kwartaalmagazine over wonen, leven, groeien nr 16 | MAART | 2012

werkt

Monique van der Plas (gemeente Almere)

‘ Bouwmeesterbuurt zit fysiek en sociaal in de lift’

Zeggenschap

Niet meepraten maar zelf doen

Crisis

Zo blijven ambities overeind

2 | werkt

voorwoord

Huren is niet voor losers

“ Dat je beter af bent in een koopwoning, betwijfel ik”

Elk jaar verkoopt Ymere een deel van zijn woningbezit. In 2011 ging het om 913 woningen, een hoge score. We maken er dan ook veel werk van: we splitsen woningen, geven doorstroom- en ver-

huispremies, bestrijden illegale onderverhuur, en ook onze afdeling verkoop zit er bovenop. Het kabinet wil verder gaan. De Raad van State buigt zich momenteel over het kabinetsvoorstel om woningcorporaties te verplichten drie-kwart van hun huurwoningen te koop aan te bieden aan hun huurders. Over dit plan is al veel gezegd, de ene reactie nog negatiever dan de andere. Nog los van de vraag of het juridisch kan, zijn ook wij er onge-lukkig mee, omdat het onze mogelijkheden aantast om effectief te wer-ken aan gemengde en leefbare wijken.

Ymere is zeker niet tegen verkoop van huurwoningen. We hebben zelfs zo’n 25 procent van onze woningen in de verkoop. Door verkoop maken we nieuwbouw mogelijk. Maar we willen samenhangende plannen kunnen maken voor onze wijken, met renovatie, isolatie en sloop/nieuwbouw als instrumenten. We willen kunnen sturen op waarde en rendement. Voor zo’n geïntegreerde aanpak moeten wij strategisch met onze woningvoorraad kunnen omgaan. Zittende huurders moeten elders heen kunnen, complexen moeten klaar worden gemaakt voor sloop of verkoop. Daarvoor moeten we specifieke complexen kunnen aanmerken. Als wij gedwongen worden te verkopen, kan dat niet meer.

En zitten huurders hier wel op te wachten? Slechts een half procent van de woningen in onze verkoopvijver verkopen we aan zittende huurders. Door het kabinetsvoorstel worden mensen met lage inkomens verleid zich in de schulden te steken, met alle risico’s van dien, zeker nu. Dat je beter af bent in een koopwoning dan in een huurwoning, betwijfel ik. Voor velen beantwoordt een huurwoning veel beter aan hun financiële spankracht en huishoudenssituatie.

Of het kabinetsvoorstel het haalt, is de vraag. Belangrijker vind ik wat erachter zit: de gedachte dat kopen beter is dan huren. Een onjuiste ver-onderstelling, misschien zelfs ideologie. Een gezonde woningmarkt heeft een evenwichtige voorraad huurwoningen nodig, in de sociale en de vrije sector. Ymere zet zich in voor een goed plan om de woning-markt écht gezond te maken, mede gebaseerd op dat uitgangspunt. Gaat het in 2012 gebeuren?

Roel Steenbeek

MAART | 2012 | 3

inhoud

ParticipatieYmere zoekt naar nieuwe manieren om samen met bewoners te werken aan de ideale woonomgeving.

08

CoverfotoMonique van der Plas (programmamanager Bouwmeesterbuurt) op het C. van Eesterenplein.

Toezicht­houderschap“De sector heeft qua imago nog steeds een inhaalslag te maken”, stelt Guido van Woerkom, de nieuwe voorzitter van de Raad van Commissaris-sen van Ymere.

20

Ziel versus zakelijkheid

14

New HarloheimWinnaars van Ymere NAi prijsvraag bedachten een parelketting voor Haarlem-Oost: “ Haalbaarheid was voor ons een belangrijke factor.”

24

En verder…04 Mijn wereld

Merwedeplein 37 II

13 Podium Kunstroute in Almere

18 De zachte atlas Jan Rothuizen bezoekt een startersstel

27 Werk in uitvoering Tuinen van Luna, Heerhugowaard

28 Wijkvernieuwing De Bouwmeesterbuurt in Almere zit in de lift

35 Wie is waar Het Monumenten­diner

4 | werkt

mijn wereld

“Haar lievelingsschoe­nen uitgeschopt op de grond voor het

onopgemaakte bed ­ dat was het beeld uit 1942 dat terugkwam toen ik voor het eerst rondwandelde in de gerestaureerde woning van Anne Frank aan het Merwedeplein. Een teken dat ze in alle haast had moe­ten vertrekken”, vertelt Jacqueline van Maarsen, bekend als Annes beste vriendin Jopie. Ymere kocht

de woning in 2004 en herstelde die na uitgebreid onderzoek in oude staat. “Daarvoor krijgen ze van mij een pluim op de hoed!” Het huis is tijdelijk verblijf voor buitenlandse schrijvers die in eigen land niet vrij kunnen werken, en is normaal gesproken niet toegankelijk voor het publiek. Afgelopen december werd voor één keer een uitzonde­ring gemaakt, en het liep storm. Uiteraard was Jacqueline erbij:

“Ik was onder de indruk van al die honderden mensen die gekomen waren voor dat ene kleine meisje. Anne zelf zou het prachtig gevon­den hebben, want ze droomde ervan beroemd te zijn. Ik zou willen dat de woning vaker te bezichtigen was. Het is de eigen plek van de familie Frank, de plek waar Anne haar dag­boek begon en waar veel van mijn herinneringen aan haar liggen.”

Merwedeplein 37 II

MAART | 2012 | 5

6 | werkt

kort

BuurtExpertsaan de slagDe Stedenwijk in Almere is twaalf BuurtExperts in de leeftijd van 9-12 jaar rijker. Ze hebben een opleiding gevolgd bij De Bakkerij, die in opdracht van Ymere leefbaarheidsprojecten uit-voert in stadswijken. De kinderen hebben een buurtonderzoek gehouden en daarna een heus actieplan opgesteld om hun buurt schoner, gezelliger en actiever te maken. Voor hun inspanningen ontvingen zij het diploma Buurt-Expert. De BuurtExperts blijven, als leden van de Kinderraad, actief in Stedenwijk-Midden.

Zoveel kinderen van basisscholen uit de wijken Bornholm & Overbos en Graan voor Visch in Haarlemmermeer hebben meegedaan aan de schooljudo-clinic van wereldkampioen en Olym-pisch medaillewinnaar Ruben Houkes. De kinde-ren leerden niet alleen judoën; er werd ook gewerkt aan normen en waarden, weerbaarheid, samenwerken, coördinatie en conditie. Ymere steunt het programma Schooljudo.nl, omdat Ymere het sporten door kinderen wil stimuleren en hun talent wil ontwikkelen. Schooljudo is nu ook van start gegaan in Amsterdam-Noord.

200

Nieuw-west bloeit opDe eerste 28 koop-eengezinswoningen in de Hoogheemraad-buurt in De Punt in stadsdeel Nieuw-West zijn klaar voor bewoning. Het nieuwbouwproject Westerpunt bestaat in totaal uit 42 nieuwe eengezinswoningen gebouwd in zes blokjes van zeven woningen. De realisatie is in handen van VOF De Stadstuinen, een samenwer-king van Ymere en Bouwfonds. De woningen liggen in een stadsdeel dat helemaal opbloeit. Er komen meer bomen en planten, bankjes en straatlantaarns en veel nieuwe voorzieningen voor kinderen. Op het grasveld aan de noordkant van De Punt is bovendien een nieuwe tennisbaan gerealiseerd.

Waterlandplein in wordingHet vernieuwde Waterlandplein in Nieuwendam-Noord, krijgt steeds meer vorm. Op het Amsterdamse plein worden zes woontorens gebouwd waarvan de hoogste zestig meter hoog is en zeventien etages telt.

De torens verrijzen bovenop drie blokken met daarin een nieuw winkelcentrum, een wijkcentrum met bibliotheek en een cen-trum voor zorg en gezondheid. Daarnaast voorziet het plan in totaal 319 woningen (koop, vrije sector en sociale huur) en 300

overdekte parkeerplaatsen.Ontwikkelcombinatie Nieuw Waterland-plein CV (bestaande uit Ymere en AM) is opdrachtgever voor de vernieuwing van het Waterlandplein. Het bouwproject zal vermoedelijk eind 2013 klaar zijn.

MAART | 2012 | 7

Ymere heeft de Gouden Baksteen 2011 gewonnen. Deze prijs van het tijdschrift NUL20 gaat naar de ont-wikkelaar die dat jaar de meeste woningen in Amsterdam heeft ge realiseerd.In 2011 leverde Ymere maar liefst 874 woningen op, waarvan 72 procent

sociale huurwoningen. De nummers twee en drie (De Alliantie en Eigen Haard) kwamen tot 437 en 382 woningen. Een flink deel van de productie (288 wonin-gen) werd gerealiseerd in Amsterdam-West, met de oplevering van De Tribune (Laan van Spartaan). In 2008 en 2006 won Ymere deze prijs ook al.

Gouden Baksteen voor Ymere

oudste monumentYmere heeft in Leiden 98 woningen overgenomen van de zorg- en welzijns-organisatie Libertas. Het gaat om monumentale panden en stadsvernieu-wingsappartementen in het centrum van de stad. De vestiging Haarlemmer-meer neemt de woningen in exploitatie; het beheer blijft voorlopig in handen van de Leidse corporatie Ons Doel.Tot de aankoop hoort ook de monumen-tale Stadstimmerwerf uit 1612 aan het Kort Galgewater. Dit is nu het oudste van de ruim 370 rijks- en gemeentelijke monumenten die Ymere bezit. Monumen-ten bevorderen de kwaliteit van de woon-omgeving. Ymere vindt het belangrijk dat cultureel en historisch erfgoed wordt behouden.

Op 1 juni opent Ymere een nieuwe vestiging in het cen-trum van Alkmaar, voor de regio Noord-Kennemerland. Het huidige kantoor in Sint Pancras zal dan sluiten. De nieuwe vestiging komt in de nieuwbouw van Het Bolwerk aan de Helderseweg 1. Ymere is onlangs gestart met de (ver)bouwwerkzaamheden.

Nieuwe vestiging

Persoonlijker, meer op maat gesne-den en met voorwaarden die eerder een kader vormen dan dat ze harde regels zijn: dat zijn de ingrediënten van de nieuwe urgentieregeling voor sociale huurwoningen in de gemeente Haarlemmermeer.

In de nieuwe regeling staat geen opsomming meer van situaties waarin men sowieso in aanmerking komt voor een urgentieverklaring. In plaats daar-van zijn er voorwaarden opgesteld waaraan men minimaal moet voldoen voordat een beoordelingscommissie de aanvraag in behandeling neemt.

De regeling is ontwikkeld door de gemeente Haarlemmermeer in samen-werking met Ymere. Meer weten? De brochure “Urgentie voor sociale huur Haarlemmermeer” is tijdens kantooruren verkrijgbaar bij Ymere, Burgemeester Pabstlaan 10 in Hoofddorp.

Urgentie regeling persoonlijker

8 | werkt

participatie

van

MEE-PRATEN naar zelf doen

De wereld verandert, en daarmee ook de manier waarop Ymere bewoners betrekt bij hun woonomgeving. Nieuwe vormen van participatie doen hun intrede, maar ook verregaande vormen van zeggenschap. Een zoektocht naar nieuwe manieren om samen met bewoners te werken aan de ideale woonomgeving.

MAART | 2012 | 9

A l enige tijd is duidelijk dat de verhouding met huurders aan herijking toe is. Ymere wil bewoners beter leren kennen en hun des-

kundigheid vaker benutten. Om die ambitie te reali-seren is een nieuw participatiebeleid ontwikkeld. Ymere wil nieuwe groepen huurders aanspreken, zoals jongeren, allochtonen en werkenden, en alter-natieve vormen van participatie bedenken. Een goed voorbeeld is het nieuwe digitale klantenpanel van huurders, die via internet om hun mening worden gevraagd. Pieter de Jong, lid van de Raad van Bestuur van Ymere zegt daarover: “We zijn op de goede weg, maar er moet nog meer gebeuren. De komende jaren blijven we actief bijdragen aan nieuwe vormen van

participatie, onder meer door met andere partijen experimenten te ontwikkelen.” Participatie, eigenaar-schap en coproductie: ze staan bij Ymere hoog op de agenda. De Jong is duidelijk over het waarom. “We zijn ervan overtuigd dat de kwaliteit van onze dienstverlening, van onze projecten en van de woon-omgeving hoger wordt als we de gebruikers er bij betrekken.

Sterke tendensBinnen deze ontwikkelingen worden huurders steeds vaker medeverantwoordelijk voor hun eigen woon-omgeving. De Jong: “Mensen willen en kunnen een wijk zelf vormgeven. Ze nemen hun lot graag in

Ymere heeft een belangenpuzzel ontwikkeld. Deze wordt gebruikt in gesprekken met bewoners

10 | werkt

participatie

Jos van der Lans, cultuurpsycholoog en publicist

‘Durf anders te denken’“In Amsterdam-Noord zijn we bezig met een Trust, waarbij bewoners zelf de verantwoordelijkheid nemen voor het beheer van hun leefomgeving. De huidige economie dwingt instituties veel meer ruimte te geven aan burgerinitiatief. Corporaties kunnen bijvoorbeeld meer verantwoordelijkheden bij huurders leg-gen en de kracht van burgers mobiliseren. Dat betekent loslaten en risico nemen. ik heb het idee gelanceerd van een ‘woninggebonden budget’. bewoners krijgen daarbij toegang tot het budget voor het onderhoud van hun woning en organiseren dit zelf of samen met buren. veel goedkoper dan wanneer de dure corporatie dit organi-seert. ik hoor de bezwaren al, maar praat er eens over. Durf anders te denken. Ymere heeft die durf wel. Het bestuur reageert positief op dit soort ontwikkelingen. Ymere wil vernieuwen, meebewegen met de tijd. men realiseert zich dat de huidige organisatievormen niet het eeuwige leven hebben.”

eigen hand en willen niet langer dat een cor-poratie of gemeente alles doet.” Ook het economische tij speelt daarbij een rol, bijvoorbeeld in renovatietrajecten. Bewo-ners nemen genoegen met minder kwaliteit als dit betekent dat de huur minder omhoog gaat. Ymere zorgt bijvoorbeeld dat het casco in orde is, de bewoner zorgt zelf voor het bin-nenwerk. “Deze tendens wordt steeds ster-ker”, zegt De Jong. “Bewoners doen meer zelf, zorgen zelf dat hun woning en leefomgeving op orde is. Zij zeggen: doe alleen wat echt nodig is, de rest doen wij wel. Als het kan wil-len we hierop ingaan.” Ook in het beheer zoekt Ymere naar mogelijkheden om bewo-ners meer zelf te laten doen. De Jong: “Neem de schoonmaak van een portiek. Wij kunnen dat voor een kostendekkend tarief aan een schoonmaakbedrijf uitbesteden. Maar bewo-ners kunnen het ook zelf doen.”Nieuw wordt ook de mogelijkheid om huur-ders een stem te geven binnen de Vereniging van Eigenaren. Dit kan wenselijk zijn als een deel van een complex wordt verkocht en de kopers een VvE vormen. Huurders willen daarbij ook zeggenschap krijgen, bijvoor-beeld over gemeenschappelijke ruimten of de komst van een huismeester. De Jong: “De huurders spreken niet namens Ymere, maar ze krijgen een stevige positie in de VvE. We hopen dat dit voor alle partijen winst ople-vert.”

Sociale mediaOm te werken aan gezamenlijke opgaven, moeten partijen wel elkaars wensen en mogelijkheden kennen. De Jong verwacht daarbij veel van de sociale media. “Ze bren-gen ons makkelijker met elkaar in contact en je kunt rechtstreeks zien en horen wat er in wijken en buurten leeft. Huurders laten ook sneller en directer van zich horen, zoals bewoners die twitteren met onze regiodirec-teuren. Reacties van ‘geweldig die renovatie’ tot ‘hoe haal je het in je hoofd om te gaan slo-pen.’ Kort en snel, dat is een groot voordeel van sociale media.”

MAART | 2012 | 11

Noud Verhave, mede-artistiek leider Moving Arts Projectst

‘Prikkelen en verleiden’ “De Tour de Transvaal is bedoeld om bewoners te laten zien wat er met de bewonersbudgetten voor de wijk is gebeurd en om ze op nieuwe ideeën te brengen. Het gaat niet alleen om die dag, maar om het blijvend onder de aandacht brengen van de ver-beteringen in transvaal. Corporaties kunnen niet genoeg aandacht hebben voor participatie. Het is belangrijk om te zoeken naar nieuwe werkmethodes. als je bewoners direct bij hun woonomgeving wilt betrekken, moet je het boeiend en spannend maken. Je moet ze prikkelen, verleiden, in beweging brengen. Dat kan goed met muziek, theater en beeld. Dat moet je wel kunnen en willen financieren. Het is in ieders be lang. voor de ontwikkeling van bewoners, een wijk, de economie. Ymere staat open voor samenwerking en nieuwe ideeën, maar het kan altijd beter. geef bewoners meer vertrouwen en laat ze meer zelf doen. zorg ook voor continuïteit. eén keer een activiteit met bewoners organiseren is niet voldoende, geef er een vervolg aan. Het hoeft niet altijd groots of duur, maar alleen met blijvende aan-dacht heb je echt rendement.”

Jan van der Roest, voorzitter Samenwerkende Huurders organisaties Ymere

‘ Kruip in de huid van bewoners’

“Het nieuwe participatiebeleid is in goede samenwerking ontwikkeld. Het eerste onderdeel staat er nu, met een digitaal klantenpanel, maar er is meer nodig om bruggen te slaan tussen Ymere en haar huurders. medewerkers moeten nog beter leren in de huid van bewoners te kruipen en meer kennis opbouwen over de rechten van huurders. Daarom is het goed dat er een interne trai-ning komt over participatie en zeggenschap. Het komt nu aan op de uitvoering van het beleid. Daar heb ik wel zorgen over. er zijn ambassadeurs aangewezen die het beleid intern moeten uitdragen, maar zij krijgen daar nauwelijks tijd voor. ik heb ook de indruk dat het beleid een beetje hapsnap wordt uitgevoerd. wil je participatie goed neerzetten, dan moet je zwaar inzetten op regie en de voortgang bewaken. Het beleid is goed, maar voer het nu ook echt goed in.”

12 | werkt

participatie

Guido Wallagh, partner-adviseur Inbo

‘ Van plan-participatie naar doe-participatie’

“Nu de tijd van grote, abstracte, en institutionele plannen voorbij is, waait er een nieuwe wind. van plan-participatie wordt afscheid genomen. niet in de laatste plaats omdat de plan-partici-patie vooral tegenstanders wist te bereiken, terwijl de grote massa zich in stilte bleef hullen. wat opkomt, is een doe-participatie. bewoners gaan hun directe woonomgeving zelf beheren en maken andere bewoners enthousiast. bewoners ontwerpen met hun ken-nis van de buurt een kunstwandelroute, selecteren kunstenaars om hen te adviseren en willen zelf het onderhoud doen.”

Adri Duivesteijn, wethouder Duurzame Ruimtelijke Ontwikkeling in Almere

‘Fundamentele breuk’‘Stadsdorp voor Initiatieven’. Dat is het motto van Nobel-horst, een nieuwe, sociaal-duurzame wijk in Almere Hout Noord. Centraal staan initiatieven van de mensen die zich in de wijk zullen vestigen. voor nobelhorst wordt een ‘participatieonderne-ming’ opgezet. Het doel daarvan is dat alle bewoners en onderne-mers participeren in de ontwikkeling en het beheer van de wijk. wethouder adri Duivesteijn is positief over de uitwerking die Ymere geeft aan het begrip ‘sociaal-duurzame wijk’. “wat mij betreft wor-den steeds meer verantwoordelijkheden bij de mensen zélf neerge-legd, bijvoorbeeld de inrichting van de openbare ruimte, het opwek-ken van energie en het scheiden van afval. in de verenigde Staten heb je gated communities; zelforganisatie is daar normaal. Hier wil-len wij hetzelfde bereiken, maar zonder de geslotenheid van een hek. Het gaat om het samen bouwen aan de wijk, aan de stad, aan de samenleving. Dat past ook bij deze tijd. mensen willen meer zeg-genschap, en kunnen die verantwoordelijkheid ook aan. Dat bete-kent een fundamentele breuk met de manier waarop wij onze wijken in het verleden hebben vormgegeven.”

MAART | 2012 | 13

podium

Bewoners van De Wierden in Almere Haven hebben

samen met kunstenaars een kunstwandelroute door hun wijk bedacht. Naast kunstwer­ken en beelden (soms van

natuur lijke materialen), is er onderweg kunst te bewonderen in de vorm van speeltoestellen voor kinderen en bankjes om op te zitten. De kunstwandelroute is aangegeven met blauwe

tegels. De partners van de integrale wijkaanpak – gemeen te Almere, de Alliantie en Ymere – hebben de bewo­ners bij de uitwerking van hun idee ondersteund.

14 | werkt

ambities in crisistijd

MAART | 2012 | 15

Zo zakelijk mogelijk– maar de ziel is niet te koop

Ymere kijkt terug op een goed jaar. In 2011 werd een resultaat be-haald dat het mogelijk maakt om ook in 2012 weer ruim 300 mil-joen euro te investeren in nieuwbouw, woningverbetering en wijkaanpak. Maar kan dat in de toekomst wel zo blijven? De crisis verdiept zich. Hoe blijven de ambities overeind?

Roel Steenbeek is geen man die bij de pakken neerzit in moeilijke tijden. De bestuursvoor-zitter van Ymere ziet het juist als een uitda-ging om ambities te blijven waarmaken, ook

als de seinen op oranje staan. “Ik zeg wel eens: al komt de duivel in huis, we zullen onze ziel niet aan hem verkopen. Onze drive is: een brede woningcorporatie blijven, die werkt aan wijken met perspectief. Dat zit heel diep; het staat niet ter discussie.”

In 2010 heeft Ymere die ambities vastgelegd in de onderne-mingsstrategie Met ziel en zakelijkheid. De titel zegt het al: ambities kunnen alleen worden waargemaakt als er zake-lijk wordt geopereerd. Naar verwachting wordt dat de komende jaren steeds belangrijker, of het nu gaat om de ambities voor de klant (‘Goede woningen en diensten op maat’, ‘Woongenot in leefbare wijken’, ‘Keuzevrijheid en wooncarrières’) of de samenleving (‘Talentontwikkeling en sociale stijging’, ‘Ontwikkelkracht voor sociaal duurzame wijken’). Het jaar 2011 mag dan goed geweest zijn, de voor-uitzichten stemmen niet vrolijk, erkent Steenbeek.

De jaarlijkse vermogensheffing vanaf 2014, de beperkte mogelijkheden om huren te verhogen, maatregelen uit Brussel en Den Haag, de situatie op de woningmarkt – het plaatst Ymere voor dilemma’s.

Fundamenteel punt Een voorbeeld: het huurbeleid. Gaat Ymere de maximale ruimte benutten om de huren op te trekken? En wat bete-kent dat voor de huurders? Steenbeek hierover: “Wij kiezen ervoor om niet alle Donner-punten te incasseren. In som-mige regio’s zou daardoor elke tweede woning van Ymere in de vrije sector vallen. Wij houden driekwart van onze woningen in de sociale sector. Natuurlijk laten we daar-mee geld liggen, maar dit is een fundamenteel punt. Te veel mensen wachten al te lang op een betaalbare sociale huurwoning, zeker in de overspannen regio van de woningmarkt waarin wij opereren.”

Om diezelfde reden wil Ymere niet méér sociale huur-woningen verkopen. Financieel gezien zou dat verstandig zijn (al is het nog de vraag of het lukt, gezien de

16 | werkt

ambities in crisistijd

situatie op de woningmarkt), maar volkshuisvestelijk niet, zegt Steenbeek. “Ook dit raakt aan onze ziel. Er zit een grens aan het onttrekken van sociale huurwoningen aan de voorraad.”

Dilemma’sIn het voorjaar van 2012 buigt Ymere zich verder over deze en andere dilemma’s. Daarbij zullen soms pijnlijke keuzes moeten worden gemaakt. Omdat de inkomsten (uit huren en verkopen) nauwelijks kunnen worden vergroot, zal de oplossing vooral moeten worden gezocht in het terugbren-gen van de kosten. “Als we daar niets aan doen, daalt ons investeringsvolume met zo’n 30 procent, van ruim 300 naar 200 miljoen euro per jaar. Dat willen we pertinent niet. Dat volume is nodig om dynamiek in de voorraad te houden.”

De vraag is dus: hoe kosten te besparen? Efficiënter wer-ken? De huisvesting anders regelen? Of het onderhoud aanpassen? Steenbeek: “We kijken naar alle opties. Zo gaan

we kijken of het onderhoud optimaal is georganiseerd. Misschien kunnen we geld besparen door meerjarige con-tracten. Zelf gaan we 13 miljoen euro bezuinigen, vooral door de efficiency te verbeteren en kritisch te kijken naar onze personele en organisatiekosten. Ymere kiest er niet voor om vestigingen te sluiten. Dat zien we collega-corpo-raties nu doen, maar wij willen als grote corporatie herken-baar blijven voor onze huurders. Dat geven we niet weg.”

Ook de wijkaanpak wordt tegen het licht gehouden. Steen-beek: “Bij onze fusie hebben we aangegeven dat we 65 mil-joen euro onrendabel zouden gaan investeren. Daar houden we aan vast. Maar de context is inmiddels veran-derd: iedereen heeft minder geld. Wij gaan niet investeren als anderen niets doen.”

EvenwichtOok door zorgvuldig treasurybeleid en scherp sturen op rendement denkt Steenbeek ziel en zakelijkheid in even-

De corporatiesector moet ingrij-pend op de schop. Alleen dan kan de dringend gewenste nieuwe inrichting van de woningmarkt er écht komen, bepleitte Johan Conijn, bijzonder hoogleraar Woningmarkt (UvA), op 1 december 2011 in de jaarlijkse Vastgoed lezing. Hoe denkt hij over de dilemma’s waarmee woning corporaties anno 2012 worstelen?

Als het aan Johan Conijn ligt, worden woningcorporaties gesplitst in een vermogenseigenaar en een vast-goedonderneming. Zo kan de staats-steun worden verminderd, ontstaat een gelijk speelveld met andere ver-huurders en komen er meer huur-woningen voor de middeninkomens beschikbaar. Juist daaraan is nu een groot tekort. “Er moet veel verande-ren”, vindt Conijn. “Corporaties moe-ten kostendekkende huren kunnen vragen. De financiering verschuift dan van het object, de woning, naar het

J ohan Conijn

“ Hoe ben ik dienstbaar aan de huurders?”

MAART | 2012 | 17

subject, de huurder. Dan komen er ook extra middelen vrij voor de wijkaanpak en worden verantwoordelijkheden ein-delijk uit elkaar getrokken.”

In afwachting van zo’n nieuwe orde-ning ziet Conijn veel woningcorpora-ties worstelen met het ‘ziel-en-zakelijk-heid-dilemma’. Zijn advies: “Begin altijd met het beantwoorden van deze vraag: hoe ben ik dienstbaar aan mijn huidige en toekomstige huurders?” Naar zijn vaste overtuiging komt het optimale antwoord op die vraag pas tot stand als de corporatiesector wordt getransformeerd, net als de woning-markt zelf. Maar nu dat er voorlopig niet van komt (Conijn: “Nog niet!”), heeft hij deze zeven adviezen om ziel-en-zakelijkheid-dilemma’s te hanteren:

1Verbeter de efficiency. “Iedereen in corporatieland is daar

nu mee bezig. De vermogensheffing van Donner heeft in die zin ook een positief effect. Het kan efficiënter! De

bedrijfswaarde van een woningcorpo-ratie schiet omhoog als de efficiency met bijvoorbeeld 20 procent wordt ver-beterd.”

2 Bouw voorlopig geen nieuwe koopwoningen meer.

“De markt is daarvoor te slecht.”

3 Verhoog de investeringen in de bestaande voorraad.

“Kijk daarbij ook naar energiebesparing. Wees kritisch op de organisatie van onderhoud en beheer. De kosten daar-van zijn relatief te hoog.”

4 Heroverweeg de wijkaanpak. “In welke mate moet wijkaanpak

nog via sloop en nieuwbouw verlopen? Kan het niet kostenefficiënter, bijvoor-beeld door renovatie?”

5 Reken niet op de verkoop van nog meer huurwoningen.

“De kans dat je hierin slaagt, is gering. Het risico is te groot om er je investe-

ringsplannen op te baseren. Maar ga wel door met verkopen. Niet meer dus, maar ook niet minder.”

6 Durf de huur te verhogen. “De huren kunnen best omhoog,

mits huurders worden gecompenseerd via de huurtoeslag. Corporaties moeten de maximaal redelijke grens durven op te zoeken. Er zijn veel meer middeldure huurwoningen nodig, zeker nu de koop-markt in het slop zit. Een corporatie als Ymere zou er veel huishoudens een ple-zier mee doen.”

7 Wees terughoudend met maatschappelijk vastgoed.

“Als het gaat om een activiteit die de woonkwaliteit aantoonbaar verbetert, dan kan het; anders niet. Maatschappe-lijk vastgoed is meer iets voor goede tij-den. Er zijn ook andere partijen op aarde die dat goed kunnen.”

wicht te kunnen houden. “De grote vraag wordt of we ons investeringsvolume van 300 miljoen euro per jaar kunnen blijven halen. Dat wordt spannend.” Hij realiseerde zich onlangs dat hij de laatste tijd wel erg veel ‘als een boekhou-der’ praat. “Toch gaat het me altijd om de ziel van ons werk. Ik wil dan ook niet op de crisis reageren door alleen maar op de centen te letten en de zakelijkheid te laten pre-valeren. We gaan ook door met investeren in onze organi-satie, in innovatie. We willen goede mensen houden en binnenhalen. Ja, dat kost geld. Maar investeren is belang-rijk, juist nu. Alleen organisaties die dat doen, overleven. Onze klanten mogen dat van ons verwachten.”

Glijdende schaalHet vinden van een evenwicht tussen ziel en zakelijkheid is dan ook geen doel op zichzelf, stelt Steenbeek. “Uiteinde-lijk doen we het voor onze huidige én toekomstige huur-ders, en voor de wijken. Het economisch klimaat is moeilijk. Meer mensen zullen problemen krijgen in 2012

en daarna. Huurders van nu en later hebben belang bij de continuïteit van Ymere. Ook daarom moeten we het wél volhouden in de wijken. We willen per se niet een smalle corporatie worden die zich alleen maar toelegt op beheer en onderhoud. Als je dat gaat doen, begeef je je op een glij-dende schaal. Onze ziel blijft in de lucht: daaraan tornen we niet. We gaan echt tot het gaatje om dat zo te houden. Want als wij het niet meer doen, doet niemand het.”

1

2

3

4

5

6

7

8

18 | werkt

de zachte atlas

MAART | 2012 | 19

Nieuw­Vennep Beeldend kunstenaar Jan Rothuizen ont-moet bekende en min-der bekende mensen en schetst hun leef-wereld. Dit keer neemt hij een kijkje bij Reinout en Roosje, een stel dat onlangs is gaan samenwonen in Nieuw-Vennep. Van Jan Rothuizen is onlangs De Zachte Atlas van Nederland verschenen, waarin ook plattegronden zijn opgenomen die eerder in Ymere werkt zijn gepubliceerd. Meer informatie: www.janrothuizen.nl

20 | werkt

toezichthouderschap

MAART | 2012 | 21

‘ rolzuiver-HeiD bliJft belangriJk’ Sinds 14 december 2011 heeft Ymere een nieuwe voorzitter van de Raad van Commissarissen: Guido van Woerkom, in het dagelijks leven hoofddirecteur van de ANWB. Een gesprek over Ymere, en over zijn plannen en ambities. “Als voorzitter wil ik vooral ook een klankbord zijn voor het bestuur.”

22 | werkt

toezichthouderschap

A nders dan je misschien zou denken is Van Woerkom niet gevraagd om voorzitter van de

Raad van Commissarissen van Ymere te worden. Begin 2011 stuurde hij zelf een sollicitatiebrief. In de vacature was hij meteen geïnteresseerd. “De wereld van de corporaties boeit me zeer. Ik heb een fas-cinatie voor bedrijven en organisaties waarin publiek en privaat elkaar ontmoe-ten.”Ymere is zo’n bedrijf, net als de ANWB: ondernemend én maatschappelijk actief. Het maakt Van Woerkom (1955) bij uitstek geschikt voor deze functie. Na zijn rech-tenstudie in Leiden werkte hij onder meer bij Albert Heijn en bij een communicatie-adviesbureau. Sinds 1999 is hij hoofd-directeur van de ANWB. Daarnaast is hij president-commissaris van Evides en voorzitter van de Raad van Toezicht van de Hotelschool in Den Haag.

Hoe heeft u Ymere aangetroffen?“Voor mijn officiële aanstelling heb ik bijna een jaar kunnen rondneuzen. Een soort informeel introductieprogramma. Dat heeft grote voordelen, want als je een-maal in functie bent, praten mensen toch anders met je. Mijn beeld is dat Ymere een professionele organisatie is, die de zaken goed voor elkaar heeft, zoals de relaties met de huurders, de investeringen, het onderhoud en de communicatie.”

Vindt u informeel contact belangrijk?“Het hoort bij goed toezichthouderschap. Toezichthouders moeten goed contact houden met de organisatie, alle signalen oppikken, ook informeel. Het afgelopen jaar ben ik bijvoorbeeld in de Staatslieden-buurt in Amsterdam geweest. Ik heb daar met Ymere-medewerkers gepraat, die zich met passie voor die wijk inzetten.”

Die mensen zullen u op zo’n moment waarschijnlijk niet spontaan aanspre-ken als ze met iets zitten.

“Nee. Dat betekent dus dat ik sensitief moet zijn. Hoe geeft iemand antwoord op een vraag? Hoe lang duurt het voordat het antwoord komt? Die signalen wil ik oppikken.”

Wat ziet u eigenlijk als uw belangrijkste taak als voorzitter van de Raad?“Onze taak ligt formeel vast: de Raad ziet toe, controleert, inspireert en grijpt des-noods in als het verkeerd gaat. Wij toetsen of de ondernemingsstrategie wordt waar-gemaakt. Ik vind het van groot belang dat wij daarbij niet op de stoel van de bestuur-ders gaan zitten. Zij hebben de dagelijkse leiding. Als voorzitter is het mijn taak de samenwerking tussen de verschillende commissarissen – ieder met hun speci-fieke expertise – te stimuleren en waar nodig te verbeteren. Als specifieke kennis ontbreekt, moet die worden aangevuld. Als voorzitter wil ik vooral ook een klankbord zijn voor het bestuur, met respect voor de diverse persoonlijkheden. Daarom wil ik om te beginnen iedereen goed leren ken-nen. Wat drijft de bestuurders? Waar zitten hun twijfels, hun vragen?”

Waarschijnlijk – onder meer – bij de doelmatigheid, de komende jaren een belangrijk thema in de bestuurskamer. Waar gaat u speciaal op letten?“De komende jaren zullen moeilijke keu-zes moeten worden gemaakt. Hoe houdt Ymere de investeringen op peil, en kan de kwaliteit daarvan gehandhaafd worden? Doelmatigheid heeft daarnaast een ander aspect. Corporaties kunnen hun rol alleen goed spelen als de samenleving vertrou-wen heeft in hun professioneel, doelma-tig opereren. De incidenten in de

“ Informeel contact is belangrijk”

MAART | 2012 | 23

Lückeraths onderzoekt corporate governance, en meer specifiek de rol en samenstelling van de Raad van Commissarissen in relatie tot de Raad van Bestuur en relevante stakeholders. Ze is co-auteur van het jaarlijkse Nationaal Commis-sarissenonderzoek en van de Gedragscode voor Commissaris-sen en Toezichthouders (2009). Wat zou zij een nieuwe voorzitter meegeven? Een antwoord in vier stappen.

1.Heb goed zicht op het proces. “Een voorzitter van de Raad van Commissarissen is de linking pin met het Bestuur. In discussies is hij of zij de verbindende factor. De voorzitter hoeft niet tot in detail inhoudelijk op de hoogte te zijn. Een commissaris heeft sowieso informatieachterstand. Maar de voorzitter moet wel goed zicht hebben op het proces.”

2.Wees onafhankelijk. “Een commissaris moet alle sta-keholders in gedachten houden, de belangen goed tegen elkaar afwegen, en zonder last of rugge-spraak handelen – maar dan ook echt. Dat vergt alertheid. Het is niet in afvinklijstjes of codes te vangen.”

3.Durf jezelf te laten evalueren. “Er gaat veel goed, al lijkt dat door

de media-aandacht voor mis-

sers soms anders. Je ziet nu een hang naar meer regelgeving om zaken in goede banen te leiden. Ik denk dat gedrag beter is te sturen als je uitspreekt wat je ziet. Dat kan het beste in een formele eva-luatie, waar je zonder stemverhef-fing, maar wel met argumenten, jezelf en anderen beoordeelt. Dat gebeurt nu nog te weinig, blijkt uit het Nationaal Commissarissenon-derzoek. Ik pleit ervoor om eens per drie jaar een externe partij de evaluatie te laten begeleiden. Bij woningcorporaties is dat extra belangrijk, omdat de maatschap-pelijke verantwoordelijkheid hier zwaar weegt.”

4.Laat je meer zien. “De Raad van Commissarissen mag zich meer manifesteren. Nu gebeurt dat doorgaans alleen in het jaarverslag, en dan vaak niet optimaal. De verslaglegging mag dynamischer – bijvoorbeeld met een website. Als het goed is, gaat de samenleving daardoor anders tegen de commissaris aankijken. Er zijn veel misverstan-den. Zo is een commissaris er heus niet alleen voor het toezicht. Hij of zij kan ook advies geven, coachen, de bestuurders bijstaan bij moeilijke beslissingen, bij voor-keur door het stellen van goede open vragen: `Zeg, waarom heb je deze beslissing nu eigenlijk genomen?’”

corporatiesector zijn mij uiteraard niet ontgaan. De sector heeft qua imago nog steeds een inhaalslag te maken.”

Mijntje Lückerath, hoogleraar Corpo-rate Governance, vindt dat een Raad van Commissarissen zichtbaarder mag zijn.“Dat klinkt goed, maar nogmaals: de Raad van Bestuur zit op de bok.”

Begrijpelijk, maar door die opstelling komt de commissaris van een woning-corporatie nu vaak alleen in beeld bij incidenten, en dan meestal op een onwelkome manier: als hij of zij bij mis-standen niet heeft ingegrepen. Het goede werk van de commissaris blijft vaak onzichtbaar.“Ja, dat is een punt. Hoe kun je iets meer ruimte nemen, zonder de bestuurders in de weg te lopen? Ik wil die handschoen wel oppakken. Maar rolzuiverheid blijft belangrijk.”

Hoe laat de Raad van Commissarissen zichzelf beoordelen? Door een externe partij? Of evalueert de Raad zichzelf? Uit het Nationaal Commissarissenonder-zoek van Lückerath blijkt dat evaluatie nu vaak te weinig gebeurt of te informeel gebeurt.“Allereerst: zelfkritiek is voor commis-sarissen erg belangrijk. Het is me opge-vallen dat dat bij Ymere wel goed zit. Evaluatie door een externe partij klinkt goed, maar de vraag is dan: wie contro-leert de externen? Ik heb op zich geen externe partij nodig om de Raad goed samen te stellen of mijn werk goed te doen. Er zijn bovendien goede gover-nance-afspraken op dat gebied. Wat ik wel een inspirerend idee vind, is de inzet van een facilitator die ons helpt om aan te geven waar het wel of niet goed gaat. Wij zullen elkaar diep in de ogen kijken bij de evaluatie. Aan mij als voorzitter de taak om daarvoor te zorgen.”

‘ eerSt goeD obServeren’Een nieuwe commissaris kan pas na een jaar zijn werk goed doen. Dat zegt prof. dr. Mijntje Lückerath, hoogleraar Corporate Gover-nance aan de Nyenrode Business Universiteit. “Het is eerst goed observeren, daarna kan het echte werk beginnen.”

24 | werkt

new harloheim

Parelketting voor Haarlem-Oost

Een buitenboulevard, een nieuwe centrale as, het pimpen van bestaande woonwijken – het zijn belangrijke ingrediënten uit Kettingreactie – parelketting rond een rijk stedelijk mozaïek. Met dit plan voor Haarlem-Oost wonnen ontwerpers Joep van der Veen en Tom Bokkers de Ymere NAi prijsvraag New Harloheim.

Infrastructuur: Oost-as en station Haarlem-OostVoorwaarde voor een succesvolle ont-wikkeling van Haarlem-Oost is de aan-leg van een centrale as van noord naar zuid. Geen zielloze verkeersader, maar

een levendig gebied met een ver-nieuwd winkelcentrum Schalkwijk. Een nieuw station, Haarlem-Oost, moet het huidige station Spaarnwoude vervan-gen. Van der Veen schetst het beeld. “Hier ontstaat een centraal verkeers-

knooppunt van wegen, spoor en water, gecombineerd met wonen, winkelen, werken en recreëren. Het station kan een startpunt worden voor een vaar-tocht, bijvoorbeeld naar de Stelling van Amsterdam.”

MAART | 2012 | 25

Y mere vroeg met de prijsvraag New Harloheim om een

haalbare visie voor een uitge-strekt, gevarieerd gebied. Uitgangspunt van het ont-werpteam was: geen sloop en nieuwbouw, maar voortbor-duren op bestaande kwalitei-ten, zoals een gevarieerd stedelijk mozaïek, een rijke historie, veel groen en water, en sterke verbindingen met de regio.Bokkers en Van der Veen werkten samen in een multi-disciplinair team, waarin ook een sociaal geograaf en een vastgoedeconoom mee-

BuitenboulevardHet hele gebied wordt omzoomd door een boulevard. Deze schakelt als een parelketting stad, land en recreatie aaneen. Je kunt er wonen en werken in het groen, er komen fiets- en wandel-

routes, maar ook strandjes en moes-tuinen. Voortborduren op het bestaande kan hier goed. Neem de Meerwijkplas: langs het water staat onder andere een galerijflat, verstopt achter een donker, slecht onderhouden

bosje. “Breek dit open”, adviseren de ontwerpers. “Maak er een strand van, terrasjes, een open bomenrij. Met een paar aanpassingen voeg je veel kwali-teit toe.”

Joep van der Veen (links) en Tom Bokkers

26 | werkt

new harloheim

MozaïekstructuurHaarlem-Oost bestaat uit een mozaïek van wijken met uiteenlopende kwalitei-ten en (sociale) problemen. De sfeer-volle wijken ten oosten van het cen-trum zijn gewilde woonlocaties en

kunnen worden opgewaardeerd. Een nieuwe brug zorgt voor betere toegan-kelijkheid. Door het imago te verbete-ren en een deel van de sociale huurwo-ningen te renoveren en te verkopen komen er nieuwe groepen bewoners

naar het gebied. Naast deze grote transformaties gaat het om ‘stedelijke acupunctuur’: kleinschalige renovaties geven Haarlem-Oost nieuwe energie.

dachten. Bokkers: “Ieder bracht zijn eigen expertise én verantwoordelijkheid in. Haalbaarheid was voor ons een belangrijke factor. Het is geen plan voor onszelf, we hielden de belangen van de gemeente Haarlem en van Ymere in het vizier en zoch-ten naar een verdienmodel.”

Nieuw beginKettingreactie is geen einde, maar een nieuw begin. Vanaf nu gaan politici, corporaties, projectontwikkelaars en des-kundigen verder praten over

‘ Goed dis cussiestuk’

“Kettingreactie is een goede winnaar. Het plan is een mooie combinatie van subtiele en dragende ingrepen, bijvoorbeeld de subtiliteit van een brug of park, naast een elementaire nieuwe centrale as. We zijn er ook blij mee omdat het een strategie is met een financiële onderbouwing en een soort stappenplan. In deze tijd kun je niet één groot, kant-en-klaar plan morgen uit-voeren. Haarlem heeft hiermee een goed discussiestuk in handen.”Ewout Cassee, wethouder Ruimtelijke Ordening in Haarlem

het winnende plan voor Haarlem-Oost, onder andere in de tentoonstellingsruimte bij het NAi, waar alle inzen-dingen te bekijken zijn. Uiter-aard wordt ook goed geluisterd naar bewoners en ondernemers. Van der Veen: “Ik luister graag naar de ver-halen van bewoners. De één vreest zijn volkstuin te verlie-zen, de ander is positief over nieuwe ontwikkelingen. We hopen dat er uiteindelijk concrete projecten uit voort-komen die iedereen omarmt.”

MAART | 2012 | 27

werk in uitvoering

Het lijken nu nog doorsnee rijtjeshui-zen, maar straks komen op alle daken zonnepanelen te staan. Bewoners van de locatie Tuinen van Luna in Heer-hugowaard kunnen zo hun eigen elek-triciteit opwekken, net als de andere bewoners van Stad van de Zon, de grote vinexlocatie waar dit nieuwe pro-ject deel van uitmaakt. Stad van de Zon, ontworpen door stedenbouwkun-dige Ashok Bhalotra op basis van het concept voor duurzame stedenbouw

van Bert Smolders, is het grootste CO2-neutrale project van Nederland.

project Tuinen van Luna.wat 84 eengezinswoningen, waarvan 46 soci-ale huur en 38 vrije sector huur.waar In Heerhugowaard-Zuid, in het meest noordelijke deel van Stad van de Zon.ontwikkelaar Bouwfonds Ontwikkeling samen met Ymere.architect Jan Rietvink van Rietvink Architec-ten uit Oosthuizen.

bijzonder De eengezinswoningen staan in een ruim opgezette wijk met een bijzondere groenstructuur en veel water. Ze hebben stuk voor stuk een diepe achtertuin, waardoor iedereen van de zon kan genieten, ook bewo-ners met een tuin op het noordoosten. De woonkamers zijn ruim en licht en zijn op de tuin georienteerd.wanneer Het project is gestart in september 2011. Oplevering van de woningen staat gepland voor de tweede helft van 2012.

28 | werkt

wijkvernieuwing

De Bouwmeesterbuurt in Almere zit in de lift. De moeizame jaren, waarin het imago van de buurt door de ondergrens zakte, lijken voorbij. Vier partners van deze succesvolle wijk-vernieuwingsoperatie leggen uit hoe dat komt.

ooming ouwmeester-uurtB

MAART | 2012 | 29

30 | werkt

wijkvernieuwing

partner Ymerewie Ellen Roswat programmamanager Wijkaanpak

“Halverwege dit jaar wordt het C. van Ees-terenplein opgeleverd. Geografisch gezien het hart van de Bouwmeesterbuurt, maar het functioneerde nauwelijks als zodanig. Niet zo vreemd; het was een gigantische grasvlakte, waar een busbaan dwars over-heen liep. Aan de zuidkant stonden twee rijtjes winkels in een haak, maar het plein-gevoel ontbrak. Tegenover die haak heeft Ymere nu een appartementencomplex van acht verdiepingen gebouwd met 42 levens-loopbestendige woningen. De bestaande winkelstrips en bovenliggende apparte-menten hebben een metamorfose onder-gaan in dezelfde stijl als de nieuwbouw. Vijftig procent van de nieuwe woningen is met voorrang aangeboden aan buurtbe-woners, zodat ze in hun eigen wijk kunnen blijven en hun eengezinswoningen weer vrijkomen. Tussen de nieuwbouw en de winkels is een echt plein ontstaan, dat de gemeente binnenkort stijlvol gaat inrich-ten. Ook schenkt Ymere de bewoners een interactief lichtkunstwerk voor op het plein. Het is het kunstwerk Marbles, zes grote polyester knikkers ontworpen door de jonge – inmiddels internationaal ver-maarde – kunstenaar Daan Rosengaarde. We hopen dat kinderen ermee gaan spelen en dat het voor de bewoners een ontmoe-tingsplek van de 21ste eeuw wordt.In de onderste laag van de nieuwbouw komt er verder een horecavoorziening, die overdag geopend is, en een gezondheids-centrum. Het Bouwmeesterhuis, dat tijde-lijk was verplaatst, keert ook terug naar het plein. Daar kunnen bewoners elkaar ont-moeten en activiteiten ontplooien. Er komen ook werkplekken en een balie voor het Buurtbeheerbedrijf en het Leerwerk-bedrijf. Daar ben ik het meest trots op: de volle breedte van onze aanpak. Door de samenwerking met allerlei partijen wor-den projecten opgestart vanuit gezamen-lijkheid. Buurtbewoners zien weer perspectief voor hun wijk.”

Ellen Ros

“ Bewoners zien weer perspectief”

MAART | 2012 | 31

partner Buurtbeheerbedrijfwie Kirsten de Witwat beheeradviseur groen, gemeente Almere “Het Buurtbeheerbedrijf is nog in oprich-ting. Het bedrijf, dat B5 gaat heten, is een initiatief van Ymere en de gemeente Almere, maar wordt straks door een ondernemer als een bedrijf gerund. Het Buurtbeheerbedrijf zorgt voor het dage-lijkse onderhoud van de openbare ruimte en van de sociale huurwoningen in de wijk. Het gaat een belangrijke rol spelen, want we willen uiteraard dat de openbare ruimte en de woningen na de huidige grote onderhoudsbeurt in goede staat blijven. Bewoners die een reparatie aan hun woning nodig hebben of een repara-tie in de openbare ruime willen melden, kunnen straks langskomen of bellen naar een loket in het Bouwmeesterhuis. Wij zorgen dan dat er iemand langsgaat voor de reparatie of klus. Maar het Buurt-beheerbedrijf biedt ook een uitgelezen kans om de studenten in een leerwerktra-ject aan het werk te helpen. Jonge lood-gieters of leerling-stratenmakers kunnen met een leermeester van het Buurtbe-heerbedrijf werkervaring opdoen. Maar ook mensen die werkloos zijn en in een re-integratietraject zitten, kunnen via het Buurtbeheerbedrijf laagdrempelig opnieuw in een werkritme komen. Het zou mooi zijn als dit buurtbewoners zijn, zodat ze op een nieuwe manier worden betrokken bij hun wijk. Net zoals bewo-ners het Buurtbeheerbedrijf kunnen inschakelen voor begeleiding van eigen initiatieven in de openbare ruimte, zal het Buurtbeheerbedrijf op haar beurt zo veel mogelijk bewoners en ondernemers bij zijn activiteiten betrekken. Als we met het Buurtbeheerbedrijf een bijdrage kunnen leveren aan een booming Bouwmeester-buurt, is onze missie geslaagd.”

Kirsten de Wit

“ Dagelijks onderhoud op orde”

32 | werkt

wijkvernieuwing

partner ROCwie Hieke van der Meulenwat manager opleidingen Welzijn en initiatiefnemer Leerwerkbedrijf “In mijn ogen is de integrale wijkaanpak de nieuwe vorm van welzijnswerk. Vroe-ger werkten de welzijnsinstellingen en maatschappelijke instanties in belang-rijke mate los van elkaar om een gezin of buurt te helpen met hun persoonlijke of sociale problemen. Het welzijnswerk van de toekomst is veel meer een netwerk van organisaties en activiteiten, die vanuit allerlei invalshoeken en in gezamenlijk-heid individuen, gezinnen en de buurt ondersteunen en inspelen op sociale cohesie. Het is uitermate belangrijk voor mijn studenten om vroeg te leren over hun muurtjes heen te kijken en te leren hoe je samenwerkt en samenleeft. Alle studenten die aan de slag gaan via het Leerwerkbedrijf krijgen een introduc-tieprogramma dat bestaat uit het meelo-pen met alle betrokken partijen, zoals de gemeente, Ymere, de politie of Zorggroep Almere. Daarna schrijven zij een plan over de werkzaamheden die zij gaan doen. Het moet werk zijn waar bewoners écht iets aan hebben - liever nog, zelf om gevraagd hebben – en wat past binnen de gemeentelijke eisen van integrale wijkaanpak en binnen de eisen van de opleiding. Het Leerwerkbedrijf begon met zes studenten van de studies Pedagogisch werk, Jeugdzorg en Sport. Inmiddels zijn daar studenten Sociaal-maatschappelijk werk, Sociaal-cultureel werk, onderwijs-assistenten, veiligheidsstudenten, techni-sche studenten en studenten van een culturele opleiding bij gekomen. En ze doen mooi werk, zoals leesbevorderings-projecten via de school in de wijk, sport-begeleiding op het voetbalveldje, en ouderenwerk gericht op het activeren van vereenzaamde ouderen. Ik hoop dat de buurtbewoners deze stu-denten ook gaan zien als leuke, frisse mensen, die hen helpen de wijk te ont-wikkelen.”

Hieke van der Meulen

“ Studenten doen goed werk”

MAART | 2012 | 33

Samen aan de slagDe Bouwmeesterbuurt is de oudste wijk van Almere-Buiten. De wijk is in de loop van de jaren tachtig ge-bouwd voor jonge gezinnen die op zoek waren naar een betaalbare eengezinswoning met tuin. In de jaren negentig volgde een tweede verhuisgolf naar Almere, van vooral Surinaamse gezinnen uit Amster-dam-Zuidoost.

De eerste generatie wijkbewoners is intussen oud geworden. De eengezins-woningen die ze bewonen, zijn nu te groot. Maar er is nauwelijks aanbod van ouderenwoningen in de Bouw-meesterbuurt. Hun kinderen hebben zich elders gevestigd. De meer welva-rende gezinnen zijn weer teruggegaan naar Amsterdam of zijn in de nieuwere wijken van Almere gaan wonen. Het zijn de gezinnen met een lager inko-men en een lager opleidingsniveau die zijn achtergebleven in de Bouwmees-terbuurt. De problemen achter de voordeur zijn vaak veelvoudig en com-plex. Het imago van de wijk zakte vijf jaar geleden door de ondergrens. Als je echt niets meer te kiezen hebt, dan ga je in de Bouwmeesterbuurt wonen, was de gangbare opvatting. Genoeg is genoeg, zeiden de gemeen-te Almere en Ymere, die een derde van de huizen in de buurt bezit. Het was het startsein voor een grootschalige fysieke, economische en sociale ver-nieuwing van de buurt. Aan dit pro-gramma wordt door meer dan tien par-tijen samengewerkt.

partner Gemeente Almerewie Monique van der Plaswat programmamanager Bouwmeesterbuurt

“Wat ik mooi vind, is de aandacht voor de opbouw van zowel de fysieke als de soci-ale structuren in de Bouwmeesterbuurt. Dat is ook nodig. De gevoelens van onvei-ligheid en de toenemende criminaliteit van de afgelopen jaren zijn te wijten aan de afbrokkeling van beide. In 2011 zijn we begonnen met het groot onderhoud aan de woningen en straten aan de zuidkant van de busbaan. In 2012 is de noordkant aan de beurt. Met Ymere, de basisscholen en de bewoners hebben we besloten een van de speeltuinen in de buurt te vervangen door een moestuin. Scholieren leren daar straks hoe kom-kommers en tomaten groeien, en ook bewoners kunnen er terecht. De moes-

tuin vormt een nieuwe verbinding tussen de bewoners.Sport is ook een belangrijk bindmiddel in onze aanpak. Zo hebben wij met scholen aan beide zijden van de busbaan - werel-den die zich niet mengen - een sportdag georganiseerd. En de scholen hebben judo-clinics georganiseerd, gesponsord door Ymere. De judomeester kwam - voorzien van judopakken voor de kinde-ren - een paar judolessen geven op school. Veel kinderen zijn daarna lid geworden van de judovereniging. Kinde-ren die normaal gesproken thuis achter de computer zouden kruipen, stoeien lekker met elkaar, leren over respect en eigen grenzen stellen. Ze groeien weer sámen op. In een wijk waar mensen veel langs elkaar heen leven en er veel voor-oordelen bestaan over en weer, is alleen al de ontmoeting tussen mensen een groot succes.”

Monique van der Plas

“ Sport en moestuin als bindmiddel”

34 | werkt

service

Colofon

Ymere werkt is het magazine voorrelaties van Ymere. Het verschijntvier keer per jaar.

HoofdredactieIris Schmohl

EindredactieMargot Franssen

Coördinatie Onno Hogenaar

Aan dit nummer werkten meeIlse Ariëns, Esther Barfoot, Francisca Bett, Helene de Bruin Ineke Brunt, Pieter Jan Datema, Jeroen Frissen, Conny Heemskerk, Edwin Lucas, Irene Ponec, Anje Romein, Margreet Steiner

FotografieIvo van der Bent, Yvonne Brandwijk, René den Engelsman, Reinier Gerritsen, Kick Smeets, Milan Vermeulen, Martin Waalboer

IllustratiesBureau MET (Podium), Rogier Rosema, Jan Rothuizen (De Zachte Atlas)

Art direction en vormgevingAtelier van GOG

Redactie en productieEric Went, Went Werkt Journalistiek

DrukTussen de bedrijven door (TDBD)

RedactieadresYmerePostbus 24121000 CK Amsterdamymerewerkt@ymere.nl

Dit is een uitgave van Ymere. Dit magazine is met zorg samen-gesteld. U kunt er geen rechten aan ontlenen. Kopiëren of overnemen van (delen van) de inhoud is toegestaan in overleg met Ymere.

AbonnerenMail uw adres- en e-mailgegevens naar ymerewerkt@ymere.nl. Dan ontvangt u Ymere werkt en tevens de digitale nieuwsbrief.

Huys AziëJollemanhof 8, 1019 GW Amsterdam

Raad van Bestuur, Concernstafen Waardesturing, Financiën &OndersteuningPostbus 2412, 1000 CK Amsterdam

Gebieds- en ProjectontwikkelingPostbus 2961, 1000 CZ Amsterdamontwikkeling@ymere.nl

Vastgoed, Wijkvernieuwing & Innovatie Postbus 94278, 1090 GG Amsterdam

AlmereRentmeesterstraat 32, 1315 JS AlmerePostbus 10187, 1301 AD Almere

Amsterdam-NoordFloraweg 200, 1032 ZG AmsterdamPostbus 37005, 1030 AA Amsterdam

Amsterdam-OostMuiderstraatweg 19, 1111 PS DiemenPostbus 12380, 1100 AJ Amsterdam

Amsterdam-WestAnderlechtlaan 200, 1066 HL AmsterdamPostbus 90465, 1006 BL Amsterdam

Amsterdam-CentrumMauritskade 17a, 1091 GC AmsterdamPostbus 94480, 1090 GL Amsterdam

HaarlemOorkondelaan 65, 2033 MN HaarlemPostbus 2332, 2002 CH Haarlem

HaarlemmermeerBurgemeester Pabstlaan 102131 XE HoofddorpPostbus 197, 2130 AD Hoofddorp

Noord-KennemerlandBovenweg 180A, 1834 CJ Sint Pancras

Algemeen telefoonnummer088 – 000 89 00

Via dit nummer verbinden onze mede werkers u door naar de afdeling of persoon die u zoekt. Tenzij anders vermeld, kunt u ons mailen op: klantenservice@ymere.nl (voor huurders) of info@ymere.nl (voor zakelijke relaties).

Hier zijn we te vinden

wie is waar

‘We moeten onze steden bewaren, niet bevriezen’

Het jaarlijkse Monumentendiner vormt de afsluiting van de Open Monumentendag in Amsterdam. Kopstukken uit de monu-mentenwereld komen op uitnodiging van Ymere bij elkaar om samen te dineren, te luisteren naar interessante sprekers en te discussiëren. Het diner vindt altijd plaats in een bijzonder monument; deze keer in het eigen ‘Pakhuys Afrika’.

Wie Irene Ponec.Is ontwikkelingsmanager bij Ymere met por-tefeuille Amsterdam-Centrum.Aanwezig omdat “wij veel monumenten in portefeuille hebben.” Vindt een gebouw een levend wezen. “Ik vind het getuigen van respect voor een pand om het een nieuwe bestemming te geven in dienst van de stad.”

Wie Victor van der Chijs.Is managing partner OMA (architectenbureau opgezet door Rem Koolhaas).Aanwezig omdat hij vanavond spreker is en zich als voorzitter van het ‘Top team creatieve industrie’ bezighoudt met cultureel erfgoed. Vindt het twijfelachtig of het wel zo’n goed idee is om Amsterdam op de Werelderfgoed-lijst te zetten. “We moeten steden wél bewa-ren, maar niet bevriezen.”

Wie Hans Vermeulen.Is architect en partner DUS Architecten.Aanwezig omdat “ik vaak werk aan de her-ontwikkeling van monumenten, zoals bijvoor-beeld het Karel Appelhuis, de Van Gendthallen en Nieuw Hembrug.”Vindt dat bij herbestemmen ook nieuwe financieringsmodellen nodig zijn. “Bijvoor-beeld door collectieven te smeden, zodat meerdere organisaties het risico dragen.”

Wie Liesbeth Jansen.Is cultureel ondernemer (voormalig directeur en aanjager van de Westergasfabriek).Aanwezig omdat “herbestemming van monumenten belangrijk en noodzakelijk is.” Vindt tijdelijke exploitatie een goede manier om richting te geven aan invulling op de lange termijn. “Tijdelijke gebruikers dragen ook bij aan het behoud en de zichtbaarheid van een pand.”

Wie Esther Agricola. Is directeur Bureau Monumenten & Archeolo-gie van de gemeente Amsterdam.Aanwezig omdat “wij nauw samenwerken met Ymere. Ymere sponsort de Open Monu-mentendagen in Amsterdam, wij organiseren ze.” Vindt dat monumenten het kapitaal van Amsterdam vormen. “Juist in tijden van crisis moeten we er zuinig mee omspringen.”

Wie Tracy Metz.Is kunstredacteur bij NRC Handelsblad.Aanwezig omdat ze voorzitter is van de bij-eenkomst, en “ik als bewoner van deze stad geïnteresseerd ben.” Vindt leegstand het ‘onvermijdelijke topic’ van dit moment. “Met zeven miljoen vierkante meter lege kantoorruimte hoop ik dat de monumentenwereld – gespecialiseerd in her-bestemming – de weg kan wijzen.”

Ja, dat mag. Want de ramen van De Tribune op Laan van

Spartaan zijn voorzien van bijzonder glas. Waarmee je aan de

voorkant geen last hebt van de voetballers en aan de achterkant

het verkeer op de Ring A10 niet hoort. De Tribune is een van de

spraakmakendste projecten in Amsterdam. Samen met partner

Bouwfonds realiseren we veel van onze maatschappelijke ambities

in één gebouw: studentenwoningen voor MBO’ers en topsporters,

zorgwoningen, klimcentrum, restaurant en fitnessruimte.

De bal zomaar de tribune in schieten. Mag dat?