ge-zorgd voor versterking van het saamhorigheidsgevoel.

Initiatiefnemer Rob Kievits: “Door dat samenwerken kennen we elkaar nu. En groeten we elkaar.” Natuurlijk gaat het ook om het rendement. De Spiegeltuin levert aardpeer, snijbo-nen, kapucijners, sla, andijvie, boe-renkool en heel veel fruit. Ymere on-dersteunt dergelijke projecten: van het plaatsen van plantenbakken tot het verzoek om ergens een moestuin te mogen aanleggen. Behalve in Haarlem zijn er ook buurtmoestuinen in Almere en Amsterdam.

Zelf verduurzamen?Wilt u zelf uw woning verduurzamen, bijvoor-beeld door uw eengezinswoning van dubbel glas te voorzien, zonnepanelen op het dak te plaatsen of de zolder te isoleren? Vraag Ymere dan wel eerst om toestemming. Soms is ook een vergoeding beschikbaar.

Blij met buurtmoestuin

| ontmoet special24

vraag het Ymere

Wat gaat er gebeuren?Uw woning komt in aanmerking voor ener-giebesparende maatregelen, zoals het aanbrengen van dubbel glas en ventilatie-roosters, isolatie van uw dak of het plaat-sen van een nieuwe verwarmingsketel. Ymere combineert de uitvoering van deze werkzaamheden met onderhoud dat toch al moet plaatsvinden. Voordat we van start gaan, vragen we eerst uw instemming.

Hoe gaat Ymere te werk?1. Op basis van een technisch onderzoek

en wensen van bewoners maakt Ymere een plan.

2. Dit plan leggen we voor aan de bewo-nerscommissie; deze geeft advies.

3. Elke huurder krijgt een voorstel waarin alle verbeteringen staan voor zijn of haar woning, met daarbij het bedrag van de huurverhoging.

4. Om extra uitleg te geven organiseert Ymere bewonersavonden.

5. Huurders geven aan of ze akkoord zijn met het plan.

6. Als 70% van de bewoners akkoord is, start de voorbereiding voor de uitvoering.

7. De aannemer begint met de werkzaam-heden.

Wat wordt van mij verwacht tijdens de uitvoering?U kunt tijdens de werkzaamheden ge-woon in uw woning blijven. Wel zal af en toe uw medewerking nodig zijn. We zullen u bijvoorbeeld vragen uw meubels aan de kant te zetten, uw balkon leeg te halen of gordijnen te verwijderen. Oudere of minder valide mensen zullen we daarbij ondersteunen. Ymere streeft ernaar de overlast zo veel mogelijk te beperken.

Van plan tot aanpakIn deze rubriek beantwoordt Ymere veelgestelde vragen van huurders. Deze keer over duurzaam onderhoud.

Ymere ontmoet special

Documents

Transcript of Ymere ontmoet special